Atık Yönetimi

KONU: ATIK YÖNETİMİ SUBJECT: WASTE MANAGEMENT HAZIRLAYANLAR (PREPARED BY) TAKIM 3 (TEAM 3) ZFENFAYSNUHATZNEHEMURÜTMENEBÜRMŞSİYAPARRSLEENAANAYEVİSYENMCYARUVEİPUNRARVARİDLNE MENTOR TEACHERS: FATMA AY&YEŞİM DURAN

Atıkları Ayırmak için Faydalı İpuçları(Useful Tips for Sorting Waste) 01 02 Çöplerinizi ayrı konteynırlarda Biyoçözünmez atıkları gruplara tutun.(Keep your garbage in ayırın.(Sort non-biodegradable separate containers.) waste into groups.) Islak veya biyoçözünür atıklar için farklı, Kuru atıkları geri dönüştürülebilir, zehirli kuru veya biyoçözünmez atıklar için farklı ya da tehlikeli ve e-atık (pil, disk, vb.) çöp kutuları kullanın.(Use different bins for gruplarına ayırın.(Divide dry waste into wet or biodegradable waste and recyclable, toxic or hazardous, and e- different bins for dry or non- waste (batteries, discs, etc.). biodegradable waste. 04 03 Geri dönüşüme uygun olanları Kompost kutusu edinin.(Get a temiz tutun.(Keep recyclables compost bin.) clean.) Yiyecek ve bahçe atıklarını daha Plastik veya kağıt ürünlerini çöpe sonra gübre olarak kullanabileceğiniz atmadan önce üzerlerindeki yemek kompost haline getirin.(Turn food and artıklarını temizleyin.(Remove any food garden waste into compost, which residue from plastic or paper products you can then use as fertilizer.) before throwing them away.) ATIK KONUSUNDA AKILLI 05 DAVRANIN VE GRUPLARA AYIRIN! Çöpe ne attığınızı bilin. (BE SMART ABOUT WASTE (Know what you throw in the AND DİVİDE İNTO GROUPS!) trash.) Bazıları karmaşık malzemeler içeriyor olabilir. Bu gibi eşyaları nasıl kontrol edeceğinizi öğrenin. (Some may contain complex materials. Learn how to check for items like these.)

Atık Yönetimi, evsel, tıbbi, tehlikeli ve tehlikesiz atıkların minimizasyonu, kaynağında ayrı toplanması, ara depolanması, gerekli olduğu durumda atıklar için aktarma merkezleri oluşturulması, atıkların taşınması, geri kazanılması, bertarafı, geri kazanım ve bertaraf tesislerinin işletilmesi ile kapatma, kapatma sonrası bakım, izleme kontrol süreçlerini içeren bir yönetim biçimidir. (Waste Management, minimization of domestic, medical, hazardous and non- hazardous wastes, separate collection at source, intermediate storage, establishment of transfer centers for wastes when necessary, transportation, recovery, disposal of waste, operation of recovery and disposal facilities, closure, post-closure maintenance, It is a form of management that includes monitoring and control processes.) Zeynep Sevde/Raif https://hlccevre.com/atik-yonetimi-nedir/ Azak İHO

Çöpünüz küçük mü? Is your litter small? Cebinize koyun! (Put it in your pocket!) Küçük eylemler çevremiz üzerinde büyük etkilere yol açabilir. (Small actions can have big impacts on our environment.) Üzerimize düşeni yapalım. Let's do our bit.

Atıkların “Atık Hiyerarşisine” göre kaynağında Önleme/ Azaltma esastır. Diğer basamakları ise; Geri Kazanım, Geri Dönüşüm ve Yeniden Kullanım yöntemleri oluşturmaktadır. Bu basamakların hiçbirisine girmeyen atıklar için ise son basamak Enerji Kazanımı ve Bertaraftır. (Prevention/Reduction is essential at the source of wastes according to the “Waste Hierarchy”. Other steps are; Recycling, Recycling and Reuse methods. For the wastes that do not enter any of these steps, the last step is Energy Recovery and Disposal.) Önleme/ Azaltım/ Tekrar Kullanım: Ürünlerin/ malzemelerin kullanım ömürlerinin uzatılması, yeniden kullanımının sağlanması için gerekli tedbirlerin alınmasıdır. Böylelikle doğal kaynakların korunması, enerji tasarrufu, atıkların azaltılması, finansal tasarruf sağlanmış olacaktır. (Prevention / Reduction / Reuse: It is taking the necessary measures to extend the useful life of products / materials and to ensure their reuse. Thus, the protection of natural resources, energy saving, waste reduction and financial savings will be achieved.)

