✍️ ธรรมสารทีปนี พระธรรมกิตติวงศ์ (ทองดี สุรเตโช ป.ธ.๙,ราชบัณฑิต)

www.kalyanamitra.org

www.kalyanamitra.org

www.kalyanamitra.org

http://www.kalyanamitra.org www.kalyanamitra.org

คานา ชาวททุ ธจำนวนมากมคี วามต้องการอา่ นหนงั สอิ ธรรมะ ตอ้ งการรูธ้ รรมะ แต่ขณะเดยี วกนั กม็ กั คดิ วา่ ธรรมะนน้ั เปน็ ส,ิ งที่ ลกึ !โงยากทีจ่ ะเชา้ ใจไตอ้ ยา่ งถกู ต้องยงิ ตอ้ งอธบิ ายขยายความ ดว้ ยแลว้ ก็อาจจะตคี วามผดิ เพีย้ นไปจากความ^งหมายชองพระ ททุ ธองคแ์ ละพระสาวกทท่ี รงแสดงและกลา่ วไว้ “ธรรมสารทปี นี” ท่ีพระธรรมกิตติวงค์ (ทองดี สรุ เตโช ป.ธ.๙, ราชบณั ฑิต) ไต้เรยี บเรียงไว้น้ี ทำใหค้ นท่ีรักธรรมะไตอ้ ่าน หนังสอิ ธรรมะท่ีอ่านงา่ ย เชา้ ใจงา่ ย โดยเฉพาะทานไต้อธิบาย ขยายความทท่ี ำให้ผูอ้ ่านเชา้ ใจไต้อย่างแจม่ แจ้งถูกต้องชด้ เจน ท่านผอู้ ่านบางท่านไต้อา่ นธรรมสารทปี นหี ลายเทย่ี วตว้ ย ความส์นชมในสาระความรูท้ ีไ่ ต้รับ ทำใหใ้ ต้แนวคดิ ในการทำงาน ในสภาวะต่าง ๆ แนวทางการดำเนนิ สวิ ติ กระทัง่ วิธใี นการจดั การ กบั ความคดิ ชองตวั เอง แงแน่นอนวา่ คงมีอกี หลายๆ ทา่ นทอ่ี า่ นแลว้ อา่ นอีก และ ไตส้ าระความรูจ้ าก “ธรรมสารทีปน,ี , ไปอย่างมากมาย จงึ ไม,แปลกใจเลย ท่ีธรรมสารทปี นหี ลังจากพมิ พค์ รง้ั แรก เมอ่ื พ.ศ. ๒๙ฅ๙ แลว้ ก็ไตม้ ีผปู้ ระสงคข์ อพมิ พ์เผยแพร่ในคร้ัง ตอ่ ๆ ไปอีกอย่างต,อเน่ีอง www.kalyanamitra.org

ในการพมิ พค์ ร้ังน้ี (พ.ศ. ๒๕๕๙) ถอื วา่ เป็นการพมิ พท์ ่ี มกี ารปรบั ปรงุ รปู แบบโดยเพิ,ม “ภาพประกอบ” ใหห้ นงั สิอทีม่ ี สาระตีแลว้ นม้ี คี วามนา่ อา่ นย,ี งซ้ึน ทำใหผ้ ูอ้ า่ นไดร้ บั ทง้ั ความรู้ และความเพลดิ เพลินไปในตวั บรษิ ัท กราฟคอารต์ พร้ินตง้ิ จำกดั ขอกราบขอบพระคุณ พระเดชพระคณุ พระธรรมกติ ตวิ งส’ํ ที่กรณุ าอนุญาตใหท้ างบรษิ ัท ฯ พิมพเ์ ผยแพร่ เพ่ือใหเ้ ปน็ หนงั สอิ ดู่ใจของชาวททุ ธอกี เลม่ หนง่ึ หวังวา่ “ธรรมสารทปี น,ี , จะได้รับการเผยแพรต่ อ่ ไปอยา่ ง ไม,รจู้ บ เปน็ ประดุจประทีปธรรมทีล่ ่องทางไปล่ความสำเรจ็ ใน?เวิต ของทา่ นผู้อา่ นทุกท่าน บรษิ ทั กราพคิ อารต์ พริน้ ตง้ิ จำกดั . www.kalyanamitra.org

คำ€แจง หนงั ลอี “ธรรมสารทีปน,ี , น้ี ยุ่งอธิบายเพอ่ี ขยายเนอ้ี ความ พระพทุ ธวจั นะหรอี พระดำรสั ชองพระพทุ ธเจา้ และถอ้ ยคำชองพระ พุทธสาวกในสมยั พทุ ธกาล โดยใขภ้ าษางา่ ยๆ และหลกี เลย่ี งคำท่ี เป็นบาลีล้วนๆ เป็นหลกั การอธิบายขยายความนัน้ กพ็ ยายามให้ กะทัดรดั พอทจ่ี ะจับใจความไดโ้ ดยใม,ยากนกั ทง้ั ประเด็นทีอ่ ธบิ าย กย็ ดึ อยทู่ ห่ี ลกั คือเนอ้ี หาหรอื ใจความตามพระบาลนี น้ั เปน็ สา์ คญั โดยจบั ประเด็นว่าพระบาลตี อนน้ีฟานตรสั หรือกลา่ วไวเ้ พอ่ื อะไร มงุ ใหผ้ ฟู้ ังรเู้ รือ่ งอะไร หรือมุ่งจะให้ปฏบิ ัติอย่างไร กลา่ วคอื แสดงวตั ธุ ประสงคห์ รือความมงุ่ หมายซองพระบาลีเปน็ หลัก การท่ีจะทราบ วตั ลุประสงคอ์ ย่างนัน้ ได้ ก็โดยอาคยั หลักฐานจากหนงั ลีออา้ งอิงท่ี พระโบราณคณาจารย์ฟานแสดงไว้แล้วในปกรณต์ ่างๆ ฟนอรรถ- กถา ฎีกา เป็นต้น เมอ่ื สอบทานตรงกนั เปน็ สว่ นใหญแ่ ลว้ จงึ แสดง ไวใ้ นหนงั ลีอนโ้ี ดยเรียบเรยี งคำพูดเลยี ใหมเ่ พ่ือใหเ้ ขา้ ใจง่ายๆ พระบาลีท่ียกมาตง้ั เปน็ บทนา่ นน้ั ไดค้ ัดมาจากพระไตรปฎิ ก โดยตรงทัง้ หมด พร้อมทั้งแสดงหลักฐานทม่ี า คือบอกเลม่ ขอ้ และ หนา้ ไว้ทุกๆ บท เพอ่ื สะดวกแก,การลบี ตน้ สอบทาน พระไตรปฎิ ก ทใ่ี ขอ้ า้ งองิ น้ีคอื ฉบับทม่ี !ี เอเรียกเป็นทางการวา่ “ทยฺยรฎฮสฺส สงฺคตี ิ เตปฎิ ก0” สง์ ไดต้ รวจสำระและจดั พมิ พเ์ มอ่ื ปพี ทุ ธคกั ราช ๒๕๓๐ ทัง้ นีเ้ พราะเห็นว่าพระไตรปฎิ กฉบับนีม้ ีห้วข้อเปน็ สากล คอื ตรงกับ พระไตรปิฎกชองประเทศตา่ ง ๆ แล้ว และพระบาลที น่ี า่ มาขยาย www.kalyanamitra.org

ความน้ีก็คตั เลอื กมาเป็นบางสว่ น เฉพาะทีเ่ หน็ วา่ จะเปน็ ประโยชน์ และพอเขา้ ใจไดไม,ยากนักเทา่ นัน้ แต่มิไดห้ มายความว่าพระทุทธ พจนจ์ ะมเื พยี งเท่านีห้ รอื ลกึ สังเพยี งแคน่ ี้ แทจ้ ริงแลว้ หวข้อธรรมใน พระไตรอฎกน้ันยงั มมี ากกว่าทย่ี กมาแสดงหลายพนั หลายหมืน่ เทา่ มต้ังแต่ระดบั ธรรมดาจนถึงลมุ่ ลกึ ไปโดยลำดบั เหมือนทะเลทีล่ าด ลกึ ไปโดยลำดับฉะนัน้ ถา้ หากจะเปรยี บกบั ใบโพธ้ีทร่ี ว่ งลงมาจาก ตนโพธส้ี ง์ มฃี นาดลำด้นหลายคนโอบและมีกง่็ กา้ นสาซางอกงาม มี ใบทีด่ กหนา ใบโพธท้ิ ่อี ย,ู บนดน้ นัน้ ยังมมี ากกวา่ ทีร่ ว่ งลงมาหลาย เท่านกั อน่ึง การแปลเปน็ ภาษาไทยนัน้ กพ็ ยายามแปลแบบรักษา ศัพท์และสำนวนเกา่ ไวเ้ ทา่ ทจ่ี ะทำได้ มไี ด้มงุ่ แปลแบบเกบ็ ความหรอี ตีความไปเลยเหมือนท่ีนยิ มแปลกนั ในปจั จุบนั ทง้ั นเ้ี พราะตองการ ใหผ้ ูอ้ า่ นไดท้ ราบวา่ คนโบราณคคู พระทุทธเจา้ !เงผา่ นมากวา่ ๒,๕๐๐ ปแี ลว้ นัน้ เซามสี ำนวนภาษาพูดกันอย่างไร แตกต่างจากปัจจุบนั อยา่ งไร เป็นการไดค้ วามรทู้ างภาษาเพึม๋ ชน้ื อีกสว่ นหน่ึงดงั น้ี เมือ่ แปลแลว้ จึงอาจไม,รเู้ ร่ึองหรอี ไฝเข้าใจได้ทนั ที ต้องมาซยายความอีก ตอ่ หนึง่ จงึ จะเข้าใจพระบาลีตอนนัน้ ได้ยัดเจนชืน้ หากจะแปลใหได้ ใจความยดั เจนเลยทเี ดียว กเ็ หน็ จะไม,เรียกวา่ แปล และไม่จาต้อง ซยายความอะไรกันอีก สำหรับการซยายความน้ันก็มไิ ต้มุ่งจะอธิบายในเสงิ วิชาการ มากนกั และก็มิไดอ้ ธิบายละเอียดลุ่มลกึ จนสินกระแสความไปเสิย www.kalyanamitra.org

ท้ังหมด ทง้ั ๆ ท่ีความจรงิ ธรรมะบางข้อมีความละเอยี ดสมุ่ ลกึ มาก แด,อธิบายเพยี งใหเ้ ห็นแนววตั ถปุ ระสงค์ซองทา่ นและใหพ้ อดกี ับ หนา้ หนงั สอิ เท่านัน้ ในกรณีอยา่ งนี้ ผทู้ ีต่ อ้ งการความละเอียดสุม่ ลกึ เพม่ื เตมิ กอ็ าจสกื ษาค้นควา้ ตอ่ ไปไดโ้ ดยง่าย เพราะหนังลอึ ท่ี ท่านแต่งอธิบายความธรรมะขอ้ น้ันๆ ไว้อย่างพสิ ดารก็มอี ย่ไม่นอ้ ย แลว้ ด้งนัน้ หากพบขอ้ ธรรมะใดทอ่ี ธิบายความไว้ยังไม่สินกระแส กพ็ งึ ทราบวา่ เป็นความประสงค์ซองหนังลึอนี้ จะได้ไมต่ ่วนติติงว่า ยงั บกพร่องหรอื ทำให้ธรรมะซองทา่ นเรยไป ค0าสแั จงเบ้ืองต้นนีม้ เี พ่ือทำความเขา้ ใจตรฺ งกัน ซอความ เมตตาจากทา่ นผอู้ า่ นสง์ เปน็ ผรู้ ูใตโ้ ปรดพจิ ารณาตามแต่จะเห็น สมควร. (พระธรรมกิตตวิ งศ์) วดั ราชโอรสาราม เขตจอมทอง กรุงเทพมหานคร ๒๓ เมษายน ๒๕ต๙ www.kalyanamitra.org

