Spark U ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน

บางร้านก็ปิดตัวลง พื้นท่ีสำ�หรับทำ�เกษตรกรรม ไม่ว่าจะเป็นพื้นท่ีปลูกข้าว ปลูกมนั ท�ำ งานมนั หรือแมแ้ ต่คูคลองน้ำ�ที่เคยมตี ้นกก ก็ถกู เปลี่ยนเป็นพ้นื ท่ี ซีเมนต์เพ่ือปรบั ตวั ตามยคุ สมยั วิถชี ีวิตคนเปลี่ยนไป การทอเสอื่ ในท่าพระจึง เร่มิ น้อยลงเพราะขาดวัสดุในการทอ เมือ่ โรงงาน ห้างรา้ น บางแห่งในทา่ พระ เริ่มทยอยปิดน่ันหมายความว่า แรงงาน พนักงานที่เคยได้รับค่าแรงจากการ ทำ�งาน ก็ต้องหางานใหม่ วัยทำ�งานในช่วงเวลานี้ก็เร่ิมออกจากบ้าน ไปหา งานในเมอื งใหญ่บา้ ง เมืองหลวงบา้ ง บ้านไม้ในถนนพาณชิ ยเ์ จรญิ และชมุ ชน สถานีรถไฟ บางหลังจึงถูกปิดเอาไว้ บางหลงั กลายเปน็ บ้านพักสว่ นตวั ไม่ใช่ หน้าร้านแบบเกา่ บางหลงั กเ็ ปลยี่ นมือเจ้าของกรรมสทิ ธไ์ิ ป บรษิ ทั หา้ งรา้ นขนาดใหญ่ หรอื นายทนุ ไมไ่ ดล้ กุ ล�้ำ เขา้ มาในเขตเมอื ง เทา่ นน้ั แตย่ งั ไดข้ ยายเขา้ มาในเขตต�ำ บลอยา่ งทา่ พระเองดว้ ย จะเหน็ ไดจ้ ากรา้ น สะดวกซอ้ื หลายแหง่ ทา่ พระหลายเปน็ แหลง่ อตุ สาหกรรมของจงั หวดั เพราะมี โรงงานเครื่องด่มื โรงงานผลิตสินค้าประเภทอาหารเพอ่ื ส่งไปจำ�หน่ายในร้าน สะดวกซ้ือ มีงานวา่ จ้างงานมากข้นึ ซึ่งก็ไมไ่ ดม้ ีเฉพาะคนในพื้นท่ี แต่ยังมีคน ต่างพ้ืนที่เข้ามาทำ�งานและอาศัยในชุมชนท่าพระมากข้ึน แนวทางธุรกิจใน ชุมชนเองกป็ รบั เปลยี่ นรปู แบบไป มธี ุรกิจดา้ นทพ่ี กั อาศยั โรงแรม และรีสอรต์ มากข้ึน ซงึ่ มีอยหู่ ลายแหง่ ในต�ำ บลท่าพระ ตลาดคลองถม เปน็ ตลาดอกี หนงึ่ แหง่ ทเี่ ขา้ มายงั ต�ำ บลทา่ พระในชว่ ง เวลาเกอื บสบิ ปหี ลงั แมว้ า่ ชมุ ชนจะมตี ลาดของตวั เอง ทวา่ เจา้ ของตลาด พอ่ คา้ แมข่ าย จะเปน็ กลมุ่ ผคู้ า้ ขาจร ชาวทา่ พระจะนยิ มจบั จา่ ยในตลาดแหง่ น้ี แตร่ าย ได้จากตลาดกลับไหลเข้ากระเป๋าคนต่างท้องท่ี มากกว่าจะเป็นการอุดหนุน กันเองของคนในชมุ ชน ถึงชุมชนทา่ พระจะยังมีตลาดของชมุ ชน แตต่ ลาดน้นั ก็เป็นเพยี งตลาดเล็กๆ ซ้อื ขายกันเอง ค�ำ ว่าชุมทางการค้า จึงกลายเป็นอดีต นับตั้งแต่ พ.ศ. 2540 สิ่งที่ซบเซาลงไปนั้นอาจเป็นเศรษฐกิจและ การค้า แต่สงิ่ ท่ีชมุ ชนทา่ พระยังคงประคับประคองและรกั ษาเอาไว้ นอกจาก จะเปน็ บ้านไม้ ตกึ แถวบนถนนพาณชิ ยเ์ จริญ หรือการปรบั ปรงุ ภมู ทิ ัศนส์ ถานี โดย เครอื ขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 51

รถไฟ ประเพณีหรือเทศกาลประจำ�ท้องถิ่นก็เป็นอีกส่ิงหนึ่งท่ีชุมชนท่าพระ ยงั คงรกั ษาเอาไวไ้ ดอ้ ยา่ งเขม้ แขง็ โดยเฉพาะงานงวิ้ ทอี่ ดตี นนั้ มผี เู้ ขา้ รว่ มมากมาย ปจั จบุ นั ชาวบ้านกย็ ังคงตัง้ ตารอเทศกาลน้กี ันอยู่ งานงวิ้ อาจจะเป็นส่ิงท่ียงั คง เชอื่ มอดีตกับปจั จุบนั เอาไว้ได้ ท่ามกลางสภาพสังคมและโลกทีก่ ำ�ลงั หมุนไป ๏ ยา่ นการค้าตลาดทา่ พระในปัจจุบนั ความเจริญก้าวหน้าท่ีเข้ามาพร้อมกับการเปลี่ยนแปลงนี้ ได้ทำ�ให้ ชุมชนท่าพระเปลี่ยนไป หลายส่ิงหลายอย่างต้องมีการปรับเปลี่ยน ชุมชน ทา่ พระวนั นม้ี บี า้ นทนั สมยั มสี ถานทร่ี าชการหลายแหง่ มรี า้ นรวงใหญโ่ ต ถนน หนทางทีม่ สี ภาพดี แตม่ มุ หนึง่ ของความทันสมยั ยงั มีห้องแถว บ้านไมใ้ นถนน พาณิชยเ์ จรญิ ยงั คงรักษารปู แบบเดมิ เอาไว้อยู่ ยงั คงมรี ้านโชว์หว่ ย รา้ นไก่ย่าง รา้ นจักรยาน บา้ นเรอื น ทมี่ อี ายุมากกวา่ 80 ปี บา้ นบางหลงั ท่ีหลงเหลอื จาก เหตกุ ารณไ์ ฟไหม้ เมอื่ พ.ศ. 2520 มอี ายกุ วา่ 100 ปี หากปลอ่ ยทง้ิ ไวส้ ง่ิ เหลา่ นกี้ ค็ งตอ้ งสญู ไปตามกาลเวลา แตโ่ ชคดที มี่ ผี พู้ บชอ่ งทจ่ี ะจดุ ประกาย ให้ความ 52 I Spark U ‘ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน’

คกึ คักกลบั มาสทู่ ่าพระอกี ครงั้ ปลกุ เสนห่ ์ทห่ี ลบั ใหลของทา่ พระให้ฟ้ืนตืน่ อีก ครงั้ หนง่ึ ดว้ ยโครงการฟนื้ ฟู อนรุ กั ษ์บา้ นเกา่ ทา่ พระ 100 ปี ท่าพระ : วถิ ีใหมใ่ นรอยเดมิ การแช่แข็งสิ่งดั้งเดิมท่ีมี อาจไม่ใช่วิธีการอนุรักษ์ที่เหมาะสมนักใน ปัจจุบนั ทา่ พระเองก็เช่นกัน การจะอนุรักษ์บา้ นไม้ หอ้ งแถวเก่า จึงไม่ใชแ่ ค่ การซ่อมบ�ำ รงุ ไปตามหน้าที่ แตก่ ารอนรุ กั ษจ์ ากภายในใจ ความหวงแหนและ ตอ้ งการมีส่วนร่วมในการดแู ลตา่ งหากจะท�ำ ใหเ้ กดิ ความย่ังยืนขน้ึ โครงการฟ้ืนฟู อนุรักษ์ บ้านเก่าท่าพระ 100 ปี จะเกิดข้ึนในรูป แบบของตลาดชุมชน เพอื่ ใหเ้ ปน็ แหล่งการท่องเทย่ี วและเรียนร้เู ชงิ วฒั นธรรม โดยใชพ้ น้ื ทตี่ ลอดความยาวของถนนเจรญิ พาณชิ ยไ์ ปจนถงึ บรเิ วณสถานรี ถไฟ เปน็ พ้ืนที่ของตลาด ซึง่ จะมตี ลาดสองรปู แบบคอื ตลาดทา่ พระ 100 ปี และ ถนนคนเดนิ โครงการนจี้ ะเปดิ โอกาสให้คนในชมุ ชนไดม้ าเปิดร้านขายอาหาร ขายสินคา้ ซ่ึงพ่อคา้ แมค่ า้ เป็นชาวชมุ ชน การซ้อื ขายทีเ่ กิดข้นึ ๏ บรรยากาศตลาดทา่ พระรอ้ ยปีในทุกวันพธุ โดย เครอื ขา่ ยสื่อศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 53

ตลาดทา่ พระ 100 ปี เผยโฉมสสู่ ายตาชาวทา่ พระ และนกั ทอ่ งเทยี่ ว ครงั้ แรก เมอื่ วนั ท่ี 3 พฤษภาคม 2560 ทผ่ี า่ นมา ไดร้ บั การตอบรบั เปน็ อยา่ งดจี ากชาวบา้ นและนกั ทอ่ งเทย่ี ว ภายในตลาดไมไ่ ดม้ เี พยี งการขายของ ขายอาหารเท่าน้ัน แต่ภายในตลาดยังมีเวทีสำ�หรับการแสดงความสามารถ ของคนในชุมชน ได้แก่ รำ�วงย้อนยุค ที่ได้สาวน้อยสาวใหญ่ในชุมชน มาโชว์ ลีลาประกอบบทเพลงสนุกสนาน เรียกรอยยิ้มจากผู้พบเจอได้เป็นอย่างดี หรือการร้องหมอลำ� และหมอลำ�หุ่น ซ่ึงแม่หมอลำ�ได้โชว์เสียงการลำ�แบบ ดั้งเดิม ให้ผู้ชมได้เห็นว่าหมอลำ�แท้ๆ นั้นเป็นอย่างไร โดยมีหมอลำ�หุ่น เป็น ห่นุ กระบอกท่ีสรา้ งจากวัสดเุ หลอื ใช้ เป็นรูปรา่ งตัวละครตา่ งๆ มาเต้นดุก๊ ดก๊ิ ประกอบท่วงทำ�นองจากเสียงแคนและเสียงลำ� นอกจากนี้ยังมีการการฉาย ภาพยนตรก์ ลางแปลง ซึง่ ปจั จบุ นั หาชมไดไ้ มบ่ ่อย มาฉายให้ทุกคนไดร้ ว่ มกัน นึกถึงความหลัง 54 I Spark U ‘ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน’

รูปแบบของตลาดทา่ พระ 100 ปี เป็นลักษณะของตลาดสมัยใหม่ เพราะเปน็ ลกั ษณะของตลาดทเ่ี รยี กวา่ ถนนคนนเดนิ การกลบั มา ของตลาดท่าพระ 100 ปี จะเป็นลักษณะของวิถีใหม่ในรอยเดิม กล่าวคือ เปน็ การน�ำ สงิ่ เกา่ ๆ บรรยากาศเกา่ ๆ ซง่ึ เปน็ รอ่ งรอยความทรงจ�ำ ไมใ่ ชแ่ คบ่ า้ น เก่า การร�ำ วงยอ้ นยุค หมอลำ�ห่นุ หรือการฉายหนังกลางแปลง แต่ยงั รวมถงึ พันนา ฤทธไิ กร ผู้กำ�กับคิวบชู๊ ื่อดงั ของเมอื งไทยผู้ลว่ งลบั แตเ่ รอื่ งราวของเขา จะตอ้ งไม่ลับหาย สิ่งที่ได้กลา่ วไปขา้ งต้นน้ันจะกลับมาให้คนหลากวยั ในยคุ ดจิ ทิ ลั ไดส้ มั ผสั อกี ครัง้ หลังจากทย่ี ่างก้าวเข้าสู่ตลาดแหง่ น้ี คุณอรพนิ ทร์ จารุ จันทร์ ข้าราชการบำ�นาญ ได้ให้ความคิดเห็น เก่ียวกับโครงการนี้ว่า อาจจะ เปน็ เร่ืองยากที่จะผลักดนั ตลาดทา่ พระ 100 ปี ให้เป็นแหล่งทอ่ งเทีย่ วที่เปน็ ทร่ี จู้ ักทั่วไปเหมือน เชยี งคาน หรือตลาดสามชกุ แตอ่ ยา่ งนอ้ ยๆ กน็ า่ ยนิ ดที ี่ บรรยากาศเกา่ ๆ การซอ้ื ขายแลกเปลยี่ นกนั เองในชมุ ชนุ จะเกดิ ขน้ึ อกี ครง้ั รวม ถงึ ความสามัคคีของคนในชมุ ชน ๏ ตลาดทา่ พระรอ้ ยปี โดย เครอื ขา่ ยสื่อศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 55

ท่าพระ : ยา่ งก้าวสอู่ นาคต ถึงแม้ว่าชุมชนท่าพระในวันน้ีจะไม่ใช่ชุมทางการค้าเหมือนในอดีต แล้ว แต่การพัฒนายังคงต้องดำ�เนินต่อไป เม่ือความรุ่งเรืองต้องประสบกับ ความซบเซาได้ ดังนน้ั ก็คงไม่มีความซบเซา เงยี บเหงาใดๆ จะเปน็ เช่นนัน้ ไป ตลอด วนั นีท้ า่ พระกำ�ลงั จะพฒั นาชมุ ชน พัฒนาบ้านเกา่ และห้องแถวในถนน พาณิชย์เจรญิ เพอ่ื เตรียมรับกบั สิง่ ที่เกดิ ข้นึ ในอนาคตอนั ใกลน้ ี้ ปัจจบุ ันเมอื งขอนแก่น เปน็ จังหวดั ทีถ่ ูกจบั ตามอง เพราะเป็นจังหวดั ทภ่ี าครัฐและเอกชนมคี วามเขม้ แขง็ ในการพัฒนาเมอื ง มีการสนับสนนุ ใหเ้ กดิ ความกา้ วหนา้ ในดา้ นตา่ งๆ โดยเฉพาะดา้ นการคมนาคม ซง่ึ ขณะนอ้ี ยรู่ ะหวา่ ง การด�ำ เนนิ งานโครงการกอ่ สรา้ งระบบรถไฟฟา้ รางเบา LRT หนงึ่ ในปลายทาง ของรถไฟฟ้ารางเบากค็ อื ตำ�บลทา่ พระนเี้ อง เมือ่ การคมนาคมมีความสะดวก สบาย การลงทนุ และผคู้ นกจ็ ะหลงั่ ไหลเขา้ มาในขอนแกน่ เพม่ิ มากขน้ึ ในฐานะ ที่ตำ�บลท่าพระ เป็นอีกหนึ่งพ้ืนท่ีที่มีกิจการอุตสาหกรรมมาก เป็นไปได้ว่า แรงงานและนายทนุ จะหลง่ั ไหลเขา้ เพม่ิ ขน้ึ เชน่ กนั การรองรบั การเปลยี่ นแปลง ทจ่ี ะเกดิ ขนึ้ ในอนาคตจงึ ตอ้ งเรม่ิ ตน้ ขน้ึ ชาวทา่ พระตอ้ งเตรยี มความพรอ้ มและ พรอ้ มอยู่เสมอ ตลาดทา่ พระ 100 ปี ไมไ่ ดม้ จี ดุ เดน่ แคบ่ า้ นไมแ้ ละตกึ แถวเกา่ มหรสพ ดั้งเดิมหรือการขายสินค้าและอาหารเท่านั้น เพราะในอนาคตอันใกล้น้ี ทาง เทศบาลตำ�บลท่าพระ และชาวตำ�บลท่าพระได้วางแผนพัฒนาตลาดแห่งนี้ เพอื่ รองรบั จ�ำ นวนนกั ทอ่ งเทย่ี วทม่ี ากขนึ้ มกี ารวางแผนสรา้ งพพิ ธิ ภณั ฑ์ แสดง ขอ้ มลู เกยี่ วกบั ต�ำ บลทา่ พระ และบคุ คลส�ำ คญั ของชมุ ชนอยา่ งพนั นา ฤทธไิ กร นักแสดงและผู้กำ�กับคิวบชู๊ ่ือดัง ผู้สร้างตำ�นานใหก้ ับท่าพระ โดยจะใชพ้ ้นื ทีใ่ น ถนนพาณิชย์เจรญิ แห่งน้ี นอกจากพิพธิ ภณั ฑแ์ ลว้ ยงั มผี ลิตภัณฑ์ที่มีการผลติ โดยคนในชุมชน เปน็ อีกแผนทอี่ ยใู่ นการเตรยี มพรอ้ มของชาวท่าพระ เพราะ ตอ้ งการใหค้ นในชมุ ชนมรี ายได้ ซง่ึ ผลติ ภณั ฑท์ จ่ี �ำ มกี ารผลติ ออกมานเี้ ปน็ ความ ตงั้ ใจของชาวทา่ พระอยา่ งยง่ิ ตอ้ งการใหผ้ มู้ าเยอื นไดห้ อบเอาความเปน็ ทา่ พระ กลบั ไปในรปู ของสินคา้ ท่ีระลึก 56 I Spark U ‘ปลุกใจคณุ ปลุกใจเมืองอีสาน’

