แนวปฏิบัติที่ดี ด้านคุณธรรมจริยธรรม 64

แนวปฏิบตั ทิ ่ดี ี การดาเนินงานการพฒั นาเด็กและเยาวชนในถ่นิ ทุรกนั ดาร ตามแนวพระราชดารสิ มเด็จพระกนษิ ฐาธริ าชเจา้ กรมสมเดจ็ พระเทพรตั นราชสดุ า ฯ สยามบรมราชกุมารี ประจาปีการศึกษา ๒๕๖๔ ******************* ช่อื ผลงาน “แนวปฏบิ ัตทิ ่ีดี” กจิ กรรมกล่มุ ออมทรัพยเ์ พ่ือพฒั นาคุณภาพชวี ติ ๑.ประเภทผลงาน แนวปฏบิ ตั ทิ ่ีดเี ปน็ รายด้าน  ด้านที่ ๑ ด้านโภชนาการและสขุ ภาพอนามยั  ด้านท่ี ๒ ดา้ นการส่งเสริมคุณภาพการศกึ ษา  ด้านที่ ๓ ด้านการสง่ เสรมิ อาชพี  ดา้ นท่ี ๔ ดา้ นการอนุรักษ์วฒั นธรรมท้องถิ่น  ด้านที่ ๕ ดา้ นคุณธรรมจริยธรรม  ด้านที่ ๖ ด้านการอนุรกั ษท์ รพั ยากรธรรมชาติและสง่ิ แวดล้อม ศนู ย์การเรียนชุมชนชาวไทยภูเขา “แมฟ่ ้าหลวง” บ้านกอ่ ก๋วงใน บ้านก่อก๋วง หมทู่ ี่ ๑๑ ตาบลบอ่ เกลือใต้ อาเภอบ่อเกลือ จังหวัดน่าน ๕๕๒๒๐ สงั กัด ศูนยก์ ารศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศัยอาเภอบ่อเกลอื จงั หวัดน่าน โทรศพั ท์ ๐๕๔-๗๑๙๘๐๒ ช่อื – ชื่อสกุล ผ้เู สนอผลงาน นายเสกสรรค์ ใหมช่ ยั โทรศัพท์มือถอื ๐๙๕-๕๑๔๖๙๘๓ E-Mail : [email protected] ๒. ความสอดคล้องของผลงาน “แนวปฏิบตั ิทีด่ ี” ทเี่ กีย่ วขอ้ งกับคุณธรรมจรยิ ธรรม หลักการออมและการปฏิบัติตามแนวเศรษฐกิจพอเพียงคือการน้อมนาเอาหลักเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ใน เรอื่ งความพอประมาณ การนามาใชโ้ ดยจะต้องเข้าใจหลักการของเศรษฐกิจพอเพียงและความสาคัญเกี่ยวกับความ เป็นอยู่แบบพอเพียงซึ่งมีความสอดคล้องกับภารกิจสาคัญของสานักงาน กศน. มียุทธศาสตร์ท่ีมุ่งเน้นการพัฒนา บุคคลสังคมและชุมชนและส่งเสรมิ สรา้ งความเข้มแขง็ ของชุมชนด้วยวธิ กี ารสง่ เสรมิ กระบวนการเรยี นรกู้ ารมีส่วนร่วม ของประชาชนเพ่อื ใหช้ มุ ชนมีศกั ยภาพในการบรหิ ารจัดการสามารถพ่ึงตนเองได้ ครู ศศช.บ้านก่อก๋วงใน ได้ดาเนินให้ความรู้เร่ืองกิจกรรมออมทรัพย์และร่วมจัดตั้งกลุ่มออมทรัพย์เพื่อ พัฒนาคุณภาพชีวิต เพื่อส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชนในหมู่บ้านก่อก๋วงในการสร้างวินัยให้กับตนเองมี คุณธรรมจรยิ ธรรม ความซื่อสตั ย์ ในเรือ่ งของการประหยัดและฝึกการออมทรัพย์ การสร้างความสามัคคีในกิจกรรม กล่มุ