สารบัญ คำซีแ้ จง ปณามคาถา รทํ คัญทใ่ี จ.......................................................................... Q พึง๋ ตวั เอง............................................................................ ๔ คนถกู ครอบ....................................................................... ๗ ช้างติดหล่ม........................................................................ 00 เกาะมหาสมบัติ.................................................................. 0๓ คนเนรคณุ .......................................................................... ©๖ พิษกาม.............................................................................. ๑๙ ชีวติ นส้ี น์ นัก....................................................................... ๒๒ การวางตัวทีถ่ ูกต้อง............................................................ ๒๕ สขุ นห้ี าได.้ .......................................................................... ๒๘ เปน็ ไปตามกรรม................................................................. ๓© ความไม,ยดึ มน่ั ถอื มน่ั ........................................................... ๓๔ ใหท้ ุกขแ์ ก่ท่านทุกข์นน้ั ถึงตัว............................................... ๓๗ คนใจบอด........................................................................... ๔0 ลูกทรพี............................................................................... ๔๓ ให้ทานผิดทาง.................................................................... ๔๖ ความดเี ป็นอมตะ............................................................... ๔๙ ใหอ้ ย่างใด ไตอ้ ย่างนัน้ ....................................................... ๕๒ www.kalyanamitra.org

คนมีนาใจ.......................................................................... ๕๕ ธรรมเป็นสมบัติล้าํ ค่า......................................................... ๕๘ คนไม่ดี............................................................................... ๖© ทางเสียทรัพย.์ ................................................................... ๖๔ ทางเสยี บุคลิก.................................................................... ๖๗ ทางเกิดทกุ ข์....................................................................... ๗อ ดีช่วั ก็เพราะกรรม............................................................... ๗ฅ คณุ ธรรมของเถระ.............................................................. ๗๖ ฝืนท่ไี มเ่ ป็นจริง................................................................... ๗๙ วธิ ีเก่ยี วข้องกับคน.............................................................. ๘๒ การควบคมุ จิต................................................................... ๘๕ ร!วิตท่เี ป็น'จริง.................................................................... ๘๘ คนไรแ้ ก่น........................................................................... ๙© กวาดบ้านตัวเองก่อน.......................................................... ๙๔ นิส์ยคนเลว........................................................................ ๙๗ สาเหตุสมองไหล................................................................ 000 สิงสมมติ............................................................................ ©0ฅ เวลาไม่คอยใคร.................................................................. 00๖ วาจาอมตะ........................................................................ 00๙ ความสุขจากสืล.................................................................. ©©๒ คบคนดีเปน็ ศรีแกต่ ัว........................................................... ©©๕ คนใจแคบ........................................................................... ©©๘ www.kalyanamitra.org

อปาตดั ไม้ - ทำลายป้า...................................................... 0๒0 คนหลกั ลอย........................................................................ ©๒๔ ทส่ี ดุ ของทส่ี ดุ ..................................................................... ©๒๗ รู้รักษส์ ามัคค.ี ..................................................................... ©ฅo ผูเ้ ขมุ ทรพั ย์........................................................................ ©ตต มจั จรุ าชไมป่ รานใคร........................................................... ©๓๖ ผูท้ รยศเพ่ีอน...................................................................... ©๓๙ ทางสายเดยี วกัน................................................................ ©๔๒ มากมาจากน้อย.................................................................. ©๔๕ ฃ้ออา้ งของคนเกียจคร้าน.................................................... ©๔๘ ปากหอยปากป.ู ................................................................... ©๕© คนภูเขา............................................................................. ©๕๔ ลกู กตัญญู...........................................................................©๕๗ ชา้ เสยี การ นานเสียกจิ ...................................................... ©๖๐ คนไม1น่าคบ........................................................................ ©๖๓ คนโง่ทแ่ี ทจ้ รงิ ..................................................................... ©๖๖ ผ้รู ักษาทรพั ย1ว1ด.้ .............................................................. ©๖๙ หลกั พทุ ธศาสน.์ ..................................................................©๗๒ ผูอ้ ุบตั มิ าเพ่ีอช่วยมนุษย์...................................................... ©๗๕ ชา้ งเผอื กในหมคู่ น...............................................................©๗๘ ไฟสมุ อก............................................................................. ©๘© มญี าตไิ วพ้ ีง่ พา................................................................... ©๘๔ www.kalyanamitra.org

ล้ินกับฟนั ............................................................................... ©๘๗ แค่ลมปากคน........................................................................ ๑๙๐ ตายแล้วไมต่ าย - ตายก่อนตาย........................................... ๑๙๓ เจรญิ ยศ................................................................................. ๑๙๖ คนดี ๔ ระดบั ........................................................................ ๑๙๙ ความเสอ์ มของสามี............................................................... ๒๑๒ คุณสมบัตขิ องคนด.ี ................................................................ ๒๑๕ ยาอายุวัฒนะ......................................................................... ๒๑๘ ผชู้ นะสิบทศิ ตัวจริง................................................................ ๒๑๑ ถึงคราวแลว้ ไมแ่ คลว้ ได.้ ........................................................ ๒๑๔ ก่อทุกขใ์ หเ้ ขา ตัวเราได้เวร................................................... ๒๑๗ ไก่นอกสำนกั .............................................. ........................... ๒๒๑ ดีดว้ ยกนั ................................................................................๒๒๒ เอาดีไมไ่ ด.้ ............................................................................. ๒๒๕ วชิ าเป็นทรัพย์........................................................................ ๒๒๘ เวลาไมค่ อยใคร..................................................................... ๒๓๑ ไม,มตี วั ก็ไม่มที กุ ข.์ ................................................................ ๒๓๓ วิชาหลอกคน......................................................................... ๒๓๖ บญุ บนั ดาล............................................................................. ๒๓๙ www.kalyanamitra.org

ธมฺมสารทีปนิยา กลาย ปณามคาถา โย พุทโฺ ธ สารโท เสฏโฺ จ ธม.มสาราภสิ มพโธ ธมมุ สาร0 ปกาเสติ ธม.มสารคเวสิน0 โย ธมโฺ ม สารภโู ต ว ธมมุ สารทเทสิโต ธมมสารผล0 เทติ ธม.มสารานุจารินํ โย สงโฺ ฆ สารทสสฺ สฺส ธมมุ สารานทุ สสฺ โน ธมมุ สาร0 นิทสเสติ ธม.มสารมธิ ิจ.ฉต0 อจิ เฺ จต0 รตน0 เสฎรํ ติท.วาเรน นมามหี ํ ฯ นตวฺ าภวิ นทุ นียนตฺ 0 รตนตตฺ ยมุตตฺ ม0 ธม.มกิตตฺ วิ ึโส นาม วหิ าเร วิหรํ ราซ- อห0 ยตคิ ณาธโิ ป มหามนุ สิ สฺ พทุ ธสฺส ธม.มกามีน ธม.เมสุ โอรสารามสวหเย ยา เหต.ถ ธมมฺ คาถาโย สทธฺ ม.มสสฺ จริ ฏรติ ึ มทุ ุทเิ ต ทยุยรฏฺรมุหิ โกสฤลฌุจาภปิ ตถฺ ย0 ตโต ยง.กฌจฺ ิ โกฎรฺ าสํ พทุ ธาทหี ิ สภุ าสติ า ตมทุ .เทสปทํ กต.วา ปากฎา ป็ฏกm เย สฎุ รุ สํวณฺณติ ต.ถาน0 สารสม.ปนนุ มาทยิ เอตาสํ ธมมุ คาถาน0 โปราณฏรกถาทิสุ สารต.ถ0 ทย.ยภาสาย นย0 ปฏิจ.จ ย^ุ ติโต ญาตพ.พตฺถาน สาธุภิ นิททุ ิสิสสฺ ํ ยถาพล0 ฯ www.kalyanamitra.org

กถา กถยิ เตทานิ ยา ธมมฺ สารทีปนี ต0 สฤกจุจ0 นสิ าเมนฺตุ สวฺ ากฺฃาโต จสสฺ สทฺธมโฺ ม สม.พุทธธมมกามโิ น ฯ จิร0โรจตุ โลกสฺมึ โลกเซฎจสสฺ สตถฺ โุ น ภทิ ข สาสนทายาทา โลกาน0 สุขวฑุ ฺฒยิ า สม.มาทิฎริสสุ มฺปนฺนา สทธฺ า จ พทุ ธมามกา สพุเพ โหนฺตุ สมคคฺ า ว สมมาสงฺกปุปโค'จ'รา สมฺพทุ ธสาสนสฺสาปี พทุ ธสาสนคุต.ตยิ า พาหิรซฌฺ ตตฺ กิ 0 ภย0 สตฺตโว ทฎุ ^จิตตา จ วนิ าสเมนตฺ ุ สพฺพทาติ ฯ www.kalyanamitra.org

วัดราชโอรสาราม ราชวรว๊หาร ‘‘วัดไหนไหนกไ็ มล่ ีอระบอี ยศ เหมอี นวัดราขโอรสอนั สดใส เป็นวัดเดิมเร่มิ สร้างไมอ่ ยา่ งใคร ลว้ นอยา่ งใหม่ทรงคดิ ประดิษฐท์ ำ ทรงสร้างดว้ ยพระมหาวริ ิยาธกี โอฟ้ารึกพร้อมพร้ิงทุกสงิ ขำ ล้วนเกล้ียงเกลาเพราเพริศดูเลิศลา ฟงั 'ข่าวคำลีอสดุ อยุธยา จะรำพันสรรเสรญิ ก็เกินสมุด ขอยกหยดุ พองามตามเลขา กำหนดสรา้ งอาวาสโดยมาตรา ประมาณขา้ นบั ได้สิบส์ปี จึงเสรจี การอาวาสราขโอรส อันเล่ืองยศเฟ้องฟ้งทั้งกรุงศรี แลว้ สมโภชโปรดปรานการทวี การทีม่ เี หลีอล้นคณนา” นายมี มทาดIเก www.kalyanamitra.org

สำคัญท่ใี จ มโนปพุ ฺพงฺคมา ธมฺมา มโนเสฏจฺ า มโนมยา มนสา เจ ปสนเฺ นน ภาสตี วา กโรติ วา ตโต น0 สขุ มนเุ วติ ฉายาว อนปุ ายินี ฯ ขุ.ธ. ๒๕/๑/๑ ธรรมท้ังหลาย มีโจเป็นประธาน มีใจเปน็ ใหญ่ เกดิ ข้นึ จากใจ หากมีใจผอ่ งใส จะพูดหรอื ทำอะไรกต็ าม ความสขุ ยอ่ มตามเขาไป เหมือนเงาทต่ี ามตัวไปฉะนน้ั . ๑ ธรรมสารทปี นี www.kalyanamitra.org

