Spark U ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน

ออกมาหนา้ บา้ นเรากต็ อ้ งเดนิ ออกมากลางบา้ นเพอ่ื ประกาศใหค้ นอน่ื รบั ทราบ วันที่ 4 สิงหาคม 2560 เขา้ ใจว่าเราเชญิ ชุมชนในเขตเทศบาลนครมาท้ังหมด องค์กรต่าง ๆมหาวทิ ยาลัยขอนแกน่ องค์กรที่เกี่ยวกบั งานวัฒนธรรม สำ�นกั ศิลปากร วัฒนธรรมจังหวัด เพราะตอนแรกคิดว่าเป็นเร่ืองของการท่องเท่ียว การโปรโมทบา้ นศรฐี าน แตม่ นั ไมใ่ ช่ จรงิ แลว้ ๆ เปน็ การท�ำ เพอ่ื คนศรฐี านจรงิ ๆ ไม่ร้วู า่ เขาจะมาเที่ยวบา้ นเราหรือไม่ แตส่ งิ่ ที่สำ�คญั ที่สุดคือ เราก�ำ ลังลกึ เขา้ ไป ในจติ วญิ ญาณของตวั เราเอง เรารจู้ กั ตวั ของเราเองเรา รวู้ า่ เรามหี นา้ ตาอยา่ งไร มีแขนขาอย่างไร มเี ท้าอยา่ งไร มีมืออย่างไร นนั่ ส�ำ คัญกวา่ ทุกสิ่ง “ข้อมูลทางประวัติศาสตร์จะมีความสำ�คัญก็ต่อเม่ือการหยิบไปใช้ น้ันใช้เพ่ืออะไร ใช้เพ่ือสร้างความมั่นใจ ใช้เพ่ือลงไปถึงรากเหง้าที่เราภาค ภมู ใิ จ ใช้เพอื่ เป็นพ้นื ฐานให้เรายนื อยใู่ นสงั คมอยา่ งทระนงและมตี วั ตนน่ัน คอื ขอ้ มลู ทถี่ กู ตอ้ ง เปน็ การเรยี นรขู้ องเทศบาลทจี่ ะขยบั โครงการทเี่ กย่ี วขอ้ ง กับประวัติศาสตร์ วิถีชีวิตความเป็นอยู่ของชุมชนเพ่ือหยิบออกมาสร้างให้ สังคมตรงนเ้ี ข็มแขง็ และมภี มู ติ ้านทาน” นายธวัชชัย กลา่ ว กิจกรรมโครงการสืบค้นเมืองเก่า บ้านเราศรีฐาน ระยะเวลา 3 วัน เต็ม ทำ�ให้เห็นถึงศักยภาพของคนในชุมชนที่อยากจะสืบค้นข้อมูลของชุมชน ตนเอง อยากจะถ่ายทอดความรู้เกี่ยวกับชุมชนให้คนรุ่นหลังได้รับรู้ อยาก อนรุ กั ษส์ งิ่ ทมี่ คี ณุ คา่ ใหอ้ ยคู่ ชู่ มุ ชนตราบนานเทา่ นาน เหน็ ศกั ยภาพของเทศบาล นครขอนแกน่ ที่อ�ำ นวยความสะดวกและจัดกิจกรรมอยา่ งละเอยี ดทกุ ข้นั ตอน จนส�ำ เร็จลลุ ว่ งไปด้วยดี ได้เห็นพลงั ท่ียง่ิ ใหญข่ องเยาวชน น้องๆ จากโรงเรยี น เทศบาลบ้านศรีฐาน ครจู ากโรงเรยี นเทศบาลบา้ นศรีฐาน ที่ร่วมสืบค้นขอ้ มลู กบั นกั เรยี นอยา่ งเตม็ ทต่ี ลอดสามวนั และทส่ี ำ�คญั เราจะไดค้ วามรว่ มแรงรว่ มใจ ความสามัคคีของคนในชุมชนศรีฐาน ที่ต้องการให้ชุมชนศรีฐานเป็นชุมชนท่ี เต็มไปด้วยประวัติศาสตร์ท่ีเก่าแก่ และกลายเป็นอีกหน่ึงสถานที่ท่องเที่ยวท่ี เมือ่ มาจังหวดั ขอนแกน่ จำ�เป็นต้องแวะ โดย เครอื ขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 101

๏ พระครบู ญุ ชยากร เจ้าอาวาสวดั ไชยศรี เจ้าคณะตำ�บลสาวะถี อ.เมือง จ.ขอนแกน่ โครงการปลุกใจเมืองที่สาวะถี เราเลือกโรงเรียนสาวะถีพิทยา สรรพ์ เพราะมโี ครงการเมอื งสามดอี ยแู่ ลว้ ทโ่ี รงเรยี นมเี ดก็ เยาวชน เขามีกิจกรรมร่วมกับวัดและมีโครงการเมืองสามดีดำ�เนินการอยู่ด้วยเลยเอา โครงการนเ้ี ขา้ ไปใชไ้ ปกบั เดก็ สาวะถพี ทิ ยาสรรพ์ ซง่ึ เปน็ กลมุ่ เดก็ มธั ยม ปจั จบุ นั เราตอ้ งยอมรบั วา่ ชมุ ชนสาวะถขี องเรามสี มิ มฮี ปู แตม้ มกี จิ กรรม มกี ารทอ่ งเทยี่ ว สภาพแวดล้อมเป็นเร่ืองสำ�คัญ เป็นส่วนภูมิทัศน์ให้มีเสน่ห์มากขึ้น เลยทำ� โครงการปลุกใจไทสาวะถีข้ึน โดยเพิ่มคุณค่าบางกลุ่ม เร่ิมจากโรงเรียน ชุมชน แล้วตอ่ มาทว่ี ัด ทง้ั บา้ น วัด โรงเรยี น สามสว่ นเราท�ำ งานรว่ มกันมานาน ทโ่ี รงเรียน สาวะถีพิทยสรรพ์มีชมรมสินไซ​คือกลุ่มเยาวชนท่ีน่ี ปัญหาต่างๆ เด็กรู้ ที่โรงเรียนร่วมกับทางวัด โรงเรียนเป็นพ้ืนที่วัฒนธรรม เราเห็นปัญหาเกิดใน ชว่ ง 2-3 ปี หลังจากเปดิ เปน็ หมูบ่ ้านทอ่ งเที่ยวเชิงวัฒนธรรมท�ำ ใหม้ ขี ยะเยอะ แม้เทศบาลจะมีโครงการธนาคารขยะ แต่ก็ยังไม่ได้ผลมากนัก เราจึงอยาก จะเสริมให้ความสุขชุมชนมีมากขึ้น เราเลยคิดร่วมกันในการแก้ขยะในชุมชน เพื่อใหช้ มุ ชนเราปลอดขยะ 102 I Spark U ‘ปลุกใจคณุ ปลุกใจเมืองอีสาน’

วิธีการปลุกใจ เรามีส่ือในท้องถิ่นอยู่แล้ว เรามีความร่วมมือทำ� โครงการต่างๆ กันมาอยู่แล้ว เราใช้วิธีการเริ่มจากโรงเรียนเพราะมีเจ้าภาพ อยูก่ ่อน วัดเปน็ ตวั อย่างท่ดี ี คนชมุ ชน รักความสะอาด วดั สปาร์คมากอ่ นเลย เพราะชาวบ้านจะไมค่ ่อยทำ� จึงเป็นแบบอย่างให้โรงเรียนเห็น พอมีการท่อง เท่ียว สว่ นใดส่วนหนงึ่ จะรับผิดชอบเพยี งลำ�พงั ไมไ่ ด้ ตอ้ งอาศัยความรว่ มมอื กัน เราจึงเอาเขามาร่วมมือกัน เราสปาร์คที่ตัวเยาวชน เพราะเยาวชนในสา วะถกี เ็ ปน็ เดก็ ในชมุ ชนดว้ ย ซงึ่ พอเขาเดนิ หนา้ เดก็ ท�ำ ไดด้ ี ท�ำ ในโรงเรยี นมกี าร รณรงคเ์ สยี งตามสาย มกี ารรณรงคไ์ ปในหอ้ งเรยี น มโี ปสเตอรช์ มรม สว่ นชมุ ชน เทศบาลมีธนาคารขยะ เยาวชนก็เข้าไปช่วยด้วย เป็นการบูรณาการ 3 ส่วน เข้าไปด้วย มั่นใจว่าอนาคตชุมชนสาวะถีปลอดขยะแน่นอน เพราะตอนน้ี เยาวชนเขาได้สปารค์ แล้ว   โดย เครอื ขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 103

๏ มาลี เสารส์ งิ ห์ ครูโรงเรียนสาวะถพี ิทยาสรรพ์ ผู้ดูแลโครงการ ผลสมั ฤทธ์ทิ ี่เกดิ ข้นึ อยา่ งเหน็ ได้ชดั เจน หลงั เสรจ็ สิ้นกระบวนการ ปลกุ ใจไทสาวะถี พบวา่ เดก็ เยาวชนในพนื้ ทสี่ าวะถไี ดห้ นั มาสนใจ ปัญหารอบตัวมากขึ้น โดยเฉพาะปัญหาขยะ เน่ืองจากชมุ ชนสาวะถมี ีปัญหา ที่เกิดจากการจัดการขยะไม่ถูกต้อง และพฤติกรรมการทิ้งขยะของเด็กและ เยาวชนยงั ขาดความตระหนกั ในเรอ่ื งของสงิ่ แวดลอ้ ม มขี ยะในครวั เรอื น ชมุ ชน และโรงเรยี นทย่ี ังจัดการไมถ่ กู ตอ้ ง จากการจัดกิจกรรมปลุกใจเมืองทำ�ให้นักเรียนในโรงเรียน มีความ ตระหนักเร่ืองขยะ และมีการแบ่งงานกันทำ�เป็นกลุ่ม เช่นรณรงค์การแยก ขยะ ท�ำ ป้ายแนะนำ�การท้ิงขยะ ช่วยกันเก็บขยะและใชก้ ารเดนิ รอ้ งร�ำ ท�ำ เพลง เพื่อไม่ให้นักเรียนทิ้งขยะไม่เป็นที่ รณรงค์การใช้ถุงผ้า และนำ�ขยะพลาสติก ไปจำ�หน่ายเป็นเงินฝากธนาคารโรงเรียน มีแผนการทำ�งานท้ังระยะส้ัน และ ระยะยาว เดก็ ๆ ไดเ้ รยี นรกู้ ารท�ำ งานเปน็ ทมี รจู้ กั แกป้ ญั หาจากการท�ำ กจิ กรรม ร่วมกันกับเพ่ือนต่างวัย เรียนรู้ท่ีจะทำ�กิจกรรมที่เป็นประโยชน์ต่อผู้อื่น มอง เห็นปัญหาท่ีอยู่ใกล้ตัวและสามารถแก้ปัญหาด้วยตนเอง ซ่ึงขณะน้ีนักเรียน ทุกห้องเรียนมีโครงงานเกี่ยวกับการแก้ปัญหาขยะในโรงเรียน 18 ห้อง 18 โครงงานและคิดวาดฝันท่ีจะทำ�ใหค้ นต�ำ บลสาวะถีอยอู่ ย่างมคี วามสุข เพราะ มีการจดั การสงิ่ แวดลอ้ มทด่ี ี กจิ กรรมทจี่ ะเกดิ ขน้ึ ในระยะยาวของคนในชมุ ชนภายใตก้ ารจดั การของ โรงเรยี นกลมุ่ เยาวชนและผนู้ �ำ ชมุ ชน ในต�ำ บลสาวะถเี พอ่ื ใหเ้ กดิ การตระหนกั รู้ เกี่ยวกบั สง่ิ แวดลอ้ ม โดยใชก้ จิ กรรมทีห่ ลากหลาย ภายใต้ “โครงการปลุกใจ ไทสาวะถ”ี เพอ่ื ใหช้ มุ ชนสาวะถี เปน็ ชมุ ชนแหง่ การสรา้ งสรรค์ มคี วามสขุ โดย ทท่ี ุกคนลุกขึ้นมาปรับเปล่ียนตนเองในเรื่องของขยะส่งิ แวดล้อม 104 I Spark U ‘ปลุกใจคณุ ปลุกใจเมืองอีสาน’

