✍️ภูมิปัญการคัดเลือกควายไทย

ที่ ชอื่ -สกลุ ที่อย ู่ อำเภอ จังหวดั 48 นายทองแดง อุทัยอาจ 49 นายพนั ธุ์ เช้ือสาวะถ ี 118 หมู่ที่ 10 ต.นาหว้า ภเู วยี ง ขอนแกน่ 50 นายบัวลม นาสมโภชน์ 51 นายจนั ทร์ ปัดอาสา 90/2 หมู่ท่ี 10 ต.นาหวา้ ภูเวยี ง ขอนแกน่ 52 นายประจิตร ลปี าน 53 นายสรุ ชัย แสนสมบัติ 47 หม่ทู ี่ 10 ต.นาหวา้ ภูเวียง ขอนแก่น 54 นายแกน่ จันทร์ ชาระ 55 นายขุน คำนนท์ 147 หมู่ที่ 1 ต.ดอนชา้ ง เมือง ขอนแก่น 56 นายบาง ทินเกตุ 57 นายเหลอื เมืองทอง 3 หมทู่ ่ี 2 1 ต.ดอนชา้ ง เมือง ขอนแก่น 58 นายคล้าย คงตุก 59 นายบญุ ย่ิง สิงหค์ ำ 71 หมู่ท่ี 5 ต.สาวะถ ี เมอื ง ขอนแกน่ 60 นายสงบ ชยั กิจ 61 นายเอกลกั ษณ์ คงตุก 64 ม่ทู ่ี 5 ต.กดุ ดนิ จ ่ี นากลาง หนองบัวลำภ ู 62 นายสวาท ทองคำ 63 นายมาตย์ ม่งิ ขวญั 206 หมทู่ ี่ 5 ต.กุดดนิ จ่ี นากลาง หนองบวั ลำภู 64 นายหาญณรงค์ วรราช 65 นายสีหา ผ่านกาบนิ 11/1 หมทู่ ี่ 5 ต.กุดดินจ่ ี นากลาง หนองบวั ลำภ ู 66 นายบญุ โลม ทองดีนอก 67 นายคำภู นนั ทพะวงศ์ 205 หมทู่ ่ี 2 ต.เวยี งเหนอื กนั ทรลักษณ ์ ศรสี ะเกษ 68 นายประเทอื ง ใบปกทอง 69 นายพร จอมใจ 244/1 หมทู่ ี่ 7 ต.ควนชุม รอ่ นพิบลู ย์ นครศรีธรรมราช 70 นายอ๊อด แช่มพุทธา 71 นายบาน สิงหา 98 หมู่ท่ี 1 ต.ควนชมุ รอ่ นพิบูลย์ นครศรธี รรมราช 72 นายปรีชา บบุ ผาสัง 73 นายเพ็ญพญา คงเพชร 86 หมทู่ ่ี 7 ต.ควนชมุ รอ่ นพบิ ูลย์ นครศรีธรรมราช 385 หมู่ท่ี 7 ต.ควนชมุ ร่อนพบิ ูลย์ นครศรธี รรมราช 318/6 หมู่ที่ 2 ต.ควนชมุ รอ่ นพบิ ลู ย ์ นครศรีธรรมราช 27 หมูท่ ่ี 2 ต.นาเข บา้ นแพง นครพนม 30/21 หมทู่ ่ี 1 ต.ท่าบ่อสงคราม ศรีสงคราม นครพนม 187 หมทู่ ่ี 1 ต.ทา่ บ่อสงคราม ศรีสงคราม นครพนม 74 หมทู่ ี่ 4 ต.หนองแจง้ ใหญ ่ บวั ใหญ ่ นครราชสมี า 7/2 หม่ทู ่ี 9 ต.แหลมรัง บึงนาราง พจิ ติ ร 72 หมทู่ ี่ 1 ต.หนองพระ วังทรายพนู พจิ ติ ร 5/1 หม่ทู ี่ 3 ต.ท่าขม้ิน โพทะเล พิจิตร 438 ต.เขาเพม่ิ บ้านนา นครนายก 168 หมทู่ ี่ 13 ต.สระใคร สระใคร หนองคาย 337 หมทู่ ี่ 6 ต.สระใคร สระใคร หนองคาย 9809 หมูท่ ี่ 10 ต.บอ่ แร่ วดั สังข ์ ชยั นาท ภมู ปิ ัญญา 94 การคัดเลอื กควายไทย