๏ ภาพวาดบนผนังก�ำ แพง อกี หนึ่งแลนด์มาร์กทม่ี ีคนมาถ่าย เซลฟี่มากท่สี ดุ หากตลาดทา่ พระ 100 ปี เตบิ โตไปตามแนวทางทชี่ าวทา่ พระได้ ก�ำ หนดทศิ ทางเอาไว้ จะไมใ่ ชแ่ คก่ ารพฒั นาต�ำ บลทา่ พระแหง่ นี้ แต่ยังพัฒนาและช่วยหนุนเนื่องเศรษฐกิจในระดับจังหวัด ช่วยเติมเต็มเส้น ทางการท่องเท่ียวในจังหวัดขอนแกน่ สมบรู ณ์ เพราะหากนกั ทอ่ งเที่ยวไดเ้ ดิน ทางมายังตลาดแห่งน้ี ยังสามารถเดินทางต่อไปยังสถานท่ีใกล้เคียงในพ้ืนท่ี ตำ�บลท่าพระได้ ซ่ึงมีอีกหลายสถานท่ี ได้แก่ รูปปั้นหมีตัวใหญ่ท่ีสุดในโลก ที่สวนเฉลิมพระเกียรติ 72 พรรษา สมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ สนามกอล์ฟ ขอนแก่นบริวเวอรี่ ท่ีมีพ้ืนที่กว่าพันไร่ นอกจากนี้ยังมีอ่างเก็บ น้ำ�ห้วยเตย สถานทเ่ี พาะพันธ์ุปลาน้�ำ จืดของตำ�บลและเป็นสวนทชี่ าวท่าพระ มักจะมาพกั ผอ่ นหย่อนใจ โดย เครือขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 57

ในมุมมองของผู้ท่ีใช้ชีวิตและเติบโตบนถนนเจริญพาณิชย์ มองว่า หากเปรียบเทยี บกับชมุ ชนอนื่ ๆ แล้วชมุ ชนท่าพระยงั มจี ุดท่ดี ึงดดู ใจน้อยกวา่ แต่อย่างไรก็ตามผู้ท่ีผ่านการเปล่ียนแปลงมาหลายสิบปี ก็ยังคงเฝ้ามองและ ปรารถนาที่จะเหน็ การค้าขายในบรเิ วณนี้กลบั มาคกึ คกั มชี ีวติ ชวี าอีกครัง้ หนึง่ สว่ นมมุ มองของเยาวชนมองวา่ พื้นท่ีโซเชียลมเี ดยี เปน็ ช่องทางส�ำ คญั ทจ่ี ะเปน็ อีกหน่ึงแรงสำ�คัญ หากนำ�มาใช้ควบคู่กับการประชาสัมพันธ์ในช่องทางหลัก จะสามารถผลักดันใหต้ ลาดชมุ ชนท่าพระ เปน็ ที่รู้จักของคนท่วั ไปได้ อย่างไรก็ตามการขับเคล่ือนตลาดท่าพระ 100 ปีและบ้านเก่าย่าน ถนนเจริญพาณิชย์ไปสู่อนาคตน้ัน จะไม่สามารถสำ�เร็จได้ หากคนกลุ่มแรก คอื ชาวท่าพระเองไม่พรอ้ มใจกัน แต่พลงั ในวันแรกของการเปดิ ตัวตลาดแหง่ นี้ ก็ทำ�ให้เหน็ แววความหวงั และศักยภาพทจี่ ะสามารถฟ้นื ฟู อนรุ ักษ์ บา้ นไม้ ตึกแถว เกา่ ในถนนพาณิชย์เจริญ รวมถึงสถานีรถไฟแห่งน้ีใหค้ งอยูค่ ู่ทา่ พระ ตอ่ ไปไดอ้ ย่างยง่ั ยืนและมั่นคง “ท่าพระเมืองน่าอยู่ เชิดชูคุณธรรม ลำ�ชีไหลผ่าน ชาวบ้านใจดี รูปปั้นหมีตัวใหญ่ ห่างไกลยาเสพติด เศรษฐกิจเพ่ิมพูน ศูนย์รวมวัฒนธรรม นอ้ มนำ�หลักปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพียง” 58 I Spark U ‘ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน’

ค�ำ ขวญั ประจ�ำ ต�ำ บลทา่ พระทปี่ รากฏขา้ งตน้ น้ี ไมใ่ ชแ่ คก่ ารบอกเลา่ ถงึ สถานที่ท่องเทีย่ ว แตย่ ังสะทอ้ นความเรียบง่าย ความนา่ รกั ของชุมชนท่าพระ แต่ทั้งหมดนี้เป็นเพียงตัวอักษร แม้จะบรรยายออกไปกี่หมื่นกี่พันตัวอักษร ก็ไม่เท่ากับการได้มาเรียนรู้เรื่องราวในอดีต ซึมซับและสนุกสนุกสนานกับ ความเปน็ ทา่ พระยคุ ปจั จบุ นั ดว้ ยตวั เอง ซง่ี ชมุ ชนทา่ พระพรอ้ มตอ้ นรบั เสมอ ... และบดั นม้ี นตรเ์ สนห่ ข์ องทา่ พระพรอ้ มจะตน่ื จากการหลบั ใหลแลว้ โดย เครือขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 59

“โครงการนี้ สสส. คิดและทำ�ได้ถูกทางอย่างมาก การเสริมสร้าง ความสุขมนั ไม่ใชเ่ พยี ง งดเหลา้ และบหุ รเ่ี ทา่ นน้ั งานแบบน้ีเป็นการเสรมิ สรา้ ง วัฒนธรรม เป็นการสร้างอัตลักษณ์การส่งเสริมวิถีชุมชน กระบวนการเป็น ความร่วมมือ ในตวั โครงการเอง อาจจะดูระยะส้ัน แต่มนั มีความหมายทล่ี กึ ซึ้งมาก เปน็ การรว่ มมอื กัน 3 ภาคสว่ น ท้งั งานด้านวิชาการ โดยมหาวิทยาลัย ขอนแกน่ การเอาชมุ ชนมาเปน็ ตวั ตงั้ และเนน้ ลงไปทเี่ ดก็ มโี รงเรยี นกบั เทศบาล เขา้ มาเปน็ ผคู้ อยหนนุ เสรมิ ซง่ึ จะเหน็ วา่ โครงการน้ี ท�ำ ใหก้ ารดำ�เนนิ การราบรน่ื ไม่มีการบังคับทำ� โดยส่วนใหญ่จะเป็นการจูงใจ ผลักดัน และสนับสนุน ให้ชาวบา้ นกบั โรงเรียนเปน็ ตัวดำ�เนนิ การ โดยเทศบาลเขา้ มาชว่ ยอยู่ข้างหลงั ” “ผมคิดว่า สสส. น่าจะต่อยอดโครงการน้ีออกไปอีก เพ่ือทำ�ให้เกิด ความยาวของโครงการมากขึ้น เพ่ือที่จะให้คนที่ดำ�เนินโครงการน้ี สามารถ เขา้ ไปลึกกว่าน้ี สามารถเข้าใจ เข้าถึง และรับทราบปญั หา แกไ้ ขปญั หา และ สรา้ งขบวนการการเรยี นรู้ สร้างกระบวนการการมีส่วนร่วม โดยผ่านเร่อื งราว โดยชมุ ชนบา้ นศรฐี านทสี่ บื คน้ หมบู่ า้ นของตวั เอง เพราะเปน็ เรอ่ื งส�ำ คญั เดย๋ี วน้ี สอื่ ตา่ งๆ มนั เยอะ แตส่ ง่ิ ทส่ี �ำ คญั คอื เรายงั ไมเ่ คยคน้ หารากเหงา้ ตวั เอง โดยผา่ น กระบวนการ การใชส้ อ่ื เปน็ เครอื่ งมอื ขน้ั ตอนถดั จากน้ี จะเปน็ หนา้ ทสี่ ำ�คญั ของ สอ่ื ทีจ่ ะหยิบยกเอาสิ่งทเี่ กิดขึ้น ออกไปเผยแพร่ เพ่ือสรา้ งให้เกิดความต่ืนรู”้ ธวชั ชยั ร่ืนรมยส์ ริ ิ รองนายกเทศมนตรเี ทศบาลนครขอนแก่น 60 I Spark U ‘ปลุกใจคณุ ปลุกใจเมืองอีสาน’

ปลกุ ใจคน ปลกุ ชุมชน ร่วมสืบค้นเมืองเก่า บา้ นเราศรฐี าน โดย เครอื ขา่ ยสื่อศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 61

๏ สภาพชมุ ชนศรีฐานท่มี ีความพร้อมในการส่งเสรมิ เป็นแหลง่ ท่องเท่ียว ชุมชนศรีฐาน ตั้งอยู่ในเขตเทศบาลนครขอนแก่นด้านทิศตะวันตก ของเมือง ชมุ ชนแหง่ นเี้ ปน็ ชุมชนเก่าแก่ มีอายกุ ว่าพนั ปี โดยมีหลักฐานยืนยนั ด้วยเครอ่ื งปัน้ ดนิ เผา และข้าวของเครอ่ื งใชว้ ัตถุโบราณนานาชนิดที่ขดุ คน้ พบ ในบริเวณนั้น ท้ังจากฝีมือชาวบ้านเอง และจากสำ�นักศิลปากรที่ 9 จังหวัด ขอนแก่นทล่ี งพืน้ ที่มาตรวจสอบ แม้หลักฐานทางประวัติศาสตร์จะกระจัดกระจาย ไม่มีการรวบรวม อย่างเป็นทางการ แต่ความทรงจำ�ของชาวบ้านในชุมชนน้ี ล้วนภาคภูมิใจว่า ชุมชนของพวกเขามปี ระวัตคิ วามเปน็ มายาวนาน เพยี งแต่ไมม่ ีโอกาสเล่าขาน ให้คนภายนอกได้รับรเู้ ท่าน้นั เอง โบราณวัตถุสำ�คัญที่ค้นพบ ประกอบด้วยเคร่ืองมือหินและภาชนะดิน เผาลายเขียนสี คล้ายคลึงกับวัฒนธรรมสมัยก่อนประวัติศาสตร์ที่บ้านเชียง จังหวดั อุดรธานี เรือ่ ยมาจนถงึ สมัยทวารวดีตอนต้น เพราะพบเศียรพระพทุ ธ รูปศิลปะทวารวดี กลุ่มเสมาและแผ่นหินทรายสลักนูนต่ำ�เป็นรูปพระพุทธ 62 I Spark U ‘ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน’

รูปน่ัง (ท่ีมา : แหล่งโบราณคดีประเทศไทย เล่ม 3 เอกสารกองโบราณคดี หมายเลข 11/2532) ทำ�ให้สันนิษฐานได้ว่าชุมชนบ้านศรีฐาน มีมาต้ังแต่ สมัยกอ่ นประวตั ศิ าสตร์ ประกอบกบั สำ�นกั ศลิ ปากรที่ 9 จงั หวัดขอนแกน่ ไดม้ ีโครงการขดุ คน้ แหล่งโบราณคดีวัดจอมศรี บ้านศรีฐาน ในช่วงปีงบประมาณ 2560 ที่ผ่าน มา และลงมือขุดค้นแหลง่ โบราณคดีวดั จอมศรี ในวันที่ 6 มีนาคมเพือ่ ศึกษา ประวัติวัฒนธรรมและอายุสมัยของแหล่งโบราณคดีวัดจอมศรี ส่งเสริมให้ ชุมชนมคี วามรู้ความเขา้ ใจที่ถกู ตอ้ งและเป็นแนวรว่ มในการอนุรกั ษ์มรดกทาง ศิลปวัฒนธรรมในทอ้ งถิ่นของตน และ เพอ่ื เป็นข้อมูลประกอบการพิจารณา โครงการพฒั นาและผังเมอื งในอนาคต ๏ เครือ่ งปัน้ ดนิ เผาที่มกี ารขุดค้นพบและชาวบ้านรักษาเอาไว้ เหตุน้ี เมื่อมีโครงการ “Spark - U ปลุก-ใจ-เมือง” เกิดข้ึน ชาว ชมุ ชนจงึ ตอบรบั อยากจะปลกุ ใจใหช้ าวชมุ ชน มสี ว่ นรว่ มในการเรยี นรทู้ ง้ั เรอ่ื ง การขุดค้น การสืบค้นประวัติความเป็นมาของหมู่บ้าน รวมถึงเสาะหาของดี โดย เครือขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 63