ใจมนุษย์ เปน็ สงิ ทีม่ หศ้ จรรย์ เปน็ ศนู ยร์ วมความรส้ กิ ความ จำ ความนึกคดิ ความรตู้ า่ งๆ เป็นท่ีรับความสขุ และความทกุ ข์ทั้ง มวลและเป็นบ่อเกดิ แพ่งการกระทำทกุ ประการของเจา้ ของ ดังนัน้ ธรรมทัง้ หลายคือความรส้ ิกนึกคิดและการกระทำของมนษุ ย์ จงึ แอ ว่า มใี จเปน็ ประธาน มใี จเป็นใหญ่ และเกดิ ขน้ึ มาจากใจท้ังสิน ปกตใิ จของคนเรานัน้ ใส สะอาด บรสิ ทุ ธ้ิ แตม่ าขนุ่ มวั เศรา้ หมองไปในบางคราว เพราะอำนาจของสงิ ทีเ่ ขา้ มาครอบงำ สงิ นน้ั เรยี กวา่ กเิ ลส ไดแ้ ก่ โลภะ โทสะ โมหะ เป็นต้น เมอ่ื ใดใจถกู โลภะ ครอบงำหรอื มโี ลภะเกิดข้นึ ในใจ เมื่อนัน้ ใจก็จะคดิ แต่เรอ่ื งอยากได้ อยากมี คดิ แต่จะใหไ้ ด้ คิดแตจ่ ะไมใ่ หเ้ สยี หรอื เมือ่ ถกู โทสะครอบงำ เมอ่ื นน้ั ก็คดิ แตจ่ ะทำรา้ ยดว้ ยความอาฆาตพยาบาท ทำให้เกิด อาการไมพ่ อใจ ทำใหเ้ กดิ ความโกรธ เป็นตน้ ท่านเปรียบไวเ้ หมอื น กบั นํา้ ส์งปกตกิ ใ็ สสะอาด แตม่ าขุน่ มัวไปเพราะสิงทีเ่ จอื ลงไป คือ ถา้ เจอื สีแดงลงไป น้ําน้ันกจ็ ะกลายเปน็ น้ําแดง ถ้าเจอื สเี หลอื งลง ไป กจ็ ะกลายเปน็ นา้ํ เหลอื ง ท้ังๆ ทีน่ า้ํ น้ันไม,ใสน่ า้ํ แดงหรอื นํา้ เหลือง แต่กลายเป็นนํา้ สีน้ันๆ ไป กเ็ พราะอำนาจของสที ่ีเจอื ลง ไป ฉนั ใด ใจคนกเ็ ป็นเสน่ นน้ั ปกตกิ ใ็ สสะอาด แตม่ ากลายเปน็ ใจ ทอ่ี ยากได้ ใจทโ่ี กรธ เปน็ ดน้ ก็เพราะอำนาจของกเิ ลสทีเ่ กิดขน้ึ ใน ใจนัน่ เอง ดังน้ัน ผู้ต้องการใหใ้ จใสสะอาดบริสุทธ0ิ อยูเ่ สมอ จึงควร ระวังมิให้ใจขุน่ มัวเศร้าหมอง ดว้ ยการระวังมใิ ห้โลภะ โทสะ โมหะ ซรรมส๒ารrhJu www.kalyanamitra.org

เป็นตน้ เชา้ มามีอำนาจเหนือใจไต้ ถา้ ใจใสสะอาดบรสิ ทุ ธแลว้ เจา้ ของใจจะพูดหรอื จะทำอะไรก็ตาม สงิ ทีท่ ำและคำทพ่ี ดู น้ันกจ็ ะ ใสสะอาดบรสิ ุทธี้ เป็นสจุ รติ ไปดว้ ย เมอ่ื พฤตกิ รรมตา่ งๆ เปน็ สุจริตไม่ผิดคืลผดิ ธรรมแล้ว ผลทีจ่ ะไดร้ ับก็คอื ความสขุ และความ สุขนัน้ ก็จะติดตามเขาไปและให้ผลเป็นสุขแก,เขาตลอดไป เหมอื น เงาติดตามตวั ไปทกุ หนทกุ แหง่ โดยไม่ทง้ิ ห่างเลย ฉะนัน้ ใจมนุษย์เป็นทร่ี วมสุขรวมทุกข์ทง้ื ปวง เมอื่ ใจมีสขุ หรอื ทกุ ข์ กายก็จะพลอยสุขพลอยทุกขํไปด้วย การควบคุม ดแู ลใจให้เปน็ อสิ ระไฝให้เป็นทาสของกิเลสเป็นเร่อื งจำเป็น เปน็ การป้องกนั มใิ ห้คนเราทำผิดพดู ผดิ ในข้ันตน้ ทีส่ ำคัญ ท่จี ะไมใ่ ห้คนเรามที ุกข์ คนที่ประกอบกรรมทำผิดต่าง ๆ กเ็ พราะปล่อยใจใหใ้ หลไปตามกระแสกิเลสต่าง ๆ นั่นเอง สรา้ งเขอื่ นก้นั กระแสกเิ ลสไวท้ ใี่ จและดูแลเขอ่ื นใหด้ ี กระ- แสกิเลสก็จะซึมซ้บหรือไหลผา่ นใจมากอ่ ทกุ ข์ให้ไม่ได.้ ผใม0ผารทีปปี www.kalyanamitra.org

พ่งึ ตัวเอง อตฺตา หิ อตฺตโน นาโถ โก หิ นาโถ ปโร สิยา อตตฺ นา หิ สทุ นเฺ ตน นาถ0 ลภติ ทุลลฺ ภ0 ฯ ฃ.ุ ธ. ๒๙/๑๖๐/๔๘ ตนแลเปน็ ทีพ่ ง่ึ ?เองตน คนอน่ื ใครเล่าจะเป็นที่พึ่งได้ บุคคลผู้รกฝนตนด'ี แลว้ ย่อมจะ ไดท้ ่ีพึง่ ที่ไดโ้ ดยยาก. แใรมสารทป็ ปี www.kalyanamitra.org

ในโลกน้ีมบี คุ คลอยู่ ๒ ประเภทคือ บคุ คลทน่ี า่ รักนา่ ให้ ความ?เวยเหลอื กับบุคคลทน่ี า่ รงั เกยี จนา่ เบอ่ื หนา่ ย ไม,นา่ ให้ ความสว่ ยเหลอื บคุ คลประเภทแรก คือคนทีส่ ว่ ยเหลอื ตวั เอง แก หัดจัดทำงานตา่ งๆ ดว้ ยตวั เอง ใม1เปน็ คนงอมืองอเทา้ ไม,เอา รัดเอาเปรยี บผู้อ่ืน มคี วามวิรยิ ะอุตสาหะ หนักเอาเบาล้ บุคคล ประเภทน้ีจดั เปน็ บุคคลทีน่ ่ารกั นา่ ยกย่อง และเม่อื เขาไม่อาจทำ อะไรสำเร็จไดโ้ ดยลำพงั กน็ า่ ใหค้ วามสว่ ยเหลือ สว่ นบคุ คล ประเภทหลัง คือคนทีไ่ มค่ ดิ สว่ ยเหลือตวั เอง เปน็ คนเกียจคร้าน หนกั ไมเ่ อาเบาไม่ล้ งอมอื งอเทา้ คดิ แตจ่ ะพ่ึงคนอืน่ ขอความ สว่ ยเหลือคนอืน่ ราไป บุคคลประเภทนี้ จดั เปน็ บคุ คลท่ีนา่ รังเกียจ ไม,น่าใหค้ วามสว่ ยเหลอื ด้วยประการท้ังปวง เด็กเล็กๆ คนพกิ าร คนสงู อายุ คนปวย ท้าหากวา่ ได้ พยายามสว่ ยเหลือตวั เองบ้าง เสน่ ร้องไห้ ทำตามคำแนะนำหรือ คำขอร้องของผู้ดแู ลรกั ษาดว้ ยดี ไม,มีแงง่ อนหรือดอ้ื ดงึ อะไร เปน็ ต้น เสน่ นก้ี จ็ ดั วา่ เป็นคนทส่ี ่วยเหลือตัวเองแลว้ เสน่ กนั เม่ือ เซาส่วยเหลือตวั เองกอ่ นเสน่ นแ้ี ลว้ กน็ า่ ให้ความสว่ ยเหลอื น่า เลีย้ งดแู ละน่าปรนนบิ ตั ิ คนทีส่ ว่ ยเหลือตนเองไดน้ จ้ี ดั วา่ เปน็ คนทพ่ี ่ึงตนเองได้ มี ตนเปน็ ทพ่ี ง่ึ ของตนเอง คนเสน่ น้ีย่อมจะไม,ลำบากใจ ไมว่ า่ จะอยู่ ทใ่ี ด ไม,ว่าจะพบสถานการณเ์ สน่ ไร เพราะไม่เคยคิดทจ่ี ะพ่ึงใคร ตลอดไป ท้ังเม่ือไมไ่ ดร้ ับความสว่ ยเหลือจากใคร กไ็ ม่เจบ็ ใจ บรใม๕ราฬปปี www.kalyanamitra.org

หรือน้อยใจ ไมเ่ หมอื นกบั คนทีค่ อยแตจ่ ะพึง่ คนอืน่ เมอ่ื ไมไ่ ด้ รบั ความสว่ ยเหลือตามทีต่ อ้ งการ ก็มักจะเลืยใจหรือนอ้ ยใจคน ทีไ่ มใ่ ห้ความสว่ ยเหลอื ดังน้ันคนเราจงึ ตอ้ งพง่ึ ตนเองให้ได้ แต่การจะพ่ึงตนเองได้ดนี ้ัน จำตอ้ งสกิ ฝนทำอะไรด้วยตนเอง ทำให้เปน็ เข้าไว้ สกื ษาเขา้ ไว้ เรียนรู้เขา้ ไว้ เม่ือโอกาสมาถงึ ก็ จะสามารถทำอะไรไดด้ ว้ ยตนเอง และเมอ่ื เกิดความจำเปน็ หรอื คบั ชันขึน้ มา กจ็ ะสามารถแก้ปญั หาตา่ ง ๆ ของตัวเองไดท้ ันที โดยไม,ตอ้ งรอให้คนอืน่ มาสว่ ยเหลอื กอ่ น พ่ึงตนเองไต้เปน็ ดที ่ี สุดและสบายใจไม่ลำบากใจในเรือ่ งตา่ ง ๆ โบราณวา่ ยมื จมูกคน อืน่ หายใจนัน้ ไมค่ ลอ่ งเหมอื นกบั หายใจดว้ ยจมูกตนเอง หรอื อย่างปจั จบุ ันก็ต้องวา่ หายใจด้วยเคร่ืองส่วยหายใจ แมจ้ ะจำเปน็ ในกาลบางคราว แตก่ ็ตอ้ งพยายามหายใจดว้ ยตนเองใหใ้ ต้ เพราะเครอ่ื งส่วยหายใจไมอ่ าจสว่ ยไต้ตลอดไป และเมอ่ื ถงึ ขั้นตอ้ ง อาคยั เครือ่ งสว่ ยหายใจ กไ็ มส่ ามารถทำอะไรดว้ ยตนเองไต้แลว้ ทา่ นจึงวา่ หายใจด้วยจมกู ตนเองดกี ว่า เกิดมาเปน็ คนควรพ่งึ ตนเองดีกวา่ พึง่ คนอน่ื เพราะคน อน่ื พง่ึ ไดเ้ ปน็ บางอยา่ งบางเวลา และไฝดลอดไป ร}วนดนเอง พงึ่ ได้ทุกอย่างทุกเวลา ทง้ั พง่ึ ได้ดลอดไป และการพึง่ คนอื่น นน้ั มกจะผิดหวงมากกว่าสมหว้ง ส่วนการพึ่งดนเอง ย่อม จะสมหวงมากกวา่ ผิดหวง. ธารมร๖าฬปป็ www.kalyanamitra.org

