ดูหนัง....เห็นเนื้อในชีวิต

¡ÒÃàÃÂÕ ¹ÃÙé ¾²Ñ ¹Ò·Ñ¡ÉЪÕÇÔµ ¼èÒ¹¡ÒÃÃºÑ ªÁ áÅÐÇÔà¤ÃÒÐËìÀҾ¹µÃì ศนู ยฝึกและอบรมเด็กและเยาวชนบา นกาญจนาภิเษก

´Ù˹§Ñ ...à˹ç à¹×éÍ㹪ÕÇÔµ การเรียนรู้ พฒั นาทกั ษะชีวิตผ่านการรบั ชมและวิเคราะหภ์ าพยนตร์ เล่าเรื่อง : ทิชา ณ นคร เรยี บเรยี ง : สรวงธร นาวาผล, สายใจ คงทน กลมุ่ WE ARE HAPPY. ISBN : 978-616-7309-03-3 พิมพ์คร้งั ท่ี 1: ตลุ าคม 2552 จำนวน : 1,000 เล่ม ออกแบบปก/รปู เล่ม : สำนักพมิ พ ปนิ่ โต พับลิชชงิ่ โทรศัพท: 02–884–5174 ดำเนินการโดย : ศนู ยฝกึ และอบรมเดก็ และเยาวชนบา นกาญจนาภเิ ษก 103 ม.2 ต.คลองโยง อ.พทุ ธมณฑล จ.นครปฐม 73170 โทรศพั ท: 034-246252-6 โทรสาร. 034-246253-4 สนับสนุนโดย : แผนงานสอ่ื สรางสุขภาวะเยาวชน (สสย.) สำนักงานกองทุนสนบั สนนุ การสรา งเสรมิ สขุ ภาพ (สสส.)

´ËÙ ¹Ñ§...àËç¹à¹éÍ× ã¹ªÇÕ µÔ



สารบญั 7 ภาพยนตร์กับกระบวนการเรยี นรู้ 9 10 ประโยชน์และคุณคา่ ของภาพยนตร์ 11 ภาพยนตรท์ เ่ี หมาะสมสำหรับเดก็ 13 แนวคิดเรอื่ งรายการสำหรบั เดก็ ทเ่ี หมาะสมตามช่วงของวยั 33 เล่าเรอ่ื งราวภาพยนตร์เปล่ียนความคดิ จะใช้ภาพยนตรส์ อนเด็กต้องทำอยา่ งไร 33 34 กระบวนการใช้ภาพยนตร์เปน็ สอื่ การเรยี นรู ้ จะคัดเลือกภาพยนตร์จากไหนไดบ้ า้ ง 35 โปรแกรมแนะนำ 35 39 วเิ คราะหภ์ าพยนตร์เรื่อง ซ๊อตซ่ี (Tsotsi) เสย้ี วบญุ คนบาป 42 วิเคราะหภ์ าพยนตรเ์ รอ่ื ง รวนั ดา ความหวงั ไม่ส้ินสญู (Hotel Rwanda) 47 วเิ คราะหภ์ าพยนตร์เรื่อง ฮนั นี่ (Honey) ขยับรัก จงั หวะรอ้ น 47 กรณีศกึ ษาจากตา่ งประเทศ 56 59 การใช้ภาพยนตรก์ าร์ตูนเปน็ สอ่ื การสอนในช้ันเรียน : กรณีศกึ ษาภาพยนตรก์ ารต์ ูนเรือ่ ง “เดอะไลออนคงิ ” ตัวอย่างแบบบันทกึ อา้ งอิง

PMiocttuiorne motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture

ภาพยนตรก์ บั กระบวนการเรยี นรู้ ÀҾ¹µÃ ãªÊŒ Í¹à´¡ç ·¾èÕ Ô¡Ò÷ҧ¨µÔ ä´Œ áÅÐÁ¹ÉØ Âà ÃÕ¹ÃÙŒ·¡Ñ ÉкҧÍÂÒ‹ §ä´Œ ¨Ò¡¡ÒôÙÀҾ¹µÃ â´Âãˌ㪨Œ ¹Ô µ¹Ò¡ÒáÒýƒ¡»¯ÔºµÑ µÔ ÒÁẺ áÁŒÇÒ‹ ¨ÐäÁ‹ÁÕà¤ÃÍ×è §Á×ÍÍØ»¡Ã³ 㹡Òýƒ¡¡µç ÒÁ” Wendt áÅÐ Butts §Ò¹Ç¨Ô ÂÑ ÀҾ¹µÃ ¤.È. 1956-¤.È. 1962 ภาพยนตร์ (Motion Picture) เป็นเคร่ืองมือท่ีใชในการ ถา่ ยทอดประสบการณต า่ ง ๆ จากฟลิ ม ภาพยนตรใหไดร บั รู ดว ยการเหน็ และการไดย นิ ภาพยนตรจดั ว่าเป็นส่ือการสอนทม่ี ปี ระสทิ ธิภาพให ผล การเรียนรกู ว่าส่อื อนื่ ในดา น การถ่ายทอดเร่ืองราวท่ีเกี่ยวกับขบวนการทักษะและการกระทํา นอกจากนี้แลว ยงั สามารถแสดงสง่ิ ตา่ ง ๆ ใหเ หน็ ไดชดั เจน เฉพาะจุดสําคัญ ๆ โดยใชก ระบวนการ ทางเทคนคิ การถา่ ยทาํ (ชม ภมู ภิ าค: 2527) ท้ังน้ีองคประกอบของภาพยนตรถูกกระทำใหมีความน่าสนใจและดึงดูด ทั้ง ภาพและเสียง การคิดและวางโครงเรื่องใหเราใจ น่าติดตาม ทำใหเกิดความรูสึก คลอ ยตามและมอี ารมณร ว่ ม ซงึ่ เหลา่ นสี้ อดคลอ งกบั พฒั นาการดา นการรบั รู (Percep- tion) การรับรูเป็นพ้ืนฐานการเรียนรูท่ีสำคัญเพราะการตอบสนองพฤติกรรมใด ๆ จะขน้ึ อยกู่ บั การรบั รจู ากสภาพแวดลอ มของตนและความสามารถในการแปลความหมาย การเรียนรูท่ีมีประสิทธิภาพจึงข้ึนอยู่กับปัจจัยการรับรู และส่ิงเราที่มีประสิทธิภาพ

8 ดูหนงั ...เหน็ เนือ้ ในชีวิต โดยปัจจัยการรับรูประกอบด้วย ประสาทสัมผัส และปจจัยทางจิต คือความรูเดิม ความตองการ และเจตคติ เหล่าน้ีเป็นต้น การรับรูจะประกอบดวยกระบวนการ สามดานคอื การรับสมั ผสั การแปลความหมาย และอารมณ การรับรูเปนผลมาจากการใช้อวัยวะรับสัมผัส (Sensory motor) ท่ีเรียกว่า เคร่อื งรับ (Sensory) ท้ัง 5 ชนดิ คือ ตา หู จมูก ลนิ้ และผิวหนัง และจากการวจิ ยั พบว่า การรบั รูของคนเกิดจากการเหน็ 75% จากการไดย นิ 13% การสมั ผสั 6% กล่นิ 3% และรส 3% อิทธิพลของสิ่งเรา ที่มตี อการรับรู แบง เปน 2 ประเภท คือ1 1) สิ่งเราภายนอก (External stimulus) ไดแก วัตถุ คน สิ่งของ สัตว รวมท้ังหลักศีลธรรม ขนบธรรมเนียมประเพณีในสังคม สิ่งเหลานี้เปนตัวกระตุนให มนุษย์แสดงพฤติกรรมที่ตางกันออกมา อิทธิพลของส่ิงเราภายนอกสามารถดึงดูด ความใสใจของคนไปยงั สงิ่ เรา นน้ั ขนึ้ อยกู บั ลกั ษณะตา่ ง ๆ ของสงิ่ เรา เชน่ การเคลอื่ นไหว การเปลีย่ นแปลง ขนาดเลก็ มากหรอื ใหญม าก การเกดิ ซ้ำซากที่พอเหมาะ ความเขม หรอื หนกั เบา และองคประกอบที่สําคญั อื่น ๆ เชน สี ความถข่ี องเสียง ของแปลกใหม่ กส็ ามารถดึงความสนใจไดเ ชน เดยี วกัน 1ปรียาพร 2534: 138-139

ดูหนงั ...เหน็ เนอ้ื ในชวี ิต 9 2) ส่ิงเราภายใน (Internal stimulus) ไดแก สิ่งแวดล้อมภายใน ได้แก การตอบสนองภายในรางกายของมนุษยท์ ่ีเปนเหตุใหก้ ระทําพฤติกรรมนั้น ๆ ซ่ึงจะมี อทิ ธิพล และสามารถดึงดดู ความใสใจไปยงั สง่ิ เร้านั้น ๆ คอื ความตอ งการ หรือแรงขับ ถ้าแรงขับน้ันยังไมรับการตอบสนอง จะยังคงมีอิทธิพลตอการรับรูในเร่ืองนั้น ความสนใจและคณุ คา บคุ คลจะสนใจและเอาใจใสต อ สง่ิ ตา ง ๆ ทเี่ ขาสนใจหรอื มคี วาม เก่ียวพันอยู่กบั ส่งิ ทีเ่ ขาสนใจ 2จากการวจิ ยั พบวา มนษุ ยเ รยี นรจู ากการไดย นิ 11% และจำไดจ ากการไดย นิ 20% ซงึ่ เมอ่ื เปรยี บเทยี บกบั การเรยี นรจู ากการมองเหน็ ซงึ่ พบวา มนษุ ยเ รยี นรูจากการมองเหน็ 83% และจำไดจากการมองเห็น 30% จะเห็นวาการเรียนรูจากการไดยิน ไดฟงเพียงอย่างเดียวยังมีประสิทธิภาพน้อยกว่าการเรียนรูและการจําจากการ มองเห็นอยู่มาก แต่หากใชประสาทสัมผัสท้ัง 2 ทาง การเรียนรูโดยการไดยินและ ไดเห็นจะสงู ถงึ 94% และการจาํ ไดจ ะเพ่ิมเปน 50% เมื่อเทียบกับชอ งทางอ่นื ๆ ดงั นน้ั ภาพยนตรจ์ งึ เปน็ สอื่ สำคญั อกี สอื่ หนงึ่ ทส่ี ง่ ผลตอ่ การรบั รู้ และมอี ทิ ธผิ ลตอ่ ความคิดความรู้สึกของผู้รับชมอย่างมาก มีงานวิจัยพบว่า ภาพยนตรใช้สอนเด็กที่ พิการทางจิตได และมนุษย์เรียนรูทักษะบางอย่างไดจากการดูภาพยนตร์ โดยให้ใช้ จินตนาการการฝกึ ปฏบิ ตั ติ ามแบบแม้วา่ จะไมมีเคร่อื งมืออุปกรณ์ในการฝกึ ก็ตาม3 ประโยชน์และคณุ คา่ ของภาพยนตร์ 1. ช่วยเชอ่ื มการเหน็ ภาพลกั ษณะเคลือ่ นไหวกับเสียงบรรยายประกอบด้วยการ ใช้ประสาทรับรู้ถึง 2 อย่างท้ังจากการได้เห็นและการได้ยินในขณะเดียวกันน้ีเอง ทำใหก้ ารเรียนรู้มปี ระสิทธิภาพ 2. ช่วยขจัดอุปสรรคในด้านความสามารถในการเรียนรู้ภาพยนตร์เป็นเสมือน ผู้สอ่ื สารท่มี ีแนวคิดทีม่ ีประสทิ ธภิ าพ เชน่ ประสบการณก์ ารเรยี นรู้บางอย่างทมี่ ีความ ซบั ซอ้ น เชน่ เรือ่ งกระแสไฟฟ้าหรือเรื่องปฏิกริ ยิ านวิ เคลยี ร์ เร่ืองอวกาศ เปน็ ต้น 3. ช่วยสรา้ งสงิ่ ต่าง ๆ ในอดตี ได้ เช่น เหตุการณต์ า่ ง ๆ ในประวตั ิศาสตร์ ทำให้ นา่ ตนื่ เต้นและเชอื่ ถอื ได้โดยการแสดงนาฏกรรมต่าง ๆ 4. ชว่ ยสร้างประสบการณ์ “ร่วม” ช่วยเชอ่ื มประสบการณ์ท่แี ตกตา่ งกันของ สมาชิกในกลุ่มได้ เช่น ใช้ภาพยนตร์ท่ีใช้การแสดงบทบาทเพื่อสร้างปัญหาสำหรับให้ 32DWwenyedrt, 1978 สรุปผลงานวิจัยภาพยนตร จากการวิจัย ค.ศ. 1956-ค.ศ. 1962 และใน ค.ศ. 1967 Bureau of และ Butts Research of the U.S. office of Education ไดใ หท นุ สนับสนุนการทบทวนงานวจิ ัยภาพยนตรท ี่ไดวิจยั ไวระหวาง ค.ศ. 1950 ถงึ 1967

10 ดูหนัง...เหน็ เนือ้ ในชวี ิต ทุกคนได้มีประสบการณ์ร่วมกันได้ก็เพราะการประยุกต์ใช้เน้ือหาของภาพยนตร์น้ัน น่นั เอง 5. สามารถแสดงการกระทำทต่ี ดิ ตอ่ เนอ่ื งกนั ใหเ้ หน็ และทำไดเ้ หมอื นสภาพความ เป็นจริงตามธรรมชาติได้ ซ่ึงส่ือชนิดอ่ืนโดยเฉพาะสื่อทางภาษาหรือส่ือสิ่งพิมพ์ไม่ สามารถจะทำได้ เชน่ เทคนิคการถา่ ยทำแบบสโลโมช่ัน หรือเทคนคิ แอนิเมช่ัน ฯลฯ เป็นตน้ 6. ทำใหเ้ หน็ ประสบการณ์การเรยี นรู้ไดอ้ ยา่ งใกลช้ ดิ การสาธติ ของผู้ทรงคณุ วฒุ ิ ถา่ ยทำเปน็ ภาพยนตร์ ทำใหเ้ หน็ การแสดงการใชเ้ ครอื่ งมอื อปุ กรณต์ า่ ง ๆ แสดงขนั้ ตอน ประกอบการบรรยาย โดยถ่ายแบบระยะใกล้ ทำให้ทุกคนได้เห็นภาพชัดเจน ได้เห็น ขัน้ ตอนต่าง ๆ ของการสาธติ วธิ กี ารหรือข้นั ตอนของกระบวนการต่าง ๆ ไดช้ ดั เจน 7. เอาชนะอปุ สรรคทางกายภาพในการเรยี นหลายดา้ น เช่น สามารถเรียนรู้โลก ภายนอกไดก้ วา้ งขวาง เชน่ การศกึ ษาชวี ติ ความเปน็ อยขู่ องชาวจนี สเปน ฯลฯ หรอื ชวี ติ สตั ว์ใตท้ ะเล การทศั นศกึ ษาภมู ปิ ระเทศถน่ิ ทะเลทราย ภเู ขา ปา่ ไม้ ฯลฯ โดยภาพยนตร์ 8. มคี วามยืดหยนุ่ เชน่ ใช้บางตอน ไมจ่ ำเปน็ จะตอ้ งใช้ทง้ั เรอื่ งก็ได้ ปิดเสียง บรรยายตามตอนท่ีต้องการก็ได้ ภาพยนตรท์ เ่ี หมาะสมสำหรับเดก็ ในยุคที่การส่ือสารผ่านภาพและเสียงเป็นไปดว้ ยความสะดวก ไม่ว่าจะเป็นการ หาซอ้ื หรือเช่าจากร้าน ดาวน์โหลด หรอื การชมผ่านเวบ็ ไซตท์ ่เี ปิดให้บรกิ าร เด็กและ เยาวชนจึงเข้าถึงส่ือต่างๆได้อย่างง่ายดาย ภาพยนตร์เป็นเครื่องมือในการถ่ายทอด เร่ืองราวตา่ ง ๆ อย่างเข้าถงึ เพราะผา่ นกระบวนการคิดของกลุ่มผู้ผลิตท่ที ำการศึกษา มาแลว้ วา่ จะตอ้ งใชเ้ ทคนคิ กลยทุ ธ์ ใชภ้ าษาทส่ี ง่ ตรงถงึ กลมุ่ เปา้ หมายได้อยา่ งไร ดงั นน้ั จงึ ไมต่ ้องแปลกใจว่าภาพยนตรแ์ ตล่ ะเรื่องจะติดตาตรึงใจเดก็ เยาวชน รวมถงึ ผู้ใหญ่ และสง่ ผลตอ่ อารมณค์ วามร้สู กึ เป็นอย่างสงู อย่างไรก็ดี พ่อแม่ผู้ปกครองควรมีความรู้เป็นต้นทุนนำมาเลือกใช้เพ่ือการ พิจารณาหยิบเรอ่ื งราวตา่ ง ๆ มาใหเ้ ด็ก ๆ ไดเ้ รยี นรู้

ดูหนงั ...เหน็ เนือ้ ในชวี ติ 11 แนวคิดเร่อื งรายการสำหรับเดก็ ทเ่ี หมาะสมตามชว่ งของวัย4 ชว่ งอายุ พฒั นาการของชว่ งวัย 3-5 ปี - ความสนใจของเด็กในชว่ งนกี้ ็ คอื ความอยากรอู้ ยากเหน็ เกี่ยวกับเร่อื ง   ธรรมชาติและส่ิงแวดล้อม (คน, สัตว์, ต้นไม้, ส่ิงมีชีวิต) พอใจใน 6-9 ปี   คำชมหรือเสริมแรง ไม่ชอบการตำหนิ สามารถเล่นคนเดียวได้โดยยัง   ไมต่ ้องมเี พอ่ื น - ชอบเรอ่ื งราวแนวจนิ ตนาการ เพอ้ ฝนั เหนอื จรงิ (Fantasy) เทพนยิ าย - ปกรณัม มีอภินิหารบ้างเล็กน้อย เน้ือหาท่ีเหมาะสมจึงควรมีความ ใกลเ้ คยี งกบั สภาพแวดลอ้ มทต่ี วั เดก็ พบเหน็ อยู่ โดยเนอ้ื เรอื่ งควรดำเนนิ ไป อยา่ งงา่ ย ๆ ไมซ่ บั ซอ้ น มตี วั ละครไมม่ ากนกั งา่ ยตอ่ การจดจำ แนวเนอ้ื หา ทเ่ี หมาะสมคอื เน้นดา้ นภาษาและจินตนาการ - วิธีการนำเสนอที่ดึงดูดความสนใจได้ดี เช่น นิทาน, หุ่น, การ์ตูน, การแสดงออก ฯลฯ - ความสนใจของเด็กในช่วงนี้ก็คือ ยังคงชอบนิทาน ตำนาน เร่ืองราว อทิ ธิปาฏิหาริย์แต่กเ็ รม่ิ ทีจ่ ะสนใจโลกทเ่ี ปน็ จริงมากข้นึ ด้วย จากสภาพ แวดลอ้ มท่ตี ้องพบปะกบั คนรอบขา้ ง จึงมีความสนใจเดก็ หรอื เพอื่ นทม่ี ี ชว่ งวัยใกล้เคียงกนั รวมไปถงึ ความสนใจเกี่ยวกบั ธรรมชาตศิ ึกษา - ชอบการแสดงออก ชอบการยกยอให้กำลงั ใจ-เสริมแรง ชอบเร่อื งชวน คิดและการใช้กำลังต่อสู้ เร่ืองราวท่ีเก่ียวกับนิทาน นิยายท่ีนำเอา เรอ่ื งราวของชวี ประวตั ิ วทิ ยาศาสตร์ การคดิ ค้นสง่ิ ประดษิ ฐ์ งานอดเิ รก วรี บรุ ษุ วรี สตรี หรอื บคุ คลสำคญั ของโลกจะเปน็ ที่ได้รบั ความสนใจ แต่ จะต้องไม่ยากหรอื ซับซ้อนเกินไป และมคี วามยาวไมม่ าก - เป็นช่วงเวลาท่ีควรส่งเสริมให้รักการอ่าน เน่ืองจากเป็นช่วงวัยกำลัง เริ่มตน้ ศึกษาหาความรู้ พื้นฐานทจ่ี ะเสริมความร้กู ารอา่ นหรือภาษาจงึ มคี วามสำคัญ - วิธีการนำเสนอท่ีดงึ ดดู ความสนใจได้ดี เช่น นิทาน, การต์ นู , ละคร, การแสดงออก ฯลฯ 4สงั เคราะหจ์ ากจมุ พล รอดดี ใน นารากร ตยิ ายน (2536) อา้ งแลว้ , รญั จวน อนิ ทรกำแหง (2520) ใน อรพนิ ท์ศกั ดเิ์ อยี่ ม “การใช้ประโยชน์และความพึงพอใจท่เี ด็กได้รับจากการชมรายการโทรทัศน์สำหรับเด็ก.” วิทยานิพนธ์นิเทศศาสตร- มหาบัณฑิต จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 2537 และเข็มพร วิรุณราพันธ์ “เอกสารประกอบเรื่องรายการโทรทัศน์ท่ี เหมาะสมกบั พฒั นาการของเดก็ .” เอกสารอัดสำเนา, มูลนิธเิ พื่อการพฒั นาเด็ก.