ปลกุ ใจไทสาวะถี ท่ีนไ่ี ม่มีขยะ ส�ำ หรับการด�ำ เนินกิจกรรมในชอ่ื โครงการ 4 ป. ภูมิใจไทอสี าน (ปลกุ ปรบั เปลย่ี น ปลมื้ ) ทด่ี �ำ เนนิ กจิ กรรมในชว่ งเดอื น เมษายนถงึ สิงหาคม 2560 โดยเครอื ขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน ทไ่ี ด้ดำ�เนนิ การ ใน 3 พื้นที่ ท่มี คี วามแตกตา่ งกนั ทางสภาพชมุ ชน ความเป็นอยู่ และพื้นฐาน ครอบครัว ประกอบด้วย 1) สถานพินจิ เดก็ และเยาวชนจังหวดั ขอนแก่น ซ่ึงเปน็ ทคี่ วบคมุ เด็ก เยาวชนท่ปี ระพฤตผิ ดิ และมีปญั หาด้านอาชญากรรมจนต้องถูกควบคมุ 2) ชุมชนริมทางรถไฟ (ชุมชนเทพารักษ์ 5) เทศบาลนครขอนแก่น ซงึ่ เดก็ และเยาวชนในพน้ื ทเี่ ปน็ เดก็ กลมุ่ เสย่ี งในการทจี่ ะเขา้ สปู่ ญั หาอาชญากรรม และยาเสพตดิ ประกอบกบั มกี ารไลร่ อื้ บา้ นเพอ่ื ขยายรถไฟทางคทู่ �ำ ใหเ้ ยาวชน และคนในชมุ ชนเดือดรอ้ นไม่มีทอ่ี ยูอ่ าศัย 3) ชมุ ชนสาวะถี ต.สาวะถี อ.เมอื ง จ.ขอนแกน่ เดก็ ในหมบู่ า้ นทม่ี สี ภาพ แวดลอ้ มทด่ี ี ชมุ ชนแหง่ นม้ี ศี ลิ ปวฒั นธรรมเปน็ หลักในการพฒั นาชมุ ชน และมี สถานทสี่ ำ�คญั ในชุมชนคอื โบสถ์ หรือ สมิ เปน็ แหลง่ ทอ่ งเทย่ี วทางวฒั นธรรม ท�ำ ให้มีนกั ทอ่ งเทย่ี วเข้ามาในพ้ืนที่เป็นจำ�นวนมาก การด�ำ เนนิ กจิ กรรมด�ำ เนนิ การพนื้ ทล่ี ะ 2 วนั รปู แบบคอื การใหข้ อ้ มลู ในโครงการ “ปลกุ -ใจ-เมอื ง” เพื่อให้เดก็ เยาวชน ตระหนกั คิด และ ตอบโจทย์ ว่า ความสขุ ความฝัน และความหวัง ของตนเองคอื อะไร มีสง่ิ ไหนทอ่ี ยาก จะปรับ เปลีย่ น ใหด้ ยี งิ่ ๆ ขนึ้ โดยในพ้นื ทแ่ี รก คอื สถานพนิ ิจเด็กและเยาวชน ไดข้ อ้ สรปุ จากการ ทำ�โครงการว่า ความสขุ ของเด็กเยาวชนกวา่ 100 คนท่เี ขา้ รว่ มกจิ กรรม ตอบ ค�ำ ถามออกมาในทศิ ทางเดยี วกนั คอื การไดอ้ ยกู่ บั ครอบครวั พรอ้ มหนา้ ความ ฝนั คืออยากมอี าชีพเหมอื นคนอื่นๆ ทเ่ี ป็นคนปกตทิ อี่ ย่นู อกสถานที่คุมขงั คอื เปน็ ทหาร เปน็ ครู เปน็ หมอ แตพ่ วกเขาไมอ่ ยากเปน็ ต�ำ รวจเพราะต�ำ รวจคอื คน โดย เครือขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 105

ทจี่ ับพวกเขาเข้ามาอย่ทู นี่ ่ี ส่วนความหวังคอื อยากจะออกจากสถานควบคุม แห่งนี้ใหเ้ รว็ ทส่ี ดุ และอยากใหพ้ อ่ แม่มาเย่ียม ส่วนพน้ื ทที่ ีส่ อง คือ ชมุ ชนริมทางรถไฟ (เทพารักษ์ 5 ) ผลสรุปการ จัดกจิ กรรม 2 วันพบว่า ความสุข ของเด็กท่นี ีค่ ือ การไดม้ บี ้านอยู่อยา่ งถาวร อยกู่ นั พรอ้ มหนา้ พอ่ แม่ลกู สว่ นความฝันคอื อยากประกอบอาชพี ต่าง ๆ ตาม แต่ตวั เองจะชอบ ในขณะท่ีความหวงั คือ อยากมบี า้ น และอยากมีสนามเด็ก เล่น อยากมีสนามฟตุ บอล สระวา่ ยนำ�้ ส่วนพ้ืนที่สาม คือชุมชนสาวะถี พบว่าเด็กเยาวชนต้องการที่จะให้ ชุมชนมีความสุขด้วยการไม่มีขยะ จึงคิดวิธีการจัดการขยะในระยะสั้น เช่น การรณรงคใ์ ช้ถุงผ้าแทนถงุ พลาสตกิ คดั แยกขยะทงั้ ที่บ้านและโรงเรยี น สว่ น การจัดการระยะยาวคือ ร่วมกับหน่วยงานท้องถิ่นและชุมชนในการจัดการ รณรงค์เกบ็ ขยะ และการทิ้งขยะเพอื่ น�ำ เอาขยะมาแปรรูปเพิม่ มลู ค่าได้ พร้อม กับผลิตสื่อหลากหลายรูปแบบ ท้ังจัดรายการวิทยุ เสียงตามสาย เขียนป้าย ประชาสัมพันธ์ เพื่อปลุกใจให้คนในชุมชนและโรงเรียนหันมาช่วยกันแก้ไข ปัญ หาขยะในพน้ื ที่ โดยจากข้อสรปุ ของ 3 พนื้ ท่ีจะเหน็ ว่า ความแตกต่างทางความคดิ ของเด็กและเยาวชนแตกต่างกันในการตอบโจทย์ ความหวงั ความฝนั และ ความสุข ของแต่ละพื้นท่ี ตามความพร้อมและบริบทของแต่ละชุมชน แต่ อย่างไรก็ตาม การทำ�กจิ กรรมในคร้ังน้ีจะสามารถสง่ ต่อให้หน่วยงานท่รี บั ผิด ชอบ และ หนว่ ยงานพฒั นาในพน้ื ทสี่ ามารถนำ�ไปตอ่ ยอดกระบวนการคดิ ของ เดก็ เยาวชน เพอ่ื น�ำ ไปสกู่ ารพฒั นาทย่ี งั่ ยนื โดยเฉพาะการจดั พน้ื ทส่ี รา้ งสรรค์ ให้เด็กเยาวชนไดใ้ ชป้ ระโยชน์รว่ มกนั ความฝนั ของเดก็ เยาวชนในการมพี นื้ ทสี่ รา้ งสรรคข์ องตนเองนนั้ ใน สถานพนิ จิ เดก็ และเยาวชน พวกเขาต้องการวาดภาพ เพื่อผ่อนคลาย โดย ขอพน้ื ทบี่ รเิ วณหอ้ งสมดุ เปน็ พน้ื ทจ่ี ดั กจิ กรรมอยา่ งตอ่ เนอ่ื ง สว่ นพน้ื ทชี่ มุ ชน เทพารักษ์ เด็กและเยาวชนต้องการสนามฟุตบอลเพ่อื เอาไว้ออกกำ�ลังกาย และเล่นกฬี าเพ่อื ผ่อนคลาย ในขณะทีช่ มุ ชนสาวะถี เดก็ และเยาวชนจะใช้ พ้ืนที่วัดไชยศรี ในการจัดกิจกรรมรณรงค์การแยกขยะ และ ท้ิงขยะ เพื่อ โน้มน้าวใจนกั ท่องเท่ยี วให้รู้จักคัดแยะขยะก่อนทง้ิ อีกด้วย 106 I Spark U ‘ปลุกใจคณุ ปลุกใจเมืองอีสาน’

พื้นท่ี ความฝัน ความหวงั ความสขุ สถานพินิจเด็ก มีอาชีพตามฝนั ออกจากหอ้ งขงั อยู่กับครอบครัว และเยาวชน ชมุ ชนเทพารักษ์ อยากมสี นามกฬี า อยากมบี ้านมัน่ คง อยู่กบั ครอบครัว ชุมชนสาวะถี มอี าชพี ทเ่ี อื้อ ชมุ ชนปลอดขยะ อยกู่ บั ครอบครวั กับชมุ ชน ๏ ปลกุ ใจเมืองสาวะถี เปล่ยี นพน้ื ทีใ่ หป้ ลอดขยะ กิจกรรมปลกุ ใจเมอื งทโี่ รงเรยี นสาวะถีพิทยาสรรพ์ ถือเปน็ พ้นื ทที่ ี่มี ความพรอ้ มท่ีสดุ ในการจัดกิจกรรม เด็กเยาวชนทนี่ ีค่ ือเด็กบ้าน ทม่ี ชี วี ิตความ เปน็ อยแู่ บบปกตทิ ว่ั ไป ไมไ่ ดม้ ปี ญั หาอะไรมากนกั ตนื่ เชา้ มาโรงเรยี น กลบั บา้ น ไปช่วยพอ่ แม่ท�ำ งาน ปัญหาชีวติ ตา่ งๆ แทบจะไม่พบเจอ ประกอบกบั พน้ื ทตี่ �ำ บลสาวะถแี หง่ นี้ เปน็ พนื้ ทเ่ี มอื งสามดี ทม่ี ี พน้ื ทด่ี ี ภูมิดี และส่ือดมี าก่อน ท�ำ ให้ปญั หาพน้ื ฐานของชมุ ชนคอ่ นข้างนอ้ ย ปญั หายา เสพตดิ ปญั หาทะเลาะววิ าท อาชญากรรมนอ้ ยมาก การทำ�งานรว่ มกนั ระหวา่ ง บา้ น วัด โรงเรยี น หรือ บ-ว-ร หลอมรวมเปน็ อนั หน่งึ อนั เดยี วกัน โดย เครอื ขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 107