ที่ ชื่อ-สกลุ ที่อย่ ู อำเภอ จังหวัด 74 นายแหยม ซวงหนองเพยี ร 140 หมทู่ ่ี 1 ต.บางงาม ศรีประจนั ต์ สุพรรณบรุ ี 75 นางจำรสั ชมช่ืน 105 หมู่ท่ี 10 ต.ทะเลบก ดอนเจดยี ์ สพุ รรณบุร ี 76 นายเพมิ่ สุข ขาวดี 51 หมู่ท่ี 4 ต.นอกเมือง เมอื ง สรุ ินทร์ 77 นายสมบตั ิ มะลซิ อ้ น 199 หม่ทู ี่ 12 ต.ทมอ ปราสาท สรุ ินทร์ 78 นายทองใบ แก้ววัน 19 หมทู่ ่ี 2 ต.โคกตะเคยี น กาบเชงิ สรุ นิ ทร์ ภมู ิปญั ญา 95 การคัดเลือกควายไทย

ภาคผนวก ก ปราชญเ์ ร่ืองควาย ร่วมเสวนา เร่อื ง “ภมู ิปญั ญาท้องถ่ินการคัดเลอื กควายพนั ธด์ุ ี” ในงานกระบือและโคเน้ือแหง่ ชาติ ครั้งท่ี 16 วนั ที่ 6 มนี าคม 2553 ณ ศูนย์วจิ ยั และบำรงุ พนั ธุส์ ตั วน์ ครราชสมี า อำเภอปากชอ่ ง จงั หวดั นครราชสมี า นายคำ ปรีวิลัย นายเกษม มะแอ บา้ นเลขที่ 66 หม่ทู ่ี 7 บา้ นใหมพ่ ฒั นา เลขที่ 45 หม่ทู ่ี 5 แขวงหนองจอก ตำบลสร้างค้อ อำเภอภพู าน จังหวดั สกลนคร เขตหนองจอก กทม. พ.ต.ท.เอนก เตาสภุ าพ 45/392 หมู่บ้านศรีนครพัฒนา ซอยนวมนิ ทร์ 24 นายเสมียน หมายชัย แขวงบงึ กมุ่ เขตบึงกุม่ กทม. 39 หม่ทู ่ี 6 ตำบลบ้านโปร่ง อำเภอศรธี าตุ จังหวัดอดุ รธานี ภูมิปญั ญา 96 การคดั เลือกควายไทย

นายสุพรชัย ฟ้ารี ผอู้ ำนวยการศูนย์วจิ ัยและบำรุงพันธ์สุ ัตวส์ รุ นิ ทร์ อำเภอเมือง จังหวดั สุรนิ ทร์ นายเทพชาย บญุ ล้อม เลขที่ 27 ถนนราชมนตรี ตำบลพิบูล อำเภอพิบูลมงั สาหาร จังหวัดอุบลราชธานี ภาพกิจกรรมการเสวนาเรอื่ ง “ภูมิปัญญาท้องถน่ิ การคัดเลือกควายพนั ธ์ุดี” ในงานกระบอื และโคเนอื้ แหง่ ชาติ ครง้ั ที่ 16 วนั ที่ 6 มนี าคม 2553 ณ ศนู ยว์ จิ ยั และบำรงุ พนั ธ์สุ ตั ว์นครราชสมี า อำเภอปากชอ่ ง จังหวดั นครราชสีมา รองอธบิ ดีกรมปศสุ ัตว์ น.สพ.ธนิตย์ เอนกวทิ ย์ กล่าวเปิดการเสวนา ผชช.จินตนา อนิ ทรมงคล กล่าวรายงาน ภูมปิ ัญญา 97 การคัดเลือกควายไทย

ปราชญ์ชาวบา้ นรว่ มแสดงความคดิ เหน็ คณะวทิ ยากร และผรู้ ว่ มเสวนา ผูเ้ ข้าร่วมฟงั การเสวนา ภูมิปัญญา 98 การคดั เลอื กควายไทย