12 ดูหนัง...เหน็ เนอื้ ในชีวิต ชว่ งอายุ พัฒนาการของช่วงวยั 10-12 ปี -มีความสนใจท่ีหลุดพนโลกในจินตนาการระดับหน่ึง มีความสนใจ กับส่ิงรอบขางในสภาพของความเป็นจริงมากข้ึน เร่ิมสนใจกับสังคม เร่ิมติดเพ่ือนมากกว่าพ่อแม่ รักพวกพอง เริ่มเรียนรูเพื่อกาวไปสู่การ เปน็ วยั ร่นุ และผูใหญ่ -เรอ่ื งราวหรอื รายการที่ใกลเ คยี งกบั ชวี ติ จรงิ มากขนึ้ เดก็ ผชู ายยงั คงชอบ เรอื่ งผจญภัย ลกึ ลับ การคน ควา ประดิษฐ – ทดลองทางวิทยาศาสตร ตลอดจนเครื่องยนตก ลไก เดก็ หญิงชอบเรื่องเกีย่ วกับชวี ติ ในบาน สตั ว เลย้ี ง ธรรมชาติ และชอบเรอื่ งเกย่ี วกบั รกั ๆ ใคร่ ๆ หรอื บางทกี ช็ อบเรอ่ื ง เก่ียวกบั การงานอาชพี – ศิลปะประดษิ ฐ -การนำเสนอเร่ืองราวซับซอนมากข้ึน การจบแบบขมวดปมไวใหคิดจะ ไดรับความสนใจ -วิธีการนำเสนอที่ดึงดูดความสนใจไดดี เช่น นิทาน, การตูน, ละคร, การแสดงออก ฯลฯ

เล่าเเรป่อื ลงี่ยรนาควภวาามพคยิดนตร์ “¢ŒÍ´Õ¢Í§Ë¹§Ñ ¡ç¤Í× Á¹Ñ ‹¹ÃÐÂСÒÃà´¹Ô ·Ò§ä´´Œ ÕÁÒ¡ º¹¤ÇÒÁࢌÒ㨺ҧÍ‹ҧ«Ö觵ŒÍ§ãªŒàÇÅÒÂÒÇä¡Å¶Ö§¨ÐࢌÒ㨠ᵋ˹ѧÁ¹Ñ 㪌àÇÅÒªÇÑè âÁ§¤ÃÖ觷ÓãËàŒ ¢ŒÒ㨠ÇÒ‹ ÃÐËÇ‹Ò§ÊÔ§è ·ÕËè ÒÂ仡ѺÊÔ觷àèÕ ËÅÍ× ÍÂÙ‹ ¶ŒÒÁ¹ØɏäÁÍ‹ ÂÒ¡·¡Ø ¢· ÃÁÒ¹ àÃÒÍÒ¨¨ÐµŒÍ§¿¹˜ ¸§àÅ×Í¡áÅÇŒ ¹ÐÇÒ‹ àÃÒ¤ÇèÐáÊǧËÒÍÐäà àÃÒ¤ÇèÐãËŒ¤Ø³¤Ò‹ ¡ÑºÍÐäà «Öè§Ë¹§Ñ ªÑèÇâÁ§¤ÃÖè§ÁѹºÍ¡àÃÒä´Œ ã¹¢³Ð·èÕ¶ÒŒ àÃÒ㪌ªÇÕ µÔ ¡Ñºà´¡ç ·¹èÕ Õè àÃÒÍÒ¨¨Ð㪌àÇÅÒ¶Ö§ ò »‚ ·Õ¨è зÓãËàŒ ¢Òµ¡¼ÅÖ¡ ÃÐËÇ‹Ò§¡ÒÃáÊǧËÒÊèÔ§·èÕËÒÂ仡Ѻ¡ÒÃãËŒ¤Ø³¤‹Ò¡ÑºÊÔ觷èàÕ ËÅÍ× ÍÂÙ‹” ·ªÔ Ò ³ ¹¤Ã ¼ÙŒÍӹǡÒÃÈٹ½ ƒ¡áÅÐͺÃÁ à´¡ç áÅÐàÂÒǪ¹ºÒŒ ¹¡ÒÞ¨¹ÒÀÔàÉ¡ ศนู ยฝ์ กึ และอบรมเดก็ และเยาวชนบา้ นกาญจนาภเิ ษก อยู่ใน ความรับผิดชอบของกรมพินิจและคุมครองเด็กและเยาวชน กระทรวงยุติธรรม รับ เยาวชนที่ศาลคดีเด็กและเยาวชนพิพากษาใหควบคุมตัวจากบานกรุณา บานมุทิตา บา นอุเบกขา ทกุ คดี แตจ่ ะตองเหลอื เวลาในการควบคมุ ตวั มากกวา่ 1 ปี 6 เดือน สำหรับวัยรุ่นที่กาวพลาด ความสับสนในคุณค่าของตนเอง ความอ่อนแอ

14 ดูหนัง...เหน็ เนื้อในชีวิต ทางดา้ นการตัดสินใจ ตน้ ทุนในการคิดวิเคราะหต์ ่ำ ดังนั้นรูปแบบของกจิ กรรมท่สี รา้ ง จดุ เปลี่ยนให้กบั ชีวติ เพือ่ ให้เด็กวยั รุ่นทก่ี า้ วพลาดและไดม้ ีการศึกษา ทบทวนส่ิงทท่ี ำ เติมเตม็ ในจดุ ทข่ี าดพร่องของชีวติ รปู แบบกิจกรรมของบ้านกาญจนาฯ จึงเปน็ ไปเพ่อื ตอบสนองให้เด็ก เยาวชน ได้เรียนรู้ผ่านกระบวนการของกิจกรรมทักษะชีวิต หรือ การเรยี นชีวติ เรยี นสงั คมทีห่ ลากหลาย ไม่วา่ จะเป็นเรอื่ งการเรยี นหนงั สอื ฝกึ อาชพี แต่มีกิจกรรมหน่ึงที่เปล่ียนกระบวนการคิดของเด็กได้อย่างค่อยเป็นค่อยไป นั่นคดิ กจิ กรรมการชมภาพยนตรแ์ ละตามด้วย “ร่วมคิด รว่ มคุย ร่วมเขยี น...หลงั ชม ภาพยนตร์” สำหรับวัยรุ่นส่ือภาพยนตร์และความบันเทิงในรูปแบบต่าง ๆ คือ ส่วนหนึ่งของชีวิต โดยเฉพาะภายใต้สังคมบริโภคนิยม การหอบหิ้ววัยรุ่นให้พ้นจาก รศั มขี องสื่อ หรอื การเก็บสือ่ ใหพ้ ้นจากสายตาวัยรุ่นเข้าขา่ ย “ปฏบิ ตั ิการท่ีฝืนเกินไป” แตก่ ารยอมแพ้อย่างราบคาบกเ็ ปน็ เร่ืองทีส่ นิ้ คดิ และอ่อนแอเกินไปเชน่ กนั สำหรบั กิจกรรมทกั ษะชีวิต “รว่ มคิด รว่ มคยุ ร่วมเขียน...หลงั ชมภาพยนตร”์ เปน็ ส่วนหนึ่งของการแปรรูปสิ่งแวดลอ้ มท่อี าจจะมพี ิษ มภี ัยแอบแฝงให้เปน็ วัคซีนเพอ่ื สร้างภูมิคุ้มกันโรคที่ไม่ใช่โรคทางกายในแบบท่ีเคยรู้จัก โดยป้ามลของเด็ก ๆ หรือ คุณทชิ า ณ นคร ผอู้ ำนวยการฯ เป็นผรู้ เิ ริ่มนำกระบวนการชมภาพยนตรเ์ พื่อพัฒนา กระบวนการคิดวิเคราะห์สำหรับเด็ก เยาวชนมาปรับใช้กับเด็ก วัยรุ่นในบ้าน กาญจนาภิเษกฯ เพราะตระหนักดีว่า เราไม่สามารถหลีกหนีจากสื่อได้ เพราะสื่อ อยู่ล้อมรอบตัวเรา วิธีการที่ดีที่สุด คือ สร้างภูมิคุ้มกันเป็นต้นทุนสำหรับการต่อสู้ ในอนาคต เหล่านี้คอื กระบวนการที่ป้ามลได้ใชก้ บั เดก็ เยาวชนในบ้านกาญจนาภเิ ษกฯ อยา่ งไดผ้ ลมาเปน็ เวลากวา่ 1 ปี ภาพยนตร์ทีเ่ หมาะสมกบั เด็กต้องเป็นอยา่ งไร จรงิ ๆ ถามอยา่ งนป้ี า้ กต็ อบไมค่ อ่ ยไดน้ ะ เพราะปา้ ไมค่ อ่ ยอยากคดิ อะไรในกรอบ กระแสหลักเลย เพราะวา่ ในท่วั ไปเราก็มกั จะตเี สน้ กันอยู่ อันโน้นก็ไม่ได้ อันน้กี ็ไม่ได้ อันน้นั ก็ไม่ได้ นะคะ แต่ในโลกแหง่ ความเปน็ จริง ท่เี ราคดิ วา่ ไม่ไดม้ นั ก็มอี ยู่ใหเ้ ราเห็น ไปหมด แต่เราก็ชอบคิดว่าโน่นก็ไม่ได้ น่ีก็ไม่ได้ แต่ในความเป็นจริงเราก็ไม่เห็นเอา อะไรออกไปจากข้างหน้าเดก็ ๆ ได้สกั อยา่ งหนง่ึ ใช่ไหมคะ กท็ กุ อยา่ ง เหน็ ลอยวนเวยี น กันอยู่อย่างน้ัน ดังน้ันในมุมหนึ่งของเราก็คือว่าเม่ือเราไม่สามารถจะเลี่ยงมันได้

ดหู นัง...เหน็ เนือ้ ในชวี ิต 15 ก็ตองชนกับมันเท่านั้นเอง เพราะเด็ก ๆ ชอบดูภาพยนตรจึงนำมาสู่กระบวนการนำ ภาพยนตรมาใชส ำหรับการเรยี นรูข องเด็ก เราก็ไม่รูหรอกชอบหรือไม่ชอบ แต่เรารูว่ามันมีอยู่รอบตัวเด็กในทุกหนทุกแห่ง นะคะ ในแผง ในบาน ขางบาน มันมีไปหมดใช่ไหมคะ แลว ถาหากวา่ เด็กไมม่ ที ักษะ ไมม่ คี วามสามารถในการจดั การกบั มนั มนั กจ็ ะครอบงำแลว กเ็ ปน็ ผกู ระทำ แลว เรากเ็ ปน็ ผูถกู กระทำ ดังนั้นถา เราไม่อยากใหเ ดก็ เปน็ ผูถกู กระทำ เรากค็ งจะตอ งหันไปสูก บั มัน แต่จะสแู บบไหนทที่ ำใหเ ราน่าจะเป็นผชู นะบาง ไม่ใชเ่ ปน็ ผแู พต ลอดกาลนะคะ เพราะ มนั เป็นสง่ิ หนึ่งซ่ึงมันหนีไม่ไดอยแู่ ลว มนั อยรู่ อบ ๆ ตวั เด็ก ๆ อยู่ในสังคม ¶า้ พอ่ แม่ ผปู้ กครองทั่วไปปด ทวี ีเลย เพ่ือไม่ใหเ้ ดก็ รับสื่อจะเป็นอยา่ งไร คุณคิดว่าคุณทำไดจริงหรือเปล่าล่ะ ถาอย่างน้ันก็คือคุณตองเป็นร่างเดียวกับ เดก็ นะคะ แลวคุณก็ตองติดตวั เขาไปทกุ หนทกุ แหง่ คณุ ก็ตองหนบี เขาไปเหมือนจิงโจ แลว คุณถงึ จะทำแบบนั้นได แต่ถามว่าในภาคปฏบิ ตั จิ รงิ ๆ คุณทำไดห รือเปล่า เม่อื ถา คุณทำแบบน้ันไดอาจจะพักหนึ่ง ตอนที่ลูกคุณยังอยู่ในเง่ือนไขท่ีคุณควบคุมเขาได ทกุ ยา่ งกา วใช่ไหมคะ แลว คณุ อาจจะจดั การดว ยวธิ แี บบนี้ แตว่ นั หนง่ึ ลกู คณุ กต็ อ งเตบิ โต ตอ งแยกรา่ งไปจากคณุ โดยธรรมชาตขิ องมนษุ ยก ต็ อ งเดนิ เดย่ี วในสงั คม คำถามกค็ อื วา่ เมอ่ื ถงึ วนั นนั้ เมอ่ื เดก็ เขาไปเหน็ สอ่ื แบบนห้ี รอื ไปเหน็ ขอ มลู แบบนี้ เขาจะเอาสตปิ ญั ญา เอาทกั ษะ เอาความสามารถใด ๆ ไปจดั การกบั มนั ใช่ไหมคะ ก็เหมอื นกบั เขา ถา จะ เปน็ โรคทางการแพทยก ค็ อื ภมู คิ ุมกนั ตวั เองบกพร่องไปแลว ตอนวันนนั้ ใช่ไหมคะ ก่อนทเ่ี ราจะเอาภาพยนตรม์ าสอนเพ่ือใหเ้ ดก็ เรียนรู้ ใน°านะผใู้ หญต่ อ้ งศกึ ษาล่วงหนา้ แนน่ อนมันกต็ อ งมีขั้นตอนของมนั ไม่ไดแ ปลวา่ หนังเปน็ รอยเปน็ พนั เรื่องท่เี รามี อย่ใู นมอื ของเราตอนนท้ี กุ เรอ่ื งมนั จะใชไดห มด มนั ก็ไม่ใชน่ ะคะ เรากต็ อ งดู ตอ งหาแงม่ มุ หาสว่ นทเ่ี ราคดิ วา่ จะสามารถแปลงรปู แปลงรา่ งเปน็ วคั ซนี ได เปน็ อาวธุ ทางปญั ญาใหก บั เดก็ ได ซึง่ เราตองคนหาสิง่ เหล่านก้ี ่อนนะคะ แต่เราก็เชือ่ วา่ หนังบางเร่อื งถงึ แมว ่าวนั นี้

16 ดหู นงั ...เห็นเนื้อในชวี ติ เด็กดูไม่ได้ เรายังไม่สามารถนำมาใหเ้ ขาดูดว้ ยเหตุผลท่ีว่ามันยังไม่เหมาะสม แต่เรา เช่ือว่าถ้าหากว่าเด็กได้ผ่านการคิดวิเคราะห์ แล้วก็ตีความเนื้อหาที่นำเสนอในหนังได้ เก่ง อีก ๕ ปตี ่อมา หนังเรอ่ื งทเี่ ราคิดว่าเขาไม่ควรดใู นวันน้ี เขาก็ดไู ดน้ ะคะ เพราะวา่ เขามีปัญญาที่แยกแยะได้แล้วก็รู้ว่าอะไรท่ีเป็นเน้ือหา หรือแก่นของเรื่องที่เขาจะนำไป ใชต้ อ่ หรอื อะไรมันเป็นแค่มายาคตจิ ากหนงั แต่วา่ นน่ั หมายถงึ การมตี น้ ทุนทเ่ี พยี งพอ ในการแยกสารตา่ ง ๆ ทอี่ ยู่ในหนังได้ดว้ ยตัวของเขาเอง ในชว่ งวนั หน่ึงหนังบางเรื่อง อาจจะไม่เหมาะกับเด็กจริงๆระหว่างท่ีเขาอยู่กับเรา แต่ถ้าทักษะในการดูหนังของเขา มนั ถูกพัฒนาไปเรอ่ื ย ๆ อย่างเพียงพอ อีก ๕ ปีต่อมาเร่ืองท่ีเราคิดว่าไม่ควรดใู นปนี ้ี มนั อาจจะไมม่ ปี ญั หาใน ๕ ปี ตอ่ มาถา้ เขาจะดู ต้องมกี ารเตรยี มกระบวนการ ใหเ้ ดก็ ก่อนท่จี ะดู เพื่อสร้างภมู คิ ุ้มกนั กค็ อื จรงิ ๆ หนงั ทกุ เรอ่ื งทเ่ี ราเอามาดู เรากจ็ ะพบวา่ มนั มสี ง่ิ ท่ีไมค่ วรดอู ยู่ในหนงั อยู่ก็เยอะใช่ไหมคะ เพียงแต่ว่าถ้าเราสามารถท่ีจะสร้างความเข้าใจต่อตัวละครใน ณ วนิ าทนี น้ั ให้ได้ สง่ิ ท่ีไมค่ วรดมู นั อาจจะแปลงรปู แปลงรา่ งเปน็ ความเขา้ อกเขา้ ใจก็ได้ อย่างเช่น เขาดูหนังอยู่เร่ืองหน่ึงซ่ึงเป็นเร่ืองของวัยรุ่นผู้หญิงท่ีมีพฤติกรรมไม่ดีทาง เพศนะคะ หนอี อกจากบา้ นหลงั จากกอดจบู กบั พอ่ เลย้ี ง แลว้ แมม่ าเหน็ เขากอ็ าจจะรสู้ กึ ละอายใจหรอื อาจจะร้สู กึ ผิด ถงึ ท่สี ุดก็หนอี อกจากบ้านไป ระหวา่ งท่ีหนอี อกจากบา้ น ก็ไปเทย่ี วในลกั ษณะซ้ำเตมิ ตัวเอง เช่น ไปคบผ้ชู ายไม่เลอื กหนา้ ไปมีเพศสมั พันธ์กบั ผชู้ ายหลายคนมากหนา้ หลายตา ใช่ไหมคะ ซงึ่ มบี างฉากดูกระตุ้นความรูส้ ึกทางเพศ ไดเ้ หมอื นกนั แตถ่ งึ ทส่ี ดุ เรากเ็ อาหนงั เรอ่ื งนม้ี าใหเ้ ดก็ ดหู ลงั จากทเ่ี ราดไู ปดมู าหลายรอบ นะคะ แตต่ วั สำคญั ทเ่ี ราทำใหค้ ณุ คา่ ของตวั ละครในหนงั เรอ่ื งน้ไี มด่ งึ ดา้ นมดื ของเดก็ ๆ ออกมา แต่ดึงด้านสว่างออกมาแทนก็คือว่า เราพยายามจะทำให้เขาเห็นว่าตัวละคร ตัวน้ีมันมีเบื้องหลังของการเดินออกจากบ้านมาใช่ไหมคะ แล้วถ้าเราจะไปเจอเด็ก ผู้หญิงสักคนหนึ่ง ซึ่งเรารู้ว่าเบ้ืองหลังของเขามาด้วยความเจ็บปวดและพ่ายแพ้แล้ว กำลังทำลายตวั เองแบบนี้ คำถามกค็ อื ว่า เรายงั จะมีแก่ใจทจ่ี ะทำอะไรกบั เขาบา้ ง จะ ซ้ำเตมิ เขาไหม หรอื จะพาเขาไปส่ดู ้านที่ปลอดภยั ซ่งึ ท้ังหมดน้ีมันกจ็ ะทำให้เดก็ ๆ มี ความรสู้ กึ ถงึ แตล่ ะคนทเ่ี ราเหน็ อยขู่ า้ งหนา้ มนั เหมอื นกบั วา่ เหน็ พฤตกิ รรมหนง่ึ ของเขา

