2

ชุดฝึกอบรมด้วยตนเองแบบออนไลน์ การจัดการเรยี นการสอนวทิ ยาการคานวณ สาหรับครูผสู้ อนระดบั ชนั้ มธั ยมศึกษาตอนตน้ เลม่ ที่ 2 การใช้โปรแกรมสาหรบั การจดั การเรยี นการสอนวทิ ยาการคานวณ นางสาวภัคนยั ชมุ่ ชะนะ ศกึ ษานเิ ทศกช์ านาญการ สานักงานเขตพื้นท่กี ารศกึ ษาประถมศึกษาสรุ าษฎรธ์ านี เขต 2 สานักงานคณะกรรมการการศกึ ษาข้ันพ้ืนฐาน กระทรวงศกึ ษาธกิ าร

การใช้โปรแกรมสำหรบั จดั การเรยี นการสอนวทิ ยาการคำนวณระดับชั้นมธั ยมศึกษาตอนตน้ ก คำชแ้ี จง ชุดฝึกอบรมด้วยตนเองแบบออนไลน์ การจัดการเรียนการสอนวิทยาการคำนวณสำหรับ ครูผู้สอนระดับมัธยมศึกษาตอนต้น เล่มที่ 2 การใช้โปรแกรมสำหรับจัดการเรียนการสอนวิทยาการ คำนวณ เป็นชดุ ฝึกอบรมใหค้ รูไดศ้ ึกษาดว้ ยตนเอง เพอ่ื ใหเ้ กดิ ความร้คู วามข้าใจและเกิดแนวคิดในการนำ หลกั และวธิ กี ารเขียนโปรแกรม Scratch และ Python มาประยุต์ใช้ในการจดั การเรยี นการสอนวทิ ยาการ คำนวณใหก้ ับผ้เู รยี น ซ่งึ นำไปสู่เป้าหมาย คือการยกระดับผลสมั ฤทธิท์ างการเรียนวทิ ยาศาสตร์ให้สูงข้ึน ขอใหผ้ ู้ศกึ ษาได้ศกึ ษาใบความร้แู ละใบกิจกรรมให้ครบทกุ ใบกจิ กรรม เพอ่ื นำความร้ไู ปใชพ้ ัฒนาผเู้ รยี นให้ เกิดประโยชน์สูงสุดต่อไปทุกชุดฝึกอบรมมีเนื้อหาที่เกี่ยวข้องและต่อเนื่องกัน ผู้ฝึกอบรมควรทำความ เขา้ ใจโดยศึกษาเอกสารให้ละเอียด พร้อมทง้ั ปฏิบตั ิตามคำแนะนำการใช้ชดุ ฝึก ตามขน้ั ตอนตอ่ ไปน้ี แผนภาพการใชช้ ดุ ฝกึ อบรม

การใช้โปรแกรมสำหรับจดั การเรยี นการสอนวทิ ยาการคำนวณระดับชั้นมธั ยมศึกษาตอนตน้ ข คำแนะนำ

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจัดการเรยี นการสอนวทิ ยาการคำนวณระดบั ชั้นมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ ค วตั ถปุ ระสงค์ เม่ือศึกษาชดุ ฝึกอบรมดว้ ยตนเองแบบออนไลนช์ ดุ นแี้ ล้ว ผศู้ ึกษาสามารถ 1. มคี วามรู้ความเขา้ ใจเกีย่ วกับความรู้พนื้ ฐานการเขยี นโปรแกรม 2. บอกความหมาย แนวคดิ หลกั การ วัตถุประสงคแ์ ละประโยชน์ ของการใช้โปรแกรมสำหรบั จดั การเรยี นรู้ 3. นำหลักการเขยี นโปรแกรมไปใชส้ ำหรับจดั การเรียนการสอนวทิ ยาการคำนวณได้ ขอบขา่ ยเนอื้ หา รจู้ ักกบั โปรแกรม Scratch เครอ่ื งมือการทำงานของโปรแกรม Scratch จาก Flowchart สู่ Scratch การสรา้ งลำดับคำสงั่ โดยการเขียนผังงาน เปรียบเทยี บ Flowchart กบั Scratch ตวั อยา่ งการทำงานของบล๊อคคำสงั่ เริ่มต้นการใชง้ านโปรแกรม Scratch รู้จกั กับ Python เรมิ่ ต้นเขยี นโปรแกรมภาษาไพทอน ตัวแปรในไพทอน ชนดิ ขอ้ มลู พน้ื ฐาน การแปลงชนดิ ข้อมลู การเขยี นไพทอนในโหมดสคริปต์