ก่ ๏ ภานุพงศ์ อดุ ม อนจะลงพน้ื ทเี่ พอื่ ท�ำ กจิ กรรมปลกุ ใจเมอื ง ทมี งานไดล้ งไปหารอื กบั กลมุ่ ผทู้ จ่ี ะรว่ มกจิ กรรม นน่ั คอื เยาวชนในพน้ื ที่ โดยมแี กนน�ำ หลักคือ ภานพุ งศ์ อุดม หรอื โอเวน่ ท่เี คยร่วมกิจกรรมกับเครือข่ายมาก่อน หน้าน้ี ทั้งโครงการคา่ ยเยาวชนสนิ ไซโมเดลคร้งั ที่ 1 และ คร้งั ท่ี 2 โครงการ เมืองสามดีวิถีสุข รวมไปถึงงานกจิ กรรมของชุมชน โรงเรียน และวดั อยา่ งต่อ เนอื่ ง เขาเปน็ แกนน�ำ เยาวชนทมี่ ศี กั ยภาพในการขบั เคลอื่ นกจิ กรรมอยา่ งดเี ยย่ี ม เมอื่ ถามโอเวน่ พรอ้ มเพอ่ื นๆ วา่ หากอยากจะปรบั ปรงุ เปลย่ี นแปลง ชมุ ชนของตนเอง โอเวน่ และเพอื่ นๆ อยากปรบั ปรงุ เรอื่ งอะไร เขาและเพอ่ื นๆ คดิ สักครกู่ อ่ นจะตอบพรอ้ มกนั วา่ ในหมู่บ้านปญั หาคอ่ นข้างนอ้ ย เพราะผู้นำ� ชุมชน และศนู ยร์ วมใจของชาวบา้ นคอื วดั โดยมพี ระครูบุญชยากรนนั้ ค่อนขา้ ง มกี ารประสานความรว่ มมอื กนั อยา่ งดี รวมถงึ โรงเรยี นในพน้ื ท่ี ไดม้ กี ารประสาน งานและทำ�กจิ กรรมพรอ้ มเพรียงกนั ด้วยดีมาตลอด อีกทั้งชุมชนสาวะถีแห่งนี้ เป็นพื้นท่ีแหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม ท่ีสำ�นักงานการท่องเท่ียวแห่งประเทศไทย (ททท.) ได้เข้ามาส่งเสริม ทำ�ให้ แต่ละเดือนซึ่งจะมีการทำ�บุญประเพณีตามฮีต 12 ของอีสานมีการจัดการ ด�ำ เนินการอยา่ งตอ่ เนื่อง โดยมีบา้ น วดั โรงเรยี น ชาวชมุ ชน และเด็กเยาวชน ได้มีส่วนร่วมเสมอ รวมไปถึงประเพณีใหญ่ท่ีมีคนจากภายนอกมาร่วมงาน 108 I Spark U ‘ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน’

มากมายนั่นคือประเพณีบุญข้าวจ่ี และ ประเพณีบุญตรุษสงกรานต์ แต่ส่ิงท่ี เหน็ วา่ เปน็ ปญั หาตลอดของชมุ ชนคือการจดั การเรอ่ื งขยะ เพราะหลังจากงาน ประเพณีผ่านไป ขยะจะกองใหญ่ล้นวัด ล้นชุมชน เขาจึงมองว่าปัญหาใหญ่ ของชุมชนที่อยากปรบั เปลยี่ นคอื เรอื่ ง ”ขยะ” “แต่ละบ้านไม่มีการคัดแยกขยะ พอมาถึงวัด เวลามีงานบุญ งานประเพณี กไ็ ม่มกี ารคดั แยกขยะ ใครอยากทิ้งลงไหนกท็ ิง้ ขยะเปยี ก ขยะ แห้ง ขยะรีไซเคิล ปนกันเต็มไปหมด หากอยากจะเปล่ียนชุมชนหรือปลุกใจ ชุมชนผมว่าทำ�เร่ืองขยะก็ดี รณรงค์ให้เด็กเยาวชนลดการทิ้งขยะ และคัด แยกขยะ เพราะทางเทศบาลมีโครงการขยะเพ่ือชีวิต คือหากครอบครัวไหน แยกขยะและเอาไปขายมเี งินฝากเข้าบัญชีครัวเรอื นเดอื นละ 300 บาท หาก บ้านนั้นมีใครเสียชีวิตทางเทศบาลจะจ่ายเงินสงเคราะห์ให้เลย 5,000 บาท แตป่ ญั หาคอื ชาวบา้ นรว่ มกจิ กรรมนนี้ อ้ ย บา้ นผมกไ็ มร่ ว่ ม” โอเวน่ เลา่ ถงึ ปญั หา ทเี่ ขาอยากจะปรบั ปรุง เปลีย่ นแปลง หรอื ปลกุ ใจชมุ ชนของพวกเขา จากปัญหาท่ีพวกเขามองเห็น จึงนำ�มาเป็นประเด็นหลักในการเข้า พืน้ ทเ่ี พ่อื จัดกิจกรรม โดยพ่งุ เป้าไปท่ีโรงเรยี นสาวะถพี ทิ ยาสรรพ์ เพราะเปน็ แหล่งรวมเด็ก เยาวชนในพ้ืนที่ชุมชนสาวะถีท้ังหมด และเป็นพลังเยาวชน เดก็ โต ท่ีจะสามารถขับเคล่ือนและท�ำ งานไดอ้ ย่างมีประสทิ ธภิ าพได้ กจิ กรรมปลกุ ใจเมอื งสาวะถเี รมิ่ ปฏบิ ตั กิ ารเมอื่ วนั ที่ 18-19 พฤษภาคม 2560 ที่ผ่านมา โดยการเช่อื มประสานของ อาจารย์มาลี เสารส์ งิ ห์ ครสู อน วิชาสังคมศึกษาที่สนใจการท�ำ งานจิตอาสา ทำ�งานเพื่อสังคมอย่างต่อเนื่อง แมอ้ าจารยม์ าลจี ะไม่ใช่คนหมูบ่ ้านน้ีโดยกำ�เนิด แต่สนใจและตั้งใจสอบบรรจุ มาอยู่ที่นี่ และพอมาอยแู่ ลว้ หลงเสนห่ แ์ บบบา้ นๆ ของบ้านสาวะถี จึงสอนอยู่ ทนี่ ่ี มคี รอบครัวอย่นู ่กี วา่ 30 ปีแลว้ การทำ�กิจกรรมตลอด 2 วัน ได้มีการวางกลยุทธ์ ดึงเด็กเยาวชน ท้งั หมดที่ร่วมกิจกรรมดว้ ยการ นมิ นต์พระครูบญุ ชยากร เจ้าอาวาสวดั ไชยศรี และเจ้าคณะตำ�บลสาวะถี ผู้นำ�ทางจิตใจและศูนย์รวมใจของคนในชุมชนมา โดย เครือขา่ ยสื่อศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 109

พดู ปลกุ ใจ มาอธบิ ายความและมาสรา้ งแรงบนั ดาลใจกอ่ น กอ่ นทจี่ ะใชว้ ทิ ยากร กระบวนการทั้ง เศกสันต์ วิชัยพล และ บัณฑิต โคตรมณี พาเด็กเยาวชน ละลายพฤติกรรม เพ่อื ให้เดก็ เลก็ และเด็กโตเข้ารว่ มกิจกรรมแบบไมเ่ ขนิ อาย พร้อมกับชวนคิด ชวนคุยเรือ่ งปัญหาของชุมชนท่อี ยากแก้ไข ท้ายสุดคำ�ตอบ ที่ได้ก็ยังเป็นการแก้ปญั หาขยะอยดู่ ี กระบวนการตลอดสองวันนั้น เปิดโอกาสให้พวกเขาตระหนัก ด้วยการเชิญตวั แทนเทศบาลตำ�บลสาวะถี มาบอกถึงปัญหาขยะในชุมชน ให้ พวกเขาคดิ มองทม่ี าของปญั หาดว้ ยการกลบั มามองตนเองและครอบครวั และให้ เขาคดิ แกป้ ญั หาวา่ จะท�ำ อยา่ งไรกบั ขยะทมี่ อี ยู่ โดยผลสดุ ทา้ ยพวกเขากค็ ดิ ออก ๏ พระครูบุญชยากร เจา้ อาวาสวัดไชยศรี “เมอ่ื เหน็ กจิ กรรมค�ำ ว่าปลุกใจเมือง อาตมาไม่รวู้ ่าคนอน่ื คิดอยา่ งไร คำ�ว่าเมือง ถ้ามาจัดกิจกรรมทีส่ าวะถี กค็ ือเมืองสาวะถีน่ีแหละ เมอื งเป็นเชงิ สัญลักษณ์เป็นเขตหรือเป็นแดนอาจจะหมายถึงเขตแดนท่ีเราอยู่ก็ได้ ถาม ว่าเมืองสาวะถีมีใจด้วยหรือถึงต้องไปปลุกใจ ใจเมืองคือผู้ดูแลรักษาสุขภาพ เหมือนแพทย์ เรามีใจเมืองมาต้ังแต่อดีตหลายรอ้ ยพนั ปกี ็วา่ ได้ ใจเมืองสำ�คญั เมืองหรือชุมชนบ้านจะเศร้าเหงาเจ็บป่วยบ้านนั้นจะดีหรือไม่ดี ข้ึนอยู่กับใจ เมืองสรปุ วา่ เมอื งมีใจ” 110 I Spark U ‘ปลุกใจคณุ ปลุกใจเมืองอีสาน’

๏ ภาพพิธเี ปิดการจดั กิจกรรม ปลุกใจไทสาวะถี ๏ ครยู อด บณั ฑิต โคตรมณี ๏ รชั ณู ผวิ พมุ่ ผู้ชว่ ยนักวิชาการสง่ เสริมสุขภาพ ต�ำ บลสาวะถี โดย เครอื ขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 111