บทคัดยอ่ แนวปฏิบตั ิท่ดี ีดา้ นคณุ ธรรมจรยิ ธรรม เรอ่ื งกจิ กรรมกลุม่ ออมทรัพยเ์ พ่ือพฒั นาคณุ ภาพชีวิต ของศนู ย์การเรียนชุมชนชาวไทยภูเขา “แม่ฟ้าหลวง” บา้ นกอ่ กว๋ งใน อาเภอบ่อเกลอื จงั หวดั น่าน มีวัตถุประสงค์เพ่ือ เสริมสร้างความสามัคคี ความซ่ือสัตย์และความมีวินัย มีคุณธรรมจริยธรรม โดยผ่านกิจกรรมกลุ่มออมทรัพย์ที่ได้ ดาเนนิ การจดั ตั้งและได้รับมอบหมายตามหน้าทที่ รี่ บั ผิดชอบของสมาชกิ กลมุ่ ออมทรัพย์ ผลการดาเนินงานพบวา่ หลงั จากประชาชนบา้ นก่อกว๋ งใน ไดร้ บั ความรูเ้ รื่องการออมทรัพย์มีผสู้ นใจกจิ กรรม จดั ตงั้ กลุ่มออมทรัพยท์ ัง้ หมด จานวน ๒๖ คน และมคี วามพร้อมสมัครเป็นสมาชิกจัดตั้งกลุ่ม จานวน ๑๒ คน จาก การสังเกตพฤติกรรมหลังการจัดต้ังกลุ่มออมทรัพย์เพ่ือพัฒนาคุณภาพชีวิตในการปฏิบัติงานตามหน้าที่ที่ได้รับ มอบหมายต่างๆ สมาชกิ กลมุ่ ออมทรพั ย์ มีความรู้ มที กั ษะ สามารถนาความรู้ท่ีได้รับไปจัดกระบวนการกลุ่มส่งผลให้ เกดิ ความสามัคคีและมีประสทิ ธิภาพในการบริหารจัดการ ตระหนักเห็นถึงประโยชน์และความสาคัญในการออมเงิน โดย ๑. กลุม่ ออมทรพั ย์มีการออมเงนิ อยา่ งต่อเน่ืองและสมา่ เสมอ ๒. สมาชิกมสี ่วนร่วมในการพฒั นา คิดและวเิ คราะหแ์ กไ้ ขปญั หาของกลมุ่ ดว้ ยวิธีการทางานร่วมกันอย่างเป็น ระบบและเปน็ ขัน้ ตอน ๓.พัฒนาสมาชกิ ลมุ่ ให้มคี ณุ ธรรม ๕ ประการ คอื ซอื่ สัตย์ เสยี สละ รับผิดชอบ เหน็ อกเหน็ ใจ ไว้วางใจซ่ึงกัน และกัน ๔.พฒั นาศักยภาพของสมาชิกกลุ่มในด้านต่าง ๆ เชน่ การเปน็ ผูน้ า การปกครองตามระบบประชาธิปไตย ๕.สมาชิกกลุ่มมียอดเงินท่ีได้จากการออมและสามารถกู้ยืมเงินในอัตราดอกเบ้ียที่ถูกเพื่อ ใช้ในการพัฒนา อาชีพ ความสาคญั ของ “แนวปฏบิ ัตทิ ่ดี ี” หมู่บ้านก่อก๋วงแบ่งออกเป็นสองหย่อมบ้านคือหย่อมบ้านในและหย่อมบ้านนอก ตั้งอยู่หมู่ที่ ๑๑ ตาบล บ่อเกลือใต้ อาเภอบ่อเกลือ จังหวัดน่าน จานวน ๔๔ หลังคาเรือน ๗๓ ครอบครัว มีจานวนประชากร จานวน ๒๑๒ คน กลุ่มชาติพันธ์ุเป็นชาวลัวะ(ปรัย) ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรมทาไร่ข้าว