Geri Dönüşüm:Atıkların işlenerek asıl kullanım amacı ya da diğer amaçlar doğrultusunda ürünlere, malzemelere ya da maddelere dönüştürülmesidir. Geri dönüşümde, ürün ve bileşenlerin özellik ve fonksiyonları kaybolmaktadır. (Recycling: It is the processing of wastes into products, materials or substances in line with their original use or other purposes. In recycling, the properties and functions of products and components are lost.) Geri Kazanım:Geri Dönüşümden farklı olarak, Geri Kazanım atıklardan enerji eldesini de kapsamaktadır. (Recycling: Unlike recycling, Recycling also includes obtaining energy from waste.) Enerji Geri Kazanımı: Geri dönüştürülmesi mümkün olmayan atık malzemelerin; yakma, gazlaştırma, piroliz, havasız arıtma ve düzenli depolama sahası gazı elde edilmesi dahil olmak üzere çeşitli prosesler yoluyla kullanılabilir ısıya, elektriğe veya yakıta dönüştürülmesidir. Enerji geri kazanım prosesleri uygulanırken olumsuz çevresel etkilerin önlenmesi için gerekli tedbirlerin alınması ve ilgili mevzuat kurallarına uygun hareket edilmesi önemlidir.(Energy Recovery: Waste materials that cannot be recycled; conversion into usable heat, electricity or fuel through a variety of processes, including combustion, gasification, pyrolysis, airless treatment and landfill gas generation. When applying energy recovery processes, it is important to take the necessary measures to prevent negative environmental effects and to act in accordance with the relevant legislation rules.) Bertaraf: Geri Kazanımı mümkün olmayan atıkların bertaraf edilmesidir. Atıkların, Düzenli depolama sahalarına gönderilmeleri bilinen en güzel örnektir.(Disposal: It is the disposal of wastes that cannot be recovered. Sending waste to landfills is the best known example.) https://hlccevre.com/atik-yonetimi-nedir Nurşevval/Raif Azak İHO

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 02.04.2015 tarih ve 29314 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe giren Atık Yönetimi Yönetmeliği (AYY) Madde – 5 e) bendinde de belirtildiği üzere “ farklı türdeki atıkların kaynağında/ üretildikleri yerde diğer atıklarla karıştırılmaksızın, sınıflandırılarak ayrı toplanması esastır.” ilkesine dayanarak tüm atıkların kaynağında ayrı olarak toplanması esastır. As stated in Article 5 e) of the Waste Aynı yönetmeliğin Ek – IV’ ünde ayrı olarak Management Regulation (AYY), which toplanması gereken atıklar, sektör ve alt entered into force by the Ministry of sektörler için 6 basamaklı atık kodları Environment and Urbanization by being verilerek sınıflandırılmıştır. Atıkların published in the Official Gazette dated kaynağında ayrı toplanması için bu 02.04.2015 and numbered 29314, it is kodlara göre sınıflandırılması essential that different types of waste are gerekmektedir. collected separately by classifying, without AYY eklerinde atık kodları incelendiğinde mixing them with other wastes at their bazı kodların yanına (*) işareti mevcut source/where they are produced. ” It is olup, bu atığın tehlikeli atık olduğunu essential that all wastes are collected göstermektedir. Atık kodlarının açıklama separately at the source, based on the bölümünde ise (A) ve (M) ibareleri principle of Wastes that need to be collected mevcuttur. (A) işareti kesin olarak tehlikeli separately in Annex IV of the same atık olduğu, (M) işareti ise tehlikeli atık regulation are classified by giving 6-digit olup olmadığının belirlenmesi için AYY waste codes for the sector and sub-sectors. Madde – 11’ e göre atığın özelliklerinin In order for the wastes to be collected belirlenmesi gerektiği manasına separately at the source, they must be gelmektedir. Atıkların tehlikeli mi tehlikesiz classified according to these codes. mi olduğuna dair analizler Ek 3B analizi When the waste codes in the AYY annexes olarak tanımlanmakta ve sadece TÜBİTAK are examined, there is a (*) sign next to tarafından yapılmaktadır. Atıkların some codes, indicating that this waste is depolamaya uygun olup olmadığına dair hazardous waste. In the explanation part of analizler Ek 2 analizleri olup, Bakanlıktan the waste codes, there are (A) and (M) konuya ilişkin yetki almış akredite phrases. The (A) sign means that it is laboratuvarlarca yapılabilmektedir. definitely a hazardous waste, and the (M) sign means that the characteristics of the Zeynep/Raif Azak İHO waste should be determined according to AYY Article 11 in order to determine whether it is hazardous waste. Analyzes on whether the wastes are dangerous or non-hazardous are defined as Annex 3D analysis and are carried out only by TUBITAK. Analyzes on whether the wastes are suitable for storage are Annex 2 analyzes and can be done by accredited laboratories that have been authorized by the Ministry. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/04/20150402-2.htm

Atık yönetiminde hata yapmayın. Do not make mistakes in waste management. Atık miktarımızı azaltmayı, yeniden kullanabileceklerimizi tekrar kullanmayı ve yenilenebilecekleri geri dönüştürmeyi asla unutmayalım. (Let's never forget to reduce our waste, reuse what we can reuse and recycle what can be renewed.) Daha iyi bir dünya için üzerimize düşeni yapalım! (Let's do our part for a better world! )