คนถกู ครอบ ยสฺส อจฺจนฺตทสุ สฺ ลี ยฺ 0 มาลวุ า สาลมิโวตถฺ ต0 กโรติ โส ตถตตฺ าน0 ยถา น0 อิจุฉตี ทิโส ฯ ข.ุ ธ. ๒๕/๑๖๒/๔๘ ความ ไร้ศีล5รรมครอบงำผู้ใด เหมอื นยา่ น ไทรครอบคลมุ ตน้ สาละไว้ ผนู้ น้ั ?เอวา่ ทำตนเหมอื นถูกศตั รคู วบคุมต1ั ไว้ ฉะนน้ั . ฅ>่ ธรรมสาวทีปนิ www.kalyanamitra.org

สลิ ธรรม คอื ขอ้ ประพฤติปฏิบ้ตอันดงี ามของมนุษย์ เป็น ขอ้ กำหนดให้เหน็ วา่ สงิ ใดเปน็ สงิ ทค่ี วรงดเวน้ ส์งจะทำให้เกดิ เดือดร้อนหากไปกระทำเขา้ และใหเ้ หน็ วา่ ส,ิ งใดเปน็ สิงทค่ี วร กระทำ สง์ จะทำให้เกดิ ความสงบสขุ เมือ่ กระทำตาม คลื ธรรมจึง เป็นรากฐานสำคญั ทีจ่ ะทำให้เกดิ ส์นตสิ ขุ และสน์ ตภิ าพในโลก เพราะถา้ มนุษยต์ า่ งก็ประพฤตติ ามหลกั คืลธรรม กป็ ระกนั ไดว้ า่ มนุษย์จะไม1เดอื ดรอ้ น จะไมเ่ บยี ดเบียนเอารดั เอาเปรยี บกนั จะ ไม,ตอ้ งทกุ ขย์ ากลำเค็ญ และจะไม,อยูก่ นั อยา่ งหวาดระแวงและ อยา่ งตวั ใครตัวมัน ตงั ทเ่ี ป็นอยกู่ นั ทกุ วนั น้ี แต่โลกมนษุ ย์มไิ ต้เปน็ เขน่ นัน้ เพราะเหตวุ า่ มนษุ ยย์ ังขาด คืลธรรมกนั อยู่ ยงั ปลอ่ ยปละละเลยคลื ธรรมกนั อยู่ ทส่ี ำคญั คือยงั มองไมเ่ ห็นความสำคัญทีแ่ หจ้ รงิ ของคลื ธรรม จงึ ปลอ่ ยใหค้ วาม ไรค้ ลื ธรรมเขา้ มามอี ทิ ธพิ ลเหนอื ตน คอื ปล่อยตวั ปล่อยใจใหไ้ หล ไปตามอำนาจของความอยากความต้องการของจติ ใจ ประพฤติ ลว่ งละเมดิ คลื ธรรมกนั อยา่ งไม,ละอาย เข่นไร้เมตตาธรรม ชอบ แต่เรอ่ื งตรี นั ฟนั แทง ขม่ เหงรงั แกกัน หรอื รบราฆา่ ฟนั กัน ไร้ ความพยายามในการทำมาหากนิ โดยสุจริต คิดแต่จะฉ้อโกง ลกั ขโมย เอารดั เอาเปรยี บกันและกนั เปน็ ตน้ ผทู้ ม่ี พี ฤตกิ รรมเขน่ น้ี สอ์ วา่ เปน็ ผูไ้ รค้ ลื ธรรม ผใู้ รค้ ลื ธรรมอยูใ่ นหมคู่ ณะใดในลงั คมใด กจ็ ะทำใหห้ มูค่ ณะและลงั คมนัน้ ปนั ปว่ นว่นุ วาย หาความสงบสขุ มิ ไตเ้ ลย ซรวม{๘ทฬเปป็ www.kalyanamitra.org

อนั ผใู้ รค้ ืลธรรมนัน้ เปน็ เหมือนกบั ต้นสาละท่ีถกู ยา่ นไทร คลมุ ทบั ไวท้ ัง้ ตน้ ตน้ สาละท่ีถูกตน้ ไทรคลุมทบั ไว้เฟนน้ียอ่ มจะ เจริญเตบิ โตไม่ไต้และไม,สา์ ก็จะยนื ตน้ ตายไป และเป็นเหมือน กบั ถูกสตั รคู วบคมตวั ไว้ คนทีถ่ กู สตั รูคมุ ตวั ไว้ยอ่ มไม,มีอิสระเสรี ยอ่ มไม่เป็นไทแก,ตวั จะทำอะไรก็ไม,ไต้ คนทถ่ี กู ความไร้คลื ธรรม ครอบงำกเ็ ป็นอย่างน้ัน คอื จะตกเป็นทาสของความส์วความทจุ ริต ท่ีตนเองก,อฃีน้ ไวต้ ลอดไป และจะตอ้ งไตร้ บั ผลคือความทกุ ข์ระทม ความวิตกกังวล และความเดอื ดร้อนตา่ งๆ เรือ่ ยไป เขาไมอ่ าจจะ เป็นอิสระเปน็ ไทแก,ตวั ไดเ้ ลย ตงั น้ัน เมอ่ื ตอ้ งการความสขุ สงบ ความเป็นอสิ ระเสรที างใจ กไ็ ม่พงึ ลว่ งละเมดิ คืลธรรม ไม่ทำตน ใหเ้ ปน็ คนไรฝ้ ล็ ธรรม คือไมท่ ำตนให้เหมอื นกบั ต้นสาละทีถ่ กู ย่านไทรคลมุ ทับไว้ และไมท่ ำตนใหเ้ หมอื นกับถกู สัตรคู มุ ตัวไว้ โลกมนุษยเ์ ราจะร่มเย็นได้ก็เพราะอาศยฝ็ลธ่รรม ขาด สลิ ธรรมแลว้ กร็ ้อนระอุ การแก้ปญั หาความเดือดร้อนต่างๆ ในโลก ตอ้ งเรมิ ท่กี ารทำให้คนเรามสี ิลธรรมประพฤตติ าม หลักศลี ธรรมกันใหม้ าก ๆ เมื่อศลี ธรรมถูกนำมาเปน็ หสัก ในการดำเนนิ สิวติ และในการทำงานต่างๆ กเ็ ป็นหลกั ประกนั ได้วา่ ความสงบสุขในหมู่คผะและสงั คมยอ่ มจะมี อยา่ งถาวรไดแ้ น่นอน. 6 ซฬมสาฟ่เปป็ www.kalyanamitra.org

ช้างตดิ หล่ม อปฺปมาทรตา โหถ สจติ ตฺ มนรุ กฃฺ ถ ท คุ ฺคา อุทฺธรถตฺตาน0 ปงเฺ ก สนโุ นว กณุ ซฺ โร ฯ อุ.ธ. ๒๕/๓๒๗/๘๐ ทา่ นท้งั หลายจงยินตีความไม่ประมาท คอยรกั ษาจิต?เองตน จงกอนตนขึ้นจากหลม่ เหมือนสาั งทต่ี กหล่มถอนตนขน้ึ ได้เอง ฉะนนั้ . ธรรม๑ลา๐รทปี นิ www.kalyanamitra.org

ความไม่ประมาท คือ ความไมเ่ ผลอไผล ไมป่ ลอ่ ยใจไป ตามเรือ่ งตามราว หมายถงึ การบงั คับควบคมุ ใจ ควบดมุ สติและ อารมณไ์ ด้ ตรงกนั ขา้ มกบั ความประมาท คอื ความเผลอไผล ไม่ ควบดุมใจ สติและอารมณ์เขา้ ไวใ้ หด้ ี ความไมป่ ระมาทเปน็ เหตุ ใหใมพ่ ล้ังเผลอ ไมผ่ ดิ พลาด ไม,เสยี หาย และใหม้ คี วามถูกตอ้ ง แนน่ อน สว่ นความประมาท เปน็ เหตใุ หพ้ ลัง้ เผลอ ผดิ พลาด เสียหายและขาดความถกู ตอ้ งแนน่ อน ความไม่ประมาทเปน็ เหตุ เกดิ แห่งความดที ้ังหลาย สว่ นความประมาทเปน็ เหตเุ กิดแห่ง ความวบิ ตั ิเสยี หายทัง้ ปวง เพราะฉะน้ัน เม่ือปรารถนาความดงี าม ความสำเรจ็ สมหวงั จงึ ควรยนิ ดพี อใจในความไมป่ ระมาท เพ,ิ มพนู ความไมป่ ระมาท ไว้เสมอ แตค่ วามไม,ประมาทจะเกดิ ขน้ึ ไตก้ ต็ ้องอาคัยการรักษา จติ เทา่ นน้ั กล่าวคือ ตอ้ งมจี ติ ใจทเ่ี ข้มแขง็ แนว่ แน่ ตอ้ งสกิ ฝน อบรมจติ อยเู่ รอ่ื ยๆ จนกระท่ังสามารถควบดมุ จติ ไต้ เมอ่ื ควบคุม จิตไตแ้ ลว้ สตกิ ็จะตง้ั มัน่ ไมเ่ ผลอไผล จะทำจะพดู อะไรกจ็ ะไมพ่ ลง้ั เผลอ ผดิ พลาด ไม,ทำให้เกดิ ความวบิ ตั เิ สยี หายตามมาในภาย หลัง เพราะผู้ทร่ี ักษาจิตไตแ้ ลว้ ยอ่ มจะไม1ประมาทพลาดพลัง้ ไม่ เผลอไผล แตจ่ ะมคี วามรูต้ วั อยู่เสมอว่าตวั เองเปน็ ใครกำลังทำ อะไรอยู่ หรอื ทำอะไรไปแล้ว กำลงั ใ}เตอะไรอยหู่ รือใ51ดอะไรไป แล้ว นอกจากนัน้ ยงั สามารถยบั ทง้ั ยังใจตนเองไมใ่ ห้!ปทำอะไร ทเ่ี สยี หายหรอื ไมป่ ลอ่ ยใจไปตามอารมณป์ รารถนาไต้ด้วย ซทมสาฬปปิ www.kalyanamitra.org