ภาคผนวก ข ภาพปราชญ์ชาวบ้านและเกษตรกรผู้เลี้ยงควาย ผู้ถ่ายทอดภูมิปัญญาการคัดเลือกควายไทย นายคำ ปรีวิลยั นายล้วน กุลแกว้ นายบญุ เลศิ ผายเมืองฮงุ นายเสือ สุภูตงั อ.ภูพาน จ.สกลนคร อ.นาดูน จ.มหาสารคาม อ.พรรณนานิคม อ.กุดบาก จ.สกลนคร จ.สกลนคร นายหลอย ถึงคำภู นายฉลอง บรุ ษุ ภาพ นายฉัตร โพธ์วิ งษศ์ รี นายสังเวียน เตชะบัญ อ.กุดบาก จ.สกลนคร อ.กบนิ ทรบ์ ุรี อ.กบินทร์บรุ ี อ.กบินทร์บุรี จ.ปราจนี บุรี จ.ปราจนี บรุ ี จ.ปราจนี บรุ ี นายอ้าย สายมงคล นายพณา ดอนลาว นายปญั ญา กองพรี ะ นายย้าย อตุ มะ อ.เชียงของ จ.เชยี งราย อ.เมือง จ.เชยี งราย อ.เชียงของ จ.เชยี งราย อ.เมือง จ.เชยี งราย ภูมิปญั ญา 99 การคัดเลอื กควายไทย

นายวรรณ คำเรือง นายอินเหรยี ญ มุ้งสา่ ง นายสมิงศักด์ิ แดงฟู นายบญุ เลอื่ น กันธมิ ลู อ.เชียงของ จ.เชียงราย อ.เชยี งของ จ.เชียงราย อ.เมอื ง จ.เชียงราย อ.เมอื ง จ.เชียงราย นายศรีล้วน หัตถผาสุ นายทว ี ดอนแสนเทพ นายสมเดช ปนิ ตาเครอื นายวไิ ล พนู เพ่มิ อ.เมือง จ.เชยี งราย อ.เวียงชยั จ.เชยี งราย อ.เชียงแสน จ.เชยี งราย อ.เขอ่ื งใน จ.อบุ ลราชธานี นายสมาน พันธศ์ุ ริ ิ นายคำใหม่ หีบแก้ว นายโอภาส หบี แกว้ นายสมพงษ์ สุขพนั ธ์ อ.เขอ่ื งใน อ.เขื่องใน อ.เขอ่ื งใน อ.เขอ่ื งใน จ.อบุ ลราชธานี จ.อบุ ลราชธานี จ.อุบลราชธานี จ.อุบลราชธานี ภมู ิปัญญา 100 การคดั เลอื กควายไทย

นายโท ประเสริฐศรี นายวงั สองศรี นายพู ธัญญารักษ์ นายสงิ ห์ กมลคร อ.เขอ่ื งใน อ.เข่ืองใน อ.ท่าลี่ จ.เลย อ.ภูเวียง จ.ขอนแกน่ จ.อบุ ลราชธานี จ.อุบลราชธานี นายบญุ ชู นาสุวรรณ นายพันธุ์ เชอ้ื สาวะถี นายบวั ลม นาสมโภชน์ นายจันทร์ ปัดอาสา อ.ภูเวียง จ.ขอนแกน่ อ.ภูเวียง จ.ขอนแก่น อ.ภูเวียง จ.ขอนแก่น อ.เมอื ง จ.ขอนแกน่ นายประจิตร ลปี าน นายแก่นจนั ทน์ ชาระ นายขนุ คำนนท์ นายบาง ทนิ เกตุ อ.เมือง จ.ขอนแกน่ อ.นากลาง อ.นากลาง อ.นากลาง จ.หนองบวั ลำภู จ.หนองบวั ลำภู จ.หนองบวั ลำภู ภูมิปญั ญา 101 การคดั เลือกควายไทย