ATIK YÖNETMELİĞİ BAKANLIK GÖREV VE YETKİLERİ MADDE 6 – (1) Bakanlık; a) Atıkların çevreyle uyumlu bir şekilde yönetimini sağlayan program ve politikaları saptamak, kılavuzlar hazırlamak, eğitim düzenlemek/düzenlettirmekle, bu Yönetmeliğin uygulanmasına yönelik işbirliği, koordinasyonu sağlamak ve gerekli idari tedbirleri almakla, b) Atıkların oluşumundan bertarafına kadar yönetimlerini kapsayan tüm faaliyetlerin izlemesini, kontrolünü ve denetimlerini yapmakla ve genişletilmiş üretici sorumluluğu kapsamındaki ürünlerin çevresel açıdan yurt içi piyasaya sürülmesine yönelik kriterleri belirlemekle, c) Atıkların çevreyle uyumlu bir şekilde yönetimine ilişkin teknoloji ve yönetim sistemlerinin kurulmasında ulusal ve uluslararası koordinasyonu sağlamakla, ç) Atık işleme tesislerine çevre lisansı vermekle, d) Genişletilmiş üretici sorumluluğu ile atık yönetimi konusunda çevrimiçi bildirim ve beyan programları hazırlamak/hazırlatmak ve programların kullanım esaslarını belirlemekle, e) Atıkların sınırlar ötesi hareketi ve bertarafına ilişkin uluslararası çalışmaları yürütmek, ilgili bildirim ve taşımacılık belgelerini değerlendirmek, atık ihracatına ilişkin faaliyetleri onaylamak, uluslararası bilgi değişimini sağlamak, kaza durumunda ilgili ülkeleri haberdar etmekle, f) Ulusal, bölgesel ve/veya yerel atık yönetim planı hazırlamak veya hazırlatmak ve halkın bilgilenmesini sağlamakla, g) Atık yönetim planı hazırlanmasına, uygulanmasına ve izlenmesine ilişkin usul ve esasları belirlemekle, WASTE REGULATION Ministry duties and authorities ARTICLE 6 – (1) Ministry; a) To determine the programs and policies that ensure the management of wastes in an environmentally friendly manner, to prepare guides, to organize training, to ensure cooperation and coordination for the implementation of this Regulation and to take the necessary administrative measures, b) To monitor, control and audit all activities covering the management of wastes from generation to disposal, and to determine the criteria for environmental release of products within the scope of extended producer responsibility to the domestic market, c) To ensure national and international coordination in the establishment of technology and management systems for the management of wastes in an environmentally compatible manner, ç) Issuing environmental licenses to waste treatment facilities, d) To prepare/prepare online notification and declaration programs on waste management with extended producer responsibility and to determine the principles of use of the programs, e) Carrying out international studies on the cross-border movement and Nursima/ disposal of wastes, evaluating the relevant notification and transportation documents, approving the activities related to waste export, ensuring international information exchange, informing the relevant countries in case of Raif Azak İHO an accident, f) To prepare or have a national, regional and/or local waste management plan prepared and to inform the public, g) To determine the procedures and principles regarding the preparation, implementation and monitoring of the waste management plan, https://www.resmigazete.gov.tr/esk iler/2015/04/20150402-2.htm