หน่วยงาน ปัญหา การแก้ไข ผลสมั ฤทธิ์ เทศบาล ขยะลน้ /ปรมิ าณขยะเพมิ่ / - 2549 ท�ำ โครงการ น้อย ครัวเรือนไม่แยกขยะ/ครัว จดั การขยะ เรือนไม่ร่วมโครงการ/ - 2555 คัดแยก ท่ที ิ้งขยะเตม็ ขยะแลกแตม้ - 2560 ขยะเปน็ บญุ โรงเรยี น ขยะลน้ /นกั เรยี นไมท่ ง้ิ ขยะ แยกขยะ/รณรงค์ ขยะลดลง ลงถัง/ไม่มีการแยกขยะ เกบ็ ขยะ /สอื่ รณรงค์ (เปน็ ความสขุ ) ครอบครวั ไมแ่ ยกขยะ/ไมร่ ว่ มโครงการ แยกขยะ/ทำ�ขยะ มีการแยกขยะ ของเทศบาล แลกแต้ม เยาวชน ทง้ิ ขยะตามใจ/ไมม่ จี ติ ส�ำ นกึ ปลกุ ส�ำ นกึ /ทงิ้ ขยะ ขยะลดลง ลงถงั ๏ ขยะในชมุ ชนสาวะถี 112 I Spark U ‘ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน’

๏ นอ้ งๆ เขียนปัญหาขยะทีพ่ บในชุมชน ลงในกระดาษ โดย เครือขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 113

๏ น้องๆ เขียนความสุข ความหวัง ความฝัน ลงในกระดาษโพสตอ์ ทิ 114 I Spark U ‘ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน’

๏ นางสมุ าลี สวุ รรณกร ประธานเครอื ข่ายสอื่ ศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสานช้ีแจงการทำ�งาน ๏ ผศ.ดร.ทรงวิทยพ์ ิมพะกรรณ์ วทิ ยากร นอกจากการคิดหาวิธีแก้ปัญหาขยะแล้ว ยังมีการเชิญวิทยากร ผศ.ดร.ทรงวทิ ย์ พมิ พะกรรณ์ มาแนะน�ำ วธิ กี ารจดั วางขยะใหเ้ ปน็ งานศลิ ปะ โดยบอกวา่ “ศลิ ปะงา่ ยกวา่ ทเ่ี ราคดิ ศลิ ปะเปน็ ไดท้ กุ อยา่ ง ศลิ ปะไมจ่ �ำ เปน็ ตอ้ ง เขียนรูป เราสามารถท่ีจะเอาส่ิงท่ีอยู่ใกล้ตัวเรามาสร้างสรรค์เป็นงานศิลปะ วันนี้เรามีอุปกรณ์ ไม่ใช่สี ปากกา พู่กัน ทุกคนมีความคิดสร้างสรรค์ หลัก การของเราคือ ต้องทำ�ให้แตกต่าง วันน้ีเราจะทำ� มีอุปกรณ์เป็นลังกระดาษ โดย เครือขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 115

แก้วนำ้� ขวดน้�ำ เราลองเอามาวางรวมกันตรงกลาง กติกาคอื อปุ กรณ์ของเรา สามารถฉีก ตัด ย่อยออกมาประกอบสร้างให้กลายเปน็ สง่ิ ทีต่ กลงกัน ส่ิงที่คน เรยี กวา่ ขยะ สง่ิ ทท่ี ้งิ แล้วเอามาสร้างใหเ้ กิดคณุ คา่ ” ๏ ตวั อยา่ งสิ่งประดิษฐจ์ ากขยะของเด็กเยาวชน 116 I Spark U ‘ปลุกใจคณุ ปลุกใจเมืองอีสาน’

๏ เด็กๆ รณรงคเ์ ก็บขยะ แผนงานจัดการขยะของนักเรยี นโรงเรียนสาวะถพี ทิ ยาสรรพ์ แผนระยะส้ัน ลดขยะ แผนระยะยาว ลดขยะ - ใช้ถงุ ผ้าแทนถงุ พลาสตกิ - ตง้ั ชุมนมุ จติ อาสาจดั การขยะ - แยกขยะก่อนท้ิง - นำ�ขยะเปียกมาท�ำ ปุ๋ย - ปลกุ สำ�นึกในการทงิ้ ขยะ - รณรงค์เสียงตามสาย ใหถ้ กู ท่ี - จัดรายการเสียงตามสาย - แบ่งกลุ่มรณรงค์ไม่ท้งิ ขยะ - ทำ�ปา้ ยรณรงค์ตดิ ตามชุมชน - ใชป้ ิน่ โตแทนกล่องโฟม โดย เครือขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 117

ปลกุ ใจชุมชนเทพารักษท์ างรถไฟ “เรายงั ไมม่ ีบ้าน” ชุมชนเทพารักษ์ เป็นชุมชนขนาดใหญ่ อยู่ริมทางรถไฟเมือง ขอนแก่น ที่ผ่านมาทั้งเด็กและผู้ใหญ่ในชุมชนนี้ ไม่ได้อยู่แบบมี ความสุขมากนัก เพราะทุกๆ ปี หากมีการพัฒนาทางรถไฟ ครอบครัวท่ีอยู่ รายรอบต้องหวาดระแวง เพราะเกรงผลกระทบที่จะเกดิ ขนึ้ โครงการ Spark you ปลุกใจเมือง ได้ลงพื้นท่ีเข้าไปพูดคุยกับผู้นำ� ชุมชน เพ่อื ถามถึงความต้องการเปลี่ยนแปลงปลุกใจของคนในชมุ ชน คำ�ตอบ ที่ไดน้ า่ สนใจตรงที่วา่ “ถา้ ถามหาความสขุ คงไม่มี เพราะที่นยี่ งั ทกุ ข์อยู่มาก โครงการรถไฟทางคทู่ �ำ ใหบ้ า้ นกวา่ 300 หลงั คาเรอื นรมิ ทางรถไฟตอ้ งถกู รอ้ื ออก ยงั ไมร่ ้วู า่ จะไปอยู่ไหนกนั ถา้ ถามหาความฝันไม่ร้จู ะมีกันไหม เพราะ แต่ละคืนนอนแทบไม่ได้ฝัน และถ้าถามหาความหวัง เราก็ยังเหมือนกัน คอื อยากมีบ้านทีอ่ บอุ่น ม่ันคงอาศยั ” 118 I Spark U ‘ปลุกใจคณุ ปลุกใจเมืองอีสาน’

ปัญหาท่ีรับฟังดูหนักหนาสำ�หรับการแก้ไข เพราะคงต้องอาศัยผู้มี อำ�นาจมาดูแล แต่เมื่อโครงการปลุกใจเมืองของเราเดินทางมาถึงแล้ว คงจะ รอเวลาใหใ้ ครมาจดั การไม่ได้ วันท่ี 27-28 พฤษภาคม 2560 เป็นเวลา 2 วันเต็ม ท่ีโครงการ ปลกุ ใจเมือง ไดล้ งพน้ื ทพ่ี ูดคุยกับเดก็ เยาวชนและคนในชุมชน เพ่ือสอบถาม ความคิดฝัน ความหวัง และความสุข ด้วยการใช้กิจกรรมกระบวนการ ร้อง เพลงให้ฟงั โดยคณุ นดิ ลายสอื ศลิ ปินเพลงเพื่อชีวิต พาเลน่ ละคร ร้องเพลง โดยเศกสนั ต์ วชิ ยั พล และบณั ฑติ โคตรมณี พรอ้ มกบั สอนวาดภาพดงึ เอาความ ฝนั ท่มี ีออกมาโดยศิลปนิ นักวาดระดบั ประเทศ ไพบูลย์ ธรรมเรอื งฤทธ์ิ หรือ ครูเบิ้ม ทำ�ให้เด็กเยาวชนที่มาร่วมกิจกรรมวันละเกือบ 100 คน มีความสุข ยม้ิ ออก และเรม่ิ มเี สียงหัวเราะตามมา ๏ นดิ ลายสือ ๏ นอ้ งๆ เริ่มลงทะเบยี นเขา้ ร่วมกิจกรรม โดย เครือขา่ ยสื่อศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 119

๏ แมน่ ดิ ลงทะเบียนรว่ มกิจกรรม, เดก็ ๆ ตั้งใจฟังเพลง ผู้ทม่ี ารว่ มกจิ กรรมไมไ่ ดม้ เี พยี งเดก็ และเยาวชนเทา่ นนั้ แตย่ งั มผี สู้ งู อายภุ ายในชมุ ชนทใ่ี หค้ วามสนใจเขา้ รว่ มกจิ กรรมอกี ดว้ ย พรอ้ ม ท้งั แสดงออกถึงความพร้อมท่ีจะมาร่วมกิจกรรมในวนั น้ีไม่แพ้เดก็ ๆ ท่ีนเ่ี ลย ๏ คุณแมน่ ิด และคุณตา มาเขา้ ร่วมกิจกรรม 120 I Spark U ‘ปลุกใจคณุ ปลุกใจเมืองอีสาน’

๏ เดก็ ๆ เล่นกิจกรรมด้วยความตื่นเตน้ ๏ ทุกคนลว้ นมคี วามฝัน โดย เครอื ขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 121

กิจกรรมวาดรปู ความฝันท่ีนอ้ งๆ อยากจะเป็นมากท่ีสดุ 1 อย่าง ผา่ นไปดว้ ยความตนื่ เตน้ พรอ้ มความสนกุ สนานทไ่ี ดว้ าดความฝนั ของตนเอง ผ่านแผ่นกระดาษและสอ่ื สารให้ผ้อู นื่ ไดร้ บั รู้ ตอ่ เนอื่ งด้วยกิจกรรม สร้างเจดยี ์ทีส่ งู ท่สี ดุ 1 เจดยี ์ เมื่อนอ้ งๆไดร้ บั โจทย์จากวทิ ยากรทกุ คนเริ่มจับ กล่มุ นง่ั ลอ้ มวง และทำ�ตามอยา่ งกระตอื รอื ร้น “ชว่ ยกันทำ�บ้านในฝันของพวกเรา 1 หลัง” เสยี งพีเ่ ศกวทิ ยากรดังข้นึ หลังจากที่เดก็ ๆ เรมิ่ ทยอยท�ำ ทางรถไฟเสร็จแล้ว ตอนนี้กิจกรรมท่พี ๆ่ี ให้ทำ� ไม่ยากเกินความสามารถอกี ต่อไปเพราะทกุ ส่งิ ล้วนอยู่รอบตวั เดก็ ๆ พบเหน็ ทกุ วันจนชินตา เดก็ ๆ เร่ิมลงมอื ต่อบา้ นในฝันของเดก็ ๆ 1 หลงั พวกเราเร่ิม ตื่นเตน้ วา่ บ้านในฝนั ของเดก็ ๆ จะมอี ะไรบ้างและออกมาเป็นแบบไหน ๏ บ้านในฝันของนอ้ งๆ มีสนามเด็กเล่นอยู่ขา้ งบ้าน 122 I Spark U ‘ปลุกใจคณุ ปลุกใจเมืองอีสาน’

