เก้าพระสูตร แปลโดย พระปริยัติเวที (ผุย) วัดปทุมวนาราม

บิว6) [ คนโรดเรอนทอใป็แต่เกาแผล ดนกำหน*ดติดใจแต่ กานคุณทา 1. ๒๘๕ ] “ ดก่อนนาคํณฑิข?! เปรยย!?พอนซาย]?ค]ร ยิน เย็นแผล]น่าทุ'พอาสกไฝทาคิว ดห้กล่าวนา!!ล่วขๆงตนนน ( เขาไม่ให้ แพทขทำการม้ายาพขายาลเลข ) เยนแต่เอาเล็ยเกาฝากแผล แล? รนกายใหอยอ่นทหลนถ่านเพลิา (คิวยวิธ!กำ) ]ท่านน, ฝากแผล เหล่าใ]น เนอ!ขา]กาเท่าไรๆ ก็ขาเย็นขอาไม่ส?อาดชน ส่ากลนเหม็น กาขนกว่าเก่า ทาเยอขเน่า!ฟอ?ขาขน ( หลายเท่า ไ, เขาริ?นควาน ยินด็แล?พอใริหน่อยหน้า ก็เพขาการเกาฝากแผลเย็นเตทุเท่าฆฆ ( คอ ซอยแก่การ!กาใ?ห้ทยคิม]ท่านน คน!ท่าไร ยาเกา แผลก็ขา]น่า เฟอ?’ไฝ) ฉินใด, สิต7ทาหลาย ผู้ขากำหฉิดริก'ใคร่,โน'กาน ถกกาน]]ท?เล็น ( ริตใริ ) อยู่ ๆ ล 1 ก็ฉินฆน!หนอนก่น, ดก่อน นาคิณืฑิย?! ผู้ยิง'กำหน่ดริก'ใคร่,ในกาน ถกกานแท?เล็น (วิตใริ) ยิข่ ดากล่าวแล่วนฆ กานตํณหา ควานอยากในกาน ย่อน]ริริฌูขา แก่สิต/เหล่าฆฆ แล?สิตว'เหล่'านน ก็ถกควานเร่าร,อนทเกิดขนเพรา?กาม เผาลน ( วิตใ'ริ ) อยู่ ( ไม่สร่าง'เลย ) เขาริ?นควานยินด!]ล?พอใริ หน่อยหน้า ก็เพ้ยาอาก็ขกานทุถ’เหาเท่าฉิน่ (ไม่นอ?.1 ร'ริ?ดยา'ไ.ปกว่า แน่เลข คอ อาก็ขกานคณหา'ไฝเท่าไร ก็ยาติดหใ!กไฝเท่านน ถอน คิวไม่ออกเลย).

(วว ๒ ผู้ทยงละกามไม่ได\" ปีะมจิตไซสงบไม่ได\"] ๒๘๖ “ คูก่ยินมาคณฑึข?ท่!านไฌั?1นหรึอได็ใฬมายำง หรอว่า “พรรราซา หรึอรา'ชมหาอำเกตย ผ้อมหนำสำราญ!พขย- พร,อมยำรายำ!รออยู่ด็วยกามคุณ ๘ ยิงล;'กามติณหา'ไม่'ได' ม ยรร]ทาความ]ร่ารอนเพรา?กามก็'ใม่,ได้' แต่!ยฆผ้หมดความร?หาย ฌ็นผูม่รึตสายอยู่ในภายใน ช์าม่อยู่ในยิด็ต แล?ยรึรึ อนาคต มอย่ยำงหรอ ? ’ มาคณฑิย? กรายทลว่า “ไม่ม]ลย ท่านพร?โคดม!” ท่าใ!ทีละกามไดโเลา ย่ฝ็มมจิตไซสงบได\" แล?อนาคต ]พรา?พร?ราชา หรอราชมหาอำมาตย์ดงกล่าวฆํ้น รึ?หมด ความร?หาย แล?มรึตสายอยู่ในภายใน ไม่ไดพนอนขาด, แท่รึ แล1ว ม่!]ต่สมณ? หรอพราหมณ์ยานหล่า!ท่านน ]ยนผู้',หมดคว ร?หาย แล?ม่?ตสายอยู่ในภายใน ซ้าม่อยู่ทํ้าในอด็ต แล?ย หรอในอนาคต 1พรา?ท่าน]หล่ายิน มารสืกสำนื้กตวรแรึำ]ห็นซด ความ]กิด ความดํย คุณโทย แล?อยาย]ยน]ครึองสลดออกรึากกาม แล้วล?กามติณหาความอยาก'ในกาม!ส์ย!!ลว ( โดยเด็ดขาด ) แล? ยรร]ทาควฺาม]ร่าร็อนทีเกิด,ขน!พรา?ยํรารฺภกามนํนํไดฺหมดแล้ว

สาวา เยนผู้หมดความร?หาย มล?ม'?ตสายธยู่6!ฆภาย'ไน,ได, ( นอกวาก ท่าน!หล่าน!เลว ไม่ม่เลย ทํ้งยิด็ต ย้ววยโ! หรอ อนาคต )”. มาค,ณนิยปริพทาชก ไม่เชิกพระนิพพาน \" ๒๘๗ ] ( ขณ?ท่ทรง!วรวาก่นอย่กโ]มาค์ณฑืย?ฝริพพาซกนน ) พร?ผู้ม่ผร?ภาค!วา ได้ทรง!ปล่งพร?อุทานนั้ขฆ ใน!วลานนว่า “ความไม่ม!รค เบนลาภอย่างยง, พระนิพพาน!บนสุขอย่างยา บรรดาทางทาหลาย อำ!ให้ถาอมตธรรม ทางม่องค0)!ปด นบว่า เบนทางอนเกษม (กว่าบรรดาทาง!หล'านํ้น )” เมอพร?ผมพร?ภาค!วา ทรง!ปล่ง!!ล่วอย่างน มาก่ณฑิย? ปริพพาชก รึงไดโ]รายทลว่า “ข้า!!ต'ท่านพร?โคดม! น่าอิศวรรข วริงๆ ไม่!คยม่มา!!ล่ว, ข้ยิท่ท่านพร?โคดมตริสมาแล่วน เยนอน ตร*สถกตองด!!ลิว แม่ขอน ข้าพ!วาก็ได้พงต่อ ๆ กนมา!หม่อนก ค็อ พวกปริพพาซกไนกาลก่อน ๆ ผู้!ยื่นอาวารข็แล?ผู้!ยื่นปาวารย กล่าวสัย ๆ กโ!มาว่า 4 ความไม่ม่โรค เย,นลาภอย่างยง, พร?นิพพาน เยื่ฆสุขอย่าง, ข้อมก็สมกนิดํงท่พร?องค์ตริสแล่’วนน (ไม่ผิดแผก ก\"น!ล’ย ,0 ) พ, ตริสถามว่า “ ดูก่อนมาคณฑิย!.?.. ความไม่ม่โรคน1ฆ (ยื่น อย่างไร ? พร?นิพพานนนั เยื่นอย่างไร ? ( ขอไหทานอธิยาขมาไห พงด ไ,, ๕

ดว^ เมือพระผู้’มืพร?ภาค!'รฯึา^.,*ต,1ร,:ส*,ถ,,โาม,*อฯย, างฆ!เไลดว*ทรายว่- มาคํณฑิย? เอาผ่ามือลยต่วของต่วเอง แล1ไทลตอยว่า “ความไม โรคน2น คออินน, พระ:นิพนานมน ค็อ อินฆ, ขาพร?เรึาเดยวนิ้ เย็1น ผู้ไม่มโรค มความสุข, ขาพ!'รึาไม่ม่อ;'ไร ๆ เย้ยดเย้ยน!ลข.” [ คนตาบยึดแต่กำเนิด ย่อมไเ!ร้ช่กรป‘เ]าวรปดำไดโสย ] รร-ข ข [ ๒๘๘ ] “ ดูก่อนมาคณฑิย?! เปรยยเหมือนคนตายอดแต่ กำเนิด ไม่เคยไดํเห็นรูปดำรูปขาว สเขยว ส์เหลอง เย็นตน ท เคยได,เห็นดวงรึนท/ ดวงอาทตขเลข, แต่เข าได้ยินมารึากผู้ทมืตาด ขอกว่า ‘ผาผนนขาวผ่อง งามส?อาด., คนตายอดแต่กำเนิดฆ1ฆ อยากไดํผาขาวผ่องเซ่นนน รึงตงหน้าแสวงหา, ต่อมามืซายอกคน หน้ง นำเอาผ่าเยอนเขม่า มาลวงชายคนตายอดนํ้น์ว่า ‘ผาผมน ขา ผ่อง งามส?อาดด., คมตายอดนน รึงรโ]เอาผ่าผนนนมาห่ม ดใรึ เสยนกร?ไร แลวเปล่งวารึาแสดงความด็ไรึว่า ‘ ผ่าผ่นน ขาวผ่อง งามส?อาดด็หนอ, ดงน. ดูก่อนมาคณฑิข?! ขอถามว่า ‘ชาย ตายอดแต่กำ!นิดคนนนรู้ยิข่เห็นอย่หร้ธ รึงรโ:เอาผ่าเยอนเขม่านนมาห่ม ไว\" แล่วเปล่งวารึาแสดงความด็ใรึ? หรอว่าเปล่ง-วา'รึาแสดงค ยินด ดํวขเชอต่อผู้ทมืตาด็ยอก'ให็ทราย!ท่านํ้น ?” มาค้ณฑิย? ทลตอยว่า “ ชายคนตายอดแต่กำเนิดฆ2ฆ เขา*'ม่รู ไม่เห็นเลข ท่านพร?โคดม! ท!ขาเปล่งวาริาแสดงความยินด็นน ก็

ดา (3เ เพรา?เชอต่อคนทมืตาด็ยยิกโห็ท่ราย!ท่าน2น พร?!'1‘ภ'ข'! !. 1 พวกอญญเคยรถย,1130สาสนา เปรีสบเทมืยนคนเสาบอค แต่กำเกิด I ค1ก่อนมาคณฑิย? ! พวกย้นู่)ฌูเดยรถข!]ริพผา'ชก ก็เยึ่นคน ยอด ไม่มืยฌูฌูา'ริกษ เหมือนชายตายอด!!ต่กำเนิดฉ?ฆน เมือไม่รู้’ความ ม่มืโรค แล?!มือไม่เห็นพร?นิพพาน ก็ยำกลากล่าวยฆยฆคาถาน''ว่า ‘ความไม่มืโรคเย็นลาภอย่างยง, พร?นิพพาน เย็นสุขอย่างยิง, ดงน, ความริริง พร?คาถาด้งท!ราตถาคตเปล่งอทานมา ณ ขำงด้นนน พร?อรด้นตสํมมาสม!พุทธเต่าองค์ก่อน ๆ ได้ตรัส'ไว!!ลำ เหมือนก*น, มื^ ำน่7 77 ,แต่มาย่ดนิ พร?คาถานํนิ กลายเย็นคาถาของคนผู้มิกิ!ลสหนา!!ก่นไม่ โดยลำด้ย, ดูก่อนมาคํณ์ฑข? ! กายน!!ล เย็1นดํงีโรค เย็นด้งห็วด เขนด้ย่ งลกศร มืความลำยาก เริยไข 1ด้ยวย!สมอ, ท่านกล่าวขนย่น ำ 1.^ 1 1 41 ” หมายเอากาย (ด้งกล่าวแลว) นิ ต่อเราว่า ‘ท่านพร?โคดม! ความไม่มืโรคก่น ค้ออินน, พร?นิพพานก่น คออนฆ ดงน, ความ ริริง ท่านไม่มืริกยชองพร?อริย? ริ?พงรู้ความไม่มืโรค แล?'ริ?พง เห็นพร?นิพพานได้อย่างไรเล่า ? มาต่ณกิยปริพพาชก เกิดสวามเสยมใสต่ฮพระพุทธเต่า [๒๘๔] มาด้ฌฑข? กรายทล!เสดงความเลอมใสของตนว่า หมาย(อาใบ?(สนาญาณ หรอมรรคญาณ อันบ?สุทธ. นัยอรรถกถา ฯ

0-) ไ) “ข้าพ!รา!ลยิมไสต่อท่านพระ:โคดมแลํว เพราะท่านพระ:ไคดม สามารถแสคาจรรม ไห้ข้าพ!ร'าเความไม่มิโรค, และไห!ฅ็นพระ นิพพานได' ดานิทราแสดาแลไนน. ’ แพทยรกบาคนตาบยึดไม่ทาย ย่ยึมมีความลำบาก และทุกน!,ปี พ. ตรสว่า “ ดก่อนมาคณฑิยะ! ฟร์ขข!ทมอนชายตายอด แต่กำ!นิด ดํงทกล่าวมา!!ลํวข้าาต่นฆํ้นิ ๆลๆ !!พท?!'ได'ท่าการริก พยายาล!ขา ก็ท่าตาของ!ขาไท'ทาย!ยื่นปกติไม่ได\" ตาขอา!ชาก็มดมิด อยู่ตามสภาพ!ดิม แม่ริะมอาดอะไรก็ไม่!ก็น, ดก่อนมาคํณฑิ แพทยคฆนน ต่องมส่วน!!ห่าความลำยาก และความทุกข้ไร มิไฃ่หรอ ร,, มาคณฑขะ กรายทุลร่ยว่า “ ต่อง;ยื่นอย่างนํฆ ท่านพระโคดม ก็ พ. ตรส'ว่า “ !รา!อาก็!ยื่นอย่างแพทย่นน!หมอนกน {มิอ!รา แสดาจรรม ไท'ทานรความไม่มิโรค และ{ห็นพระนิพพานไม่ได'แลํว ข้อฆนก็ระพื้า!ยื่นความ!หน็ด{หนอย และ!ยื่นความลำยาก!!ก่!รา ( มิใซ่ น'!)ย!ลข โ.” [ บุคคลสกชิตล่ยึลวาไทหลง ชงยึดมนเบญชม๘่'นธา์ ๒^0 ] ({มิอพระผมพระภาค!'ฑ้ ตร้ส!!ล'วอย่างน1นิ)