ATIK YÖNETMELİĞİ İL MÜDÜRLÜKLERİNİN GÖREV VE YETKİLERİ MADDE 7 – (1) İl müdürlükleri; a) Bu Yönetmeliğin uygulanmasına yönelik işbirliği ve koordinasyonu sağlamak, denetim yapmakla, b) Atık yönetimi kapsamındaki faaliyetlere ilişkin Mahalli Çevre Kurulunda alınan kararları Bakanlığa bildirmekle, c) İl sınırları içinde faaliyette bulunan üreticileri/atık üreticilerini tespit ederek, çevrimiçi bildirim ve beyan uygulamalarına kayıt ve beyanlarını sağlatmak ve periyodik olarak denetlemekle, ç) Atık yönetimi konusunda çevrimiçi uygulamalara ilişkin iş ve işlemleri yürütmekle, d) Atıkların oluşumundan bertarafına kadar yönetimlerini kapsayan tüm faaliyetlerin kontrolünü ve denetimlerini yapmakla, uygunsuzluk halinde gerekli yasal işlemleri yapmak ve Bakanlığa bilgi vermekle, e) Geçici depolama alanlarına izin vermek ve denetlemekle, f) Tehlikesiz atık toplama-ayırma tesislerine izin vermek ve denetlemekle, g) Çevre İzin ve Lisans Yönetmeliğinde sorumlu olduğu atık işleme tesislerine çevre lisansı vermek ve denetlemekle, ğ) İl sınırları içerisindeki atık işleme tesislerinin izin/çevre lisansı koşullarına uygun çalışmadığının tespiti halinde gerekli yasal işlemleri yapmak ve Bakanlığa bilgi vermekle, h) Atık taşınması ile ilgili faaliyet gösteren firmalara ve araçlara taşıma lisansı vermekle, bu lisansa esas faaliyetlerini kontrol etmekle, iptal etmekle veya yenilemekle, UATF ile ilgili prosedüre uymakla, ı) Atıkların taşınması sırasında meydana gelebilecek kazalarda her türlü acil önlemi aldırmakla, gerekli koordinasyonu sağlamak ve kaza raporlarını yıllık olarak değerlendirerek takip eden yılın Mart ayı sonuna kadar Bakanlığa bildirmekle, WASTE REGULATION DUTİES AND AUTHORİTİES OF PROVİNCİAL DİRECTORATES ARTICLE 7 – (1) Provincial directorates; a) Ensuring cooperation and coordination for the implementation of this Regulation, making inspections, b) Notifying the Ministry of the decisions taken by the Local Environment Board regarding the activities within the scope of waste management, c) Identifying the producers/waste producers operating within the provincial borders, registering and registering with the online notification and declaration applications. d) To control and audit all activities covering the management of wastes from generation to disposal, to take necessary legal actions and to inform the Ministry in case of non-compliance, f) To authorize and supervise the non-hazardous waste collection-separation facilities, g) To issue and inspect the waste processing facilities for which it is responsible in the Environmental Permit and License Regulation, ğ) To inspect the waste processing facilities within the borders of the province. To take the necessary legal actions and to inform the Ministry in case it is determined that it does not work in accordance with the permit/environmental license conditions, i) To take all kinds of emergency measures in case of accidents that may occur during the transportation of wastes, to ensure the necessary coordination and to evaluate the accident reports annually and notify them to the Ministry by the end of March of the following year, Ebrar/Raif Azak İHO https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/04/20150402-2.htm

ATIK YÖNETMELİĞİ BELEDİYELERİN GÖREV VE SORUMLULUKLARI MADDE 8 – (1) Büyükşehir belediyeleri, büyükşehir ilçe belediyeleri, il, ilçe ve belde belediyeleri; a) Sorumlulukları çerçevesinde atık işleme tesislerini kurmak/kurdurmakla, işletmek/işlettirmekle, ilgili tesislere çevre lisansı almak/aldırmakla, b) Atıkların yönetimi kapsamında, bu Yönetmelikle sorumluluk verilen taraflarla birlikte bilinçlendirme ve eğitim faaliyetleri yapmak veya katkıda bulunmakla, c) Atık yönetimi ile görevli personelin periyodik olarak eğitimini sağlamakla, sağlık kontrolünden geçirmekle, mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması ve organizasyonunun yapılması ile gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapmakla ve diğer koruyucu, önleyici tedbirleri almakla, ç) Yönetiminden sorumlu olduğu atıkların taşımasında kullandıkları araçların kaydını tutmakla, araç takip sistemi kurmakla ve talep edilmesi halinde kayıtları Bakanlığa ve il müdürlüğüne sunmakla, yükümlüdürler. (2) Büyükşehir belediyeleri; a) Bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen hükümlere uymakla, b) Yönetiminden sorumlu olduğu atıkların oluşumunun önlenmesi ve atık azaltımını da içeren atık yönetim planlarının ilçe belediyeleri ile hazırlanmasını koordine etmek, Bakanlığa sunmak ve bu plan doğrultusunda çalışmaların yürütülmesini sağlamak, gerekli önlemleri almakla, c) İlçe belediyeleri tarafından bu Yönetmelik kapsamında yürütülen çalışmalarda koordinasyonu sağlamak ve desteklemekle, ç) Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik ve Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik hükümleri kapsamında değerlendirilen tesisleri imar planına işlemekle, d) Yönetiminden sorumlu olduğu atıkların yetkili olmayan kişiler tarafından aktarma istasyonundan taşınmasını ve işlenmesini önlemek amacıyla gerekli tedbirleri almakla, yükümlüdürler. (3) Büyükşehir ilçe belediyeleri; a) Bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen hükümlere uymakla, b) Yönetiminden sorumlu olduğu atıkların oluşumunun önlenmesi ve atık azaltımını da içeren atık yönetim planlarını hazırlamak, Bakanlığa sunmak, bu plan doğrultusunda çalışmaları yürütmek ve gerekli önlemleri almakla, c) Büyükşehir belediyesinin atık yönetim planlarının hazırlanmasına katkı sağlamakla, ç) Belediye atıkları ile ilgili mevzuat kapsamında yönetiminden sorumlu olduğu atıkları kaynağında ayrı toplamak/toplattırmakla, aktarma istasyonuna taşımakla ve ikili toplama sistemi ile atık getirme merkezi kurmak/kurdurtmakla, toplanan atıklara ilişkin bilgi ve belgeleri Bakanlığa sunmakla, d) Yönetiminden sorumlu olduğu atıkların yetkili olmayan kişiler tarafından toplanmasını, taşınmasını ve işlenmesini önlemek amacıyla gerekli tedbirleri almakla, yükümlüdürler. (4) İl, ilçe ve belde belediyeleri; a) Bu maddenin birinci fıkrasında belirtilen hükümlere uymakla, b) Yönetiminden sorumlu olduğu atıkların oluşumunun önlenmesi ve atık azaltımını da içeren atık yönetim planlarını hazırlamak, il müdürlüğüne sunmak, bu plan doğrultusunda çalışmaları yürütmek ve gerekli önlemleri almakla, c) Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik ve Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik hükümleri kapsamında değerlendirilen tesisleri imar planına işlemekle, ç) Belediye atıkları ile ilgili mevzuat kapsamında yönetiminden sorumlu olduğu atıkları kaynağında ayrı toplamak/toplattırmakla ve ikili toplama sistemlerini kurmak/kurdurtmakla, toplanan atıklara ilişkin bilgi ve belgeleri Bakanlığa sunmakla, d) Bakanlığın belirleyeceği esaslara uygun olarak atık getirme merkezi kurmak/kurdurtmakla, e) Yönetiminden sorumlu olduğu atıkların yetkili olmayan kişiler tarafından toplanmasını, taşınmasını ve işlenmesini önlemek amacıyla gerekli tedbirleri almakla, yükümlüdürler. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/04/20150402-2.htm