นายเหลือ เมืองทอง นายคล้าย คงตุก นายบญุ ย่งิ สงิ ห์คำ นายสงบ ชัยกจิ อ.กนั ทรลกั ษณ์ อ.ร่อนพบิ ลู ย์ อ.รอ่ นพิฑูรย์ อ.ร่อนพิบลู ย์ จ.ศรสี ะเกษ จ.นครศรีธรรมราช จ.นครศรธี รรมราช จ.นครศรธี รรมราช นายเอกลกั ษณ์ คงตกุ นายสวาท ทองคำ นายสมบัติ มะลซิ อ้ น นายมาตย์ มง่ิ ขวัญ อ.รอ่ นพิบูลย์ อ.รอ่ นพิบูลย์ อ.ปราสาท จ.สุรินทร์ อ.บา้ นแพง จ.นครพนม จ.นครศรธี รรมราช จ.นครศรธี รรมราช นายทองใบ แกว้ วัน นายเพม่ิ สุข ขาวดี อ.กาบเชิง จ.สรุ ินทร์ อ.เมอื ง จ.สุรินทร์ ภูมิปัญญา 102 การคัดเลือกควายไทย

กลมุ่ เกษตรกรเลย้ี งสัตว์บะฮี (กลุม่ ควาย) ตำบลบะฮี อำเภอพรรณนานิคม จังหวดั สกลนคร (วันท่ี 18 กุมภาพนั ธ์ 2553) กลุ่มโครงการธนาคารโค-กระบอื เพือ่ เกษตรกร ตามพระราชดำริ ตำบลนาซอ อำเภอวานรนิวาส จงั หวดั สกลนคร (วันท่ี 19 กมุ ภาพันธ์ 2553) กลุ่มโครงการธนาคารโค-กระบอื เพอ่ื เกษตรกร ตามพระราชดำริ บ้านโนนพอก ต.เชงิ ชุม อ.พรรณนานิคม จงั หวัดสกลนคร (วันท่ี 19 กมุ ภาพนั ธ์ 2553) กลุ่มเกษตรกรเลย้ี งสตั ว์ลาดตะเคียน ต.ลาดตะเคยี น อ.กบนิ ทรบ์ ุรี จ.ปราจีนบุร ี (วันท่ี 5 มนี าคม 2553) ภมู ิปญั ญา 103 การคดั เลอื กควายไทย

กล่มุ เกษตรกรผ้เู ล้ยี งควาย อำเภอเมอื ง และอำเภอเชียงของ จงั หวดั เชยี งราย ภมู ิปัญญา 104 การคัดเลอื กควายไทย

ภาคผนวก ค สัตวลกั ษณ์ ดวู วั ควายท่านให ้ ดูหาง ถือวา่ เป็นแนวทาง บ่งช ี้ หาคพู่ ึงดนู าง ถงึ แม ่ ย่ิงในยคุ ก่อนน้ี สบื ค้นถึงยาย บทสรุปอัตลักษณ์นั้น บรรพชน สังเกตหาเหตผุ ล เวยี นซำ้ สถติ ิชดั เจนจน เชอื่ ได้ จึงถา่ ยทอดบอกย้ำ สชู่ น้ั ลูกหลาน เป็นภูมปิ ัญญาแท้ แต่ไหน ตามชนบททัว่ ไป รับร ู้ ปัจจบุ ันเลอื นห่างไกล ลืมหมด จึงควรชว่ ยกันก้ ู ฝกึ ฟ้นื คืนมา ววั ควายสตั วค์ บู่ า้ น ค่เู มอื ง ลักษณะดผี ลรงุ่ เรือง ทว่ั ถ้วน หากไม่ดที ำขนุ่ เคอื ง ในจิต เปน็ อัปลักษณล์ ้วน เรอ่ื งรา้ ยรงั ควาญ การหาววั ควายเล้ียง ปัจจบุ ัน วตั ถปุ ระสงคส์ ำคัญ หลายชั้น ควรเลือกลกั ษณะอัน ดเี ดน่ ตอบสนองจุดหมายน้ัน รอบดา้ นจงึ ดี การดู “สัตวลกั ษณ์” น้นั จงจนิ ตน์ ถือเปน็ ศาสตรแ์ ลศิลป ์ ขนานข้าง ฝกึ ฝนจนเคยชนิ จงึ เกง่ เลอื กดชี ว่ ยเสริมสรา้ ง เลือกรา้ ยกาลกณิ ี บทประพนั ธ์ประเภทโคลงส่ีสุภาพ โดย เรอื งศักดิ์ ละทยั นิล ข้าราชการบำนาญ (อดตี ปศุสตั ว์จงั หวดั ยโสธร/บรุ รี มั ย/์ มหาสารคาม อดีตทปี่ รึกษาคณะกรรมาธิการเกษตรและสหกรณแ์ ห่งวุฒสิ ภา) บทประพันธน์ ีม้ อบให้ นายกติ ติ กุบแกว้ /23 มถิ นุ ายน 2553 ภูมปิ ญั ญา 105 การคดั เลอื กควายไทย