๏ น้องๆ ช่วยกนั สร้างบา้ นในฝัน ๏ บา้ นนา่ อย่ขู องน้องๆ บ้านในฝันของน้องๆ หลายคน ถูกสรรค์สร้างจากจินตนาการ ของน้องๆ เอง ในบ้าน 1 หลังประกอบไปด้วย ห้องนำ้� เสาไฟฟา้ ทางเดนิ ต้นไม้ ห้องนอน 3 ห้อง โรงพยาบาล และยังมีความฝนั ท่ีอยากจะมีบ้านแบบนี้สักหลังท่ีรวมทุกอย่างไว้ในหลังเดียว บ้านท่ีไม่ได้มี แค่ส่ิงเหล่านี้วางอยู่เต็มไปหมด แต่หมายถึงความรักความอบอุ่นอบอวล อยภู่ ายในบ้านของพวกเขาดว้ ย โดย เครอื ขา่ ยสื่อศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 123

๏ รวมความฝันของนอ้ งๆ ๏ นอ้ งๆ ตดิ ความฝันรวมกบั เพอื่ นๆ เมื่อให้เขียนความฝัน ความฝันของพวกเขามีหลากหลายแตกต่าง กันไป มีท้ัง นักดนตรี คุณหมอ คุณครู นักกีฬา จากน้ันพวกเขา ได้เริ่มเขียนหัวข้อความหวังว่าอยากให้บ้านเรา ชุมชนเรามีอะไรบ้าง ดูพวก เขากระตือรือร้นไม่ต่างจากรอบแรก หลายคนเขียนได้อย่างรวดเร็วราวกับมี คำ�ตอบในใจ 124 I Spark U ‘ปลุกใจคณุ ปลุกใจเมืองอีสาน’

๏ รวมความหวังของน้องๆ หากถามถึงความหวังของน้องๆ ที่อยากจะให้สิ่งเหล่าน้ีเกิดขึ้น ภายในชมุ ชนเหลา่ นล้ี ว้ นเปน็ สง่ิ ทน่ี อ้ งๆ อยากจะใหเ้ กดิ ในชมุ ชน เชน่ อยากจะมหี อ้ งดนตรี มสี ระวา่ ยน�้ำ และสนามเดก็ เลน่ ภายในชมุ ชน ไมใ่ ชแ่ ค่ เดก็ คนเดยี วแตม่ อี กี หลายคนทม่ี คี วามตอ้ งการตรงกนั หวงั วา่ สกั ครงั้ ทค่ี วามหวงั ของเขาจะเปน็ จริง โดย เครือขา่ ยสื่อศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 125

๏ ความสุขของนอ้ งๆ ๏ ครูเบม้ิ ไพบลู ย์ ธรรมเรอื งฤทธ์ิ สอนนอ้ งๆ วาดภาพ 126 I Spark U ‘ปลุกใจคณุ ปลุกใจเมืองอีสาน’

๏ ครูเบ้มิ เร่มิ สอนเทคนิคตา่ งๆ ๏ สอนนอ้ งๆ ลงสี โดย เครือขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 127

เมอื่ ภาพแหง่ ความสขุ เปน็ รปู เปน็ รา่ งแลว้ เดก็ ๆ กต็ อ้ งเจอกบั โจทย์ ใหม่นั่นคือการวาดภาพใบหน้าคน และละเลงสีสันบนใบหน้าท่ี เปอื้ นความสขุ อยู่ โดยมกี ตกิ าวา่ ตอ้ งใชส้ ใี หม้ ากกวา่ 7 สี คราวนเ้ี ดก็ ๆ ไมร่ อชา้ รบี วาดใบหนา้ แหง่ ความสขุ ในแบบฉบบั ตนเอง พรอ้ มลงสใี หม้ คี วามสขุ มากทสี่ ดุ ๏ ใบหน้าแห่งความสุข 128 I Spark U ‘ปลุกใจคณุ ปลุกใจเมืองอีสาน’

๏ ความสขุ ของน้องๆ กิจกรรมจบลงดว้ ยความรว่ มมอื จากเดก็ ๆ เทพารกั ษท์ กุ คน พวกเขาทน่ี ่ี ลว้ นมคี วามฝนั ความหวงั ความสขุ ไมต่ า่ งจากเดก็ คนอน่ื ๆ ในพน้ื ทต่ี า่ งๆ ในสังคม รอเพียงโอกาสที่จะทำ�ตามความฝัน ความหวังเพ่ือความสุขของ พวกเขาในอนาคตเทา่ นนั้ โดย เครือขา่ ยสื่อศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 129

เสียงจากเดก็ สถานพินจิ ฯ “พวกเราอยากกลบั บา้ น” สถานพนิ จิ เดก็ และเยาวชน ฟงั ดกู ค็ งไมม่ ใี ครอยากใหล้ กู หลานไป อยทู่ น่ี ี่ เพราะแมจ้ ะตง้ั ชอื่ สวยหรแู คไ่ หน แตท่ นี่ ค่ี อื “คกุ ” ส�ำ หรบั คมุ ขงั เยาวชน ในระหวา่ งรอพจิ ารณาคดนี นั่ เอง โดยสถานพนิ จิ เดก็ และเยาวชน จงั หวดั ขอนแกน่ นนั้ เปน็ สถานทคี่ วบคมุ เดก็ และเยาวชนในหลายพน้ื ทข่ี องภาค อสี าน นับรวมเด็กๆ ทอ่ี ยทู่ ก่ี วา่ 100 คน สลับหมุนเวยี นกนั ไป ส่วนใหญ่อยู่ ไม่เกิน 6 เดือน เมื่อมีการส่งฟ้องคดีต่อศาล และศาลพิจารณาแล้วพวกเขา หลายคนไดก้ ลบั บา้ น และหลายคนตอ้ งยา้ ยสถานทเี่ ขา้ ไปอยศู่ นู ยฝ์ กึ อบรมเดก็ และเยาวชนซึ่งอยใู่ กลๆ้ กนั ซึ่งนั่นหมายถงึ คดีสนิ้ สดุ ในเบื้องต้นแลว้ แตไ่ มว่ า่ จะอยทู่ ไ่ี หน ตราบใดทพี่ วกเขายงั ไมถ่ กู ศาลพพิ ากษาพจิ ารณา คดี พวกเขาก็ยงั เปน็ เพียงผ้ตู อ้ งหาเท่าน้นั เดก็ กค็ ือเด็ก ยังมคี วามฝัน ความ หวังและอยากจะมีความสุขในชีวิต เพียงแต่มีโอกาสน้อยท่ีเราจะได้ยินเสียง ของพวกเขา ไม่รอช้า โครงการปลกุ ใจเมือง ได้น�ำ สาสน์ โครงการดๆี ไปบอกเล่า แก่ผู้บรหิ ารสถานพินจิ เดก็ และเยาวชนจงั หวัดขอนแก่น เพื่อหวังจะเขา้ ไปคุย สร้างกำ�ลังใจ และถามความรสู้ กึ พวกเขา และแลว้ ในวันที่ 27 เมษายน และ 25 พฤษภาคม 2560 ท่ีผ่านมา การผ่านรั้วกั้นที่มีการควบคุมแน่นหนา กห็ าไดก้ ั้นกางความหวังดีและความสขุ ที่พวกเราอยากจะไปสร้างให้เขา 130 I Spark U ‘ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน’

๏ บัณฑติ โคตรมณี และเมอื งแคน อิสระธรรม สร้างความสุขใหเ้ ดก็ เยาวชน ๏ ๏ ผูอ้ �ำ นวยการศนู ย์ฝึกอบรมเขต 4, ๏ ผอู้ �ำ นวยการสถานพนิ จิ และคมุ้ ครองเดก็ และเยาวชน จ.ขอนแก่น โดย เครอื ขา่ ยสื่อศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 131

ผู้อ�ำ นวยการศนู ยฝ์ กึ อบรมเขต 4 จ.ขอนแกน่ ซงึ่ มาเปน็ ประธาน เปดิ งาน บอกวา่ “หวงั วา่ จะใชส้ อื่ ศลิ ปะเปน็ ภมู คิ มุ้ กนั เมอ่ื ออกไป แลว้ จะไดม้ ที กั ษะสรา้ งสรรคส์ ง่ิ ดๆี สง่ิ ทพี่ ลาดไปแลว้ กลบั ไปแกไ้ ขไมไ่ ด้ ท�ำ วนั น้ี ใหด้ ที สี่ ดุ พรงุ่ นจี้ ะดเี อง ขอใหล้ กู ๆ มกี �ำ ลงั ใจใชช้ วี ติ กบั ครอบครวั ทม่ี คี วามสขุ ” เช่นกันกับ ผู้อำ�นวยการสถานพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชน จ.ขอนแกน่ ทบี่ อกวา่ “กจิ กรรมวาดภาพถือวา่ ดมี าก ขอให้พวกเราได้ตักตวง เอาความรู้จากวันนี้ให้มากท่ีสุด ทุกสิ่งท่ีทำ�สัญญาทำ�เพื่อพวกเรา ขอให้เป็น ลูกท่ีดขี องครอู าจารย์ เป็นก�ำ ลังใจให้” กระบวนการสร้างความสุข และดึงเอาความคิดของเด็กเยาวชนท่ีน่ี ใชร้ ปู แบบกจิ กรรมไมต่ า่ งจากทอี่ น่ื มากนกั โดยเรมิ่ จากกจิ กรรมละลายพฤตกิ รรม ใหพ้ วกเขาสนกุ และมคี วามสขุ กบั การฟงั เพลง รว่ มเลน่ ละคร แสดงออกถงึ สง่ิ ท่ีต้องการ แต่มีปัญหาอยบู่ ้างตรงทผี่ รู้ ่วมกิจกรรมส่วนใหญ่เป็นชายลว้ น และ หน้าตาอาจจะไม่เป็นมิตรนัก บางคนดูเด็ก ตัวเล็กมาก จนไม่คิดว่าหน้าตา ดูซื่อๆ แบบน้ีจะมาอยู่ในสถานท่ีแห่งนี้ได้ และย่ิงพิจารณาจากสีเสื้อที่พวก เขาสวมใส่ ท�ำ ใหอ้ ยากรู้ถงึ ความแตกต่างระหวา่ งสยี ่ิงนกั วา่ มันหมายถึงอะไร เสอ้ื สีแสด ทำ�ผิดคดีอาญา เพ่งิ เข้ามาใหม่ไมเ่ กนิ 23 วนั เสอ้ื สีเหลอื ง ทำ�ผดิ คดอี าญา มาอยเู่ กนิ 24 วันแล้ว เส้ือสีน้ำ�เงิน ทำ�ความผิดมาตรา 132 ศาลสง่ั ให้รับโทษ เสื้อสชี มพู เป็นหัวหนา้ หอ แตแ่ ม้สีเสือ้ จะแตกตา่ ง แตอ่ ยา่ งไรพวกเขาก็คือเด็ก กิจกรรมละลายพฤตกิ รรมผา่ นไป ต่อด้วยการเปิดโอกาสใหพ้ วกเขา เขยี นความฝนั ความหวงั และความสขุ ใสใ่ นกระดาษ ซง่ึ ค�ำ ตอบไมไ่ ดแ้ ตกตา่ ง จาก 2 พืน้ ท่ที ่ีไดท้ ำ�กจิ กรรมผา่ นมา แตจ่ ะมีบา้ งตรงที่ สว่ นใหญไ่ มอ่ ยากเปน็ ต�ำ รวจ เพราะต�ำ รวจเป็นคนจับเขามาอยู่ที่นี่ 132 I Spark U ‘ปลุกใจคณุ ปลุกใจเมืองอีสาน’