อนง่ึ เมือ่ ไม,ประมาทแล้ว ย่อมจะพิจารณาดตู วั เองและ เตือนตวั เองไดว้ ่า ตัวเองควรจะปฏิบัตหิ รอื ทำตวั อยา่ งไรจงึ จะถูก ต้อง โดยเฉพาะคือพิจารณาดตู วั เองว่ากำลงั “ตกหล่ม” อยูห่ รอื ไม่ “หล,ม” ท่ีคนเราชอบตกกนั มากกค็ อื อบายมขุ ต่างๆ เปน การ พนนั การเสพสรุ ายาเมา ยาเสพตดิ การเทย่ี วเตร่ ความเกยี จครา้ น เปน็ ต้น รวมไปถึงหล่มทีส่ ำคัญ คือ กิเลสตณั หากามารมณต์ า่ งๆ หลม่ เหลา่ น้ี หากใครตกลงไปแลว้ ก็ยากทีจ่ ะรส้ กี ตวั และยากทจ่ี ะ ถอนตวั ขน้ึ มา แต่หากวา่ เปน็ คนมีจิตมัน่ คง มีความไม่ประมาท กย็ อ่ มจะมองเหน็ พษิ ภัยแลว้ ไม่เขา้ ไปใกล้ หรอื เมอ่ื เผลอตกลงไป แล้ว กจ็ ะมีกำลงั ใจมีเรย่ี วแรงถอนตนข้ึนมาได้ เหมอื นขา้ งใหญท่ ่ี ตกหลม่ กย็ อ่ มใขก้ ำลังถอนตวั ขน้ึ จากหลม่ ไดเ้ อง ฉะน้ัน คนเราเม่อื ย่งประมาทมวเมายงปลอ่ ยใจใหล้ ุ่มหลง อยกู่ บั อบายมุข อยกู่ ับกามารมณต์ า่ งๆ ย่งิ อายมุ ากกย็ ิงจะ จมลงในหลม่ เหล่าน้ี โอกาสทีจ่ ่ะรอดพน้ และรอดตว่ นน แทบจะไม่มี ผ้ทู ี่มปี ญั ญามจี ติ ใจมํ่นคง และไมป่ ระมาท เท่านน้ั ยอ่ มรอดพน้ จากหลม่ น้ันได้ เม่อื รอดตว่ ได้แล้วก็ ยอ่ มอยอู่ ย่างสขุ สบาย. ธรรม๑รา๒รทีปปี www.kalyanamitra.org

เกาะมหาสมบต อฏุ ฺราเนนปปฺ มาเทน สณฺณเมน ทเมน จ ทๆี 3 กยริ าถ เมธาวี ย0 โอโฆ นาภกิ ีรติ ฯ ขุ.ธ. ๒๕/๒๕/๒๐ ผูม้ ีปัญญา พึงสร้างเกาะทน่ี าํ้ หลากขนึ้ ทว่ มไม่ได้ ดว้ ย ความหมั่นเพียร ๑ ความไมป่ ระมาท ๑ ความสำรวม ๑ ความขม่ ใจ ๑ ๑๓ ธรรมสารทปี นี www.kalyanamitra.org

ผู้ท่ีเดนิ ทางไปในทะเล เมอ่ื เรอื แตกข้ึนมา ยอ่ มแหวกวา่ ย สายนํา้ มุง่ หาท่ีพง่ึ ท่ีปลอดภยั และทพ่ี ่ึงท่ีสำคัญในยามนน้ั กค็ ือ “เกาะ” เม่ือถงึ เกาะได้แลว้ ผนู้ ัน้ ยอ่ มมีโอกาสรอดตายและมี ความปลอดภยั ฉันใด ผู้ทเ่ี กิดมาในโลกนีก้ เ็ ปน็ ฉันนน้ั ได้?!อว่า เปน็ ผูแ้ หวกว่ายอยใู่ นวัฏสงสาร ในวังวนของ “โอฆะ” หรอื หว้ ง นา้ํ ใหญ่ข้ึงไดแ้ ก่ กาม ภพ ท เิ และอวิชชา แตเ่ มอ่ื ขึน้ ถงึ “เกาะ” ไดแ้ ลว้ ก็สามารถเอาตวั รอดได้ ไมต่ อ้ งเวยี นวา่ ยอยู่ในวังวนน้ัน อกี ต่อไป อนั “เกาะ” ทก่ี ล่าวถึงนี้ คือ “นพิ พานสมบต” ขง้ึ โอฆะหว้ งน้ําไม่อาจขน้ึ มาทว่ มถงึ ไต้นน่ั เอง โดยปรยิ ายอยา่ งตา “เกาะ” หมายถงึ สงิ ข้ึงมนุษย์พ่ึงพา อาคยั ไต้ ข้ึงจะทำใหม้ นุษยไํ ดร้ ับความสุขสบายมีกนิ มใี ช้ ได้รับ ความสะดวกนานาประการ ท่ีพึง่ ของมนษุ ยด์ งั กลา่ วนน้ั เรยี ก รวมๆ วา่ “มนุษยส์ มใ!ต” นน่ั เอง ผทู้ ่ีมมี นษุ ยส์ มบัตบิ ริบูรณ์ ไดข้ ึอ้ วา่ อยบู่ นเกาะ ยอ่ มไม่ถูกนํา้ คอื ความลำบาก ความทกุ ข์ ลำเคญ็ ตา่ งๆ ท่วมทับ สมบตั ทิ ัง้ สองประการ คือนิพพานสมบติ และมนษุ ย์สมบตั ิ นี้ มนษุ ยส์ ามารถทำใหเ้ กดิ มขี น้ึ ในตัวเองได้ ดว้ ยการปฏิบตั ิตาม เหตุปัจจยั ๔ ประการ คอื ๑. ด้วยความฃยน์ หมํน่ เพยี ร คือ ตัง้ ใจจรงิ ไม1เกยี จ ครา้ นในการปฏบิ ตั ธิ รรม ในการทำมาหากนิ มคี วามเดด็ เดีย่ ว ไม,ทอ้ แท้ ท้อถอย แม้จะมอี ุปสรรค กพ็ ยายามตอ่ สฟั ันฝ่าไปจน ซทม๑รา๔ฬปปี www.kalyanamitra.org

ถึงทีส่ ุด ๒. ดว้ ยความไม่ประมาท คอื ไมเ่ ลินเล่อเผลอไผล ไม่ ผดั วนั ประกนั พรงุ่ รบี เรง่ ทำกจิ น้ันๆ ใหส้ ำเรจ็ ลลุ ว่ งไป ใสเั วลา ใหค้ ุม้ คา่ ใหเ้ ปน็ ประโยชนอ์ ยเู่ สมอ ฅ. ด้วยความสำรวม คือ รักษาคลื ปฏบิ ัตติ ามหลกั ของ ศีล ไมท่ ำบาปทจุ ริต ไมล่ ว่ งละเมดิ ศลี เพราะเหตุตา่ งๆ สำรวม ม่ันอยู่ในธรรมในความดงี าม อนั เปน็ สจุ รติ เปน็ กลั ยาณธรรม ๔. ดว้ ยความข่มใจ คอื แกฝนสมาธิ ทำจติ ใจใหม้ น่ั คง ไม1โลเล แกควบดมุ สตอิ ารมณ็ใหใํ ต้ มคี วามอดทนอดกลัน้ สงู ไม่ตกเปน็ ทาสของจติ ใจ ของกเิ ลสตณั หาตา่ ง ๆ การปฏิบตั ติ ามเหตฟุ จ้ จยั ทัง้ หมดนี้ เปน็ การสรา้ งเรอื ท่ี จะนำให!้ ปถงึ เกาะไตโ้ ดยปลอดภยั การสรา้ งเรอื ก็ตอ้ งสรา้ งให้ มน่ั คงแขง็ แรง ไมอ่ ยา่ งนน้ั เมอ่ื ออกเดินทางไป เรืออาจแตกกลาง ทางไต้ เมอ่ื เรือแตกเลยิ แลว้ แม้เหน็ เกาะอยลู่ บิ ๆ โอกาสทีจ่ ะได้ ขึน้ เกาะดูมนี อ้ ยเตม็ ที เมอ่ื ต้องการสมบตั ิต้องการทีพ่ ง่ึ สำหรบตน ก็ตอ้ ง ปฏบิ ัติตามเหตุปีจจยั เหลา่ น่ใี ห้ได้ เพียงแต่ต้องการ แตไ่ ม่ ท0,าเหตปุ จั จ'ยอะไรเลย สมบตั ทิ ้งั หลายจะเกดิ ขึ้นไดอ้ ยา่ งไร สมบัตทิ ดี่ ้องการหืง้ หลายมไิ ดเ้ กดิ ขน้ึ เพยี งแคค่ ดิ เทา่ นัน้ แตเ่ กิดขึน้ เพราะการกระทำเปน็ สำคญั . แฑม©รท<ร8ท?ีปป็ www.kalyanamitra.org

คนเนรคณุ โย ปุพฺเพ กตกลุยาโณ กตตโฺ ถ นาวพซุ ฌฺ ต ิ ปจฺฉา กจิ ฺเจ สมุปปฺ นฺเน กตฺตาร0 นาธิคจฉฺ ติ ฯ (อกตญั ญชาดก) ข. ซา. เอก. ๒๗/๙๐/ถ๐ ผู้ใตมคี นเคยทำความดที ำประโยชน์ใหแ้ กต่ นมากอ่ น แต่ไม่ รสู้ ำนึกในบญุ คณุ ของเขา ผนู้ ัน้ เม่ือมคี วามจำเปน็ เกิดขึ้น ภายหลัง ยอ่ มหาผู้ชว่ ยเหลอื ไม่ได.้ ธรรม๑สา๖รทีปนิ www.kalyanamitra.org

คนเราทุกคน ไมว่ า่ จะยากดมี จี นอย่างไร ยอ่ มตอ้ งพ่ึงพา อาดยั กนั ทำนองนา้ํ พง่ึ เรือเลืฮพง่ึ ป่า ไมอ่ าจจะอยู่โดดเดีย่ วโดย ลำพงั ตวั เองหรอื พวกพ้องของตัวเทา่ นัน้ ไตเ้ ลย ดังนน้ั การช่วย เหลอื และเก้ือกลู กนั จึงเปน็ สงิ จำเป็นสำหรบั มนุษย์เรา การส่วย เหลือเก้ือกลู กันและพง่ึ พาอาดยั กนั ได้นแ้ี หละทท่ี ำใหค้ นเราอยู่ กันอย่างมคี วามสงบสขุ มคี วามเหน็ อกเห็นไจกัน ไมเ่ บยี ดเบยี น กนั และไม่เอารดั เอาเปรยี บกัน การช่วยเหลอื เกือ้ กลู กนั น้ีจดั เปน็ ความดอี ย่างหน่ึง แตใ่ นหมู่มนษุ ย์นน้ั ยอ่ มจะมคี นประเภทท่ีมองไม1เหน็ ความดีของใครเกดิ ฃ้ีนเปน็ ครัง้ คราว แมว้ 'าผู้ท่ีทำความดใี หแ้ ก่ ตนนัน้ จะเปน็ พอ่ เปน็ แม่ เปน็ ครอู าจารย์ เปน็ พน่ี อ้ ง เป็นญาติ หรือเปน็ เพือ่ นฝูงของตน คนทีไ่ ม่เคยสำนกึ ไม่เคยเหน็ บญุ คณุ ความดซี องใครเชน่ น้ี ซาวโลกประณามว่าเป็น “คนเนรคณุ ” คนประเภทนีย้ ่อมมองไม,เหน็ ความดีของใคร เขาเคยใหข้ ้าวใหน้ ํา้ ให้ทพ่ี ักพงิ ใหเ้ งนิ ทองแก1ตนมาในยามท่ีตนตกยาก แต่วันหลัง เมอ่ื ตวั เองไต้ดบิ ไตด้ ี ตง้ั เนอ้ื ตัง้ ตัวไดห้ รอื สขุ สบายแลว้ ก็ลมื บญุ คณุ ของคนทีเ่ คยอดุ หนนุ จนุ เจอื ตนมา บางคราวยงั พูดใหเ้ ขาชา่ ใจเสยี ใจเลยื อกี คนอยา่ งนีแ้ หละท่ีซาวโลกท่ัวไปรังเกยี จอยา่ งยง่ิ และเป็นคนทีไ่ ม่นา่ ไปคบหาสมาคมดว้ ยเลยทเี ดียว คนทีไ่ มร่ สู้ ิกสำนกึ ในบุญคณุ ของใครนัน้ หากว่ายังมีบุญ วาสนาคาจนุ อยู่ กย็ งั พอเอาตวั รอดยังเสวยสขุ อยู่ทา่ มกลางความ ๑๗ DTJ«สารทปป็ www.kalyanamitra.org