พมิ พ์ท่ี โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณก์ ารเกษตรแห่งประเทศไทย จำกดั โทร. 0 2525 4807-9 โทรสาร 0 2525 4855

ประวัตผิ เู้ ขยี น ชอ่ื นายกติ ต ิ กุบแกว้ ตำแหน่ง นักวชิ าการสัตวบาลชำนาญการพเิ ศษ รักษาการในตำแหน่ง ผ้เู ชี่ยวชาญดา้ นพัฒนาพันธ์ุกระบอื กรมปศุสตั ว ์ สถานทที่ ำงาน สำนกั สขุ ศาสตรส์ ตั วแ์ ละสขุ อนามยั ที่ 4 กรมปศสุ ตั ว์ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ตำบลท่าพระ อำเภอเมอื ง จังหวัดขอนแก่น 40260 การศกึ ษา - มธั ยมศึกษาปีท่ี 5 โรงเรียนเบญ็ จะมะหาราช จังหวัดอุบลราชธาน ี - วท.บ. เกษตรศาสตร์ สาขาสัตวศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น ปี 2529 - วท.ม. เกษตรศาสตร์ สาขาส่งเสริมการเกษตร มหาวทิ ยาลยั ขอนแกน่ ปี 2544 ประสบการณ์ - นักวิชาการสตั วบาลประจำจังหวัดเพชรบรู ณ์ มหาสารคาม และขอนแกน่ - นกั วิชาการสตั วบาลประจำศูนย์วิจัยและถา่ ยทอดเทคโนโลยีมหาสารคาม - นักวิชาการสัตวบาล ประจำส่วนศึกษาและพัฒนาการปศุสัตว์ สำนักสุขศาสตร์ สตั วแ์ ละสขุ อนามัยที่ 4 อำเภอเมอื ง จงั หวัดขอนแกน่ - มผี ลงานการศกึ ษาทางวชิ าการ การศกึ ษาวจิ ยั บทความทางวชิ าการและการนำเสนอ ผลงานทเ่ี ปน็ งานปกตขิ องกรมปศุสัตวแ์ ละร่วมกบั สถาบันการศึกษา 20 เรอ่ื ง - มีส่วนร่วมและเป็นคณะทำงานในการจัดงานกระบือแห่งชาติอย่างต่อเนื่อง และ เป็นประธานคณะทำงานฝ่ายแข่งขันภูมิปัญญาไทย ซุ้มเกษตรกร ในงานกระบือ และโคเนอื้ แหง่ ชาติ ปี 2550- 2553 - มีความชำนาญเป็นพิเศษด้านภูมิปัญญาไทยที่เก่ียวกับการเลี้ยงควาย โคเน้ือ ไก่พื้นเมือง เกษตรอินทรีย์ด้านปศุสัตว์ และมีความถนัดด้านการส่งเสริมการ เลยี้ งสัตว์ ได้แก่ ควาย โคนม โคเนือ้ และไกพ่ น้ื เมอื ง ผลงานทภ่ี าคภมู ใิ จ การมีส่วนร่วมในการอนุรักษ์และพัฒนาควายไทยมาโดยตลอด เป็นคณะผู้รวบรวม หนังสือ การฝึกคนและฝึกควายไถนา ชุดภูมิปัญญาไทยเกี่ยวกับควาย เป็นคณะทำงานจัดทำหลักสูตร การสอนคนสอนควาย เป็นคณะทำงานผลิตบทเพลงท่ีเก่ียวข้องกับการอนุรักษ์และพัฒนาควายชุด “วิถี ควายไทย” และเป็นผู้คิดกติกาและรูปแบบการแข่งขันภูมิปัญญา “การแข่งขันควายไถนา” เป็นคนแรก และมสี ว่ นรว่ มในการกำหนดกตกิ าการแข่งขันภมู ิปัญญาไทยในงานกระบือและโคเนื้อแหง่ ชาต ิ