ดูหนัง...เห็นเนื้อในชวี ติ 17 แต่ภายใตพฤติกรรมหน่ึงของเขามันก็มีเบ้ืองหลังอยู่ แลวถาเรามองทะลุไปถึงตรง นน้ั แลว เรายงั อยากซำ้ เติมเขาอีกหรือเปล่า หรือเรารสู กึ เหน็ อกเห็นใจเขา ซึ่งหนังเร่ืองน้ีปรากฏว่ามันก็ดึงดานสว่างของเด็กออกมาไดเยอะ ไม่มีใครรูสึก ว่าเจาไฮดี้ในหนังเน่ียเป็นเด็กผูหญิงที่ควรแก่การเป็นเหย่ือนะคะ เมื่อสุดทายท่ีเราขอ ใหเขาแยกไปทำงานเดี่ยวโดยการเขียนจดหมายถึง ไฮด้ี กันคนละฉบับ เราก็เห็นว่า จดหมายที่เขาเขียนถึงไฮดี้ ก็คือพ่ีชายคนดีคนหนึ่ง ซึ่งอยากบอกกับนองสาวว่า “หยุดใชชีวิตแบบน้ีซะนะ กลับเขาบานซะ ผูชายท่ีเราเจอในท่ีแบบนี้ไม่เคยหวังดีต่อ เรานะ” อะไรอย่างน้ี ซึ่งมันก็สรางความรูสึกสมเหตุสมผลแลวก็เป็นดานดีท่ีมนุษย คนหนึ่งพงึ มี ท้ัง ๆ ทต่ี อนทีเ่ ราดหู นังน้ีคร้งั ทีส่ องคร้งั ท่สี าม เรากย็ ังรสู ึกว่าหนังเร่อื งน้ี ก็เปน็ หนังที่ยังเสี่ยง ๆ กับวัยร่นุ อยู่ แต่พอเราเอาเนอ้ื หาบางอยา่ ง เอาคุณคา่ บางอยา่ ง มาประกบลงไปในหนังเรอ่ื งน้ี หนังเร่อื งนี้ก็กลายเป็นวัคซนี ทันที กวา่ จะตดั สินใจเลือกหนังสักเรอ่ื งต้องใช้เวลา สว่ นใหญ่ขน้ั ตอนดูหนงั ตอนนปี้ ้ามลยังรับผิดชอบอยู่ เพราะว่ามันเป็นกจิ กรรม ที่เรานำเสนอและเป็นคนชอบดูหนัง และบางอย่างเราก็ไม่ไดทำในเวลาใช่ไหมคะ ทำตอนตี ๒ ตี ๓ โนน่ นะ่ คะ่ เวลาเราไดห นงั มาสกั ชดุ หนง่ึ เรากด็ นู าน ดใู นเวลาทส่ี งบ ๆ แลว ก็คนหาบางมุมของมนั นะคะ หรือคน หาเนื้อหา แก่นเรื่อง สำหรบั กลุ่มเปา้ หมาย ของเราโดยเฉพาะดว ยนะคะ เราอาจจะไม่ไดคดิ แทนเด็กวัยร่นุ ทั้งประเทศ หรอื ไม่ได คิดแทนเดก็ ในโรงเรยี นนะคะ เราคงไม่ไดไปไกลถึงขนาดนน้ั แตเ่ รากำลงั นัง่ นึกอยู่วา่ ลกู หลานเราในบา นกาญจนาภเิ ษกเขาผา่ นอะไรมา แลว อะไรทจี่ ะเปน็ สะพานพาเขาทอด ออกไปสู่โลกขา งนอกทเ่ี ปน็ มติ รกบั คนอน่ื แลว กเ็ ขา ใจตวั เอง แลว กเ็ ขา ใจคนอน่ื มากขน้ึ โจทยข องเรากอ็ ยแู่ ถว ๆ น้ี ดงั นน้ั เวลาพอเราดหู นงั ๑ เรอ่ื งเรากน็ ง่ั นกึ ถงึ วา่ หนงั เรอ่ื งน้ี จะไปช่วยคลี่คลาย หรือไปสรางความเขาใจดี ๆ ต่อคนในสังคม ต่อผูคนไดอย่างไร มากกวา่ ซึง่ ถา เราทำไปบอ่ ย ๆ เราก็จะไม่รสู ึกว่ามนั ยงุ่ ยากนะคะ มนั ก็เปน็ เหมือนกับ ชา่ งตดั เสอ้ื ถา ตดั เสอ้ื บอ่ ย ๆ เดย๋ี วกต็ ดั เกง่ ทำกบั ขา วบอ่ ย ๆ เดย๋ี วกท็ ำอรอ่ ยเองใช่ไหมคะ ทั้งหมดนี้มันเปน็ ทกั ษะ

18 ดหู นงั ...เหน็ เนอ้ื ในชวี ติ กระบวนการใช้ภาพยนตร์กับเด็ก ผู้ใหญ่ควรต้องดเู รอ่ื งนัน้ ใหผ้ ่านตา มนั กน็ า่ จะเป็นเช่นนั้นถาเราจะใชก บั เด็กในวงกวาง เพราะวา่ เดก็ ท่นี ี่เขาก็ไม่ใช่ ลูกเราที่จะนอนดูหนังดวยกันไดใช่ไหมคะ ที่นี่เขามาอยู่กับเราในลักษณะท่ีมาเพ่ือ แกไข ฟนื้ ฟู เยยี วยา บำบดั ดงั นน้ั มนั กต็ อ งหาเครอื่ งมอื หลาย ๆ ตวั ในแตล่ ะสปั ดาห แตล่ ะเดอื น แตล่ ะปนี ะคะ ใหเ ขาไดอ ยกู่ บั เราไดบ นความรสู กึ ทที่ า ทาย สมวยั นา่ สนกุ เพราะฉะนน้ั หนงั กเ็ ปน็ เครอื่ งมอื หนง่ึ ในหลาย ๆ เครอื่ งมอื ทเี่ ราใช ตอ งพจิ ารณาคดั เลอื ก หนงั ท่นี ำมาฉาย รวมไปถงึ การต้ังคำถามต่าง ๆ จากในหนังหลังจากดูจบ ข้อดี ข้อเสียของการใช้กระบวนการใชภ้ าพยนตร์ จริง ๆ เรากย็ ังไม่ไดพ บขอ เสยี พบแตข่ อ ดแี ลว ก็พบว่าขอ ดที ่มี ันมากกว่าน้ันก็ คอื วา่ หนังเนย่ี หลังจากเดก็ ดแู ลว สมมตวิ า่ เด็กอาจจะไมช่ อบคนบางคน เช่น ไมช่ อบ เพอ่ื นบางคนทม่ี นั ดนู สิ ยั ไมด่ ี เกเร พดู ไมร่ เู รอ่ื ง ทำตวั เหมอื นเปน็ โจทยอ ยนู่ น่ั แหละนะคะ สมมติว่าเด็กรูสึกกับใครสักคนหน่ึงซ่ึงเป็นเด็กแบบน้ันนะคะ แต่พอเขามาดูหนังอยู่ สักเร่ืองหนึง่ เช่น ดซู ๊อตซ่ี เป็นหนงั ของเดก็ วัยรนุ่ คนหนง่ึ ซ่ึงโคตรจะเกเรเลย แต่ใน หนงั เนีย่ มนั มกี ารฉายภาพใหเห็นว่าบางมุมของความขาดพร่องของซอ๊ ตซี่ มนั คืออะไร แลวมนั เหมอื นกบั ทำใหเกดิ การเชอ่ื มต่อไดว่าทเ่ี ราเห็นซ๊อตซเ่ี ป็นอยา่ งน้ี มันก็มี Best on to Story ของเขาอยู่ ดังนั้น เขาอาจจะเกลยี ดเพ่อื นคนหนึง่ ซงึ่ มันนสิ ยั แย่มากเลย แตเ่ ขากลบั วเิ คราะห ซอ๊ ตซบ่ี นความเขา อกเขา ใจ แลว เขารสู กึ เมตตาซอ๊ ตซ่ี หนงั ซอ๊ ตซ่ี ตอนจบเนี่ยอยู่ในวงลอ มของตำรวจ แลว กำลังจะถูกวสิ ามญั ฆาตกรรม เมอ่ื เราถาม เด็ก ๆ ว่า หนังมันเปิดใหเราจินตนาการว่าแลวเราอยากใหซ๊อตซ่ีอยู่หรือตายเนี่ย ขึ้นอยู่กับจินตนาการของผูดูละ เพราะหนังมันไม่ไดยิงซ๊อตซ่ีใหตายตูมใหเราเห็น แตเ่ ขาทง้ิ ภาพสดุ ทา ยกค็ อื วา่ ตำรวจกำลงั เลง็ ปนื ทกุ กระบอกไปทเ่ี ดก็ วยั รนุ่ ท่ีโคตรเกเร คนนแี้ ตก่ ำลงั จะเปลย่ี นแปลงอยเู่ นยี่ นะคะ แลว คำถามทเี่ ดก็ ตอ งตอบคอื แลว ใครอยาก ใหซ๊อตซ่ีอยู่หรือตาย ปรากฏว่าฉายมากี่ครั้งไม่ว่าใหเด็กท่ีไหนดูไม่มีใครอยากให ซอ๊ ตซต่ี าย คำตอบกค็ อื วา่ มนั ทำใหเ ขารสู กึ วา่ คนบางคนทเ่ี ขารสู กึ วา่ เลวในสายตาของเขา เนย่ี นะคะ หรอื วา่ เขาเกลยี ดคนแบบนม้ี าก เอาเขา จรงิ หนงั เรอ่ื งนก้ี ลบั ทำใหเ ขารสู กึ วา่

ดหู นงั ...เห็นเนือ้ ในชวี ิต 19 ความเมตตาของเขาต่อคนแบบซ๊อตซ่ีมันมีอยู่ได้ใช่ไหมคะ ดังน้ัน หนังมันสามารถ สร้างอารมณ์ ความรู้สึกที่ดีขึ้นมาได้ แล้วพอเราอธิบายเรื่องของซ๊อตซ่ีให้เขาเห็น เราเหน็ ความออ่ นโยนในตวั เขา พออธบิ ายเพม่ิ เขากเ็ หน็ ซง่ึ มนั เชอ่ื มตอ่ งา่ ยมากทเ่ี ขาจะรสู้ กึ เหน็ อกเหน็ ใจเพือ่ นบางคนท่เี ขาเคยเกลียดชังและรสู้ กึ วา่ ทำไมมันนิสัยไม่ดนี ะคะ เขาก็ เร่ิมเข้าใจว่าคนแต่ละคนมันมีบาดแผลอยู่ในใจ แล้วก็เยียวยาไม่ได้หายกันทุกคนใน เวลาทเ่ี ทา่ ๆ กนั ใช่ไหมคะ เพราะฉะนนั้ หนงั เรอื่ งซอ๊ ตซม่ี นั บอกได้อยา่ งหนง่ึ วา่ ถา้ ผู้ใหญ่ ดูหนงั ซ๊อตซีห่ ลาย ๆ หน ผู้ใหญก่ ็แทบจะไมเ่ กลยี ดเด็กคนไหนอีกเลยในโลกน้ี แลว้ ถ้า เราสกั คนหนึ่งชอบเกลยี ดเพือ่ น ถา้ เราดซู ๊อตซเ่ี รากจ็ ะเลิกเกลียดทกุ คน ซึ่งน่คี อื ขอ้ ดี ของหนังนะคะทม่ี นั ย่นระยะเวลาของความรูส้ ึกบางอย่างของเรา ซ่ึงมันอาจจะใชเ้ วลา นานมากในการเปล่ียนแปลงทัศนะหรือมุมมองของเราต่อเรื่องใดเร่ืองหน่ึง แต่หนัง เน่ยี นะคะ มันใชเ้ วลาคอ่ นขา้ งกะทัดรดั นะคะ มนั ทำใหเ้ รารู้สกึ ว่าไม่ต้องเดนิ ทางกนั อีก ยาวนานนะคะ แต่เราสามารถทจ่ี ะเขา้ ถึงอารมณ์และความรูส้ ึกแบบนี้ไดน้ ะคะ ซง่ึ มนั เป็นข้อดีท่ีเราพบว่าหนังเกือบทุกเร่ืองช่วยทำให้ระยะเวลาของการเดินทางของเรา สน้ั ลงนะคะ อย่างเช่น เราดู โฮเทลรวนั ดา เราเหน็ วา่ ฮูตู กบั ตุสซ่ี เนยี่ แท้ท่จี ริงเขาเป็นคน ซ่ึงหน้าตาละม้ายคล้ายกันเพียงแต่อาจจะถูกแบ่งโดยเงื่อนไขทางภูมิศาสตร์ใด ๆ กแ็ ลว้ แต่ ทำใหเ้ ขาเหมอื นคนตา่ งชาตพิ นั ธก์ุ นั แตจ่ รงิ ๆ เขาเหมอื นกนั คนจากตา่ งประเทศ ไปเหน็ ฮตู ู กบั ตสุ ซี่ แทบจะแยกไมอ่ อกเลยวา่ ใครคอื ชาตพิ นั ธ์ุฮตู ู ใครคอื ตสุ ซ่ี ใช่ไหมคะ แต่ถึงทส่ี ดุ ฮตู ู และ ตุสซ่ี เนย่ี นะคะ ถกู สร้างข้นึ มาใหเ้ กลยี ดชงั กันโดยทฮี่ ตู มู ีอำนาจ ทเ่ี หนอื กวา่ ใชส้ อ่ื ทมี่ มี ากกวา่ ปา่ วประกาศผา่ นทางวทิ ยวุ า่ ตสุ ซ่ี เปน็ เสมอื นพวกแมลงสาบ แล้วก็ชวนกันไปฆ่าแมลงสาบ การฆ่าล้างเผ่าพันธ์ุในรวันดาก็เกิดข้ึน เป็นการเหยียด คนอื่นใหแ้ ตกตา่ งจากเรา ซ่งึ เวลาเดก็ ๆ ดูโฮเทลรวันดาแล้วเน่ียมันทำใหเ้ ราสามารถ ชวนเขาเช่ือมโยงไปถึงความรู้สึกที่ว่า ถ้าเราเกลียดใครสักคนหนึ่งแล้วทำให้เขา ต้อยต่ำ โสโครกเหมือนแมลงสาบมันง่ายหรือยากที่เราจะเดินไปตบคน ๆ นั้น ให้ล้มลง ฆ่าเขาให้ตาย เด็กรู้สึกว่ามันง่าย ดังน้ันนี่เป็นเหตุผลนะคะว่า เราจำเปน็ อย่างย่ิงท่ีจะไม่บ่มเพาะ ปลูกฝังความเกลียดชังใครสักคนหน่ึงท้ังในใจเราเอง หรือว่าไปบม่ เพาะคนอ่นื ใช่ไหมคะ เพราะวา่ ถึงทส่ี ุดส่งิ ท่เี ราอาจจะคาดหมายไม่ได้เลย ก็คือว่า เอ๊! ทำไมเราฆ่าคนง่ายเหลือเกิน ใช่ไหมคะ เพราะว่าเราไปบ่มเพาะความ

20 ดูหนัง...เหน็ เนอ้ื ในชวี ติ เกลยี ดชงั คนบางคนผ่านสัญลักษณบ างอยา่ ง ผ่านเรอ่ื งราวบางอย่างทีเ่ ราเองก็อาจจะ ไมร่ ตู วั ซงึ่ โฮเทลรวนั ดาเนยี่ มนั ยน่ ยอ่ ภาพน้ีใหก บั เราไดช ดั ขน้ึ นะคะ ซงึ่ นเี่ ปน็ ขอ ดขี องหนงั เพราะหนงั มันใชเวลาเพยี งช่ัวโมงคร่งึ สองชวั่ โมงนะคะ ภาพยนตรส์ ร้างสังคมจำลองขึ้นมา ใช่ ในขณะท่ีสังคมจริงเราตองเดินทางกันเป็นปี เป็นหลาย ๆ ปีเพ่ือจะไปถึง ขอมูลข่าวสารบางอย่าง แต่หนังมันใชเวลานอยนะคะ แต่หนาท่ีเราก็คือไม่ใช่ดูแค่ เหน็ ภาพบลู๊ า งผลาญเทา่ นน้ั แตเ่ ราจะตอ งดใู นชอ่ งวา่ งของแตล่ ะอณขู องหนงั เราจะตอ ง ดึงมันออกมาใหไดนะคะ อย่างเช่น คำว่าแมลงสาบคำเดียวในโฮเทลรวันดามัน สะทอ นอะไร การบา้ นของการดภู าพยนตรก์ ับเดก็ ไมใ่ ช่การดรู ่วมกบั เดก็ แตอ่ ยู่ทก่ี ระบวนการก่อนดู จริง ๆ เราก็ไม่ค่อยไดคุยอะไรกับเด็กมากนะ ในเวลาดูหนัง ก็ใหเขาดูกันไป สมมติว่าเราใหโจทยเขาไปใหดูหนัง เสร็จก็ใหโจทย คือหนังมันถูกสรางโดยคนกลุ่ม หน่ึงซึ่งมีความสามารถอยู่แลวที่จะส่งข่าวสารเน้ือหาใหกับผูดู ดังนั้นเวลาเราใชหนัง เราใชพลังไม่ตองเยอะ แต่อาจจะตองใชพลังเยอะตอนที่เราดูเองเพื่อจะหาจุดอ่อน จดุ แขง็ แตเ่ มอ่ื เราสรา งโจทยข น้ึ มาจากหนงั เรอ่ื งนน้ั แลว การเดนิ ทางจากโจทยไปถงึ เดก็ ๆ ก็ง่ายขึ้นนะคะ มันก็ง่ายข้ึนเพราะว่าหนังมันค่อนขางมีความเป็นรูปธรรมสูง มันมี อารมณอยู่ในน้ันค่อนขางสูงอย่แู ลวดวยตวั ของมันเอง เรียกวา่ เปน็ สือ่ ท่ีเป็นรูปธรรมท่ี มนั เห็นชดั อยู่ในนัน้ ภาพยนตรต์ อ้ งเคารพคนดู และส่งเสริมกระบวนการคดิ หนงั ไทยนยี่ งั ไมค่ อ่ ยไดใชเ ทา่ ไหรเ่ ลย คอื หนงั ไทยอาจจะเปน็ เพราะวา่ จรงิ ๆ มนั ก็ ไม่ค่อยจะสมจริง เช่น เราดเู ร่ืองเด็กเดน ทน่ี ี่กด็ หู นงั ไทยนะ แตป่ รากฏวา่ พอตอนจบ