รงั เกียจของคนทัง้ หลายตอ่ ไปได้ หากเกิดหมดบญุ วาสนาหรอื ตกอบชืน้ มา หรอื ยามเมือ่ มีความจำเปน็ บางประการท่ีจะต้อง อาตยั ไหว้วานคนอืน่ ให้?เวยเหลือขึ้นมา ก็จะถกู เมินหน้าหนี ไม1ได้ รับความ?เวยเหลือจากใครๆ ไดอ้ ีก ตอ้ งกลายเป็น “หมาหว้ เน่า” ไปในทันที ใครท่ีถกู ญาตพิ ีน่ ้องหรือเพอ่ื นฝงู ทอดทิง้ ไมแ่ ยแส ไมอ่ ยากให้ความ?เวยเหลอื .ไมอ่ ยากจะคบหาสมาคมดว้ ยน้ัน ลองสำรวจตรวจตวั เองดูใหด้ ■ี เลอ่ ะ อาจเหน็ ตวั เองไดส้ ัดเจนขน้ึ วา่ ตนเปน็ คนท่ีไมค่ อ่ ยสำนกึ ในบญุ คณุ ของใครก็ได้ เกดิ เป็นคน เพยี งแค่สำนกึ ในบญุ คณุ ของคนที่เคย หำความดี หำประโยซ!รให้แก,ตนไว้ยงไม,ไค ้ แล้วจะไป สำนกึ ถงึ ควๆมดีงามอะไรอยา่ งอื่นได้ นกกๆที่กินผลของโพ ไทรหมดแลว้ ก็บนิ จากไปไมเ่ หลยี วหล้ง การกระหำอย่าง นี่ไม,นา่ ตำหนิ เพราะเปน็ เรือ่ งปกตขิ องสตั ว์ดิรจั ฉาน แด่ ล้าคนเราหำอยา่ งนนั้ บ้าง กน็ า่ ตำหนิไม,น้อย เพราะคนเรา มใิ ช่สัตวด์ ิรัจฉานทปี่ ราศจากความคดิ เหมอื นเช่นนกกา. เทพ๑รา๘ฬปป็ www.kalyanamitra.org

พษกาม อนจิ จฺ า อทฺธวุ า กามา พหทุ กุ ขฺ า มหาวิสา อโยคโุ ฬว สนฺตตุโต อฆมลู า ทุกุฃปผฺ ลา ฯ ขุ. เถรี. ๒๖/๔๙๑/๙๖๑ กามทั้งทลายไม่เท่ยี ง ไมย่ ่งั ยืน มที กุ ขม์ าก มพี ิษมาก เหมอื นก้อนเหลก็ ท่ีร้อนจัด เปนี ต้นเคา้ แห่งความคับแค้น มีทุกขเ์ ป็นผล. ทรใมสาวทิปปิ www.kalyanamitra.org

กาม ในท่ีทัว่ ไปหมายถึง ความรกั ความใคร่ ความยนิ ดี ติดใจ แต่ในทน่ี ้ีหมายถึง สงิ ทน่ี ่ารักนา่ ใคร่ นา่ ปรารถนา เรยี ก แอเต็มว่า “กามดณุ ,’ อันกามดณุ น้ีมี ๕ อยา่ งคอื รปู เสียง กลิน่ รส ลัมผัส ท้ังหมดนเ้ี ปน็ สงิ ทม่ี นษุ ยท์ กุ ผู้ทกุ นามใฝฝ่ นั อยากจะ ได้อยากจะมี เม่ือไดเ้ มอ่ื มแี ล้วกพ็ ากนั หลงรักหลงติด และจมอยู่ จนถอนตัวไมข่ ้ึน แต่ถงึ กระน้ันก็ตาม กพ็ ึงทราบถึงลกั ษณะท่ีเปน็ จริงของ กามดณุ เหล,านีไ้ ว้บ้าง เพือ่ จะไดเ้ ปน็ เครอ่ื งเตือนสติเตือนใจไม่ให้ รักไม1ให้ลุ่มหลงกามคณุ เหลา่ น้ีจนเกนิ ไป ลักษณะของกามคณุ นน้ั มี ๖ อยา่ งคีอ ๑. ไม่เทยี่ ง คอื เอาแนน่ อนไม,ได้ เปลีย่ นแปลงได้ กลบั กลายได้ ตลอดเวลา ใอ. ไมย่ งั่ ยืน คอื ไมค่ งทนถาวร เกดิ ไดต้ บั ได้ มีได้สูญได้ ไม,เป็นไปตามตอ้ งการ ฅ. มีทกุ ขม์ าก คอื มีลักษณะเป็นทกุ ข์และมีทุกขอ์ ยูใ่ นตัว ดจุ เขอ้ึ โรคมีพิษในตัว ๔. มีพษิ มาก คอื สามารถทำอนั ตรายไตท้ กุ เมอ่ื เหมอื น กอ้ นเหล็กท่ีรอ้ นจัด ๕. เป็นต้นเค้าแท่งความคับแค้นทืง้ มวล ๖. มที ุกข์เปน็ ผล คอื ทำให้เกดิ ความทกุ ขก์ ายทกุ ฃใํ จแก, ผูท้ ่ีหลงติดอยู่ 8ฑม๒ส๐าฬปปี www.kalyanamitra.org

ท้ังๆ ทม่ี ลี กั ษณะเสน่ น้ี ผู้คนก็ยงั ตอ้ งการยงั แสวงหารปู เสยี ง กลน่ิ รส ลมั ผสั กนั อยอู่ ยา่ งไมเ่ บ่ือหนา่ ย โดยเห็นไปว1าลง่ิ เหลา่ น้ีเปน็ บอ่ เกดิ แหง่ ความสุขความสำราญท้ังปวง ดงั นน้ั คน เราจึงยงั ต้องทุกขร์ ะทมขมขืน่ กนั อยรู่ าไปโดยไม,รดู้ วั ฟน ผทู้ ี่ ชอบรปู ก็หลงติดอยูใ่ นรูปแลว้ กเ็ กดิ ทกุ ขเ์ พราะรูป ผูท้ ซ่ี อบกลน่ิ ชอบรส ก็หลงตดิ อยใู่ นกลน่ิ ในรสแลว้ กท็ กุ ข์เพราะกลน่ิ เพราะรส เปน็ ตน้ กาม เปน็ เรอ่ื งปกตธิ รรมดาซองโลกกจ็ ริง แต่ผมู้ ปี ญั ญา ย่อมหาทางหลกี เล่ียงกาม ทำตนให้พน้ จากกามไต้ อย่างนอ้ ยก็ รเู้ ทา่ ทันพษิ ภยั ตา่ งๆ ซองกาม แลว้ บรโิ ภคกามดว้ ยความมีสติ รู้จกั พอดี พองามในกาม ไม,บรโิ ภคกามอยา่ งคนขาดสติ ขาด ความย้ังคิด และไม,ตกเปน็ ทาสของกามโดยงา่ ย กามเปน็ สิงทล่ี ะไดย้ ากกจ็ ริง แต่ก็ใ}องกันพิษภัยของ มันได้ เหมอื นโรคบๆงอยา่ งรกั ษาไดย้ ากกจ็ ริง แต่ก็ใ]องกนั มิใหม้ นั เกดิ ฃึ๋นได้ ผู้มปี ญั ญาย่อมประกอบความเพียรเพอื่ หลกี ออกจากกาม แตผ่ เู้ บาปัญญายอ่ มประกอบความเพียร เพื่อให้ได้กาม คนสองประเภทนต้ี า่ งภนั ด้งน้ี จงึ มีสุขมที กุ ข์ ไม่เท่ากนั . ซฑม๒รา๑พปี ป็ www.kalyanamitra.org

ชีวติ นสี้ ้นั นก อนิมิตุตมนพฺณาต0 มจฺจานํ อิธ ชีวติ 0 กสริ ณฺจ ปรติ ฺตณฺจ ตณฺจ ทกุ เฺ ขน สณณฺ ตุ 0 ฯ ฃุ. ส.ุ ๒๔/(£'๘๐/๔๙๐ ปวี ติ ?เองสตั ว์ทั้งหลายในโลกน้สี น้ั นิดเดียว ลำบากยากเขญ็ และมที ุก?[มาก แตก่ ็ไมม่ ีเคร่ืองหมายใหร้ ้วู า่ จะตอ้ งตาย เม่อื โด. 1ร)1ร) ทววมลาวท็ปนี www.kalyanamitra.org

สิ1วติ ฃองมนษุ ยแ์ ละสตั ว์โลกอน่ื ๆ ยอ่ มดำเนนิ ไปล่จดุ หมาย ปลายทางเดียวกันคอื “ความตาย” อันความตายน้ีถอี วา่ เปน็ จุด จบซองสวิ ติ ทกุ สวิ ติ ไม,มผี ใู้ ดสตั วํใดหลีกพน้ ไปไดเ้ ลย เกิดมาเทา่ ใด ม!ี เวติ อยเ่ ทา่ ใด กจ็ ะตอ้ งตายเทา่ นน้ั ไม1มีซาดไมม่ เี กนิ และไมม่ ี เหลอื แมแ้ ตส่ วิ ติ เดยี ว นีค่ ือสัจธรรมทจ่ี รงิ แท้แน่นอนซองสิวิต ความจรงิ สิวิตนไ๋ี มย่ นื ยาวนัก กล่าวโดยเฉพาะสีวิตซองคน เรา สว่ นใหญ่กอ็ ยไ่ มเ่ กินรอ้ ยปี ท่ีเกินกว่านัน้ กม็ นี อ้ ยเตม็ ที ท่ีระยะ กาลซองสิวิตมสี ันมียาวนัน้ ก็เป็นไปตามความรส้ กิ ซองคนเท่านัน้ เส่น ใครมีอายใุ กล้ ๆ รอ้ ยปี กถ็ ือวา่ มอี ายุยนื ใครตายแต่ยงั เลก็ ก็วา่ มอี ายสุ นั แต่แทท้ ่ีจรงิ แลว้ อายร้อยปีนัน้ กย็ ังนับวา่ นอ้ ย เมอ่ื เทยี บกบั อายซุ องสงิ ไม่มีสวิ ติ อืน่ ๆ เมน่ ภเู ขา แผน่ ดนิ เปน็ ตน้ แตใ่ นระยะสนั ซองสวิ ติ นแ่ี หละ สวิ ติ ต้องพบกบั ความทกุ ข์ยาก ลำเค็ญแสนสาหสั ตอ้ งผจญกับภัยตา่ งๆ นานาต้ังเกดิ เลยทเี ดียว ทัง้ ภยั ภายนอกอนั เกดิ จากธรรมชาติแวดล้อม จากหนาว รอ้ น ลม แดด เกดิ จากมนุษยด์ ว้ ยกนั ท้ังภยั ภายในอนั เกดิ จากความเจบ็ ปว่ ย ความแก,ชรา และจากการถกู กเิ ลสบบี ค้ันนานาประการ ดงั นน้ั มนุษยเ์ ราจงึ หาวิธบี ำบดั ทุกขบ์ ำบดั ภยั เหลา่ นัน้ กนั อย่างสดุ กำลงั ชองตน เปน็ การเพม่ิ ทกุ ขล์ ำเค็ญใหแ้ ก,ตนเข้าไปอกี กว่าจะเอาสวิ ิต มาได้แต่ละสิวิตดูแสนยากแสนเข็ญจริงๆ นอกจากนน้ั คนเรากไ็ ม่ อาจรลู้ ว่ งหน้าไดว้ า่ สิวติ ของตนจะจบสนั ลงเมอ่ื ใด ดว้ ยลักษณะ อาการอยา่ งไร เพราะสิวิตนไ๋ี มม่ ีเครอ่ื งหมายบอกลว่ งหน้าวา่ จะ ต้องตายเม่ืออายุเท่านน้ั เทา่ นีแ้ ละด้วยอาการอย่างนน้ั อย่างน ี้ ๒๓ ธรพสาฬปปี www.kalyanamitra.org