WASTE REGULATION DUTİES AND RESPONSİBİLİTİES OF MUNİCİPALİTİES ARTICLE 8 – (1) Metropolitan municipalities, metropolitan district municipalities, provincial, district and town municipalities; a) Establishing/establishing, operating/operating waste treatment facilities within the framework of their responsibilities, obtaining/receiving environmental licenses for the relevant facilities, b) Carrying out or contributing to awareness and training activities within the scope of waste management, together with the parties assigned responsibility with this Regulation, c) In charge of waste management To provide training of personnel periodically, to undergo health checks, to prevent occupational risks, to take and organize all kinds of measures, including training and information, to provide the necessary tools and equipment, to adapt health and safety measures to changing conditions and to work to improve the current situation, and ç) To keep the records of the vehicles used in the transport of the wastes for which they are responsible, to establish a vehicle tracking system and to submit the records to the Ministry and the provincial directorate, if requested. (2) Metropolitan municipalities; a) Complying with the provisions set forth in the first paragraph of this article, b) Coordinating the preparation of waste management plans, including the prevention of the generation of wastes for which the management is responsible, and waste reduction, with the district municipalities, submitting them to the Ministry and ensuring that the works are carried out in line with this plan, c) Taking the necessary precautions, By ensuring and supporting the coordination in the works carried out by the municipalities within the scope of this Regulation, ç) by processing the facilities evaluated within the scope of the Regulation on the Incineration of Wastes and the Regulation on the Regular Storage of Wastes, into the zoning plan, are responsible for taking the necessary precautions. (3) Metropolitan district municipalities; a) By complying with the provisions set forth in the first paragraph of this article, b) To prepare waste management plans, including the prevention of waste generation and waste reduction, for which management is responsible, to submit them to the Ministry, to carry out studies in line with this plan and to take the necessary measures, c) To contribute to the preparation of the waste management plans of the metropolitan municipality. ç) To collect/recover separately at the source the wastes that it is responsible for managing within the scope of the legislation related to municipal wastes, to transport them to the transfer station, to establish/have a waste collection center with a dual collection system, to submit the information and documents regarding the collected wastes to the Ministry, They are obliged to take the necessary measures in order to prevent their collection, transportation and processing by unauthorized persons. (4) Provincial, district and town municipalities; a) Complying with the provisions specified in the first paragraph of this article, b) Preparing waste management plans, including the prevention of waste generation and waste reduction, for which management is responsible, submitting them to the provincial directorate, carrying out studies in line with this plan and taking the necessary precautions, By processing the facilities evaluated within the scope of the provisions of the Regulation on Regular Landfilling in the zoning plan, ç) By collecting/having collected the wastes that it is responsible for managing separately at the source within the scope of the legislation related to municipal wastes, and by establishing/having the dual collection systems installed, and submitting the information and documents regarding the collected wastes to the Ministry, d) To be determined by the Ministry. e) To take the necessary measures in order to prevent the collection, transportation and processing of the wastes for which they are responsible, by unauthorized persons. Fatmanur/Raif Azak İHO

ÇATSTŞD(YHRHETÖOOUIKRAPĞNUİEOPLRLREWEUDRGEİİATNR)İZBİAGE Temiz ve yeşil hayalimizin gerçekleşmesine destek olun.(Support our clean and green dream to come true.) TÜDDHOÜZIEŞNYREOGİNNU.İİRYZ AE PIN.