ท้ังแหล่งท่องเที่ยวท่ีดี อาหารที่ดี ของฝากที่ดีของชุมชน เพ่ือประกอบส่วน ในการยกระดับชมุ ชนให้กลายเป็นแหลง่ ท่องเท่ียวทางวฒั นธรรมในอนาคต อีกท้ังชุมชนศรฐี านอยู่หา่ งจากศนู ยก์ ลางของเมืองไมถ่ งึ 1 กิโลเมตร อนาคตเมืองขอนแก่นได้วางเป้าหมายเป็นศูนย์กลางในการพัฒนาเศรษฐกิจ และเปน็ เมอื งแหง่ การทอ่ งเทยี่ ว สมั มนา หากชาวชมุ ชนศรฐี าน สามารถคน้ หา รากเหงา้ ทต่ี นเองมี พรอ้ มของดีทส่ี ามารถดึงดดู ใจให้นกั ทอ่ งเทย่ี วเขา้ มาท่อง เที่ยวทางวัฒนธรรมได้ จะส่งผลให้ชาวชุมชนศรีฐานไดม้ โี อกาสในการพฒั นา เศรษฐกจิ ในพนื้ ที่ ด้วยการเป็นแหลง่ ทอ่ งเท่ยี วทางวัฒนธรรมอีกแห่งหนึ่งของ จงั หวดั ได้ โดยเหตผุ ลหลกั ทช่ี าวชมุ ชนอยากรว่ มสบื คน้ และปลกุ ใจคนในชมุ ชนใหห้ นั มาสืบหารากเหง้าตนเองนน้ั ประกอบดว้ ย ตอ้ งการรว่ มสบื คน้ เรยี นรู้ ประวตั ิ ความเปน็ มาของชุมชน ของดขี องชุมชน ของฝากของชมุ ชน แหลง่ ท่องเทย่ี วท่ี นา่ สนใจ อยากเพือ่ เปิดพน้ื ท่ใี หเ้ ดก็ เยาวชน ประชาชนในชมุ ชน ไดร้ ่วมสืบคน้ ความเป็นมาของชุมชนร่วมกัน ต้องการให้เด็ก เยาวชน ประชาชนในชุมชน เกิดความตระหนัก หวงแหนในคุณค่ามรดกทางวัฒนธรรมชุมชนของตนเอง ตอ้ งการสง่ เสรมิ ใหช้ มุ ชนศรฐี านเปน็ แหลง่ ทอ่ งเทีย่ วทางวัฒนธรรม เปน็ แหลง่ เรยี นรสู้ ำ�หรบั เดก็ เยาวชน ชมุ ชน และผูส้ นใจในอนาคต จากนน้ั ชมุ ชนบา้ นศรฐี าน เทศบาลนครขอนแกน่ ไดด้ �ำ เนนิ โครงการฯ จัดกิจกรรมลงพ้ืนทช่ี มุ ชนบ้านศรีฐาน ครั้งที่ 1 เมอ่ื วันที่ 17 มถิ ุนายน 2560 (ท�ำ ความสะอาดวดั จอมศร)ี ) ซงึ่ เปน็ การรว่ มแรงรว่ มใจท�ำ ความสะอาดบรเิ วณ วัดจอมศรจี ำ�นวน 220 คน 64 I Spark U ‘ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน’

๏ กิจกรรมท�ำ ความสะอาดวันที่ 17 มถิ นุ ายน 2560 กอ่ นลงพ้ืนทห่ี าข้อมูล ครั้งท่ี 2 ระหว่างวันท่ี 30 มิถุนายน – 2 กรกฎาคม พ.ศ.2560 เป็นการเก็บข้อมูลประวัติชุมชน สถานท่ีสำ�คัญ ของดีชุมชนพร้อมท้ังแผนท่ี เดินดิน และผลิตสื่อประชาสัมพันธ์ บริเวณชุมชนบ้านศรีฐาน 1-4 ผู้ร่วม กิจกรรมโครงการฯประกอบด้วย ชาวชุมชนและเยาวชนชุมชนศรีฐาน 1-4 นกั ศกึ ษา ปราชญช์ าวบา้ น เจ้าหนา้ ท่เี ทศบาล และนักเรียน(โรงเรียนบา้ นศรี ฐาน) จ�ำ นวน 250 คน ๏ กลมุ่ สืบค้นประวตั คิ วามเป็นมาของชมุ ชน โดย เครือขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 65

โดยแบ่งสมาชิกออกเปน็ 5 กลุ่ม ได้แก่กลมุ่ ประวัตชิ ุมชน กลุ่มสถาน ทสี่ �ำ คญั กลุ่มของดชี ุมชน กล่มุ แผนที่เดินดนิ และกลุ่มผลิตส่ือประชาสัมพนั ธ์ โดยเรมิ่ จากศกึ ษาจากแผน ลงขอ้ มลู พน้ื ฐานสงั เกตสถานทโ่ี ดยละเอยี ด สงั เกต กจิ กรรม ทางสงั คมเชอ่ื มโยงความสมั พนั ธท์ างสงั คมกบั พน้ื ทที่ �ำ ระบบสญั ลกั ษณ์ พรอ้ มค�ำ อธบิ าย ลงพนื้ ทส่ี อบถามหรอื สมั ภาษณผ์ รู้ ใู้ นชมุ ชน (Key Informant) เชน่ ผูส้ ูงอายุ พระหรือนกั บวช ผนู้ ำ�ชมุ ชนด้านต่าง ๆ โดยอาจแบ่งเร่ืองราว ออกเป็นหมวดหมู่ บันทึกเรื่องราวด้วยการจดบันทึก ถ่ายภาพนิ่ง ถ่ายภาพ วดี ีโอ เพ่ือเก็บรวบรวมข้อมลู ๏ โบสถ์ ศาลเจ้าปูญ่ าคจู ดั ตน้ คิงคาว บ่อพญานาค กลมุ่ สืบคน้ หาสถานที่ส�ำ คัญ จากการด�ำ เนนิ โครงการสบื คน้ เมอื งเกา่ บา้ นเราศรฐี าน ในครงั้ นี้ ท�ำ ให้ เด็กเยาวชน ประชาชน คนในชมุ ชน ได้ทราบถงึ ประวัติความเปน็ มาของชุมชน ทพี่ บวา่ มปี ระวตั คิ วามเปน็ มากวา่ พนั ปี สบื คน้ ไดจ้ ากเครอื่ งปนั้ ดนิ เผาทพี่ บ การ กอ่ ตั้งบา้ นเรือนของชาวชุมชนท่ีเลือกพืน้ ที่น้เี พราะมีชยั ภมู ดิ ี ภมู ิประเทศเป็น เนนิ สงู ปอ้ งกนั น�ำ้ ทว่ มถงึ แตป่ ญั หาของชาวชมุ ชนทพ่ี บตงั้ แตอ่ ดตี ถงึ ปจั จบุ นั คอื ดนิ บริเวณพื้นท่ีมีสภาพเค็มและทำ�การเกษตรได้ยาก ในขณะทสี่ ถานท่สี ำ�คัญ ในชมุ ชน ทค่ี น้ พบประกอบดว้ ย วดั จอมศรีทม่ี อี ายยุ าวนานคชู่ าวชมุ ชนศรฐี าน หอระฆังที่เป็นจุดสูงสุดของชุมชนมีความสูงที่สามารถใช้เป็นจุดชมวิวเมือง ขอนแก่นได้ ต้นคงิ คาวหรือเรียกวา่ ตน้ คา้ งคาวเปน็ ตน้ ไมท้ ่คี าดวา่ นา่ จะมีอายุ ไมต่ ำ�่ กว่า 500 ปี มีขนาดใหญก่ วา่ 6 คนโอบอยูภ่ ายในวัด ศาลเจ้าปญู่ าคูจดั สง่ิ ศกั ด์สิ ิทธิป์ ระจ�ำ ชุมชนท่คี นในชมุ ชนเคารพนบั ถอื กราบไหวบ้ นบาน คเู มอื ง 66 I Spark U ‘ปลุกใจคณุ ปลุกใจเมืองอีสาน’

เก่าท่ีเป็นเนินดนิ ยาวคู่ขนานไปกบั ชุมชนดา้ นทิศใต้ บอ่ พญานาค บ่อน้ำ�ผดุ ที่ มีน้ำ�ออกมาตลอดเวลาไม่มีวันเหือดแห้ง ส่วนของดีในชุมชนท่ีชาวชุมชนได้ รว่ มกันคน้ พบนน้ั คือ ปลารา้ บอง แหนม เนื้อทอด ขนมครกโบราณ หมอนวด แผนไทยฝีมือดี ก๋วยเตี๋ยวยายตุ๋นท่ีขายมากว่า 40 ปีแล้ว นอกจากน้ันยังได้ สอ่ื ประชาสมั พนั ธ์ โดยเดก็ เยาวชน ประชาชนในชมุ ชนทมี่ สี ว่ นรว่ มในการผลติ หนังสนั้ เพ่ือนำ�เสนอของดภี ายในชมุ ชนเพอ่ื ให้คนภายนอกไดร้ ับรู้ ๏ ของดใี นชมุ ชน ท่ชี าวชมุ ชนร่วมกันค้นพบเพ่ือเป็นของฝาก นีค่ ือผลสมั ฤทธิ์ ในการรว่ มมือ รว่ มใจ รว่ มแรงในการสบื เสาะหา ที่มาในอดตี เพ่ือมองปัจจุบนั และวางเป้าหมายการเดนิ สู่อนาคต โดย เครือขา่ ยสื่อศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 67

เจาะเวลาหาอดีต ตามหาเมืองเก่า บา้ นเราศรฐี าน ๏ ลงชือ่ ก่อนลงพ้นื ท่ี 68 I Spark U ‘ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน’

กจิ กรรมโครงการสืบค้นเมืองเก่า บา้ นเราศรีฐาน วันท่ี 30 มถิ ุนายน 2560 เป็นวันแรกของการเปดิ กจิ กรรม เวลา 08.30 น. ชาวบา้ นชาวชุมชน ศรีฐานท้ัง 4 ชุมชน ได้เข้ามาร่วมกิจกรรมอย่างมากมายเพ่ือสืบค้นประวัติ บ้านเกิดของตนร่วมกัน รวมไปถึงเด็กรุ่นใหม่น้องๆ นักเรียนจากโรงเรียน เทศบาลบา้ นศรฐี านพรอ้ มครอู าจารยท์ ม่ี าสบื คน้ ประวตั ชิ มุ ชนของตนเองรว่ มกนั กบั ผ้สู ูงอายใุ นชมุ ชน ๏ นายธวัชชยั รนื่ รมยส์ ริ ิ รองนายกเทศมนตรีนครขอนแก่น จากน้ัน นายธวัชชัย ร่ืนรมย์สิริ รองนายกเทศมนตรีนครขอนแก่น กล่าวเปิดงานและชแี้ จงวตั ถุประสงค์ โดยบอกว่า วัตถุประสงคข์ องโครงการก็ อยากจะย�ำ้ วา่ ทกุ คนทเี่ ขา้ รว่ มโครงการเปน็ คนส�ำ คญั โดยสว่ นใหญม่ ภี มู ลิ �ำ เนา อยใู่ นชมุ ชนศรฐี านและรอบๆ ชมุ ชนศรฐี าน ซง่ึ ท�ำ ไมเราถงึ ตอ้ งท�ำ หลายคนรจู้ กั ค�ำ วา่ spark u ปลกุ ใจเมอื ง ซงึ่ เปน็ ความรว่ มมอื ระหวา่ งเทศบาลนครขอนแกน่ สมาคมส่ือมวลชน จ. ขอนแก่น มหาวิทยาลัยขอนแก่น สำ�นักงานกองทุน สนบั สนนุ การสรา้ งเสรมิ สุขภาพ หรอื สสส. วันน้ีถอื ว่าเป็นนิมติ รหมายอันดี โดย เครือขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 69

“งานนส้ี ำ�นักงานกองทุนสนบั สนนุ การสร้างเสรมิ สุขภาพ หรือ สสส. ให้งบประมาณมา โดยพ้ืนฐานเขาเช่ือว่าชุมชนจะเป็นผู้ที่เป็นตัวหลักในการ ท�ำ งานทงั้ หมด เทศบาลกับสสส. เพยี งแคเ่ ปน็ ตวั ผลกั ดันใหเ้ กดิ กระบวนการ เทา่ นน้ั ท�ำ โครงการนเ้ี หมอื นท�ำ กบั บา้ นตวั เองเพราะฉะนน้ั เจา้ ของบา้ นจะตอ้ ง เตม็ ที่ เราอยากจะรตู้ วั เราจรงิ ๆ จะไดพ้ ดู อยา่ งภาคภมู ใิ จ ตอ้ งขอขอบพระคณุ ทุกฝ่ายท่เี กยี่ วข้องที่ท�ำ ให้เกดิ กิจกรรมวันน้ขี น้ึ สงิ่ ทเี่ รามนั่ ใจมากทส่ี ุดคอื พลัง ของชุมชน พลังของเยาวชน โดยเฉพาะโรงเรยี นและชมุ ชนบ้านศรฐี านทเี่ ปน็ ตวั ผลกั ดันใหเ้ ทศบาลต้องออกมาทำ�งานนี้”นายธวชั ชัย บอก ๏ นายบัญชา พระพล ผช.อธกิ ารบดีฝ่ายศิลปวฒั นธรรมและชมุ ชนสมั พันธ์ มข. หลังจากรองนายกเทศมนตรีนครขอนแก่นกล่าวเปิดงานและช้ีแจง วัตถุประสงค์ เด็กๆ ได้น่ังฟังอย่างตั้งใจ หลังจากน้ัน นายบัญชา พระพล ผู้ช่วยอธิการบดีฝ่ายศิลปวัฒนธรรมและชุมชนสัมพันธ์ ได้กล่าวถึงกิจกรรม ในครง้ั นี้ด้วยเช่นกนั “ในส่วนของมหาวิทยาลยั ขอนแกน่ เอง เรามีความเชื่อมโยงกนั พื้นที่ ของมหาวทิ ยาลัยขอนแก่นเดิมกเ็ ปน็ ของบ้านศรฐี าน ปัจจุบันเหตใุ ดเราจึงมา รวมกนั เราใชป้ ระโยชนพ์ นื้ ทร่ี ว่ มกนั ไดห้ ลงั จากทเี่ ราลงสบื คน้ ประวตั ขิ องศรฐี าน ทางสสส. เทศบาลนครขอนแกน่ ผทู้ เี่ กยี่ วขอ้ งจะสรปุ รว่ มกนั ทางมหาวทิ ยาลยั 70 I Spark U ‘ปลุกใจคณุ ปลุกใจเมืองอีสาน’

ขอนแก่นเองก็จะมาช่วยเติมเต็ม หมู่บ้านเรามีความเป็นบ้านเก่าผสมชุมชน เมอื งท�ำ อยา่ งไรจะใหค้ วามมเี สน่หก์ ลับมาอีกคร้ัง เราจะดที ส่ี ุดในแบบของเรา จะทำ�อย่างไรให้มีมูลค่าทางจิตใจ มูลค่าทางเศรษฐกิจและ มูลค่าทางสังคม การทำ�งานในคร้ังนี้อยากให้รวมเป็นหน่ึง ในส่วนของภารกิจหรือการแบ่ง เป้าหมายหน้าที่ทำ�เต็มที่ในส่วนของแต่ละคนที่ได้รับผิดชอบ ผู้มีส่วนร่วม ต่างๆ ยินดที ่จี ะมาร่วมมอื เพ่มิ ความแขง็ แกรง่ ให้กบั ชาวบา้ นเรา มหี ลายอย่าง ทสี่ ามารถตอ่ ยอดได้ ศักยภาพเราสามารถที่จะส้กู บั หลายๆ ท่ใี นประเทศไทย ได”้ นายบญั ชา บอก ๏ นางสุมาลี สุวรรณกร ประธานเครือขา่ ยส่อื ศิลปวัฒนธรรมชมุ ชนอสี าน ด้าน สมุ าลี สุวรรณกร ประธานเครือขา่ ยสื่อศิลปวฒั นธรรมชุมชน อสี านไดบ้ อกเลา่ ถงึ รายละเอยี ดการเกบ็ ขอ้ มลู ในระยะเวลา 3 วนั เพอ่ื ท�ำ ความ เขา้ ใจกบั ชาวบ้านชมุ ชนศรฐี านและเด็กๆ ลูกหลานชมุ ชนศรฐี าน เพือ่ ให้เกิด ความเข้าใจตรงกนั “โครงการสืบค้นเมืองเก่า บ้านเราศรีฐานวันก่อนได้เข้าไปคุยกับ เดก็ ๆ ในโรงเรยี นเทศบาลบา้ นศรฐี านวา่ เรามา 3 วนั นเ้ี ราจะมาท�ำ อะไรกนั บา้ ง โดย เครือขา่ ยสื่อศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 71