ปลูกผัก เลี้ยงสัตว์ หาของป่า ชุมชนบา้ นก่อกว๋ งมีวัฒนธรรมและประเพณีที่สืบทอดมาอย่างยาวนาน มีความรักและสามัคคีของคนใน ชุมชนอย่างเข้มแข็ง แต่เนื่องจากชุมชนอาศัยในถ่ินทุรกันดารทาให้ประสบปัญหาไม่มีอาชีพเสริมและไม่มีรายได้ท่ี นามาใช้จ่ายในชวี ิตประจาวนั และชาวบ้านยงั ขาดความรู้และทกั ษะการวางแผนการใชจ้ ่ายในครอบครัว เพอื่ ส่งเสริมสรา้ งความเข้มแขง็ ของชุมชนด้วยวธิ กี ารสง่ เสรมิ กระบวนการเรยี นรู้การมสี ว่ นรว่ มของประชาชน เพอื่ ใหช้ ุมชนมีศักยภาพในการบริหารจัดการสามารถพ่ึงตนเองได้ การออมทรัพย์เป็นกิจกรรมหน่ึงที่ส่งเสริมให้เกิด กระบวนการเรียนรู้ของประชาชนในการพัฒนาตนเองและพัฒนาสังคมโดยสอนคนให้รู้จักช่วยเหลือตนเอง และ ช่วยเหลือผู้อื่นในด้านเศรษฐกิจและสังคมในการประหยัดและเก็บออมเงิน แล้วนามาสะสม รวมกันเป็นประจา สมา่ เสมอ เพื่อเป็นทนุ ท่ีมคี วามจาเปน็ เดือดร้อนกู้ยืมไปใช้ในการลงทนุ ประกอบอาชีพหรือเพื่อพัฒนาครอบครัวของ ตนเอง ศูนย์การเรียนชุมชนชาวไทยภูเขา “แม่ฟ้าหลวง”บ้านก่อก๋วงใน ตระหนักและเล็งเห็นถึงความสาคัญของ การออมทรพั ย์จึงสง่ เสริมคุณธรรมจรยิ ธรรมให้กับคนในชุมชนเพื่อพัฒนาตนเองโดยการจัดกิจกรรมอบรมให้ความรู้ กลุ่มออมทรัพย์เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิต กิจกรรมเพ่ือส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชนในหมู่บ้านก่อก๋วงใน การสร้างวนิ ยั ใหก้ บั ตนเองในเร่ืองของการประหยัดและฝึกการออมทรพั ย์การสร้างความสามคั คีในกจิ กรรมกลุ่มข้ึน

วตั ถปุ ระสงคแ์ ละเป้าหมายของการดาเนินการ เพ่ือให้ผู้เข้าอบรม มีความรู้ เกิดความเข้าใจ ตระหนักเห็นถึงประโยชน์และความสาคัญในการออมเงิน ส่งเสริมให้ผ้เู ข้าอบรมมสี ่วนรว่ มในการพัฒนาคดิ และแกป้ ัญหาร่วมกนั อย่างเป็นระบบและมีประสิทธิภาพ ด้วยวิธีการ ทางานรว่ มกันเกิดความสามคั คีในกล่มุ สามารถต้งั กลุ่มออมทรัพย์ในชมุ ชนพฒั นาให้ผู้เขา้ อบรมมีคุณธรรม 5 ประการ คอื ซ่ือสัตย์ เสยี สละ รับผดิ ชอบ เห็นอกเห็นใจ และไวว้ างใจซึง่ กนั สามารถนาเงินที่ออมได้ไปใช้เป็นทุนในการพัฒนา อาชพี ของตนเองได้ เป้าหมายเชงิ ปรมิ าณ ประชาชนบา้ นกอ่ กว๋ งใน