มาคณฑย? รึงไดกรายทล!)สดงความ!ลื้อม1ใส'ขธงตนต่อพร?ผม- พร?ภาคเรึา เยื่นคร1งท ๒ ด้งกล่าวขางตใ1นฆ. 4เ พร?ผัมิพร?ภาค!รึา ตรสว่า0-' * ดูก่อนมาคณฑย?! ฟ?ขข!หมอน ชายตายอดแต่กำ!นิด ไม่!คยได้เห็นรูปดำรูปขาว ด้งกล่าวมาแกํวแต ตนนฆ, แต่เขาได้ยินมารึากผ้ทมิตาด้ยยิกว่า 4 ผาผนนํ้ ขาวผ่อง งาม ส?อาด คนตายอดแต่กำ!นิดน1น อยากได้ผ่าขาวผ่อง!ซ่ฆนินิ รึงตง หนา!!สวงหา ต่อมาม’ชายอกคนหนิง นำเอาผา!ยอมเขม่า มาลวง ชายคนตายอดน2นิว่า ‘ผ่าผมน ขาวผ่อง งามส?อาดด็, คนตายอด น2นิ รึงรย!อาผ่าผ่นฆนิมาห่ม ด็ใรึเสิขนิกร?ไร, ครนต่อมา มิต สหาย แล?ญาติพนํองของเขา ได้นา!!พทยื่ผู้ชำนาญมาทำการผ่าตดํ ตาของเขา แลวรำเยาพยาขาล ด้วยการไหยาถอนยาถ่ายขาหยอด แล?ยานํดณ์ยื่นต่น เมอ!ขาได้รยการ?กยาพยาขาลอย่างด้เซ่นใ!น ตา ก็ใสสว่างเห็นอ?ไร ๆ ได้, ( อย่างคนธรรมดาทมิต'าด็ ); !มิอ!ขา!ห็น ชํดได้!ซ่ฆนิ ก็ไม่มิความรกความพอใรึ ในผ่าท!ยอนเขม่าผนนํ้นิ ( เพรา?!ยื่นผ่าสกปรกไม่ส?อาด ) แล?!'ขาพนยยด!ยขน'ชายทมาลวง ตนนินิ โดยความ!ยื่นศตรูยาง เยนขาศกยาง ทํงพงมิความเข์าใรึ ว่า ควรฆ่าคนทมาลวงนินิให็ต่าขเสย เพรา?ความแคํนทมาลวงไหเรา หลงเสย!ยื่นฆาน, ขอนิฉัน'ใด, ดก่อนมาคํณฑิย? ! เราเองก็ฉนนํ๋นิ เฅมิอฆกํน กำเราแสดงธรรมได้ทานรู้ความไม่มิโรค แล?เห็นพร?- นิพพานได้แลวไช'ร, ( ก็รึ?ไม่มความเหนิดเหนิอย แล?ความลำยาก

ดา^ 1ร่า1ลข) และท่านก็-ริะละความกำท'แดรกใคร่พอ,ใริ ไนอุปาทานข้น!) ท2ง ๕ ได้, พรโมกโความเแริโเห็นริริงเกิดขน, อนง ท่าใเก็่ริ ความคิดอย่างน์ว่า ‘นานใเกหนอ ท่านณริ?ญ! เราเอาถก?ตนล่อ ลวงโห่ลมหลงมานานแล่ว, เราเมือยดมืน ก็ยดมืนเฉพาะรป เวทม สฌูฌูา สาขาร และ'วิฌูฌูาณ!ท่านํ๋น, เพราะอุปาทาน ( คิอ ความ เขำ'ไปย้ดถอ) เข็มฆร?ย เรา?งมภพ ค็อความอยากมึอยากเย็น, เพราะภพ!!เนยริ?ย ริงม'ชาติ คิอความเกิด, เพราะชาติเขนยริริโ ริงมืความแก่ ความตาย ความเสรำไ)-1ก ความราไรรำพรรณ ความ ทุกข์กาย ทุกข์ใริ และความคโแคน'ใริ, กองทุกข์ทงํ๋มวลมน ย่อม เกิดขนดโยอาการด้งฆแล. คนส้ทดบดิตบุรุษแลว อุปาทานขน0ย'3ทดิบไปโดยไม่เหลือ] ’ ๒๔© ] ( {มือพระ!ผมพระภาคเริา ทรงแสดงความเกิดขนแห่ง กองทุกข์ดโนนแล่ว ) มาคณฑิยะ ไดกราบ'คล แสดงความเลอมไสต่อ พระ'ผู้มืพระภาคเริาอก เขนครงท ๓ ว่า “ท่านพระโคดม สามารถ ทรงแสดงธรรม ไห้'ชำพเริาหายริากความเขนคนตายอด'ได้.,, พระผมพระภาคเริา ทรงสอนต่อไย่ว่า “ ดูก่อนมาคิณฑิย ถาเช่นมฆ ขอ'โห่ทานคยพวกสิต!เรบ- เพราะเมือท่านคยส์ต!เรม-แล ท่านริกไดพงธรรมของสํตอุรย- เมือท่านได้พงธรรมแล่ว ท่านริกฝฏิ ธรรมสมควรแก่ธรรม เมือท่านปฏิย้ต็แล่ว ท่านริกรเอง เห็นเองว่า

๓^ ‘ไรค© ผ© ลูกศร 5) คออนใน แล:โรคผลกศร วิ:ด!]ไฝโดยไม่ เหล้อในทน. เพรา:ลปาทานของเราดโ ภพวิ-}ด!], เพรารภพด!] ชาติวิงด!], เพรารซาติด!] ควานแก่ ควานตาย ควานเศราโศก ควานรำไรรำพรรณ ควานทกขกาย ทกชใวิ แล:ควานคโแคํนใวิ ก็ ด!], ควานดโแห่งกองทกขทํ้ง์นวลน ข่อนนไดโำยอาการดโนแล.” มาคณบิขะ!!ลชเแช]ะ)พระพุทธภาษิต แลวชอบรรพชา อุปสมบท ๒๙๒ ใ เนอพร:ผูนพร:ภาคเล้า ตรํสอย่างนนแล้ว นาคเณฑิย ฝริพพา'ซก ไดกรายทลว่า “ขำแต่ท่านพร:โคดนผูเวิ?ญ! ภาษิต ของพร:องค แร่นแวิงไพเรา:นก พร:เร้า-ขา! ๆลฯ ขำพร:พุทธเร่า น ขอถื้งท่านพร:โคดน กโทํ้งพร:ธรรนแล:พร:สงฆ์ว่า เข็นสรณ: พง, แล:ขอพื้งไดโรรพซาอ!!สนยทอข่ในสำนกของท่านพร:โคดนเถิด พร:เวิำขา ” [ตสืฎฟิใสนาอนมาแลำ ล้อาอบู่อบรม ๔ เดอชก่อนชาบวชไล้ พร:ผนพร:ภาคเล้า ทรงรโสงว่า “ดูก่อนนาค*ณฑิย:ผ!ฑ .5... เคยเข็1นเด!เรถข คอ ถยิล้ทธิธนนาแล้ว หวงวิ:ยรรพชาอ!]สนยทใน ธรรน'วิน์ขนํ้ ต่องอขู่!!ริวาสอยรนครยถื้ง ๔ เดอนก่อน โรคผถกศ! ๓ ฎย่า]น ท่านหมาขเอาเบญจข้นธ นมความเกคแท่เจ็บตายปร5จำ จขฑ่ 3ะคับ,ไปโดยไม่เหตอในมน คอ ดับ,ในเบญจข้นจ็นเอง.

๔ว ๕ เด้อนแล้ว พวกภิกย•พอใจจุงุจุ?ให้!]รรพซาแล?อปสม!เท เพิอความ]ย็นภิV] ก ย-'ได้ไ, “ขำแต่พร?ย6^ิงคณ้จุร^ิฌูI ! เมอเย์น ใ มไคณฑข? กรายทูลว่า เช่นนน์แลว่ ขำพร?พทอเรา จุกอทู่?]?วาสอยรมให้ครบถง ๔ ย พ เขำ1ขา! ต่อเมธล่วงไป ๕ย แลไ พวกภิกยพอไจุ รึงไหขาพร?- พทธเขำบรรพชาอุปสมบทเถิด พร?!ขำขำ ! ( พร?ผมพร?ภาคเจุา ทรงเลึงเห็นเขามก็ริท่ธาแรงกลา ไม่หวน- เหวเช่นนํ้เแเลว ก็ทรงยินฌาตไห้บรรพซาอปสมบทไนทํนไดฆข ตาม ความปร?สงค5'์). ! ท่านมาคณฑั๊ยะ บำเพญเพยรแลาไดบรรลุเข็นพระฮรท่นต ก็เมอท่าน มาค์ณฑิข? อปสมยทแลวไม่นานใเก ไดปลกตน ออกไปอทู่แต่ผเด้ขว เยื่ฆผ ไม่ฝร?มาท ยำเพ็ฌูเพยร ส่งตน'ไปย ต่อกาลไม่นานนก ก็ได้ทาไห้แขํง (ค์อยรรลุ) ซ์งทสุดแห้งพรหม จุรรข์' อํนเยื่นธรรมยอดเขยม ด้วยยฌูฌูายินยงเฉพา?ตนเอง อยู่ไน ภพขจุจุยํนน ซ้งกลขตรทงหลายผ้อยิกบวชเย็นบรรพชิตโดยชอบด้ยิง การนํก ๆลๆ 1ยื่นอนว่า ท่านมาคฌฑิย? ได้บรรลุเยึนพร?อรห้นืต์ องค์ใดองค์หนง ไนบรรดาพร?ยิรหโเต์ทงหลายแลวแล. จุขมาค์ณฑิขฝ็ตร ท ๕.

มชฌิมนิกาย มํชฌิมบณณาสก็, เล่ม ๑๓ หนา ©๓๔-๑๔๒. ภิกขุวรา'ค ท ๒ มหาราหุโลาาทสูตร ที่ ๒ [ สถานทีตรํสพระสูฅรนิ] [^๓๓ มหาราหไลวาทสตรน พรรผมพระภาคเข้า ตรํสเมื้อ คราวปรรทขฒ่ ณพรรวิหารเซตวน อาราม'ขยิงท่านอนาถยิณฑิกรศรม'! เขตพรรนครสาวิตถ คอคราวนนเวลาเซา พรรผูมพรรภาคเฑั เสต็ว ฟ้าไปยิณฑยาตยํงืนครสาวํตถ แม้'ทานพรรราหลก็ตามเสด็วพรรผม พรรภาคเข้าไป ณขางพรรปฤยฎางคคราวนณหม้อนกน. พระผูทีพระภาลเข้าทรงปรารภรูป กบพระราทส ไ ขณรนน พรรผูมพรรภาคเรา ทรงผนพรรพ้กตรกล่ยมาร1)สงกI) ล่านพรรราหลว่า “ ราหล ! รฺย่ยิย่าง1ใดอย่างหนง ทล่วงไปแล่ว ทข้ามมาไน อนาคต แลรทมอย่ไนยรรยํนยดน์ เนินไย่ภายในก็ด็ เนิน'ไฝภ๊ายนอก ®. พระสูตรน กรรถกถไบกกว่า พระผู้มพระภาคเจ้าฅร้ลแก่พระราหุลในเวลาทท่ๅนเบน สามเณรมกายฺได้๐๘ บ. ๒-๓. ในกรรถกถาได้กวามกธิบาย ๒ ประโยคกำพูดคัวน คำว่า เบนไปภาย,ใน ได้แก่รป ทเกกในเบญจจ้น/'ใ/อาตน กอ}าตนเอา. คำว่า เบนไม่ภายนกก ได้แก่เบญวด้นจ้าเอง[ใ' กน กกที่คนกนด้งนึ่. '0

๔!& กํด หขายกึด็ ล;เอยดก็ด็ เลวก็ด ปร;ณตก็ด็ ทมอย่ไฆท่ไกลกด็ อยู่ในท่ใกล้ก็ด, รม่ท่ไห}เดนน เธอควรพิทรณาเห็นดำยยญฌู ตาฆ!!!นสริงอย่าง!เท่ 4 นนิไม่ใช่ของเรา เราไม่เย็นนน ฆฆไม่ ตนขอ-นรา,, ดงนํ้. พร;ราหุลทลถามว่า 4 ขาแต่พร;ผมพร;ภาคเรา ! ( ทรงหมาย เอา) เฉพา;รม่เท่านนหรอ? ขาแต่พร;สุคต! (ทรงหมายเอา) เฉพา;รปเท่านฆหรอ ? ” พร;ผูม่พร;.ภาคเล้าตรํสว่า ราหล ! (หมายเอา) ทง์รป ท1งเวทนา ทงสฌูฌูา ทงส์งขาร ทงวิฌูฌูาณดำย” ท่านใ\"!ระสารบุตรแนะไหทระราหลเจ1ญฮานาปานสติ I ใ©๓๘] คราวนนแล ท่านพร;ราหล คิดว่า วํฆน ใครหนอ ถกพร;ผมพร;ภาคเล้าทรงพรํ่าสอนดำยพร;โอวาท ในท่เฉพา;พร;พ้กตร แลว ล้งล้กเขาไ!]ยิณฑยาตย์งยาน,, ด้งนแล้ว กล้ยสากสถานทน1นแล้ว ก็นงคู้!]ลล้งก ตง์กายตรง ดำรงสติไว่เฉพา;หนา ท่โคฆ'ไม่1เห่ หนง ขณ;นฆ ท่านพร;สา'เร์บุตร ไดเห็นท่านพร;ราหลนํ่งคู้มํลล้งก์ กายตรงธย่เช่นนํ้น์ ล้งยอกท่านพร;ราหุลว่า “ขอให็ท่านเ อานา!]าฆสติ เพรา;ว่า อานาม่านสติภาวนา (ไดแก่ต1งสติกำหนดลม หาย6]ชขำออก) ทบุคคลเสริฌูแลำ ท่าให็มากแล้ว ย่อมมผลมาก ม่ อานิสงส์มาก1 ดงน์.