ความฝัน ความหวัง (อยากเป็ นทหาร (อยากออกจากท่ีนี่ อยากเป็ นหมอ อยากให้แมม่ าเย่ยี ม อยากเป็นครู ) อยากเป็นคนดี ) ความสุข (อยากอยกู่ บั ครอบครัว อยากให้แม่มาเย่ียม ) ๏ ความฝันของเดก็ ๆ ความฝันของเดก็ ๆ ๏ ความฝัน โดย เครอื ขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 133

เม่ือเด็กๆ วาดไปได้สักพักกระบวนการต่อไปคือ การนำ�กระดาษ สง่ ตอ่ ใหเ้ พอื่ นขา้ งๆ โดยมกี ตกิ าอยวู่ า่ ใหเ้ ขยี นตอ่ ความฝนั ของเพอ่ื น ตอ่ ไปว่า ความฝนั ของเพอ่ื นจะทำ�ใหส้ ังคมเปน็ อย่างไร ๏ ความฝันของเพอ่ื นจะชว่ ยใหส้ ังคมเป็นอย่างไร หลังวาดภาพความฝันของตนเองแล้ว มาถึงการวาดภาพลงบน กระดาษอย่างจริงจัง เพ่ือนำ�เสนอความเป็นตัวเองออกมาให้ มากทีส่ ุด ผศ.ดร.ทรงวทิ ย์ พิมพะกรรณ์ อาจารยจ์ ากคณะศลิ ปกรรมศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยขอนแก่น ทม่ี าสรา้ งทกั ษะดา้ นศิลปะใหเ้ ดก็ ๆ ในวนั นี้ 134 I Spark U ‘ปลุกใจคณุ ปลุกใจเมืองอีสาน’

๏ ผศ.ดร.ทรงวิทย์ พิมพะกรรณ์ “หลายคนเขา้ ใจวา่ ศลิ ปะตอ้ งเขยี นรปู แต่จริงๆ แลว้ การร้องเพลงก็ เป็นศลิ ปะ การพดู ก็เป็นศิลปะ การเขยี นรูปเราเขยี นท�ำ ไม ก็เพอ่ื ทจี่ ะสื่อสาร ให้คนอ่นื เข้าใจวา่ เราตอ้ งการอะไร” กิจกรรมวาดภาพชว่ งบา่ ย ผศ.ดร.ทรงวทิ ยใ์ หโ้ จทยว์ า่ “ใหเ้ ขยี นรปู คนๆ เดยี วอยกู่ ลางหนา้ กระดาษ การเขยี นรปู เมอ่ื รแู้ ลว้ วา่ จะท�ำ อาชพี อะไร ตอ้ งเขยี นสว่ นทเ่ี ปน็ พนื้ หลงั ดว้ ย 1 คนเปน็ คนรา่ งภาพ อกี คนเปน็ คนวาดพืน้ หลงั ไมใ่ หท้ บั กบั ตวั คน เขยี นไปเรอื่ ยๆ โดยไม่ตอ้ งยกปากกาออก จนเตม็ หน้ากระดาษ เมอ่ื วาดภาพลงสีเสรจ็ ก็นำ�ภาพมาวางไวร้ วมกนั บริเวณ ลานกจิ กรรม และท�ำ การประกวดภาพวาดท่ไี ด้รับความชื่นชอบมากทสี่ ุด” โดย เครอื ขา่ ยสื่อศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 135

๏ ผศ.ดร.ทรงวทิ ย์ พมิ พะกรรณ์ อธบิ ายถึงลักษณะภาพท่เี ด็กๆ วาด ๏ นอ้ งๆ ช่วยกันลงสีให้เต็มชอ่ งว่างชว่ ยกัน 136 I Spark U ‘ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน’

๏ ผลงานเดก็ ๆ ภาพวาดความฝันของเด็กๆ ที่ถูกสื่อสารออกมาผ่านภาพวาดมี ท้งั อาชพี ทหาร ชาวนา ช่างกล รวมถึงความฝนั ที่อยากจะเป็น นกั เรยี น ผศ.ดร.ทรงวทิ ยพ์ ดู ทง้ิ ทา้ ยถงึ ภาพวาดของเดก็ ๆ วา่ ภาพของทกุ กลมุ่ มคี วามงามคนละแบบ การวาดภาพสร้างสมาธไิ ดม้ าก ทำ�ให้มีความต้ังใจสูง จงึ ท�ำ ใหม้ คี วามงามแบบละเอยี ด งามแบบมกี ารแสดงออก ผา่ นเสน้ ผา่ นสี มคี วาม งามในแบบของตนเอง ศลิ ปะไมไ่ ดบ้ อกวา่ ตอ้ งงาม แตศ่ ลิ ปะคอื การแสดงออก ผ่านเสน้ ผา่ นสี ศิลปะคอื ความละเอียดออ่ น เพราะฉะนัน้ ต้องให้เวลากับมัน พวกเรามีศิลปะในหัวใจกันทุกคน” โดย เครอื ขา่ ยสื่อศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 137

ทําให้มีความงามแบบละเอียด งามแบบมีการแสดงออก ผา่ นเส้นผา่ นสี มีความงามในแบบของ ตนเอง ศลิ ปะไมไ่ ด้บอกวา่ ต้องงาม แตศ่ ลิ ปะคือการแสดงออกผา่ นเส้นผา่ นสี ศลิ ปะคือความ ละเอียดออ่ น เพราะฉะนนั้ ต้องให้เวลากบั มนั พวกเรามีศลิ ปะในหวั ใจกนั ทกุ คน ” ผลสผัมลฤทสธมั ์ิทฤ่ีเทกธิด์ทิ หเี่ กลิดังกหารลวงั ากดาภราวพาดภาพ ก่อนวาด • หงดุ หงดิ • ใจร้อน • อยากสูบบุหร่ี • อยากออกไปว่งิ • ไม่มีสมาธิ หลงั วาด • ใจเย็น • มคี วามสุข • มีสมาธิ • อยากเหน็ ผลงานตนเอง • อยากอวดเพ่อื น ๏ ภาพปิดกิจกรรมปลุกใจเมอื ง ทสี่ ถานพนิ ิจเดก็ และเยาวชนจังหวดั ขอนแกน่ แมเ้ ปน็ เวลาเพียงไม่นาน ในการเขา้ ไปปลุก ไปกระต้นุ ให้เดก็ และ เยาวชนท้ัง 3 พื้นที่ ได้ฉุกคิด ทบทวน และถามตัวเอง ถงึ ความ ฝนั ความหวงั และความสขุ แตโ่ ครงการนกี้ เ็ ปดิ โอกาสใหพ้ วกเขาคดิ วเิ คราะห์ 138 I Spark U ‘ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน’

และแสดงความคิดเห็นแบบไร้ขีดจำ�กัด ไม่ว่าจะเป็นในรูปแบบการเขียน การวาดภาพ และการร้องเพลง รวมทั้งการประดิษฐ์สิ่งของ เพื่อตอบโจทย์ เปา้ หมายทพ่ี วกเขาได้วางเอาไว้ ขอ้ สรปุ จากการท�ำ กจิ กรรมดงั กลา่ ว เหน็ ไดอ้ ยา่ งชดั เจนวา่ เดก็ เยาวชน ไม่ว่าจะอยู่พ้ืนที่ไหน พวกเขาก็เปรียบเสมือนผ้าขาว ท่ียังรอการแต่งแต้ม หากแต้มสีสวยงามผ้าของพวกเขาก็จะมีสีสันสวยงาม หาแต้มสีมืดดำ� ผา้ สีขาวนนั้ ก็จะสมี ดื ด�ำ ไปดว้ ย แม้แต่เด็กในสถานพินิจเด็กและเยาวชน แมผ้ ้าขาวของพวกเขาทถี่ กู แต้มสีมืดดำ�ไปแล้ว หากมีผู้ใหญ่ใจดี นำ�ผ้าน้ันไปซักและมาแต้มสีใหม่ ผ้าสี มดื ด�ำ ของเขากจ็ ะกลบั มามสี สี นั สวยงามไดใ้ หมอ่ กี ไมว่ า่ อะไรกแ็ ลว้ แต่ โอกาส คือสง่ิ ส�ำ คญั ท่สี ุด หากเพยี งพวกเขาไดร้ บั โอกาส ทีผ่ ู้ใหญไ่ ดใ้ ห้โอกาส มนั่ ใจวา่ ชวี ติ ใน วันข้างหน้าของพวกเขา ความฝัน ความหวัง และความสุขท่ีพวกเขาวาดไว้ จะต้องสวยงามและส�ำ เรจ็ แนน่ อน วนั นีผ้ ู้ใหญอ่ ยา่ งเรา ให้โอกาสพวกเขาได้คิด ไดท้ �ำ หรอื ยงั ? หากอยากจะปลกุ ใจเมือง อยากจะเปลย่ี นแปลงเมอื งให้ดขี ้นึ ลองปลุกใจคุณ ลองเปล่ยี นทีต่ ัวคณุ กอ่ นดไี หม? โดย เครอื ขา่ ยสื่อศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 139