ดูหนัง...เห็นเนอ้ื ในชีวติ 21 มนั ดมู นั พยายามจะประดษิ ฐจ์ นเกนิ ไป เชน่ ทสี่ ดุ คนนนั้ ไปเปน็ อนั นี้ คนนี้ไปเปน็ อนั นนั้ จบแล้ว ซ่ึงในความเป็นจริงท่ีผ่านมาหนังก็ไม่ได้ปูพื้นให้เรารู้สึกได้ว่าคน ๆ นี้ ตน้ ทุนมันสงู ทีข่ นาดจะไปเป็นอยา่ งนนั้ ไปเป็นอยา่ งน้เี ลยหรอื ใช่ไหมคะ เรากร็ ู้สึกวา่ บางทหี นงั ไม่คอ่ ยเคารพคนดนู ะคะ มนั เหมอื นยัดเยยี ดไปหรอื เปลา่ อะไรอยา่ งนีน้ ะคะ เรากเ็ ลยรสู้ กึ อันนีก้ ็ไม่ดีเหมือนกนั ไมค่ อ่ ยใหค้ วามเปน็ ธรรมกับหนังไทย แต่เราก็ร้สู ึก ว่ามันหายาก หนังบางเรือ่ งอยา่ งเชน่ My father ในหนงั เกาหลี ซึง่ เรารสู้ ึกวา่ เขาก็ทำได้อย่าง คอ่ นขา้ งดี คอื ทำใหเ้ รารู้สกึ ได้เวลาเราดู My father ซ่ึงก็เปน็ หนังทางเอเชยี แตเ่ ราก็ กลบั เหน็ เนื้อหาทม่ี นั เยอะกว่า หนงั เรื่องนเ้ี กดิ ขนึ้ จากเรอ่ื งจริงของผู้ชายคนหนงึ่ ซงึ่ ถกู รับไปเป็นบุตรบุญธรรมของคนอเมริกัน เป็นเด็กกำพร้าในเกาหลีและจากน้ันถูก ครอบครวั อเมรกิ นั ขอไปเปน็ บตุ รบญุ ธรรม ในระหวา่ งทเ่ี ขาอยู่ในอเมรกิ าเขากเ็ ปน็ บตุ ร บุญธรรมท่ีได้รับความรักอย่างเต็มที่จนกระท่ังเรียนจบมหาวิทยาลัย แต่ครอบครัว บุญธรรมของเขาไม่เคยปดิ บงั เขาว่าเขามีพ่อแมเ่ ปน็ คนเกาหลี ดงั นนั้ พอวนั หนงึ่ ทเ่ี ขาจบมหาวทิ ยาลยั เขากร็ สู้ กึ อยากตดิ ตามหาพอ่ แมท่ แ่ี ทจ้ รงิ ซง่ึ ครอบครัวบญุ ธรรมกเ็ ปิดโอกาสให้ วิธีของเขาคอื สมัครเป็นทหารเพ่อื จะได้มาอยู่ใน เกาหลี จะไดม้ าค้นหาพ่อ แม่ของตวั เอง แล้วพอมาถงึ เกาหลจี รงิ ๆ ซึ่งเรื่องน้ีกเ็ ป็น เรอื่ งจรงิ ของผู้ชายคนนีเ้ ขาก็พยายามออกทีวี ประกาศหาพ่อแม่ทางทวี ีว่าเขาถกู รบั ไป เป็นบตุ รบุญธรรมทอ่ี เมรกิ าในปี พ.ศ. เทา่ นน้ั พอ่ แม่ของเขาอยทู่ ่ีไหนเขาอยากเจอ อะไรอย่างนี้ นำไปสู่นักบวชคนหน่ึงซ่ึงดูทีวีอยู่ แล้วก็มาหาเขาแล้วก็พาเขาไปเจอพ่อ ซ่ึงเป็นนักโทษประหาร แล้วเขาก็พยายามจะช่วยให้ลดโทษพ่อจากโทษประหารเป็น ตลอดชีวิตโดยการเขา้ ช่ือที่ในเกาหลีเพ่ือเสนอชื่อ ซึ่งชีวิตคนอเมริกันอาจจะทำแบบน้ี ได้ แตเ่ ขากเ็ หมือนอเมริกันท่วั ไป เดก็ คนน้ที ั้ง ๆ ที่เขาเป็นเดก็ เกาหลี เขาพูดภาษา เกาหลีไม่ได้ตอนท่ีเขากลับมาที่เกาหลี เขาต้องหาเพ่ือนสักคนหน่ึงเพ่ือเป็นล่ามคอย แปลเวลาเขาตามหาพ่ออะไรอย่างน้ี แต่ถึงที่สุดมันเหมือนกับมีข้อค้นพบว่าเขาไม่มี ทางชว่ ยพอ่ ได้ พ่ออาจจะต้องตาย สดุ ทา้ ยเขาก็กลับไปทอ่ี เมริกาไปเป็นบุตรบุญธรรม คนเดมิ อกี นะคะ แลว้ ก็แบบวา่ ในหนังเรือ่ งนีค้ วามที่เรือ่ งราว เนื้อหามนั เยอะ สดุ ท้าย เราใหเ้ ดก็ ๆ นง่ั เขยี นจดหมายถงึ เจมส์ พารค์ เกอร์ ตวั เอกของเรอ่ื ง ซงึ่ เดก็ เขากเ็ ขยี นดี เขาพยายามจะบอกเจมสว์ ่า “จรงิ ๆ นายนะ่ มีสองอย่างอยู่ในตวั ก็คือ มสี ิ่งท่ีหายไป

22 ดูหนงั ...เห็นเนอื้ ในชีวติ คอื พ่อทแ่ี ทจ้ ริง แต่นายก็มสี งิ่ ทีเ่ หลอื อยู่ก็คือพ่อแมบ่ ญุ ธรรม แล้วทำไมนายถึงใชเ้ วลา ที่เหลืออยู่ตามหาส่ิงที่หายไป ทั้งที่นายมีส่ิงที่เหลืออยู่ก็คือพ่อ แม่บุญธรรมที่แสนดี ดังนัน้ นายเหมอื นเราอยชู่ ่วงหน่ึงตรงทีเ่ ราก็พยายามตามหาสง่ิ ทหี่ ายไปท้ัง ๆ ที่จรงิ ๆ เราควรจะอยู่กับสิ่งทเ่ี รายังเหลอื อยู่” ซึง่ หนงั เร่อื งน้มี ันกลบั ทำให้เดก็ ๆ ได้ คืออย่างนี้ ขอ้ ดีของหนังก็คือมันย่นระยะการเดินทางไดด้ ีมากบนความเขา้ ใจ บางอย่างซึ่งต้องใช้เวลายาวไกลถึงจะเข้าใจ แต่หนังมันใช้เวลาชั่วโมงคร่ึงทำให้เข้าใจ วา่ ระหวา่ งส่ิงท่หี ายไปกบั สง่ิ ทเ่ี หลืออยู่ ถ้ามนุษย์ไม่อยากทกุ ข์ทรมาน เราอาจจะตอ้ ง ฟันธงเลือกแล้วนะว่าเราควรจะแสวงหาอะไร เราควรจะให้คุณค่ากับอะไร ซึ่งหนัง ช่ัวโมงครง่ึ มันบอกเราได้ในขณะทถ่ี า้ เราใชช้ วี ิตกบั เด็กท่นี ี่ เราอาจจะใชเ้ วลาถงึ ๒ ปี ที่ จะทำใหเ้ ขาตกผลึกระหว่างการแสวงหาส่งิ ทห่ี ายไปกบั การให้คุณคา่ กบั ส่ิงทเ่ี หลอื อยู่ คน้ หาจาก 100 อาจได้แค่ 1 จรงิ ๆ เราส้นิ เปลืองกบั ค่าดูหนังเยอะมากนะ เพราะว่าเวลาเราซื้อหนงั มา ๑๐ เรื่อง รอบน้ีดูไม่ได้สักเรื่อง ไม่อาจจะส่งไปถึงมือเด็กได้ ๑๐ เร่ืองนี้ ขาดทุน อะ! ซ้ือใหม่อีก หาอีกนะคะ ซึ่งบางเร่ืองมันก็มีตน้ ทุนมาจากการอ่านบทวิจารณห์ นัง แต่บางเร่ืองมันก็ยังไม่เหมาะกับสถานการณ์ในบ้านกาญจนาภิเษก เช่น บางเรื่องมัน อาจจะมคี วามงดงามอยเู่ ยอะแยะในหนงั แตม่ นั กเ็ ดนิ เรอ่ื งชา้ ซง่ึ อาจจะไมเ่ หมาะกบั เดก็ วยั รนุ่ ในบา้ นหลงั น้ี แลว้ กห็ อ้ งดหู นงั ท่ใี หญ่ ไม่ใชด่ แู ค่ ๗ คนแลว้ กค็ ยุ กนั ไปนะคะ เพราะ ฉะนั้นหลายเร่ืองมันอาจจะต้องไว้ดูโน่นหลังจากท่ีเขามีทักษะในการดูหนังที่มากข้ึน เขาก็ค่อยไปต่อยอดเองนะคะ ไม่ไดแ้ ปลว่าเราซื้อหนังมารอ้ ยเรื่องพันเรื่องทุกเรื่องจะ ใช้ได้ในปี พ.ศ. นี้ ในกาลเวลานี้ ใช่ไหมคะ ตอ้ งรออีกสกั พกั หนง่ึ จริง ๆ ก็ไมอ่ ยากให้คนเขา้ ใจวา่ เปน็ นกั ดหู นงั เพราะวา่ เดย๋ี วจะคิดวา่ เราดูหนัง แลว้ กว็ เิ คราะหห์ นงั เกง่ ตคี วามหนงั เกง่ กก็ ลายเปน็ ผเู้ ชย่ี วชาญ ซงึ่ จรงิ ๆ มนั ไม่ใชน่ ะคะ เราดูหนังบนการตอบโจทย์ให้กับลูกหลานเราเท่าน้ัน ซึ่งใครอย่าไปคิดเลยเถิดไปว่า เราชำนาญการในเร่อื งของการวเิ คราะห์หนงั วิจารณ์หนงั ไมส่ ามารถถึงขนาดนั้น

ดหู นัง...เห็นเนื้อในชีวติ 23 เราอยากใหเ้ ดก็ รบั สื่ออะไรจากการดู เราไม่ได้คิดว่าเราจะต้องทำแบบน้ีกับเขาตลอดไป เราเชื่อว่า ๒ ปี ในบ้าน กาญจนาภิเษก ถ้าเด็กดูหนังไปกับเราทุกวันพฤหัสบดี มีการวิเคราะหค์ ิดไปเร่ือย ๆ พร้อมกับเรา เราเชื่อว่าในวันท่ีเขาเป็นผู้ใหญ่เม่ือเขาอายุ ๒๕, ๓๐, ๔๐ เวลา เขาดูหนังดูอะไร Message ท่ีมันเป็นศิลปะเป็นสิ่งที่มีมายาบางอย่างแอบแฝงอยู่ เขาจะร้เู ท่าทนั มนั เองในวันนน้ั ใช่ไหมคะ เราเพียงแค่ใหต้ น้ ทุนเหมือนกับเราสง่ ลูกไป เรียนหนังสอื ไม่ต้องเรยี นกันตลอดชีวติ ในโรงเรียนหรอก เรียนสักพักหนึง่ อีกหน่อย ต้นทุนของการเรียนหนังสือ ก็จะกลายเป็นทุนของการเดินทางไกลในชีวิตของเขาได้ นะคะ เมือ่ ดแู บบคิดวิเคราะห์ เนอื้ หาก็ประทบั อย่ใู นใจ ความประทับใจในหนัง ต้องบอกว่าทุกเรื่องขึ้นอยู่กับสถานการณ์ อย่างเช่นถ้า เราต้องพูดกับเด็ก ๆ ท่ีมาจากสุราษฎ์ธานี มีเด็กอยู่คนหน่ึงใน ๒๘ คน ท่ีเป็น เดก็ หวั รนุ แรง ทม่ี าอยกู่ บั เรา มอี ยหู่ นง่ึ คนทเ่ี ขามคี ำสาปตอ่ ตวั เองแลว้ กอ็ าจจะมคี นอน่ื สาปเขาดว้ ย แต่เขาสาปตัวเขาเองแน่ เขาเรียกตัวเขาเองว่าโจรนรก อย่างนี้ค่ะ เขา เขียนบันทึกของเขาภายใต้ชื่อเขาสมญานามเขาก็คือ “โจรนรก” แล้วเพื่อนบางคนก็ รูส้ ึกได้วา่ เขาแทบจะเปน็ เดก็ ทีม่ ปี ัญหาเยอะนะคะ แต่วันทีเ่ ราใหเ้ ขาดเู รื่อง ซ๊อตซี่ เรา สามารถที่จะจูงใจให้เด็กเห็นว่า ถ้าเราเกลียดใครสักคนหนึ่งแล้วถ้าเราเข้าใจซ๊อตซี่ เราแทบจะเกลยี ดเขาไมล่ งเลยนะ คอื ถา้ เราเขา้ ใจซอ๊ ตซี่ เราอาจจะไมอ่ ยากเกลยี ดใครอกี เพราะวา่ ซอ๊ ตซี่ เป็นตวั แทนของเดก็ ทเ่ี ลวท่สี ดุ ไรเ้ หตุผลทส่ี ดุ ชวั่ ร้ายท่สี ุด แตส่ ุดทา้ ย เมื่อซ๊อตซี่กำลังจะถูกวิสามัญฆาตกรรมจากตำรวจท่ีล้อมรอบไปหมดเลย ทำไมเรา ไม่อยากให้ซ๊อตซี่ตายในวันน้ันล่ะ เป็นเพราะเราเห็นเบ้ืองหลังของเขาใช่ไหมว่ากว่า วนั ทจี่ ะมาเป็น ซอ๊ ตซ่ผี ้ชู ่ัวรา้ ย เขาขาดพรอ่ งอะไรเยอะแยะไปหมดเลยใช่ไหมลกู ดงั นนั้ วันนเ้ี ราอาจจะเห็นเพอื่ นเราสักคนหนง่ึ ท่มี นั ดูเลวรา้ ย แตเ่ ราไม่เหน็ ความ ขาดพร่องของเคา้ ไงลกู แต่พอเราเห็นซอ๊ ตซี่ แลว้ เราเกลยี ดซอ๊ ตซ่ีไมล่ ง กเ็ หมือนป้า กว่าปา้ จะมาทำงานกบั พวกหนู ป้าดซู อ๊ ตซ่ี เป็นสิบ ๆ หนเพอื่ มนั จะไดส้ ัง่ ป้าว่า ปา้ ไม่ ควรจะเกลียดเด็กสักคนหน่ึงในโลกใบนี้ผ่านการดูหนังซ๊อตซ่ี สักร้อยคร้ัง ซ่ึงเราอาจ

24 ดหู นงั ...เหน็ เนื้อในชีวติ จะตอ้ งคุยกบั เขาแบบน้ี ถ้าเวลาเราคุยกับเด็ก ๆ หรอื ถา้ เราอยากจะคยุ กับผู้ใหญ่ เราก็ อาจจะตอ้ งเลอื กหนงั บางเรอ่ื ง คอื มนั ไมม่ อี ะไรทตี่ อบคำถามในทกุ ๆ มติ ิได้ในแตล่ ะเรอ่ื ง หรอื อยา่ งเชน่ เวลาเราจะคยุ กบั เดก็ ทม่ี าดว้ ยเรอ่ื งของความรสู้ กึ เขาเรยี กวา่ ใหเ้ กดิ ความ ชืน่ ชมใครสกั คนหนง่ึ รายการฅนค้นฅน อาจจะเปน็ ตวั ทน่ี ำสนทนาระหวา่ งเรากบั เด็ก กลมุ่ น้ันได้ รายการฅนค้นฅน ท่ีเราเลือกมาครั้งนี้ เป็นเร่ืองของแม่คนหนึ่งซ่ึงมีสามีท่ี พกิ ารอย่างกะทนั หนั ในขณะเดยี วกันตอ้ งยอมรบั สภาพสามีทพ่ี ิการทอ่ี ยู่ในบา้ นพร้อม กับลูกชายวัยรุ่นอีก ๒ คน ซ่ึงยังต้องดูแล ตัวเองต้องมาทำงานหนักมากเพื่อดูแล มนุษย์ ๓ คนนะคะ ในขณะทเ่ี ด็ก ๒ คนนน้ั ยงั เป็นเด็กวยั ร่นุ เขากลับไมเ่ ป็นภาระของ พอ่ แม่เลยแมแ้ ต่นอ้ ย ใช่ไหมคะ ซ่ึงตรงนเี้ วลาถ้าเราไม่อยากจะใหเ้ ดก็ รสู้ ึกได้ว่า การ ไมเ่ ปน็ ภาระแตเ่ ปน็ พลงั ใหก้ บั พอ่ แมม่ นั มสี ว่ นชว่ ยไดอ้ ยา่ งไร เรากห็ ยบิ หนงั เรอ่ื งนมี้ าคยุ คอื แตล่ ะเรอ่ื ง แตล่ ะหนงั มนั กม็ จี ดุ ทเ่ี ราเอาไปใช้ไดต้ า่ งกนั ตา่ งวาระกนั มนั ไมเ่ หมอื นกนั มนั ไม่ใช่สูตรสำเรจ็ ง้ันป้าก็จะรสู้ ึกวา่ หนังทุกเรื่องมนั กม็ มี มุ ของมันที่ไมค่ อ่ ยเหมือนกัน แตถ่ ้าพูดถึงบ่อย ๆ เน่อื งจากงานที่นมี่ ันเป็นงานที่เกย่ี วขอ้ งกบั เด็ก เราอาจจะพูดถึง โฮเทลรวันดาบ่อย พดู เรอ่ื งซอ๊ ตซ่ีบ่อย เพราะวา่ โฮเทลรวันดามันเป็นเรอ่ื งของการถกู ทำให้เกลียดคนอื่นบนการสร้างสัญลักษณ์บางอย่างข้ึนมานะคะ เช่น แมลงสาบ หรอื ซอ๊ ตซน่ี ะคะ มนั กเ็ ปน็ เรอ่ื งทเ่ี ราสามารถเขา้ อกเขา้ ใจคนบางคนซง่ึ ชว่ั รา้ ยไดม้ ากขน้ึ เม่ือเราเข้าใจเขามากข้ึนมันทำให้เราไม่ท้อ ไม่ถอย แล้วก็พยายามใช้ความเข้าใจนั้น ทำงานต่อไปเรื่อย ๆ จนมีข้อค้นพบ พาคนหน่ึงคนออกจากมุมมืดได้อะไรอย่างน้ี ก็ชอบทุกเร่อื ง ภาพยนตร์ท่วั ไปท่เี ด็กเลือก กต็ อ้ งมกี ระบวนการเหมือนกัน โดยปกตทิ บ่ี า้ นกาญจนาฯ เรากม็ หี นงั ใหเ้ ดก็ ๆ ดอู ยแู่ ลว้ หอ้ งดหู นงั หอ้ งนเี้ ปน็ หอ้ ง ดหู นังทีเ่ ดก็ ๆ หาหนงั มาเอง ดเู องตอนเย็น ๆ จนถึงสามทมุ่ ครง่ึ หลงั เลิกกจิ กรรม ส่วนจะเปน็ หนังแบบไหนใหเ้ ขาใช้ดุลยพนิ ิจเอง เราก็จะไม่ไปก้าวกา่ ย แตว่ า่ วิธี check & balance (วิธีการตรวจสอบ) ของเราก็คือใหเ้ ขาทำป้ายไว้หนา้ ห้อง เพอื่ บอกข้อมลู