[ ท่านหระราหุลทุลดาทเรีอ?การเปีริญ0านาปานสติ ] คราวนณ!!นเวลาเช่า ท่านพร?ราหุลออกรากท่เรํน่แลว เขา'!!]]ผ้า พร?ผ้มพร?ภาคเราถงท่ปร?ติ!) ครนแส้ว์ก็ไดิทลถามว่า พร?เราขา ! อานาปานสติ ท่ยุคคลเริรญแส้วอย่างไร ท่าใท่มากแล,วอย่างไรรงริ? ม^ผลมาก มอานสงส0ม' าก. ติ ทระพุทธาสิบไยเรีธงรูคปืฮธาตุ ๙ ] ๑, ลํกษณะ'ของธาตุดิน ©๖ อย่าง (๑๓๕] เ ราหุล ! รปอย่าง'ใดอย่างหนึ้ง เบนไปภา!(ไน เขน ของเนื้องเฉพา?ตน (คออาศํยตนเกิดชน) เยนของหยาย มลกนณ? แขนแข็ง ยิน่กรรมแล?กิเลสขาไปขดถอ คอ ผม, ขน, เล็บ, พน, หนำ, เนื้อ, เอ็น, กร?ดูก, เยอในกร?ดูก, มาม, หาใร, ติ!), ติงผด, ต, ปอด, ไส้ใหญ่, ไส้น!)ข, อาหารใหม่, อาหารเก่า, หรอมธาตุดิน ส์งใดส้งหนื้งอย่างยิน ท่เขนไม่ภายใน ๆลๆ (ร้งมลกนณ?แขนแข็ ดิงกล่าวแส้วนน) ฆแลราหุล! เราเร้ยกว่า ปฐวธาตุ (คอธาตุดิน) ทเขนไปภายใน (คอท่อาติยตนเองเกิดขน) ป!,วธาตุท่;ขนไม่ภาย,โน กดิ ท่มในภายนยิกก่ดิ น1)เขนปฐ'วธาตุเหมยินก่น เธอควรพิรารณๅ ปริ'วธาตุนน ใหเท่นดํวขยญ่ฌูาอโเซอขตามเยึ่นรริงยิย่างนํ้ว่า ‘ฆน'ไม่ ใช่ของเรา เราไม่!ยนนื้น นํ่นไม่'ใช่ติวตนของเรา ’ เพรา?ว่า ยคคล พ-รารณาเห็นปริ'วธาตุนน ดิวยยฌูฌูายิโเซอยตามเยึ่นริริงแส้ว ย่อ^ เยึอหน่ายไนปริ'วธาตุ แล?'ริตย่อมคลายกำหนดในปริ'วข้าตุ. ”

๔๔ ๒, ลยษ01ะฃองีธาต&ุ' นา ๑๒ อยาง ] '©๓๖] ราหล! อาโปธาตุ (คออา'ตนา) ท!!!น,, ปภายใฆก็ม ทมในภาขนยิกก็ม, อาโปธาตุฆํ้ฆ!!!นไม่ภายใน เยืนขยิงเนืองเฉพาะตน (คออาศำตนเกิดขน) มลก!รณร!อิบอาบ (ซม'ซา!! และสมานธาตุ ดินไว้มิให้แตกกระ'ริาข ) อำกรรมและกิเลสเขาไฝยดถอ ค็ยิ นาด, เสลด, หนอง, เลอด, เหงอ, มน’ขฆ, นาตา, เปลามฆ, น้าลาย, นำมก, ไขขไ!, และนามตร, หร้อมธาตุนำสงใดลงหนงอย่างอืน ท;!!นไฝภาย ใน ฯลฯ (ซงมลํกย•ณ?เอิยอา!เดํงกล่าวแลำนนั้), นแล ราหล! เรา เร้ยกล่า อาโปธาตุ (คอธาตุนา) ท!ยืนไฝภายใน (คอทอาศํยตน เองเกิดขน ) อาโปธาตุ ทเยืนไปภายในก็ด็ ทมิในภายนยิกก็ดิ ใ!!! ว่าเข็นอาโปธาตุ]หมอนกิน เออควรหิริ']รณาอาโปธาตุนน ให้เห็นดา มฌูฌูาอํน'ซอยตามเยืนริริงอย่างนว่า นน้ไม่ใช่ชองเรา เราไม่เย นนไม่ใช่ตาตนของเรา เพราะว่ายคคลหิริารณาเห็นอาโปธาตุน1น ดาย ยืญญาฒซอยตามเข็นริริงแล่ว ย่อมเยือหน่ายในอาโปธาตุ และ?ต ย่อมคลายกำหนดในอาโปอาต. ” I), [ ลํกษสเะขฮงธาตุ,ไฟ่ ๔ อย่าง ณ)๓๗.1 'ราหล! เตโชธาตุ (คอธาตุไฟ) ทเยืนไปภายใน ก็มิ ทมในภายนอกก็ม, เตโซธาตุนนั้เข็นไปภายใน เยืฆ'ของเนอง เฉพาะตน (คออาศยตนเกิด'ขน), มลกย-ณะร‘ยิน (อยอน) ยินกรรม และกิเลสเขาไปยดถอ คอ: เฟทเผากายใทอยอุ่น © ไฟทเผากายให้

๔๕ ทรุดโทรม ๑ ไฟทเผากายไหกรรวนกรรวาย © แลรไฟทเผาอาหารไห' ย่อย© หร้ธมธาตุไฟสงไดสงหน็งอย่างอึน ท!ยื่นไฝภายไน ๆล ๆ(ชง มึลกยณรร1อนดํงกล่าวแล่'ว่น'น), นแล ราหล! เราเร์ขกว่า เตโชธาตุ ( ค้อธาตุไฟ ท!ยื่นไปภายใน ( ค้อทอาศโตนเองเกิดขน ), เตโชธาตุ ทเย็นไปภายไนก็ด ทมไนภายนอกก็ด็ นโว่าเย็นเตโชธาตุเหมอนกิน. เธอควรพิรารณาเตโชธาตุนน ไหโห็นเ!โยยฌูฌูาอํน่ซอยตาม!ยื่นริริง อย่างนว่า เ นน่ไม่ใช่ของ!รา เราไม่!ยื่นนน นน่ไม่ใช่ตโตนของเรา ’ เพราะว่า ยคคลพิรารณาเห็น!ตไซธาตุนน ดโยยฌูฌูาอโซอยตาม!ยื่น ริริงแลโ ย่อมเย็อหน่ายไนเตโชธาตุ แลรริตย่อมคลายกำหนิด,ไน เตโซธาต. ธร ๔, [ ล'กษณะมองวาโสธาตุ ๖ อย่าง (5)(โ]^ แ ราหล ! วา^ไขธาตุ ( ค้อธาตุลม ) ท!ยื่นไฝภายไน ก็ม่ ทมไนภายนอกก็ม, วาโยธาตุนํ้ในยื่นไปภายไน เบน'ของเนอง เฉพารตน (ค้ออาศโตนเกิดขน) ม่ลํกยณรพืดไปมา (ค้อกรรพอพืด ไหร่างกายเคลือนไหว ) อโกรรมแลรกิเลสเขาไฝขดลือ ค้อ: ลมพดืข์น เยื่องยม © ลมพืดลงเยื่องตํ่า © ลมไนทโง © ลมในไส’ ๏ ลมพ ตามดำ © ลมหายไร ๑ หรอมธาตุลมสิงไดสิงหนงอย่างอน ทเยื่นไป ภายไน ๆลๆ ( ซงมลโยณรหเดไปมาดโกล่าวแลโนน ), นแล ราหล ! เราเรยกว่าวาโยธาตุ ( ค้อธาตุลม ) ท!ยื่นไฝภายไน ( ค้อทอา ศโตนเอง เกิดขน ), วาโยธาตุ ทเยื่ฆไม่ภายไนก็ต็ ฑมไนภาขนอกก็ด ฆโว่า

๔ไว เยนวาโยธาตุ!หมอนกิน. เธอควรกิ1?ารณาวาโยธาตุน่น่ ไหโห็ฆดว่ย ขนิเฌูาอินซอยตามเย็นฬิงอย่างน่ว่า 4 น่นไม่โซ่1ของเรา เราไม่ น่น่ไม่ใช่ตํวตนของเรา ’ เพรารว่า ยคคลกิทรณณห็นวาโยธาตุน่น่ ด้วยยฌูญาอินซอยตามเย็น1?ริงแลว่ ย่อมเฉีอหน่ายในวาโยธาตุ แล; จิตย่อมคลายกิาฅน์ดในวาโยธาตุ.” ๕, ! ลํกษณะขส?สากาสธาตุ ๕ ] '๑๓๔] ราทล! อากาสธาตุ (คอช่องว่างทมใฆกาย) ท เย็นไปภายไนก็ม ทมในภายนอกก็ม, อากาสธาตุนน เย็นไฝภายใน เย็1นของ!น่องเฉพารตน (คออากิขตฆเกิดขนเอง โ มสํกิย-ณ;ว่าง อิน กรรมแล;กิเลสเขาไย่ฉีดถอ คอ: ช่องห ๑ ช่อง1?มก ๑ ช่องปาก ๑ ช่องคอสำหรํยกลนอาหารทกินเขาไฝ ๑ แล;'ช่องสำหร้ยืถ่ายอาหารท กินเขาไปนน ๑ หรอมช่องว่างสงใดสงหนงอย่างยิน (ขมขน) ทเย็น ไฝภายใน ๆลๆ (ซงมลำนณ;ว่างด้งืกล่าว!!ลว่นํ้ฆ) มลํกิยณ;ว่าง ไม่เยฆ'ช่องททย เย็นช่องว่าง มล่กินณ;ก็ว่าง ไม่มเน่อแล;โลหิตถก ตองเลข เย็1นช่องว่างภายใน อินกรรมแล;กิเลสเขาไปฉีดถอ, นแล ราหล! เราเร์ขกว่า อากาสธาตุ ทเย็นไปภายใน (คอทอากิขตนเอง เกิดขน) อากาสธาตุ ทเขนไปภายในก็ด ทมในภาขนอกก็ด็ น์ยว่า เย็นอากาสธาตุ!หมอนกิ!!. เธอควรกิทรฌาอากาสนน ให็เห็นด้วย ยฌฌาอิฆซอยตามเย็นริริงอย่างนว่า นนไม่ใช่ของเรา เราไม่!

๔ 0^ นํ่นไม่'ใช่ต้วตน'ช!)งเท, เพรา?ว่า ยุคคสพิรีารฌาเห็นอากาสธาตนน ดำย!เฌูฌู'าอน'ชอ!)ตารแเยึ่น1รีริงแลำ ย่อมาขอหน่ายไนอากาสธาตุ แล? รีตย่อมคลาฆกำหนดในยิากาสธาตุ. ” ทรงแนะนระราหลใทเชิริญภาว,นาทำจิตไทิเททืตทแผ่นดิน] [(5)๔0 ราหล ! เธอรีงเรีริฌูภาวนา ( อยรมรีต ) ไหเหม่อน แผ่นดินเถิด, เพรา?ว่า เมอเธอเริริฌภาานา (ทำรีต) 'ให้!หมอน แผ่นดินอยุ,, ผ่สส? ( คออารมณ์ทมากร?ทยทางทวารท2ง ๖ ) ทํ้งทซอย ใรีแล?ไม่ซอยไรี ทเถิดชน]เลว ริกไม่ครอยรำรีต (ของเธอ) ตงอยู่ ไค!ลข, 1ปร์ยยเหมอนคนทงหลาย ททงของส?อาดย่าง ไม่ส?อาดยำง คูถยาง มตรย่าง นาลายยาง นำหนองยาง เลอดยำง ลงทแผ่นดิน, แผ่นดินริ?อดอดร?อา หรอเกลขดของไม่ส?อาดนน ก็หามิไค้, ฉํนได, ขอไหเธอรีง]ริริถ]ภาวนา ( ทำรีต ) ไห’]’หมอนแผ่นดิน ฉ้นนํ้นแล เพรา?ว่า .เมอ)ธอเรี?ถ.!ภาวนา ( ทำรีต ) ไหเทม่อนแผ่นดินอยู่, ผ่สส? ดิงกล่าวแลวนน ริกไม่ครอยงำรีต (ของ]ธอ) ต5งอยู่ได'เลย.” [ ทรงแนะพระราทุลไทเปีริญภใวนา ทำจิตไทไหทอนนา [©๔®] แ ราหล ! เธอริง]ริริฌูภาวนา ( ทำรีต ) ไห!หม่อนนำ เถิด, เพรา?ว่า เม่อเธอ]'ริริฌูภาวนา (ทำรีต) ไหเหม่อนนำอยู่ ทง้ทซอยใรีแล?ไม่ซธยไรี ทเถิดขฆแลำ ริกไม่ครอยงำรีต (ของ]ธอ) ตงอยู่ได้ล?.], เปรยย!หม่อนคน]',หหลาย ล่างของส?อาดยำง ไม่ส?อาด

๔'^ ยา'? คูถยาง ฯลฯ 1ลอดบาง' ไนนำ, นำ-ริ;ธดอดระอา หรอเภลยด ดํวขของไม่ส?อาดนน ก็หามิ!ดํ\" ฉนํใด, ขอไห้เธอริงเริริฌู ( ทำจิต) ไห!หนอนนำ ฉินน1นแล, าพรา?ว่า เนอเธอเริริฌูภาวนา ( ทำ จิต ) ให้!หนอนนำอข่, ผ้สส? ดิงกล่าวแลวนน จิกไน่คงอยงำ' (ของเธอ) ตํ้ง์อย่ไดํเลย. ” ทรงแนะพระราหลไหไชริญภาวนา ทำจิตไหไทมืลนไฟ่] \"©๔๒] \"ภ?1ล! เธอริง!-ร?ญภาวนา (ทำจิต) ไหเหนอน เถิด, เพรา?ว่า!นอเธอเร?ถ)ภาวนา ( ทำจิต ) ให้เหนอนไฟยิย่, ผํสส? ทงก็ซอยใริแล?ไม่ซอยใริ ทเกิด-ขนนลำ จิกไม่คงอยงำจิต ( ของเธอ ) ตํ้งอย่ไดํไลย, เปรยยเหนอนไฟ ย่อนเผาของส?อาดยาง ไม่ส?อาดยาง คูถยาง ๆลๆ เลอดยาง, ไฟร?อดอำ!ร?อา หรอเกลึขดของไม่ส?อาด มน ก็หานิไค\"ฉินได, ขอไห้เธอริงเริ?ถูภาวนา (ทำจิต) ไห้เ ไฟฉนนมแล, เพรา?ว่าเนอเธอเริริญภาวนา (ทำจิต) ไห้เหนิอนไฟ อข่, ผสืส? ดิงกล่าวแล้วนน จิกไม่ครอยงำจิต (ของเธอ) ตงอข่ไดั เลย. ทรงแนะพระราทุลใทไชริญภาวนา ทำชิตไหไหมือนลม ] '©๔๓] \"ราหล! เธอรง!ริ?ญภาวนา (ทำจิต) ไห้เหนิอนลน เถิด, เพรา?ว่าเมือเธอเริริญภาวนา (ทำ'จิต) ไห้!หนอนลนอยู่, ผส ทงก็ซอยไรแล?ไม่ซอยไร ก็เถิดขนแล่ว จิกไม่ครอยงำจิต (ของเธอ) ตงั้อยไดไลย, เปรยยเหนอนลน ย่อนพ!'!ตองของส?อาดยาง ไม่ส?อาด