ก็เพราะสวิ ติ น๋ีไม่คงอยู่ไดน้ าน ไมม่ เี ครอ่ื งหมายบอกใหร้ ู้ วา่ จะตายเมอ่ื ไร ทา่ นจงึ แนะนำวา่ พงึ รีบใขส้ วิ ิตท่ียงั เหลอื อยนู่ ีใ้ ห้ เปน็ ประโยซนใํ หม้ ากทส่ี ุด คอื ทำประโยชนเ์ พื่อตนเองและเพี่อผูอ้ ืน่ ใหม้ ากและโดยเรว็ ลดเลกิ ความเหน็ แก,ตวั ความตระหน่ี ความไมด่ ี ไมง่ ามต่างๆ ลง แตเ่ พม่ิ พนู ความดเี พ่ิมพนู ความเสียสละความ โอบอ้อมอารีใหม้ าก เพราะวา่ ทุกสิง่ ทุกอยา่ งท่ีตนมอี ยู่น้ัน พอ ความตายมาเยือนเข้าแลว้ กน็ ำตดิ ตวั ไปไมไ่ ดเ้ ลย แตม่ ,ิใสเ่ ปน็ ไปในลกั ษณะทเ่ี ม่ือเห็นว่าจะต้องตายแนแ่ ลว้ ก็รบี ใข้สวิ ติ ใหค้ ุม้ คา่ รบี กอบโกยใหม้ าก รบี หาความสุขสำราญให้อิมหนำก่อนตาย การ ทำเสน่ น้ันเปน็ การใขท้ ่ีสวิ ิตทส่ี นิ เปลืองโดยใส่เหตุ ไม1คุ้มกับทีไ่ ด้ เกดิ มาเปน็ คนกะเขาคร้ังหนง่ึ ชีวติ ของเรานี่สนนกั และกฝ็ านไปไม่น้อยแล้ว เวลา ของชีวติ ยงเหลืออยู่ไม,มากเลย หากม'วเลยื เวลาหรอื มวหา ความสำราญอย่อู กี ชีวิตน้กี ็จะไม,เหลืออะไรไวใํ ห้อนซุ น รุ่นหลังหรอื ใหล้ ูกหลานไดช้ น่ื ซมเลยนอกเสยิ จากกระดูก และขีเ่ ถา้ Iท่านั้นเอง. ท'ทม๒ส๔าฬปปิ www.kalyanamitra.org

การวางตวทถูกตอง อุเปกฺฃโก สทา สโต น โลเก มณณฺ ตี สม0 น วิเสสี น นีเจยฺโย ตสสฺ โน สนุติ อุสสฺ ทา ฯ ช.ุ สุ. ๒๕'/๘๖๒/๕๔๔ ผ ้ใู ด วางใจเปน็ กลาง มีสตทิ ุกเม่อื ไม่สำคญั ตวั เองวา่ เสมอเขา วิเศษกว่าเขาหรอื วา่ ตาตอ้ ยกว่าเขา ผูน้ นั้ ย่อมจะไม่มอี าการ ฟขู ึน้ หรอื ยุบลง. ๒๕ แรรมสารทปี น็ www.kalyanamitra.org

คำวา่ “มานะ” ในภาษาพระหมายถึง ความถอื ตัว ความ สำคัญตัวผิดใป จดั เปน็ กเิ ลสอยา่ งหน่ึง มานะความถือตัวนเ้ี กดิ ขน้ึ ในผ้ใู ด ย่อมทำใหผ้ ูน้ ั้นมีอาการขึ้นๆ ลงๆ ไมเ่ ปน็ ตวั ฃองตวั เอง คือ บางคราวก็หดหูห่ อ้ แห้ บางครั้งก็หยิง่ ผยอง บางครากลบั ปล่อยวาง ไปตามเรอ่ื งตามราว เอาแนไ่ มไ่ ด้ มานะความถอื ตวั น้ีจดั เปน็ กเิ ลส อย่างหนึง่ จึงถือวา่ เปน็ สิงไม1ดี ไม่ควรใหเ้ กดิ มใี นตน ลักษณะอาการของคนทม่ี ีมานะนัน้ ทา่ นแบ่งไวเ้ ปน็ ฅ อยา่ งคอื ๑. คอื ตวั ว่าเสมอเขา คือเหน็ ว่าตวั เองกบั คนอืน่ ไมต่ ่างกนั เป็นคนเหมือนกัน มีอวยั วะครบถ้วนเหมอื นกนั จะตอ้ งไปกลวั เกรง หรอื พนิ อบพเิ ทากนั ทำไม เป็นด้น มานะเข่นนท้ี ำใหค้ นเรามอี าการ ซอบดเี สมอ ยกตัวเทยี มท่าน ไม,ยอมใคร เป็นคนทแ่ี ขง็ กระดา้ ง นา่ รงั เกยี จอยไู่ มน่ ้อย ๒. ถอื ตวั ว,าตีกวา่ เขา คือเหน็ ว่าคนอืน่ น้ันสตั วั เองไม่ได้ ไมว่ า่ จะดา้ นความรู้ ยศคกั ดิ้ หรอื แมแ้ ตฐ่ านะการงานและการเงนิ มานะเข่นนีท้ ำใหค้ นเรามีอาการเยอ่ หยง่ิ จองหอง ชอบยกตนขม่ ทา่ น ชอบดูถกู ดูหมิน่ คนอ่ืนเรือ่ ยไป เปน็ กริ ยิ าท่ีนา่ รงั เกยี จเขน่ กนั ฅ. คือตววา่ ตาตอ้ ยกวา่ เขา คอื เหน็ ว่าตวั เองนน้ั ไม,มีอะไร ดีเลย สคั นอ่ืนไม่ได้ลักอยา่ งเดียว เขน่ คิดว่าตัวเองเปน็ คนบา้ น นอก เป็นคนโง่ เปน็ คนออ่ นแอ เป็นคนยากจน เปน็ ดน้ มานะ เข่นนีท้ ำใหค้ นเราชอบดถู กู ตนเอง เกิดความท้อแท้ท้อถอย ยอมรบั สภาพ ไม่ปรบั ปรงุ ตวั เอง ไม,ดน้ิ รนต่อสั ยอมอยูใ่ นฮาณต้ ฃองคน ท,ทม๒สา๖รท็ปปิ www.kalyanamitra.org

อืน่ ราไป เปน็ กริ ิยาท่ีน่ารังเกยี จอกี ฟนกนั จริงอยู่ คนเราตอ้ งวางตวั ใหด้ ีใหเ้ หมาะสมจงึ จะดงู าม นา่ เคารพ นบั ถอื และนา่ เกรงขาม คอื ต้องวางตวั ใหเ้ หมาะแก่วยั เหมาะแก,ฐานะตำแหนง่ เหมาะแก,บุคคล เหมาะแกโ่ อกาส เวลา และสถานท่ี การวางตัวสงบเสง่ียมแบบเจียมเนือ้ เจยี มตนเปน็ สิงคี แตก่ ารดถู กู ตวั เองว่าตาตอ้ ยนัน้ ไมด่ ี อยใู่ นฐานะท่ีสูง แต่วางตวั เป็นกนั เอง ไม1ถอื ตัว เป็นสิงดี หากวางตัวตาต้อยโดยไม่ถกู กาละ เทศะน้ัน ไม่ดีเหมือนกับ ชองประดับบา้ นนน่ั แหละ แมจ้ ะเปน็ ของ มีราคาแพง หากวางไมถ่ กู ท่ีกด็ ไู มง่ าม ตรงขา้ ม แม้เปน็ ของถูกๆ แตเ่ จา้ ของบ้านเขา้ ใจจดั เขา้ ใจวาง ก็มองดูสวยงาม ทำใหค้ นซมไต้ ผทู้ ท่ึ ำตัวเป็นกลาง ๆ ไมม่ ีมานะคือตัว มีสตริ ะลึกอยู่ เสมอวา่ เวลาใดควรวางตัวอยา่ งไร กบบุคคลนี้ควรวางตวั อย่างไร จึงจะวางตวั ได้ดี คนทีวางตวั ไดด้ ียอ่ มจะได้รบั ความ ยกยอ่ งซมเชย และยอ่ มเปน็ ท่ีนา่ เกรงขามของบคุ คลทีพบ เห็นท่ํวไป เม่อื วางตวั ไม,เหมาะสมคนเซาก็ตำหนเิ อา ทำให้ เสยี หายได้เหมือนกน. ท-ท๒มร๗าฬปป็ www.kalyanamitra.org

สุฃนีห๋ าได้ ปฏริ ูปการี ธุรวา อ/ุ ]จาตา วนิ ทฺ เต ธนํ สจเฺ จน กติ ฺตึ ปปโฺ ปติ ทท0 มิตฺตานิ คนถฺ ติ ฯ ข.ุ สุ. ๒๔/๑๘๘/๔๐๖ ผ ทู้ ำการงานทเ่ี หมาะสม เอาธุระ ขยนั หมน่ั เพยี ร ย่อมหา ทรพั ย็ได้ ผู้มี.สัจจะ ยอ่ มไดร้ บั การยกย่องใหม้ เี กียรติ ผูใ้ ห้ ย่อมผกู ไมตรีไวได้. ๒๘ ซรวมสาวทปี นิ www.kalyanamitra.org