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจัดการเรียนการสอนวทิ ยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศึกษาตอนต้น ง แนวคดิ การพัฒนาครูโดยชุดฝึกอบรมด้วยตนเองแบบออนไลน์ ใช้แนวคิดการสร้างองค์ความรู้ด้วย ตนเอง (Construction Knowledge) ครเู ป็นผ้ศู กึ ษาเรยี นรู้และลงมือทำกจิ กรรมการเรียนรู้ด้วยตนเอง (Learning by Doing) ไม่มีวิทยากรบรรยายให้ความรู้ การปฏิบัติกิจกรรมเป็นไปตามขั้นตอนท่ี ออกแบบไว้ เป็นการสร้างองคค์ วามรู้ดว้ ยตนเองตามกระบวนการเรียนรแู้ บบซปิ ปา (CIPPA MODEL) เริ่ม จากการทบทวนความรูเ้ ดมิ ในเรอื่ งที่จะเรยี นรู้ การศึกษาหาความร้เู พม่ิ เตมิ จากชดุ ฝกึ อบรมแล้วนำความรู้ เดิมไปเช่ือมโยงกับความรู้ใหม่ แลกเปลีย่ นเรียนรู้ก่อนที่จะสรุปความรู้ ความเข้าใจของตนเอง เป็นทฤษฎี การเรียนรทู้ ่ีเน้นผู้ศึกษาเป็นผู้สร้างองคค์ วามรู้ดว้ ยตนเองโดยเริ่มจากการทบทวนความรู้เดิมในเรื่องที่จะ เรียนรู้การศึกษาหาความรู้เพิ่มเติมจากแหล่งเรียนรู้ต่าง ๆนำความเข้าใจข้อมูลเชื่อมโยงความรู้เดิมกับ ความรใู้ หมแ่ ละเปลย่ี นเรียนรกู้ อ่ นท่จี ะสรุปองคค์ วามรแู้ ละทำความเขา้ ใจด้วยตนเอง สาระสำคญั การเรียนวิชาการคำนวณ จะไม่จำกดั อยูเ่ พียงแค่การคิดให้เหมอื นคอมพิวเตอร์ และไม่ได้จำกัด อยู่เพียงการคิดในศาสตร์ของนักวิทยาการคอมพิวเตอร์ แต่จะเปน็ กระบวนการความคดิ เชิงวเิ คราะห์เพ่ือ นำมาใช้แก้ปญั หาของมนุษย์ โดยเป็นการสั่งให้คอมพิวเตอรท์ ำงานและช่วยแกไ้ ขปัญหาตามที่เราต้องการ ได้อย่างมีประสทิ ธิภาพ ซึ่งการจัดการเรยี นรู้วิทยาการคำนวณสามารถนำโปรแกรมต่างๆ เข้ามาใช้ในการ จัดการเรียนการสอน ไม่ว่าจะเป็นโปรแกรม Scratch หรือ Python ซึ่งจะเป็นประโยชน์ต่อผู้เรียน และ ครูผู้สอน ทำให้เกิดการพัฒนาผู้เรียนคอื มคี วามสามารถใช้ทักษะการคิดเชิงคำนวณในการคิดวเิ คราะห์ แก้ปัญหาอย่างเป็นขั้นตอนและเป็นระบบ มีทักษะในการค้นหาข้อมูลหรือสารสนเทศ ประเมิน จัดการ วิเคราะห์ สังเคราะห์ และนำสารสนเทศไปใช้ในการแก้ปัญหา สามารถประยุกต์ใช้ความรู้ด้านวิทยาการ คอมพิวเตอร์ สื่อดิจิทัล เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร ในการแก้ปัญหาในชีวิตจริง การทำงาน ร่วมกันอย่างสร้างสรรค์เพื่อประโยชน์ต่อตนเองหรือสังคม และสามารถใช้เทคโนโลยีสารสนเทศและการ สื่อสารอย่างปลอดภัย รูเ้ ท่าทนั มคี วามรับผดิ ชอบมจี ริยธรรม ซึ่งในระดับชัน้ ชนั้ มัธยมตอนตน้ จะเป็นการ เรียนการสอนที่เน้นการออกแบบและการเขียนโปรแกรมอย่างง่าย เพื่อเป็นการฝึกแก้ไขปัญหาทาง คณติ ศาสตร์และวิทยาศาสตร์ไปพร้อม ๆ กัน