จานวน 44 คน เปา้ หมายเชงิ คณุ ภาพ ประชาชนบา้ นกอ่ ก๋วงใน มคี วามรู้ เกิดความเข้าใจ ตระหนักเหน็ ถงึ ประโยชน์และ ความสาคญั ในการออมเงนิ มคี ุณธรรม 5 ประการ คือ ซื่อสัตย์ มีคุณธรรมจริยธรรม เสยี สละ รับผิดชอบ เหน็ อก เหน็ ใจ และไว้วางใจซึ่งกนั และกนั สามารถนาเงินทอ่ี อมไปใช้ในการพัฒนาอาชพี ได้ มีส่วนรว่ มในการพฒั นา คิดและ แก้ปัญหาของตนเองดว้ ยวธิ ีการทางานรว่ มกนั มีความสามคั คีในกลุ่ม กระบวนการดาเนินงาน การจัดต้ังกล่มุ ออมทรพั ย์เพือ่ พฒั นาคณุ ภาพชวี ติ ใหป้ ระสบความสาเร็จและกลุ่มสามารถดาเนินงานได้อย่าง เข้มแขง็ ยง่ั ยืนน้นั โดยยึดหลักการจัดกระบวนการเรยี นร้ตู ามหลกั สตู รการศึกษานอกระบบมุง่ พฒั นาให้ผู้เรียนสู่ความ เป็นคน “คิดเป็น” โดยเน้นพัฒนาทักษะการแสวงหาความรู้ ประยุกต์ใช้ความรู้และสร้างองค์ความรู้สาหรับตนเอง ชมุ ชน สังคม ซงึ่ กาหนดการจัดกระบวนการเรียนรู้ กศน. หรือ ONIE MODEL เป็นกระบวนการเรียนรู้ที่จัดข้ึนอย่าง เป็นระบบ ประกอบดว้ ย ๔ ข้นั ตอน ดังนี้ ขั้นท่ี ๑ กาหนดสภาพ ปญั หา ความต้องการในการเรียนรู้ (O: Orientation) ขน้ั ที่ ๒ แสวงหาข้อมูลและจัดการเรียนรู้ (N: New ways of learning) ขัน้ ที่ ๓ ปฏบิ ตั ิและนาไปประยกุ ตใ์ ช้ (I: Implementation) ขน้ั ท่ี ๔ ประเมินผลการเรียนรู้ (E: Evaluation) โดยนามาจดั กระบวนการเรียนรู้และปฏิบัติ ดังนี้ ขั้นตอนที่ ๑ ศึกษาข้อมูลของหมู่บ้าน บริบทชุมชน ท้ังทางด้านเศรษฐกิจ สังคมและสภาพปัญหาและนา ขอ้ มูลเข้าสู่เวทใี นที่ประชมุ ประจาเดอื นของหมบู่ ้าน

ขั้นตอนท่ี ๒ พูดคุยกับผู้นาชุมชนหรือผู้ท่ีสนใจร่วมกันวิเคราะห์ เพื่อให้เห็นความสาคัญในการออมเงิน โดยครเู ปน็ ผ้กู ระตนุ้ และเปน็ ผเู้ ผยแพรแ่ นวคิด หลักการ วตั ถุประสงค์ ตลอดจนวธิ กี ารดาเนินงานกลุม่ ออมทรัพย์และ ประชาสัมพนั ธ์การรบั สมัครสมาชิกกลุ่มออมทรพั ย์ทม่ี ีความสนใจเขา้ รว่ มในการจดั ตง้ั กลุ่ม ขั้นตอนที่ ๓ การจัดต้ังกลุ่ม สร้างความเข้าใจในแนวคิด หลักการ วัตถุประสงค์ วิธีการดาเนินงาน กลุ่มเป้าหมายทีจ่ ะเข้าร่วมให้มีความชดั เจนย่งิ ข้ึน ขั้นตอนที่ ๔ ร่างระเบียบข้อตกลงเบ้ืองต้น จัดทาสมุดบันทึกระเบียบข้อตกลง