เราแบ่งกลุ่มออกเป็น 5 กลุ่ม ได้แก่ 1. ประวัติชุมชน 2. สถานที่สำ�คัญ 3. ของดี 4. กลุ่มแผนท่ีเดินดิน และ 5. กลุ่มหนังส้ัน หรือกลุ่มถ่ายทำ�วีดีโอ โดยแต่ละกลุ่มจะมีพ่ีเล้ียงกลุ่ม กลุ่มประวัติชุมชนเราจะสืบค้นประวัติด้วย การถามบุคคลสำ�คัญที่เราเตรียมไว้ โดยเด็กๆ จะต้องช่วยกันต้ังคำ�ถาม อย่ารออาจารย์ถามค�ำ ถาม เราตอ้ งไปซักถามประวัตขิ อ้ มลู ของบา้ นศรีฐานวา่ เปน็ มาอยา่ งไร หลงั จากนจ้ี ะใหแ้ ยกเขา้ กลมุ่ แตล่ ะกลมุ่ และใหแ้ ตล่ ะกลมุ่ ชว่ ยกนั คดิ ค�ำ ถาม ชว่ ยกนั สงสยั ชว่ ยกนั จดวา่ เราจะท�ำ อะไรบา้ งสถานทสี่ �ำ คญั เฉพาะ แค่ในวัดกม็ เี ยอะแล้ว เช่น หลวงปูญ่ าคจู ดั โบสถ์ ในโบสถ์จะมใี บเสมา และ มีเศียรพระพทุ ธรูปเปน็ เศษหนิ เครอ่ื งปัน้ ดนิ เผาตา่ งๆ ต้นไม้ ตน้ มะขามยกั ษ์ เราไปช่วยกันสืบค้นว่าในวัดมีอะไร และสถานที่สำ�คัญที่อ่ืนมีอะไรบ้าง เอามาให้หมด เรามาในวันนี้เพ่ือจะมาสืบค้นหาสิ่งดีๆ ในชุมชนของเรา ในหมู่บ้านของเรา ของดีมีอะไร เราจะได้ภาคภูมิใจกับสิ่งท่ีเรามี รากเหง้าท่ี เราเกดิ ” สุมาลี บอก ๏ ผศ.ดร.ทรงวทิ ย์ พิมพะกรรณ์ วทิ ยากรและผ้นู �ำ ทมี แผนที่เดนิ ดนิ 72 I Spark U ‘ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน’

“กลุ่มแผนท่ีเดินดินสำ�คัญมากๆ ต้องทำ�ก่อนกระบวนการอื่นๆ ดว้ ยซ้ำ�ไปแตเ่ ราจะนำ�แผนทเ่ี ดนิ ดนิ เปน็ ตวั หนนุ เสริมทกุ กลมุ่ เพราะฉะนนั้ ขอ อนญุ าตทกุ กล่มุ วา่ กลุ่มแผนทเ่ี ดินดินจะสมั ภาษณท์ กุ กลุ่มเพอ่ื ท่จี ะน�ำ ข้อมูล มาประกอบในแผนท่ีเดินดนิ นี้เพราะเวลาเราลงชมุ ชนเราตอ้ งเดนิ ตามทเี่ รียก ว่าแผนทีเ่ ดนิ ดิน ตอ้ งเดินลงส�ำ รวจ ท่ผี า่ นมาเราอาจจะไม่ได้ส�ำ รวจพ้ืนทีโ่ ดย ละเอียดในชุมชนเรา กลุ่มน้ีจะประกอบไปด้วย นักเรียน ครู ตัวแทนชุมชน สถาปนิกจากเทศบาลนครขอนแก่นมาร่วมด้วย เราจะทำ�งานไปพร้อมกับ ทุกกลุ่ม วันนี้เป็นเร่ืองท่ีน่ายินดี ส่วนมากเราจะได้ยินบ้านศรีฐานมาจากคน อืน่ ตอนนี้เราจะสืบค้นด้วยตัวของเราเองไม่ต้องผา่ นโรงเรยี น ไม่ตอ้ งผ่านวดั หรือบุคคลใดบุคคลหน่งึ ทุกคนมสี ่วนรว่ มในการใหข้ ้อมลู เกบ็ รวบรวมข้อมลู นำ�เสนอด้วยตัวของทุกคนเอง เป็นเร่อื งทน่ี า่ ” ผศ.ดร.ทรงวิทย์ กลา่ ว กิจกรรมช่วงเช้าผ่านไปอยา่ งราบรน่ื โดยการเปิดงานจากตัวแทน ผมู้ สี ว่ นเกีย่ วข้องกบั โครงการนี้ เวลาประมาณ 10.30 น. ทกุ กล่มุ ที่ได้แบ่งไว้ แล้วเพื่อลงพ้ืนท่ีเก็บข้อมูลในหัวข้อท่ีได้รับมอบหมาย เร่ิมแบ่งกลุ่มกันออก อย่างชัดเจน เพื่อพูดคุยตกลงกันว่าควรจะสัมภาษณ์ใครก่อน และลงพื้นที่ ใดกอ่ น นอ้ งๆ จากโรงเรียนเทศบาลบ้านศรีฐาน ทัง้ หญิงและชายแยกไปตาม กลุ่มของตนเองโดยมีชาวบ้านชาวชุมชนศรีฐานและพ่ีเล้ียงจากเทศบาลนคร ขอนแกน่ อยา่ พรอ้ มเพรียงกนั เชา้ น้ีเด็กๆ ยิ้มแย้มแจ่มใส สนกุ สนาน ตน่ื เตน้ ว่าพวกเขาจะตอ้ งทำ� อะไร และไปสถานท่ีใดบา้ งทต่ี นเองอาจจะยังไม่รจู้ ัก ไมเ่ คยไป กล่มุ ท่ี 1 ไดแ้ กก่ ลมุ่ ข้อมลู ประวัติชมุ ชน คน้ หาข้อมูลเก่ียวกับประวตั ิ ชุมชนบ้านศรีฐาน ลงพ้ืนที่สัมภาษณ์บุคคลสำ�คัญ ประกอบด้วย ผู้รู้ประวัติ ชุมชนในพน้ื ที่ ที่เลือกมาจำ�นวน 5 คน เพ่อื ให้ทราบประวัติชุมชนบ้านศรฐี าน ผนู้ �ำ ทมี คอื นายหนูฤทธิ์ ลา่ มแขก กลมุ่ ที่ 2 กลมุ่ สถานทส่ี �ำ คญั ไดแ้ ก่ วดั จอมศรี ใบเสมา ศาลเจา้ ปญู่ าคจู ดั หนองบอน บ่อพญานาค และอ่นื ๆ อีกมากมาย โดยลงพื้นทส่ี มั ภาษณ์ผู้รูจ้ ัก โดย เครอื ขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 73

สถานท่สี ำ�คญั ในพ้นื ที่ จำ�นวน 5 คนเพือ่ ให้ทราบประวัติสถานทส่ี �ำ คัญชุมชน บ้านศรีฐาน ผู้น�ำ ทีมคอื นายบุญบาล อนศุ รี กลมุ่ ที่ 3 กลมุ่ ของดชี มุ ชน สบื หาของดที างดา้ นอาหาร ดา้ นวฒั นธรรม ด้านปูชนยี บคุ คล ลงพืน้ ท่สี ัมภาษณ์บคุ คลส�ำ คญั ประกอบด้วย เจ้าของสตู ร อาหารของดชี ุมชน ปราชญช์ าวบา้ นด้านวัฒนธรรม และปชู นยี บคุ คล เพอ่ื ให้ ได้ข้อมูลของดีชมุ ชนบา้ นศรีฐาน ผ้นู �ำ ทีมคอื นางวาสนา จตภุ กั ด์ิ กลุม่ ที่ 4 กลุม่ แผนทเ่ี ดนิ ดิน จดั ท�ำ แผนทีเ่ ดนิ ดนิ ชมุ ชน ผู้นำ�ทีมคือ ผศ.ดร.ทรงวิทย์พมิ พะกรรณ์ กล่มุ ท่ี 5 กลมุ่ หนังสนั้ กลุม่ ทำ�หนงั สน้ั เล่าเรอ่ื งราวความเปน็ มาของ ชมุ ชนบ้านศรีฐาน เพ่ือเปน็ การประชาสมั พนั ธใ์ ห้เปน็ ที่รู้จกั ผนู้ ำ�ทีม คอื นาย ไพฑรู ย์ เพ่ิมศริ นิ ิวาส แตล่ ะกลมุ่ จะตอ้ งมพี เี่ ลยี้ งรว่ มเดนิ ทางไปดว้ ย โดยการเกบ็ ขอ้ มลู ตอ้ ง ถ่ายภาพน่งิ และจดบนั ทึกข้อมลู หรือ บนั ทกึ เสยี งดว้ ยเครื่องบันทกึ เพื่อนำ�มา ถอดเทป ๏ กลมุ่ ของดีชุมชน ๏ กลมุ่ สถานท่สี ำ�คญั ๏ กลุม่ หนังสั้น ๏ กลมุ่ ประวตั ิชุมชน 74 I Spark U ‘ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน’

๏ กลุม่ แผนทเ่ี ดินดนิ เตรียมความพรอ้ มกนั เมือ่ พดู คยุ ท�ำ ความเข้าใจตรงกนั เรียบรอ้ ยแลว้ ทุกกลุ่มก็เร่มิ แยกย้าย กันไปลงพื้นท่ี สัมภาษณ์ตามสิ่งที่ได้วางแผนไว้ ยกตัวอย่างวันน้ีกลุ่มสถาน ท่ีสำ�คัญและกลุ่มของดี ได้สำ�รวจภายในบริเวณวัดก่อน กลุ่มสถานท่ีสำ�คัญ ช่วงเชา้ ได้ส�ำ รวจโดยการนำ�ของคุณครูโรงเรียนเทศบาลบ้านศรีฐานและชาว บ้านทม่ี าร่วมกจิ กรรมเพื่อสืบคน้ เมอื งเกา่ บา้ นเราศรีฐานในวันน้ีด้วยกันและ ท่ีจะขาดไม่ได้คือ เยาวชนนักเรียนโรงเรียนเทศบาลบ้านศรีฐานที่วันนี้มากัน อยา่ งพร้อมเพรยี ง สมุดบันทึกคนละเล่ม ปากกาคู่ใจคนละแท่ง เดินต่อแถวกันอย่าง เปน็ ระเบยี บเพอ่ื เดนิ ดสู ถานทสี่ �ำ คญั ภายในวดั ทต่ี นเองอาจไมเ่ คยเหน็ มากอ่ น วันน้พี วกเขามีเพอื่ นๆ และชาวบ้านพรอ้ มทงั้ คุณครูมาด้วย เรยี กไดว้ า่ เด็กๆ มีกำ�ลังใจที่จะสืบค้นข้อมูลไปพร้อมๆ กับชาวบ้านชาวชุมชนศรีฐานอย่าง แน่นอน โดย เครอื ขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 75

๏ สถานท่สี �ำ คญั ภายในวัด สถานที่ส�ำ คญั ทีแ่ รก กลุม่ ที่กระตอื รือร้นไม่แพ้กนั คือ กลมุ่ ของดชี มุ ชน ภายในวดั จอมศรี นอกจากจะเป็นศูนย์รวมจิตใจของชาวชุมชนศรีฐานแล้ว ยังมีของดีมากมาย ภายในวัด เช่นเดียวกับวันน้ีที่เด็กๆ นักเรียน คุณครู ชาวบ้าน และพี่เลี้ยง เทศบาลนครขอนแกน่ ไดร้ จู้ กั ของดใี นบา้ นศรฐี านเพ่ิมมากข้ึนจากท่เี คยไดย้ ิน ได้ฟงั มาจากคนภายนอก แต่วันนผ้ี ู้ท่ีจะแนะน�ำ บอกเล่า เปน็ คนในชมุ ชนเอง กลุม่ น้ีเดก็ ๆ จดกันอยา่ งขยันขนั แข็ง ต้งั ใจฟังชาวบ้านผ้มู าถา่ ยทอด ความรู้เป็นอย่างดี เด็กๆ ต่ืนเต้นและสนใจส่ิงที่อยู่ตรงหน้าเป็นอย่างมาก เพราะไม่เคยเห็นมาก่อนอาจเพราะเด็กๆ เหล่าน้ี เกิดไม่ทันอุปกรณ์ของดี เหล่าน้ี วันนี้จึงเป็นโอกาสดีที่พวกเขาจะได้เรียนรู้วิธีใช้อุปกรณ์ในสมัยก่อน ประโยชนแ์ ละไดร้ จู้ กั วา่ อปุ กรณก์ ารประกอบอาชพี ของคนสมยั กอ่ นมอี ะไรบา้ ง ๏ เด็กๆ หยดุ ดขู องดภี ายในวัด 76 I Spark U ‘ปลุกใจคณุ ปลุกใจเมืองอีสาน’

เวลาประมาณ 15.30 น. เปน็ เวลาทจี่ ะรวบรวมขอ้ มลู จากการส�ำ รวจ ลงพน้ื ทท่ี ง้ั วนั ในวนั แรกมาพดู ถงึ ปญั หา อปุ สรรคทเ่ี กดิ ขนึ้ ในวนั นที้ แ่ี ตล่ ะกลมุ่ ไดป้ ระสบพบเจอ โดย สมุ าลี สวุ รรณกร เปน็ ผนู้ �ำ ในการซกั ถามถงึ ปญั หาหรอื ส่งิ ทพ่ี บเจอในวนั นี้ แตล่ ะกลมุ่ เรมิ่ ประจำ�ท่ตี ามเกา้ อ้ที ีไ่ ด้จัดเตรยี มไวใ้ ห้ เวลา นล้ี มเรม่ิ พดั แรง บรรยากาศเหมือนฝนจะตก ทำ�ให้ทกุ คนตอ้ งรบี รวมตัวอยา่ ง พรอ้ มเพรียงก่อนท่ีฝนจะตกลงมาเสียกอ่ น ๏ นางสมุ าลี สวุ รรณกร ประธานเครอื ข่ายส่อื ศิลปวฒั นธรรมชุมชนอีสาน ท้ังนี้ กลุ่มสถานท่ีสำ�คัญนำ�ทีมโดยนายบุญบาล อนุศรี บอกว่า เดก็ ๆ มีความสนใจในสถานที่ส�ำ คญั ของชุมชนเป็นอย่างมาก ท้ัง โบสถ์ ศาลา การเปรียญ และหอระฆัง แม้ก่อนหน้านี้จะเคยเห็นแต่ไม่เคยรู้ประวัติความ เปน็ มา วันน้พี วกเขาได้มาเรียนรรู้ ว่ มกันอีกครัง้ โดย เครือขา่ ยสื่อศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 77

๏ นางวาสนา จตภุ กั ดิ์ กลุ่มของดชี ุมชน กลุ่มของดีชุมชน นำ�ทีมโดย นางวาสนา จตุภักดิ์ บอกว่า วันน้ีอิ่ม อกี ทง้ั ไดข้ องฝากมาดว้ ย อปุ กรณก์ ารเดนิ ทาง ของเลน่ เดก็ เดก็ สนใจมาก สว่ น ปัญหาคือจัดโซนยังไม่ลงตัวว่าจะไปอย่างไร เพราะสถานที่ท่ีจะไปเยอะมาก อาหารบางคนไม่ยอมบอกสูตร ลงลึกไมไ่ ด้ จงึ ใช้วิธีการสงั เกตแลว้ นำ�มาเขยี น ๏ นายไพฑูรย์ เพิ่มศิรินวิ าส กลุม่ หนงั สัน้ 78 I Spark U ‘ปลุกใจคณุ ปลุกใจเมืองอีสาน’