๔๔ บาง คถ!ภ้ง ๆลๆ เลื้อดขาง, ลมริ?อดอดร?อา หรอ!กลยดของไม่ สรอาดนนก็หามิ'ได' ฉิน'ใด, ขอไห!ธอริง!ริ?กุ]ภาวนา (ทำ?ต) ไห้ !หมอนลม ฉินน2ฆ!!ล, เพรา?ว่า!มือ!ธยิ!ริ?กุ!ภาวนา ( ทำ?ต ) ไห้ !หมอนลมอยู่, ฉิสส?ดรกล่าว!!ลิวนน ริกไน่ครอยงำ?ต (ของ)ธอ) ต1งอข่ไดํเลย. ” หรรึแนะทระราหุลไท้เปีริญภาวนา ทำจิต'ในไหมอ]ๅนฮากาค้ ]©๔๘] แ ราหล ! !1)อริง!ริริฌูภฺาวนา ( ทำ?ต ) ไห!หมอน อากาภ!ลิด, เพรา?ว่า!มอ!ธอ!'ริริกุ)ภาวนา ( ทำ?ต ) ไหไหมยินอากาศ อ?], ผํสส? ทง์ทํซอยไริแล?ไม่ชยิยใริ ท]กิดข์น!!ลิว ริกไม่ครอยงำ ริต ( ของ!ธอ ) ตงอยู่ไดํเลย, ฟรขย]หมือนอากาศไม่หยดอยู่ ( คอ ไม่ต1งอ?ยู่) ไมทไหน ๆ เลข ฉินได, ขอ,ได้ธยิริง!'ริริกุ!ภาวนา ( ทำ ริต) ไห!'หมอนอากาศ ฉินนน]]ล, เห่รา?ว่า!มือ]ธยิ!ริ?กุ]ภาวนา (ทำ ริต ) ไห!หมอนอากา'ศอยู่, ผํสส?ดิงกล่าว]!ล้วน2น ริกไม่ครอยงำ?ต (ของเธอ) ตงอยู่ไดริ)ไลย., [ พรนเนะพระราทุส,ใ1?ไชริญเมตตาภาวนา ปีนอึงอนิสปีส้ญญาภาวนา [©๔๕] ราหล! เธอริง!ริ?กุ]!มตตาภาวนา!ลิด,!พรา?ว่า!มอ เธอ!ริ?กุ]เมตตาภาวนาอยู่, ริกล?พยายาท ความ!เองรายผ้อนไดไ ...เมือเธอ!ริ?ฌฺกรถภภาวนาอข่ ริกล?วหิงสาความ!ยขด!ยขนได,'... &V

เมอเธอเรึรฌูมุหตาภาวนาอ?) รึกล?อรต ความไมพอ เริ เด,...]มอ!ธอ เรึริฌูอเยกขาภาวนาอยู่ รึกล?!)ฏิฆ? ความกร?ทยกร?ทมเห่งรึตไ เมอ!ธอ!รึริฌูอสุภภาวนาอยู่ รึกล?ราค?ความกำหใ!คไดํไ...!มือ!ธอ! อนิรึรึฝ็ฌูญาภาวนาอม่ รึกล?ยิสมิมาน? ความ!ข่ยิหยงถยิตํวไดํโ, ท?งแนะพระราหล'ใหไปีริญอานาปานสติภาวนา ๑๖ ชน '๑๔๖] ราหล! เธอรึงเรึ?กุเอานาปานสตภาวนาเถิด, เพรา? อานาม่านสติ (คือตงสติกำหนดลมหายใรึเข้าออก) ทยคI;วคลเรึริฌแล ทำให้มากแล้ว ข่อมมผลมาก มอานิสงส์มาก, ก็อานาฝานสติ ทยคค {รึ?ฌูแล้ว แล]ทำใหมากแล้วอย่างไร รึงรึ?มผลมาก มอานิสงส์ม ราหุล ! คือภิกษุ'ในธรรม'วินิขน' อยู่ใน!!าก็ด้ ยิข่ทโคนตินไมัก็ด็ อยู่ใน เรอนว่าง!ม่ล่าก็ต็ นงคูข่ลล้งกตงกายตรง ดำรงสติไว่!นิพา?หนา, เธอ มสติหายใรึอยิก มสติหายใรึ]ข้า, ( คือภิกสุน1นตงสติกำหนดลมหายใรึ เขาออก ๑๖ ขนดงนคอ ะ ) ๑. เมึอหายใรึออกยาว ก็รู้'ชิดว่าหาขใรึออกขาว, เมอหายใรึ]ข้า ยาว ก็รู้'ชิดว่าหายไรึ]ข้ายาว, 0-๒. คำว่า อสุสส!!โต ปสฺสสนุโต หเฟสว') หาข'!จออก หายใจ!ว่าน บ)!))กว่า อสสสนโต หาข!จ!ขา ปสฺสสนฺโต หายใจออก. อรรถกถาวินัยบฎก ท่านอ?บายไว*,ว่า ลหออกไโ]ขาโมอก เรยกว่าอสสไสะ, ลม!ๆ!,ไไปข้างไน เรยกว่าบสสาสะ. ส่วนโน อรรถกถาพระสตร ตรากันข้ามกับทกล่าวมาเข้า? แต่ท่านอ?บายไข้อกว่า ไนเวลาทเด็ก อข่โนครรกถลอกออกจากท่องมารตา ลมภายไนออกมาก่อน ภายหลังลมภายนอก Vกเอา I{1นา-1อขด!ข้าไปข้างไน จVๆเพคาลแข้วก็ตุ']บไป กังน. ส่วนไนทนไกัแปลตามอรรถกถา วินัยบฎฺก ฯ

๒. เมธหายไริออกสน กํเชดว่าหายไรียิอกสน, เมื้ยิหาย1ใริ!'ขา สน ก็รซำว่าหายไรี!ขำสน, ๓. ย่อมสำ}หน็ขกว่า เรา-ริกกำหนด'รกอาลมทาม่วงตาย,โรีออก, ...เราริกกำหนดรูกองลมทำปวงหายไรีเขำ, ๔. ย่อมสำเหนขกว่า เราข้ารรง้ยกายสํงขารหายไรีออก,...!ราข้า รรงํยกายสำขารหายไรีเขำ, ๕. ย่อมสำเหน็ขกว่า เราริกกำหนดรูยต ( ค้อคทมอมใรี ) หาย ไรีออก,...}รารีกกำหนดรยตหายใรี!ขำ, ๖. ย่อมสำ}หน็ยกว่า เรา-ข้ากำหนดรสุข (ค้อความสุขกายสุข รีต ) หายไรียิอก,...เราข้ากำหนดรูสุขหายไรี!ขำ, ๗. ย่อมสำ!หนยกว่า !ราข้ากำทนดรรีตตสํงข่าร ( ค้ยิสํญฌูา แลรเวทนา ) หายไรียิยิก,...เราข้ากำหนดรูรีตตสํงขารทายไริ!ขำ, ๘. ย่อมสำ!หนยกว่า เราข้ารรงำเรีตตสำขารหายโรีออก,...เราข้า รรง!]'รีตตสำ'ขารหาย,ใ รี!ขำ, ๕. ย่อมสำ!หน็ขกว่า เราข้ากำหนดร้รีตหายไรีอยิก,...เราข้า กำหนดรูรีตหาย'ใ-รี!'ขำ, ๑0. ย่อมสำ!หน็ยกว่า เราข้าทำรีตไห้ร่าเริงหายใรียิอก,...!ราข้า ทำรีตไหร่าเริงหายไรีเขา, ©5). ย่อมสำ!หนึขกว่า เราข้!ดำรงรีตมนหายไรีอยิก,...เราข ดำรงรีตมั่นหายไรี!ขำ,

๑๒. ย่อมสำ!หน็ขกว่า เราขา!ฝลองริตหายไรออก,...!รา'ขา เปลองริตหายไร!ขำ, ๑๓. ย่อมสำ!หน็ยกว่า เราท้าพิรารณาโดยความ!!!นของไม่!ท หายไรออก,..นราริกผิรารณาโดยความ!!!นของไม่!ทยงหายไร!ขำ, ๑๔. ย่อมสำ!หฆขกว่า เรา'ริกผิ'รารณาธรรมอนปราศรากราค? หายไรออก,...!ราริกผิรารณาธรรมยินปราศรากราค?หายไร!ขำ, ๑๕. ย่อมสำ!หนยกว่า เรารกผิ'รารณาธรรม!!!นทํด้ยสนิทหาย1โร ออก,...!รา'ริกพ-รารณาธรรม!ยื่นทํดํยสนิทหาย'ไร!'ขำ, ๑๖. ย่อมสำ!ตน็ขกว่า เรา'ริกผิ'รารณ'าธรรม!ยนทสล?คั้น (ความ ถยิมํ่น) หายไรออก,..นราท้าผิรารณาธรรม!!!นทสล?ค็น (คว ถอมน) ทายไร!ขา.” 1 ลานิสงส่ของกานปีริญอานาปาแสติ แราหล! อานาปานสติ (ค็อตงสติกำหนดลมหายไร!ขำออก) ทึยุคคล!ริริญแลว่อย่างน ทำไหมาก!เลว (คอ,ไห!'รริฌย่อย ๆ) อย่าง'น ย่อมมผลมาก มอานิสงส์มาก เขรา?!มอยุคคล!รริฌอานาปานสติ อย่างน!!ลว ทำ'ไหมากอย่างนํ้!!ลว, ลมอสสาส? (หายไรออก) !!ล? ลมยสสาส?หายไร!ขำ ซ์งมไนภายหลง!!ม!หล่า'ใด, ลม!เมทงสอง เหล่าฆ1น อ,นยุคคลผู้!'ร?ฌูอานาปานสต!!!'ริงข์ด!เลว ก็ดํขไป, หา ไม่รกหามิได\"(ค็ยิกำหนดรยิย่ทกขณ?นน!อง) ดงน,

๕๓ ฌอพระผ้มพระ:ภาค!'ริา ทรง!!สดงพร?สูตรนํ้ริยลง]]ลิว ท่าใ]พร? ราหลก็มใริ]ยิกขานซนซมต่อพร?พทธภาษิต!]ลิว ดวยโ}ร?การนิ?น. ริขมหาราหโลวาทสูตรท่ ๒

มชฌมนิกาย มชฌิมบณณใสก็, (ล่ม ๑๓ หนา ๑๒ดา๓ดว-. ๑ ภิกขุวรรคห็! ๒ จูส์ราหุ'Iลา'าทเตด5ที [สถานหตร่สนระสูตรน] ®๒๕] ริฬราหโลวาท็สตรน พร?ผมพร?ภาคเล่า ตรสืเมึย คราวฝร?ท์มอ?า ณ พร?วิหาร!วฬวโ!กลโเทกฆิวาปสถาน (ขตพร?นคร ราชคฤห์ ค็ยิ คราวนน ท่านพร?ราหล ( พุทธชไนรส ) ไดํพกอย’ท ปราสาท ซือ อร!พลฏ?กา. ขณ?น5นิเวลา!!วน พร?ผมพร?ภาคเรา เสด็รีธอกรากท!รนแล่ว์ ได้!สด็ร(ขา!ฝฅาพร?ราหลถ■รทอยู่ ท่าน ราหล ไล่เห็นพร?ผมพร?ภาคเล่าเสด็ริมา รื้งได!เลาดอาสน?ทประนิ แล?ไล่ตงนํ้าสำหรยล่างพร?ยาทไล่ พร?ผมพร?ภาค!ร่า ก็ฝร?ท ขนอาสน? แล?ทราลางพร?ยาท. ผายท่านพร?ราหล ถวายยงคมแล่ว ก็นํ่งอฆ่ ณ ทสมควรขางหน็ง. อุปมาสมณธรรมของผู้พูดมุสา ๔ ขอ (หมอนภาชนะนาทว่าง(ปล่า [ ๑!อ๖ ] ขณ?น2นพร?ผมพร?ภาคเรา ทรงเหล่ยินํ้า ( ทล่ พร?ยาท ) ไว้ไนภาชน?นำหน่อยหนิง แล่ว่ตร้สถามพร?ราหลว่า “ราหล ! (ธยิเห็นนำท(หลอหน่อยทน็งอข่ในภาชน?นำหรั้อไม่ งฺ” ๑. & I พระผVู้มพระภาคเจV*า ตรํสแก่1 พระราหุล ใน(วสาน พระสูตรน อรรถกถาบอกว่า ท่าน!บนสามเณรมอ)ยุได*, ฟ่ ขรบ.

๙๙ ท่านพร;ราตลกรายทลว่า “เห็น พร;เล่าขา!” 5). พ. ตรํสว่า “ราหล! ยุคคลเหล่าใด ไม่ร1ควากล;อายไน 11113การพุดกสาท1งทร'ตายยุ, สกณธรรม (คอธรรกขธรผัรกควากสวย ) ของยุคคลเหลานน. กกนอย (/เห.ก1่พอนนาทเตลออยุน้' อรย,)” ฉ;นม ล่าดโ)น2น พร;ผัม่พร;ภาคเล่า ทรงเทนำทเหล่ออข่หน่อยทน็งนน ทงเสย แล่วตรสถามอกว่า แ ราหล! เธอเห็นนาเท่เหล่อหน่อยหนง ซ้งเราเททํ้งเฝ็ขแล่วนํ้หรอไม่ ?” ราหล. เห็น พร;เล่าขา! ๒. พ. ราหล! ยุคคลเหล่าใด ไม่ม่ความล;อายในการพดกสา ทง์ท่รตํว่อยู่, สกณธรรม1ของยุคคลเหล่านน กเย็นของทเขาทงเสยแล่ว (เตม่อนนาทเราเททิงเสยแล่ว) ฉ;นฆ. ถด-รากนน พร;ผักพร;ภาคเล่า ทรงควาภาซน;ใ!านน แล่ว ตรส์ถามว่า แราหุล! เธอเห็นภาซน;นำทควานหรอไม่?” ราหุล. เห็น พร;เล่าขา! ๓. พ. ราหุล! ยุคคลเหล่าใด ไม่กควากล;อายในการพดกสา ทํ้งทร’ตวอย', สกณธรรม ของยุคคลเหล่านม ก็เขื่นของท่เขาควํ่าเสย แล่ว (เหม่อนภา1ชน;นาทเราควำแล่ว) ฉ;นน. ต่อรากน1น พร;ผักพร;ภาคเล่า ทรงหงายภาชน;นํ้านนขน แล่ว่ตรสถามว่า “ราหุล! เธอเห็นภาชน;นำ อํนว่างเ!เล่านํ้หรอไม่ ราหล. เห็น พร;เล่าข้า!