การใชโ้ ปรแกรมสำหรบั จดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดับช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนต้น 1 ร้จู ักกบั โปรแกรม Scratch โปรแกรม Scratch เปน็ โปรแกรมโอเพนซอร์ส (open source software) พฒั นา โดยนักวิจัยที่ห้องปฏิบัติการสื่อ (MIT Media Lab) สถาบันเทคโนโลยีแมสซาซูเซตส์ ประเทศสหรฐั อเมริกา Scratch ออกแบบมาให้ใช้กับเด็กอายุ 8-16 ปี และเป็นทางเลือกที่ดีในการเขียน โปรแกรมสำหรบั ผูเ้ รม่ิ ตน้ ผูใ้ ช้สามารถเขยี นโปรแกรมออนไลน์ หรือดาวนโ์ หลดโปรแกรมมา ใช้ที่เครื่องคอมพิวเตอร์แบบออฟไลน์ นอกจากนี้ภายในเว็บไซต์ยังมีข้อมูลความรู้เก่ียวกับ คำสั่งและตัวอย่างของโปรแกรม อีกทั้งยังมีแหล่งชุมชนออนไลน์ให้ได้ศึกษาและเรียนรู้การ ทำงานร่วมกัน โดยสามารถเผยแพร่ผลงานของตน และสามารถนำโปรแกรมของผู้อื่นท่ี อัปโหลดไว้มาปรบั แก้ไดอ้ ีกด้วย การเขา้ ใชง้ าน Scratch มี 2 วิธี 1. การเขา้ ใชง้ านแบบออนไลน์ (Online) 2. การเข้าใช้งานแบบออฟไลน์ (Offline) 1. การเข้าใช้งานแบบออนไลน์ (Online) เขา้ web browser ป้อน https://scratch.mit.edu/ ท่ีชอ่ งทอ่ี ยู่เว็บ กดแปน้ Enter

การใช้โปรแกรมสำหรับจัดการเรยี นการสอนวิทยาการคำนวณระดับช้ันมัธยมศกึ ษาตอนต้น 2 จะพบหน้าโปรแกรม Scratch ออนไลน์ การสมัครใชง้ านแบบออนไลน์ (Online) คลิก Join Scratch

การใชโ้ ปรแกรมสำหรบั จดั การเรียนการสอนวทิ ยาการคำนวณระดบั ช้ันมัธยมศกึ ษาตอนตน้ 3 2. การเข้าใช้งานแบบออฟไลน์ (Offline) เข้า web browser ปอ้ น https://scratch.mit.edu/ ที่ช่องที่อยเู่ วบ็ กดแปน้ Enter

การใชโ้ ปรแกรมสำหรบั จดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดับช้ันมธั ยมศึกษาตอนตน้ 4 จะพบหนา้ โปรแกรม Scratch ออนไลน์ การดาวนโ์ หลดและตดิ ตงั้ โปรแกรม Scratch https://www.youtube.com/watch?v=YkZMqsNDQLA