ด้าน “กลุ่มหนังสั้น หัวหน้าทีม ไพฑูรย์ เพิ่มศิรินิวาส บอกว่า ช่วงคร่ึงวันแรกให้เด็กๆ ได้เรียนรู้ทักษะโดยให้ข้อมูลว่าหนังสั้นทำ�อย่างไร การท�ำ สอื่ วดี โี อมอี ะไรบา้ งใหเ้ ดก็ ๆ ไดเ้ ลอื กวา่ อยากท�ำ รปู แบบไหน สรปุ กนั วา่ อยากท�ำ เปน็ รายการทวี ี คดิ ชอ่ื รายการวา่ พาทวั รท์ ว่ั ศรฐี าน แตด่ ว้ ยขอ้ จ�ำ กดั คอื ศรฐี านมีของดีเยอะมาก สถานทเ่ี ยอะมาก เราจึงเลือกที่เด่นที่สดุ ในการถา่ ย ๏ ผศ.ดร.ทรงวิทยพ์ ิมพะกรรณ์ กลมุ่ แผนท่ีเดนิ ดนิ ในขณะทก่ี ลุ่มแผนทเ่ี ดนิ ดนิ บอกว่า พ้นื ทเ่ี ราท้งั 4 ชุมชนเปน็ พื้นท่ี ค่อนข้างกวา้ ง มีรายละเอียดมาก ไม่ว่าจะเปน็ บ้าน สถานที่ส�ำ คัญตา่ งๆ เรา กพ็ ยายามท่จี ะเดินใหไ้ ดม้ ากท่ีสุด ในชว่ งเวลาทเ่ี ราเดินเรามเี วลาอยูแ่ ค่ 2 วัน จรงิ ๆ แลว้ คือวนั กวา่ ๆ เทา่ นัน้ เราก็จะใช้วธิ กี ารวา่ ให้เอาแผนทท่ี างการเปน็ ตัวตง้ั วนั นเี้ ราจงึ รวมแคส่ องชมุ ชนคือศรีฐาน 1 กับศรฐี าน 4 โดยท่เี อาชมุ ชน ท่ีเราจะลงศรีฐาน 2 กับศรีฐาน 3 มารวมแล้วเราก็พยายามที่จะเดินดูแยก ต่างๆ เนื่องจากว่าท่านเป็นคนที่รู้พ้ืนท่ีท่านก็พาเดินไปดูโดยคุณแม่พัชรีพา เราไปดจู ุดแรกคือตรงทข่ี ุดพบใบเสมาคร้ังแรก” กิจกรรมวันแรกจบลงด้วยการพูดคุยถึงปัญหาท่ีเจอในวันแรกจาก การลงพื้นท่ี เวลาน้ีลมพัดแรงราวกับพายุจะเข้า พวกเราเริ่มแยกย้ายกัน โดย เครอื ขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 79

เพอื่ เตรยี มความพรอ้ มท่ีจะมารว่ มกจิ กรรมในวันที่สองคือวนั ที่ 1 กรกฎาคม และพร้อมทีจ่ ะท�ำ กจิ กรรมทีแ่ ตก่ ลุม่ ไดร้ ับมอบหมายต่อ ยังมอี ีกหลายทีท่ ี่เรา ตอ้ งไปสบื คน้ เสาะหา ใหไ้ ดม้ าซงึ่ ขอ้ มลู ของบา้ นเรา จากคนในชมุ ชนของเราเอง วันที่สองเร่มิ ข้ึน เชา้ วันท่ี 1 กรกฎาคม พ.ศ.2560 วนั น้ที ุกกลุ่มรวมตัวกนั ทีว่ ัดจอม ศรเี ชน่ เคย ในเวลาประมาณ 08.30 น. เพอื่ เตรยี มพรอ้ มกบั การลงพ้นื ทีต่ าม หวั ขอ้ ทต่ี นเองไดร้ บั มอบหมายตอ่ จากเมอ่ื วาน วนั นเ้ี ดก็ ๆ ใสเ่ สอื้ ยดื สดี �ำ สกรนี ตวั หนงั สอื “สบื คน้ เมอื งเกา่ บา้ นเราศรฐี าน” อยา่ งพรอ้ มเพรยี ง เมอ่ื เหน็ ผนู้ ำ� แต่ละกลุ่มแล้ว เด็กๆ ได้แยกย้ายตามกลุ่มของตนเองที่คนุ้ หนา้ คนุ้ ตากนั เป็น อยา่ งดี การลงพนื้ ทเี่ พยี งหนง่ึ วนั ท�ำ ใหเ้ ดก็ ๆ ภายในกลมุ่ สนทิ กนั มากขน้ึ รวม ไปถงึ ผนู้ �ำ ชมุ ชน ชาวบา้ นชมุ ชนศรฐี านทสี่ นทิ กบั เดก็ ๆ และคนในพน้ื ทม่ี ากขน้ึ จากการลงพ้ืนท่ีสร้างความแน่นแฟ้นในชุมชนได้อย่างมาก เพราะนอกจาก การเดนิ ส�ำ รวจ ภายในชมุ ชนศรฐี านแลว้ ถอื เปน็ โอกาสทดี่ อี ยา่ งมาก ทไี่ ดพ้ บปะ พดู คยุ สัมภาษณ์ ถามไถ่ คนในชมุ ชน ถือเป็นนิมติ รหมายอันดนี อกจากจะได้ เรยี นรูช้ ุมชนของตนเองแลว้ ยังไดส้ ร้างความสมั พันธอ์ ันดีให้เกิดข้นึ อีกดว้ ย จากนนั้ เวลาประมาณ 09.30 น. แตล่ ะกลมุ่ เรม่ิ เคลอ่ื นตวั จากบรเิ วณ วัดจอมศรไี ปตามจดุ ที่แต่ละกลมุ่ ไดว้ างแผนไว้ ยกตวั อย่างวันนี้ ในช่วงเชา้ เรา ตามตดิ กลมุ่ แผนท่เี ดนิ ดิน ซง่ึ ได้แบง่ กล่มุ ออกเปน็ สองกลุ่มย่อยเพอื่ ไปสถาน ที่ในแต่ละโซน เพื่อให้เกิดความรวดเร็วในการลงสำ�รวจพ้ืนท่ีมากยิ่งข้ึน เรา เดินออกจากวัดจอมศรี เดินเลี้ยวลงไปด้านขวามือ ทักทายตามบ้านต่างๆ ทมี่ ีคนอยู่ หลายบา้ นวนั นม้ี ีคนอยู่บ้านเน่ืองจากวันน้เี ปน็ วันเสาร์ น่นั หมายถึง วนั หยดุ หลายบา้ นตอ้ นรบั เราดว้ ยใบหนา้ ยม้ิ แยม้ แจม่ ใส พรอ้ มโบกมอื ทกั ทาย ไหว้ เปน็ ระยะ วนั นเ้ี ดก็ ๆ ไดท้ �ำ หนา้ ทที่ ง้ั ถา่ ยภาพบา้ นแตล่ ะหลงั ทเ่ี ปน็ บา้ นเกา่ 80 I Spark U ‘ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน’

และเป็นจดุ ส�ำ คัญที่น่าสนใจตลอดเสน้ ทาง บ้างก็จดบนั ทกึ บ้านเลขท่ี ทั้งทีม่ ี คนอยบู่ า้ นและไมม่ คี นอยบู่ า้ นเพอื่ ใหแ้ ผนทเี่ ดนิ ดนิ มพี กิ ดั ออกมาละเอยี ดทสี่ ดุ และสมบรู ณแ์ บบทส่ี ดุ การเดนิ สำ�รวจชมุ ชนศรฐี านในครง้ั นท้ี กุ ตรอกซอกซอย ท�ำ ให้ได้เห็นกจิ กรรมเล็กๆ ทีส่ รา้ งรายได้ใหก้ บั บางบ้าน ที่หลายคนในชมุ ชน อาจจะยงั ไมร่ จู้ ัก ไมว่ ่าจะเป็น รา้ นเยบ็ ผ้า ทีเ่ ปน็ รา้ นเล็กๆ ซ่ึงอาจมีแคเ่ พอ่ื น บา้ นใกลเ้ คยี งไมก่ ี่หลงั ร้จู ักเท่าน้ัน การเดินสำ�รวจของกลุ่มแผนที่เดินดินครั้งน้ีจึงทำ�ให้เห็นเสน่ห์ของ ชมุ ชนศรฐี านรวมไปถงึ สง่ิ ทกี่ ารนง่ั รถหรอื ขบั รถผา่ นไมม่ ที างไดเ้ หน็ แมอ้ ากาศ จะรอ้ น แตเ่ ดก็ ๆ ทกุ คนในกลมุ่ กต็ ง้ั ใจจดบนั ทกึ กนั คนละไมค้ นมอื เดนิ ส�ำ รวจ อย่างไม่รจู้ กั เหน็ดเหนอ่ื ย ทำ�ใหช้ าวบ้านชาวชุมชนศรีฐานในกลมุ่ หายเหนอ่ื ย ตามไปดว้ ย กลับกลายเปน็ ความสนุกสนานเขา้ มาแทน ๏ ผศ.ดร.ทรงวิทย์ พิมพะกรรณ์ และอาจารยจ์ าก ร.ร.เทศบาลบ้านศรฐี าน สอบถามข้อมูลจากคุณยาย หลงั รบั ประทานอาหารกลางวนั เสรจ็ เรียบร้อย ทุกกลมุ่ แยกย้ายตาม จุดที่ตนเองวางแผนไว้ สำ�หรับช่วงบ่ายวันน้ีเราเดินทางติดตามกลุ่มหนังสั้น เพ่ือดูว่า พวกเขามีวิธีการถ่ายทำ�รายการทีวีของพวกเขาอย่างไร น่าตื่นเต้น มากเลยทีเดียว เพราะเด็กๆ ในกลุ่มน้ีหลายคนถือเป็นคร้ังแรกของพวกเขา โดย เครือขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 81

ท่ีจะได้ทำ�รายการทีวีในแบบของตนเอง และนำ�เสนอชมุ ชนของตนเองให้คน ทั่วไปได้รู้จกั มากขนึ้ เราตามน้องๆ ไปท่ีโรงเรียนเทศบาลบ้านศรีฐาน ซึ่งเป็นอีกหน่ึง สถานท่ีถา่ ยท�ำ รายการทวี ใี นวันนี้ ภายในโรงเรียนแหง่ น้มี บี อ่ พญานาคประจำ� โรงเรยี นทถ่ี อื เปน็ สถานทส่ี �ำ คญั อกี ที่ ทพ่ี วกเขาตอ้ งน�ำ เขา้ ไปเสนอใหท้ กุ คนรบั รใู้ นรายการทวี ดี ว้ ย เวลานนี้ อ้ งๆ กระตอื รอื รน้ ทจ่ี ะถา่ ยท�ำ รายการทวี ขี องพวก เขาเอง และวนั นเ้ี ป็นการถ่ายทำ�ฉากปดิ ของรายการทีวขี องพวกเขาอีกดว้ ย ครเู อ๋ ไพฑรู ย์ ครพู เิ ศษของพวกเขาในวนั นเี้ ดนิ ทางมาถงึ โรงเรยี นเทศบาลบา้ น ศรีฐานเพื่อถ่ายทำ�ฉากท่ีเหลือในรายการทีวี ทุกฝ่ายถูกแบ่งหน้าที่กันอย่าง ชัดเจน ไม่ว่าจะเป็น ผู้กำ�กับ ช่างภาพ นักแสดง ผู้ช่วยผู้กำ�กับ ตอนน้ีเด็กๆ คล่องแคล่วกับหน้าที่ท่ีได้รับเป็นอย่างมาก พวกเขาถ่ายทำ�ฉากจบจนสำ�เร็จ โดยไมม่ ที า่ ทวี า่ จะเหนด็ เหนอื่ ยเลยแมแ้ ตน่ อ้ ย แตก่ ลบั ไดเ้ หน็ ความสนกุ สนาน ผ่านแววตาของพวกเขา เยาวชนทีแ่ ฝงไปดว้ ยพลังแห่งความสามัคคี ๏ ครเู อ๋ ดแู ลใกล้ชดิ 82 I Spark U ‘ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน’

๏ ซกั ซอ้ มก่อนเร่ิมการถ่ายท�ำ ที่บ่อพญานาค เวลาประมาณ 15.30 น. วนั นท้ี กุ กลมุ่ รวมตวั กนั ทหี่ อ้ งประชมุ โรงเรยี น เทศบาลบ้านศรีฐานเพ่ือประชุมถึงปัญหา อุปสรรค ส่ิงท่ีพบเจอมาในวันน้ี และการเตรียมความพร้อมนำ�เสนอข้อมูลท่ีสำ�รวจมาท้ังสองวันในวันพรุ่งนี้ เม่อื ทกุ กลุ่มพร้อมแล้ว การประชมุ จงึ เริ่มข้นึ “เนอื่ งจากวา่ กลมุ่ ของเราตอ้ งมกี ารแสดงสาธติ ใหด้ ดู ว้ ย มที �ำ ใหช้ มิ ดว้ ย โดยต้ังเอาไวส้ ถานที่ละครง่ึ ชวั่ โมงอาจจะเลยเวลาบ้างวนั น้ยี ังมสี ถานทบ่ี างท่ี ที่ยังไปไม่ครบ ช่วงบ่ายเด็กๆ คงจะเหนื่อยกันพอถึงตอนเช้าก็กระตือรือร้น เดก็ ๆ มีบทบาทในการถาม พยายามกระตุ้นใหเ้ ด็กถาม ใหเ้ ขาถามเองโดยมี พ่ีเลี้ยงเปน็ แม่แบบให้เดก็ ไดบ้ นั ทกึ ข้อมลู เขยี น ถ่ายรูป โดยในวนั พร่งุ นจี้ ะน�ำ เสนอดว้ ยแผนผงั ความคิด”นางวาสนา หวั หน้ากล่มุ ของดี บอก ส่วนกลมุ่ ประวตั ิศาสตรช์ ุมชน บอกว่า ได้วางและออกแบบเบอื้ งต้น กอ่ นทจี่ ะเรม่ิ ด�ำ เนนิ การดว้ ยซ�้ำ เรามปี ระวตั ศิ าสตรเ์ ดมิ อยแู่ ลว้ เราไดส้ มั ภาษณ์ เพ่ิมเติมจำ�นวน 5 ท่านมีการถ่ายภาพถ่ายวีดีโอซ่ึงแต่ละ 5 คนนี้มีความ โดย เครือขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 83