๏ ปรพิ นธ์ วัฒนข�ำ ผู้ประสานงานกลุม่ หน่อไมห้ วาน หวั หน้าโครงการ “ปลุก-แปง (สรา้ ง) - ปั้น (รู้-ท�ำ -น�ำ สขุ )” ปลกุ ใจเมอื งของจังหวดั เลย เราท�ำ 2 พ้นื ท่ีคือที่ อ.เชียงคาน กับ ตวั จงั หวดั เลย ในมติ ทิ เ่ี ราท�ำ งานรว่ มกบั สสส.เราใชก้ ระบวนการ พัฒนาศักยภาพของเยาวชนในพื้นท่ี คนทำ�งานที่อยู่ในพื้นที่และเราเห็นว่า ศักยภาพของพื้นที่มีอยแู่ ลว้ อยา่ งเช่นวฒั นธรรม วิถี ปราชญช์ มุ ชน สงิ่ เหล่าน้ี เปน็ จดุ แขง็ ทกุ ครงั้ ทเ่ี ราท�ำ งานเราจะชศู กั ยภาพของตวั คนและพฒั นาใหด้ ยี ง่ิ ขน้ึ   ความคาดหวังจากโครงการน้ี เรามองเห็นว่าคุณภาพชีวิตของ ทั้งเยาวชนและวิถีชีวิตของคนในจังหวัดเลยเป็นพ้ืนท่ีทับซ้อนกับการพัฒนา เมอื งทน่ี า่ อยู่ ในขณะเดยี วกนั เมอื งเลยมศี กั ยภาพทางธรรมชาตสิ งู ผปู้ ระกอบ การตา่ งๆ พยายามเอาสิ่งทีอ่ ยู่ในธรรมชาติ พยายามให้เกิดผลประโยชนท์ าง เศรษฐกิจแตก่ ระทบกับวิถีดัง้ เดิม เปน็ โอกาสดที ี่เราจะปลุกคนในเมืองเลย ใน เชียงคานให้เห็นคุณค่าตัวเอง โครงการ สปาร์คยูต่างจากท่ีทำ�เพราะได้เปิด 140 I Spark U ‘ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน’

โอกาสให้คนในพื้นท่ีได้คิดได้จุดประกายให้มากขึ้น จากท่ีเขาอัดอ้ันมานาน เขาจะไดเ้ หน็ คณุ ค่าวฒั นธรรมและวิถขี องตนเอง    ปัญหาก่อนหน้าท่ีเราจะมาทำ�งานเห็นได้ชัดคือ ปรากฎการณ์ท่ีเกิด ในเมอื งทอ่ งเทยี่ วของเชยี งคาน ผลกระทบไมม่ กี ารจดั การพนื้ ที่ คนนอกเขา้ ไป อยใู่ นเชยี งคาน ประกอบการคา้ ขายเอาสงิ่ ใหมเ่ ขา้ ไป แตค่ นเชยี งคานกลบั ใกล้ เกลอื กนิ ด่าง เขามองไมเ่ ห็นศักยภาพของตนเองอยา่ งแท้จริง ไม่เห็นรากเหง้า สองสิ่งน้ีจะปรับให้เข้ากันได้คือเรื่องวัฒนธรรม วิถีเดิม คืออะไรเพ่ือชูข้ึนมา คนนอกท่ีเขา้ มาก็จะห็นคณุ คา่ ร่วมกัน ส่ิงที่เกิดหลังโครงการสปาร์คยู เราเห็นการร่วมมือของทุกภาคส่วน ที่เข้ามามีส่วนรว่ ม ทั้งภาครัฐวิชาการ ประชาชน และสื่อเขา้ มามสี ว่ น ในพ้นื ท่ี มีกลุ่มคนสามวัย เข้ามาทำ�งานร่วมกัน วัยเด็กประถม มัธยม และวัยผู้ใหญ่ ซ่งึ มีผู้นำ�ชุมบนทอ้ งถ่ิน และผู้นำ�ทางจิตวญิ ญาณ มาประสานความรว่ มอื กัน สปารค์ ยไู ดท้ �ำ หนา้ ทข่ี บั เคลอ่ื นใหเ้ กดิ กระบวนการเรยี นรวู้ ถิ วี ฒั นธรรมมากขน้ึ โดย เครือขา่ ยสื่อศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 141

“ปลุก-แปง (สรา้ ง)-ปัน้ (ร้-ู ท�ำ -น�ำ สุข)” กลุ่มกิจกรรมเพื่อเด็กและเยาวชน “หน่อไม้หวาน” จ.เลย ได้ จัดกิจกรรมโครงการ “ปลุก-แปง(สร้าง)- ป้ัน (รู้-ทำ�-นำ�สุข)” Spark U ปลุกใจเมือง ในห้วงเดือนมิถุนายน 2560 ที่ผ่านมา โดยได้รบั ทุน สนบั สนนุ จากแผนงานสอ่ื ศลิ ปวฒั นธรรม ส�ำ นกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การสรา้ ง เสริมสุขภาพ (สสส.) เพอื่ เปดิ เวทีส่งเสริมเยาวชนได้แสดงออกทางความคิด, แนวทางการมีส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหาสงั คม, สบื ค้นภูมปิ ัญญาท้องถิ่นอกี ท้ังปลูกฝังเยาวชนให้เกิดความภาคภูมิใจในรากเหง้าศิลปวัฒนธรรมชุมชน ประเพณอี สี านที่สบื ทอดมาอย่างยาวนาน 142 I Spark U ‘ปลุกใจคณุ ปลุกใจเมืองอีสาน’

การจัดเวทีระดมความคิดเห็นจากเยาวชนต่อการมีส่วนร่วมพัฒนา จังหวดั เลย ใหเ้ กิดกระบวนการเรยี นรู้และถ่ายทอดอยา่ งตอ่ เน่ืองเพ่ือเป็นตน้ แบบเมืองน่าอยู่ ประเด็นสำ�คัญคือตัวแทนสภาเด็กและเยาวชนจังหวัดเลย จากหลากหลายกลมุ่ จงึ เกดิ ประกายแนวคดิ รว่ มกนั และยน่ื ขอ้ เสนอเชงิ นโยบาย ต่อผู้ว่าราชการจังหวัดเลย “จังหวัดเลยควรจัดสรรพื้นท่ีในการแลกเปลี่ยน เรยี นรขู้ องคนในทกุ ระดบั ทกุ แขนง ทส่ี ามารถถา่ ยทอดประสบการณ,์ ภมู ปิ ญั ญา, วิชาชพี ทป่ี ระสบความเร็จ อีกทัง้ เชดิ ชใู ห้ก�ำ ลงั ใจกนั และกันอันจะน�ำ ไปสู่การ วางแผนเปา้ หมายในชวี ติ จริงได้ เพอื่ สรา้ งสงั คมทเี่ ป็นสุข” คือ “ลาน ร้-ู เรียน เปลย่ี นชวี ติ ” เปน็ จุดเรม่ิ ตน้ ทจี่ ะนอ้ มนำ�ศาสตร์ของพระราชา ทเี่ ปยี่ มดว้ ยพระ อจั ฉริยะภาพทุกแขนง มาเป็นเข็มทิศ เพื่อดำ�รงอยู่อยา่ ง “ร้-ู ท�ำ -นำ�สขุ ” ๏ การจัดกิจกรรมลานรเู้ รียนเปล่ยี นชวี ติ ท่ี ตลาดเลาะเลย อ.เมือง จ.เลย โดย เครอื ขา่ ยสื่อศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 143

อีกเวทีที่ อำ�เภอเชียงคาน “กลุ่มคน 3 วัยไทเชียงคาน” สืบสาน วัฒนธรรมภูมิปญั ญา เป็นพื้นที่เรยี นรู้ร่วมกันระหวา่ งคน 3 วยั ประกอบดว้ ย วยั เดก็ , เยาวชน, ผนู้ �ำ ชมุ ชน โดยมเี นอื้ หาทส่ี ง่ ผลกระทบตอ่ วถิ ชี วี ตคิ นเชยี งคาน ในการสบื คน้ แหลง่ เรยี นรชู้ มุ ชนจากปราชญภ์ มู ปิ ญั ญา, การท�ำ แผนทศี่ กั ยภาพ ชมุ ชน, และการถ่ายทอดภูมปิ ญั ญาใหล้ ูกหลานชาวเชียงคาน อกี ทง้ั ยงั ย่ืนขอ้ เสนอต่อนายอำ�เภอ 3 ประเดน็ ประกอบดว้ ย 1) การจดั การพน้ื ทสี่ าธารณะ อย่างมีส่วนร่วม 2) ส่งเสริมสืบค้นแหล่งเรียนรู้ภูมิปัญญาในชุมชนเชียงคาน 3) ส่งเสรมิ สินคา้ ภูมิปัญญา (รู้ที่มาทไี่ ป) ๏ กจิ กรรมลงพ้นื ทสี่ ืบค้น เรียนรู้ ทอ่ี .เชียงคาน จ.เลย โดยความสำ�เร็จที่เกิดขึ้นจากความร่วมมือของ 5 ภาคี ประกอบ ด้วย ภาครัฐ ทีช่ ่วยสง่ เสรมิ เชิงนโยบาย เช่น จงั หวัดเลย, เทศบาลเมืองเลย, วัฒนธรรมจังหวัดเลย, พัฒนาสังคมและความม่ันคงของมนุษย์จังหวัดเลย, 144 I Spark U ‘ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน’

สถานศกึ ษาในจงั หวดั เลย ภาควชิ าการดา้ นขอ้ มลู เชน่ ผเู้ ชย่ี วชาญ นกั วชิ าการ, สังเคราะห์สามารถส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลง ภาคประชาชน ผู้มีส่วนร่วม ต่อการพัฒนา เช่น ปราชญ์, ชาวบ้าน, ศลิ ปนิ , เด็กและเยาวชน ภาคเอกชน ทสี่ ามารถสนบั สนนุ ดา้ นงบประมาณทไี่ มเ่ พยี งพอ สอ่ื มวลชน ผเู้ ผยแพรข่ า่ วสาร และสะทอ้ นมมุ มองต่างๆ ในสังคม ๏ กิจกรรมปลุกใจเมอื งทีเ่ ชียงคาน ผลสมั ฤทธท์ิ เ่ี กดิ อยา่ งเหน็ ไดช้ ดั หลงั เสรจ็ สนิ้ กระบวนการ คอื รู้ (ปลกุ กาย) = จุดประกายปลุกพลังใจเยาวชนให้ตระหนักในหน้าท่ีรับผิดชอบที่มี ตอ่ สภาพความจริงและวถิ ีชมุ ชนนำ�ไปสกู่ ารมสี ว่ นร่วมเป็นผู้รว่ มพัฒนา เรยี น (ปลกุ ใจ) = สรา้ งสรรคส์ งิ่ ดีงามในการดึงเอาศักยภาพของตนเองและเยาวชน รอบขา้ งใหใ้ สใ่ จในการเสนอแนวคิดก�ำ หนดรูปแบบเป้าหมายเพือ่ แก้ไขปัญหา ชุมชนสู่การเปลี่ยนแปลงท่ีดีงาม เปลี่ยนชีวิต (นำ�สุขสู่สังคม) หมายถึง เมื่อ เกิดกระบวนการเรยี นร้แู ละเข้าใจปัญหาอย่างถอ่ งแท้ เยาวชนจะสามารถเป็น ผู้พัฒนาร่วมกับท้องถ่ินโดยมีพ้ืนท่ีสร้างสรรค์ท่ีเหมาะสมให้แก่ชุมชนสังคม, ชว่ ยเหลือ, แบง่ ปนั , ม่ังคั่ง ได้ใชป้ ระโยชนอ์ ย่าง ยั่งยืน. โดย เครอื ขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 145