สงิ ทค่ี นเราตอ้ งการอยากไดอ้ ยากมกี นั ทกุ คนนน้ั เหน็ จะหนี ไฝพ้น “ความสขุ ” แนน่ อน ความสุขจดั เป็นยอดปรารถนาของคน เรา เพราะถา้ คนเรามคี วามสฃุ ดกี ไ็ ด!้ เอวา่ มที ุกสิงทุกอยา่ งสมบูรณ์ แลว้ ดงั น้ันจงึ อาจกลา่ วไต้วา่ การทค่ี นเราประกอบกจิ ต่างๆ เพอ่ื หาเงนิ ทองกด็ ี หากินหาใซก้ ็ดี กม็ จี ุดมงุ่ หมายปลายทางอยทู่ ต่ี อ้ ง การให้ไดม้ าส์งความสขุ นเ่ี อง แตค่ วามสุขนัน้ ยอ่ มมีเหตุให้เกดิ มใิ สอ่ ยูๆ่ ก็เกดิ ขึน้ กบั คน เราไตเ้ อง โดยเฉพาะความสุขระดบั ซาวบา้ นหรือระดบั ที่ซาวโลก ท่ัวไปสามารถแสวงหามาใหต้ นไตน้ ้นั ยอ่ มมเี หตเุ กดิ แนน่ อน ทา่ น ว่าความสขุ นั้นเกิดมาจากเหตุ (ทอย่างคือ ทรัพยส์ มบ้ต ๑ เกยี รติยศ ๑ ไมตรีจติ ๑ แตท่ ง้ั สามอยา่ งนีก้ ็มีเหตเุ กดิ เฉพาะอยา่ งอกี สนั หนึง่ กลา่ วคอื ๑. ทรพั ย์สมใ3ต เกิดมาจากการทค่ี นเราไต้ทำงานทเ่ี หมาะ สมและวิธีทีท่ ำกเ็ หมาะสมกบั งานดว้ ย ทำงานด้วยความเอาใจใส่ ไม่ทอดธุระ ไมท่ อดท้ิงงาน และทำงานดว้ ยความขยันหม่ันเพยี ร ต่อส์, ไมท่ อ้ แท้ คนท่ีทำงานอยา่ งนี้ ยอ่ มไดร้ บั ผลตอบแทนเปน็ ทรพั ย์สมบัติ ใอ. เกยี รติยศ เกดิ จากความเป็นผมู้ ีสัจจะ รักษาสัจจะ เป็นผู้ส์อสัตย์ต่อตนเองและผูอ้ ืน่ มีความจริงใจต่อทุกๆ คน ส์โจจะ นท้ี ำใหค้ นเรามีเกยี รตยิ ศ ได้รบั ความนยิ มยกยอ่ งจากคนทว่ั ไป ๓. ไมตรจี ติ เกดิ จากความเป็นผไู้ มต่ ระหนี่ มจี ติ ใจกวา้ ง ขวาง ซอบเอ้ือเฟอ้ เก้ือกลู ผอู้ ืน่ คอื เป็นผูซ้ อบให้ ผทู้ ่ีทำอยา่ งน้ียอ่ ม ๒6 ซรวมสารfilK] www.kalyanamitra.org

จะผกู ใจผกู ไมตรขี องผคู้ นไว้ไต้ ยอ่ มมมี ติ รสหายพวกพอ้ งมาก ดังนัน้ ผู้ต้องการความสขุ พงึ หาทรัพย์สมบตั ใิ หไ้ ต้ เพราะ ทรัพยส์ มบตยอ่ มทำใหเ้ กิดความสะดวก เกิดความคล่องตวั ไมต่ ิด ขดั ในเรื่องทัง้ ปวง พงึ สร้างเกียรติยศใหไ้ ต้ เพราะเกียรติยศน้ียอ่ ม ทำใหเ้ กดิ ความไว้วางใจ ทำใหม้ ีเครดติ นา่ เสอ์ ถือ และพึงสร้าง ไมตรกี บั บุคคลทว่ั ไปให1ด้ เพราะไมตรจี ติ น้ียอ่ มทำใหเ้ กิดบริวาร พวกพอ้ ง ทำให้เกดิ ความสะดวกตา่ งๆ และไต้รับความสว่ ยเหลือ ในเรอ่ื งตา่ ง ๆ ทง้ั หมดนีล้ ว้ นทำใหเ้ กดิ ความสขุ ในสวิ ิตไต้ทง้ั สนิ ต้องการความสขุ แต่ไม,แสวงหาทรพั ย์ ไม,สรา้ ง เกยี รตยิ ศให้ตนเองด้วยการรกั ษาสจั จะ และไมส่ รา้ งพวก พอ้ งเข้าไวด้ ว้ ยการมีไมตรีจิตต่อกนั ความสขุ จะมมี าแต่ ไหนกนเลา่ ท่านผู้เจริญท้ีงหลาย. ๓๐ www.kซaฑมlyสาaฬปnปิ amitra.org

เปน็ ไปตามกรรม กมฺมุนา วตตฺ ตี โลโก กมฺมนุ า วตตฺ ตี ปซา กมมุ นิพนธฺ นา สตุตา รถสสฺ าณวี ยายโต ฯ ช.ุ ส.ุ ๒๕'/ ๖ ๖๐/£'๐ ๑ สตั วโํ ลกเปน็ ไปตามกรรม ปวงประ&าก็เป็นไปตามกรรม สัตวท์ ้ังหลายมีกรรมเป็นเครอื่ งผูกพน เหมือนหมดุ ทีต่ รงึ รถทก่ี ำลงั แล่นไป ฉะนน้ั . ทรรม๓สา๑รทปี นี www.kalyanamitra.org

“กรรม” คือ สงิ ทค่ี นเราไดท้ ำไวใํ มว่ า่ จะในอดีตหรอื ปจั จบุ นั และกรรมทีท่ ำไวน้ ีแ้ หละจะเป็นสมบัตขิ องผูน้ ัน้ ตลอดไป ผูท้ ำกรรมไม่ว่าจะเปน็ กรรมดหี รอื กรรมข้ว ยอ่ มเป็นเจ้าของกรรม และจะเปน็ ผไู้ ด้รบั ผลแห่งกรรมน้ัน เมอ่ื ทำกรรมใดไวแ้ ล้วจะ ปฏเิ สธผลของกรรมน้ันหาไดโ้ ม่ เมือ่ ถึงคราวท่ีกรรมนน้ั ใหผ้ ล เจา้ ของกรรมก็จะตอ้ งรบั ผลกรรมนัน้ อยา่ งหลกี เล่ียงใม่ได้ สตั ว็โลกท้ังมวลมคี วามแตกต่างกันโดยสนิ เสงิ ท้ังโดยรปู รา่ ง หน้าตา สตปิ ัญญา ฐานะการงาน และฐานะการเงิน บางคนรูปร่าง ดสี มประกอบ บางคนฃีเ้ หรไ่ ม่สมประกอบ บางคนเฉลียวฉลาด บาง คนโงเ่ ขลา บางคนมียศดก้ ด้ีสูง บางคนต้อยยศตอ้ ยดก้ ด้ี บางคน รารวย บางคนยากจน เหลา่ นีล้ ว้ นเป็นผลมาจากกรรมคอื การ กระทำของผนู้ น้ั ๆ ทัง้ สนิ เขาทำอะไรท่ดี ี ทีเ่ ป็นสจุ ริต เปน็ บญุ เปน็ กศุ ลเขา้ ไว้ แตอ่ ดีตหรือในปจั จบุ นั เขากไ็ ตร้ บั ผลเป็นความดี ไตร้ บั แต่สงิ ทด่ี ี ถา้ เขาทำอะไรทีไ่ ม,ดี เปน็ ทุจรติ เปน็ บาปอกศุ ลเขา้ ไว้แตอ่ ดตี หรอื ปจั จุบัน เขาก็ไต้รบั ผลเปน็ ความไมด่ ี มีความผดิ ปกติ ไปดว้ ยประการต่าง ๆ สต์ วโํ ลกหรอื ปวงประซาทัง้ มวลยอ่ มเปน็ ไป ตามกรรม และเปน็ ผรู้ บั ผลของกรรมอย่างนี้ กฎแห่งกรรมน้ีถือว่า เปน็ กฎที่ยตุ ธิ รรมทส่ี ดุ และมคี วามเสมอภาคกันทีส่ ุดสำหรับมนุษย์ เรา และเป็นกฎทีท่ ำใหค้ นเราไมว่ า่ ยากดมี จี นอยา่ งไรเท่าเทียมกัน หมดในการเป็นเจ้าของ รถทแ่ี ลน่ ไปมาได้ เพราะมหี มดุ หรอื นอ้ ตทำหน้าท่ีควบคุม ๓๒ ซทมสาฬปป็ www.kalyanamitra.org

ยดึ ตรึงรน้ สว่ นตา่ งๆ ไว้ ทำใหร้ น้ ส่วนของรถยดึ ติดกนั แนน่ หนา ทำให้รถแลน่ ไปไดโดยไมต่ ิดขดั ฉนั ใด กรรมทค่ี นเราทำไวก้ จ็ ะคอย ผูกพ้นคนเราไปตลอด ถ้าเป็นกรรมดกี ็จะให้ผลเป็นความดี และ ความดนี น้ั ก็จะลง่ ผลให้ไดร้ ับความสุขความเจรญิ กา้ วหนา้ อีกทอด หน่ึง ถ้าเปน็ กรรมสว์ กจ็ ะใหผ้ ลเปน็ ความสว์ และความยวั นัน้ กจ็ ะ ล่งผลให้ไดร้ บั ความทกุ ข์ ความตกตา่ํ ถดถอยอกี ทอดหน่ึงเปนกนั คนดที ่ีทำกรรมดไี ว้ เมอ่ื กรรมดียงั ไม,ทนั ให้ผล ก็อย่าเพ่ิงห้อ ถอยเสยี กอ่ น พึงทำความดีนัน้ เรือ่ ยไป ส่วนคน'สว์ ท,่ีทำกรรมสว์ ไว้ ก็อยา่ เพงิ ลำพองใจวา่ ไมเ่ ห็นจะไดส้ '์วตรงไหน มีแตจ่ ะไดด้ ีมสี ขุ อยา่ งเดียว ความสว์ ใหผ้ ลเมือ่ ไรจะรอ้ งไม1ออก และจะได้รับความ ทุกขอ์ ันเหมาะสมแก่กรรมทีต่ นทำไว้ เรื่องของกรรมประมาทไมไ่ ด้ ทา่ นวา่ เหมือนหมาไลเ่ นือ้ ทันเม่ือไรก็กดั เม่ือน้ัน คนที่เชอ่ื กรรมและเช่อื ผลของกรรม ย่อมอายช่วั กลวั บาปไม,ทำอะไรทีเ่ ปน็ บาปเปน็ ความผิด ไม,ก่อป็ญหาให้แก่ผู้ อนื่ และสังคม มงุ่ ทำแตส่ ิงท่ดี ใี ห้แก่ชีวติ ส่วนคนทไี ม่เชอื่ เรืองนี้ กจ็ ะทำอะไรตามใจชอบ เพยี งเพ่อื ใหต้ ัวเองได้รบั ความสำเร็จสมหวังเปน็ พอ ทโี ลกเราลุกเป็นไฟทุกหย่อม หญ้า หาความสงบสุขทีถาวรกันมไิ ด้ ก็เพราะคนทไี่ มเ่ ช่อื กรรมมีมากฃน๋ึ ทุกวันนั่นเอง. men แฬมสาฬปป็ www.kalyanamitra.org

ความไมย่ ดึ มนั่ ถือมน๋ั ป ุราณํ นาภินนฺเทยฺย นเว ฃนตุ ึ น กพุ ฺพเย หิยฺยามาเน น โสเจยยฺ อาการ? น สโิ ต สิยา ฯ ป.ี ส.ุ ๒๕/๙๕ร)/๕๖๑ ไมพ่ ึงเพลดิ เพลิน?เองเก่า ไม่พงึ ทำความพอ ใจ?เองใหม่ ไม่พึงเสยี ใจ ในเมื่อ?เองเก่าและของใหมน่ ้ันเสอ่ื มสญู ไป และไม่พงึ อาศัยอากาศ. ๓๔ ธ•ทมสาใทปี นี www.kalyanamitra.org