๕๖ ๔. พ. ราหล! ฆคคลเหล่า'ใด ไม่มความลรอาข'ในการพดมสา ทรทเตเว่อย่ สมณธรรม ชยิงยุคคลเหล่าน1น ก็]!)นของว่าง]!]ล่า ( เหม่อนภาชนะนํ้าทํหงายแล่ว่ ) ฉะน2น. [อุ!เมาใเย้งผู้ษูด}เสา เทมืยึนชางทระทนง ๒ ฟ้อ] [๑๒๗] “ดก่อนราหล! เปรยย!หม่อนซางพระท้นง (เชอก หนง) ม่งางอนชน เยื่นพระราชพาหนะทํเหิฌูด็ยง ม่กำเนิดมาด็ เคย]ขาสงครามมาเ!ล่า, ซางเชอกนฆ ขณะท]ขาสงคราม ย่อมสรฆ ( ย่อมทำกรรม ) กโ]ขาศก ดายใช]ทำชางหนิาทงสองย่าง ดาย'ไช Iทำ-ขางหล่งท1งสองย่าง ดาย'ใช้กาย!เางขางหนา!]ละขางหล่งย่าง ไซศรมะย่าง ควยไย่ห!]ละงาท1งสองย่าง ดำย,โซ่หางย่าง ล■งาน ห้าษาไ11เต่งวง!ท่านน (ไม่ขอมใช) เพราะ!หตุทํซางริกมางวง ไห้!น ควานชางริงคิดว่า ‘ซางพระทํนง;ชอก?] เม่อทำการสรยกโ) ข์าศกดํงกล่าวนํนิ ย่อมไย่อวโวะทุกอย่าง{ขโรยกํยย่าศก แต่ไม ยอมไชโวง]ยื่น!ครอง]ขาประทํดฝระหารเรยเลข วิภาพระทน”ง]'ชอกน ช้อว่าไม่ยอมสละช้วิตท้!ดยว, แต่ในกาลได!]ล ซางพระทนง!-ชอกน {มอ'ขณะท]'ขาสงคราม ยอมไย่ยิว่ขวะทุกอย่างของตน ม่เทำหนาและ ]ทำหล่ง!ยื่นตน กระทํ่งถื้งไซ์งวง]ย่าส(รยก!)ขาศื้กดํงกล่ ช้อว่า เบ็นช้างทยฒสละช้วฒทั้ ย่ดนรํ้ท้ย่ไามง่พม่รฝ็ะงทอะ้นไง เชอกนน วะพ!ทำ ไม่ไห้ ขอน ฉินใด ราหล! เรากล่าวว่า 'บุกค ผู้ไม่มความละอายไนการพูดมุสาทั้งท้ช้ตํว่อย่ จะช้อว่า ไม

(^นิา) กรรมอนลามกหน่อยหนงไม่มเลย ฉินนน เหมอนกน ’ เหรา?เหต รี^' /?เ ชิ-' ,5 ง^.- นน!!ล ขยิให!ธอพงตงใรีสำเหน็ขกศกยกอย่างฆว่า “เราจกไม่พูด มุสา แม่เทราะเหตุแห่งการหำเราะกนเล่น,, ดิงฆํ้. [ การทำการงาน อุปนาเหมือนส่องกระปีก ] [©๒๘] พร?ผู้นพร?ภาคตรสถามว่า “ราหล! แว่น (กร?รีก) น!!ร?โยชน์อย่างไร ?” พร?ราหลกรายทล■ว่า “ นปร?โยซนสำหริ!)ส่องด พร?เราขำ เ” พร?ผู้ฆพร?ภาคเรีำตริส่เตอน•ว่า แ ราหล ! ยคคลควรพิรีารณา ใคร่คราฌูเสึยก่อนแลํว รง ( ลงนอ ) ทำการงาน ทางกายยำง ทาง วารายำง แล?ทางใรยำง เหนอนส่องกร?ริก ฉะนน.’, [ ทรงสอนษเระราทุลทุทธปิโนรส ทางกายกรรน วจีกรรม และ มโนกรรม ] I [©๒๙] ๆลๆ [©๓®] “ราหล! เนึยิเธอ!เรารถนารี?ทำ การงาน ทางกาย ทางวารา แล?ทางใรีแลำ ก็ควรพิรีารณากายกรรน วรีกรรน แล?นโนกรรน (ของตน) เสยก่อนว่า ‘เราปรารถนารี? ทำการงานสงใด ดำชกายวา'ท แล?ไร, กายกรรน วรีกรรน แล? นโนกรรน ของ!ราน ริ?พื้ง!ย็นไป!พือเยขดเยขนตนยาง เยขดเยขน ผู้อนยำง หรอเยขด!ยขนทงตนแล?ผู้ยิน!กง, แล?กรรนทง ๓ อย่างนํ้ ๘๘! I ดุ!-''^ ^^ ‘กี่;,1 ^ ๘! / ^ \\ /ช* VI * ๘

๕๘ ‘กายกรรม วรึ'กรรรา แล?มโนกรรม ทเราปรารถนาร?ทำอยู่ ทำ ทางกาย ทางวารา แล?ทางใรนน เย็นไฝเพอเย้ขดเย้ยนตน!ขยดเยขน ผูอน หรอเย้ยด]ยขนทง์ตน!!ล?ก้อนแลว, แล?กรรมทงั้ ๓ อย่างน ก เบนอกศล ก่อให!กิดทกข์ทํ้ง์มทุกข็!ยึนผลตามสนอง ดำนไซร' เธอก็ ไม่ควรทำการงานเห็นฝานนน ทงํ๋ทางกาย ทางวารา ]]ล?ทางไร ไดย ส่วน!ดิยว (คิอ ใหงด!วนเสยโดย!ด็ดขาด)” “อนง ราหุล! ถำ!ธยิตงไรพิรารณาไคร่ครวญอยู่ ก็ ไดอย่างนว่า ‘กายกรรม วร้กรรม แล?มโนกรรม ทํ]ราฝรารถนาริ? ทำอยู่ ทงทางกายทางวารา!!ล?ทางไรน2น ไม่เย้นไม่เพิธเย้ยดเย ไม่]ย้ยดเย้ขนผยิน หร้ยิไม่เย้ยดเย้ยนทงตนแล?ผ้ยึนแลิว, ท2ง ๓ อย่างน ก็!ย็นกศลก่อไหโกิดสุข ทงมสุข]ยื่นผล (ตามสนอง), ดงนไข'รำ เธอก็ควรทำการงานเห็นปาฆนน ท5งทางกายทางวารา แล? ทางไรท]ด็ยว., “ ราหุล ! แม่!มอ!ธอกาลํงทำการงานอยู่ดวข กาขวารา]]ล?ไร ]ธยิก็ควรพิรารณากายกรรมวรกรรมแล?มโนกรรม นน!!หล?ว่า ‘เรา กำลิงทำการงานสง1ได ดํวยกายวารา!!ล?ไร, กายกรรมวริกรรม แล? มโนกรรม'ของเราน ย่อมเยน'ไม่เทื้อเย้ยดเย้ขนตนย่าง แล?!ย้ยดเย้ย ยางหรอเย้ยด.ย้ยนทงตนแล?ผู้?)นแลว, แล?กรรมทง ๓ อย่างน ก็!ยื อกก็ล ก่อไหโกิดทกขมทกขไยื่นผล ( ตามสนอง) ทรอไม่อย่างไรหนอ รฺ, ลำเธอต1ง์ใริพิรารถภ'ใคร่ครวญอยู่ ก็'ร?พื้งร้ไดอย่างน์ว

๕๔ วร้กรรมและมโนกรรม ทเรากำลงทำอย่น ย่อมเขื่นโม่]พิอเย้ขดเย้ย ตน เย้ขดเย้ขนผอน หรอเขขด!ย้ขนทงตนและผูอืน และกรรม ทง ๓ อย่างน ก็!!เนอกุศล ก่อไหเกิดกุกข์ ท5งมกุกข!ขื่นผล ( ตาม สนองดาย), ด้งน'ไซร้) เธอก็ควรเลิกละ!ว่นการงานสงนน!สิย ท2งทาง กาย ทางวารา และทางไร ( คออย่าทำ!ขื่นเด็ดขาด )” “ อน็ง ราหล ! ถำ!ธอต2งใรพิรารณาไคร่ครวญอข่ ก็ริะพิงร้ได้ อย่างนว่า ‘กายกรรมวริกรรมและมโนกรรม ทํเรากำล้งริะทำอย่ ทงทางกาย ทางวารา และทางใรน2น ย่อมไม่เย็นไม่เพิธเย้ยดเย้ยฆตน ไม่เย้ขดเย้ขนผอน หรอ,ไม่เย้ขดเย้ขนทง์ตน!)ละผู้ยึน, แ ทํ๋ง์ ๓ อย่างน ก็!ขื่นกุศล ก่อไหเกิดสข ทงมสขเย็นผล ( ตามสนอง ) ’ ด้งนไซรพิ เธอก็ควรเพมสน๚สนนกรรมน1ฆ ( คอทำย่อย ๆ ) ทง์ทาง กายทางวาราและทางใร ไหเรริญยง ๆ ขน.,, “ราหล! แม่ครฆเธอทำการงานด้วยกายวาราและไร (อย่างไร) แลว เธอก็ควรพิฑรณากายกรรมวริกรรม และมโนกรรมน2นแหละว่า ‘เราได็ทำการงานสงได ด้วยกาขวาราและไรแลว, กายกรรม วร์กรรรม!!ละมโนกรรม ขอซ!ราน ม่ยิมเขื่นไม่เพิยิเย้ขด!ย้ยนตน ฟ้าง เย้ขดเย้ขนผ้อนย่าง หรอเย้ขดเย้ยนทงตนและผูอน1 และกรรม ทงั้ ๓ อย่างน ก็;ขื่นอกุศล ก่อไหเกิดกุกข์ ม่กุกข์เขื่ฆผล (ตาม สนอง) หรั้อไม่อย่างไรหนอ?, ถำเธอตํ้งไรพิรารณาไคร่ครวญอ ก็ระรัได้อย่างนว่า ‘ กรรมท1ง ๓ อย่าง ท!ราได้กระทำแลวน ย่อม

๖0 11)11ใป1พือเยขด!ย้ยนตน เยขดเย้ยนผู้อม ทรอเย้ยดเย้ยฆท'งตฆ ผู้ยิน แล๓รรมทง ๓ อย่างน' ก็!ยื่นยิกศล ก่ยิใก็เกิดทกช ทงม ทกข์เยื่นผล (ตามสนองดาย)’ ดิงน'!ซรำ กรรมเห็นม่านฆ2น เธอก ควรแสดงเยดเผย (อย่าปกมดไว) ทำ!หำขำใริกนเสย (คอ ทำ ไห้ตน) ต่อพระ'พกตรพระศาสดา หรอเพยินพรหมริรรย'ทงหลาย ผู้ เย็นวิฌูฌูชน อนง ส่วนมโนกรร.มทเยื่นอกุศล เธอก็ควรกรรดากละอาย และรำเก็ยรต่อกรรมนนเสย แลวควรสำรวม (อย่าทำ) ต่อไฝ” “ ราหล ! ถาเธอตง'ใริพิริารณา'ใคร่ครวฌูยึย่ ก็ริะพื้ง ฆว่า ‘กายกรรม วริกรรม และมโนกรรมส่วนใด ทเราไดิทาแลำนํ้ ย*่อมไVIมI่;ยV] ื่นIไม่ เพืเดยเยิพไ*ม้่ยนเยต้น'/] มย่'พฒ*ึยพด* เยิ2-^พเขนผพ้* Vย]ิน* พ*หรอไม่,ย้ยด- เย้ยนทงตนและผู้ยิน, และกรรมทง ๓ อย่างน ก็เย็นกุศล ก็ไห็เกิ สุข ทงมสุข!ยื่นผล (ตามสนองดิวข), ดิงนไซรำ เธอก็พงมย้ต และปราโมทย์ ตามศก]ภยิย่ในกุศลธรรมทงหลาย ทงกลางวนและ กลางคน ยิยดิวยกายกรรม วริกรรม และมโนกรรม ท1ง ๓ อย่าง น2นเถิด.” [ สมสเทราทมณ์ทงอดตอนาดตบชจุบ'นประพฤติเหมึอนกน [ ๑๓๒]ไ '‘ราหล! สมณะหรอพราหม็ณเหล่าใดเหล่าหนง ทล่วงมาแลว,โนอด็ต ไดิชำระ กายกรรม วริกรรม และมโนกรรม ๑. สมณะหรอพรไหมเแไนทน อรรถกถาหมายเอาพระพุทธเจ*,า พระบจเจกพุทธเจ1 และเหล่าพระสาวก ของพระตถาคตควย.

๖๑ ( ขยิงตน ) ไหไ?สุทธิส;อาดแล่ว, ท่า!แหล่านนทงหมด ก็ได้' พิริารณา'ใคร่ครวญกรรม ท*ง ๓ อย่างน2ฆ (ของตน) แล่วไดซาร; ไห่!?สุทอส;อาดมาแลว. ราหล! แมสมณ; ทรอ พราตมณ!?รล่าได เหล่าหฆง ทดกมมาไนอนาคตข้างตนาก็ด ก็ดกชำร; กายกรรม วริกรรม แล;มโนกรรม (ของต!!) ไหไ?สุทอส;อาดเหมยิน?าน, ท่านเหล่านไเท่งหมดก็ดํกพิดารณาใคร่ครวญกรรม ท1ง ๓ อย่างนน (ของตน) รึไาชำร;ไห้ย?สุทอส;อาด!?งมยินดํงทกล่าวแล่ญ ราตล ถงแมสมณ;หรอพราหมณ์เหล่าได]หล่าตนง ท่มยิยู่ไน!!ดดย่นนก็ด็ ก็ ย่อม1ชำร;กายกรรม วดกรรม แล;มโนกรรม (ของตน) ไ?ง!?สุทอ ส;อาดยิย่, ท่านเหล่านนทงหมด ก็!ด้พิดารณาใคร่ครวญกรรม ท่ง ๓ อย่างน1น (ของตน)ชำร;ไหไ?สุทธส;อาด!?งมยินกโเทกอย่าง” “เพรา;เหตุนนแหล; ราหล! เออควรล่าเต?!ยกศกมาว่า ‘ เทจกพิจารณาใคร่ครวญเสียก่อนแล่ว จงชำรวะจก-ายกรรม กรรมและมโนกรรม ( ของตน ) ไหบริสุทธสะอาด ’ เธอควร สำเต!ยกศกมา (ไวในได) อย่างฆแหล; ราห,ล!” เมยิพร;ผมพร;ภาคเดา ทรงแสดงพร;สูตรนริยลงแล่ว่ ท่าน พร;รา?งล ก็มพร;ทํขเยิกยานยินด็ต่ยิพร;พทธภามิตแล่วแล. ดยดพัราหโลวาทสูตร ท ๑

มํชฌมน้กาย ม่ขฌมบณณาสก เล่ม ๑๓ หน้า ด๔๔-©๖!*) ภิกขุวรรคท ๒ มหามาลุ^โกยวาทสูตรที ๔ [สถานที่ตรํสหระสูตรน ] [ ๑๕๓ ] มหาผาลุงไกุยวาทสตรนํ้ พระผูมืพระภาคเร่า เมือคราวประท่ยอยู่ ณ พระ'วิหารเซตวน อารามของท่านอนาถ!เณฑิก- เก็รยรู เขตพระนครสาว่ตถ. [ส้งโยชน์เบองตา ๕ อย่าง] คราวนน พระผ้มืพระภาคเร่า ตรโ?เร่ยกภิกขุทาหลาขมาแล่ว ตรโ{ถามว่า เ ดก่อนภิกขุทาหลาย ! พวกเธอย์ง์ร่าโอร่มภาคยล่งโยชน์ ( ล่งโยชน์!ยองตํ่า โ ๕ อย่างทเราเคยแสดงไวโเล่วได๎หร่อโม่ ใ ” ท่านพระมาลุงกย!เตร ( ซ้งยิยู่ไนท่ม่ระชุมนนดวข ) กรายทลว่า “ ขำพระองค์ ข?ร่าไดอยู่ พระเจ''1'ขำ เ” พระผมืพระภาคเร่า ทรงซ้กว่า เธอร่าไดัว่าอย่างไร ?” ท่านพระมาลากยยตร กรายทลว่า พระเร่าขำ ! ขำพระองค์ ร่าโอฺม้งุ่ภาคิขฺสฺVIขฺซนฺทงฺ ๕ ทพร?องค์เคยทรงแสดงไวโเล่ว

ไว ฉ') ต. สักกายทฎฐิ ความเห็นเบี่นเหตุถยสัวถอตาง ๒. วิจิกิจฉา ความสันลสงสัยไม่แน่นอนไจ ๓. สลหพตปรามาส ความเชอถอศ่กดสิทธในศลและพรต ทฅนเขาใจว่า เบนอย่างน์นอย่างน ๔. กามฉนท์ ความพอใจรกใคร่ในอารมณ็๋ทชอบ ใจม่รูปเมี่นตน ๕. พยาบาท ความปองร่ายผ้อน [ เดกฮ่ลนนฝ็นทงายอยู่บนเบาะไม่เช่กกายชองตนเบ็นต,น ] [๑๕๔] พระผู้ม่พระภาคเจา ทรงรํยสรก!]พร?รทลุ-.?กยยุตรว่า !ธยิย!ริำโอร!ภาคิยส่งโยชน์, ๕ เหล่าน ทเราเคยแสดงแล่วแก่ใ ( ทไหน ) หนอ ? มาลงกยยุตร ! พวกน!ยวซนอกศาสนา ดิกโตเถยง ดวยคำไตโถยง ทเปรย!]ดิวยเด็กอ่อนน!ด, มิใซ่หรอว่า ‘ทริริง เด็กท?!งเย็นกุมารอ่อน นอนหงายอยู่ (บนเบา?) แม้ จรมิความคิดว่ากาย'ของตน ดิงนกไม่ม (มิโซ่หรอ?) ก็สักกายทิฎฐิ ความเห็นเย็นเหตุถอตํวถอตน ดิกเกิดขนแก่เด็กนนไดิยิย่างไรเล่า ? ส่วน สักกายทิฎฐิ ทเย็1นอ็ฆส!เท่านนย่อมตามนอนเนือง ( คอย่อมม้ ) แก่เด็กนฆ ( มาแต่กำเนิดทเดยว มิ โซ่หรอ ? ) ‘ทริ?ง เด็กทข!เย็นกุมารอ่อน .•- แม!รมิความคิดว่า ธรรม ๑* อนสัย คอก{ลส1าตามนอนเน้อง.ไย่ไนสันดานมมาแต่กํนน้ดุ.

\\)๔ ท่งฅลาย ดาน ก็ไม่ฆ (มิ1โซ่หรอ ?), ก็วิจิกิจฉา ความลา]ลสงสโ) ไม่]ฒ่นอนใริ ในธรรมทาทลาย ริกเกิดขนแก่!ด็กนนได้อย่า ส่วนวิจิกิจฉา ท]!!นธมส่ย]ท่านน ย่-ยึมตามนอน]นือง (คอย แก่!ตกนน ( มาแต่กำ;นิดท!ด็ยวมิใช่หรอ ?)’ ‘ทริ?ง เด็กทย่งเนินกมารอ่อน...!]มิริรมิความคิดว่า ศล ทาหลาย ดานิ' ก็ไม่มิ ( มิใช่หร้อ ?), ก็ กิลพพตปรามาส ความ!ซ็อ ถอก็กคิสิทธิในศล]]ลรพรตทตน!ขาใริว่า เนินอย่างนินิอย่างน ในศล ทง์หลาย ริก]กิดขน!!ก่;ด็กนินิได้อย่างไร!ล่า ?, ส่วน ลลพพตปทมาส ท!นิใ]อนุสํข!ท่านน ย่อมตามนอน]นอง (คอย่อมมิ) เ]กํ!ด็กน แต่กำ]นิดท]ด็ขวมิใช่หรอ ใ)' ทริรง เด็กทย่า!ยฆกมารอ่อน...!]ม้ริ?มิความคิดว่า กามคอ ความใคร่ทาหลายคงนิ ก็ไม่มิ ( มิใช่หรอ ? ใ, ก็ กามฉนทะ ความ พอใริ?กใคร่ในกามทงหลาย ริกเกิดขนแก่เด็กน๚ได้อยำงไร]ล่า ? ’ ส่วน กามราคะ ความกำหนํด้ในกามท!นินอนส่ณท่านน ย่อมตามนอน เนือง คิ(ยิย่อมมิ ใ แก่เด็กนฆ ( มาแต่กำ!นิดท]ด็ขวมิใช่หรอ ‘ ทริรง เด็กทยา!!เฆกมารอ่อน . 1. แม่ริรมความคิดว่า สํตว์ ท2งหลายด้งฆ ก็ไม่มิ (มิใช่หรอ?), ก็พยาบาท ความปองรายใน ส*ตวทงหลาย ริก!กิดฃฆ!!ณ่ดกนนไดอย่างไ ร!ล่า ? ส่วน พยาบาท ท เนินอนุส่ย]ท่านิฆ ย่อมตามนอนเนือง (คอย่อมมิ) แก่;ด็กนินิ แต่กำ]นิดท!ด็ยวมิใช่หรอ ?).

'๖๕ ดูก่อนมาลุงกยบุตร ! พวกนิกยา'ชนอกศาสนา ริกโต)ถยง ดวยคำไต)ถยงท)ปร้ขยด้วิย)ด็กอ่อนนเด้\" มิใช่'ห'ร!! ? (ขอ)ธอริง พิจารณาใทรธมคอฆ ).” นระอานนททูลเชิญ'ไย่ทรรแสตงส่ง'โยชน์ ๙ อย่า;} ] เมิอพระเมพร?ภาค)'ท้า ตรํสอย่า-?นํ้น))ลำ ท่านพร);อานนท์ ได กรายทูลใททรง!)สดงโอร*มิภาคิยส้งโยชน์ ๕ )พราะ)ย่นกาล)วลาท่ สง)ควรริรทรง))สดง))ลำ เมิยิภิกบุท2ง์หลาย ได้พง))ลำ ริกทรงริำไว้ ( ให้!เม่นยำ โ. ต่อริากนน พระผู้มิพร2ภาค)'ริา ทรง!ตอนให้ท่าน พระอามนทธ7่ต®ง)ส•สเริพ่งริดริา เวิ เทิด. [ บุถุชนบรรเทาสำโยช}! ๙ อย่า รไย่,ไค้ ] ^๕๕] พระผู้มิพระภาค!จำ ทรง!!สดงต่อไฝดํงมว่า ะ- แดก'ยินอานนท์! บุกชนในโลกฆ ผมิได้ส่ดํย))'ลำ ไม่ได้เห็น พระอริ1ข)'ท้า ไม่ฉลาด ไม่ได้รยคำ))นะนำ (ผกหิด) ในธรรมของ ในธรรมชองสํตยรน))ลำ มิริตถก สกกายทิฎ! วิจิกิจฉา สีลพพฅปรา- มาส กามราคะ นละ พยาบาท เขากลุ้มรม))ละครอบงำ))ลำยิย่, เมิอ สักกายท้ฎฐวิจิกิจฉา สีลพพฅปรามาสกามราคะ))ละพยาบาท เกิด ขน!)ลำ(อย่างย่น) (เขา) กไม่รริกอยาย)ย่น)ครองสลดออก ซง ๙

๖๖ สักกายทิฏฐิ ๆลๆ และพยายาทนน ๆ ตามความ!ยื่นรึริง, สักกายทิฎฐิ วิจิกิจฉา ๆลๆ และพยาบาท (แต่ละอย่าง ๆ) ฒ็1นของมืกำลง ทงยถชนนนก็ยรร!ทาไม่ได้แลว; !พราะฉะน์น สักกายทิฎเ วิจิกิจฉา ๆลๆ พยาบาท (ท1ง ๕ อย่าง'นน แต่ละอย่าง ๆ) รึงซอว่า]!!น โอริมภาคิขส่งโยชน์ ( คยิสังโยซฆ์]ยองตํ่า ๕ อย่าง ).” พระลริยสาวกสะส่ง'โ?เชนได้ท*ร ๕ ดูก่อนอานนท ! ส่วนอริยสาวก ผู้ได้สด!]]]ลว ดำห4,,น.,,,. พระอริย]'รึา ๆลๆ ได้ริ!1คำ]!นะนำ ( ผกหิด ) ไนธรรม'ของสติยร.ม¬ ด]] ลวิ มืริตอน สักกายทิฎฐิ วิจิกิจฉา สีลพพตปรามาส กามราคะ และ พยาบาท ]ริกกลุ้มรมและครอยงำไม่ได้อย่, ก็]มือ สักก วิจิกิจฉา สีลพพฅปรามาส กามราคะ และ พยาบาท ]กิดชน!!ลว ( อย่างนน ) ]ธอย่อมรรึสัอขาย!ยื่น]ครืองสส่ดออก ซ์ง สักกายท้ฎเ วิจิกิจฉา ฯลๆ พยาบาท นน ๆ 1ส์ยได้,'ตามความ]ยื่น'รึริ-ง, สักกายทฎฐ วิจิกิจฉา ๆลๆ พยาบาท พริอมทง์อนุส!]นํม ๆ ยินอริขสาวกนํน ย่อม ละไดด้ (]ด็ดขาด),, ด้งน. บคคลไม่อาม่ยาเรรคฟ่ฏฟ่ทา ละ?โยรเน์ ๙ไม่ไค้ ใ)ทา

(ป) ฑาละโอริมภาคิขสงโยชน์ ๕ นนได\" ขอน3นไม่'ใช่รู'-าน!ท่าร!ข็1นไดไลย ฟรืขยเหมื้อนยุคคล ไม่ถาก!ปลอก ไม่ถากกรพ'ชองด้น!ม้ไหญ่ท่ต๎ง โด่อข่ เข็นไม้มื้แก่นแข็ง (ออกเสยก่อน) แล)-ท้าถาก (คอตํด่!ฉพา,ร) แก่นเท่านน ข็อฒั้ไม่พนรุ'าน!ท่า!ติดไต่เลข (เพรา!ตนไม้ ยิงมื้!ปลอกมก!พอย่) ฉินได; ข์ยิท่ยุคคล,ไม่อาติย มรรคและปฏิปท เพ^ิ๘อ! เข็น!ครองล!โ0-อ^ ริ*3, มภ0^า/ คิยสงโยชน์ ๕0-^ แลว ากรื 3า^-กืเห็นหรือฑ้ โอริมภาคิยส้งโยชน์ ๕ นนไต่ไ ข็อน์น์ไม่ใช่เาน!ทริ!เยฆได ยินนน.,, แ ดูก่อนอานนท ! ยุคคลอาติข มรรค!!ละปฏิปทา เพอเข็น เครืองล!ไอริมภาค!!สงโยชน์ ๕ แล\"ว ริกร'ท้าเห็นหรือ-ท้าล!โยิรํราภา- คยสง'โยชน์ ๕ นนไต่\" ช์อณั้แข็1ฆ!าน!ท่า!มื้ได้ ( ท่เดยา เหมื้อฆยุคคล ติองถาก!ปลอก ถากก!พ ของตินไม้ใหญ่ท่ตงโด่อย เข็นไม้มื้แก่นแข็ง ( ออกเส้ยก่อน ) ( ภายหลํง ) างถาก ( คอติด เฉพา!) แก่นเท่านน ขอนณยนรุ'าฆ!ท่า!ตํด่ไติ\" (ท่เด้ยว) ยิน ข็อท่ยุคคลอาติข มรรค!!ละปฏิปทา เพืยิเข็นเครืองล!โอริมภาคิยสํง โยชน์ ๕ แล,ว 'ริกรู้ รํกเห็นหรือ'ริกล!โอริมภาคิขสงโยชน์ ๕ น์ฆได, ขอนฆ เข็1นจุ''าฆ!ท่'ริ!มื้ไติ\" ( ท่เดยา ) ยินนน.,, ๑. อร)ถกถาอธิบาขว่า สมาบํฅเปรยบเหมอนการถากเปลอก, วบสสน!เปรยบเหมอน ก]รถากกะท, มรรค เปรขบ!หมอนการสัดแก่น, ส่านปถูปทา เจอทั้งโลกิยะแส^ โลกุฅคระจงควร.