ดหู นัง...เหน็ เน้ือในชีวิต 25 วา่ วนั นี้ใครจะเปน็ คนเอาหนังมาฉาย เรื่องอะไร ซ่ึงจะทำใหพ้ ืน้ ท่ีตรงน้ีเปน็ ท่ที ี่โปร่งใส ไม่เป็นท่ีที่ลักลอบทำอะไรสักอย่าง คือแทนที่เราจะไปห้ามว่านี่ทำไม่ได้ โน่นทำไม่ได้ เราก็จะไม่ใช้ข้อห้าม แต่สร้างองค์ประกอบของมันให้ถูกตรวจสอบโดยที่เขาไม่รู้ว่าถูก ตรวจสอบ แลว้ ใหอ้ ยู่ในจุดเปดิ หมายถงึ อยู่ในพ้นื ท่ีทม่ี ีคนเดนิ ผ่านไปมาตลอดเวลา และรู้ว่ามีกิจกรรมอะไรเกิดข้ึน ซ่ึงท้ังหมดน้ีมันทำให้เด็กต้องดูแลตัวเองอยู่แล้ว แต่ ไม่ใชข่ ้อห้าม วิธีการน้ีถ้าผู้ปกครองจะนำไปใช้กับลูกหลานในบ้านก็น่าจะได้เหมือนกัน คือ แทนทจี่ ะห้าม แตเ่ ราทำบรรยากาศสถานท่ีให้มนั ถกู ตรวจสอบด้วยตวั ของมนั เองอยา่ ง เป็นธรรมชาติ คือถ้าเราเอาห้องดูหนังฟังเพลงไปไว้ที่มุมที่ลี้ลับ ต่อให้เราสร้างกติกา สักล้านขอ้ มันก็ชว่ ยอะไรไม่ได้ เพราะวา่ องคป์ ระกอบของสถานที่มนั ทำใหด้ า้ นมืดของ มนุษย์ออกมาง่ายกว่า แต่เม่ือเราเอาหนังมาอยู่ในมุมท่ีใครจะต้องผ่านไปผ่านมาถึง เราไมม่ กี ตกิ ามันกอ็ ยู่ของมนั ได้โดยตวั ของมันเอง ในครอบครัวกต็ ้องลดการควบคมุ และขอ้ หา้ ม สมมติว่าถา้ เป็นการประยุกต์ใช้ในครอบครัว ก็แลว้ แต่ที่บ้านหลังน้ันจะจัดข้ึน มา เช่น ไม่เอาทีวีไว้ในห้องนอน ให้ไว้ส่วนรวม ดูด้วยกัน แต่ว่าเราไม่เช่ือเร่ืองการ ควบคมุ นะคะ เราเช่อื ว่าจริง ๆ ไม่ว่าคุณจะคมุ อยา่ งไรกต็ ามความสามารถของมนษุ ย์ กอ็ ยากจะหลบเลยี่ ง หลกี การควบคมุ นน้ั ซง่ึ ยง่ิ เราควบคมุ สงู เขายงิ่ หลบเลย่ี ง เขายงิ่ จะ ตอ้ งหาทางหลบเลย่ี งใหม้ นั เนยี น ใหม้ นั สนทิ นะคะ กย็ ง่ิ กลายเปน็ วา่ เราไปสง่ เสรมิ ดา้ น ท่ีเป็นเจ้าเล่หเ์ พทบุ ายมากขึน้ อาจทำให้เด็กสร้างกล สรา้ งอุบายเก่ง หลบพ่อแมเ่ ก่ง หรือหลบคน หลบครู เจา้ หนา้ ทกี่ เ็ รยี นรูด้ ้วยกันกับเดก็ เร่ืองการเห็นด้วยหรือไม่เห็นด้วยนั้น จริง ๆ ที่นี่มันอาจจะเลยเส้นนั้นมาแล้ว เลยเส้นของความคดิ ทเ่ี ป็นการไม่เหน็ ดว้ ย ชว่ งแรก ๆ นะคดิ อะไรก็ต้านกนั หมดแหละ ที่น่ีนะคะ ช่วงแรก ๆ ปีสองปีแรก แต่ว่าพอตอนหลังมันผ่านเร่ืองพวกน้ีกันมาแล้ว มันก็มีการยอมรับกันมากขึ้น ท่ีสำคัญตอนท่ีเราจะดูหนังก็ไม่ใช่อยู่ ๆ เราก็ให้ดูเลย

26 ดหู นงั ...เห็นเนอ้ื ในชีวิต เราก็มีการเล่าสู่กันฟังว่าเราจะปรับกิจกรรมแบบไหน เราจะรื้อกิจกรรมบางอัน ออก เราจะเอาวันดหู นงั มาใส่ คือ มนั ต้องมกี ารถกเถียงกันอยแู่ ล้ว เพราะวา่ กวา่ เราจะเอา วันดูหนังมาใส่ลงไปในวันพฤหัสบดีได้มันก็ต้องเคลียร์อะไรบางอย่างออกเพื่อท่ีจะทำ ให้พื้นท่ีนี้กลายเป็นพ้ืนที่ของการดูหนัง ซึ่งมันมีการถกเถียงกันอยู่เยอะก่อนท่ีจะร้ือ ปรับกิจกรรม ใช่ไหมคะ ซึ่งในการถกเถียงนั้นมันก็นำไปสู่ความเขา้ ใจที่ตรงกันว่ามัน ทำเพ่ืออะไร ซึ่งโดยทว่ั ไปแมเ้ จา้ หนา้ ทเ่ี ขาไม่ใชน่ กั ดหู นงั บางคน แตเ่ ขากเ็ หน็ ความคดิ ของเดก็ ๆ มากขน้ึ จากการดูหนงั เน่อื งจากทีน่ ่มี กี ระบวนการหลายอย่างท่ีเราสามารถ รคู้ วามคดิ ของเด็ก เชน่ บันทึกกอ่ นนอนของเขา วนั ไหนท่ีเขาดูหนังเราจะเห็นบันทึก ก่อนนอนก็จะมาเลยแม้ว่าบางคนอาจจะไม่ได้ลงรายละเอียดเพราะเขาต้องผ่านการ วิเคราะห์ไปแล้วก็ไปอยู่ในเอกสารของการวิเคราะห์แล้ว แต่บางคนถ้าหนังน้ันมันยัง เป็นความรู้สึกท่ีแบบชุ่มฉ่ำอยู่ในอารมณ์เขาก็ยังจะเขียนอีกยาวในบันทึกก่อนนอน “ผมชอบหนงั เร่ืองน้มี ากเลย ถ้าดูที่บา้ นนะ ดกู ันคนนอ้ ย ๆ กวา่ น้ผี มต้องรอ้ งไห้แล้ว” อะไรอย่างนี้นะคะ “แต่พอคนเยอะผมก็รู้สึกอาย” บางคน “ผมจะต้องขอยืมป้าเอา หนงั เรอื่ งน้ีไปดทู บ่ี า้ นอกี รอบ” หรอื หนงั บางเรอ่ื งเดก็ เขาจะ “เนยี่ มนั เหมอื นพวกผมเลย เหมือนเลย” อะไรอย่างน้ี “แล้วผมก็รู้สึกว่าจริง ๆ ทุกปัญหามันมีทางออกนะ” อะไรอย่างน้ีก็แล้วแต่ เขาก็มีเรื่องราวท่ีจะพูดเกี่ยวกับหนังต่อไปอีกในมุมของเขา คนเดียวอะไรอย่างนี้ กคกแล็รจวะะาะตเบมชวรอ่่อื นสู้ยมกกึอโายบดรงากเเงขรรียอ่ือะนยบงชา่รวงว่านทยวกขพ่ีทาอดรดู งแคไภทมดิ าน่ไพดย้ นตร์ ใช่ ซึ่งตรงน้เี ราสามารถเชก็ เขา เรียกว่าเช็ก rating การดูหนงั จากเดก็ ๆ ไดจ้ าก บันทึกกอ่ นนอน คือ หนงั มนั ดูวนั พฤหสั บดี วันศกุ รถ์ ้าเราไดอ้ า่ นสมุดเด็กเราจะเหน็ รอ่ งรอยว่า เออ! หนังเรอ่ื งนี้ใชเ่ ลย โดนใจเด็ก ๆ แตเ่ ท่าทที่ ำมาก็ไมม่ เี รอื่ งไหนท่ีไม่ โดนใจอีกเหมือนกันนะ แม้นว่าเรื่องบางเรื่องอย่างเช่น ช่วงหลังท่ีเราให้ดูเรื่องของ สงครามนาซี สงครามโลกคร้งั ท่ี ๒ ระหว่างเยอรมันกับนาซีนะคะ ระหว่างเยอรมัน กับยิวนะคะ ๓ สัปดาห์ติดต่อกันอาจจะมีเด็กบางคนได้รับสารท่ีต่อเน่ืองและเติมใน ความรู้สกึ

ดหู นงั ...เห็นเนื้อในชวี ิต 27 จริง ๆ หนังมันไม่เก่ียวกันหรอก หนังมันคนละเร่ืองกันเลย แต่ว่ามันอยู่ใน ประวัติศาสตร์ที่ใกล้เคียงกัน เช่น เรื่องเด็กชายในชดุ นอนลายทางซ่ึงเป็นเดก็ นาซีกบั เด็กฮติ เลอรอ์ ายุ ๘ ขวบเทา่ กัน แตอ่ ีกคนหนง่ึ เปน็ ลกู ของนาซี อีกคนหนึง่ เป็นลกู ของ คนยวิ อยู่ในคา่ ยอพยพ แลว้ ๒ คนนม้ี าเจอกนั ทก่ี ำแพงรว้ั ลวดหนามแลว้ กเ็ ปน็ เพอ่ื นกนั ในขณะท่ีอีกคนเป็นลูกของนาซี แต่อีกคนหน่ึงเป็นเด็กในค่ายกักกัน สองคนน้ีก็ คอ่ ย ๆ พฒั นาความสัมพนั ธ์ขน้ึ มาทลี ะนิด ๆ นะคะ ซงึ่ หนงั มนั สะเทือนใจมากนะคะ แล้วพอสัปดาห์ต่อมาเราก็ใหด้ ูเรื่อง เดอะเพียนิส (The Pianist) เรื่องของนักเปียโน คนหนงึ่ ในชว่ งของสงครามโลกครง้ั ที่ ๒ ซง่ึ นาซกี ดขพ่ี วกยวิ อยา่ งทารณุ โหดรา้ ย ซงึ่ เดก็ เขาเห็นภาพชัดขึ้นจากที่เขาดูเด็กชายในชุดนอนลายทาง ซึ่งมันเป็นสงครามก็จริงแต่ ถา่ ยทอดผา่ นเดก็ อายุ ๘ ขวบ ๒ คน บทสนทนาของเดก็ อายุ ๘ ขวบทมี่ าจากฐานทต่ี า่ งกนั แล้วก็พอเขาขึ้นมาดู เดอะเพียนิส เขาเห็นมันต่อเน่ืองได้ พอสัปดาห์ต่อมาเราก็ให้ ดูในเร่ืองของคนผู้หญิงนักศึกษาพี่น้อง ซึ่งเป็นนาซีแต่ไม่เห็นด้วยกับการทารุณกรรม ความโหดรา้ ยของฮติ เลอรแ์ ละพยายามทจ่ี ะตอ่ ตา้ นประทว้ งฮติ เลอร์ ทำกจิ กรรมหลาย อยา่ งเพอ่ื ทจ่ี ะทำใหค้ วามเปน็ ระบบนาซมี นั หายไป แลว้ ถงึ ทส่ี ดุ เขาถกู จบั และถกู ประหาร ชีวติ อยา่ งน้ี คือ หนัง ๓ เร่อื งน้มี าต่อแลว้ เหมอื นเปน็ เรื่องเดียวกัน เป็นเหตุการณ์ใน ประวัติศาสตร์ท่ีอยู่ในช่วงเดียวกันแต่ผ่านการถ่ายทอดท่ีตัวละครที่ไม่เหมือนกัน เช่น อนั หนง่ึ ถา่ ยทอดผา่ นตวั ละครเดก็ ๘ ขวบ อกี เรอ่ื งหนง่ึ ถา่ ยทอดผา่ นนกั เปยี โนคนหนง่ึ อีกเร่ืองถ่ายทอดผ่านพี่นอ้ งคู่หน่ึงซ่ึงเป็นผู้หญิงกับผู้ชาย ซ่ึงเวลาเราดูหนังเร่ืองนี้ ๓ ตอนจบมันไดป้ ระวัติศาสตรห์ น้าหนึ่ง อันนั้นก็น่าสนใจ ก็เป็นขอ้ ค้นพบใหม่อีกทีหนึ่ง นะคะว่า หนังแต่ละเรื่องมันมากันคนละเวอร์ชั่นแต่เราสามารถเอามาตั้งอยู่ในที่ท่ี เดยี วกนั ได้ แล้วเกดิ ความเขา้ ใจทีเ่ พมิ่ ขน้ึ ประทับใจเน้ือหาท่ีไดแ้ ง่คดิ มากกว่าความชอบ เดก็ เขาคงไม่คอ่ ยเหมอื นกนั นะคะ จรงิ ๆ เขาก็ต่าง ๆ นานากนั ไป แต่ยงั ไมม่ ี เรือ่ งไหนท่ีเดก็ บอกวา่ ไมช่ อบเลยนะคะ อย่างเช่น “ผมไม่ชอบเลย” นะคะ อย่างเช่น พอดฮู นั น่ี เขากร็ สู้ กึ ไดว้ า่ จรงิ ๆ ถา้ เราเหน็ ฮนั นแ่ี ตร่ ปู รา่ งเขากเ็ ปน็ คนเซก็ ซี่ แตพ่ อรเู้ รอื่ ง ของเขา ฮันน่ีกลับช่วยเหลือเด็กผิวดำอย่างน้ี คือไม่รู้ ป้ารู้สึกว่าหนังมันมีความ

28 ดหู นงั ...เห็นเนือ้ ในชีวติ หลากหลายในตัวของมนั เอง อยา่ ง ฟีรอ่ น ซง่ึ เป็นเร่ืองของนกั โทษในคกุ นะคะ ซง่ึ เต็ม ไปด้วยความรุนแรง เดก็ ๆ เขาร้สู กึ เลยว่าดีจงั เลยทบี่ ้านเราไมเ่ ป็นแบบน้ี ใช่ไหมคะ ถ้าเป็นแบบน้ีแล้วคงแย่กันแน่เลยอะไรแบบน้ี คือแต่ละเร่ืองของหนังเน่ียเด็กเขาก็ สะท้อนออกมา คือเราเห็นอย่างหนึ่ง เด็กเขาสร้างจุดเกาะเก่ียวได้เวลาเขาดูหนัง เขาจะเกาะเกี่ยวกับอะไร ใช่ไหมคะ ดู My father แลว้ เขามคี วามรสู้ ึกอยู่ว่าอนั น้ีโชคดี นะที่เจอคนดี ๆ รับเป็นบุตรบุญธรรม แต่ก็ยังสรา้ งปัญหาบนความไม่มีปัญหาอะไร อย่างน้ีนะคะ “เหมือนกับผมเลย ช่วงหน่ึงพยายามสร้างปัญหา จริง ๆ แล้วทำให้ ไม่มีปัญหาก็ได้ แต่มันก็พยายามสร้างปัญหา” อะไรอย่างน้ี เด็กเขาก็จะมีมุมที่จะ เชื่อมโยงของเขา ซง่ึ นน่ั เปน็ ทศั นะสว่ นตวั ของเขาแลว้ ซง่ึ ไมเ่ กย่ี วกบั ตอนวเิ คราะหก์ บั เพ่อื น ใช่ไหมคะ โดยทั่วไปวิเคราะห์กับเพื่อนก็เป็นการถกเถียงกัน แลกเปล่ียนกัน เห็นเหมือนกันเห็นต่างกัน ก็เป็นเรื่องปกติภายใตก้ รอบคำถามท่ีเราสร้างข้ึนมา แต่ ตรงท่เี ขาเขียนบนั ทึกก่อนนอนมันเป็นทัศนะส่วนตัวของเขาแท้ ๆ เมือ่ เดก็ คดิ แยกแยะตคี วามได้ ผู้ใหญ่ไม่ตอ้ งควบคุมตลอดเวลา ทุกวันพฤหสั เป็นวันทีจ่ ัดตารางใหเ้ ด็กดหู นัง แต่เราก็ไม่ได้ต้องน่ังดูหนงั กับเด็ก ตลอดไป ทำไวเ้ ป็นทนุ เทา่ น้ันเอง เชน่ เด็กทีอ่ ยทู่ ี่นี่ ๒ ปี สมมติเขาดูหนังที่เราจดั ให้ ทุกวันพฤหัสบดี แล้วพอเขาออกไป เขาไปเป็นผู้ชายคนหนึ่งในโลกแห่งการทำงาน เวลาเขาไปดหู นงั สกั เรอ่ื งหนง่ึ เขาเรม่ิ จบั ทศิ ทางไดว้ า่ เขาควรจะตอ้ งคดิ อะไรบา้ ง วธิ ตี คี วาม จากเนื้อหาท่ีแทรกมาในหนังอะไรอย่างนี้ เขาก็อาจจะตีความเก่งขึ้น ซึ่งการตีความ ก็เป็นหนึ่งในการถอดรหัสชีวิตมนุษย์เหมือนกันว่า ถ้าเด็ก ๆ รู้จักตีความได้อย่าง สรา้ งสรรคแ์ ละเปน็ บวก มนั กจ็ ะพาชวี ติ เขารอด ใช่ไหมคะ เพราะบางทถี ้าเราตคี วามผดิ เราก็อาจจะไปมีเรื่องกบั ใครก็ได้ ใช่ไหมคะ เพราะ ฉะนนั้ สงิ่ ทเ่ี ราตอ้ งการกค็ อื วา่ คณุ ดหู นงั แลว้ คณุ ตอ้ งตคี วามใหเ้ ปน็ หรอื คณุ อา่ นหนงั สอื คณุ กต็ อ้ งตคี วามใหเ้ ปน็ คณุ เหน็ เนอื้ หา ขา่ วสารอะไร ใด ๆ ในสงั คม คณุ กต็ อ้ งตคี วาม ใหเ้ ปน็ นะคะ