Atık Yönetimi Hiyerarşisi Tüm yönetim biçimlerinde olduğu gibi bu alanda da atık yönetimi hiyerarşisi söz konusu olmaktadır. Genel olarak bu hiyerarşiyi veya piramidi açıklamak gerekirse; Birincil amaç atık oluşumunun önlenmesidir. Önlem alınmasına karşı atık oluşacaksa asgari seviyede olmasına çalışılır. Ortaya çıkan atık yeniden kullanılabilir özellikteyse faaliyet sürecine tekrar dahil edilir. Tekrar kullanılamayacaksa geri dönüşümde bir takım muameleler ile geri kazandırılır. Bu da mümkün değilse, atıkların teknik özelliklerinden faydalanılarak enerjiye dönüşümü sağlanır. Tüm bu aşamalara rağmen elimizde atık kalıyorsa düzenli şekilde depolanır veya yakılır. Bu işlemin teknik adı bertaraf etmektir. Waste Management Hierarchy As in all forms of management, there is a waste management hierarchy in this area as well. To explain this hierarchy or pyramid in general; The primary purpose is to prevent waste generation. If waste will be generated against taking precautions, it is tried to be at a minimum level. If the resulting waste is reusable, it is included in the activity process again. If it cannot be reused, it is recovered with some treatments in recycling. If this is not possible, wastes are converted into energy by utilizing their technical characteristics. If there is any waste left in our hands despite all these stages, it is regularly stored or incinerated. The technical name for this process is disposal. https ://www.modelcevre.com/atik-yonetimi.html Fatma Ecrin/Raif Azak İHO

Dünya da Atık Yönetimi

Waste Management in the World Germany Green for the collection of packaging waste from homes and businesses Implementing a recycling program with the Nokta brand and the manufacturer It is financed by the industry on a pays-to-pay basis. Dry recyclable materials and bio waste are collected separately. There are legal regulations restricting disposable products Destruction of durable goods not sold in the trading block is prohibited Austria It is forbidden to store materials with carbon emissions above 5% Recycling program operating under the responsibility of the manufacturer is implemented Separation at source is included in the education curriculum. The use, trade and import of plastic bags are prohibited South Korea A site where recycling companies collect waste and sell it for profit. The system is being implemented and the recycling companies are subsidized by the state. help is provided Import of plastic and paper prohibited Policies to ban colored plastic bottles and PVCs being implemented. Plastic waste is collected separately from other recyclable waste. Wales There are legal regulations restricting disposable products. Dry recyclables and biowaste are collected separately Storage or incineration bans apply for some materials. Switzerland Non-recyclable waste produced by households and businesses Implements a waste collection system that pays for Garbage bags used for storage are taxed. Recyclable waste in supermarkets across the country Recycling points where it is collected and reimbursed are commonly being used Kaynakça: https://kalkinmaguncesi.izka.org.tr/index.php/2021/08/24/cope-attigimiz-servet- 2-surdurulebilir-bir-atik-yonetim-modeli-icin-oneriler/ 7F Hüseyin- Lütfiye Ali Şadi Çelik Ortaokulu

Atık Yönetimin Amacı 1-Atıkların oluşumundan bertarafına kadar çevre ve insan sağlığına zarar vermeden yönetiminin sağlanması, 2-Atık oluşumunun azaltılması, atıkların yeniden kullanımı, geri dönüşümü, geri kazanımı gibi yollar ile doğal kaynak kullanımının azaltılması ve atık yönetiminin sağlanması, 3-Çevre ve insan sağlığı açısından belirli ölçütlere, temel şart ve özelliklere sahip, bu Yönetmeliğin kapsamındaki ürünlerin üretimi ile piyasa gözetimi ve denetimi ile ilgili genel usul ve esasların belirlenmesidir. Yönetmelik kapsamında bulunan ürünlerin çevreye ve insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde piyasaya arz edilmesi gerekmektedir. Atık Yönetimi Yönetmeliği’nde genişletilmiş üretici sorumluluğu, yan ürün, yeniden kullanım yükümlülükleri getirilmiştir. Çevre Mevzuatı kapsamında ilk defa Atık Yönetimi Yönetmeliği’nde yer alan bir kavram olarak Genişletilmiş Üretici Sorumluluğu: ürünlerin piyasada serbest dolaşımından ödün vermeden kaynakların etkin kullanımı amacıyla onarım, yeniden kullanım, parçalama ve geri dönüştürme işlemleri de dahil olmak üzere hayat süreleri boyunca verimli kullanılmasını dikkate alan ve bu kullanımı kolaylaştıran tasarımı, üretimi ve satışı desteklemede kullanılacak yöntemlerden birinin kullanıldığı sorumluluğu, olarak tanımlanmıştır. Purpose of Waste Management 1- Ensuring the management of wastes from generation to disposal without harming the environment and human health, 2-Reducing the use of natural resources and ensuring waste management through ways such as reducing waste generation, reuse, recycling and recovery of wastes, 3- It is the determination of general procedures and principles regarding the production of products within the scope of this Regulation, which have certain criteria, basic conditions and characteristics in terms of environmental and human health, and market surveillance and control. The products within the scope of the regulation must be placed on the market in a way that does not harm the environment and human health. Extended producer responsibility, by-product and re-use obligations have been introduced in the Waste Management Regulation. Extended Producer Responsibility as a concept included in the Waste Management Regulation for the first time within the scope of Environmental Legislation: taking into account the efficient use of products throughout their lifecycle, including repair, reuse, shredding and recycling, for the efficient use of resources without compromising the free movement of products in the market. and the responsibility of using one of the methods to be used to support the design, production and sale that facilitates this use. 7-F Sena/ Lütfiye Ali Şadi Çelik Secondary School