บุคคลละสงืโยชน'เปรยบเห*เอนบุรุษจ่าย‘ขำมน1ดงคา ดูก่อนอานนท์ ! เฝร์ขณห,มอน!!ม่นํ้าคงคา มืฆาเต็มเยยมเสมอ ขอ!]ผง กากมลงด็มกิน'โดโ ต่อมามืชายคนหนง ซ้งมืกำล่งน์อข มา ล่โหวโรโว่ายขามตํดขวางกระแสนำคงคาไม่ ให้ถงผง ( ขางโน'น ) โดยความปลอดภ?], เขาไม่ธารระว่ายขำมตดขวางกระแสนาคงคาไม่ ให้ถงความปลอดภํขได' เพราะเขาม่กำลงน้อยฉินใด, ดูก่อนอานนท์ เมือเราแสดงอรรมอข่ แก่ผู้ใดผู้หนื้ง เพอดโความถอตโถอตม ริต ของผู้พงนน ไม่แล่นไปตาม (กระแสธรรมท์เราแสดง) ไม่[ลอมใส และไม่รานคง ( คอไม่ตงมฆ ) ท1งไม่หลดพน ( รากความถอตว่ถยิตน) ขอนนก็ฉิน์นนเ?ไมือนก่น ซายผู้มืกำล่งน้อยนน ว่ายขามแม่นำคงค ไม่ได'ฉินใด, พรเห็น'ซม??รหลายเหล่าใเฆ้ ผมืริตไม่แล่นไม่ตามกระแ อรรมฉินนมเหมือนฉิน.5 แ คูก่อนอานนท์ ! เปรยยเหมือนแม่น1าคงคา มืนํ้าเต็มเยยม เสมอขอยผงกาก่มลงดมกินได' ( ดง,กล่าวแล่วมน ) ครนต่อมามืซาข คนหนง มืฉิาล่งมาก มา!โยฅวโพัว่ายขามตโขวางกระแสนำคงคา ไป ให้ถงะ?? (ขางโน้น) โดยความปลอดภข, เขาอารว่ายขาม ตดขวางกระแส?ภคงคาไฝ ให้ถื้งความปลอดภยได เพราะเขามื กำล่งมากฉินใด, ดูก่อนอานนท์ ! เมือเราแสดงธรรมอข่ แก่ผู้ใด ๓นง เพอดโความถอตโถอตฆ ริตของผู้พงมน แล่นไปตาม (กระแส ธรรมท์เราแสดง) เลอมใส และมนคง ล่งหลุดพน (รากความถยิตว่

๖๔ กอตน) ชอนฆกกินน์นํเหน่อนกิน. ชายเน่กิาลํงนากนงั้เ ว่ายขาน แน่นำคงคาไ!]ได' กินใด, พนห็นชนทงหลาข!หล่านน ผ้น่?ต!!ล่นไฝ ตานกรน!สธรรน กิใ!ใ!นเกน่ยิฆกิน.” [รูปฌาน ๔ เบนมรรคปฏิปทาละสิงโขปน ๕] [๑๕®)] ดูก่อนอานนท์! มรรค!เละปฎ!]ทา เพณยื่น เครองล?โอรโ!ภาคิขสิงโยชน ๕ อย่างนน!ยื่นไฉน ? ดูก่อนอานนท์ ! ภิกสุในธรรนวินํยน่ สงด้ฑกกาน!!ล?อกุศลธรรนท์งหลาย'เด' เพรา? สงดริากยิม่ธิ ( คอกานคุณ ๕ ) เพรา?ล?ยิกคลธรรนท2งกลาย ( คอ ติ?ฆิวรณได้’) แล?เพรา?ร?งํ!)ควาน!ก็ย1ครานทางกายได' โดยฝร?การ ท1งม่วง แล่วยรรลฝเ'นฌาน ( คอควาน)พ่งท์ ๑ น่องค ๕ คอ ) วิตก ควานตรื้ก วิริาร ควานตรอง ขติ ควานอนใริ สุข ควานสยายใา อโ!เกิดแต่วิ!วก คอควาน!งยยสงด แล?!ยิกํคคตา คอควานท์?ต น่อารนณ์เยื่นกน็งลงไม่. ''เธอข่อนพิ'ทรถภเห็นธรรนทงกลาย (ขใ!ธ ๕) คอ รูฝ เวทนา สิญญา สงขาร วิญญาณ ซ์งน่อยูในรม่กายภาย'ในสนกิตนน โดยควาน เบน'ฃ องไม่เทยง เยื่ฆทกซ น่, 1รค เขนดงหวผ เยื่นดงลกคร เยื่นควาน ลำยาก น่ยิาพาธ!บขด!ขขฆ แม่ร!ยื่นธน ( เพรา?'ไม่อย่ในอำนา'ริ ) ทรดโทรน เยื่น'ของสุญว่างเม่ล่า เยื่นของไน]ช่ตํวิตน, ( ครนเห็น ดงนนแล่ว ) เธอย่อนพราก?ตออกฑกชิรรน ( คอข์นธ์ ๕ ) เหล่'านน

แลานิยิมสิตไฝไนยิมตธาต( คยิติวฆิพผาน ) ว่า เ ธรรมชาตินํ้ส ธรรมชาตินประณต คอ ธรรม!11ฆทสรยสำ'ขารทํ้าฝาร!ยี่นทสละคน อปธิทาปวง เยื่นทสินไป!เห่าติณหา เยึ่นธรรมสำรอกความกำฅนํ เย็นทตํยสนิท ( และ ) เย็1ฆฆิผพาน ( คอดโกิเลสและกยิาทกข์ทาหมด ) ด้าน. เธอติง ยิย่ในวิยสสนา ซ้งมไตรสํกยณ์!1!นอารมณ์นนั้ ย่อมขรรลุ ถาธรรมยินเย็นทสนไปแห่งอาสวะทาหลาย (ยินไดแก่อรห่ตตมรรค-ผล) ถาขำไม่ยรรลุถาธรรม ( ตำกล่าว!!สำนน ) เธอย่อมเกิดเย็นโอปปาติกะ ( คอเย็'นพระอนาคาม ) ริกปรินิพพานไนภพนนมไม่กลโ]มาสากโลกมน ( มาส่โลกนิยิก ) เย็1นธรรมดา เพราะเธอมความยินดความ]พลิดเพลิน ไนธรรม (คอสมถะและ'วิยสสนา) นน และเพราะไอรํมภาคิยสำโยชนิ ๕ อย่างสนไปโดยเด็ดขาด; นิ!เหละอานนท ! มรรคและปฏิปทา ทาสอา (ตำกล่าวมาน) กิกยก็ยรรลุฑติขฌาน ( ความ อย?าด้0ไ./นรน? . เ เ ดูก่อนอานนท ! ต่อสานนํ้นิ เพ่งท ๒) มสิตผ่อาใสเกิดขนภายไน เย็นธรรมเอกผดขั้น ๆลๆ มอาค์ ๓ คอ: บติ ความอมไส สุข ความสยายไส และ เอก'คคตา คอ ความท?ตมอารมณ์เย็นหนิงลาไป. แ คูก่อนอานนท ! ถดสากนิน ภิกณ์ไมอ!ยก'ขา ความวาาเนย ( ไนอารมณต่าา ๆ ) มึสติสํมปชฌูฌูรย้ย่ และได้!สวยสขด้วยนามกาย เพราะย็ตสนไฝ ก็ยรรลตติยฌาน (ความเพ่งท๓) ฯลฯ มองคเย

^๑ คอะ. สุข ความสยายใริ มละ เยิกํคคตา คอความทริตม่อารมณเย็น หน้งลงไฝ.” ดูก่อนอานนท้ ! ลำ!ณ์ยนํ้นิภิกทุก็ยรรลรตตถฌาน ( ความ เพ่งท ๔ ) ไม่ฆทุกข์ ไม่ม่สข เพรา?ล?สุขและทุกข์ แล?ดยควาฆยิฆด็ ควานเสย'ใรก่ยิน ๆ ไดหมด ม่ยิเยกขาเยนเหตไหาติยริสุทธอข่ มองค ๒ คอ 1อกคคตา และณ!]กขา ๆ ส ๆ.รร [ อรูปส!ใน ๓ เบนมรรคปฏิปทาละส่งโยชน ชั 0๕๘ ดูก่อนอานนท์! ยํงมข์ออึนอก คอภิกทุล?(กำว ล่วง ) รปสํ'เไ)ญา ( ความเพ่งรฝเยื่นอารมณ์ ) ได)เลว โดยปร?การ ทํ้งม่วง. ม่ฎิฆส่ฌูฌูา (ความกำหนดหมายไนอารมณ์ทกร?ท!]ทางริต) ก็ดา]ไป ทง์ไม่ไผไริถื้งฆานตตส่ฌูฌูา ( ความกำหนดหมายไนอารมณ์ ทต่าง ๆ ก่น ) แลํวิไดยรรลยึรม่ฌาน ( ขอท ๑ ) คอ: อากาสานญจายตนะ ค็ยิเพ่งยริกรรมอากาศไม่ม่ทสุดเยน อารมณ์, ต่อรากนน ภิกทุนฆ ก่ล? ( กำวล่วง ) อากาสานํฌูรายตน? นนเสยโดยปร?การท1งฝวง แลํวไดารรลยิรฝฌาน (ขอท๒) คอ: วิญญาณ1ญจวยตนะ คื้อเพ่ง!]ริกรรมเอาวิฌูฌูาณไม่มทสุดเยี่น อารมณ์, ถํดริากฆํ้น ภิกทุฆฆ ก็ล? ( กำวล่วง ) วิฌูฌูาณํฌูรายตน เสยโดยปร?การทงฝวง แลํวิ เด!]รรลอรฝฌาน (ขอท ๓) คอ: อากิญจ็ญญาขตนะ คอเพ่งย?กรรมเอานิดห'แงหน่อยหนงไม่

ต) เฆ็นอารมณ์, แ เธอย่อมพิริารณาเห็นอารมณท์งหลาย ( ขน/๔ ) คอ เวทนา สัญญา ล่งขาร วิญญาณ ชัง.ม่อย’ภาย'ในสมาสัตนั้น โดย ความ!ยื่นของไม่!ท์ยง เบนทุกข์ มโรค ๆลๆ เฆฆของ'ไม่'ใช่ตวิตน ( ครนเห็นดํงน์น!!ลิว ) !ธอย่อมพรากริตออกริากธรรม ( คั้อขํนธ ๔ ) !หล่านน แลวนอมริตไฝในอมตธาต ( คอตโนิพพาน ) ว่า เ ธรรมชาติ นสงบ ธรรมชาตินํ้ฝระณึต คอธรรม!ยื่นท์สงยสงขารท์งปวง ฯลฯ !.ขนนิพพาน ( คอดํ!เณิลส!!ล?กองทูกข6!กงหมด, ดงข, เธอตงอข่ไน วิ!]สสนา ชังม'ไตรสักมณ!ขนอารมณํนั้น์ ย่อมบรรลุถงธรรมอนิ!ยื่นท์ สนไปแห่งอาสวรท์งหลาย, ถายิงไม่บรรลุถงธรรม ( ดํงกล่าว!!ลานน !ธอย่อม!กิด!ยื่นโยิปปาติกร ( คอ!ยื่นพรรอนาคาม่ ) ริกปรินิพพานใน ภพนฆ ม่ไม่กลโมาริากโลกนน ( มาสโลกนิอก ) เบนธรรมดา ฯ ล ฯ เพรารโยิรโ)ภาคิขสงโยชน์ ๕ อย่างสนไฝโดย!ด็ดขาด; นแหลร อานนท์! มรรคแลรปฏิปทา (ท์งสองดิงกล่าวมาน) ย่อม!ยื่นไฝ!พื ลรโอรโ!ภาคิยสํงโยชน์ ๕ อย่างนั้น.” I ภิกบผูบรรลุวิมุตต ย่ฮมต่างกหเพราะสินทรย็๋ ; 1'®๕๔] ท่านV!ระอานนท์ ทลถามว่า “พรร!ริาขา! มรรค แลรปฏิปทา (ทํ๋งสอง)ฆ ย่อม!ยื่นไป!พือลรโอร่มภาคิยสํงโย อย่าง, เมอเบนเซ่นนนั้ เพราร!หตไร!ล่า ภิกษยางพวก'ในพรรคาสนานํ ริง]ยื่น]ริโตวิมตติ หลดพโทกกิ!ลสดโยอำนาริทางใรยิางยพ่วกาง,

ต่) ๓ {บ่น!)ฌูฌูาวิมุตติ หลุดพ^รากกิ!ลสดวขอำนารทางยฌูฌูายาง ? พระผู้มพระภาคเจา ตรสว่า “อานนท์! ไน{ร้องฆ {รากล่าว ความท์ภิกษุ{หล่าน1แยื่นผมความต่างกินแห่งอนทร้ข ( ร้งเยื่นเซ่น นน).” {มอพระผมพระภาค!ฑ้ ตร้สพระสตรนรยลงแลว ท่านพระอานนท์ ก็ซ่นชมยิฆด็ต่อพระพุทธภายิตของพระผมพระภาค{รา ดวข!]ระการ ฉะนํ้{{ล. รยมหามาลุงโกฺยวาทสตรท ๔ ๑0 *

ม่ชฌมนิกาย ม่ชฌิมบึ๋ณณาสณ็๋ล่ม @๓ หนา ๑๔0, - ๑๔๓ ภกขุวรรคท ๒ จูฟิมาลุงโกยวาทสูตร ที ๓ [สถานทตรลพร?:สูตรน ] [๑๔®)] •เฬมาสงโกฺขวาทสตรน พร?ผมพระภาค]1ว่า ตร์ส เมธคราวประท่!)อ?] ณ พระวิหารเซตวโเ ธาราฆขอรท่านอนาถยิณฑิก- เศรย•ว่ เขตพระนครสาวํตถ. [ นระผู้มผระภาลเชิา ไม่ทรงทยากรณทิฏฐิ ©๐ อย่าง ] ครา-วนน ท่านพระมาลุงกข!เตร เขาไฝทลโแร'นิอข่ ไดเกิดความ คิด{เขนว่า พระผมพระภาค)ว่า งดไม่ทรงพยากรณ์และทรงหำม ย ทฏฐิ เ1หล^่4าน คอ : (๑0 ธย่าง) ๑. โลกเทยง ๒. โลกไม่เทยง ๓. โลกม่ทสุด ๔. โลกไม่ม่ทสุด ๕. ช์พก็อินน2น สรร?:ก็อินน2น ๖. ชพก็อย่างอน สรร?:ก็อย่างอน ต). สัดนบองหนาแต่ตายแล่'ว ย่อมเกิดอก ๘. สัตว็เบองหนาแต่ตายแล้ว ย่อมไม่เกิดอก

(3เ ๔. สัตว์โบองหนาแต่ตายแลว ย่อมเกิดอึกก็ม่ ย่อมไม'เกิด อึกก็ม่ ๑อ. สัตว่เบองหนาแต่ดายแล่ว ย่อมเกิดอกก็หามได5, ย่อมไม่ เกิดอึกก็หามิได้. [ทระมาลุงกยะพูดตํดหลว่า สาไม่ทรงนยากรณ ชกสึกเข็นสฤม่สถ] พระมาลุงกย!เตร คิดต่อไฝว่า ะ- ถาพระผมพระภาคเม่า ไม่ทรงพยากรณณ์์เฟ้แก้,กิภู!,ทง ๑0 อย่าง' \"ป ดิงกล่าวแล่วนนแก่เราแล่วไซ'รำ เราไม่พอใขลย, เราม่กเขาไฝเผา แล่ว่ทูลถามพระองคท่านด ล่าพระองค์ท่านทรงพยากรณ์แก้ทิทู? ® อย่างนน แก่เราใซรำ เราก็ม่กฝระพฤติพรหมริรรย่อยู่ในสำนำ)ของ พระองค์ทาน ล่าไม่ทรงพยากรณ์แล่วไฃสั เราก็ม่กลาสิกขา (สึก) ออกไปเยื่นคฤหสถ์ (ผู้'ครองเรยินต่อ’ไม่),, ดิงฆ. [ หระมาลุงกยะเบาเผาทูลตามทิฏฐิ ®๐ ชลไทตรสบสกตรง ๆ ] [๑๔๘] คราวนน เยื่นเวลาเยข (พล!]คาแล่ว) ท่านพระมา. ลุงกย!เตร ออกรากทเรนล่ณ์เล่ว เราไม่เผาพระผม่พระภาคเม่าถงท ประทำ] เมือได้'โอกาสแล่ว ม่งไดิทูลเล่าเมืองชอทตนมืความคิดเกิดขั้น 1'. ... 8, V. ๗' * ๑. ล่าพระองค์,ทรงทรายว่า โลกเทยง ขอใหฑรงพยากรณแก่

0ว่)*'๖ หม่อมฉินว่า โลก!ท!]'? ๒. ถาพระองคทรง,ทรายว่า โลกไม่!ทย-? ขอไห็ทรงพยากรณ์ แก่หม่อมฉินว่า โลกไม่!ทย-? ถาพระองค์ไม่ทรงทรายว่า โลก!ทยง หรอโลก'ไม่!ท้ขง เมือ ไม่ทรงรู้ ไม่ทรงเห็น ก็ขยิไ?ฬ้รสยอกตรงๆว่า !ราไม่ร เราไม่เห็น ๓. ถาพระ:องค์ทรงทรายว่า โลกมืทสุด ขอใหิทรงพยากรณ์แก่ หม่อมฉินว่า โลกมืทสุด ถำพระองค์ทรงทรายว่า โลกไม่มืทสุด ขอไห,ทรงพยากรณ์ แก่หม่อมฉินว่า โลกไม่มืทสุด ถาพระองค์ไม่ทรงทรายว่า โลกมืทสุด หรอโลกไม่มืทสุด เมือ ม่ทรงร ไม่ทรงเทิน ก็'ขอ'ไหิตรสยอกตรง ๆ ว่า เราไม่ร เราไม่!หน ๕. ถาพระองค์ทรงทรายว่า ซ็พก็อโ!นน สร์ระก็อฆนน ขอ,ให้ ทรงพยากรณ์แก่หม่อมฉินว่า ซ็พก็ยินนน สร้ระ:ก็อ้นํนน ๖. ถาพระองค์ทรงทรายว่า ซ็พก็อย่างอน สรระก็อย่างอน ข ไหทรงพยากรณ์แก่หม่อมฉินว่า ซ็พก็อย่างอึน สร้ระก็ยิย่างอน ถาพระองค์ไม่ทรงทรายว่า ซ็พก็อินนน สรระก่อโ!นํ้ใเ หร้อช ก่อย่างอน สร์ระก่อย่างยิน เมือไม่ทรงรู้ ไม่ทรงเห็น ก็ขอไห ยอกตรง ๆ ว่า เราไม่รู้ เราไม่!หิน ๗. ถาพระองค์ทรงทรายว่า ส์ตว่เยองหนำแต่ตาย!!ลา ย่อม เกิดอก ขอไหโารงพยากรณ์,แก่หม่อมฉินว่า สํตวํเยองหนำแต่ตายแล

ย่อฆ!กดยิก ๘. ถาพร?องค์ทรงทรายว่า สิตวโยองหนำ]]ต่ตาย!!สิว ย่อร!ไต่ *กิดอก ขอ'ให์ทรง?']ขากรณ6!!ก่ฅต่อร]ฉินว่า สิต่วิเยองหนำ!]ต่ตาย!]สิวิ ย่อร]ไม่!กิดอก ถาพร?องค์ไต่ทรงทรายว่า สิตวิ,]ยองหนำ]]ต่ตาย!!สิว ย่อร!เกิด อก ฅร้อว่าสิตว!ขํ้องหนํณ์]ต่ตาข!!สิว ย่อมไต่เกิดอก เมธไต ไม่ทรงเห็น ก็ขอไห็ตรํสขอกตรง ๆ ว่า เราไต่ร เราไต่!ห็น ๔. ถาพร?ยิงค'ทรงทรายว่า สิตว!ยองหนำแต่ตาย!!ลา ย่อมเกิด อกก็มื ย่อมไม่เกิดอกก็มื ขอโททรงพยากรณ์,แก่หม่อมฉินว่า สิตว์ เยํ้องหนา!!ต่ตาย!!สิว ย่อม!กิดอกก็ม ย่อมไม่!กิดอกก็มื ๑0. ถาพร?องค์ทรงทรายว่า สิตวิ,!ยองหนำ]]ต่ตาย!!สิว ย่อม เกิดอกก็หามิได' ย่อมไต่!กิดอกก็ทามิได'ขอโททรงพยากรณ์,แก่หม ฉินว่า สิตว',!ยองหนก!]ต่ตาข!!ลิว ย่อม!กิดอกก็หามิได' ย่อมไม่!กิด อกก็หามิได' ถาพร?องค์ไม่ทรงทรายว่า สิตวิ!ยองหนำ!!ต่ตาย!!สิว ย่อมเกิด อกก็มิ ย่อมไต่!กิดอกก็มิ หรอว่าสิตว'!ยองหนำ!!ต่ตาย!!สิว ย่อมเกิด อกก็หามิได' ย่อมไม่!กิดอกก็ฅามิได' เมือไม่ทรงร ไม่ทรงเห็น ก็ขอ โห็ต่รํสยอกตรง ๆ ว่า เราไม่ร เราไม่]ห็น. [ทระผู้มึฟร?ภาคเจาทรงรขส์1ว่า ไม่ได้สญญาใม่เธอมาบวช ] [๑๔๔] พร?ผ้มิพร?ภาค!ราตรสว่า เ เ ดก่อนมาลุงกยยฺเตร !

ต่เ๘ แก!ธอ ? พร?รกล'เกยยตร กรายทูลว่า พร;องคไม่ได้ทรงสํฌูฌูาไา ธย่า-ณน พร;!ริาข์า! ” พร;ผมพร;ภาค!ริา ตรสว่า ำชิอไดโ]เดสํฌูฌูาไาก!)!ราทรอว่า สำเราริกพยากรณ์แก่;ชิยิ!เลา เธอก็ทัามายาซปร;พฤติพรหมริรรขํ โนสำน์กึฃอ-นรา (ค้อสำไม่ทรงพยากรณ์กริกไม่มายาช) ใ พร;มาลุงกย!]ตร กรายทูลว่า “ หม่อมก่น ไม่ได้สฌญาไ อย่า'เนฆ พร;!'ริาขา! ” พร;ผู้มพร;ภาค!ริา ตริสว่า ”ดก่อนมาลุงกย!เตร! ได้ข'น ว่า เราก็มิได้พูดสํณ์ฌูา'ใากยเธอว่า ขอให้!ธยิมายาช . .. อย่ใน สำนกของ!รา, ทง!ธยิก็มิได้พูดสํฌูฌูาได้าย!ราว่า ถา!ราริกพยากรณ์ แก่!ชิอ!!สำ เธอก็ริกมายาซ ... อ?ยู่ในสำนก'ของ!รา, เมิอ!!!น;ซ่ เออก็มิใช่ผู้ขอริอง แล;เธอริ;มาทาง!อาก;ใคร!สำ? (ค้อ!ชิอ!]รารถนา ริ;สกออกไ!] ก็ริงสักออกไป เราตถาคตไม่ว่ากร;ไร)” [ผ้ทีบภร*ฮงให1ทรงทยากรณ์ทิฏฐิ๑๐ ษีงตใย'ไปเปล่าๆ] [๑๕0] เ ดก่อนมาลุงกย!]ตร! ผู้ใดริ;พงกล่าาว่า “ถาพร;ผู้น- พร;ภาคเริา ริกไม่ทรงพยากรณ์ณิฬิ ๑0 อย่างนน แก่เรา!พยง'ใด เราก็ริโ]ไม่มายาชปร;พฤติพรหมริรรยอ?]ในสำน์กของพร;เมพระภาค

๓) 6* เราเพยงมน (ถง!]ย่า.ณ2น) เราตถาคต ก็โม่ขอมพยากรณ์ขอฆณลย และเนนก็ริะพงตายไปเม่ล่า ๆ (คอคงระไม่ได้พงแม่น!]น) เปรยย เหม่อมชายผ้ทถุกลกก็รซ์งอายดํวขขาพิมทํเขาทาไวอย่างหนา (เส ย่ ย ย นท^!'ขำทกาย) ถงก่ณ์พ้ยินและอำมาตยหรอญาติสาโลหิต-ของเขา ต*องไปนำแพทย์!เชยวชาถุเใฆการผ่าติดมาทำการผ่าต*ด ชายเทถก ลูกศรฆน ก็ไม่ร้ริกคมทํขิงตมมนว่า เยนใครแน่ ระเยนกม่ตริข พรากมณ์ แพศย์ กรอศทร (ก็ไม่รริก), ท2งเทขิงมฆ เขามึซยิ โคตรอย่างไร สูงตาหร้อปานกลาง ดำหรอขาว...อย่างไร, เขาอย่ ยาน นิคมหรอเมองไหน, เขาเอาธนชนิดไกนมายิงเรา ระ!!!นชนิด มแล่งหรอลูกเกาทํณฑ์ก็ไม่รู้ริก, ธนูท!ขาใชยิงเรามน เขาเอาไม่เกิด เอง หรอเอาไม้ฑปลูกทำขน ๆลๆ และลูกธนูนม เย็นชนิดไหน ? เม-4อชายคนท^ํถกขิงมน ไม่สามารถริะชแริงคฆทขิงตนเย็นตํฆนนได้ เพ?]งได เขาก็ริกไม่สามารถน่าลูกศรออก (แสดง) เพยงนม; ด ก่อนมาลงกย!เตร ! ซายคนนม ริะพงเ’ขอทํตนถกขิงนมไม่ไดํเลข ริน ตลอดซ็วต (คอตายไป) ฉินใด, ดก่อนมาลุงกข!เตร ! ผู้ไดระพง กล่าวว่า ถาพระผปมพระภาคเริา ริกโม่ทรงพขากรณทํภ? ๑0 อย่าง ฆฆ แก่เราเพยงใด, เราก็ริก'ไม่ม''ยวชประพฤติ-พรหม-ริรรย์ธย'ในสำนิท ของพระผมพระภาคเรา เพยงนน, (ถงอย่างนม) เราตถาคต ก็ไม่ ยอมพยากรณ์ขอนนเลย และ\"ผฆนก็ริะพื้งตายไปเปล่า ๆ (เหมอนช ทํถูกขิง) ฉํฆน่ม,

๘๐ รี!เ^เ^. ^[ทวิะผู้มพระภาลเปีาทรงบ*ญญํกิการเทิกถธนชาติชราเบนตน] [๑๕©] ดูก่อนมาลงกยยุตร ! เย้อ (เราตถาคต) มความเห็น กด็ ซ็พก็อขนน สร้ระก่อ,นนฆก็ด้ ชพก็อย่าร!!น สร้ระก่อย่างอนก่ด็, สตว6,เย้อรหนาแต่ตายแล้ว ย่อมเกิดอกก่ด็ ย่อมไม่เกิดอกก็ด็, สตว เยอรทนาแต่ตายแล้ว ย่อมเกิดอกก็ม ย่อมไม่เกิดอกก็มก็ด้ และสิตว เย้อรหนาแต่ตายแล้ว ย่อมเกิดอกก็หามิได้, ย่อมไม่เกิดอกก่ห ด้ , (เมอ!!!นเช่นนรี ท่าน) ริกยวชอย่ประพฤติพรตมริรรย่, (ในสำนก ขอรเรา) หรอ ก็หามิได้เลย ? ความริ?งแล้ว ชาติ ความเกิด ซร ความแก่ มรณะ ความตาย ไสกะ ความโศก ปริเทวะ ความราไร ทุกขะ: ความทุกขกาย โทมใ!ส ความเสย'ใริ อปายาส ความคย แคน ก็ครมิอย่ตามเดิม เราตถาคต (เมอเห็นเหตนน โดยแล้ง'ชด แล้ว) ริรได้มํฌูถ]?)ธรรมอโแมนเครอรเพิกถอนชาติชราเมนด้นเสยใ ภพมริริมนนํ้ทเดยว (ขอ'ใหเธอริรรำไว้ด้งอธิยายมานํ้แล).” [ไม่ทรงทยากรส!ทิฏฐิ ©๐ อย่าง] [©๕๒] แ ดูก่อนมาลรกยยุตร ! เพราะเหตนรีแล เธอทรหลาย ริรริำย้ฌูหาทเราไม่พยากรณ์ โดยความเย้นยฌูทาทเราไม่พยากรณ และริรริำย้ฌูหาทเราพยากรณ์ โดยความเย้นมฌูหาทเราพยากรณ์ ยฌกาทเราไม่พยากรณ์นรี คอฺ โลกเทยุรฺ โลกไม่เทยร โลกมทสุด I