การแต่งต้ังหน้าที่ของ คณะกรรมการ เอกสารทะเบยี น/บัญชีและวางแผนการดาเนินงานกลุม่ ขั้นตอนท่ี ๕ หลงั การจดั ต้งั กลมุ่ ครตู ดิ ตาม สนับสนนุ การดาเนินงานอย่างสม่าเสมอ เชน่ ๑) เข้ารว่ มประชมุ กลุ่มเพ่ือใหค้ าปรึกษาแนะนาดา้ นการบรหิ ารจัดการ ๒) การติดตามและส่งเสริมการจัดทาบัญชี การตรวจสอบบัญชี อย่างนอ้ ยเดอื นละ ๑ ครัง้ ๓) สารวจฐานข้อมูลกลมุ่ ออมทรพั ย์ฯเพอื่ ให้เป็นข้อมูลปจั จบุ ัน ๔) วางแผนการประชาสมั พันธก์ ารรับสมัครสมาชิกกลุ่มเพ่มิ เติม ๕) สอบถามปัญหาและอุปสรรคท่ีเกิดข้ึนและร่วมกันแก้ไข ปญั หา

ผลการดาเนินงานและประโยชน์ทไ่ี ดร้ ับ รอ้ ยละ 80 ผูผ้ ่านการอบรม มีความรู้ ความเข้าใจ เกดิ การตระหนักเหน็ ถงึ ประโยชนแ์ ละความสาคญั ในการออมเงิน มีคณุ ธรรม 5 ประการ คือ ซื่อสัตย์ เสียสละ รบั ผดิ ชอบ เหน็ อกเห็นใจ และไวว้ างใจซงึ่ กนั และกนั สามารถนาเงินออมไป ใชใ้ นการพฒั นาอาชีพได้ เกดิ การมีส่วนร่วมในการพัฒนา คดิ และแก้ปัญหาของ ตนเองดว้ ยวิธกี ารทางานร่วมกนั สามารถตงั้ กลุ่มกลมุ่ ออมทรัพย์ เกดิ ความสามัคคี ในกล่มุ ผผู้ า่ นการอบรม จานวน ๓๘ คน มีความสนใจในการจัดต้ังกลมุ่ ออมทรัพย์ และผู้ท่ีมีความพร้อมจัดต้ังกลุ่ม จานวน ๑๒ คน และนาความรู้ท่ไี ดร้ ับไปบรหิ ารจดั การในการจดั ตัง้ กลุ่มออมทรพั ย์ในชุมชน สามารถนาเงินออมไปใช้ ในการพัฒนาอาชีพได้ เกิดการมีส่วนร่วมในการพัฒนา คิดและแก้ปัญหาของตนเองด้วยวิธีการทางานร่วมกัน มีทกั ษะ เกดิ ความสามัคคีในกลุ่ม มีคุณธรรมจริยธรรมในตนเองและมีประสิทธิภาพในการบริหารจัดการ ตระหนัก เห็นถึงประโยชน์และความสาคัญในการออมเงิน โดย ๑. กล่มุ ออมทรัพย์มกี ารออมเงินอยา่ งตอ่ เนื่องและสมา่ เสมอ ๒. สมาชกิ มสี ่วนร่วมในการพฒั นา คิดและวเิ คราะหแ์ กไ้ ขปญั หาของกลมุ่ ดว้ ยวิธีการทางานร่วมกันอย่างเป็น ระบบและเปน็ ข้นั ตอน ๓.พฒั นาสมาชกิ ลุ่มให้มีคณุ ธรรม ๕ ประการ คอื ซื่อสตั ย์ เสียสละ รบั ผดิ ชอบ เหน็ อกเหน็ ใจ ไว้วางใจซ่ึงกัน และกัน ๔.พฒั นาศกั ยภาพของสมาชกิ กลุ่มในดา้ นต่าง ๆ เช่น การเป็นผ้นู า การปกครองตามระบบประชาธิปไตย ๕.สมาชิกกลุ่มมียอดเงินที่ได้จากการออมและสามารถกู้ยืมเงินในอัตราดอกเบ้ียท่ีถูกเพ่ือ ใช้ในการพัฒนา อาชีพ การเผยแพร่ กิจกรรมกลมุ่ ออมทรพั ยเ์ พือ่ พัฒนาคุณภาพชวี ติ ได้ดาเนินการเผยแพรด่ งั น้ี ๑. เอกสารจดั ตงั้ และรายงานผลการดาเนินงาน โครงการการจัดการศกึ ษาเพ่อื พฒั นาสังคมและ ชุมชน กิจกรรมอบรมใหค้ วามรู้ กลมุ่ ออมทรพั ยเ์ พื่อพฒั นาคุณภาพชวี ติ ๒. เผยแพร่ทาง Facebook Page “ศศช.บา้ นก่อกว๋ งใน” ท่มี ีคนตดิ ตามเพจ จานวน ๒๖๑ คน ๓. เผยแพร่เว็ปไซต์ https://sites.google.com/dei.ac.th/koikuengnai/ ๔. เผยแพร่ประชาสมั พันธ์ทาง ไลน์กลุ่ม “รักบา้ นก่อกว๋ ง” ใหช้ มุ ชนทราบ

ปัจจัยความสาเรจ็ ปจั จัยท่ีสง่ ผลต่อความสาเร็จในกิจกรรมกลมุ่ ออมทรพั ย์เพือ่ พัฒนาคณุ ภาพชีวิต มีดังน้ี ๑. การมีส่วนร่วมของครู ผู้นาชุมชนและประชาชนในการวิเคราะห์ข้อมูลพ้ืนฐานของชุมชนทาให้รู้สภาพ ปญั หาและความตอ้ งการพฒั นาชมุ ชนของตนเองใหไ้ ปสู่เปา้ หมายทีต่ ้องการได้ ๒. การนาเอากลุ่มตวั อย่างท่มี ีในชมุ ชน เช่น กลุ่มปลูกผัก กลุ่มเล้ียงสัตว์ กลุ่มสร้างป่าสร้างรายได้ เป็นองค์ ความรูพ้ ืน้ ฐานในการต่อยอดความรู้เพ่ือบริหารจดั การในกลุม่ ๓. กิจกรรมกลุ่มออมทรัพย์เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิต ดาเนินการตามแนวทางการจัดกระบวนการเรียนรู้ การศึกษานอกระบบแบบบูรณาการ โดยใช้ ONIE MODEL ซึง่ เปน็ การดาเนินการอยา่ งเปน็ ระบบสามารถตรวจสอบ ได้ในทุกข้ันตอน โดยเร่ิมต้ังแต่การวิเคราะห์สภาพปัญหาความต้องการของชุมชนอย่างมีส่วนร่วมของครู ผู้เรียน ชุมชน รวมท้ังการมีส่วนร่วมในการวางแผนและออกแบบกิจกรรมกลุ่มของครู สมาชิกกลุ่ม ตลอดจนมีการติดตาม ประเมินผลทุกขน้ั ตอน จงึ ทาใหส้ ามารถพฒั นาผเู้ รยี นทงั้ สองกลมุ่ ไดบ้ รรลตุ ามตัวชว้ี ัดความสาเร็จของโครงการ แนวทางการพัฒนาต่อเนอื่ ง แจ้งผลการดาเนินกิจกรรมกลุ่มออมทรัพย์ในแต่ละเดือนในท่ีประชุมประจาเดือนให้แก่สมาชิกกลุ่ม ออมทรัพยท์ ราบยอดการออมในแตล่ ะเดือนและเพือ่ กระต้นุ สรา้ งความสนใจใหป้ ระชาชนประสงค์ที่จะสมัครเข้าร่วม กิจกรรมกลมุ่ ออมทรพั ย์ในอนาคต รวมถึงการวางแผนการตอ่ ยอดและพัฒนาใหเ้ กดิ เปน็ กลมุ่ ออมทรัพย์สัจจะที่มีการ ปันผลเปน็ ดอกเบ้ยี กาไร