ดหู นัง...เห็นเนอื้ ในชวี ิต 29 เรียนรู้ผา่ นการทำด้วยกัน ดกี วา่ พยายามสอน ปา้ ไม่ไดอ้ บรมหรอื สอนเจา้ หนา้ ทเี่ พอื่ ใหเ้ ขารเู้ ทา่ เรา เราไมม่ เี วลาทำขนาดนนั้ หรอก เพียงแต่ว่าท่ีนี่มันเหมือนกับเราเล้ียงลูก เราไม่เห็นจะต้องสอนลูกทุกอย่างเลย แต่ กระบวนการ เขาเรียกว่ากระบวนการถ่ายทอดทางสังคม (socialization) ภายใต้ ครอบครัวมันจะบ่มเพาะคนไปเอง แต่ถ้าใครคิดว่าตัวเองเป็นครูผู้เก่งกล้าแล้วก็ทำ บา้ นของตัวเองใหเ้ หมือนโรงเรียน แล้วก็ทำตัวเองให้เหมือนครูกบั ลกู นะ่ มันจะหายนะ เพราะจริง ๆ ลูกไม่ได้ต้องการบรรยากาศแบบน้ัน ก็เหมือนกันบ้านกาญจนาฯ ป้าอาจจะทำเรือ่ งหนัง หรอื ว่าทำเรื่องคิด วิเคราะห์ ตั้งโจทย์ แต่เราก็ไม่ไดเ้ ทรนคนใน แบบนี้อยู่ตลอดเวลา คนก็คงจะเหน่ือย อึดอัด แต่ว่ามันเกิดขึ้นจากการท่ีเรา เรียกกนั วา่ learning by experience learning by doing ทำไปคยุ กันไป แลกเปลีย่ น กันไป ใช่ไหมคะ มันก็อยู่ในบรรยากาศ เอางั้นเถอะ การอยู่ในบรรยากาศมันดีกว่า การพยายามสอน พยายามอบรม มันไม่เหมือนกัน เจ้าหน้าท่ที ่นี ่อี าจจะเรียนรู้ผ่าน สถานการณท์ เ่ี รยี กวา่ อยู่ในบรรยากาศอย่างเป็นธรรมชาติ ใช่ไหมคะ ซงึ่ ป้าอาจจะพูด บา้ งไมพ่ ดู บา้ งก็ได้ แต่ว่าอยา่ งเช่น เวลาเราพูดเรอ่ื ง ซอ๊ ตซี่ อยา่ งนี้ เรากจ็ ะพยายาม บอกวา่ ดู ซ๊อตซ่ี สัก ๑๐ คร้ังนะ จะไดเ้ ลกิ เกลยี ดเดก็ ๆ ไปเลย เพราะถ้าใครไมเ่ กลยี ด ซอ๊ ตซ่ี จะไม่มที างเกลยี ดเด็กคนไหนไดอ้ ีกเลยในโลกน้ี เพราะซ๊อตซ่ีมนั โคตรเลวทส่ี ดุ แล้วในบรรดาเด็กท่ีมีอยู่ในโลก คือถ้าไม่เกลียดเด็กเลวคนน้ีได้ก็ไม่มีใครเลวเท่า เด็กคนนีแ้ ลว้ และก็ไมเ่ กลียดใครอีกแลว้ ในโลกนี้ สนุกกบั การเรยี นรเู้ พราะไม่รสู้ กึ ว่าคือการสอน ใช่ เพราะวา่ มนั อาจจะไมเ่ หมอื นสอนหนงั สอื ซะทเี ดยี วนะคะ เดก็ เองเขาก็ไมค่ อ่ ย เบือ่ อย่างเชน่ ดูหนงั เสร็จมาน่ังวเิ คราะหเ์ ขากร็ ู้สึกสนกุ กบั มนั นะ เพราะว่าเดก็ บางคน เขาบอกวา่ หนงั บางเรอ่ื งเขาเคยดมู ากอ่ นนะ ไม่ใชว่ า่ ไมเ่ คยดู แต่ไมเ่ หน็ มนั ไมเ่ หน็ ในมมุ ท่เี ราชวนใหเ้ ขาเห็นใช่ไหมคะ พอมาดูป๊บุ อ้าว! มคี นนด้ี ้วยเหรอ ทำใหเ้ กดิ การสังเกต ฝึกจับประเดน็ ตัวละครแบบน้ีคดิ แบบนี้ เขาก็รสู้ ึกวา่ เออ! ใชเ่ ลยนะ อย่างเรื่อง ๑๓ เกมสยองเน่ยี เดก็ เขาเคยดูกันเองนะ หนังไทย คอื หนังน่ากลัวมาก เปน็ หนังน่ากลวั เปน็ หนังทเ่ี ราเคยต่อต้าน เปน็ หนังท่เี ราเคยรสู้ กึ ได้วา่ บา้ คนสรา้ งมันสร้างมาได้ยงั ไง

30 ดหู นัง...เห็นเนื้อในชีวติ อะไรอย่างนี้ แตเ่ ม่อื เรา อยา่ งท่ีบอกเม่อื เราไมส่ ามารถผลกั มนั ออกไปจากแผงได้ และ ไมส่ ามารถทจ่ี ะหว้ิ ลกู หลานเราวง่ิ หนมี นั ได้เนย่ี ซง่ึ เราไมค่ วรทำอยแู่ ล้ว อยา่ งนเ้ี รากต็ อ้ ง ชนกับมันนะคะ เพราะงนั้ เรากอ็ าจจะตอ้ งหาโจทยห์ าอะไร เพ่ือทำให้ความเป็นเชือ้ โรค รา้ ยในหนงั กลายเปน็ วคั ซนี ขน้ึ มาให้ได้ ซง่ึ เดก็ เขากร็ สู้ กึ วา่ ตอนทเ่ี ขาดเู ขาไมเ่ หน็ มมุ แบบ น้ี เพราะส่วนใหญเ่ ดก็ ทุกคนเคยดูหนังเรือ่ งนี้ แต่พอมาดกู บั เราปบ๊ั แล้วเราชวนเขาคดิ วเิ คราะห์นะคะ ภายใต้โจทย์ไมก่ ี่ข้อเองเด็กเขาก็เร่มิ มองเหน็ จากความต้ังใจของผสู้ ร้าง หรือเกิดจากคนดูที่ชา่ งคดิ และตคี วาม คือผสู้ ร้างเขาคงจะเป็นคนท่ี ไม่รูน้ ะ เราคดิ ว่าคนที่คิดเร่อื งพวกน้กี จ็ ะเป็นคนที่ เปน็ คนครเี อทฟี นะ กค็ ดิ ไปเรอื่ ย ๆ ในแบบของตวั เอง แต่ไปปะทะอะไรกบั ใคร จดุ ออ่ น จดุ แขง็ ของใคร ดา้ นมดื ดา้ นสวา่ งของใคร เขาอาจจะไม่ไดค้ ดิ มาก แลว้ เขาอาจจะรสู้ กึ ไดว้ า่ กค็ วรตอ้ งรจู้ กั กนิ รจู้ กั เกบ็ รจู้ กั ใชเ้ องจะมาโทษเขาก็ไม่ได้ เขาอาจจะรสู้ กึ อยา่ งนนั้ นะคะ แต่เม่ือโลกนี้ประกอบไปด้วยผู้คนท่ีหลากหลาย หลายระดับไง เราก็จำเป็นท่ีจะสร้าง เกราะของเราเอง ใช่ไหมคะ ดังน้นั การดหู นงั คดิ วเิ คราะห์ กเ็ ป็นการสร้างเกราะให้ กับตวั เราเองภายใตส้ งั คมที่ ทกุ คนกเ็ หมอื นกับสัตว์โลกทอี่ ยู่ในโลกใบน้ี ถา้ เรารู้วา่ เรา ไมม่ เี กราะกำบงั แบบน้ี เราอาจจะตอ้ งตายไปกอ่ น เพราะงน้ั เราจำเปน็ ตอ้ งสรา้ งเกราะ แบบน้ีขึ้นมา ใช่ไหมคะ ซ่ึงมันก็ใช่นะ ถา้ เราเปลี่ยนเขาไม่ได้ แล้วเราจำเป็นจะต้อง อยู่รว่ มกนั ในโลกใบน้ี เราก็จะตอ้ งสกู้ บั มันนะ่ สู้ในแบบทเ่ี ราคดิ ว่าเราตอ้ งไม่แพ้ อาจตอ้ งยอมรับวา่ ภาพยนตรบ์ างเรอ่ื ง กไ็ ม่มมี มุ ท่ีจะเรียนรู้ ต้องรอเวลา ใช่ หนงั บางเรื่องมนั ก็ไม่มีนะ อย่างมอี ยู่วนั หนึง่ มีหนงั อยู่เรอ่ื งหนึ่งติดอันดบั อยู่ ในร้านขายหนังแผ่น แล้วเขาก็พยายามจะบอกว่ามีคนวิจารณ์อย่างโน้น อย่างน้ี อยา่ งนั้น แลว้ เขากเ็ หมอื นกับจูงใจให้คนซื้อน่ะนะคะ เขาเอางานวิจารณ์มาติดไว้ข้าง ๆ กล่องหนัง ซึง่ ป้าก็ซือ้ มาดูเหมอื นกันวนั นน้ั แลว้ ก็เห็นมนั มีฉากข่มขนื อย่นู ะคะ ซ่ึงเรา ก็รสู้ กึ ไดว้ ่าหนังเรื่องน้กี ย็ ังฉายกบั ท่บี า้ นกาญจนาฯ ไม่ได้อยูด่ ี แตเ่ ราคดิ วา่ ถา้ อกี ๑๐

ดหู นัง...เหน็ เน้อื ในชวี ิต 31 ปี ตอ่ มาแลว เดก็ ดหู นงั เปน็ กเ็ หมอื นกบั ทเ่ี ราดมู นั เรากร็ บั ได แตว่ า่ ยงั ไมถ่ งึ เวลาทเ่ี ดก็ จะดู แลวถาเราจะใหเขาดู เขาก็ตอ งติดอาวธุ ทางปญั ญาเสียกอ่ น เด็กยังตอ้ งไดร้ บั การช้แี นะ และรู้จกั เลือก อันที่จริง ๆ ผูใหญ่ก็ตองมีทักษะในการท่ีจะใชของพวกนี้เหมือนกัน ใช่ไหมคะ มันก็จำเป็นที่ผูใหญ่ตองมีอยู่แลว เพราะว่าไม่ไดหมายความถึงหนังอย่างเดียว แมแ ตอ่ าหารการกนิ นะคะ ของใชบ างอยา่ งทว่ี างขายอยู่ในทองตลาด ทัง้ เขา ไปในปาก เราหรือว่าใชข า งนอกเนย่ี มันกม็ เี รอื่ งทเี่ ราจะตอ งระมัดระวังอยูแ่ ลว และคนที่จะทำให ส่ิงเหล่านี้ไม่กระทบต่อลูกหลานเราก็ตองเป็นผูใหญ่ เป็นพ่อ เป็นแม่ เป็นครู เปน็ สอ่ื ทจ่ี ะชว่ ยกนั ใช่ไหมคะ คอื ไม่ใชห่ นงั อยา่ งเดยี วหรอกทอ่ี าจจะตอ งการคำชแ้ี นะ แลวก็ขอมูลท่ีถูกตองในการท่ีจะบริโภคมันนะคะ อาหาร ขนม ทุกอย่างก็อยู่ใน องคป ระกอบแบบเดยี วกนั หมด การจะหยบิ อะไรมาใช มนั กอ็ าจจะตอ งพจิ ารณา อยา่ ง ทพ่ี ูดคือเราตอ งติดอาวุธใหกับเดก็ เม่อื ถึงเวลาหนงึ่ เขาจะมตี นทุนในการคิด

PMiocttuiorne motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture

จะใช้ภาพยนตรส์ อนเด็กต้องทำอยา่ งไร กระบวนการใชภ้ าพยนตร์เปน็ ส่ือการเรียนรู้ การใชภ าพยนตรเ พื่อเปน็ สอ่ื ประกอบการเรยี นรขู องเด็ก ๆ นนั้ สามารถใชไดทั้ง ในกรณขี องหองเรยี นและในครอบครัว ดังนี้ 1) เตรียมภาพยนตรท่ีมีเนื้อหาที่เหมาะสม สอดคลองกับการเรียนรูของเด็ก ในประเด็นต่าง ๆ 2) เตรียมกิจกรรมก่อนดูภาพยนตร เช่น แนะนำเน้ือเร่ือง บอกจุดประสงค วิธีการดู 3) เตรียมกิจกรรมระหว่างดู เช่น ตอบคำถามจากภาพยนตร โดยมีเอกสาร ประกอบในการดู 4) กจิ กรรมหลงั ดภู าพยนตร เชน่ ตอบคำถามจากการดู รวมกลมุ่ พดู คยุ วาดรปู จากภาพยนตร จัดทำบอรดนิทรรศการ คนควาเพิ่มเติมจากเน้ือหาที่น่าสนใจ เขียน บันทกึ เพอื่ ต่อเติมเรื่องราวที่ยงั คงประทบั ใจ

34 ดหู นงั ...เห็นเนื้อในชีวิต จะคดั เลือกภาพยนตรจ์ ากไหนได้บ้าง การคัดสรรภาพยนตร์ให้กับเด็ก ๆ น้ันผู้ใหญ่จำเป็นต้องมีสายตาท่ีกว้างไกล ใชแ้ หลง่ ขอ้ มลู ทเ่ี ปน็ ประโยชน์ และเครอ่ื งมอื ตา่ ง ๆ ทถ่ี กู คดิ ขน้ึ โดยผทู้ ม่ี คี วามเชย่ี วชาญ เชน่ ระบบเรตตงิ้ (Ratting) ของภาพยนตร์ ได้ถูกจัดขนึ้ มาเพือ่ ปกปอ้ งเด็ก ๆ จาก เนอ้ื หาของภาพยนตรท์ ี่ไมเ่ หมาะสมกับเด็ก โดยมกี ารจดั ลำดับในเน้อื หาหลาย ๆ ดา้ น เช่น ภาษา ความรุนแรงทางเพศ ซ่ึงระบบนี้ถือเป็นเครื่องมืออีกชิ้นหน่ึงท่ีพ่อ แม่ ผู้ปกครอง สามารถใช้เพ่ือตัดสินใจในการพิจารณาภาพยนตร์ให้กับเด็กได้ โดยมีวิธี การศึกษาดงั นี้ 1) เยี่ยมชมเว็บไซต์ท่ีจัดลำดับภาพยนตร์ เพ่ือศึกษาข้อมูลการให้คะแนนการ จัดลำดับของภาพยนตรท์ ีน่ ่าสนใจ 2) อา่ นบทวจิ ารณภ์ าพยนตร์ จากเวบ็ ไซตห์ รอื นติ ยสารเพอ่ื ชว่ ยในการตดั สนิ ใจ 3) ดอู ันดบั ภาพยนตร์น่าสนใจ จากร้านเชา่ ภาพยนตร์ 4) พิจารณาจากรางวัลที่ภาพยนตร์ไดร้ ับ เปน็ ตวั ช่วยเบ้อื งต้นในการคัดสรร 5) สร้างมาตรฐานของครอบครัวดว้ ยตวั เอง เพราะบางเรอ่ื งจากการวจิ ารณ์ หรอื การจดั อนั ดบั ไม่ใชส่ ิง่ ท่ีดีทส่ี ดุ จงึ ไมค่ วรใช้เป็นแหลง่ อา้ งองิ ทางเดียว 6) ดภู าพยนตร์เรือ่ งนั้นก่อนท่ีจะเปดิ ให้เด็ก ๆ เม่ือต้องการที่จะให้เด็กได้ชมภาพยนตร์ที่ได้เลือกมา อาจต้องใช้เวลาในการ ตรวจสอบและดคู วามเหมาะสมอกี ครงั้ ดว้ ยตวั เอง กอ่ นทจ่ี ะใหเ้ ดก็ ๆ ไดด้ ู โดยมวี ธิ กี าร รวบรวมขอ้ มลู ดงั น้ี 1) เร่ิมดูภาพยนตร์ ด้วยการถือกระดาษและดินสอในมือ จดบันทึก และทำ เคร่ืองหมายในสงิ่ ท่ีเห็นวา่ เหมาะสม หรือไม่เหมาะสมกบั เด็ก 2) ดวู ่ามีคำหยาบ คำด่า ฉากท่ีมคี วามรนุ แรง การใช้ยา แอลกอฮอล์ บหุ ร่ี ในช่วงเวลาไหนของเรือ่ ง เขยี นช่วงเวลาลงไปในกระดาษจด 3) ตัดสินใจด้วยตัวเองว่าจากคำหยาบคาย ฉากรุนแรง สถานการณท์ ี่น่ากลัว เหลา่ นเ้ี หมาะสมกบั ภาพยนตรส์ ำหรบั เดก็ และพรอ้ มทจ่ี ะฉายใหเ้ ขาดไู ดห้ รอื ไม่ 4) เขียนรายงานข้อมูลการตรวจสอบเหล่านี้ไปยังเว็บไซต์หรือเว็บบล็อกเพ่ือ แลกเปลี่ยนขอ้ มูลให้กับผู้ปกครองคนอื่น ๆ

โปรแกรมแนะนำ วเิ คราะห์ภาพยนตรเ์ รอ่ื ง «อ ต«ี่ (Tsotsi) เสยี้ วบญุ คนบาป ขอ้ มูล/เรอ่ื งย่อ ซอ๊ ตซี่ และสมาชกิ ในแกง๊ คอื กล่มุ วัยรุน่ ทที่ ำมาหาเลยี้ งชีพดวยการจ้ี ปลน ฆ่า โดยไม่ตองคดิ อะไรมาก ดูเหมอื นความตายของผูค นทพี่ วกเขาไดลงมอื นน้ั ไม่ใช่ความ ตายของมนษุ ยท มี่ คี รอบครวั มสี ายใยแหง่ ความผกู พนั การทำใหห นง่ึ ชวี ติ จากโลกนี้ไป จงึ ไม่ใช่ความสญู เสยี เจบ็ ปวด เดอื ดรอนใด ๆ สำหรบั ซอ๊ ตซ่แี ละสมาชิกในแก๊ง ซอ๊ ตซ่ี ปลนแมกระทงั่ คนขอทานที่พิการและสงู วัย ซ๊อตซ่ี ยังไดลงมือจี้ผูหญิงคนหนึ่งเพ่ือขโมยรถของเธอไปขับ แต่หลังจากได รถมา ซ๊อตซี่ก็พบว่าเบาะหลังรถมีทารกนอยไรเดียงสาติดมาดวย หลังจากนั้นซ๊อตซี่ ยังไปจ้ี ไปบังคับแม่ลูกอ่อนคนหนึ่งใหทำหนาท่ีใหน้ำนมแก่ทารกนอยแทนแม่ที่ถูก ซอ๊ ตซจ่ี แ้ี ละทำรา ยจนบาดเจบ็ แตห่ ลงั จากท่ีไดท ารกนอ ยมาไวในความรบั ผดิ ชอบอยา่ ง ไม่ต้ังใจ ความเป็นมนุษยของซ๊อตซี่ก็ถูกกระตุก ถูกรุมเรา จนบางวันตองปฏิเสธการ ปฏิบัติภารกิจเพ่ือสรางความเดอื ดรอนใหเ พ่อื นมนษุ ย

36 ดหู นัง...เหน็ เนื้อในชวี ติ 6 วนั ของการพรากลูกจากแม่ และการเลย้ี งดูทารกนอ้ ยอยา่ งกะพรอ่ งกะแพร่ง (ภาพนมกระปอ๋ งทม่ี ดขน้ึ และมดไตต่ อมปากทารกชวนใหน้ า่ สะพรงึ กลวั ไมน่ อ้ ย) ซอ๊ ตซ่ี ตัดสนิ ใจนำทารกน้อยไปคนื แม่ ซง่ึ ภาพยนตร์ไดป้ ดิ ฉากสุดทา้ ย ณ บ้านหลังใหญข่ อง ทารกนอ้ ย และซอ๊ ตซตี่ กอยทู่ า่ มกลางวงลอ้ มของตำรวจ โดยมปี นื ทกุ กระบอกของตำรวจ เล็งมาทเี่ ขา ฉากจบน้ีผชู้ มตอ้ งลนุ้ เองวา่ ซอ๊ ตซ่ี...จะอยหู่ รอื รอด กระบวนการ 1. จากเรอ่ื งราวทป่ี รากฏในภาพยนตรผ์ มพอจะตอบได้ไหมครบั วา่ “ทำไมซอ๊ ตซ่ี จงึ เป็นคนแบบนี้” ชว่ ยทบทวนและเลา่ สูก่ นั ฟงั ด้วยนะครบั 2. หากวันหน่ึงผมได้เป็นพ่อคน ผมคิดว่าการเลี้ยงลูกให้เขาเติบโตเป็น “วัยรนุ่ แบบซอ๊ ตซ”ี่ น้นั เป็นเรือ่ งท่ี “ยากหรืองา่ ย” สำหรบั ผม 3. หลงั จากชมภาพยนตรซ์ อ๊ ตซจ่ี บไปแลว้ แตล่ ะกลมุ่ ไดว้ เิ คราะหแ์ ละตอบคำถาม ตรงกันว่า มนษุ ยอ์ ย่างซอ๊ ตซเี่ ปลย่ี นแปลงได้ คำถามในทัศนะสว่ นตัวของผม ผมคดิ วา่ การเปลย่ี นแปลงมนษุ ยอ์ ยา่ งซอ๊ ตซซ่ี ง่ึ เปน็ วยั รนุ่ เชน่ กนั ตอ้ งทำอยา่ งไร อะไรควรทำ อะไรไม่ควรทำ ช่วยคิดและเขียนบอก เผ่ือจะได้เป็นแนวทาง การทำงานของผู้ใหญ่ได้บา้ ง 4. ถา้ ผมไดเ้ ปน็ เจา้ หนา้ ทท่ี ตี่ อ้ งรบั ผดิ ชอบ เยยี วยา ฟน้ื ฟู พฒั นาซอ๊ ตซ่ี ผมอยาก ทำอะไรเปน็ อยา่ งแรกครบั เพอ่ื ใหก้ ารเรมิ่ ตน้ ครงั้ แรกเปน็ “ตน้ ทนุ ทแ่ี ขง็ แกรง่ ” ในการทำงานต่อ ๆ ไป รว่ มคิด...ร่วมคยุ ...ร่วมเขียน สาเหตุท่ีทำให้ ซ๊อตซี่ ต้องเป็นเด็กท่ีหนีออกจากบ้านมาเป็นโจรก็เพราะว่า ครอบครัวของเขาไม่สมบูรณ์แบบและปมท่ีอยู่ในจิตใจของเขาในวัยเด็ก ภาพที่เห็น แมเ่ ปน็ โรครา้ ย พอ่ ทเ่ี ปน็ คนขเ้ี หลา้ ซอ้ มทบุ ตี และใชค้ วามรนุ แรงทำใหเ้ ขาจดจำมาใช้ เล้ียงลูกให้เป็นโจร ไม่ใช่เรื่องยากครับ แต่คงไม่มีพ่อแม่คนไหนอยากจะใหล้ ูก ตวั เองเปน็ แบบนั้นแน่ ๆ และก็คงไมม่ ีใครท่ีไมร่ กั ลกู ตัวเอง พอ่ แม่ ทกุ คนลว้ นรักลกู และก็หวังให้ลกู เป็นคนดี

ดูหนัง...เหน็ เนื้อในชีวิต 37 สงิ่ ทเ่ี ดก็ ๆทกุ คนตอ้ งการกค็ อื โอกาสสำหรบั ให้เขาไดค้ ดิ และกลบั ตวั ปรบั เปลย่ี น นสิ ยั ตวั เองใหม่ และกก็ ำลงั ใจ เพราะตวั เดก็ เองก็ไมส่ ามารถจะเปลย่ี นเองได้ ถา้ ไม่ไดร้ บั การเข้าใจและโอกาสทด่ี ี ขอเพยี งแคอ่ ยา่ ตอกย้ำ ทบั ถมส่งิ ทพ่ี ลาดมาแลว้ ก็พอครับ ผมจะให้กำลังใจกับเขาก่อนเลย เพราะผมว่าเขาตอ้ งการคนที่เข้าใจมากกว่าที่ จะไปจบั ผดิ เขา และผมก็คิดว่าเปน็ สิ่งที่สำคญั มากๆ เพราะครอบครัวของซ๊อตซี่มีปัญหา แม่ของเขาเป็น HIV พ่อเขาข้ีเมา ชอบใช้ ความรุนแรง ซ๊อตซี่จึงเอามาเป็นจุดดอ้ ยของตัวเอง ซ๊อตซ่ีจึงเลือกที่จะทำในสิ่งท่ีเขา เคยเจอมาในตอนเดก็ เป็นเรื่องท่งี ่ายมากเลยครับ เพราะการท่ีเราจะเล้ยี งให้ดีมนั จะทำยาก เพราะเรา ต้องอบรมบอกกล่าว แต่ถ้าเล้ียงไม่ดีเราก็แค่ทำตัวอย่างที่ไม่ดี จะดีจะชั่วอยู่ที่การ ฝึกอบรมและแนะนำดูแลลูก ควรเตรียมตัวและพร้อมที่จะเปลี่ยนแปลงตัวเองเสมอ ส่งิ ที่ไมค่ วรทำ ไมค่ วรเอาอดตี มาปนกบั ปัจจบุ ัน ทำวันน้ีให้ดีท่ีสุด ข้ันแรกผมจะใหซ้ ๊อตซี่เล่าถงึ อดตี และผมจะบอกว่าอดีต คือสงิ่ ที่เลวร้าย ทำไม เราไมม่ าทำปจั จบุ นั ใหด้ ที ส่ี ดุ และหาตวั อยา่ งที่ไมด่ มี าใหซ้ อ๊ ตซี่ คดิ วเิ คราะหว์ า่ อนั ไหนควร อันไหนไมค่ วร และหากจิ กรรมให้ทำ เหตุที่ซ๊อตซี่เป็นคนแบบนี้ก็เพราะว่า สิ่งแวดล้อมท่ีเขาเจอในวัยเด็ก สภาพ ครอบครัวในวัยเด็กท่ีแม่ติดเชื้อเอดส์ พ่อติดเหล้า แล้วก็ไม่ให้ความอบอุ่น ไม่ใส่ใจ อบรมเขาเทา่ ทคี่ วรจะเป็น งา่ ยครบั เพราะหากเพยี งแคเ่ ราไมส่ นใจ ปลอ่ ยปละละเลยในตวั ลกู ใชค้ วามรนุ แรง ทำรา้ ยรา่ งกายลกู ไมม่ ีเหตุผล กจ็ ะทำให้ลกู ตอ้ งเปน็ เดก็ มีปัญหาได้แบบซ๊อตซ่ีครบั สง่ิ ทค่ี วรทำกค็ อื ตอ้ งรสู้ กึ และเขา้ ใจปญั หาหรอื สง่ิ ทซ่ี อ๊ ตซต่ี อ้ งเจอในตอนเปน็ เดก็ รับฟงั ปญั หาทเี่ ขาเจอ ใหค้ ำปรึกษา แสดงออกว่าเรากำลงั จะชว่ ยเหลือเขา เหน็ ใจเขา ให้เขาคิดว่าเราเป็นเหมือนครอบครัวเดียวกันกับเขา ไม่ควรที่จะใช้ความรุนแรงหรือ การกระทำทีร่ า้ ยแรงท่ีอาจสง่ ใหจ้ ิตใต้สำนกึ ของการจะเปลยี่ นเป็นคนดีนั้นหายไป ต้องรับรู้ปัญหาของซ๊อตซี่และเป็นกำลังใจให้เขา เวลาที่เขาต้องการเพ่ือนหรือ คนที่เขาต้องการจะปรึกษาหารือ สร้างทัศนคติแก่เขาและให้ความเช่ือม่ันว่าเขาจะ ปรับปรงุ ตัวเองได้

PMiocttuiorne motion picture motion picture motion picture mo- tion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion pic- ture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture mo- tion picture motion picture

วเิ คราะห์ภาพยนตร์เรอ่ื ง รวันดา ความหวงั ไมส่ นิ้ สญู (Hotel Rwanda) ข้อมูล/เรื่องยอ่ ความยาว 2 ชัว่ โมง ตามแผนท่ีโลกประเทศรวนั ดาตง้ั อยทู่ ท่ี วปี แอฟรกิ าประชาชน สว่ นใหญเ่ ป็นชาวฮูตูและมชี นสว่ นนอ ยทเ่ี ป็นชาวตุสซ่ี หากมองดว ยสายตาคนนอก ชาวฮตู ู และชาวตสุ ซี่ แทบจะ ไม่มีอะไรแตกต่างกันทั้งรูปร่าง สีผิว ยิ่งถาเป็นชาวต่างชาติแลว แทบจะแยกความแตกตา่ งระหวา่ งชาวฮตู ู และตสุ ซ่ีไม่ไดเลย หลงั จากประเทศเบลเยยี มถอนการปกครองออกจากประเทศ รวันดา ความขัดแยงระหว่างชาวฮูตูกับตุสซ่ีรุนแรงขึ้นจนยกระดับ เป็นการฆ่าลา งเผา่ พันธุ พอลเป็นผูจัดการโรงแรมรวันดาเป็นชาวฮูตู แต่ภรรยาของ พอลเป็นชาวตุสซี่ ทั้งสองมีเพ่ือนบานส่วนใหญ่เป็นชาวตุสซ่ี พอล พยายามช่วยชีวิตเพื่อนบานและเพ่ือนมนุษยภายใตสถานการณ ความรุนแรงจนแทบจะเอาชวี ิตไม่รอดหลายครัง้

40 ดหู นงั ...เหน็ เน้ือในชีวิต การฆ่าลางเผ่าพันธุระหว่างชาวฮูตูและชาวตุสซี่ ซึ่งถือว่าเป็นแผ่นดินเดียวกัน ไดก ลายเปน็ บาดแผลของมนษุ ยชาตแิ ละเปน็ หนา หนง่ึ ของประวตั ศิ าสตรโลกทท่ี กุ ประเทศ จะตอ งรำลกึ จดจำ และรว่ มกนั ปอ้ งกนั ไม่ใหเ กดิ ขนึ้ อกี ไมว่ า่ จะเปน็ ณ มมุ ใดของโลกกต็ าม กระบวนการ ใหผมชมภาพยนตร จากนั้นใหจับกลุ่มกับเพื่อน 5 คน รับอุปกรณการผลิต ความคิดเปน็ ตวั หนังสอื หรอื ภาพ โจทย์ ใหสมาชิกในกล่มุ ผมร่วมคดิ ร่วมคุยในประเดน็ ต่อไปน้ี 1. ในฐานะที่พอล คือชาวฮูตู แต่พอลก็ไดทำหนาที่ช่วยเหลือปกป้องชาวตุสซี่ อยา่ งทมุ่ เท เชน่ ใชเ งนิ จำนวนมากเพอื่ แลกกบั ชวี ติ เพอ่ื นบา นชาวตสุ ซี่ หรอื เปดิ โรงแรม และขอใหพนักงานโรงแรมดูแลเด็กกำพราชาวตุสซ่ี หรือพยายามขอความช่วยเหลือ จากแหล่งต่าง ๆ เพอ่ื ยตุ ิการฆา่ ลางเผา่ พนั ธรุ ะหวา่ งชาวฮูตูกบั ตุสซี่ ฯลฯ สมาชิกกลุม่ ผมมคี วามรูสกึ อย่างไรกับชาวฮูตทู ่ีช่อื พอล ครับ 2. การทค่ี นคนหนง่ึ หรอื คนกลมุ่ หนง่ึ กลมุ่ ใดถกู ทำใหเ สมอื นหนง่ึ ไมม่ คี ณุ คา่ หรอื มสี ถานะเพียงแคฝ่ ุ่นผงหรอื สิง่ โสโครก ตำ่ ชา เช่นทีช่ าวฮตู ูเรียกชาวตสุ ซีว่ ่าแมลงสาบ นั้น ผมคิดว่ามีผลต่อการเพ่ิมระดับความรุนแรงในการฆ่าลางเผ่าพันธุหรือไม่ครับ ทำไมกล่มุ ผมคดิ เช่นน้นั 3. ความรุนแรงและการฆ่าลา งเผา่ พนั ธุในภาพยนตรเ รอื่ งรวันดา ความหวังไม่ สน้ิ สญู ทผี่ มไดช มไปนนั้ มสี ว่ นทำใหผ มและสมาชกิ ในกลมุ่ นยิ มชมชอบความรนุ แรงขนึ้ หรอื เหน็ พษิ สงของความรนุ แรงชดั เจนขน้ึ ครบั ลองชว่ ยกนั พจิ ารณาใหร อบดา นนะครบั 4. ผมคิดว่าประเทศของเรามีโอกาสจะกาวสูก่ ารใชค วามรุนแรงระดับสงู สุดคอื การฆา่ กนั เองในกลุ่มคนชาติเดยี วกนั ม้ยั ครบั ชว่ ยคดิ เท่าท่ีผมจะคดิ ได ภายใตขอมลู และประสบการณของกลุม่ ผมนนั่ แหละครับ

ดูหนงั ...เหน็ เนือ้ ในชีวิต 41 ร่วมคดิ ...รว่ มคยุ ...รว่ มเขยี น เขาคือฮีโร่ ทีช่ ว่ ยผคู้ นท่ีกำลังจะถกู ฆา่ ถึงแม้จะต้องเอาชีวติ ของเขาไปเสีย่ งเขา ก็ยอมทำ มคี รบั เพราะถา้ คนพวกนน้ั เปน็ เหมอื นของไมม่ คี า่ ก็ไมม่ ปี ระโยชนท์ จ่ี ะตอ้ งเกบ็ เอาไว้ เห็นพิษสงของความรุนแรงมากข้ึนเพราะถ้าเกิดมีความรุนแรงก็ต้องมีความ สญู เสียเกดิ ขนึ้ มีครับ ถ้าคนในชาติไม่สามัคคี ต่างฝ่ายต่างแบ่งพวกกันและเห็นผลประโยชน์ ส่วนตวั มากกวา่ ส่วนรวม พอลเป็นคนที่มีความเมตตา เห็นชีวิตทุกชีวิตมีค่าท้ังๆที่ไม่ใช่พวกเดียวกัน เพราะไม่อยากเหน็ ใครฆา่ กนั มีผลกระทบเพราะทำให้ชาวฮตู ูมองวา่ ชาวตสุ ซน่ี ่ารังเกียจ ต่ำช้า และทำใหเ้ กดิ ความรุนแรงเพ่ิมมากข้ึน สำหรับพวกผมคิดว่าท่ีเรียกว่าแมลงสาบเป็นชื่อที่น่าเกลียด และไมน่ ่าคบ เป็นการดูถูกศกั ด์ศิ รคี วามเป็นมนุษย์มากครับ หลงั จากทผ่ี มไดด้ หู นงั ทำใหผ้ มรวู้ า่ ผลกระทบจากความรนุ แรงนน้ั ยง่ิ ใหญม่ หาศาล มาก มแี ตค่ วามสญู เสยี และความทกุ ขข์ องทกุ ฝ่าย มีครบั ถ้าตราบใดทคี่ นไทยแตกความสามัคคกี นั อยู่ ไม่มฝี า่ ยใดยอมเปดิ ใจเข้า หากนั มแี ต่ใชค้ วามรนุ แรงกนั อยแู่ บบนอ้ี าจจะทำใหเ้ กดิ ความรนุ แรงระดบั สงู สดุ ไดค้ รบั รู้สึกว่าพอลเป็นคนดี ไม่คำนึงถึงฮูตูหรือตุสซ่ี ไม่เห็นแก่ตัว ยอมเสียเงินทอง เพอื่ ยอื้ ชีวติ ทุกคนไว้ แต่ไมห่ ว่ งชวี ิตตวั เอง ชาวฮูตูเรียกตุสซ่ีว่าแมลงสาบมันต่ำเกินไปครับ เหมือนไม่เห็นว่าเขาก็คน เหมือนกันครับ ได้ยนิ ใครเรียกคำที่ไม่ดีอาจโมโหและใช้ความรุนแรงได้ครับ ความรนุ แรงทำให้สมาชกิ ของกลมุ่ ผมใชค้ วามรนุ แรง? ไม่ครับ เพราะหนังเร่อื ง น้ีไม่ไดด้ ทู ีก่ ารใช้ความรุนแรงครับ แต่สอนใหด้ ูว่าคนท่ีไมย่ อ่ ท้อต่ออุปสรรคจะประสบ กบั ความสำเรจ็ มีครบั เพราะปัญหาการเมืองบ้านเรากำลังรุนแรงครับ มคี นประทว้ งหลายกลมุ่ และใช้ความรุนแรงกนั ครบั

42 ดหู นัง...เห็นเนอื้ ในชีวติ วิเคราะห์ภาพยนตรเ์ รื่อง Îันน่ี (Honey) ขยบั รกั จังหวะรอ้ น ขอ้ มลู /เรอื่ งย่อ ความยาว 94 นาที ฮันน่ี คือวัยรุ่นหญิงท่ีมาจากครอบครัวท่ีมีฐานะค่อนขางดี แม่รูว่าลูกชอบ เตนรำแต่อยากใหลูกเป็นครูสอนบัลเล่ตหรือนักบัลเล่ตท่ีมีชื่อ ไม่ใช่นักเตนใน แบบฉบับท่ลี ูกชอบ สว่ นพอ่ ไมป่ ิดกนั้ ไมต่ ้ังความคาดหวังว่าลกู จะเปน็ อะไร แต่ยินดี ใหล ูกเปน็ อยา่ งทีล่ ูกฝนั ฮนั น่ี เรมิ่ ตน ชวี ติ ตามแนวทางเดก็ วยั รนุ่ อเมรกิ นั ทว่ั ไปนนั่ คอื ทำงานหาเงนิ ใชเ อง ดวยการเป็นบารเทนด้ี และดวยความที่ชอบการเตนรำแบบสมัยใหม่มากในระหว่าง ทำงานกเ็ ก็บเก่ียวความฝนั หาประสบการณก ารเตน อยู่ตลอดเวลา และไดขยบั ความ ฝันของตัวเองไปเร่ือย ๆ จนกาวสู่การเป็นนักเตนฮิปฮอประดับเทพ และไดมีโอกาส ถา่ ยทำมวิ สิกร่วมกับนักรองท่มี ีชอ่ื เสียงในเวลาต่อมา

ดูหนงั ...เหน็ เน้อื ในชีวิต 43 อีกหน่ึงความฝัน ของชีวิตวัยรุ่นหญิงนักเต้นฮิปฮอประดับเทพคนนี้ก็คือการ สร้างชีวิตใหม่ให้กับเด็ก ๆ และวัยรุ่นผิวดำท่ีถูกแก๊งค้ายาใช้เป็นตัวเดินยา ก้าวพ้น ออกมาจากชีวิตที่เส่ียงคุก เสี่ยงถูกวิสามัญฆาตกรรม เส่ียงถูกฆ่าตัดตอน สู่ความ สามารถทเี่ ตม็ เปย่ี มไปดว้ ยคณุ คา่ ซึ่งแน่นอนทแ่ี ม่ของเธอจะไม่เห็นด้วย แต่ดูเหมือน ว่าไม่มีใครขัดขวางความฝันอันย่ิงใหญ่ของวัยรุ่นหญิงนักเต้นฮิปฮอประดับเทพท่ีชื่อ ฮันน่ีได้ ติดตามเร่ืองราวของวัยรุ่นท่ีเต็มไปด้วยความฝันเพ่ือ...เด็กและวัยรุ่นผิวดำท่ีถูก รมุ เรา้ ดว้ ยปญั หา กระบวนการ ใหผ้ มชมภาพยนตรแ์ ละจบั กลมุ่ กลมุ่ ละ 5 คน รบั อปุ กรณก์ ารผลติ ความคดิ เปน็ ตัวหนังสอื หรอื ภาพ โจทย์ ให้สมาชกิ ในกลุม่ พดู คยุ แลกเปลย่ี นความคิดเห็นในประเด็นตอ่ ไปนี้ 1) การทีฮ่ นั นจ่ี ะรักษาความฝันเพื่อสรา้ งชีวิตใหม่ใหก้ ับเดก็ ๆ และวยั ร่นุ ผิวดำท่ี ถกู แกง๊ คา้ ยาใชเ้ ปน็ ตวั เดนิ ยา กา้ วพน้ ออกมาจากชวี ติ ทเ่ี สย่ี งคกุ เสย่ี งถกู วสิ ามญั ฆาตกรรม เสย่ี งถูกฆา่ ตัดตอนนน้ั ฮันนป่ี ระสบปญั หาใหญอ่ ะไรบ้าง ช่วยทบทวนเรอื่ งราวของเธอ และเขยี นใหค้ รบถว้ น 2) ถ้าพวกผมมาเป็นฮันนี่ (สมมุตินะครับ) ผมจะจัดการกับความฝันที่เต็มไป ด้วยอุปสรรคอยา่ งไรครับ 3) ให้พวกผมลองแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกันดูว่ากลุ่มเด็กและวัยรุ่นผิวดำที่ เสี่ยงตกหลุมดำ ก้าวพน้ หุบเหวได้เพราะอะไรบา้ ง คิดให้เยอะๆรอบคอบดว้ ยนะครับ 4) รูปลกั ษณ์ภายนอกของฮนั น่ี คอื สวยมาก เซก็ ซ่ี เปรี้ยวจ๊ีด แต่ความคดิ หรือ สาระสำคญั ของชวี ิตเธอ ท่อี ย่ภู ายในของเธอ คืออะไรครับ ชว่ ยคน้ หาและตอบด้วย