Türkiye de Atık Yönetimi Üretilen atığın olumsuz etkilerini yok etmek için atıkların belirli bir prosedüre tabi tutulması gerekmektedir. Bu sebeple Türkiye’de son olarak 2 Nisan 2015 tarihinde yayınlanmış Atık Yönetimi Yönetmeliği mevcuttur. Atık yönetiminin amaçları arasında; atık oluşumunun engellenmesi, azaltılması, atığın yeniden kullanılması, türüne göre ayrılıp biriktirilmesi, toplanması, geri dönüştürülmesi, geri kazanılması, bertarafı, bertaraf sonrası izleme ve denetim faaliyetlerinin yapılması yer almaktadır. Atık yönetimi uygulaması bir prosedür çerçevesinde yapılmakta ve atık yönetimi hiyerarşisi olarak adlandırılmaktadır.1 Altı maddesi bulunan atık yönetimi hiyerarşisinde, asıl amaç gelecek nesillere yaşanabilir bir dünyayı bırakmaktır. Yönetmeliğin diğer amaçları ise; sürdürülebilir bir çevre oluşturulması, doğal kaynakların korunması, enerji ve maliyet tasarrufu yapılması, kirlenme oranının ve tehlikeli atık miktarının azaltılmasıdır. Waste Management in Turkey In order to eliminate the negative effects of the waste produced, the wastes must be subjected to a certain procedure. For this reason, there is a Waste Management Regulation, which was last published on April 2, 2015 in Turkey. Among the purposes of waste management; prevention, reduction, reuse of waste, sorting and accumulation according to type, collection, recycling, recovery, disposal, post-disposal monitoring and inspection activities. Waste management practice is carried out within the framework of a procedure and is called the waste management hierarchy.1 In the waste management hierarchy, which has six items, the main purpose is to leave a livable world to future generations. Other purposes of the regulation are; creating a sustainable environment, protecting natural resources, saving energy and costs, reducing the rate of pollution and the amount of hazardous waste. 7f –Hülya- Lütfiye Ali Şadi Çelik Secondary School Kaynakça: https://www.escarus.com/cop-degil-atik-atik-yonetimi

Atık Yönetimi Hiyerarşisi Atık yönetimi hiyerarşisi öncelik sırasına göre önleme, azaltma, yeniden kullanma, geri dönüşüm, enerji geri kazanımı ve bertaraf başlıklarından oluşmaktadır. Önleme: Öncelik sırasında ilk sırada yer alan önlemede amaç, atık miktarının ve dolayısıyla oluşacak tehlikenin azaltılmasıdır. Atıkları önleyerek doğal kaynakların gereksiz tüketimi minimize edilmektedir. Buna bağlı olarak sürdürülebilir çevre ve dünyanın korunması için önleme en etkili yoldur. Atıkları önleme yolları şunlardır: ·Doğal kaynakları olabildiğince az kullanmak, ·Atık olarak değerlendirilen ürünleri tekrar kullanmak, ·Ürünlerin kullanım sürelerini uzatmak. Azaltma: Atık yönetimi hiyerarşisinde öncelik sıralamasında ikinci başlık azaltmadır. Bu başlık, ancak atık oluşumunun önlenmesinin mümkün olmadığı durumlarda tercih edilmelidir. Atıkları azaltma yolları şunlardır: ·Atık üreten endüstrilerde daha temiz teknolojiler geliştirmek ve bu temiz teknolojileri kullanarak üretilen atık miktarını minimize etmek, ·Endüstrilerin ambalaj kullanımını en aza indirmek, ·Ambalaj miktarını azaltmak amacı ile satın alınan malzemelerin büyük hacimlerde alınmasını sağlamak. Yeniden Kullanma: Bu madde, üretilen atıkların mümkün olduğunca tekrar kullanılmasını kapsamaktadır. Atıkları yeniden kullanma yolları şunlardır: ·Başta cam şişeler olmak üzere, kullanılan materyalleri temizleyerek tekrar kullanmak, ·Satın alınan maddelerin plastik kaplarını ihtiyaca yönelik olarak (saksı yapımı vs.) kullanmak. Geri Dönüşüm: Geri dönüşümü mümkün olan atıkların kaynağında ayrı toplanarak tekrar hammadde haline getirilmesidir. Bu şekilde kullanılmış maddelerden hammadde üretilmekte ve yeniden ürün üretimi gerçekleşmektedir. Geri dönüştürülen ürünler sayesinde sera gazı ve atıksu oluşumu azaltılmakta, enerji tasarrufu sağlanmakta, istihdam yaratılmakta, temiz teknolojiler geliştirilmektedir. Bunlara bağlı olarak ise atık depolama ve yakma tesislerine olan ihtiyaç azalmaktadır.

Geri dönüşüm yolları şunlardır: ·Evde üretilen yemek, bahçe atıkları ve diğer organik atıklardan kompost üretmek, ·Cam, plastik, pil, metal, kâğıt, organik atıkların ayrı çöp kutularında toplanmasını sağlamak. Enerji Geri Kazanımı: Enerji geri kazanımı; geri dönüştürülmesi mümkün olmayan atıklardan anaerobik (oksijensiz) çürütme, yakma, piroliz, gazlaştırma ve düzenli depolama sahası yöntemleri ile gaz elde edilmesidir. Elde edilen gaz yakıt olarak kullanılabilmekte ya da çeşitli işlemler sonucunda elektrik ve ısı elde edilebilmektedir. Bertaraf: Atık yönetimi hiyerarşisinde en son olarak tercih edilmesi gereken seçenek bertaraftır. Çeşitli yöntemleri olmakla birlikte en iyi bertaraf şekli düzensiz atık depolama sahalarıdır. Dikkatli bir şekilde uygulanmadığında, çevreye olumsuz etkileri olan bertaraf seçeneği, yönetmeliğe göre uygulanmalıdır. Artan tüketim miktarı ile birlikte artan atık miktarının yol açtığı çevresel, ekonomik ve sosyal sorunları ortadan kaldırmanın tek çözüm yolu atık yönetiminin en iyi şekilde yapılmasıdır. Bu amaçla hazırlanan Atık Yönetimi Yönetmeliği içerisinde altı başlığı bulunan atık yönetimi hiyerarşisi önemli bir yer tutmaktadır.

Waste management hierarchy Waste management hierarchy consists of prevention, reduction, reuse, recycling, energy recovery and disposal headings in order of priority. Prevention: The aim of prevention, which is in the first place in the priority order, is to reduce the amount of waste and therefore the danger to occur. By preventing waste, unnecessary consumption of natural resources is minimized. Accordingly, prevention is the most effective way to protect the sustainable environment and the world. Ways to prevent waste include: • To use natural resources as little as possible, • Reusing the products considered as waste, • To extend the life of the products. Decrease: The second priority in the waste management hierarchy is reduction. This title should only be preferred in cases where it is not possible to prevent waste generation. Ways to reduce waste include: • Developing cleaner technologies in waste producing industries and minimizing the amount of waste produced by using these clean technologies, • To minimize the use of packaging by industries, • To ensure that the purchased materials are purchased in large volumes in order to reduce the amount of packaging. Reuse: This article covers the reuse of produced wastes as much as possible. Ways to reuse waste include: • Cleaning and reusing the used materials, especially glass bottles, • To use the plastic containers of the purchased items as needed (pot making, etc.).

Recycle: It is the recycling of wastes that can be recycled separately at the source and turned into raw materials again. In this way, raw materials are produced from used materials and re- products are produced. Thanks to recycled products, greenhouse gas and wastewater generation is reduced, energy savings are achieved, employment is created, and clean technologies are developed. Accordingly, the need for waste storage and incineration facilities is decreasing. Recycling ways are: • To produce compost from household food, garden waste and other organic wastes, • To ensure that glass, plastic, battery, metal, paper and organic wastes are collected in separate bins. Energy Recovery: Energy recovery; It is the production of gas from non-recyclable wastes by anaerobic (oxygen-free) digestion, incineration, pyrolysis, gasification and landfill methods. The gas obtained can be used as fuel or electricity and heat can be obtained as a result of various processes. Disposal: Disposal is the last option that should be preferred in the waste management hierarchy. Although there are various methods, the best disposal method is unregulated waste landfills. The disposal option, which, if not implemented carefully, has negative effects on the environment should be implemented according to the regulation. The only solution to the environmental, economic and social problems caused by the increasing amount of consumption and the increasing amount of waste is to make the best waste management. The waste management hierarchy, which has six titles, has an important place in the Waste Management Regulation prepared for this purpose. Miray/ Lütfiye Ali Şadi Çelik Ortaokulu Kaynakça: https://www.escarus.com/cop-degil-atik-atik-yonetimi