แตกตา่ งกนั จะใหเ้ ดก็ นกั เรยี นของเราบอกวา่ คณุ พอ่ คณุ แมค่ นนท้ี า่ นเลา่ ถงึ เรอื่ ง ราวเป็นอย่างไร โดยภาพประกอบเปน็ วีดโี อการถ่ายทำ� แต่เราไมส่ ามารถลง พน้ื ทจ่ี รงิ ไดเ้ พราแตล่ ะพน้ื ทอี่ ยไู่ กลกนั เราสามารถลงพนื้ ทไี่ ดแ้ ตไ่ มค่ รบจ�ำ นวน คน พรุ่งนี้กิจกรรมของเราคือตอนเชา้ จะนำ�เน้ือหาที่สัมภาษณ์มาทงั้ 5 คนมา เรียบเรยี งเพื่อเปรยี บเทียบกบั ประวัตศิ าสตร์เดิมที่มีการสืบคน้ มาก่อนแล้วให้ น�ำ เสนอซึ่งส่ิงที่อยากใหเ้ กิดขึ้น คือสิง่ ที่เราได้จากชมุ ชนเปน็ อย่างไรและสง่ิ ที่ สบื คน้ มากอ่ นเป็นรูปแบบไหนส่ิงส�ำ คญั คือ จากบทสัมภาษณ์ของแต่ละคนจะ ให้เดก็ ชีเ้ สนอแนะวา่ ประวตั ศิ าสตร์ของเราพอ่ แมเ่ ราเรมิ่ ตน้ มาอยา่ งไร” นาย กติ ติทัต ตัวแทนกลมุ่ ประวัตศิ าสตร์ชุมชน บอก ส่วนกลุ่มแผนที่เดินดิน เด็กๆ ในกลุ่มแผนที่เดินดินได้มีโอกาสเดิน สำ�รวจซึมซับค่อยๆ เดินไปจะได้เห็นอะไรต่างๆ ที่ไม่เคยเห็นเพราะปกตินั่ง รถขับรถผ่านดูอย่างเดียวไม่พอต้องคุยต้องสัมภาษณ์สอบถามต้องสังเกต บางอย่างเป็นเชิงสัญลักษณ์ถ้าเราไม่สอบถามไม่สังเกตดีๆ เราก็จะไม่เห็นมี ความหมายซอ่ นอยใู่ นนนั้ เปน็ สาระทเ่ี ราไดเ้ รยี นรตู้ ลอดสองวนั พรงุ่ นก้ี จ็ ะเปน็ วันสรุป วิเคราะห์ไปด้วยในขณะท่ีเดิน พรุ่งนี้ก็สรุปเป็นการนำ�เสนอเป็น การทดลอง ก่อนจะนำ�เสนอจรงิ ในวันที่ 4 สิงหาคมนี้ กิจกรรมวันที่สองจบลงไปด้วยบรรยากาศของการเตรียมพร้อมท่ี ทกุ คนตงั้ ใจเปน็ อยา่ งมากใหข้ อ้ มลู ทต่ี นเองลงพนื้ ทสี่ �ำ รวจมา ออกมาใหด้ ที สี่ ดุ และหวังที่จะเผยแพรใ่ หค้ นทวั่ ไปได้รบั ร้มู ากทีส่ ดุ 84 I Spark U ‘ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน’

๏ บรรยากาศการประชุมสรปุ งานวันท่ีสอง กิจกรรมวันท่สี ามเร่ิมขึ้นโดยในชว่ งเชา้ แต่ละกลุม่ ไดม้ าเตรยี มความ พรอ้ มภายในกลุ่มเกี่ยวกับรปู แบบการนำ�เสนอ แบ่งหนา้ ท่ีการนำ�เสนอ และ เตรียมข้อมลู ใหส้ มบรู ณท์ ่ีสุดเพอ่ื นำ�เสนอในช่วงบา่ ย ๏ กลุ่มประวตั ิชมุ ชน - กลมุ่ หนังสัน้ ก�ำ ลงั ดูผลงานรายการทวี ี โดย เครอื ขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 85

๏ กลมุ่ ของดชี มุ ชน / กลุม่ สถานท่ีส�ำ คญั พูดคยุ เตรยี มขอ้ มลู ๏ กลมุ่ ของดชี ุมชน เตรียมการละเล่นมาดว้ ย ในช่วงบ่าย กิจกรรมเริ่มขึ้นเวลา 13.00 น. ทุกกลุ่มน่ังประจำ�ท่ี ทง้ั เดก็ เยาวชนโรงเรียนเทศบาลบ้านศรีฐาน ชาวบา้ นชมุ ชนศรีฐาน ผูน้ �ำ ชุมชน มากนั มากมาย พรอ้ มรบั ชมรบั ฟงั ลกู หลานของตนเองน�ำ เสนอเรอ่ื งราวภายใน ชมุ ชนของตนเอง 86 I Spark U ‘ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน’

๏ นอ้ งๆ ตัวแทนจากกลมุ่ สถานทีส่ ำ�คญั สถาสนถาทน่สีท�ำสี่ คาคัญญั ขขอองงบบ้าน้าศนรศีฐารนฐี าน ศาลหลวงป่ ญู าคู ต้นคิงคาว โบสถ์ จดั ศาลาการเปรียญ หอระฆงั หนองบอน หนองยาว บ้านขนุ พิจารณ์ บอ่ พญานาค 1.กลุ่มสถานทสี่ าคญั 1.วัดจอมศรี สร้างในปี พ.ศ.2379 โดยมีชาวบ้านในชมุ ชนศรีฐานเป็นผ้ชู ว่ ยในการกอ่ สร้างมีการ ค้นพบโบราณวตั ถใุ นบริเวณวดั หลายชนิ ้ รวมไปถงึ ใบเสมา พระเคร่ือง เครื่องปัน้ ดนิ เผา เศียรพระพทุ ธรูป ปัจจบุ นั วดั จอมศรีมีพระทงั้ หมด 11 รูปทงั ้ พระไทยและโพดรยะเจคารกือปขา่รยะสเท่ือศศิลลปาววัฒเขน้าธมรารจมําชวุมดัชนเพอื่อีสศานกึ ษIาต8อ่ 7ท่ี เมืองไทย

1. กลุ่มสถานทีส่ ำ�คญั 1. วัดจอมศรี สร้างในปี พ.ศ.2379 โดยมีชาวบ้านในชมุ ชน ศรฐี านเปน็ ผชู้ ว่ ยในการกอ่ สรา้ งมกี ารคน้ พบโบราณวตั ถใุ นบรเิ วณวดั หลายชนิ้ รวมไปถงึ ใบเสมา พระเคร่ือง เครอ่ื งป้ันดินเผา เศียรพระพทุ ธรูป ปัจจุบันวดั จอมศรมี พี ระทง้ั หมด 11 รปู ทงั้ พระไทยและพระจากประเทศลาวเขา้ มาจ�ำ วดั เพ่ือศึกษาต่อท่ีเมอื งไทย 2. ศาลเจ้าปู่ญาคูจัด ซึ่งชาวบ้านชุมชนศรีฐานมีความเชื่อ วา่ เป็นผปู้ กปกั รักษาใหช้ ุมชนอยู่เยน็ เป็นสขุ และผูช้ ายในชมุ ชนศรีฐานทีจ่ ะไป เกณฑ์ทหารจะมาบนบาลศาลหลวงปญู่ าคจู ัดและจะมักได้ใบดำ� 3. ต้นคิงคาว หรือต้นค้างคาวเป็นต้นไม้ขนาดใหญ่อายุ มากกวา่ 100 ปมี สี รรพคณุ ทางยารกั ษาโรคเบือ่ อาหาร 4. โบสถ์ สร้างราว พ.ศ.2510 แลว้ เสร็จและท�ำ การฉลอง เมอ่ื ปี พ.ศ.2528 โดยการรว่ มมอื รว่ มใจของประชาชนทมี่ จี ติ ศรทั ธาและคนใน ชมุ ชน 5. ศาลาการเปรียญ สร้างเมือง พ.ศ.2534 โดยมีกลุ่มพัฒนาคน ขอนแกน่ และชาวบา้ นบา้ นศรฐี านสร้างขึ้น 6. หอระฆัง สร้างเม่ือวันที่ 22 พ.ค. 2538 แล้วเสร็จ เมื่อวันที่ 2 ม.ี ค.2543 7. หนองบอน หนองน�ำ้ ฝง่ั ทศิ ตะวนั ตกของชมุ ชนศรฐี านมพี น้ื ทท่ี งั้ หมด 8.5 ไร่เป็นหนองนำ้�ประจำ�หมู่บ้านมีคนในอดีตใช้นำ้�จากหนองบอนในการ ดำ�เนนิ ชวี ิตประจำ�วนั จากการสมั ภาษณค์ ุณยายโสดา วนั ดไี ด้ใหข้ อ้ มลู วา่ ใน อดีตชุมชนใช้ดินบริเวณหนองบอนไปทำ�เคร่อื งป้ันดินเผาและใช้ดนิ ใต้น�้ำ เป็น เหยื่อในการล่อปลา ด้านข้างยังเป็นท่ีต้ังของศาลปู่ประจักร เป็นที่ยึดเหน่ียว จิตใจของชาวบ้านและในชว่ งแรม 15 ค่ำ�เดือน 5 จะมีพิธีกอ่ กองทราย เพอื่ เปน็ การสกั การะบชู าปปู่ ระจกั ร ปจั จบุ นั หนองบอนไดถ้ กู ปรบั ปรงุ ภมู ทิ ศั นเ์ ปน็ 88 I Spark U ‘ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน’

นจงสยลชะวน5าีวมนํา้ติจดีพ8สจป้ะา.าิธาหมนรธีกบะนีพขาหวจ้ราอธิงนําณงีสกงอวยยอ่ระนงังัวกาขยเงทปวออาใใถ กสชโ็งงงนัวนดช้เางึวาใทชปใทนช้ยนวยรนน็มุรน่ีตว่จ�ำ้บทกงัากสชงหงัจเยะ้าา�ำา้นเาปขนดรารมนนธศอเอน็อทกอืพีพาางรปุง8ํานทหื่ีอฐศรนิธดนโ.เ�ำาณนาภ6ําปีบหา้า้นมลฝอค็นะวนวนดปาั่งบเงนัขกง่ซ้พหาทปอูยรพอสานา้่ือิิศโรางารงธรุภยซะเกยใสวชปว้จตาคยพนิใกาั็มุงนยก้ัขนรงัวธกุขใชวทยรเอไกนาปอมเนง่ีหพังเรปาชปงเชนไ็ะนศกัปรปน็ช็ว่มุนบท็กผรดนาถงหชทชฐีู็ไอ่ตี่ท�ำวเึงดน่ีนยาาดนรยบงั้่ีต้ขปศดึนอแอืงขงังัา้่อ้รเปูชลเงอขนหนีเฐปงวีรนะพองเ็นาแนะดติทงศ6�ำ้นอื่ี่ยจลทศือําปฝาวเกัะํากชนาวปลงั่รจรมชลิาจันทะน็หติ6วาาปหกพจศิใทลบหวัรลจจ�ำใุธร้บวาาพ่ีจวขตวมนกงงบาุ้อกันัข้พรปิปนในนงั่ผวอน่ขธุหูหู่ชทยหมอ่งออไานนงันง้ักชดนหวงอไในอมุอัชีตบดแนนงงขงาช้ใายลอ้กบกอชยวนนาะา้าอบ็ไนงาวแศทศดชรน้าวําทล้รอายั้ข�ำนจไที่นะฐีดวกนปุอาแในี่บาับ้ถกจิลนง�ำ้โนถบั้ากูภหเกะจชืดอนปถชนควช่ารขอืราอืงรอกาบอับแวนมวงขหรงบรปยบอรชโินม้6าารภว่า้งาุองนวม1ชนวคภใงย5บากนใรมูยงั้นวาวนัคกไทิานบมดอาํ่าขวศั ้า้รดไอในปนนตีง์ 9.บ้านขุนพจ ิ ารณ์ หรื9อต. าบสา้ นิ นอขนุนศุ พรีจิ พาืน้รเณพเ์ ปห็นรชอื าตวาอสบุ ินลรอานชธุศารนี พีแต้ืนไ่ เดพ้อเพปย็นพชถา่ินวฐอาุบนลมราาตชงั้ บธ้าานนีแต่ ปัจจบุ นั คอื ชมุ ชนไศดรอ้ ีฐพานยพ1ถไมนิ่ ท่ฐราานบมข้าอตมั้งลู บปีา้ พน.ใศห.ทมี่แป่ นัจช่ จดั ุบแันตคอ่ ยือใู่ นชชุมว่ ชงนระศหรวฐี า่ างนสง1คราไมมโท่ ลรกาคบรังข้ ท้อี่สมอลู งปี จารณ์หรือ นายสพิน.ศอ.นทศุแี่ รนี ม่ชีภัดรแรยตา่อ2ยูใ่คนนชค่วอื งแรมะไ่ หขวมา่ ีลงกู สง3คครนามปรโละกกอคบร้งัแทมส่ีภ่ อางพขอ่ ุนเคพนจิ แามรท่ ณอห์งใรนือ นาย หลงั แมไ่ ขได้เสียชสีวินิต ขอนุนพุศจิ ราี รมณภี ์ไรดร้แยตาง่ ง2านคในหมคก่ือบั แนมาไ่ งขกยมุ ีลมูกีลกู 3ด้วคยนกนั ปทรงั้ ะหกมอดบ7 คแนมป่ภราะกพอ่อบเดค้วนยแแมม่ ่ แมเ่ ฟือ้ ย แมป่ ัด แทมเ่อสงาในพอ่ภหานิยหพลอ่ ขังาแงมแ่ไมขไห่ ดว้เา่ สงียชีวิต ขุนพิจารณ์ได้แต่งงานใหม่กับนางกุย มีลูก ด้วยกันทัง้ หมด 7 คนประกอบด้วยแมป่ ง้ิ แมเ่ ฟือ้ ย แม่ปัด แม่เสา พ่อหนิ พ่อขาง แมห่ วา่ ง ขุนพจิ ารณ์ แม่ไข แม่กุย มีลกู 7 คน แม่พา พอ่ เคน แม่ทอง แมป่ ิง้ แมเ่ ฟื อ้ ย แมป่ ัด แม่ เสา พ่อหนิ พ่อขาง แมห่ ว่าง ๏ แผนผังครอบครัวขนุ พจิ ารณ์ อนุศรี ผ้กู ่อต้งั ชมุ ชนบา้ นศรฐี าน แผนผังครอบครัวขุนพจิ ารณ์ อนุศรี ผโดู้กย่อเคตรังอื้ ชขา่ ุมยสช่ือนศบิลป้าวนัฒศนรธีรฐรามนชุมชนอีสาน I 89

10. บอ่ พญานาค ตง้ั อยใู่ นพนื้ ทขี่ องโรงเรยี นเทศบาลบา้ นศรฐี านทศิ ตะวนั ตกของชมุ ชนศรีฐาน 2 แต่เดิมเรียกว่าหนองอีเลงิ สมยั โบราณชาวบ้าน ใชน้ �้ำ ในหนองอเี ลงิ ในการดำ�รงชวี ติ เพราะนำ้�ในหนองอเี ลงิ ไมเ่ คยแหง้ เนอื่ งจาก บรเิ วณแหง่ นเี้ ปน็ ตาน�ำ้ และในบรเิ วณใกลห้ นองอเี ลงิ ยงั มบี อ่ พญานาคและศาลา พญานาคซงึ่ เปน็ สง่ิ ศกั ดสิ์ ทิ ธท์ิ ช่ี าวบา้ นใหค้ วามเคารพนบั ถอื เพราะมคี วามเชอ่ื วา่ บริเวณบอ่ พญานาคบ่อนม้ี ปี พู่ ญานาคคอยปกปักรักษา ทุกวนั พระหรอื วนั สำ�คัญชาวบ้านครูนักเรียน จะนำ�ดอกไม้ ธูปเทียนหรือเครื่องเซ่นไหว้มาไหว้ ขอพระปู่พญานาคเป็นประจำ�สมำ่�เสมอ ปัจจุบันหนองอีเลิงได้มีการพัฒนา ปรับปรงุ ใหม้ ีความสวยงามร่มรืน่ สามารถเปน็ แหลง่ ทอ่ งเทยี่ วขนาดเลก็ ได้ 11. ต้นมะขามใหญ่ ที่อยู่บริเวณด้านขา้ งกำ�แพงวัดจอมศรที างด้าน ทิศใต้อายุมากกว่า 100 ปี ไม่ทราบข้อมูลท่ีแน่ชัดว่าเป็นต้นไม้ที่เกิดขึ้นเอง ตามธรรมชาติหรือมีผู้ใดนำ�มาปลูกเป็นต้นไม้ต้นเดียวที่ข้ึนอยู่ตามถนนชาว บา้ นมคี วามเชอื่ วา่ เปน็ ตน้ ไมค้ บู่ า้ นศรฐี านเพราะเคยมชี าวบา้ นพยายามตดั อยู่ หลายครั้งแตค่ นทต่ี ดั ตอ้ งมีอนั เปน็ ไปไปทกุ ราย ปัจจุบนั ตน้ มะขามดังกล่าวก็ ยังคงอยู่บริเวณเดิมชาวชุมชนที่ใช้ถนนเส้นรอบกำ�แพงวัดทางด้านทิศใต้ก็จะ ยกมือไหวเ้ พือ่ เปน็ สริ ิมงคลจนถึงทุกวันนี้ ๏ นอ้ งๆ จากกลมุ่ ประวตั ศิ าสตรช์ ุมชน 90 I Spark U ‘ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน’

สำ�หรับสภาพท่ัวไปของชุมชนศรีฐาน จากการสัมภาษณ์ผู้สูงอายุ ชมุ ชนบ้านศรีฐานจ�ำ นวน 5 ทา่ นคือ 1. พอ่ หนูฤทธ์ิ ล่ามแขก พบวา่ พ่อขุนพจิ ารณ์มี บตุ ร ธดิ า 10 คน คือ นางภา อนุศรี, นายเคน อนุศรี, นางทอง อนุศรี, นางปัด อนุศรี, นางเฟอื้ ย อนุศร,ี นางปดั อนุศรี, นางสาว ข้อหยุ่น, นายหิน อนศุ รี,นายข่าง อนศุ ร,ี นางหวา่ ง นามวงศา สกลุ เดมิ มสี ามนามสกลุ คอื อนศุ รี ขอ้ หยนุ่ ลา่ มแขก การอยอู่ าศยั ของประชากร เขา้ มาอาศยั อยเู่ ปน็ จ�ำ นวนมากประมาณ 110 หลงั คา เรอื น ปจั จบุ นั 400 หลงั คาเรอื น คาดคะเนวา่ บา้ นศรฐี านตง้ั มาประมาณ 200 ปี สมัยนั้นเมืองขอนแกน่ มรี ้านขายของอยู่ร้านเดียว สมมตุ ิฐานวา่ บา้ นศรีฐาน ตงั้ หลงั เมอื งขอนแกน่ เดมิ อยตู่ �ำ บลเมอื งเกา่ สภาพภมู ศิ าสตรบ์ า้ นศรฐี าน มพี น้ื ท่ี ไม่สม�่ำ เสมอเป็นโนนสงู ตำ่�ไมร่ าบเรียบมนี ้ำ�ส�ำ คัญ คอื หนองบอน หนองยาว สภาพแวดล้อม เป็นทุ่งนาชาวบ้านใช้นำ้�จากหนองยาวซึ่งอยู่ทางทิศใต้ของ หม่บู า้ นอุปโภคบริโภคหลังจากนน้ั ชาวบ้านก็ไปหาบน้�ำ จากบอ่ นำ้�ท่สี นามบนิ เก่า(โรงเรียนสนามบิน) มาไว้ด่ืมซ่ึงเป็นระยะทางที่ไกลมากปัจจุบันน้ำ�ยังคง อนรุ กั ษไ์ วอ้ ยขู่ า้ งโรงเรยี นสนามบนิ พน้ื ทบี่ า้ นศรฐี านแตเ่ ดมิ ปจั จบุ นั มบี อ่ บรเิ วณ เทา่ เดมิ ไม่ได้ติดมหาวทิ ยาลยั ขอนแกน่ ด้ังเดิมทำ�มาหากินหาปูหาปลาอาชพี ชาวบา้ นศรีฐาน ส่วนมากจะมอี าชพี ท�ำ ไร่ ทำ�นา เล้ยี งวัว เลย้ี งควาย การคมนาคม ในสมัยก่อนไปมาลำ�บากไปไหนมาไหนเดินทางด้วย เทา้ และเร่ิมมรี ถโดยสารรถเมลใ์ นปพี .ศ. 2502 ประเพณีวัฒนธรรม ในวัดจอมศรีเป็นวัดประจำ�หมู่บ้านมาต้ังแต่ สมัยดัง้ เดมิ เคยเป็นท่ีเรียนหนังสือและประกอบพธิ ีทางศาสนา หากมีคนเสยี ชีวิตจะนำ�ศพมาเผาที่วัดป่าไชยวัน การทำ�บุญ ประเพณีต่างๆ ในสมัยก่อน ชาวบ้านได้ยึดถือปฏิบัติอย่างเคร่งครัดต้องทำ�บุญตามฮีตสิบสองคลองสิบสี่ และยังมีบุญประเพณีที่สืบทอดกันมาและทำ�มาถึงปัจจุบันคือ บุญเลี้ยงตาปู่ หนองยาวจะทำ�ทกุ ๆ ปีในเดือน 6 วนั พธุ ไหนก็ได้ของเดอื น 6 โดย เครือขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 91

การละเล่นของชาวบ้าน บ้านศรีฐานมีคณะกลองมีหมอลำ�กลอน หมอลำ�เขียน หมอลำ�สด ในสมัยก่อนวัดจะเป็นศูนย์รวมของชาวบ้านได้มา พบเจอกัน สานกล่องข้าว ขนดินเข้าวัด ทำ�ให้มีความสามัคคีกลมเกลียวกัน รว่ มแรงรว่ มใจกนั เปน็ อยา่ งดี ในเทศกาลสงกรานตช์ าวบา้ นจะไดม้ กี ารละเลน่ ตา่ งๆ ในสมยั ก่อน มสี ะบ้า เสือกินววั มา้ หลังโปก หนอนคู่ บักตี่ การปกครอง ผู้ใหญ่บ้านเป็นหัวหน้าหมู่บ้านศรีฐาน เดิมขึ้นอยู่กับ ตำ�บลเมืองเก่า มีตำ�นานเป็นหัวหน้าตำ�บลบ้านศรีฐาน มีผู้ใหญ่บ้านจำ�นวน 1 คนคอื มกี ำ�นันตำ�บลเมืองเก่า 3 คนต่อมาไดข้ ยายเขตเทศบาลเปลี่ยนเป็น ตำ�บลเมอื งมปี ระธานชมุ ชนเป็นหวั หนา้ ๏ ตวั แทนน้องๆจากกลมุ่ ของดศี รีฐาน กล่มุ ของดีศรฐี าน ของดีศรฐี านแบ่งออกเปน็ 2 ประเภท คอื สงิ่ มชี วี ิตและสิ่งไม่มชี วี ติ ส่งิ มีชวี ิต ไดแ้ ก่ ปราชญ์ชาวบา้ นและตน้ ไม้ ปราญชช์ าวบา้ นคือ ผทู้ ใ่ี หค้ วามรู้ เรอื่ งราวตา่ งๆ จากการลงพ้ืนที่ ของดีเรามีหลายอยา่ ง ส่งิ ทีม่ ชี ีวิต ไดแ้ ก่ แจ่ว บอง เน้อื แดดเดียวสมุนไพร ไส้กรอก ส้มตำ�แมไ่ ร แหนมแม่สงัด ป้ิงปลาดุก สม้ หมู ส้มววั ตำ�แหลกน้องจอย ก๋วยเตย๋ี วยายตุ่น พะโล้ ขนมครก แมห่ มาย สม้ ปลา แม่ละไม แจ่วบองแม่บวั ซอน 92 I Spark U ‘ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน’

ปราชญ์ชาวบ้าน มีหลายด้านได้แก่ด้านสุขภาพ หมอเอ็น 2 สามี ภรรยา แม่นางกับพ่อสมานพ่อคำ�บ่าย ดา้ นวฒั นธรรมประเพณี ของดีศรีฐาน มปี ระเพณฮี ีตสิบสองคลองสิบสแ่ี ละมีปราชญช์ าวบ้านด้านตน้ ไม้โบราณ ๏ ตัวแทนนอ้ งๆ จากกลุม่ แผนที่เดินดิน กลุ่มแผนทีเ่ ดินดนิ ข้ันตอนการด�ำ เนินงาน มีการประชมุ หารอื กอ่ นการท�ำ งาน แบ่งกลุ่ม การด�ำ เนนิ งานเปน็ 2 กล่มุ ลงมือปฏิบัติงานโดยมีแผนที่ทางการเป็นตัวนำ�ทางสอบถามข้อมูล และจดบันทกึ ขอ้ มูลที่สอบถามได้ สรปุ สงิ่ ที่เราไดร้ ับและประชมุ พูดคุยกนั นำ�เสนอผลงาน วนั ท่ี 30 มิถุนายน 2560 ได้ลงพนื้ ท่สี �ำ รวจชุมชนศรฐี าน 1 จุดแรกคือ ศูนย์วิจัยข้าวต้ังอยู่ทางทิศใต้หันหน้าไปทางทิศเหนือ ศนู ย์วจิ ัยขา้ วเป็นเรอ่ื งเกี่ยวกบั การปรับปรุงพันธุข์ ้าวผลิตเมลด็ พันธุ์ข้าวและ เพ่ือพฒั นาเมล็ดขา้ วให้มคี ุณภาพดมี ากขนึ้ จดุ ที่ 2 ตน้ มะขามใหญจ่ ะอยขู่ า้ งก�ำ แพงวดั ทางดา้ นทศิ ใตจ้ ะเปน็ ตน้ ไม้ทีม่ คี วามเกา่ แกอ่ ายุไม่ต�ำ่ กวา่ 200 ปี โดย เครอื ขา่ ยสื่อศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 93

จดุ ท่ี 3 โรงพิมพ์ ช่ือสชุ ัยการพมิ พ์ ทำ�มาประมาณ 10 กว่าปีแลว้ จุดที่ 4 บา้ นหมอน้ำ�มนต์คอื บา้ นของพ่อสงวน ฉยุ ฉาย รักษาเกีย่ ว กบั การเกดิ อุบัติเหตุเปน็ แผลกระดกู ร้าว ทำ�มา 40 ปีแลว้ จุดท่ี 5 บา้ นของพ่อคำ�บา่ ย สอนหลุย เป็นหมอน�ำ้ มนตแ์ ตจ่ ะรักษา เก่ยี วกับแผลนำ�้ ร้อนลวกหรืออาการเจ็บคอ จดุ ท่ี 6 บ้านร่มพร้าว ของพ่อสมพล จันยากร เปน็ ผูท้ มี่ ภี าพถ่ายทาง อากาศของชมุ ชนศรฐี านเมื่อ ค.ศ. 1976 จดุ ที่ 7 หนองยาวเปน็ หนองเกา่ แกท่ ช่ี าวบา้ นไดข้ ดุ พบสงิ่ ของโบราณ เช่น ใบเสมา จุดท่ี 8 คือ ศาลเจ้าปู่ แต่ก่อนได้นำ�ใบมะพร้าวมาสานเป็นช้าง มา้ วัว ควาย เพื่อนำ�มาเป็นบริวารของศาลเจา้ ปู่ในบุญเดือน 6 จะท�ำ พธิ ีเทพ ทางใจเพื่อบวงสรวงจะประกอบดว้ ย เหลา้ ไห ไกต่ วั วันท่ี 1 ก.ค. 2560 ได้สำ�รวจชุมชนศรีฐาน 1 ต่อจากวันท่ี 30 มถิ นุ ายน ทีแ่ รกทีไ่ ปสำ�รวจคือหนองบอนหลังจากทสี่ อบถามผรู้ ู้หนองบอนมี ทม่ี าคอื มตี น้ บอนเยอะมากจงึ ตงั้ หนองนว้ี า่ หนองบอนและยงั มศี าลปปู่ ระจกั ร มีการจัดท�ำ ประเพณีในเดอื น 5 หลงั จากสงกรานต์ก็จะมากอ่ เจดยี ท์ รายและ ยังมคี เู มืองเกา่ ลอ้ มรอบเมอื งไว้แต่บางท่ีก็ขายไปบา้ งแล้ว และทกี่ น้ ของหนอง บอนมดี นิ ล่อปลามีลกั ษณะสีดำ�คลา้ ยๆ ดินรว่ น เปน็ ดนิ ที่อุดมสมบรู ณ์ จุดต่อมาคือบ้านหมอยาโบราณใช้วิธีการบดยา ผสมนำ้� รักษาอาการต่างๆ ที่ต่อไปคือบ้านของขุนพิจารณ์ มีความเชื่อว่าเป็นท่ีท่ีมีหลุมหลบภัยสมัย สงครามโลกครง้ั ทสี่ องแตป่ จั จบุ นั ไมม่ ใี หเ้ หน็ แลว้ เปลย่ี นแปลงเปน็ บา้ นเรอื นท่ี ตอ่ มา บา้ นเกา่ เขา้ มาอยใู่ นปี พ.ศ. 2516 บา้ นท�ำ จากไมซ้ อื้ มาในราคา 2,000 บาทเดนิ ขน้ึ ไปทางประตวู ดั ทางขวามอื จะมรี า้ นถา่ ยเอกสารในรา้ นถา่ ยเอกสาร มเี คร่ืองเจาะกระดาษลักษณะใชเ้ ท้าเหยียบซึง่ ปจั จบุ ันแทบไม่มีให้เห็นแลว้ 94 I Spark U ‘ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน’

ข้อมูลทางพ่อยุ่นเก่ียวกับช่ือบ้านศรีฐานว่ามาจากฐานที่มีส่ีขั้นเลย เรยี กวา่ สฐ่ี าน แตป่ จั จบุ นั เพย้ี นมาเปน็ ศรฐี านและคนสมยั กอ่ นยงั ไมม่ นี ามสกลุ ใช้ มตี ายายผูห้ น่ึงช่ือตาข้อ กบั ยายยุน่ ได้มาอยอู่ าศัยเมอ่ื รัชกาลท่ี 5 ประกาศ ใช้นามสกุลจึงนำ�ชื่อของตาข้อและยายยุ่นมารวมกัน จึงได้นามสกุลข้อยุ่นที่ ได้ยนิ มาจนถงึ ปจั จุบัน และนามสกุลทส่ี องคอื ล่ามแขก หลังจากนั้นได้เดินสำ�รวจต่อท่ีศรีฐาน 2 ท่ีแรกท่ีไปคือ โรงเรียน เทศบาลบา้ นศรฐี านไดม้ บี อ่ พญานาคที่ 1 มเี หตกุ ารณท์ เ่ี กดิ ขน้ึ จรงิ วา่ ผอู้ �ำ นวย การโรงเรยี นจะไดข้ ึ้นมาเป็นผูอ้ ำ�นวยการ กไ็ ด้มาบนบาลได้ฝันเห็นพญานาค จะให้โชคปรากฏวา่ เชา้ วันรงุ่ ข้นึ ไดเ้ ป็นผอู้ ำ�นวยการจริง ๆ จึงศรทั ธาและนำ� รูปปน้ั พญานาคมาถวาย บ่อพญานาคมี 2 บ่อ มีเหตุการณ์จริงว่ามีช่างรับเหมามาก่อสร้าง อาคารเรียนชั้นอนุบาลและได้นำ�กระรอกมาประกอบอาหารหลังจากสร้าง อาคารเสรจ็ ช่างรบั เหมาไดก้ ลบั ไปทำ�งานท่จี ังหวัดอดุ รธานี ได้มคี นงานเกดิ อุบัติเหตุบ้าง ล้มตายบ้าง หัวหน้าช่างจึงไปบอกพระว่ามีเหตุการณ์น้ีเกิดข้ึน จึงได้ต้ังศาลตรงน้ันชื่อว่าศาลแม่บัวตอง และแม่สีชมพู พอตั้งศาลเสร็จพระ ได้มองไปทางทิศตะวันออกบริเวณข้างกำ�แพงว่าจะมีบ่อพญานาคอีกบ่ออยู่ ตรงนน้ั จึงเปน็ ที่มาของบอ่ พญานาคทสี่ อง วัดป่าไชยวัน วัดป่าไชยวันเป็นวัดที่มีป่าไม้อุดมสมบูรณ์เป็นแหล่ง เรียนรู้เกี่ยวกับต้นไม้และข้างวัดมีวิทยาลัยเทคโนโลยีพงษ์ภิญโญเปิดสอน คอมพวิ เตอร์ธุรกจิ บัญชี ช่างไฟฟา้ ก�ำ ลัง ชา่ งกลโรงงาน เดินตอ่ มาอกี นดิ จะมี รา้ นกว๋ ยเตย๋ี วอรอ่ ยเดด็ เจา้ เกา่ หวั มมุ ยงั มโี รงแรมออรค์ ดิ โฮเทลมโี รงพยาบาล ราชพฤกษ์ เดนิ ตอ่ มาข้างกนั จะมหี อพกั ซีซันเพลส บ้านศรีฐาน 3 จุดแรกที่ไปสำ�รวจคือร้านนิดดอกไม้สด เปิดมา ประมาณ 8 ปี ผู้ขายเมื่อก่อนเป็นคุณครูสอนวิชาการงานอาชีพพอเกษียณ อายรุ าชการกน็ �ำ มาต่อยอดโดยการมาเปดิ รา้ นดอกไมแ้ ละรับท�ำ บายศรี จาก นั้นเดินไปท่ีหมู่บ้านร่มเย็นต้ังอยู่ซอย 9 มีบ้านทั้งหมด 27 ครัวเรือน และ โดย เครอื ขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 95

เดินตอ่ ไปทสี่ ถานีวิทยุ ม.ก. ขอนแก่นตั้งอยูท่ างทศิ เหนอื ก่อต้งั มาตง้ั แต่ พ.ศ. 2504 รวมแล้ว 56 ปี โดยวัตถุประสงค์ของการก่อสร้างสถานีเพ่ือเผยแพร่ วิถีการเกษตรในไทยจะมี 4 สถานี สถานีแรกต้ังอยู่ท่ี จ.เชียงใหม่ สถานีที่ สองตั้งอยทู่ ่ี จ. ขอนแก่น สถานที สี่ ามตงั้ อยู่ทกี่ รงุ เทพ ฯ สถานสี ดุ ท้ายตัง้ อยทู่ ่ี จ.สงขลา ใกลก้ นั เปน็ บา้ นสวนสปา เปน็ ธรุ กจิ สว่ นตวั ของลงุ สายฝน กอ่ ตงั้ พ.ศ. 2548 จดั เปน็ การนวดแผนไทยการนวดน�ำ้ มนั นวดสปา คดิ เปน็ ชว่ั โมงละ 200 บาท ใกลก้ นั เป็นโรงงานท�ำ ขนมจีนของพอ่ บญุ เทียน ลา่ มแขก เรม่ิ กอ่ ต้งั เมื่อ พ.ศ. 2537 รวม 23 ปี และสุดท้าย ก๋วยเตย๋ี วยายตนุ่ ก่อตงั้ เมอ่ื ปี พ.ศ. 2535 รวมแลว้ มอี ายุ 25 ปี ปัจจุบันมลี ูกสาวสืบทอดอาชพี นี้ การลงส�ำ รวจชมุ ชนศรีฐาน 1 จุดที่ 1 บ้านยายเหย่ี น เปน็ บ้านทข่ี ดุ พบใบเสมาใบแรก จุดท่ี 2 หอพักแมบ่ ุญเตมิ พบเศษหม้อและกระดูกคนแปดศอก จดุ ท่ี 3 บ้านในสมัยโบราณ ปี พ.ศ. 2498 จุดท่ี 4 บ้านหมอเอน็ เปน็ บา้ นหมอเอน็ ท่ีท�ำ ไมน้ วดเอง จุดที่ 5 บา้ นทำ�ปลารา้ แม่มณี จดุ ที่ 6 บ้านท�ำ เนื้อแดดเดียว แมบ่ ุญช่วย จดุ ที่ 7 ห้องพกั จดุ ท่ี 8 ศูนยท์ ดลองวทิ ยุ กสทช. จุดที่ 9 ร้านไข่มุกเช่าชดุ จดุ ท่ี 10 รา้ นคา้ ชมุ ชน sml จดุ ที่ 11 สี่แยกตลาดบา้ นศรฐี าน จดุ ที่ 12 บา้ นเสย่ี งทาย 96 I Spark U ‘ปลุกใจคณุ ปลุกใจเมืองอีสาน’

ประโยชน์ของแผนทเ่ี ดนิ ดนิ จะเห็นได้วา่ แผนท่ขี องเรามรี ายละเอยี ด มากกว่าแผนที่ทางกายภาพจะเห็นถึงความเป็นอยู่ต่างๆ ความสัมพันธ์ใน ชุมชน วิถีชวี ิต การท่องเทย่ี วและของดีต่าง ๆ ในชมุ ชนประโยชนท์ ่ไี ดร้ บั จาก การทำ�แผนทเ่ี ดนิ ดินไดร้ ู้วา่ มีจดุ สำ�คญั ตา่ ง ๆ อยา่ งไรบา้ งในชมุ ชนและแต่ละ จดุ มคี วามส�ำ คญั อยา่ งไร มกี จิ กรรมมกี ารใชป้ ระโยชนอ์ ยา่ งไรและมรี ะบบความ สัมพันธ์กันอย่างไรได้เกิดความเข้าใจท่ีเกี่ยวกับลักษณะของการใช้พื้นท่ีและ ระบบความสมั พนั ธใ์ นพนื้ ทเี่ กดิ ความสนกุ สนานและความภาคภมู ใิ จทไี่ ดร้ จู้ กั พนื้ ทแี่ ละเรอ่ื งราวของพนื้ ทที่ ตี่ นเองอยแู่ ละสงิ่ ส�ำ คญั พวกเรามคี วามสนกุ สนาน ในการลงพ้ืนทที่ �ำ แผนท่เี ดินดินในคร้ังน้ี ๏ ตวั แทนนอ้ งๆ จากกลุ่มหนงั ส้นั กลมุ่ หนงั ส้นั กระบวนการการใหค้ วามรขู้ องกลมุ่ หนังสัน้ จะเร่มิ จาก เล่าอะไร คือ เล่าเรื่องเก่ียวกบั บ้านศรฐี าน สถานท่สี ำ�คัญและของดี เลา่ ใหใ้ ครฟงั ใครดู เลา่ ใหค้ นทวั่ ไปไดร้ บั รเู้ ลา่ อยา่ งไร เลา่ โดยการท�ำ ออกมาเปน็ หนงั สน้ั สถานทถี่ า่ ยท�ำ ได้แก่ โบสถ์ภายในโบสถ์จะมีความสวยงามมีใบเสมา เศียรพระพุทธรูปและ โดย เครอื ขา่ ยส่ือศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 97

ของโบราณต่างๆ หอระฆังจะมี 4 ช้ัน บนหอระฆงั จะเห็นบรรยากาศท่วั บา้ น ศรีฐาน ตน้ มะขามยักษ์ ตั้งอยู่ขา้ งวัดจอมศรีทางทศิ ใต้จะเป็นตน้ มะขามใหญ่ มอี ายุมากกว่า 100 ปี รา้ นก๋วยเต๋ียวเน้อื ยายตุ่นเปน็ ร้านกว๋ ยเตย๋ี วทเ่ี ก่าแก่ บ่อพญานาคจะตั้งอยู่ในโรงเรียนเทศบาลบ้านศรีฐาน บ่อพญานาค มีความพิเศษคือ นำ้�จะไม่แห้งหนองยาว เป็นกำ�แพงเมืองเก่า มีคูเมืองชั้น ในและคูเมืองช้ันนอก อุปกรณ์ในการถ่ายทำ�ได้แก่ กล้องถ่ายภาพ ไมค์ติด หัวกล้อง ขากล้องแบบจับสองมือหน้าที่ในการทำ�งานพิธีกรมีหน้าที่ดำ�เนิน รายการ ตากล้องมีหน้าท่ีถ่ายวีดีโอ ผู้กำ�กับเป็นผู้ท่ีกำ�กับทุกอย่างตั้งแต่เร่ิม จนจบ สตาฟเปน็ ผทู้ ดี่ ูแลอปุ กรณท์ ุกอย่าง ผลทีไ่ ดร้ บั จากการท�ำ งานคอื กล้า แสดงออกเกิด ความสามัคคี มีความอดทน สนกุ สนาน ๏ นางสมุ าลี สวุ รรณกร ประธานเครอื ข่ายสอื่ ศิลปวฒั นธรรมชุมชนอสี าน จากนั้นเป็นการสรุป การนำ�เสนอข้อมูล 3 วันกับกิจกรรม สืบค้น เมืองเก่าบ้านเราศรีฐาน ประธานเครือข่ายฯ บอกว่า ส่ิงท่ีได้รับส่ิงที่มันเกิด ข้ึนกบั เด็กเยาวชนของเรา ขอ้ ดีของบา้ นศรฐี านคอื การทีเ่ ด็กๆ เยาวชนได้มา เรียนรู้พร้อมกับคุณพ่อคุณแม่ท่ีเป็นชาวชุมชนเองและคุณครูในโรงเรียนด้วย รวมถึงเจ้าหน้าที่เทศบาลนครขอนแก่นท่ีเข้ามาช่วยหนุนเสริมก็ได้เรียนรู้ไป 98 I Spark U ‘ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน’

ดว้ ยกนั สิ่งทไ่ี ด้รบั ในครัง้ น้เี ห็นชัดเจนวา่ เจเนอเรชันของคณุ พอ่ คณุ แมเ่ ป็นคน เริ่มเร่ืองถ่ายทอดมาสู่เจเนอเรชันน้ี รวมท้ังคุณครูที่สอนท่ีโรงเรียนเทศบาล บ้านศรีฐาน วันน้ีมาน่ังฟังทำ�ให้รู้สึกประทับใจ ภูมิใจท่ีบ้านเมืองของเรามี ประวัติความเป็นมายาวนาน และเห็นของดีมากมาย ท่ีเกิดขึ้นในชุมชนบ้าน ศรฐี านของเรา ท่ีสำ�คัญทส่ี ุดเหน็ ความสามคั คีของทกุ ชมุ ชน ทกุ กลุม่ ๏ ผศ.ดร.ทรงวิทย์ พมิ พะกรรณ์ วิทยากร, ผ้นู �ำ ทีมแผนทเ่ี ดินดิน ในขณะท่ี ผศ.ดร.ทรงวิทย์ กล่าวว่า ประทับใจกับการนำ�เสนอวัน น้ีเพียงแค่ตัวอย่าง ทุกคนมีความสามารถเพราะพื้นท่ีเราเรารู้ดีกว่าคนอ่ืน แตส่ ง่ิ ทคี่ ดิ วา่ กระบวนการท�ำ งานของเราตลอดสามวนั โดยเฉพาะสว่ นตวั มอง ว่าได้ผลในระดับหนึ่งที่น่าพอใจ เพราะทำ�ให้ทุกคนไม่ว่าจะเป็นผู้นำ�ชุมชน เองตวั แทนชุมชน เดก็ ๆ คณะครูเจา้ หนา้ ทีเ่ ทศบาลรูจ้ กั ชุมชนไดล้ ะเอียดย่ิง ขึน้ ในมติ ิของชีวิตไม่ใชม่ ติ ิทผ่ี วิ เผิน เราได้รู้มากกว่าท่เี ราเคยเห็น บางทีเราใช้ ชีวิตอยู่ในชุมชนเรา ไม่ได้มีโอกาสได้เห็นแต่จะเรียกว่าละเอียดและทำ�ให้เรา เข้าใจ ยกตัวอย่างกรณีการลงชุมชน เราไม่ได้เห็นแค่กายภาพ ไม่ได้เห็นแค่ ตวั อาคารสถานท่ีบา้ นเรือน หรือคนที่หนา้ ตาภายนอกเท่านน้ั เราเหน็ ทเี่ บอื้ ง หลังด้วยความเป็นมาด้วยวิธีคิดเขาด้วยและการใช้ชีวิตเขาด้วย อันนี้คือส่ิง ทเ่ี ราได้จากกระบวนการสามวันนี้ โดย เครือขา่ ยสื่อศิลปวัฒนธรรมชุมชนอีสาน I 99

“ผมว่าการลงทุนคุ้มค่ามากๆ สำ�หรับผมซ่ึงเป็นคนที่มาเรียนรู้ด้วย ตลอดจริงๆ ไม่ใช่สามวันมีโอกาสมาก่อนหน้านั้นหลายครั้ง คุ้มค่ากับท่ีเรา เตรยี มการการประชุม เขา้ ใจว่าตอ่ ไปเรามองอนาคตวันนป้ี ัจจบุ นั เราได้ทำ�มา ระดับหนึ่งแลว้ เราเห็นศกั ยภาพของชุมชน ศกั ยภาพของเดก็ ๆ เหน็ ศกั ยภาพ ของผนู้ �ำ ชมุ ชนของเทศบาล ถา้ ตา่ งคนตา่ งท�ำ ตา่ งคนตา่ งรมู้ นั จะไมใ่ ชภ่ าพทก่ี อ่ ใหเ้ กดิ การพฒั นามนั ตอ้ งมาชว่ ยกนั หนนุ เสรมิ กนั แตล่ ะคนตา่ งมศี กั ยภาพเปน็ ของตนเองทัง้ เดก็ ทั้งผใู้ หญ่ต้องช่วยกนั ท้ังหมดทัง้ ชมุ ชนตรงนเี้ ป็นส่งิ ท่เี ราเห็น แลว้ วา่ กระบวนการรว่ มดว้ ยชว่ ยกนั เราไดผ้ ลมากจรงิ ๆ ทกุ อยา่ งถา้ ประสบความ ส�ำ เรจ็ ต้องไดม้ าดว้ ยความเหน่อื ยยากล�ำ บากท้งั นนั้ ไมไ่ ดม้ าด้วยความสบาย ต้องขอบคุณโดยเฉพาะทางเทศบาลนครขอนแก่น ท่านรองนายกเทศมนตรี ทช่ี ่วยกระบวนการตลอดมา” ผศ.ดร.ทรงวิทย์ กล่าว ๏ นายธวชั ชยั รน่ื รมยส์ ริ ิ รองนายกเทศมนตรีนครขอนแกน่ สรปุ สดุ ทา้ ยอยทู่ ่ี ผบู้ รหิ ารทอ้ งถน่ิ ขอขอบพระคณุ คณะท�ำ งานทง้ั หมด วนั น้ีงานของเราแค่ 20 % ถ้าบอกว่าเราเดินถึงไหนเรากเ็ ดนิ ออกมาจากหนา้ บ้านเท่าน้ันเอง เรานั่งอยู่ในบ้านแล้วกำ�ลังเดินออกมาจากหน้าบ้านพอเดิน 100 I Spark U ‘ปลุกใจคุณ ปลุกใจเมืองอีสาน’