44 ดูหนัง...เห็นเน้ือในชวี ติ ร่วมคิด...ร่วมคยุ ...ร่วมเขียน ฮันน่เี กอื บจะถกู แกง๊ คา้ ยาเล่นงานท่ีไปวุ่นวายกับเดก็ เดินยาแกง๊ ผวิ ดำ ถา้ ผมเปน็ ฮันนกี่ จ็ ะแก้ไขไปทลี ะอย่างไมว่ า่ เรอ่ื งเล็กเรื่องใหญ่ เช่น เรอ่ื งเงินท่ีจะ ต้องนำมาซ้ือสตูดิโอเพื่อเป็นท่ีสอนเต้นให้กับเด็ก ฮันนี่ก็สามารถแก้ปัญหาในจุดนี้ไป ได้ดว้ ยความตงั้ ใจและมุ่งม่นั ของฮนั นี่ เพราะเด็ก ๆ เหล่านั้นมีฮันน่ีคอยใหก้ ำลังใจ ให้สติเพื่อไม่ให้พวกเขาก้าวผิด จังหวะหรือก้าวพลาดที่ไปเสี่ยงกับแก็งค้ายาที่ไม่ได้ประโยชน์อะไรเลย ถกู ขม่ ขู่ ดถู กู เหยยี ดหยาม ถกู หกั หลงั ในการทำงาน เกอื บถกู ลว่ งละเมดิ ทางเพศ เดก็ เขา้ ใจผิดในตัวของฮนั น่ี ผมจะทำอยา่ งฮนั น่ี เพราะเรอื่ งราวทกุ อปุ สรรคทฮ่ี นั นี่ได้เผชญิ มนั อาจจะทำใหฮ้ นั น่ี ท้อแทท้ ัง้ รา่ งกายและจิตใจแตฮ่ นั นี่ก็ไม่เคยท้อถอย เพราะเชื่อฟังฮันน่ีความฝันท่ีจะเป็นนักเต้นและความมุ่งมั่นที่อยากจะทำตาม ความฝันของตนเองใหเ้ ป็นจรงิ ความดขี องเธอทม่ี จี ิตใจเมตตา ความมุ่งมั่น ความพยายามท่ีไมย่ อ่ ท้อต่อความ ยากลำบาก ความอดทนของเธอและความขยัน เช่ือมั่นในสิ่งที่ถูกตอ้ งแม้ลำบากแค่ ไหนก็ไม่เคยยอมแพ้ เสยี งสะท้อนจากความรสู้ กึ สถานทค่ี วบคมุ ผกู้ ระทำผดิ ในปจั จบุ นั ควบคมุ กนั จรงิ ๆ คมุ อยา่ งเลย้ี งววั เลย้ี งควาย ทำตามทส่ี ง่ั เทา่ นนั้ ไมม่ ขี ้อโตแ้ ยง้ ใด ๆ ไมร่ บู้ า้ งเลยวา่ การใชค้ วามรนุ แรง ใชก้ ฎทร่ี นุ แรง ยง่ิ ทำใหผ้ กู้ ระทำความผดิ สะสมความรนุ แรงมากขน้ึ จนกลายมาเปน็ อาชญากรในทส่ี ดุ สถานควบคุมท่ีจะพัฒนาคนให้เป็นคนที่ดีได้นั้น ก็ต้องฝึกเขา ฝึกในท่ีนี้ หมายความว่าฝึกทางด้านความคิดเสียใหม่ การจะฝึกพวกเขาได้ก็ต้องใช้ความ เข้าอกเข้าใจกัน ปรึกษาได้ทุกเรื่อง เชื่อใจกันระหว่างเจ้าหน้าที่กับผู้กระทำผิดและ สดุ ทา้ ยคือกำลังใจ กำลังใจทจี่ ะเปน็ คนดี เจา้ หน้าทต่ี ้องหากระบวนการทำให้เขามแี รง

ดหู นงั ...เห็นเนื้อในชวี ติ 45 มีขอจูงใจท่ีจะใหเขาเป็นคนดีและพรอมท่ีจะช่วยเหลือคนอ่ืนต่อไปโดยเขาไม่มอง ตวั เองว่า ไรค ่า และเห็นคณุ ค่าตวั เอง...อกี ครั้ง ผกู า วพลาดทพ่ี ฒั นาเปน็ อาชญากรสว่ นใหญ่ ผมวา่ เกดิ จากการขาดความคดิ ทด่ี ี พอ อาจจะดขี น้ึ แต่ไมด่ พี อ และอกี หนง่ึ สาเหตทุ ส่ี ำคญั คอื การกลบั ไปพบเจอสง่ิ แวดลอ ม เดิม ๆ สิ่งแวดลอ มที่แย่ ๆ กจ็ ะหลวมตวั ไดงา่ ย กลบั มาเป็นผกู ระทำผดิ อกี ดงั นน้ั ถา เปน็ ไปไดก ค็ วรปรบั เปลยี่ นความคดิ ตวั เองเสยี ใหม่ ทง้ั ในดา นความเชอื่ ค่านยิ ม ทัศนคติ อคติที่ผดิ ๆ ทัง้ หลายออกจากสมองใหหมด นเ่ี ปน็ วิธแี กไขปญั หา ไดถาวรและยั่งยืน (ในเม่ือความคิดเปลี่ยน คนก็เปล่ียน) และการแกไขปัญหาของ ชีวิตอีก เม่ือพบเจอปัญหาอะไรข้ึนมาแรงๆเขาจะไดจัดระบบ จัดการกับปัญหานั้น ไดอย่างถกู ตอง โดยไมก่ ระทำความผิดอีก

PMiocttuiorne motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture motion picture

กรณศี กึ ษาจากตา่ งประเทศ ÀҾ¹µÃ ãªÊŒ ͹à´ç¡·¾Õè Ô¡Ò÷ҧ¨Ôµä´Œ áÅÐÁ¹ØÉÂà ÃÂÕ ¹ÃÙ·Œ ¡Ñ ÉкҧÍ‹ҧ䴌 ¨Ò¡¡ÒôÙÀҾ¹µÃ â´Âãˌ㪨Œ ¹Ô µ¹Ò¡ÒáÒýƒ¡»¯ºÔ ѵµÔ ÒÁẺ áÁÇŒ ‹Ò¨ÐäÁÁ‹ Õà¤Ã×Íè §Á×ÍÍ»Ø ¡Ã³ 㹡Òýƒ¡¡çµÒÁ” Wendt áÅÐ Butts §Ò¹ÇÔ¨ÑÂÀҾ¹µÃ ¤.È. 1956-¤.È. 1962 การใชภ้ าพยนตรก์ ารต์ นู เปน็ ส่อื การสอนในช้ันเรยี น : กรณศี ึกษาภาพยนตร์เรื่อง “เดอะไลออนคิง” ·èÁÕ Ò : This study guide was written for ATOM (AUSTRALIAN TEACHERS OF MEDIA INC.) Ú by Christine and Murray Evely. ¼Ùጠ»Å : à¢Áç ¾Ã ÇÔÃسÃҾѹ¸ ¼Ù¨Œ Ñ´¡ÒÃá¼¹§Ò¹ÊÍ×è ÊÃÒŒ §ÊØ¢ÀÒÇÐàÂÒǪ¹ (ÊÊÂ.) ภาพยนตรการตูนเป็นส่ือท่ีมีมนตเสน่หดึงดูดใจสำหรับเด็กๆและสามารถนำมา เปน็ สอ่ื การสอนได ดังเชน่ กรณีตวั อยา่ ง “เดอะไลออนคงิ ” (THE LION KING) เปน็ ภาพยนตรการตูนที่สรางโดยบริษัทภาพยนตรดิสนียฟิลม ผูสรางภาพยนตรการตูน

48 ดหู นัง...เหน็ เนื้อในชวี ิต อมตะหลายตอ่ หลายเรอ่ื ง เชน่ สโนว์ไวท์ พนิ อคคิโอ โฉมงามกบั เจา้ ชายอสรู (Beauty and the Beast) เป็นต้น การวาดตัวการต์ ูนทเ่ี ต็มไปดว้ ยชวี ติ ชวี าเกดิ จากการสังเกต ความเคลื่อนไหวและท่าทางของสัตว์นานนับหลายชั่วโมง ตัวการ์ตูนท่ีเต็มไปด้วย บคุ ลิกภาพทีห่ ลากหลาย มคี วามเฉลียวฉลาด บทเพลงที่ไพเราะ การเรียบเรียงดนตรี ที่น่าจดจำและสรา้ งสรรค์ บทสนทนาที่เต็มไปดว้ ยอารมณ์ขัน เป็นส่ิงที่รับประกันว่า ภาพยนตร์การ์ตูนเร่ืองน้ีสามารถดึงดูดใจของเด็กนักเรียนในวัยประถม เด็กที่โตกว่า และไม่เว้นแม้แต่ผู้ใหญท่ ั่วโลก เชน่ เดยี วกบั บทภาพยนตรเ์ รอ่ื งอน่ื ๆ ตวั ภาพยนตรแ์ ละการสรา้ งภาพแอนเิ มชน่ั เช่น ภาพยนตรก์ าร์ตนู “เดอะไลออนคงิ ” (THE LION KING ) เปิดโอกาสให้ค้นหา แก่นของเรื่องและธรรมชาติของตัวละครแต่ละตัวซ่ึงเป็นเร่ืองท่ีเก่ียวกับการดำรงชีวิต ประจำวันและสามารถค้นหาหัวใจของเร่ืองที่เกี่ยวพันกับการมีอยู่ของมนุษย์ใน สงั คมโลก การคดั สรรและการเลอื กภาษาทม่ี คี ณุ ภาพและเนอ้ื หาของภาพยนตรส์ ำหรบั เด็กนักเรียนในระดับประถมและมัธยมจะช่วยให้ครูผู้สอนสามารถพัฒนาและทำให้ เดก็ ๆ เขา้ ใจในคณุ คา่ และทศั นคตขิ องตนเอง เขา้ ใจคณุ คา่ ของผอู้ น่ื และเขา้ ใจบทบาท ของตนเองในโลกนี้ รวมท้ังเข้าใจถงึ “วัฏจักรของชวี ติ ” ในทน่ี ้ีไดน้ ำบางสว่ นของขอ้ มลู และกจิ กรรมจากบนั ทกึ การศกึ ษาการใชภ้ าพยนตร์ การต์ นู เปน็ สอ่ื การสอนในชนั้ เรยี น กรณศี กึ ษาภาพยนตรก์ ารต์ นู เรอ่ื ง “เดอะไลออนคงิ ” (THELIONKINGStudyNotes:UsingTHELIONKINGintheclassroom.) ทเ่ี ปน็ ผลการ ศกึ ษาในระดับประเทศและมลรฐั ของประเทศออสเตรเลยี มาเสนอไวพ้ อเปน็ แนวทาง เขา้ ทำนอง “สะกดิ ใหด้ ”ู ทั้งน้คี าดว่าน่าจะเปน็ ประโยชนบ์ ้างในยุคท่ีไมส่ ามารถปฏิเสธ สอ่ื หากแตต่ อ้ งรเู้ ทา่ ทนั และสามารถพฒั นากจิ กรรมการเรยี นการสอนจากสอ่ื ไดอ้ ยา่ ง สมสมยั ซึ่งจะทำให้ไดส้ ือ่ การสอนทท่ี รงพลงั อกี ชิน้ หนง่ึ กิจกรรมเพ่อื การเรยี นรู้ ตัวอย่างกิจกรรมต่อไปน้ีสามารถดัดแปลงให้เหมาะสมกับความสามารถของ นักเรยี นในช้ันหรอื เด็ก ๆ ทัว่ ไป

ดหู นงั ...เหน็ เน้อื ในชีวิต 49 กิจกรรมชว่ ยกนั คิดกอ่ นชมภาพยนตร์ เป็นกิจกรรมที่ให้นักเรียนดูภาพโปสเตอร์ภาพยนตร์การ์ตูน “เดอะไลออนคิง” (THE LION KING) ก่อนชมภาพยนตร์แล้วช่วยกันคิดว่า - ทำไมตัวละครราฟคิ ิ (Rafiki) จงึ อุ้มลกู สิงโต ใหน้ ักเรียนที่เคยชมภาพยนตร์ การ์ตูนเรื่องน้ีมาก่อนได้อธิบายความหมาย ช่วยกันจดความคิดเห็นว่า “พวกเรา คิดว่าราฟิคิ อมุ้ ลูกสงิ โตเพราะ……………” - ใหเ้ ดก็ ๆ วาดภาพตามจนิ ตนาการวา่ สงิ โตอยอู่ าศยั อยทู่ ่ไี หน แลว้ เขยี นไว้ใตภ้ าพ ท่ีตนเองวาดวา่ คดิ วา่ สิงโตอาศยั อยู่ที่ใด - ใหช้ ว่ ยกนั คดิ วา่ ภาพในโปสเตอรท์ สี่ งิ โตอาศยั อยเู่ ปน็ อยา่ งไรจะมสี ตั วอ์ น่ื อาศยั อยดู่ ว้ ยหรอื ไม่ นำเดก็ ๆ เขา้ หอ้ งสมดุ และหาหนงั สอื เพอื่ ตรวจคำตอบ ยมื หนงั สอื เลม่ นน้ั มาเพ่ือใช้คุยกันต่อในห้องเรียน จดคำตอบที่เด็ก ๆ พูดคุยกันนำมาใช้อ้างอิงสำหรับ กจิ กรรมต่อ ๆ ไป - ดวู า่ ในภาพโปสเตอร์ยงั มขี อ้ มลู อะไรอกี หรอื ไม่ คดิ วา่ ภาพยนตร์การต์ นู เรอ่ื งนี้ เกยี่ วกบั อะไร ตวั ละครคอื ตวั อะไร ทำไมเดก็ ๆ จงึ คดิ เชน่ นนั้ เดก็ ๆ คดิ วา่ มภี าพยนตร์ การ์ตูนเรือ่ งอน่ื ๆ ท่ีคล้ายกับ “เดอะไลออนคิง” อกี หรอื ไม่ เด็ก ๆ คดิ อยา่ งไรกับ เร่ืองคล้ายกันนี้ ทำไมผู้สร้างจึงผลิตออกมาเป็นภาพยนตร์การ์ตูนแอนิเมช่ัน ทำไม ผู้สร้างจึงเลือกวาดสัตว์แสดงลักษณะนิสัยแทนคน ผู้สร้างต้องการผลิตภาพยนตร์ การต์ ูนเรอ่ื งนี้ให้ใครชม กิจกรรมฝึกการบรรยายฉาก • แบ่งกลุ่มย่อยให้นักเรียนเขียนบรรยายรายละเอียดในฉาก ให้ร่วมกันพูดคุย แลกเปลี่ยนสิ่งท่ีคิดเหมือนกันและแตกต่างกัน ช่วยกันหาว่าแต่ละกลุ่มมีความคิด และรายละเอยี ดเปน็ อย่างไร กิจกรรมหลังชมภาพยนตร์ • ช่วยกันทบทวนส่ิงที่ได้จดบันทึกก่อนชมภาพยนตร์ ให้เด็ก ๆ คิดว่าบันทึกที่ จดใกล้เคียงกับภาพยนตร์การ์ตูนที่ได้ชมหรือไม่ มีความรูส้ กึ แตกต่างอยา่ งไรหลงั จาก

50 ดหู นงั ...เหน็ เน้อื ในชีวติ ไดช้ มภาพยนตรแ์ ลว้ และเกดิ ความร้สู ึกอย่างไรเมื่อไดช้ มแลว้ • ให้เดก็ ๆ ช่วยกนั เล่า “เดอะไลออนคงิ ” อกี คร้ัง จดบนั ทกึ สง่ิ ทเ่ี ด็ก ๆ จำได้ บนกระดาษแผน่ ยาววางกระดาษให้กระจดั กระจายบนพน้ื ใหเ้ ดก็ ๆ ชว่ ยกนั เรยี งลำดบั เหตุการณ์ที่เกิดข้ึน ต่อจากนั้นอีก 2-3 วันให้พูดคุยกันเก่ียวกับเหตุการณ์ท่ีจดบน กระดาษ จดบนั ทกึ สง่ิ ทเ่ี ดก็ ๆ สามารถจดจำได้ อาจเปดิ ดนตรีในเรอ่ื งบางตอนใหเ้ ดก็ ๆ ฟังเพ่ือช่วยในการรื้อฟื้นความจำ ต้ังคำถามกับเด็ก ๆ ว่ามีเหตุการณ์อะไรเกิดข้ึน ทำไมจงึ เกดิ เหตกุ ารณเ์ ชน่ นน้ั ตอนนนั้ มคี วามสำคญั อยา่ งไร มตี วั ละครใดเกยี่ วข้องบา้ ง ฉากใดต้องการบอกหรือไม่บอกอะไรแกผ่ ู้ชม • ให้เด็ก ๆ ช่วยกนั คดิ คำใหม่ ๆ พร้อมทั้งชว่ ยกันหาความหมายของคำเหลา่ นี้ และตงั้ เป็นคำศพั ท์เฉพาะสำหรับผชู้ มภาพยนตร์การ์ตูน “เดอะไลออนคิง” • จดรายชื่อตัวละครเร่ืองเดอะไลออนคิงใส่แถวบนสุดของตาราง ในช่องของ ตัวละครนน้ั ๆ ให้ใส่คำบรรยายเกี่ยวกบั รปู รา่ งหนา้ ตา การเคลอื่ นไหว บคุ ลิกลกั ษณะ พฤตกิ รรม การกระทำ หรือลักษณะอื่น ๆ ใหเ้ ดก็ ๆ เลน่ เกมทายวา่ ตวั ละครทเี่ พอื่ นแสดงออกมาคอื ตวั อะไรจดรายละเอยี ด และพูดคุยกับเด็ก ๆ ว่าผู้สร้างใช้เทคนิคอะไรทำให้ตัวละครเหล่านั้นแสดงได้เหมือน คนจรงิ ๆ มฟู าซา ซมิ บา้ สคาร์ นาลา สบาย/รกั การ คดิ รา้ ย/ บุคลกิ ลกั ษณะ กำยำ/ ขี้อจิ ฉา รปู ร่างหนา้ ตา ชว่ งขาแขง็ แรง ผจญภัย การเคลอื่ นไหว หนา้ ตาถมงึ ทงึ ทรงพลงั เต็มไปด้วย ชวี ติ ชวี า