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรยี นการสอนวทิ ยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนต้น 5 หน้าต่างการทำงานของโปรแกรม Scratch หน้าตา่ งเครื่องมือการทำงาน

การใช้โปรแกรมสำหรบั จดั การเรยี นการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมัธยมศึกษาตอนต้น 6 เคร่อื งมือสครปิ ตแ์ ละบล๊อกชดุ คำส่งั สำหรับตัวละครของ Scratch3 สครปิ ตค์ อื ชดุ คำสง่ั สำหรับตวั ละคร หรอื เวทเี พ่ือสง่ั ใหต้ ัวละครหรือเวทที ำงานตามวัตถุประสงค์ที่ ต้องการโดยการเลอื กสครปิ ต์จากกลุ่มบล็อก ดังน้ี ส่วนประกอบของโปรแกรม Scratch https://www.youtube.com/watch?v=LJdSbyM9xS4

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 7

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 8

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 9

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 10

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 11

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 12

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 13

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 14

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 15

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 16

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 17

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 18

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 19

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 20

การใช้โปรแกรมสำหรับจดั การเรยี นการสอนวิทยาการคำนวณระดับชั้นมัธยมศึกษาตอนตน้ 21 จาก FLOWCHART สู่ SCRATCH การสร้างลำดับคำสั่งโดยการเขยี นผังงาน การเขยี นผังงานเพ่ืออธบิ ายการทำงานของโปรแกรม “เป็นการนำสัญลกั ษณม์ าใชแ้ ทนลำดบั ขน้ั ตอนในการเขียนโปรแกรม” ? : Scratch เบือ้ งต้น

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 22

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 23

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 24

การใช้โปรแกรมสำหรับจดั การเรยี นการสอนวทิ ยาการคำนวณระดบั ช้ันมัธยมศึกษาตอนต้น 25 เร่มิ ตน้ การใชง้ านโปรแกรม Scratch

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 26

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 27

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 28

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 29

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 30

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 31

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 32

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 33

การใช้โปรแกรมสำหรบั จัดการเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมัธยมศึกษาตอนตน้ 34 กจิ กรรม เฉลย

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 35

การใช้โปรแกรมสำหรับจดั การเรยี นการสอนวทิ ยาการคำนวณระดบั ชั้นมัธยมศกึ ษาตอนต้น 36 ตวั อยา่ ง กจิ กรรม

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ชั้นมัธยมศึกษาตอนตน้ 37 เฉลย

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 38

การใช้โปรแกรมสำหรบั จัดการเรยี นการสอนวทิ ยาการคำนวณระดับช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 39 กจิ กรรม

การใช้โปรแกรมสำหรบั จัดการเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมัธยมศึกษาตอนต้น 40 เฉลย กจิ กรรม

การใช้โปรแกรมสำหรบั จัดการเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมัธยมศึกษาตอนตน้ 41 กจิ กรรม เฉลย

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรยี นการสอนวทิ ยาการคำนวณระดับช้ันมัธยมศึกษาตอนตน้ 42 กจิ กรรม

การใชโ้ ปรแกรมสำหรับจดั การเรียนการสอนวิทยาการคำนวณระดบั ช้ันมธั ยมศกึ ษาตอนตน้ 43

การใชโ้ ปรแกรมสำหรบั จัดการเรียนการสอนวทิ ยาการคำนวณระดับช้ันมัธยมศึกษาตอนตน้ 44 กจิ กรรม

การใชโ้ ปรแกรมสำหรบั จัดการเรียนการสอนวทิ ยาการคำนวณระดับชั้นมธั ยมศึกษาตอนตน้ 45 สรปุ ไดว้ า่ แหล่งเรียนร้เู พม่ิ เติม https://studio.code.org/s/frozen/lessons/1/levels/1