เป็นผ้พู ฒั นาร่วมกบั ท้องถิ่นโดยมพี ืน้ ที่สร้างสรรค์ที่เหมาะสมให้แก่ชมุ ชนสงั คม, ช่วยเหลือ, แบง่ ปัน, มง่ั คงั่ ได้ใช้ ประโยชน์อยา่ ง ยงั่ ยืน. 146 I Spark U ‘ปลุกใจคณุ ปลุกใจเมืองอีสาน’

“ลานรู้เรียนเปลี่ยนชวี ิต” พ้นื ทส่ี รา้ งสรรค์ถนนเลาะเลย กิจกรรมทจี่ ดั ขน้ึ ณ ลานรเู้ รยี นเปลยี่ นชวี ติ ในวนั เสารท์ ่ี 8 กรกฎาคม 2560 ณ ลานเลาะเลย (ถนนคนเดนิ หนา้ เทศบาล) อ�ำ เภอเมอื ง จงั หวดั เลย เริ่มตั่งแต่เวลา 16.00 น.เป็นตน้ ไป โดยภายในงานจะมีกจิ กรรม มากมายที่สร้างลานรู้เรียนให้เป็นลานแห่งการเรียนรู้อย่างแท้จริง ซ่ึงในวันนี้ ได้มกี ารเชิญวิทยากรมาแลกเปลยี่ นบนเวที โดยวทิ ยากรเปน็ ผทู้ มี่ ปี ระสบการณใ์ นการใชช้ วี ติ ทน่ี า่ สนใจ โดยใชช้ อ่ื กจิ กรรมว่า เสวนารูเ้ รยี นเปลยี่ นชวี ติ ดว้ ยศาสตร์พระราชา วทิ ยากรประกอบ ดว้ ย ลกั ขณา แสนบงุ้ ค้อ (บั้ม), จติ ชนก ตะ๊ วิชยั (หนดู ี มนี า) มาแลกเปล่ียน ความคิดเหน็ และน�ำ เสนอแนวความคิดดๆี ในการดำ�เนินชวี ติ ให้กับผทู้ ีม่ าฟงั ในวันนีอ้ ีกด้วย ก่อนการดำ�เนินกิจกรรมภายในงานจะเร่ิมข้ึน ปริพนธ์ วัฒนขำ� (ไฝ สนั ตภิ าพ) ผปู้ ระสานงานโครงการ ไดก้ ลา่ วถงึ กจิ กรรมทจ่ี ะมขี น้ึ ในระหวา่ ง ทร่ี อผรู้ ว่ มกิจกรรมเดินทางเขา้ มาอยา่ งต่อเนอ่ื ง โดย เครือขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 147

๏ นายปริพนธ์ วัฒนขำ� เครอื ขา่ ยหน่อไม้หวาน จ.เลย “เวทีลานรู้เรียน เปลี่ยนชีวิต จะจุดประกายเพ่ือท่ีจะให้พวกเราได้รู้ ว่าสง่ิ เลก็ ๆ ทเ่ี ดก็ ๆ เยาวชนที่เป็นตวั แทนของจงั หวัดเลยและเปน็ ตัวแทนลกู หลานของพ่ีน้องชาวเมืองเลยเขามีแนวคิดอย่างไร เร่ิมจากน้องๆ เด็กและ เยาวชนในจังหวัดเลยได้พดู คุยกันมาหลายครง้ั แลว้ ว่า อยากมีลานลักษณะน้ี กว่าจะตกผลึกว่าถ้าอย่างนั้นในเมืองเลยเราน่าจะมีพ้ืนที่ท่ีเป็นลานให้กับทุก เพศทกุ วยั เราจึงคดิ วา่ ถ้าหากเป็นลานรเู้ รยี นเปลี่ยนชีวิตคนทีจ่ ะมาสรา้ งแรง บนั ดาลใจในเวทนี ้จี ะเปน็ ใคร” “เราพยายามที่จะให้หลักในการท่ีจะเป็นเข็มทิศในการที่จะเดินทาง หลักนั้นก็คือหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงท่ีจะเป็นเข็มทิศนำ�เยาวชนหลุด พน้ จากเงนิ ไมพ่ อใช้ คา่ นยิ มในการใชเ้ งนิ หลงั จากนจี้ ะมเี สวนาวา่ คนทจี่ ะมาใช้ พนื้ ทตี่ รงนถ้ี า้ เปน็ เปา้ หมายของการใชช้ วี ติ อยา่ งรจู้ กั ตวั เอง รจู้ กั พอประมาณรู้ จักการท่ีจะให้กับสังคมบ้างตรงนี้มันก็จะเป็นคุณค่า และเป็นความสุข ทย่ี ิ่งใหญ”่ นายปริพนธ์ กลา่ ว 148 I Spark U ‘ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน’

หลังจากนั้นกิจกรรมได้ดำ�เนินต่อ เวลานี้คนเริ่มทยอยเข้ามาร่วม ภายในบรเิ วณกจิ กรรมแล้ว การแสดงการขับร้องประสานเสยี งเมอื่ ปลายปที ่ี ผ่านมาในระดับประเทศและไดร้ างวัลเหรียญทอง รองชนะเลศิ อนั ดบั 1 ใน บทเพลงพระราชนพิ นธใ์ นพระบาทสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั รชั กาลที่ 9 ไดด้ �ำ เนนิ ขนึ้ ทา่ มกลางเสียงปรบมือของผชู้ มในงาน ๏ การแสดงขบั ร้องประสานเสียง จากวง มหาพิษณพุ งษค์ อรัส เลยพทิ ยาคม ๏ นายปรพิ นธ์ วฒั นขำ� เครือข่ายหน่อไมห้ วาน จ.เลย โดย เครือขา่ ยสื่อศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 149

เมื่อการแสดงการขบั ร้องประสานเสียงจบลง ได้เข้าสู่กจิ กรรมตอ่ ไป โดยมนี ายปรพิ นธ์ วฒั นข�ำ เปน็ ผดู้ �ำ เนนิ รายการ “เวทนี เี้ ชน่ เดยี วกนั ฝนั ของเดก็ ๆ ตัวแทนเยาวชนท่ีอยากจะเห็นเวทีลักษณะแบบน้ีเกิดขึ้นในเมืองเลย แล้วก็มี ครอบครัวมาน่ังปูเสื่อนำ�อาหารมารับประทานพูดคุยกันเพื่อแลกเปลี่ยนกัน ถอื ว่าเป็นเร่อื งราวทด่ี ีแบง่ ปันความรัก แบง่ ปนั สารทกุ ขส์ ขุ ดิบกนั ลานรเู้ รยี น เปลี่ยนชีวิตอาจจะเป็นพ้ืนที่หน่ึงที่จะจุดประกายให้กับพวกเราได้มาใช้พื้นท่ี ตรงนไี้ ดแ้ ชรค์ วามรสู้ กึ แชรป์ ระสบการณแ์ รงบนั ดาลใจ ซง่ึ ในวนั นผี้ มมวี ทิ ยากร ทง้ั สองท่าน ท่ีจะมาร่วมพูดคุย มาสร้างแรงบนั ดาลใจ” “ทา่ นแรกเปน็ อดตี ประธานสภาเดก็ และเยาวชน จ. เลยรนุ่ ทส่ี อง ทำ� กจิ กรรมมคี วามเคลอ่ื นไหวในกจิ กรรมในเมอื งเลยอยตู่ ลอดเวลา ทส่ี �ำ คญั หลงั จากท่ีตนเองได้ทุนท่ีไปเรียนอยู่ที่ AIT ได้ทุนจากฟอร์ดไปเรียนจบ พอเรียน จบออกมากก็ ลับมารับใช้บ้านเกดิ ตัวเองเหมือนเดมิ เพือ่ ที่จะสร้างส�ำ นึกท่ดี ี” “อีกท่านหน่ึงหลังจากเป็นนิสิตฯท่ีไปเรียนอยู่ไกล ถ้าใครได้ไปเรียน กรุงเทพฯ ไม่ธรรมดา พอเรียนจบมากลับรู้สึกว่าไม่มีที่ไหนจะสุขใจเท่าที่ บา้ น ส่งิ ทสี่ ำ�คัญคือออ้ มกอดแผ่นดนิ แมท่ ส่ี รา้ งไว้ให้กับเรา ความสุขท่ไี หนไม่ เทา่ กบั ความสุขท่ีบ้านเราอีกแลว้ ผนั ตัวเองมาเปน็ ผูด้ แู ลกิจการและเดนิ ตาม รอยเทา้ พ่อ” “ผมเชอื่ มนั่ วา่ เวทนี จ้ี ะเปน็ ลานรเู้ รยี น เปลยี่ นชวี ติ และสรา้ งแรงบนั ดาล ใจท้ังสองท่านประสบการณ์ไม่ธรรมดา อายุแค่นี้ตัวแค่นี้เป็นผู้หญิงตัวเล็กๆ แต่ยังมีผู้ใหญ่ใจดีท่ีคอยให้กำ�ลังใจ และทางเวทีสปาร์คยู รู้เรียนเปล่ียนชีวิต สง่ิ หนง่ึ ทส่ี �ำ คญั คอื อยา่ ผลกั ไสไลส่ ง่ ถา้ ผลกั ใสไลส่ ง่ เขาแลว้ เขาไมก่ ลบั มาการที่ จะมพี น้ื ทพี่ น้ื นาทเ่ี ปน็ มรดกตกทอดจะไมม่ ใี ครท�ำ คนอนื่ จะเอาไปหมด นอกจาก เวทคี วามคดิ ของสภาเดก็ และเยาวชนและตวั แทนของคนในจงั หวดั เลยแลว้ อกี เวทหี นงึ่ ทเี่ ราไดไ้ ปท�ำ เวทสี ปารค์ ยอู ยทู่ ี่ อ�ำ เภอเชยี งคาน ซงึ่ อ�ำ เภอเชยี งคานจะ มคี นสามกลุม่ คอื กลุ่มเด็กประถม เดก็ มัธยมและเด็กโต โดยสามกลมุ่ สามวยั มาทำ�กิจกรรมรว่ มกัน” 150 I Spark U ‘ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน’