["2. Quan l\u0129nh binh ph\u1ea3i k\u00edn \u0111\u00e1o chu\u1ea9n b\u1ecb c\u1ee7i, r\u01a1m t\u1ea9m d\u1ea7u kh\u00f4 \u1edf m\u1ed9t n\u01a1i g\u1ea7n c\u00e1c tr\u1ea1i giam. Khi c\u00f3 l\u1ec7nh th\u00ec nh\u1ea5t t\u1ec1 ph\u00e1t ho\u1ea3. 3. Quan b\u1ed1 ch\u00e1nh ph\u1ea3i chu\u1ea9n b\u1ecb: - Cho b\u1ecdn gi\u00e1o d\u00e2n \u0103n m\u1ed9t b\u1eefa th\u1ecbt b\u00f2, \u0111\u00fang nh\u01b0 \u00e2n hu\u1ec7 \u0111\u1ed1i v\u1edbi c\u00e1c \u00e1n t\u1eed h\u00ecnh. Nh\u01b0ng \u0111\u1ec3 gi\u1eef b\u00ed m\u1eadt, ph\u1ea3i cho \u0103n trong c\u00e1c bu\u1ed3ng giam, x\u01b0\u01a1ng ph\u1ea3i v\u1ee9t t\u1ea1i ch\u1ed7, kh\u00f4ng \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u1ed5 ra ngo\u00e0i. - Khi \u0103n xong, b\u1eaft ch\u00fang ph\u1ea3i thay qu\u1ea7n \u00e1o, c\u1ea5p cho m\u1ed7i \u0111\u1ee9a m\u1ed9t b\u1ed9 qu\u1ea7n \u00e1o \u0103n m\u00e0y. C\u00f2n bao nhi\u00eau qu\u1ea7n \u00e1o, t\u01b0\u1ee3ng ch\u00faa, c\u00e2y th\u1eadp \u00e1c, kinh s\u00e1ch v. v... ph\u1ea3i th\u00e1o c\u1ea3 ra, \u0111\u1ec3 ri\u00eang m\u1ed9t ch\u1ed7. 4. Gi\u1edd gi\u1ea5c thi h\u00e0nh \u00e1n s\u1ebd do quan t\u1ed5ng \u0111\u1ed1c ban ra. Khi ch\u01b0a c\u00f3 l\u1ec7nh th\u00ec nh\u00f3m qu\u00e2n l\u00ednh \u0111\u01b0\u1ee3 vi\u1ec7c ph\u1ea3i t\u00fac tr\u1ef1c m\u1ed9t n\u01a1i, c\u1ea5m kh\u00f4ng \u0111\u01b0\u1ee3c ra ngo\u00e0i. D\u00e2n ch\u00fang quanh v\u00f9ng \u0111\u1ec1u kh\u00f4ng cho \u0111\u1ebfn g\u1ea7n tr\u1ea1i. C\u1ea3 l\u00fac ph\u00e1t ho\u1ea3 r\u1ed3i, c\u0169ng kh\u00f4ng \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u1ebfn c\u1ee9u. M\u1ecdi vi\u1ec7c \u0111\u1ec1u \u0111\u01b0\u1ee3c thi h\u00e0nh \u0111\u00fang nh\u01b0 l\u1ec7nh c\u1ee7a \u00f4ng. \u00d4ng ch\u1ecdn \u0111\u00eam h\u00e0nh h\u00ecnh l\u00e0 m\u1ed9t \u0111\u00eam ba m\u01b0\u01a1i, tr\u1eddi t\u1ed1i \u0111en nh\u01b0 m\u1ef1c. T\u1eeb cu\u1ed1i canh hai, Nguy\u1ec5n Qu\u1ed1c C\u1ea9m b\u00ed m\u1eadt cho ng\u01b0\u1eddi v\u00e0o tr\u1ea1i. M\u1ea5y tr\u0103m gi\u00e1o d\u00e2n \u0111\u00e3 m\u1eb7c qu\u1ea7n \u00e1o \u0103n m\u00e0y ng\u1ed3i hoang mang, lo s\u1ee3. \u00d4ng cho m\u1edf c\u1eeda ri\u00eang, l\u1ec7nh cho t\u1ea5t c\u1ea3 b\u1ecdn h\u1ecd ra ngo\u00e0i nh\u00e0 giam v\u00e0 ph\u1ea3i l\u1eadp t\u1ee9c \u0111\u00eam nay r\u1eddi kh\u1ecfi \u0111\u1ecba h\u1ea1t H\u1ea3i D\u01b0\u01a1ng, \u0111\u00f3ng vai h\u00e0nh kh\u1ea5t \u0111i lang thang ki\u1ebfm ch\u1ed7 sinh s\u1ed1ng. T\u1ea5t c\u1ea3 vui m\u1eebng nh\u01b0 ch\u1ebft \u0111i s\u1ed1ng l\u1ea1i. Kh\u00f4ng \u0111\u1ea7y m\u1ed9t ti\u1ebfng \u0111\u1ed3ng h\u1ed3, h\u1ecd \u0111\u00e3 bi\u1ebfn s\u1ea1ch, kh\u00f4ng c\u00f2n m\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi n\u00e0o tr\u00ean \u0111\u1ea5t H\u1ea3i D\u01b0\u01a1ng. M\u00e3i \u0111\u1ebfn \u0111\u1ea7u canh n\u0103m, Nguy\u1ec5n Qu\u1ed1c C\u1ea9m m\u1edbi ra l\u1ec7nh ph\u00e1t ho\u1ea3. L\u1eeda b\u1ed1c cao, c\u1ea3 tr\u1ea1i giam b\u1ecb thi\u00eau tr\u1ee5i. Quan \u00e1n s\u00e1t v\u00e0 quan l\u00e3nh binh \u0111\u1ebfn tr\u00ecnh vi\u1ec7c \u0111\u00e3 xong. Nguy\u1ec5n Qu\u1ed1c C\u1ea9m ra l\u1ec7nh cho qu\u00e2n s\u0129 \u0111\u1ebfn thu d\u1ecdn. C\u00e1c tro t\u00e0n, qu\u1ea7n \u00e1o, kinh s\u00e1ch, th\u00e1nh gi\u00e1, d\u00e2y \u0111eo ch\u00e1y d\u1edf dang c\u00f9ng nh\u1eefng m\u1ea9u x\u01b0\u01a1ng ch\u00e1y thui \u0111\u1ec1u \u0111\u01b0\u1ee3c d\u1ed3n \u0111\u1ed1ng, \u0111em ch\u00f4n \u1edf m\u1ed9t mi\u1ebfng \u0111\u1ea5t ri\u00eang, g\u1ecdi l\u00e0 \\\"M\u1ea3 ngu\u1ef5\\\". D\u00e2n ch\u00fang d\u1ea7n d\u1ea7n c\u0169ng bi\u1ebft vi\u1ec7c \u0111\u1ed1t tr\u1ea1i giam n\u00e0y. H\u1ecd ng\u1ea7m o\u00e1n tr\u00e1ch tri\u1ec1u \u0111\u00ecnh, c\u00f3 k\u1ebb c\u0103m gi\u1eadn \u00f4ng Nguy\u1ec5n. Nh\u01b0ng c\u0169ng c\u00f3 nh\u1eefng k\u1ebb th\u00f9 c\u1ee7a \u00f4ng nghe phong thanh c\u00e2u chuy\u1ec7n \u0111\u00e3 l\u00e0m gi\u1ea5y t\u1ed1 c\u00e1o \u00f4ng ch\u1ec9 \u0111\u1ed1t tr\u1ea1i","kh\u00f4ng. Tri\u1ec1u \u0111\u00ecnh sai ng\u01b0\u1eddi ra \u0111i\u1ec1u tra h\u01b0 th\u1ef1c. \u00d4ng cho \u0111\u00e0o l\u1ea1i m\u1ea3 ngu\u1ef5, ch\u1ec9 cho ph\u00e1i vi\u00ean th\u1ea5y nh\u1eefng m\u1ea9u x\u01b0\u01a1ng b\u1ecb ch\u00e1y, nh\u1eefng m\u1ea9u qu\u1ea7n \u00e1o, tr\u00e0ng h\u1ea1t, \u1ea3nh, t\u01b0\u1ee3ng b\u1ecb thi\u00eau. B\u1eb1ng ch\u1ee9ng th\u1eadt r\u00f5 r\u00e0ng. Nh\u1eefng l\u1eddi t\u1ed1 c\u00e1o \u00f4ng ch\u1ec9 l\u00e0 l\u1eddi vu c\u00e1>","NG\u01af\u1edcI CON TRAI C\u1ee6A TH\u1ea6Y D\u1ea0Y PHAN B\u00c1 V\u00c0NH Phan B\u00e1 V\u00e0nh l\u00e0 m\u1ed9t th\u1ee7 l\u0129nh ngh\u0129a qu\u00e2n \u0111\u00e3 d\u1ef1ng c\u1edd ch\u1ed1ng l\u1ea1i nh\u00e0 Nguy\u1ec5n, d\u01b0\u1edbi tri\u1ec1u Minh M\u1ec7nh. Kh\u00ed th\u1ebf v\u00e0 t\u00e0i n\u0103ng Phan B\u00e1 V\u00e0nh \u0111\u00e3 khi\u1ebfn tri\u1ec1u \u0111\u00ecnh run s\u1ee3. Nh\u00e2n d\u00e2n ng\u01b0\u1ee1ng m\u1ed9 \u00f4ng. \u0110\u00e3 c\u00f3 c\u00e2u ca dao truy\u1ec1n l\u1ea1i: Tr\u00ean tr\u1eddi c\u00f3 \u00f4ng sao Rua \u1ede d\u01b0\u1edbi h\u1ea1 gi\u1edbi c\u00f3 vua Ba V\u00e0nh. Ho\u1eb7c: \u1ede l\u00e0ng Minh Gi\u00e1m c\u00f3 vua Ba V\u00e0nh. Ch\u00ednh s\u1eed ch\u00e9p k\u1ef9 v\u1ec1 phong tr\u00e0o Phan B\u00e1 V\u00e0nh, nh\u01b0ng c\u0169ng c\u00f3 nhi\u1ec1u chi ti\u1ebft ch\u01b0a \u0111\u1ec1 c\u1eadp t\u1edbi. Th\u00ed d\u1ee5 t\u00e0i v\u00f5 ngh\u1ec7 si\u00eau qu\u1ea7n c\u1ee7a Phan B\u00e1 V\u00e0nh do \u0111\u00e2u m\u00e0 c\u00f3. \u00d4ng h\u1ecdc v\u00f5 \u1edf \u0111\u00e2u? Th\u1ea7y h\u1ecdc \u00f4ng l\u00e0 ai? Nh\u1eefng cu\u1ed9c \u0111i\u1ec1u tra th\u1ef1c \u0111\u1ecba \u1edf tr\u00ean \u0111\u1ea5t Th\u00e1i B\u00ecnh s\u1ebd tr\u1ea3 l\u1eddi \u0111\u01b0\u1ee3c c\u00e2u h\u1ecfi \u0111\u00f3. C\u00e1c c\u1ed1 l\u00e3o \u1edf huy\u1ec7n Ki\u1ebfn X\u01b0\u01a1ng (t\u1ec9nh Th\u00e1i B\u00ecnh) cho bi\u1ebft: Phan B\u00e1 V\u00e0nh qu\u00ea \u1edf l\u00e0ng Minh Gi\u00e1m (sau \u0111\u1ed5i th\u00e0nh Nguy\u1ec7t Gi\u00e1m, nay l\u00e0 x\u00e3 Minh T\u00e2n). C\u00e1ch l\u00e0ng n\u00e0y ch\u1eebng m\u01b0\u01a1i c\u00e2y s\u1ed1 l\u00e0 l\u00e0ng B\u1eafc Tr\u1ea1ch, c\u00f3 m\u1ed9t l\u00f2 v\u00f5 n\u1ed5i ti\u1ebfng. Th\u1ea7y d\u1ea1y v\u00f5 \u1edf l\u00e0ng n\u00e0y l\u00e0 \u00f4ng Ph\u1ea1m Tr\u1ea7n Thi\u1ec7n, m\u1ed9t v\u1ecb t\u01b0\u1edbng c\u1ee7a vua L\u00ea Chi\u00eau Th\u1ed1ng. Khi \u00f4ng vua n\u00e0y ch\u1ebft b\u00ean Trung Qu\u1ed1c, Ph\u1ea1m Tr\u1ea7n Thi\u1ec7n v\u1ec1 d\u1ea1y v\u00f5 \u1edf qu\u00ea nh\u00e0, s\u1ed1ng \u00e2m th\u1ea7m v\u1edbi con ch\u00e1u. B\u1ed1n con trai c\u1ee7a \u00f4ng c\u00f9ng m\u1ed9t s\u1ed1 trai tr\u1ebb xa g\u1ea7n, trong \u0111\u00f3 c\u00f3 Phan B\u00e1 V\u00e0nh \u0111\u00e3 \u0111\u01b0\u1ee3c \u00f4ng truy\u1ec1n cho nh\u1eefng b\u00ed quy\u1ebft c\u1ee7a ngh\u1ec1 v\u00f5. Hai h\u1ecdc tr\u00f2 xu\u1ea5t s\u1eafc c\u1ee7a \u00f4ng l\u00e0 B\u00e1 V\u00e0nh v\u00e0 Ba R\u0103ng, ng\u01b0\u1eddi con th\u1ee9 ba c\u1ee7a \u00f4ng. H\u1ecd s\u1edf tr\u01b0\u1eddng v\u1ec1 m\u00f4n si\u00eau \u0111ao, song\u1ebfm. \u0110\u00e3 c\u00f3 c\u00e2u v\u00e8 ca ng\u1ee3i h\u1ecd: Ba V\u00e0nh, Ba R\u0103ng hai \u0111ao Tr\u00e1ng ra th\u00ec b\u1ea3y, l\u1ed9n v\u00e0o th\u00ec ba. Ngh\u0129a l\u00e0 hai ng\u01b0\u1eddi n\u00e0y, vung \u0111\u01b0\u1eddng \u0111ao r\u1ed9ng th\u00ec \u00edt nh\u1ea5t b\u1ea3y ng\u01b0\u1eddi m\u1ea5t \u0111\u1ea7u, vung \u0111\u01b0\u1eddng g\u01b0\u01a1m h\u1eb9p th\u00ec ch\u00e9m r\u01a1i ba th\u1ee7 c\u1ea5p.","Khi B\u00e1 V\u00e0nh d\u1ef1ng c\u1edd kh\u1edfi ngh\u0129a, Ph\u1ea1m Tr\u1ea7n Thi\u1ec7n \u0111\u00e3 m\u1ea5t r\u1ed3i. Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi con c\u1ee7a \u00f4ng kh\u00f4ng theo B\u00e1 V\u00e0nh, h\u1ecd v\u00e2ng l\u1eddi cha, h\u1ecdc v\u00f5 ch\u1ec9 \u0111\u1ec3 gi\u1eef m\u00ecnh, ch\u1ee9 nh\u00e0 L\u00ea \u0111\u00e3 m\u1ea5t, kh\u00f4ng n\u00ean \u0111em s\u1ee9c l\u1ef1c ra ph\u00f2 t\u00e1 ai n\u1eefa. T\u1ea5t c\u1ea3 c\u00e1c t\u01b0\u1edbng l\u0129nh l\u1edbn nh\u1ecf do Minh M\u1ec7nh c\u1eed ra B\u1eafc c\u00f9ng b\u1ecdn qu\u00e2n quan \u1edf Th\u00e1i B\u00ecnh, kh\u00f4ng m\u1ed9t ai \u0111\u1ecbch n\u1ed5i B\u00e1 V\u00e0nh. \u0110\u01b0\u01a1ng tr\u01b0\u1eddng chi\u1ebfn \u0111\u1ea5u, ng\u01b0\u1eddi n\u00e0o c\u0169ng b\u1ecb thua th\u1ea3m h\u1ea1i. M\u1ed9t s\u1ed1 ng\u01b0\u1eddi \u1edf Ki\u1ebfn X\u01b0\u01a1ng, bi\u1ebft ti\u1ec3u s\u1eed c\u1ee7a B\u00e1 V\u00e0nh \u0111\u00e3 hi\u1ebfn k\u1ebf. - N\u00ean m\u1eddi Ba R\u0103ng, con trai c\u1ee7a Ph\u1ea1m Tr\u1ea7n Thi\u1ec7n ra l\u00e0m t\u01b0\u1edbng \u0111\u1ed1i \u0111\u1ecbch v\u1edbi B\u00e1 V\u00e0nh m\u1edbi c\u00f3 kh\u1ea3 n\u0103ng th\u1eafng \u0111\u01b0\u1ee3c. C\u00f3 hai l\u00fd do: M\u1ed9t l\u00e0 B\u00e1 V\u00e0nh, Ba R\u0103ng c\u00f9ng h\u1ecdc v\u1edbi nhau, bi\u1ebft \u0111\u01b0\u1ee3c ng\u00f3n v\u00f5 c\u1ee7a nhau, hai ng\u01b0\u1eddi l\u1ea1i t\u01b0\u01a1ng \u0111\u01b0\u01a1ng s\u1ee9c l\u1ef1c. Hai l\u00e0 Ba R\u0103ng l\u00e0 con \u00f4ng Thi\u1ec7n, theo \u0111\u1ea1o l\u00fd th\u00ec \u0111\u1ee9ng v\u00e0o h\u00e0ng th\u1ebf huynh (h\u1ecdc tr\u00f2 ph\u1ea3i xem con th\u1ea7y gi\u00e1o l\u00e0 anh). B\u00e1 V\u00e0nh ch\u1eafc ph\u1ea3i c\u00f3 s\u1ef1 nh\u01b0\u1eddng nh\u1ecbn. Tri\u1ec1u \u0111\u00ecnh nghe m\u1eb9o \u1ea5y, cho ng\u01b0\u1eddi \u0111\u1ebfn l\u00e0ng B\u1eafc Tr\u1ea1ch m\u1eddi Ba R\u0103ng. Ba R\u0103ng vui l\u00f2ng \u0111\u1ebfn g\u1eb7p ch\u1ec9 huy \u1edf ngay ph\u1ee7 l\u1ef5 Ki\u1ebfn X\u01b0\u01a1ng. Quan qu\u00e2n k\u1ec3 l\u1ec3 s\u1ef1 t\u00ecnh v\u00e0 h\u00ed h\u1eedng ch\u1edd \u0111\u1ee3i s\u1ef1 \u0111\u1ed3ng t\u00ecnh h\u1ed7 tr\u1ee3. Kh\u00f4ng ng\u1edd, nghe th\u1ee7ng c\u00e2u chuy\u1ec7n, Ba R\u0103ng nghi\u00eam trang tr\u1ea3 l\u1eddi: - Xin th\u01b0a th\u1ef1c v\u1edbi c\u00e1c ng\u00e0i r\u1eb1ng, t\u00e0i t\u00f4i kh\u00f4ng \u0111\u1ecbch n\u1ed5i B\u00e1 V\u00e0nh. M\u00e0 ngay b\u1ed1 t\u00f4i c\u00f2n s\u1ed1ng c\u0169ng kh\u00f4ng ch\u1ed1ng \u0111\u01b0\u1ee3c. C\u00e1c ng\u00e0i kh\u00f4ng bi\u1ebft r\u1eb1ng, \u0111\u00e3 c\u00f3 l\u1ea7n trong \u0111\u00eam t\u1ed1i, hai th\u1ea7y tr\u00f2 \u0111\u00e1nh l\u1ea7m nhau, b\u1ed1 t\u00f4i \u0111\u00e3 b\u1ecb h\u1ecdc tr\u00f2 m\u00ecnh \u0111\u00e1nh g\u1eaby. Nh\u1edd ti\u1ebfng k\u00eau c\u1ee7a b\u1ed1 t\u00f4i m\u00e0 B\u00e1 V\u00e0nh nh\u1eadn ra th\u1ea7y h\u1ecdc, v\u1ed9i v\u00e0ng b\u1ecf ch\u1ea1y. Tr\u01b0\u1edbc khi m\u1ea5t, b\u1ed1 t\u00f4i c\u00f3 d\u1eb7n r\u1eb1ng: N\u1ebfu kh\u00f4ng \u0111i v\u1edbi B\u00e1 V\u00e0nh th\u00ec ch\u1edb ch\u1ed1ng l\u1ea1i n\u00f3. T\u00f4i kh\u00f4ng th\u1ec1 l\u00e0m tr\u00e1i l\u1eddi d\u1eb7n c\u1ee7a b\u1ed1 t\u00f4i. Xin c\u00e1c ng\u00e0i mi\u1ec5n cho. N\u00f3i xong, Ba R\u0103ng xin ph\u00e9p tr\u1edf v\u1ec1 v\u1edbi ru\u1ed9ng \u0111\u1ed3ng khoai l\u00faa c\u1ee7a m\u00ecnh, \u0111\u1ec3 m\u1eb7c cho b\u1ecdn quan qu\u00e2n nh\u00e0 Nguy\u1ec5n hoang mang, ch\u01b0ng h\u1eedng. (S\u01b0u t\u1ea7m th\u1ef1c \u0111\u1ecba v\u00e0 tham kh\u1ea3o s\u00e1ch Cu\u1ed9c kh\u1edfi ngh\u0129a Phan B\u00e1 V\u00e0nh - 1983, Th\u00e1i B\u00ecnh xu\u1ea5t b\u1ea3n) M\u01af\u1edcI HAI M\u00c2M L\u1ec4 V\u1eacT","Quan b\u1ed1 ch\u00e1nh H\u00e0 N\u1ed9i chu\u1ea9n b\u1ecb th\u1eadt l\u00e0 chu \u0111\u00e1o. \u0110o\u00e0n mang l\u1ec5 v\u1eadt t\u1ea5t c\u1ea3 g\u1ed3m 12 nam n\u1eef, qu\u1ea7n \u00e1o ch\u1ec9nh t\u1ec1 \u0111\u1eb9p \u0111\u1ebd th\u1eaft l\u01b0ng l\u1ee5a m\u00e0u, m\u1ed7i ng\u01b0\u1eddi \u0111\u1ea7u \u0111\u1ed9i m\u1ed9t c\u00e1i m\u00e2m, l\u1ed3ng b\u00e0n s\u01a1n son \u0111\u1eady k\u00edn. M\u01b0\u1eddi hai m\u00e2m \u1ea5y c\u00f3 c\u1ea3 v\u00e0ng b\u1ea1c, r\u1ed3i m\u00e2m \u0111\u1ef1ng s\u00e2m qu\u1ebf, v\u00f3c nhi\u1ec5u v\u00e0 c\u00e1c th\u1ee9 v\u1eadt qu\u00fd kh\u00e1c. Tr\u01b0\u1edfng \u0111o\u00e0n l\u00e0 m\u1ed9t vi\u00ean th\u00f4ng ph\u00e1n th\u1ea1o khoa \u0103n n\u00f3i. Ch\u1edd l\u00fac s\u1ea9m t\u1ed1i, quan b\u1ed1 g\u1ecdi c\u1ea3 \u0111o\u00e0n \u0111\u1ebfn d\u1eb7n th\u00eam cho chu \u0111\u00e1o, r\u1ed3i cho ph\u00e9p ra \u0111i. \u0110o\u00e0n m\u00e2m l\u1ec5 v\u1eadt \u0111i r\u1ed3i, quan b\u1ed1 ng\u1ed3i chong \u0111\u00e8n trong dinh, ch\u1edd \u0111\u1ee3i. Quan v\u1eeba suy t\u00ednh m\u1ed9t m\u00ecnh: - C\u00e1i \u00f4ng Kh\u00e2m sai n\u00e0y v\u1ed1n c\u0169ng qu\u00ea \u0110\u01b0\u1eddng L\u00e2m g\u1ea7n H\u00e0 N\u1ed9i \u0111\u00e2y th\u00f4i, xu\u1ea5t th\u00e2n l\u00e0 ch\u00e2n \u0111\u1ed1c h\u1ecdc, v\u00e0o Hu\u1ebf l\u00e0m quan l\u00e2u nay nghe n\u00f3i c\u0169ng ch\u1eb3ng kh\u1ea5m kh\u00e1 g\u00ec. M\u00e0 nh\u00e0 c\u1eeda \u00f4ng ta \u1edf \u0110\u01b0\u1eddng L\u00e2m th c\u0169ng nh\u1ebfch nh\u00e1c l\u1eafm. B\u1ed1n th\u1eb1ng con \u0111\u00e3 l\u1edbn ch\u1ec9 loay hoay v\u1edbi s\u00e1ch v\u1edf ru\u1ed9ng \u0111\u1ed3ng, c\u0169ng ch\u1eb3ng l\u00e0m n\u00ean g\u00ec cho c\u00f3 \u0111\u1ed3ng v\u00e0o \u0111\u1ed3ng ra. Nay \u0111\u01b0\u1ee3c ta d\u00e2ng m\u00f3n qu\u00e0 h\u1eadu h\u0129 th\u1ebf n\u00e0y, c\u00e2u chuy\u1ec7n c\u1ee7a m\u00ecnh nh\u1ea5t \u0111\u1ecbnh xong. T\u1ef1 ngh\u0129 nh\u01b0 th\u1ebf, quan b\u1ed1 m\u1ed7i l\u00fac m\u1ed9t y\u00ean t\u00e2m v\u00e0 g\u1eadt g\u00f9 ra chi\u1ec1u th\u00fa v\u1ecb. Quan v\u1edbi tay l\u1ea5y b\u00ecnh r\u01b0\u1ee3u tr\u00ean b\u00e0n, r\u00f3t m\u1ed9t ch\u00e9n \u0111\u1ec3 t\u1ef1 th\u01b0\u1edfng cho m\u00ecnh. R\u1ed3i m\u1ec1m m\u00f4i, quan r\u00f3t ch\u00e9n th\u1ee9 hai, th\u1ee9 ba. B\u00ecnh r\u01b0\u1ee3u c\u1ea1n th\u00ec quan b\u1ed1 say m\u1ec1m, ng\u1ee7 l\u0103n tr\u00ean s\u1eadp l\u00fac n\u00e0o kh\u00f4ng bi\u1ebft. Khi m\u1edf m\u1eaft ra th\u00ec tr\u1eddi s\u00e1ng b\u1ea1ch. V\u1eeba k\u1ecbp r\u1eeda m\u1eb7t m\u00e0y, quan b\u1ed1 \u0111\u00e3 th\u1ea5y l\u00ednh b\u00ean dinh \u0110\u1ed1c h\u1ed9 \u0111\u1ebfn th\u00fac ph\u1ea3i sang ngay quan Kh\u00e2m sai h\u1ecfi chuy\u1ec7n. H\u1ed1t ho\u1ea3ng quan ch\u1ec9 k\u1ecbp h\u1ecfi ng\u01b0\u1eddi nh\u00e0 m\u1ed9t c\u00e2u ng\u1eafn ng\u1ee7i: - Th\u1ebf c\u00e1i b\u1ecdn mang l\u1ec5 v\u1eadt t\u1ed1i h\u00f4m qua \u0111\u00e3 v\u1ec1 ch\u01b0a? Ng\u01b0\u1eddi nh\u00e0 \u0111\u00e1p: - \u0110\u00e3 v\u1ec1 h\u1ed3i \u0111\u1ea7u canh hai, nh\u01b0ng th\u1ea5y quan l\u1edbn ng\u1ee7 say, kh\u00f4ng ai d\u00e1m \u0111\u00e1nh th\u1ee9c c\u1ea3 \u1ea1. D\u1ea1, h\u1ecd \u0111\u00e3 mang \u0111\u1ee7 12 m\u00e2m v\u1ec1 nguy\u00ean v\u1eb9n. Quan b\u1ed1 c\u00e0ng ho\u1ea3ng h\u1ed1t: - Th\u1ebf \u00e0? Ch\u1ebft tao r\u1ed3i... Quan ch\u01b0a n\u00f3i h\u1ebft th\u00ec l\u1ea1i ti\u1ebfp m\u1ed9t to\u00e1n l\u00ednh kh\u00e1c sang th\u00fac gi\u1ee5c \u0111i ngay.","Kh\u00f4ng ph\u1ea3i gi\u1ea3i th\u00edch d\u00e0i d\u00f2ng g\u00ec, quan kh\u00e2m sai ng\u1ed3i nghi\u00eam ngh\u1ecb tr\u00ean c\u00f4ng \u0111\u01b0\u1eddng, ra l\u1ec7nh l\u1ed9t m\u0169 \u00e1o v\u00e0 sai t\u1ed1ng giam quan b\u1ed1 v\u00e0o ng\u1ee5c ngay s\u00e1ng h\u00f4m \u1ea5y. * ** Th\u00ec ra c\u00e2u chuy\u1ec7n nh\u01b0 sau: Gi\u1eefa l\u00fac t\u00ecnh h\u00ecnh \u0111\u1ea5t n\u01b0\u1edbc gay go, ngo\u00e0i B\u1eafc lo\u1ea1n l\u1ea1c, trong Nam th\u00ec th\u1ef1c d\u00e2n Ph\u00e1p \u0111\u00e3 chi\u1ebfm c\u00e1c t\u1ec9nh ph\u00eda \u0111\u00f4ng r\u1ed3i ph\u00eda t\u00e2y. D\u00e2n ch\u00fang kh\u1eafp n\u01a1i v\u1eeba ch\u1ecbu \u0111au kh\u1ed5, v\u1eeba l\u00e2m v\u00e0o t\u00fang thi\u1ebfu. Th\u1ebf m\u00e0 \u1edf t\u1ec9nh H\u00e0 N\u1ed9i, c\u00e1c quan t\u1ec9nh v\u1eabn c\u00f3 nhi\u1ec1u ng\u01b0\u1eddi ph\u00e8 ph\u1ee1n, tham \u00f4 b\u00f3p n\u1eb7n c\u1ee7a d\u00e2n, bi\u1ec3n th\u1ee7 c\u00f4ng qu\u1ef9. Nhi\u1ec1u ng\u01b0\u1eddi bi\u1ebft vi\u00ean b\u1ed1 ch\u00ednh n\u00f3i tr\u00ean l\u00e0 m\u1ed9t th\u1ee7 ph\u1ea1m n\u1eb7ng n\u1ec1 nh\u1ea5t. Ti\u1ebfng \u0111\u1ed3n d\u1eady c\u1ea3 ph\u1ed1 ph\u01b0\u1eddng, lan v\u00e0o c\u1ea3 tri\u1ec1u \u0111\u00ecnh Hu\u1ebf. Mu\u1ed1n y\u00ean b\u1ee5ng d\u00e2n ch\u00fang, nh\u00e0 vua ph\u1ea3i c\u1eed ng\u01b0\u1eddi ra tra x\u00e9t. V\u1ecb kh\u00e2m sai \u0111\u01b0\u1ee3c l\u0129nh s\u1ee9 m\u1ec7nh n\u00e0y l\u00e0 \u00f4ng C\u00e1t V\u0103n T\u1ee5y, nguy\u00ean l\u00e0 m\u1ed9t nh\u00e0 gi\u00e1o chuy\u1ec3n sang ch\u00ednh gi\u1edbi, n\u1ed5i ti\u1ebfng c\u01b0\u01a1ng tr\u1ef1c thanh li\u00eam. Th\u1ea5y t\u00ecnh h\u00ecnh nguy c\u1ea5p, quan b\u1ed1 \u0111\u00e3 l\u1eadp m\u01b0u \u0111\u00fat l\u00f3t quan kh\u00e2m sai, v\u00e0 b\u1ed1 tr\u00ed ng\u01b0\u1eddi mang l\u1ec5 v\u1eadt \u0111\u1ebfn nh\u01b0 tr\u00ean ta \u0111\u00e3 bi\u1ebft. C\u00e1t V\u0103n Tu\u1ef5 v\u1eeba ra \u0111\u1ebfn H\u00e0 Th\u00e0nh, \u00f4ng \u0111ang t\u1ea1m ngh\u1ec9 ng\u01a1i \u0111\u1ec3 b\u1ed1 tr\u00ed th\u1eddi gian tr\u00f2 chuy\u1ec7n v\u1edbi c\u00e1c quan t\u1ec9nh, th\u00ec gia \u0111\u00ecnh \u00f4ng \u1edf \u0110\u01b0\u1eddng L\u00e2m \u0111\u00e3 bi\u1ebft tin ngay. B\u00e0 v\u1ee3 \u00f4ng cho c\u1ea3 b\u1ed1n c\u1eadu con trai l\u00ean th\u0103m b\u1ed1, d\u1eb7n r\u1eb1ng khi xong vi\u1ec7c quan, \u00f4ng n\u00ean gh\u00e9 v\u1ec1 nh\u00e0 k\u1ebbo th\u1eddi gian \u1edf Hu\u1ebf \u0111\u00e3 qu\u00e1 l\u00e2u r\u1ed3i. \u0110\u00eam h\u00f4m \u0111o\u00e0n mang l\u1ec5 v\u1eadt t\u00ecm \u0111\u1ebfn ch\u1ed7 quan kh\u00e2m sai ngh\u1ec9 ng\u01a1i, l\u00e0 \u0111\u00eam \u0111\u1ea7u ti\u00ean \u00f4ng \u0111\u00f3n b\u1ed1n c\u1eadu con trai. M\u1ea5y cha con \u0111ang k\u1ec3 l\u1ec3 chuy\u1ec7n tr\u00f2 th\u00ec ng\u01b0\u1eddi th\u00f4ng ph\u00e1n v\u00e0o d\u00e2ng l\u1ec5. Ng\u01b0\u1eddi n\u00e0y c\u0169ng kh\u00e9o l\u00e9o gi\u1eef l\u1ec5, v\u00e0 bi\u1ebft l\u1ef1a l\u1eddi l\u1eafm. Qu\u1ef3 tr\u01b0\u1edbc s\u1eadp quan kh\u00e2m sai, anh ta n\u00f3i ng\u1ecdt ng\u00e0o tr\u00e2n tr\u1ecdng: - B\u1ea9m quan l\u1edbn, quan b\u1ed1 ch\u00fang t\u00f4i \u0111\u01b0\u1ee3c tin \u0111\u1ea1i nh\u00e2n \u1edf trong kinh m\u1edbi ra, xin c\u00f3 ch\u00fat l\u00f2ng th\u00e0nh g\u1ecdi l\u00e0 qu\u00e0 m\u1ecdn, \u0111\u1ec3 \u0111\u1ea1i nh\u00e2n d\u00f9ng t\u1ea1m. C\u00e1t V\u0103n Tu\u1ef5 hi\u1ec3u ngay c\u01a1 s\u1ef1. Nh\u1eadn tr\u00e1ch nhi\u1ec7m tra x\u00e9t t\u00ecnh h\u00ecnh, \u00f4ng \u0111\u00e3 thu th\u1eadp \u0111\u01b0\u1ee3c nhi\u1ec1u tin t\u1ee9c. V\u00e0 ch\u00ednh \u0111\u00e2y l\u00e0 ch\u1ee9ng c\u1edb kh\u1eb3ng \u0111\u1ecbnh nh\u1eefng l\u1eddi","t\u1ed1 c\u00e1o c\u1ee7a nh\u00e2n d\u00e2n. Nh\u01b0ng \u00f4ng v\u1eabn \u00f4n t\u1ed3n, b\u00ecnh t\u0129nh. \u00d4ng cho ph\u00e9p vi\u00ean th\u00f4ng ph\u00e1n \u0111\u1ee9ng ch\u1edd, r\u1ed3i quay l\u1ea1i n\u00f3i v\u1edbi b\u1ed1n c\u1eadu con: - L\u00e2u nay th\u1ea7y \u0111i l\u00e0m xa, kh\u00f4ng gi\u00fap \u0111\u1ee1 \u0111\u01b0\u1ee3c gia \u0111\u00ecnh, ch\u1eafc \u1edf nh\u00e0 c\u0169ng t\u00fang thi\u1ebfu. Nay quan b\u1ed1 l\u1ea1i c\u00f3 nh\u00e3 \u00fd gi\u00fap \u0111\u1ee1 ta. V\u1eady cho c\u00e1c con nh\u1eadn v\u1ec1 \u0111\u1ec3 \u0111\u1ee1 \u0111\u1ea7n cho m\u1eb9. M\u1ea5y c\u1eadu con nh\u00ecn nhau r\u1ed3i l\u1ea1i nh\u00ecn b\u1ed1 c\u00f3 v\u1ebb ng\u1ea1c nhi\u00ean. T\u1eeb l\u00e2u, \u00f4ng v\u1eabn c\u00f3 ti\u1ebfng nghi\u00eam kh\u1eafc, t\u1eeb c\u00e1i kim s\u1ee3i ch\u1ec9 c\u1ee7a ai c\u0169ng kh\u00f4ng \u0111\u01b0\u1ee3c ph\u00e9p t\u01a1 h\u00e0o. C\u00e1c c\u1eadu nhanh ch\u00f3ng hi\u1ec3u ra l\u00e0 \u00f4ng b\u1ed1 c\u0169ng nh\u00e2n \u0111\u00e2y m\u00e0 th\u1eed xem b\u1ecdn tr\u1ebb n\u00e0y c\u00f3 t\u00ednh tham lam, th\u1ea5y v\u00e0ng c\u00f3 t\u1ed1i m\u1eaft hay kh\u00f4ng. C\u1eadu con trai c\u1ea3 thay m\u1eb7t c\u00e1c em th\u01b0a v\u1edbi b\u1ed1: - Th\u01b0a th\u1ea7y, th\u1ea7y \u0111i l\u00e0m xa, m\u1eb9 ch\u00fang con c\u0169ng t\u1ea7n t\u1ea3o \u0111\u1ee7 \u0103n, c\u00f2n ch\u00fang con v\u1eabn ch\u0103m vi\u1ec7c ru\u1ed9ng \u0111\u1ed3ng, ri\u00eang con c\u00f2n \u0111i d\u1ea1y h\u1ecdc ki\u1ebfm th\u00eam. Ch\u00fang con kh\u00f4ng d\u00e1m nh\u1eadn \u0111\u00e2u \u1ea1. C\u00e1t V\u0103n Tu\u1ef5 quay l\u1ea1i vi\u00ean th\u00f4ng ph\u00e1n: - Anh th\u1ea5y \u0111\u1ea5y. Ta \u0111\u00e3 b\u1ea3o m\u00e0 c\u00e1c c\u1eadu \u1ea5y kh\u00f4ng nh\u1eadn. Th\u00f4i anh \u0111em v\u1ec1 tr\u1ea3 l\u1ea1i quan b\u1ed1. C\u00e2u chuy\u1ec7n s\u1edbm \u0111\u01b0\u1ee3c lan truy\u1ec1n r\u1ed9ng r\u00e3i kh\u1eafp 36 ph\u1ed1 ph\u01b0\u1eddng. D\u00e2n ch\u00fang ca ng\u1ee3i quan kh\u00e2m sai C\u00e1t V\u0103n Tu\u1ef5, nh\u1eafc \u0111\u1ebfn \\\"m\u01b0\u1eddi hai m\u00e2m l\u1ec5 v\u1eadt\\\" nh\u01b0 m\u1ed9t hi\u1ec7n t\u01b0\u1ee3ng hi\u1ebfm th\u1ea5y x\u01b0a nay. CHI CHI CH\u00c0NH CH\u00c0NH Chi chi ch\u00e0nh ch\u00e0nh v\u1ed1n l\u00e0 m\u1ed9t b\u00e0i \u0111\u1ed3ng dao quen thu\u1ed9c, nh\u01b0ng c\u00f3 r\u1ea5t nhi\u1ec1u d\u1ecb b\u1ea3n, m\u1ed7i d\u1ecb b\u1ea3n c\u00f3 m\u1ed9t c\u00e1ch gi\u1ea3i th\u00edch kh\u00e1c nhau v\u00e0 \u0111\u1ec1u mang t\u00ednh ch\u1ea5t d\u00e3 s\u1eed. C\u00f3 b\u1ea3n n\u00f3i l\u00e0 \u0111\u1ec3 \u00e1m ch\u1ec9 t\u00ecnh h\u00ecnh cu\u1ed1i th\u1ebf k\u1ef7 18. C\u00f3 ba ph\u01b0\u01a1ng ng\u0169 \u0111\u1ebf l\u00e0 Quang Trung, Th\u00e1i \u0110\u1ee9c, Gia Long.","C\u00f3 b\u1ea3n n\u00f3i l\u00e0 \u0111\u1ec3 ch\u1ec9 th\u1eddi k\u1ef3 Ph\u00e1p chi\u1ebfm Hu\u1ebf, vua T\u1ef1 \u0110\u1ee9c ch\u1ebft (con ng\u1ef1a \u0111\u1ee9t c\u01b0\u01a1ng) r\u1ed3i b\u1ed1n th\u00e1ng ba vua: D\u1ee5c \u0110\u1ee9c Hi\u1ec7p Ho\u00e0, Ki\u1ebfn Ph\u00fac v.v... B\u1ea3n d\u01b0\u1edbi \u0111\u00e2y l\u1ea1i l\u00e0 b\u00e0i d\u00e3 s\u1eed ghi c\u1ea3 m\u1ed9t th\u1eddi \u0111\u1ea1i t\u1eeb nh\u00e0 \u0110inh cho \u0111\u1ebfn nh\u00e0 L\u00ea. B\u00e0i nh\u01b0 sau: Chi chi ch\u00e0nh ch\u00e0nh C\u00e1i \u0111anh m\u1ea5t m\u1eadm (nh\u00e0 \u0110inh m\u1ea5t ng\u00f4i) H\u1ed9t m\u1eadn m\u1ea5t \u0111a (nh\u00e0 L\u00fd suy \u0111\u1ed3i. L\u00fd l\u00e0 qu\u1ea3 m\u1eadn) Con g\u00e0 m\u1ea5t c\u1ef1a (nh\u00e0 Tr\u1ea7n h\u00e8n y\u1ebfu. Tr\u1ea7n Ngh\u1ec7 T\u00f4ng tu\u1ed5i d\u1eadu, c\u1ea7m tinh con g\u00e0) Con ng\u1ef1a m\u1ea5t c\u01b0\u01a1ng (cha con nh\u00e0 H\u1ed3 b\u1ecb nh\u00e0 Minh b\u1eaft) L\u00ea v\u01b0\u01a1ng th\u01b0\u1ee3ng \u0111\u1ebf (L\u00ea L\u1ee3i l\u00ean ng\u00f4i) Ba ch\u1ea1 \u0103n m\u1eebng (h\u00e0ng x\u00f3m vui v\u1ebb. Ch\u1ea1 l\u00e0 m\u1ed9t l\u00e0ng. Ba ch\u1ea1 \u0111\u1ec3 n\u00f3i s\u1ed1 nhi\u1ec1u) Chu chi l\u1ea1i h\u1ecdp (\u0111\u1ea5t n\u01b0\u1edbc chia c\u1eaft l\u1ea1i h\u1ee3p l\u1ea1i) Ch\u01b0a r\u00f5 d\u1ecb b\u1ea3n n\u00e0y ch\u00ednh x\u00e1c \u0111\u1ebfn \u0111\u00e2u. Nh\u01b0ng r\u00f5 r\u00e0ng \u0111\u00e2y l\u00e0 m\u1ed9t c\u00e1ch ch\u00e9p s\u1eed c\u1ee7a qu\u1ea7n ch\u00fang. H\u00d2N KIM TR\u00d4NG T\u1edaI \u0110\u00c1 CH\u1ed2NG - C\u1ea2M TH\u01af\u01a0NG \u00d4NG QU\u1ea2N KH\u0102N H\u1ed2NG N\u0102M X\u01afA C\u00e2u h\u00e1t xu\u1ea5t hi\u1ec7n \u1edf Qu\u1ea3ng Nam trong th\u1eddi k\u1ef3 Ngh\u0129a h\u1ed9i C\u1ea7n V\u01b0\u01a1ng ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng (cu\u1ed1i th\u1ebf k\u1ef7 19). H\u00f2n Kim c\u00f2n g\u1ecdi l\u00e0 n\u00fai \u0110\u00f9ng, m\u1ed9t trong n\u0103m ng\u1ecdn c\u1ee7a Ng\u0169 H\u00e0nh S\u01a1n (Kim, M\u1ed9c, Thu\u1ef7, Ho\u1ea3, Th\u1ed5). \u0110\u00e1 Ch\u1ed3ng l\u00e0 t\u00ean m\u1ed9t kh\u00fac s\u00f4ng ch\u1ea3y t\u1eeb V\u0129nh Di\u1ec7n ra t\u1edbi H\u00e0n.","\u00d4ng Qu\u1ea3n, t\u00ean th\u1ef1c l\u00e0 Nguy\u1ec5n Di\u00eau ng\u01b0\u1eddi \u1edf x\u00e3 n\u00e0y l\u00e0 x\u00e3 H\u00f2a H\u1ea3i, huy\u1ec7n Ng\u0169 H\u00e0nh S\u01a1n, th\u00e0nh ph\u1ed1 \u0110\u00e0 N\u1eb5ng. \u00d4ng ch\u1ec9 l\u00e0 m\u1ed9t n\u00f4ng d\u00e2n b\u00ecnh th\u01b0\u1eddng nh\u01b0ng c\u00f3 l\u00f2ng y\u00eau n\u01b0\u1edbc m\u00e3nh li\u1ec7t. Ch\u01b0a tham gia v\u00e0o h\u00e0ng ng\u0169 n\u00e0o c\u1ea3, \u00f4ng \u0111\u00e3 t\u1ecf ch\u00ed b\u1ea5t b\u00ecnh, gi\u1ebft ch\u1ebft m\u1ed9t l\u00ednh Ph\u00e1p ngay t\u1ea1i \u0111o\u1ea1n s\u00f4ng \u0110\u00e1 Ch\u1ed3ng. Nh\u00e0 l\u00e3nh t\u1ee5 c\u1ee7a Ngh\u0129a h\u1ed9i C\u1ea7n V\u01b0\u01a1ng bi\u1ebft chuy\u1ec7n r\u1ea5t khuy\u1ebfn kh\u00edch phong ngay cho \u00f4ng l\u00e0m Qu\u1ea3n c\u01a1 h\u01b0\u01a1ng binh, v\u00e0 t\u1eb7ng \u00f4ng m\u1ed9t chi\u1ebfc kh\u0103n \u0111i\u1ec1u c\u00f3 th\u00eau b\u1ed1n ch\u1eef: Tr\u1ea3m nh\u1ea5t khuy\u1ec3n \u01b0ng (gi\u1ebft \u0111\u01b0\u1ee3c m\u1ed9t t\u00ean ch\u00f3). \u00d4ng r\u1ea5t t\u1ef1 h\u00e0o, \u0111i \u0111\u00e2u c\u0169ng \u0111\u1ed9i c\u00e1i kh\u0103n \u0111i\u1ec1u n\u00e0y, n\u00ean d\u00e2n ch\u00fang g\u1ecdi l\u00e0 \u00f4ng Qu\u1ea3n Kh\u0103n h\u1ed3ng (hay \u00f4ng Qu\u1ea3n \u0110i\u1ec1u). Sau \u00f4ng b\u1ecb Ph\u00e1p b\u1eaft, ch\u00e9m b\u00eau \u0111\u1ea7u ba ng\u00e0y \u1edf ch\u1ee3 H\u00e0 Th\u00e2n (th\u00e1ng 3-1887). TH\u1ee8 NH\u1ea4T ANH C\u1ea2 TRUNG \u0110\u1ed2NG TH\u1ee8 NH\u00cc ANH C\u00d4NG K\u1eba TH\u01af\u1ee2NG TH\u1ee8 T\u01af QUAN TH\u1ecc L\u00c0NG CHI\u1ec0N OAI PHONG M\u1ea5y c\u00e2u ca \u0111\u1ec1 cao nh\u1eefng th\u1ee7 l\u0129nh ngh\u0129a qu\u00e2n \u1edf huy\u1ec7n Y\u00ean Phong t\u1ec9nh B\u1eafc Giang, h\u1ed3i cu\u1ed1i n\u0103m 1884 \u0111\u00e3 n\u1ed5i l\u00ean h\u01b0\u1edfng \u1ee9ng \u00f4ng T\u00e1n l\u00fd Nguy\u1ec5n Cao ch\u1ed1ng Ph\u00e1p \u0111\u01b0\u1ee3c nh\u00e2n d\u00e2n hoan ngh\u00eanh: - Anh c\u1ea3: t\u00ean th\u1eadt l\u00e0 H\u1eafc C\u00f4ng Tho\u1ea3 \u1edf l\u00e0ng Trung \u0110\u1ed3ng, huy\u1ec7n Y\u00ean D\u0169ng. \u00d4ng n\u00e0y c\u00f2n tham gia \u0111\u00e1nh c\u1ea3 b\u1ecdn th\u1ed5 ph\u1ec9 Trung Qu\u1ed1c l\u00e0 Ng\u00f4 C\u00f4n. - Anh C\u00f4ng l\u00e0 m\u1ed9t th\u1ee7 l\u0129nh qu\u00ea \u1edf K\u1ebb Th\u01b0\u1ee3ng, x\u00e3 D\u0169ng Li\u1ec7t, huy\u1ec7n Y\u00ean Phong. - Anh T\u01b0\u1edbng c\u0169ng qu\u00ea Y\u00ean Phong nh\u01b0ng l\u00e0 ng\u01b0\u1eddi l\u00e0ng Ph\u00f9 Y\u00ean. - Quan Th\u1ecd l\u00e0 \u00f4ng Ho\u00e0ng Mao qu\u00ea \u1edf l\u00e0ng Chi\u1ec1n, thu\u1ed9c x\u00e3 Tam \u0110a. L\u00e0ng Chi\u1ec1n t\u00ean ch\u1eef l\u00e0 Th\u1ecd \u0110\u1ee9c. \u00d4ng Mao c\u00f3 gi\u1eef m\u1ed9t ch\u1ee9c quan, n\u00ean theo t\u00ean l\u00e0ng m\u00e0 g\u1ecdi l\u00e0 quan Th\u1ecd. C\u1ea3 m\u1ea5y \u00f4ng \u0111\u00e3 h\u1ee3p s\u1ee9c \u0111\u1ec3 ch\u1ed1ng nhau v\u1edbi qu\u00e2n","Ph\u00e1p, c\u00f3 l\u1ea7n \u0111\u00e3 v\u01b0\u1ee3t s\u00f4ng C\u1ea7u t\u1ea5n c\u00f4ng Ph\u00e1p b\u00ean B\u1eafc Ninh. Tuy cu\u1ed1i c\u00f9ng, \u0111\u1ec1u b\u1ecb \u0111\u00e0n \u00e1p, nh\u01b0ng nh\u00e2n d\u00e2n \u0111\u00e3 ca ng\u1ee3i c\u00e1c \u00f4ng. TH\u1ee8 NH\u1ea4T \u00d4NG CAI - TH\u1ee8 HAI \u00d4NG \u0110\u1ec0 \u00d4ng \u0110\u1ec1 l\u00e0 \u00f4ng \u0110\u1ec1 Th\u00e1m (c\u00f3 nhi\u1ec1u b\u00e0i v\u00e8 n\u00f3i v\u1ec1 v\u1ecb l\u00e3nh t\u1ee5 n\u00e0y) . Nh\u01b0ng c\u00e2u n\u00e0y \u0111\u1eb7c bi\u1ec7t n\u00eau cao vai tr\u00f2 \u00f4ng Cai l\u00e0 th\u1ee9 nh\u1ea5t. \u00d4ng Cai t\u1ee9c l\u00e0 Cai Kinh, t\u00ean th\u1eadt l\u00e0 Ho\u00e0ng \u0110inh Kinh, qu\u00ea \u1edf h\u1ec7n H\u1eefu L\u0169ng, L\u1ea1ng S\u01a1n. S\u1edf d\u0129 n\u00f3i \u00f4ng Cai th\u1ee9 nh\u1ea5t, l\u00e0 v\u00ec tr\u01b0\u1edbc khi th\u00e0nh v\u1ecb l\u00e3nh t\u1ee5 Y\u00ean Th\u1ebf, \u00f4ng \u0110\u1ec1 Th\u00e1m \u0111\u00e3 t\u1eebng tham gia v\u00e0o cu\u1ed9c kh\u1edfi ngh\u0129a do Cai Kinh l\u00e3nh \u0111\u1ea1o. G\u1ecdi l\u00e0 Cai Kinh, v\u00ec \u00f4ng c\u00f3 l\u00e0m Cai t\u1ed5ng. N\u0103m 1882 \u00f4ng \u0111\u00e3 l\u00e3nh \u0111\u1ea1o nh\u00e2n d\u00e2n c\u00e1c d\u00e2n t\u1ed9c T\u00e0y N\u00f9ng Vi\u1ec7t ch\u1ed1ng l\u1ea1i qu\u00e2n Ph\u00e1p \u0111\u1ebfn x\u00e2m l\u0103ng B\u1eafc K\u1ef3. \u00d4ng \u0111\u1eb7t c\u0103n c\u1ee9 t\u1ea1i d\u00e3y n\u00fai H\u1eefu L\u0169ng (tr\u00ean \u0111\u01b0\u1eddng H\u00e0 N\u1ed9i l\u00ean L\u1ea1ng S\u01a1n), t\u1eadp h\u1ee3p \u0111\u01b0\u1ee3c l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng, \u0111\u01b0\u1eddng ho\u00e0ng t\u1ef1 l\u1eadp \u0111\u1ec3 ch\u1ed1ng Ph\u00e1p... \u0110\u1ebfn th\u00e1ng 6 - 1888 th\u00ec phong tr\u00e0o th\u1ea5t b\u1ea1i, \u00f4ng ph\u1ea3i hi sinh. Ng\u00e0y \u1ea5y, d\u00e2n ta \u0111\u00e3 \u0111\u1eb7t t\u00ean cho d\u00e3y n\u00fai \u1edf H\u1eefu L\u0169ng n\u00e0y l\u00e0 n\u00fai Cai Kinh, nay th\u00e0nh t\u00ean ch\u00ednh th\u1ee9c. Sau khi Cai Kinh m\u1ea5t, em \u00f4ng l\u00e0 Cai B\u00ecnh c\u00f2n ti\u1ebfp t\u1ee5c l\u00e3nh \u0111\u1ea1o phong tr\u00e0o \u0111\u01b0\u1ee3c m\u1ed9t th\u1eddi gian n\u1eefa. AI V\u1ec0 \u0110\u00d4NG CH\u1eee Ai v\u1ec1 \u0110\u00f4ng Ch\u1eef l\u00e0m \u01a1n H\u1ecfi th\u0103m con ch\u00e1u c\u1ee5 S\u01a1n th\u1ebf n\u00e0o? H\u1ecfi Canh ? - Len l\u1ecfi \u0111\u00e2u \u0111\u00e2u H\u1ecfi \u0110\u01b0\u1eddng? - T\u00e2y \u0111\u00e3 ch\u1eb7t \u0111\u1ea7u th\u01b0\u01a1ng sao! H\u1ecfi Bao - M\u1ed9t \u0111\u1ea5ng anh h\u00e0o V\u00e0o sinh ra t\u1eed m\u1ea5y tao v\u01b0\u1ee3t v\u1eddi","H\u1ecfi \u0110\u1ed9? - Qu\u1ea3n th\u00fac m\u1ed9t n\u01a1i Chim l\u1ed3ng c\u00e1 ch\u1eadu, su\u1ed1t \u0111\u1eddi th\u00ec th\u00f4i. \u0110\u00f4ng Ch\u1eef l\u00e0 m\u1ed9t l\u00e0ng, thu\u1ed9c huy\u1ec7n Nghi L\u1ed9c, t\u1ec9nh Ngh\u1ec7 An. B\u00e0i ca tr\u00ean \u0111\u00e2y l\u00e0 b\u00e0i n\u00f3i v\u1ec1 c\u1ea3 gia \u0111\u00ecnh c\u1ee5 S\u01a1n, t\u00ean th\u1ef1c l\u00e0 Nguy\u1ec5n Th\u1ee9c T\u1ef1. C\u1ee5 T\u1ef1 \u0111\u1ed7 c\u1eed nh\u00e2n n\u0103m 1876, \u0111\u01b0\u1ee3c c\u1eed gi\u1eef ch\u1eef S\u01a1n ph\u00f2ng s\u1ee9, n\u00ean g\u1ecdi l\u00e0 c\u1ee5 S\u01a1n. Khi vua H\u00e0m Nghi b\u1ecb b\u1eaft, c\u1ee5 b\u1ecf quan v\u1ec1 nh\u00e0 d\u1ea1y h\u1ecdc. C\u00e1c ch\u00ed s\u0129 trong phong tr\u00e0o Duy T\u00e2n, \u0110\u00f4ng Du, ph\u1ea7n l\u1edbn \u0111\u1ec1u l\u00e0 h\u1ecdc tr\u00f2 c\u1ee7a c\u1ee5, nh\u01b0 c\u00e1c \u00f4ng Phan B\u1ed9i Ch\u00e2u, Ng\u00f4 \u0110\u1ee9c K\u1ebf, \u0110\u1eb7ng Nguy\u00ean C\u1ea9n... C\u1ee5 \u0111\u01b0\u1ee3c m\u1ecdi ng\u01b0\u1eddi nh\u1ea5t tr\u00ed t\u00f4n l\u00e0 m\u1ed9t v\u1ecb th\u1ea7y cao qu\u00fd nh\u1ea5t, kh\u00f4ng ch\u1ec9 \\\"d\u1ea1y ch\u1eef\\\" m\u00e0 ch\u1ee7 y\u1ebfu l\u00e0 \\\"d\u1ea1y ng\u01b0\u1eddi\\\". Khi c\u1ee5 m\u1ea5t (1917), Phan B\u1ed9i Ch\u00e2u g\u1eedi l\u1eddi \u0111i\u1ebfu, c\u00f3 c\u00e2u: \\\"Kinh s\u01b0 d\u1ecb \u0111\u1eafc nh\u00e2n s\u01b0 nan t\u1ea7m\\\" (Th\u1ea7y h\u1ecdc v\u1ec1 kinh truy\u1ec7n d\u1ec5 c\u00f3, th\u1ea7y h\u1ecdc v\u1ec1 nh\u00e2n c\u00e1ch kh\u00f3 t\u00ecm). Kh\u00f4ng ph\u1ea3i ch\u1ec9 c\u00f3 nh\u1eefng h\u1ecdc sinh c\u1ee7a Nguy\u1ec5n Th\u1ee9c T\u1ef1 m\u1edbi tham gia c\u00e1ch m\u1ea1ng. B\u1ed1n ng\u01b0\u1eddi con trai c\u1ee7a c\u1ee5 \u0111\u1ec1u ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng phong tr\u00e0o Duy T\u00e2n, \u0110\u00f4ng Du v\u00e0 \u0111\u1ec1u b\u1ecb \u0111\u1ebf qu\u1ed1c Ph\u00e1p kh\u1ee7ng b\u1ed1. B\u00e0i ca tr\u00ean \u0111\u00e2y \u0111\u00e3 nh\u1eafc \u0111\u1ebfn t\u00ean c\u1ee7a b\u1ed1n ng\u01b0\u1eddi \u1ea5y: Nguy\u1ec5n Th\u1ee9c C\u00e0nh, Nguy\u1ec5n Th\u1ee9c \u0110\u01b0\u1eddng, Nguy\u1ec5n Th\u1ee9c Bao, Nguy\u1ec5n Th\u1ee9c \u0110\u1ed9. Trong s\u1ed1 nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi n\u00e0y, n\u1ed5i b\u1eadt l\u00e0 Nguy\u1ec5n Th\u1ee9c \u0110\u01b0\u1eddng, c\u00f3 t\u00ean l\u00e0 Tr\u1ea7n H\u1eefu L\u1ef1c, m\u1ed9t y\u1ebfu nh\u00e2n c\u1ee7a Vi\u1ec7t Nam Quang Ph\u1ee5c h\u1ed9i, \u0111\u00e3 ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng \u1edf Nh\u1eadt, b\u1ecb b\u1eaft \u1edf Xi\u00eam, v\u00e0 b\u1ecb x\u1eed b\u1eafn \u1edf B\u1ea1ch Mai (H\u00e0 N\u1ed9i) n\u0103m 1916. CHUY\u1ec6N T\u1ee8 H\u1ed4 \u1ede NGH\u1ec6 AN T\u1ee9 H\u1ed5 kh\u00f4ng ph\u1ea3i ch\u1ec9 \u0111\u01b0\u1ee3c t\u00ednh trong gi\u1edbi v\u0103n ch\u01b0\u01a1ng. Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi ngang t\u00e0ng, nh\u1eefng v\u00f5 s\u0129 c\u0169ng \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u01b0a v\u00e0o h\u00e0ng t\u1ee9 h\u1ed5. T\u1ea1i Ngh\u1ec7 An, v\u00f9ng Nghi L\u1ed9c, h\u1ed3i th\u1ebf k\u1ef7 19 t\u1ed5ng \u0110\u1eb7ng X\u00e1 c\u0169ng c\u00f3 t\u1ee9 h\u1ed5. C\u00e2u th\u00e0nh ng\u1eef quen thu\u1ed9c l\u00e0: \u0110\u1eb7ng x\u00e1 t\u1ee9 h\u1ed5 Th\u00e1i B\u1ea3o Y\u00ean C\u01b0\u01a1ng. \u0110\u00f3 l\u00e0 b\u1ed1n \u00f4ng: Ho\u00e0ng Phan Th\u00e1i, Nguy\u1ec5n H\u1eefu Ch\u00ednh (t\u1ee9c B\u1ea3o), Nguy\u1ec5n V\u0103n Y\u00ean v\u00e0 Nguy\u1ec5n V\u0103n C\u01b0\u01a1ng. Trong phong tr\u00e0o C\u1ea7n V\u01b0\u01a1ng v\u00e0 Duy T\u00e2n \u1edf Ngh\u1ec7 T\u0129nh, ng\u01b0\u1eddi ta c\u0169ng tr\u1ea7m tr\u1ed3 v\u1ec1 b\u1ed1n ng\u01b0\u1eddi d\u0169ng s\u0129, xu\u1ea5t hi\u1ec7n v\u00e0o ra tr\u00ean d\u00e3y H\u1ed3ng L\u0129nh, l\u00e0m cho qu\u00e2n Ph\u00e1p v\u00e0 b\u1ecdn tay sai m\u1ea5t \u0103n m\u1ea5t ng\u1ee7. D\u00e2n","ch\u00fang nh\u1eafc \u0111\u1ebfn: \\\"H\u1ed3ng S\u01a1n t\u1ee9 h\u1ed5\\\": Qu\u1ea3ng, Quy\u00ean, Trang, H\u00e9t. \u0110\u00f3 l\u00e0 c\u00e1c \u00f4ng Ng\u00f4 Qu\u1ea3ng, \u0110\u1ed9i Quy\u00ean, \u0110\u1ed7 \u0110\u1ee9c Trang v\u00e0 L\u00ea T\u1ea5t Hi\u1ec7t, nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi ki\u00ean quy\u1ebft \u0111\u00e1nh Ph\u00e1p \u0111\u1ebfn c\u00f9ng. Ng\u01b0\u1ee3c d\u00f2ng l\u1ecbch s\u1eed, c\u00f2n c\u00f3 c\u00e2u ca dao: Th\u1ee9 nh\u1ea5t ph\u1ee7 Th\u1eadt, ph\u1ee7 Th\u00e0 Th\u1ee9 hai H\u1ea7u H\u1eefu, th\u1ee9 ba th\u00edm L\u01b0\u1eddng C\u00e1c c\u1ee5 b\u1ea3o r\u1eb1ng b\u1ed1n ng\u01b0\u1eddi n\u00e0y gi\u00e0u nh\u1ea5t n\u01b0\u1edbc, h\u1ed3i \u0111\u1ea7u th\u1ebf k\u1ef7 XVIII. H\u1ecd \u0111\u00e3 cho ch\u00faa Tr\u1ecbnh vay ti\u1ec1n l\u00e0m qu\u00e2n l\u01b0\u01a1ng \u0111i \u0111\u00e1nh ch\u00faa Nguy\u1ec5n \u1edf \u0110\u00e0ng Trong. Ch\u01b0a tra c\u1ee9u \u0111\u01b0\u1ee3c tr\u00ean th\u1ef1c t\u1ebf t\u00ean c\u1ee7a h\u1ecd l\u00e0 g\u00ec, tr\u1eeb c\u00f3 \u00f4ng H\u1ea7u H\u1eefu. M\u1ed9t b\u1ea3n gia ph\u1ea3 t\u00ecm th\u1ea5y \u1edf x\u00e3 Ho\u00e0ng S\u01a1n, huy\u1ec7n Nam \u0110\u00e0n cho bi\u1ebft H\u1ea7u H\u1eefu t\u00ean l\u00e0 Nguy\u1ec5n \u0110\u00ecnh Tu\u1ea5n. L\u1ea1i c\u00f2n c\u00f3 c\u00e2u h\u00e1t: Th\u1ee9 nh\u1ea5t \u00f4ng gi\u00e1o Ngc Ma Th\u1ee9 hai C\u00f4ng Kh\u1ea3i, th\u1ee9 ba Cao B\u1eb1ng. C\u00e2u n\u00e0y l\u00e0 \u0111\u1ec3 t\u00f4n vinh ba ng\u01b0\u1eddi n\u1ed5i ti\u1ebfng \u0111\u1ee9c \u0111\u1ed9, nghi\u00eam minh, th\u01b0\u1eddng b\u00eanh v\u1ef1c cho nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi oan \u1ee9c. C\u1ea3 ba \u0111\u1ec1u c\u00f9ng qu\u00ea \u1edf huy\u1ec7n Can L\u1ed9c. \u00d4ng gi\u00e1o Th\u1ee5 \u1edf Ng\u1ecdc Ma c\u00f3 t\u00ean l\u00e0 Phan Kim. \u00d4ng c\u1ed1ng Kh\u1ea3i t\u00ean th\u1ef1c l\u00e0 Nguy\u1ec5n V\u0103n To\u1ea1i, l\u00e0 ch\u00e1u s\u00e1u \u0111\u1eddi c\u1ee7a t\u1ec3 t\u01b0\u1edbng Nguy\u1ec5n V\u0103n Giai. \\\"Th\u1ee9 ba Cao B\u1eb1ng\\\" m\u1ea5y ch\u1eef n\u00e0y \u0111\u1eb7t h\u01a1i \u00e9p, nh\u01b0ng h\u00e1t l\u00ean, ng\u01b0\u1eddi \u0111\u1ecba ph\u01b0\u01a1ng hi\u1ec3u ngay l\u00e0 ch\u1ec9 v\u00e0o \u00f4ng L\u01b0u C\u00f4ng \u0110\u1ea1o. \u00d4ng n\u00e0y l\u00e0 b\u1ea1n h\u1ecdc c\u1ee7a Nguy\u1ec5n C\u00f4ng Tr\u1ee9, c\u0169ng \u0111\u1ed7 c\u1eed nh\u00e2n v\u00e0 c\u00f3 l\u00e0m quan \u1edf t\u1ec9nh Cao B\u1eb1ng.","M\u1edcI C\u1eccP L\u00c0M L\u00dd TR\u01af\u1edeNG Ng\u00e0y trung thu n\u0103m B\u00ednh Th\u00e2n (1896), \u00f4ng c\u1eed Ch\u00e2u Giang l\u00e0 B\u00f9i T\u1eed Mai thu\u1eadt chuy\u1ec7n: \u201cTheo l\u1eddi c\u1ee5 th\u00e2n sinh ra \u00f4ng, c\u00f3 x\u00e3 thu\u1ed9c t\u1ec9nh Kh\u00e1nh Ho\u00e0, \u1edf l\u1eabn b\u00ean r\u1eebng, h\u00e0ng n\u0103m, c\u1ee9 \u0111\u1ebfn chi\u1ec1u ba m\u01b0\u01a1i t\u1ebft l\u00e0 h\u1ecdp k\u1ef3 l\u00e3o trong l\u00e0ng, li\u00ean doanh li\u00ean k\u1ebft, l\u1eadp gi\u1ea5y b\u1ea3o c\u1eed cho c\u1ecdp l\u00e0m l\u00fd tr\u01b0\u1edfng. H\u1ecd bi\u1ec7n x\u00f4i, r\u01b0\u1ee3u, l\u00e0m th\u1ecbt m\u1ed9t con l\u1ee3n \u0111\u1eb7t l\u00ean m\u00e2m, tr\u00ean \u0111\u1ec3 t\u1edd gi\u1ea5y b\u1ea3o c\u1eed, ghi r\u00f5 l\u00e0 \u0111\u00e3 nh\u1ea5t tr\u00ed c\u1eed c\u1ecdp l\u00e0m l\u00fd tr\u01b0\u1edfng c\u1ee7a l\u00e0ng, Th\u1ebf l\u00e0, trong c\u1ea3 n\u0103m \u1ea5y, d\u00e2n l\u00e0ng ai v\u00e0o r\u1eebng ki\u1ebfm c\u1ee7i, \u0111\u00e0o khoai m\u00e0i, l\u1ea5y c\u1ee7 n\u00e2u, h\u1ec5 nghe th\u1ea5y ti\u1ebfng c\u00e2y c\u1ed1i rung \u0111\u1ed9ng, \u0111\u1ec1u k\u00eau to l\u00ean: \u00f4ng l\u00fd \u01a1i \u00f4ng l\u00fd, t\u00f4i l\u00e0 ng\u01b0\u1eddi trong l\u00e0ng \u0111\u00e2y, \u0111\u1eebng c\u00f3 l\u1ea7m. Ho\u1eb7c c\u00f3 khi h\u1ecd ki\u1ebfm \u0111\u01b0\u1ee3c l\u00e2m s\u1ea3n ch\u1ea5t \u0111N trong r\u1eebng, kh\u00f4ng k\u1ecbp \u0111\u01b0a v\u1ec1, c\u0169ng h\u00f4 l\u1edbn: \\\"\u0110\u00e2y l\u00e0 c\u1ee7a ng\u01b0\u1eddi l\u00e0ng, nh\u1edd \u00f4ng l\u00fd tr\u00f4ng h\u1ed9, \u0111\u1eebng cho ai l\u1ea5y tr\u1ed9m\\\". V\u1eady m\u00e0 k\u1ebft qu\u1ea3 r\u1ea5t k\u1ef3 l\u1ea1. C\u1ea3 n\u0103m, d\u00e2n l\u00e0ng kh\u00f4ng ai b\u1ecb c\u1ecdp v\u1ed3. C\u00f3 l\u1ea7n, c\u00f3 ng\u01b0\u1eddi l\u00e0ng kh\u00e1c \u0111\u1ebfn l\u1ea5y tr\u1ed9m c\u1ee7i, b\u1ecb c\u1ecdp \u0111u\u1ed5i cho b\u1ecf ch\u1ea1y. L\u1ea1i c\u00f3 l\u00fac, ru\u1ed9ng n\u01b0\u01a1ng ven n\u00fai b\u1ecb kh\u1ec9 ra ph\u00e1 ph\u00e1ch, ch\u1ee9c d\u1ecbch trong l\u00e0ng tr\u00e8o l\u00ean c\u00e2y cao, n\u00f3i to: \u201cB\u1ecdn kh\u1ec9 ra ng\u1eaft l\u00faa, l\u00e0m h\u1ea1i ru\u1ed9ng n\u01b0\u01a1ng c\u1ee7a d\u00e2n, \u00f4ng l\u00fd kh\u00f4ng bi\u1ebft hay sao m\u00e0 \u0111\u1ec3 ch\u00fang t\u00e1c qu\u00e1i nh\u01b0 v\u1eady?\\\" Th\u1ebf l\u00e0 ng\u00e0y h\u00f4m sau, th\u1ebf n\u00e0o d\u00e2n l\u00e0ng c\u0169ng th\u1ea5y v\u00e0i ba con kh\u1ec9 ch\u1ebft \u1edf b\u1edd ru\u1ed9ng. Tai ho\u1ea1 m\u00f9a m\u00e0ng nh\u1edd th\u1ebf m\u00e0 tr\u00e1nh kh\u1ecfi. TH\u00c0NH HO\u00c0NG... S\u1ed0NG D\u00e2n ch\u00fang v\u00e0 ch\u1ee9c d\u1ecbch l\u00e0ng Y\u00ean L\u1ea1c, huy\u1ec7n N\u00f4ng C\u1ed1ng, t\u1ec9nh Thanh Ho\u00e1 b\u0103n kho\u0103n lo l\u1eafng v\u00ec t\u00ecnh h\u00ecnh c\u1ee7a l\u00e0ng: nhi\u1ec1u b\u1ec7nh t\u1eadt x\u1ea3y ra, vi\u1ec7c sinh ho\u1ea1t l\u00e0m \u0103n g\u1eb7p nhi\u1ec1u tr\u1edf ng\u1ea1i v\u00e0 ng\u00e0y c\u00e0ng sa s\u00fat. C\u00f3 ng\u01b0\u1eddi, ch\u1eb3ng bi\u1ebft c\u0103n c\u1ee9 v\u00e0o \u0111\u00e2u, m\u00e1ch cho l\u00e0ng bi\u1ebft l\u00e0 ph\u1ea3i v\u00e0o t\u1eadn l\u00e0ng Qu\u1ef3nh \u0110\u00f4i, huy\u1ec7n Qu\u1ef3nh L\u01b0u, t\u1ec9nh Ngh\u1ec7 An m\u1eddi cho \u0111\u01b0\u1ee3c m\u1ed9t \u00f4ng quan \u0111\u00e3 ngh\u1ec9 h\u01b0u, \u0111\u00e3 nhi\u1ec1u n\u0103m l\u00e0m vi\u1ec7c \u1edf Thanh Ho\u00e1 v\u1ec1 l\u00e0m Th\u00e0nh ho\u00e0ng (!) th\u00ec m\u1edbi y\u00ean \u1ed5n \u0111\u01b0\u1ee3c (?)","L\u00e0ng \u0111\u00e3 l\u00e0m theo l\u1eddi khuy\u00ean \u1ea5y. H\u1ecd cho ng\u01b0\u1eddi \u0111i Qu\u1ef3nh \u0110\u00f4i t\u00ecm hi\u1ec3u t\u00ecnh h\u00ecnh. Qu\u1ea3 th\u1ef1c, \u1edf \u0111\u00e2y c\u00f3 \u00f4ng Ho\u00e0ng M\u1eadu, \u0111\u1ed7 ph\u00f3 b\u1ea3ng n\u0103m 1895, \u0111\u01b0\u1ee3c c\u1eed l\u00e0m quan \u1edf Thanh Ho\u00e1 trong th\u1eddi gian kh\u00e1 d\u00e0i. T\u1eeb n\u0103m 1897, \u00f4ng \u0111\u00e3 l\u00e0m tri huy\u1ec7n N\u00f4ng C\u1ed1ng, r\u1ed3i tri huy\u1ec7n Qu\u1ea3ng X\u01b0\u01a1ng. T\u00ednh ng\u01b0\u1eddi c\u01b0\u01a1ng tr\u1ef1c, \u00f4ng kh\u00f4ng ch\u1ecbu quy lu\u1ef5 quan tr\u00ean, nh\u1ea5t l\u00e0 \u0111\u1ed1i v\u1edbi b\u1ecdn quan ch\u1ee9c ng\u01b0\u1eddi Ph\u00e1p, \u00f4ng ngang nhi\u00ean ch\u1ed1ng \u0111\u1ed1i. Ch\u00fang kh\u00f4ng cho \u00f4ng l\u00e0m quan n\u1eefa, \u0111\u1ed5i sang l\u00e0m Gi\u00e1o th\u1ee5 \u1edf Th\u1ecd Xu\u00e2n (c\u0169ng thu\u1ed9c Thanh Ho\u00e1), r\u1ed3i v\u1ec1 h\u01b0u trong c\u1ea3nh ngh\u00e8o n\u00e0n, ng\u00e2m th\u01a1, u\u1ed1ng r\u01b0\u1ee3u l\u00e0m vui. \u0110i\u1ec1u tra c\u1ee5 th\u1ec3 r\u1ed3i, d\u00e2n l\u00e0ng Y\u00ean L\u1ea1c s\u1eafm s\u1eeda l\u1ec5 v\u1eadt, \u0111\u1ebfn nh\u00e0 Ho\u00e0ng M\u1eadu xin r\u01b0\u1edbc \u00f4ng v\u1ec1 l\u00e0m... Th\u00e0nh Ho\u00e0ng! Ho\u00e0ng M\u1eadu kh\u00f4ng hi\u1ec3u \u0111\u1ea7u \u0111u\u00f4i th\u1ebf n\u00e0o c\u1ea3. Nh\u01b0ng \u00f4ng v\u1eabn chi\u1ec1u theo \u00fd h\u1ecd. \u0110\u1ebfn n\u01a1i, d\u00e2n ch\u00fang gi\u00e0nh cho \u00f4ng m\u1ed9t ch\u1ed7 \u1edf ngay trong \u0111\u00ecnh l\u00e0ng v\u00e0 c\u0169ng... c\u00fang l\u1ec5 \u00f4ng nh\u01b0 m\u1ed9t v\u1ecb th\u1ea7n v\u1eady. \u00d4ng h\u1ebft s\u1ee9c t\u1eeb ch\u1ed1i, b\u1ea3o m\u00ecnh l\u00e0 ng\u01b0\u1eddi ch\u1ee9 kh\u00f4ng ph\u1ea3i l\u00e0 th\u1ea7n. Song \u00f4ng c\u0169ng kh\u00f4ng th\u1ec3 b\u1ecf v\u1ec1, m\u00e0 vui l\u00f2ng \u1edf l\u1ea1i v\u1edbi b\u00e0 con, nh\u1eadn l\u00e0m m\u1ed9t v\u1ecb t\u00f4n tr\u01b0\u1edfng, b\u00e0y v\u1ebd cho tr\u1ebb em h\u1ecdc h\u00e0nh; g\u00f3p \u00fd ki\u1ebfn gi\u1ea3i quy\u1ebft nh\u1eefng vi\u1ec7c x\u1ea3y ra trong l\u00e0ng x\u00f3m. \u0110i\u1ec1u l\u1ea1 l\u00e0, theo nhi\u1ec1u ng\u01b0\u1eddi chi\u00eam nghi\u1ec7m, t\u1eeb ng\u00e0y c\u00f3 s\u1ef1 hi\u1ec7n di\u1ec7n c\u1ee7a \u00f4ng, l\u00e0ng Y\u00ean L\u1ea1c tr\u1edf n\u00ean th\u1ecbnh v\u01b0\u1ee3ng, \u0111inh s\u1ed1 \u0111\u01b0\u1ee3c t\u0103ng l\u00ean, m\u00f9a m\u00e0ng kh\u00f4ng b\u1ecb th\u1ea5t b\u00e1t. H\u1ecd c\u00e0ng tin \u00f4ng \u0111\u00fang l\u00e0 v\u1ecb... Th\u00e0nh ho\u00e0ng! Ho\u00e0ng M\u1eadu \u1edf l\u1ea1i Y\u00ean L\u1ea1c m\u1ed9t th\u1eddi gian. Khi \u0111\u00e3 gi\u00e0 (b\u1ea3y m\u01b0\u01a1i t\u00e1m tu\u1ed5i) \u00f4ng c\u1ed1 xin tr\u1edf v\u1ec1 qu\u00ea c\u0169. V\u1ecb th\u00e0nh ho\u00e0ng \\\"s\u1ed1ng\\\", nh\u1eefng ng\u00e0y cu\u1ed1i \u0111\u1eddi, v\u1eabn ngh\u00e8o n\u00e0n thanh b\u1ea1ch nh\u01b0 khi l\u00e0 vi\u00ean quan t\u00fang thi\u1ebfu l\u00fac v\u1ec1 h\u01b0u. (Theo s\u00e1ch Qu\u1ef3nh \u0110\u00f4i c\u1ed5 kim s\u1ef1 t\u00edch H\u01b0\u01a1ng bi\u00ean 1878 - 1918) TH\u01a0 T\u1eea L\u00c3O H\u00daNG, PH\u00da QU\u00cd M\u1ee4 B\u00d4NG T\u1eeb cu\u1ed1i th\u1ebf k\u1ef7 XIX \u0111\u1ea7u th\u1ebf k\u1ef7 XX th\u01b0\u1eddng l\u01b0u truy\u1ec1n \u1edf H\u00e0 N\u1ed9i th\u00e0nh ng\u1eef \\\"H\u00e0 Th\u00e0nh t\u1ee9 qu\u00fd\\\" \u0111\u1ec3 ch\u1ebf gi\u1ec5u 4 nh\u00e2n v\u1eadt: L\u00e3o H\u00fang l\u00e0 Ph\u1ea1m V\u0103n To\u00e1n, ng\u01b0\u1eddi \u1edf l\u00e0ng L\u00e1ng, chuy\u00ean tr\u1ed3ng rau h\u00fang. Ph\u1ea1m l\u00e0m quan \u0111\u1ebfn th\u01b0\u1ee3ng th\u01b0, n\u00ean c\u0169ng g\u1ecdi l\u00e0 \u00f4ng Th\u01b0\u1ee3ng H\u00fang. R\u1ea5t","s\u00ednh v\u0103n ch\u01b0\u01a1ng, th\u01a1 l\u00e0m nhi\u1ec1u v\u00e0 r\u1ea5t d\u1edf, song l\u1ea1i hay khoe t\u00e0i v\u00e0 th\u00edch ng\u01b0\u1eddi ta khen. M\u1ee5 B\u00f4ng l\u00e0 v\u1ee3 l\u1ebd Ho\u00e0ng Cao Kh\u1ea3i, l\u1ee3i d\u1ee5ng \u0111\u1ecba v\u1ecb c\u1ee7a ch\u1ed3ng b\u00f2n r\u00fat c\u1ee7a c\u1ea3i n\u00ean gi\u00e0u. Phan \u0110i\u1ec7n c\u0169ng c\u00f3 b\u00e0i th\u01a1 ch\u1ebf gi\u1ec5u b\u00e0 B\u00f4ng. C\u00f4 H\u1ed3ng, l\u00e0 c\u00f4 T\u01b0 H\u1ed3ng, t\u00ean th\u1eadt l\u00e0 Tr\u1ea7n Th\u1ecb Lan, ng\u01b0\u1eddi huy\u1ec7n B\u00ecnh L\u1ee5c (Nam H\u00e0), b\u1ecf ra H\u00e0 N\u1ed9i l\u1ea5y T\u00e2y v\u00e0 ki\u1ebfm \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u1ecba v\u1ecb. C\u00e2u \u0111\u1ed1i c\u00f3 c\u00e2u \\\"L\u00e0m \u0111\u0129 c\u00f3 t\u00e0n c\u00f3 t\u00e1n...\\\" l\u00e0 ch\u1ec9 v\u00e0o nh\u00e2n v\u1eadt n\u00e0y. Ch\u00fa B\u01b0\u1edfi l\u00e0 B\u1ea1ch Th\u00e1i B\u01b0\u1edfi, ng\u01b0\u1eddi l\u00e0ng Y\u00ean Ph\u00fac, huy\u1ec7n Th\u01b0\u1eddng T\u00edn, c\u00f3 t\u00e0i kinh doanh tr\u1edf n\u00ean m\u1ed9t t\u01b0 s\u1ea3n ti\u1ebfng t\u0103m h\u1ed3i \u0111\u1ea7u th\u1ebf k\u1ef7. C\u00e2u tr\u00ean \u0111\u00e2y c\u00f3 khi \u0111\u1ecdc kh\u00e1c: Phong l\u01b0u ch\u00fa B\u00e1t Ph\u00fa qu\u00fd d\u00ec T\u01b0 Quy\u1ec1n th\u1ebf b\u00e0 B\u00f4ng Th\u01a1 t\u1eeb \u00f4ng H\u00fang. N\u1ef0C C\u01af\u1edcI HAI B\u1ea2Y M\u01af\u1edcI BA TR\u1edcI L\u00c0M TR\u1eacN GI\u00d3 T\u00c1M G\u00c0 CH\u1ebeT THI\u00caU Ch\u00e1nh m\u1eadt th\u00e1m Trung K\u1ef3 S\u00f4 Nhi suy ngh\u0129 m\u00e3i h\u00e0ng th\u00e1ng tr\u1eddi m\u00e0 v\u1eabn ch\u01b0a l\u00e0m sao t\u00ecm \u0111\u01b0\u1ee3c c\u00e2u gi\u1ea3i \u0111\u00e1p cho s\u1ef1 b\u0103n kho\u0103n c\u1ee7a m\u00ecnh. Y v\u1ed1n t\u1ef1 ph\u1ee5 l\u00e0 n\u1eafm v\u1eefng v\u0103n ho\u00e1, n\u1eafm v\u1eefng l\u1ecbch s\u1eed Vi\u1ec7t Nam, hi\u1ec3u s\u00e2u phong t\u1ee5c x\u1ee9 n\u00e0y, n\u00f3i ti\u1ebfng Vi\u1ec7t kh\u00f4ng k\u00e9m g\u00ec ng\u01b0\u1eddi Vi\u1ec7t Th\u1ebf m\u00e0 c\u00f3 hai c\u00e2u l\u1ee5c b\u00e1t do b\u1ecdn tay ch\u00e2n nh\u1eb7t v\u1ec1 b\u00e1o c\u00e1o th\u00ec l\u1ea1i kh\u00f4ng sao hi\u1ec3u \u0111\u01b0\u1ee3c. R\u1eafc r\u1ed1i, m\u00f9 t\u1ecbt qu\u00e1! Hai b\u1ea3y th\u00ec m\u01b0\u1eddi b\u1ed1n ch\u1ee9 sao l\u1ea1i m\u01b0\u1eddi ba? Tr\u1eadn gi\u00f3 g\u00ec m\u00e0 thi\u00eau ch\u1ebft g\u00e0? V\u00e0 sao l\u1ea1i t\u00e1m g\u00e0 ch\u1ee9 kh\u00f4ng ph\u1ea3i \u00edt h\u01a1n hay nhi\u1ec1u h\u01a1n? C\u00e2u h\u00e1t b\u00e2ng qu\u01a1 hay l\u00e0 m\u1ed9t ki\u1ec3u th\u00f4ng b\u00e1o m\u1eadt c\u1ee7a m\u1ed9t nh\u00f3m ch\u1ed1ng \u0111\u1ed1i n\u00e0o?","Ngh\u0129 m\u00e3i kh\u00f4ng ra, S\u00f4 Nhi \u0111\u00e0nh t\u00ecm \u0111\u1ebfn m\u1ed9t c\u1ee5 l\u00e3o nho n\u1ed5i ti\u1ebfng t\u00e0i hoa, uy\u00ean b\u00e1c \u1edf th\u00e0nh ph\u1ed1 Hu\u1ebf \u0111\u1ec3 c\u1ea7u xin gi\u1ea3i th\u00edch. C\u00f3 ng\u01b0\u1eddi n\u00f3i v\u1ecb l\u00e3o nho n\u00e0y ch\u00ednh l\u00e0 c\u1ee5 \u01afng B\u00ecnh Th\u00fac Gia th\u1ecb. C\u1ee5 c\u01b0\u1eddi: - Quan l\u1edbn v\u1ed1n l\u00e0 ng\u01b0\u1eddi cao minh, l\u1ea1i r\u1ea5t am hi\u1ec3u v\u0103n ho\u00e1 Vi\u1ec7t Nam ch\u00fang t\u00f4i, sao l\u1ea1i ph\u1ea3i b\u0103n kho\u0103n v\u1ec1 m\u1ed9t c\u00e2u ca t\u1ea7m th\u01b0\u1eddng nh\u01b0 v\u1eady? S\u00f4 Nhi c\u1ed1 gi\u1ea5u s\u1ef1 ng\u01b0\u1ee3ng ng\u1eebng, t\u00ecm c\u00e1ch kh\u01a1i g\u1ee3i: - Th\u01b0a c\u1ee5, t\u00f4i ngh\u0129 c\u00e2u n\u00e0y ch\u1eb3ng ph\u1ea3i l\u00e0 c\u00e2u h\u00e1t t\u1ea7m th\u01b0\u1eddng! Bi\u1ebft \u0111\u00e2u c\u00f3 \u0111i\u1ec1u g\u00ec b\u00ed m\u1eadt trong \u0111\u00f3. T\u00f4i \u0111\u00e3 bi\u1ebft tr\u01b0\u1edbc \u0111\u00e2y \u00f4ng Tr\u1ea7n Cao V\u00e2n c\u00f3 b\u00e0i th\u01a1 v\u1ecbnh xe ho\u1ea3! B\u1ec1 ngo\u00e0i l\u00e0 ng\u00e2m v\u1ecbnh, m\u00e0 b\u1ec1 trong l\u1ea1i h\u1eb9n gi\u1edd kh\u1edfi lo\u1ea1n. C\u1ee5 \u0111\u1ed3 c\u00e0ng c\u01b0\u1eddi to: - Th\u01b0a quan l\u1edbn! Ng\u00e0i b\u1ecb l\u1ea7m b\u1edfi s\u1ef1 m\u00e9o m\u00f3 nh\u00e0 ngh\u1ec1 r\u1ed3i. Ch\u1eb3ng c\u00f3 m\u1eadt hi\u1ec7u g\u00ec \u1edf \u0111\u00e2y c\u1ea3. Ch\u1ec9 l\u00e0 c\u00e2u h\u00e1t ch\u00e2m ch\u1ecdc chuy\u1ec7n th\u1eddi s\u1ef1 m\u1ed9t t\u00ed th\u00f4i. T\u00f4i xin ph\u00e9p c\u1eaft ngh\u0129a \u0111\u1ec3 quan l\u1edbn r\u00f5. Ng\u00e0i c\u00f3 nh\u1edb r\u1eb1ng n\u0103m ngo\u00e1i, theo \u00e2m l\u1ecbch l\u00e0 n\u0103m nhu\u1eadn hai th\u00e1ng b\u1ea3y kh\u00f4ng n\u00e0o? M\u1ed9t n\u0103m hai th\u00e1ng b\u1ea3y, th\u00e0nh ra c\u00f3 13 th\u00e1ng ch\u1ee9 kh\u00f4ng ph\u1ea3i 12 th\u00e1ng nh\u01b0 th\u01b0\u1eddng l\u1ec7. S\u1ef1 th\u1ef1c l\u00e0 th\u1ebf \u0111\u1ea5y th\u00f4i. S\u00f4 Nhi nh\u01b0 s\u1ef1c t\u1ec9nh, c\u1ea3m th\u1ea5y th\u1eb9n th\u00f9ng v\u00ec s\u1ef1 d\u1ed1t n\u00e1t c\u1ee7a m\u00ecnh, v\u1ed9i v\u00e0ng \u0111\u1ee1 l\u1eddi: - Ph\u1ea3i, ph\u1ea3i! Th\u1ebf m\u00e0 t\u00f4i ngh\u0129 m\u00e3i kh\u00f4ng ra. Xin c\u1ea3m \u01a1n c\u1ee5. C\u00e2u l\u1ee5c l\u00e0 nh\u01b0 th\u1ebf. Th\u1ebf c\u00f2n c\u00e2u b\u00e1t? C\u1ee5 \u0111\u1ed3 \u0111\u1ee7ng \u0111\u1ec9nh, t\u1ee7m t\u1ec9m c\u01b0\u1eddi: - \u00c0 v\u1ec1 c\u00e2u b\u00e1t th\u00ec... mu\u1ed1n gi\u1ea3i th\u00edch, t\u00f4i ph\u1ea3i xin quan l\u1edbn \u0111\u1ea1i x\u00e1 cho tr\u01b0\u1edbc \u0111\u00e3. S\u00f4 Nhi ra v\u1ebb th\u00e2n m\u1eadt, r\u1ed9ng r\u00e3i: - C\u00f3 h\u1ec1 g\u00ec \u0111\u00e2u. C\u1ee5 gi\u1ea3ng cho l\u00e0 qu\u00fd, xin \u0111\u1eebng ng\u1ea1i. C\u1ee5 \u0111\u1ed3 v\u1eabn gi\u1eef n\u1ee5 c\u01b0\u1eddi th\u01b0 th\u00e1i tr\u00ean m\u00f4i:","- Xin l\u1ed7i, \u0111\u1ec3 \u0111\u01b0\u1ee3c nh\u1eafc l\u1ea1i v\u1edbi quan l\u1edbn v\u1ec1 c\u00e1i tang c\u1ee7a Ch\u00ednh ph\u1ee7 B\u1ea3o h\u1ed9 ta n\u0103m ngo\u00e1i. Quan l\u1edbn ch\u1eafc ch\u01b0a qu\u00ean l\u00e0 quan to\u00e0n quy\u1ec1n Patxki\u00ea (Pasquier) \u0111\u00e1p m\u00e1y bay v\u1ec1 Ph\u00e1p, \u0111\u00e3 b\u1ecb n\u1ea1n v\u00ec m\u00e1y bay b\u1ed1c ch\u00e1y (1933). Nh\u1edb l\u1ea1i c\u00e1i tang \u1ea5y th\u00ec c\u00e2u ca dao kia s\u1ebd tr\u1edf n\u00ean d\u1ec5 hi\u1ec3u v\u00f4 c\u00f9ng. Ng\u01b0\u1eddi Nam \u0111\u1ecdc ch\u1eef Batxki\u00ea ra th\u00e0nh B\u00e1t k\u00ea! M\u00e0 b\u00e1t k\u00ea th\u00ec c\u00f3 ngh\u0129a l\u00e0 t\u00e1m g\u00e0! Tr\u1eddi l\u00e0m tr\u1eadn gi\u00f3 n\u00ean m\u00e1y bay m\u1edbi b\u1ed1c ch\u00e1y! Ch\u00e1y n\u00ean \u00f4ng \\\"B\u00e1t k\u00ea\\\" b\u1ecb ch\u1ebft thi\u00eau ch\u1ee9 c\u00f3 g\u00ec l\u1ea1 \u0111\u00e2u. CU\u1ed8C H\u00c0NH QU\u00c2N K\u1ef2 L\u1ea0 H\u00ecnh nh\u01b0 c\u00f3 nhi\u1ec1u ng\u01b0\u1eddi tin r\u1eb1ng trong cu\u1ed9c h\u00e0nh qu\u00e2n th\u1ea7n t\u1ed1c ra B\u1eafc ti\u00eau di\u1ec7t m\u1ea5y ch\u1ee5c v\u1ea1n qu\u00e2n T\u00f4n S\u0129 Ngh\u1ecb (1793) vua Quang Trung \u0111\u00e3 c\u00f3 k\u1ebf ho\u1ea1ch chuy\u1ec3n qu\u00e2n \u0111\u1ed9c \u0111\u00e1o. Qu\u00e2n \u0111i li\u00ean t\u1ee5c tr\u00ean \u0111\u01b0\u1eddng kh\u00f4ng ngh\u1ec9, v\u00ec h\u1ecd \u0111i theo nh\u00f3m, m\u1ed7i nh\u00f3m ba ng\u01b0\u1eddi k\u00e8m theo c\u00e1i v\u00f5ng. H\u1ecd lu\u00e2n phi\u00ean nhau ng\u01b0\u1eddi n\u1eb1m, ng\u01b0\u1eddi khi\u00eang n\u00ean c\u1ee9 th\u1ebf m\u00e0 \u0111i, kh\u00f4ng ph\u1ea3i d\u1eebng l\u1ea1i? Th\u1eadt ra \u0111\u00f3 ch\u1ec9 l\u00e0 m\u1ed9t c\u00e2u chuy\u1ec7n truy\u1ec1n v\u0103n, kh\u00f4ng bi\u1ebft c\u0103n c\u1ee9 v\u00e0o \u0111\u00e2u. M\u00e0 ng\u1eabm ra cho k\u1ef9 th\u00ec r\u1ea5t kh\u00f3 th\u1ef1c hi\u1ec7n. H\u00e0nh qu\u00e2n nh\u01b0 th\u1ebf r\u1ea5t d\u1ec1nh d\u00e0ng ph\u1ee9c t\u1ea1p m\u00e0 c\u00f3 khi l\u1ea1i ch\u1eadm h\u01a1n l\u00e0 nhanh. Nh\u01b0ng c\u00e2u chuy\u1ec7n sau \u0111\u00e2y th\u00ec c\u00f3 s\u00e1ch v\u1edf ghi ch\u00e9p r\u00f5 r\u00e0ng. D\u01b0\u1edbi th\u1eddi ch\u00faa Tr\u1ecbnh Doanh, c\u1ea3 x\u1ee9 B\u1eafc s\u00f4i \u0111\u1ed9ng v\u00ec nh\u1eefng cu\u1ed9c kh\u1edfi ngh\u0129a c\u1ee7a n\u00f4ng d\u00e2n. Li\u00ean ti\u1ebfp c\u00e1c phong tr\u00e0o Ng\u00e2n Gi\u00e0, Minh X\u00e1, Qu\u1eadn H\u1ebbo, Qu\u1eadn He, Ho\u00e0ng C\u00f4ng Ch\u1ea5t, L\u00ea Duy M\u1eadt n\u1ed5i l\u00ean, l\u00e0m cho tri\u1ec1u \u0111\u00ecnh ho\u1ea3ng h\u1ed1t. Th\u00e1ng 11 n\u0103m Canh Th\u00e2n (1790), Tr\u1ecbnh Doanh ph\u1ea3i t\u1ef1 m\u00ecnh c\u1ea7m qu\u00e2n ti\u1ebfn v\u1ec1 L\u1ea1c \u0110\u1ea1o (H\u00e0 Nam Ninh) \u0111\u1ec3 \u0111\u00e1nh V\u0169 \u0110\u00ecnh Dung, l\u00e3nh t\u1ee5 c\u1ee7a ngh\u0129a qu\u00e2n Ng\u00e2n Gi\u00e0. Th\u1eeba d\u1ecbp qu\u00e2n l\u00ednh t\u01b0\u1edbng t\u00e1 theo Tr\u1ecbnh Doanh d\u1ed3n h\u1ebft v\u1ec1 S\u01a1n Nam, kinh th\u00e0nh tr\u1ed1ng tr\u1ea3i, ngh\u0129a qu\u00e2n do Nguy\u1ec5n Tuy\u1ec3n c\u1ea7m \u0111\u1ea7u \u0111ang ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng \u1edf Thu\u1eadn Th\u00e0nh (H\u00e0 B\u1eafc) k\u00e9o th\u1eb3ng v\u1ec1 B\u1ed3 \u0110\u1ec1, uy hi\u1ebfp Th\u0103ng Long. T\u00ecnh h\u00ecnh th\u1eadt v\u00f4 c\u00f9ng nguy ng\u1eadp. B\u00e0 V\u0169 Th\u00e1i phi (m\u1eb9 Tr\u1ecbnh Doanh) m\u1ed9t m\u1eb7t xua t\u1ea5t c\u1ea3 v\u1ec7 binh, l\u00ednh h\u1ea7u v\u00e0 d\u00e2n ch\u00fang ra ch\u1eb7n c\u00e1c c\u1eeda th\u00e0nh, m\u1eb7t kh\u00e1c v\u1ed9i v\u00e0ng cho ng\u01b0\u1eddi ho\u1ea3 t\u1ed1c ch\u1ea1y v\u1ec1 c\u00e1c tr\u1ea5n \u0111\u1ec3 c\u1ea5p b\u00e1o. S\u1eed s\u00e1ch x\u01b0a \u0111\u00e3 ca ng\u1ee3i b\u00e0 n\u00e0y. V\u00e0o l\u00fac kh\u00f4ng c\u00f2n t\u01b0\u1edbng t\u00e1 n\u00e0o \u1edf nh\u00e0, \u0111\u00e1m quan v\u0103n kh\u00f4ng ai c\u00f3 m\u01b0u m\u1eb9o g\u00ec, b\u00e0 Th\u00e1i phi t\u1ef1 m\u00ecnh \u0111\u00f4n \u0111\u1ed1c \u0111\u1ec3 b\u1ea3o v\u1ec7 kinh th\u00e0nh. Nh\u01b0 th\u1ebf b\u00e0 c\u0169ng l\u00e0 ng\u01b0\u1eddi gi\u1ecfi.","C\u00e1c v\u1ecb tr\u1ea5n th\u1ee7 ti\u1ebfp tin kinh \u0111\u00f4 b\u1ecb uy hi\u1ebfp; \u0111\u1ec1u cu\u1ed1ng cu\u1ed3ng cho binh v\u1ec1 c\u1ee9u. Nh\u01b0ng th\u1ef1c ra tr\u1ea5n n\u00e0o c\u0169ng \u1edf xa v\u00e0 \u0111\u1ec1u b\u1ecb v\u01b0\u1edbng. Tr\u1ea5n Kinh B\u1eafc l\u00e0 n\u01a1i ph\u1ea3i \u0111\u1ed1i ph\u00f3 v\u1edbi phong tr\u00e0o Ninh X\u00e1, \u0111\u01b0\u1eddng v\u1ec1 kinh \u0111\u00e3 b\u1ecb ch\u1eb7n. Tr\u1ea5n S\u01a1n Nam ph\u1ea3i ph\u1ed1i h\u1ee3p v\u1edbi Tr\u1ecbnh Doanh \u0111\u1ec3 ch\u1ed1ng qu\u00e2n Ng\u00e2n Gi\u00e0. Ch\u1ec9 c\u00f2n tr\u1ea5n S\u01a1n T\u00e2y. V\u1ecb tr\u1ea5n th\u1ee7 \u1edf \u0111\u00e2y, l\u00fac b\u1ea5y gi\u1edd l\u00e0 V\u0103n \u0110\u00ecnh D\u1eadn, v\u1ed9i v\u00e0ng \u0111em qu\u00e2n \u0111\u1ebfn c\u1ee9u. Tuy S\u01a1n T\u00e2y c\u00e1ch Th\u0103ng Long kh\u00f4ng xa l\u1eafm, nh\u01b0ng qu\u00e2n Ninh X\u00e1 t\u1eeb Thu\u1eadn Th\u00e0nh v\u1ec1 B\u1ed3 \u0110\u1ec1, c\u00f2n g\u1ea7n h\u01a1n S\u01a1n T\u00e2y v\u1ec1 H\u00e0 N\u1ed9i \u0111\u1ebfn qu\u00e1 n\u1eeda \u0111\u01b0\u1eddng. V\u00ec v\u1eady, vi\u1ec7n binh ph\u1ea3i th\u1ea7n t\u1ed1c ng\u00e0y \u0111\u00eam m\u1edbi v\u1ec1 kinh th\u00e0nh tr\u01b0\u1edbc \u0111\u01b0\u1ee3c. V\u0103n \u0110\u00ecnh D\u1eadn kh\u00f4ng cho qu\u00e2n l\u00ednh k\u1ecbp n\u1ea5u \u0103n. \u00d4ng ra l\u1ec7nh cho m\u1ed7i c\u01a1 l\u00ednh mang theo m\u1ed9t c\u00e1i n\u1ed3i l\u1edbn, g\u1ea1o ng\u00e2m s\u1eb5n \u1edf trong, hai ng\u01b0\u1eddi g\u00e1nh ch\u1ea1y theo \u0111o\u00e0n qu\u00e2n, m\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi c\u1ea7m b\u00f3 \u0111u\u1ed1c l\u1edbn, v\u1eeba \u0111i v\u1eeba \u0111\u1ed1t d\u01b0\u1edbi n\u1ed3i, ch\u00e1y h\u1ebft b\u00f3 n\u00e0y th\u00ec thay b\u00f3 kh\u00e1c. Khi c\u01a1m ch\u00edn t\u1edbi th\u00ec c\u1ea3 c\u01a1 l\u00ednh c\u0169ng v\u1eeba \u0111i v\u1eeba chia nhau \u0103n ch\u1ee9 kh\u00f4ng \u0111\u01b0\u1ee3c d\u1eebng l\u1ea1i ph\u00fat n\u00e0o. Nh\u1edd s\u00e1ng ki\u1ebfn \u1ea5y, qu\u00e2n \u1edf S\u01a1n T\u00e2y \u0111\u00e3 v\u1ec1 k\u1ecbp Th\u0103ng Long l\u00fac tr\u1eddi v\u1eeba t\u1ed1i. L\u00fac \u1ea5y, ngh\u0129a qu\u00e2n c\u1ee7a Nguy\u1ec5n Tuy\u1ec3n \u0111\u00e3 d\u1ed3n c\u1ea3 tr\u00ean b\u1edd b\u1eafc s\u00f4ng H\u1ed3ng, \u0111ang chu\u1ea9n b\u1ecb th\u1ea3 xu\u1ed1ng n\u0103m tr\u0103m chi\u1ebfc thuy\u1ec1n nan \u0111\u1ec3 qua s\u00f4ng. V\u0103n \u0110\u00ecnh D\u1eadn v\u1ed9i cho qu\u00e2n b\u1ea3n b\u1ed9 ra gi\u1eef b\u1ebfn s\u00f4ng, v\u00e0 b\u1eaft d\u00e2n ch\u00fang \u1edf c\u00e1c ph\u1ed1 ph\u01b0\u1eddng m\u1ed7i ng\u01b0\u1eddi v\u00e1c m\u1ed9t c\u00e2y s\u00e0o, hai \u0111\u1ea7u th\u1eafp h\u01b0\u01a1ng \u0111\u00e8n c\u1eafm v\u00e0o, \u0111ang \u0111\u00eam t\u1ed1i k\u00e9o nhau ra li\u00ean ti\u1ebfp b\u00e0y h\u00e0ng, l\u1eabn v\u00e0o \u0111\u00e1m l\u00ednh tr\u00e1ng \u0111ang d\u00e0n \u1edf b\u1ebfn s\u00f4ng. Ph\u00eda b\u00ean kia, qu\u00e2n Ninh X\u00e1 th\u1ea5y \u0111\u1ed1m l\u1eeda th\u1ea5p tho\u00e1ng, cho l\u00e0 c\u00e1c s\u00fang h\u1ecfa mai \u0111ang m\u1ed3i. H\u1ecd \u0111o\u00e1n l\u00e0 tri\u1ec1u \u0111\u00ecnh \u0111\u00e3 c\u00f3 \u0111\u1ea1i qu\u00e2n c\u1ee9u vi\u1ec7n, n\u00ean kh\u00f4ng d\u00e1m ham \u0111\u00e1nh, v\u1ed9i v\u00e0ng r\u00fat \u0111i. Kinh th\u00e0nh nh\u1edd th\u1ebf m\u00e0 \u0111\u01b0\u1ee3c v\u00f4 s\u1ef1. V\u0103n \u0110\u00ecnh D\u1eadn nh\u1edd c\u00f3 c\u00f4ng n\u00e0y, n\u00ean \u0111\u01b0\u1ee3c phong t\u01b0\u1edbc qu\u1eadn c\u00f4ng. \u00d4ng l\u00e0 th\u00e2n sinh c\u1ee7a V\u0103n \u0110\u00ecnh \u00dac, c\u0169ng l\u00e0 m\u1ed9t v\u00f5 t\u01b0\u1edbng, l\u00e0m l\u01b0u th\u1ee7 Th\u00e1i Nguy\u00ean, v\u00ec \u0111\u00e3 kh\u00f4i ph\u1ee5c \u0111\u01b0\u1ee3c tr\u1eadn n\u00e0y, \u0111u\u1ed5i qu\u00e2n M\u1ea1c ra kh\u1ecfi ch\u00e2u V\u00f5 Nhai. Hai cha con ng\u01b0\u1eddi x\u00e3 L\u1ea1c Ph\u1ed1, huy\u1ec7n H\u01b0\u01a1ng S\u01a1n, t\u1ec9nh H\u00e0 T\u0129nh. S\u00e1ch Ki\u1ebfn v\u0103n ti\u1ec3u l\u1ee5c c\u1ee7a L\u00ea Qu\u00fd \u0110\u00f4n ghi: V\u0103n \u0110\u00ecnh D\u1eadn l\u00e0 ng\u01b0\u1eddi \u0111\u1ed7 \u0111\u1ea7u t\u1ea1o s\u0129 n\u0103m . D\u1ea0Y CHIM D\u1ef0 TR\u1eacN","C\u00f9ng v\u1ec1 qui t\u1ee5 d\u01b0\u1edbi l\u00e1 c\u1edd L\u00ea L\u1ee3i, c\u00f3 m\u1ed9t v\u1ecb t\u01b0\u1edbng t\u00e0i n\u0103ng, t\u00ean l\u00e0 Nguy\u1ec5n Ch\u00edch. \u00d4ng l\u00e0 m\u1ed9t n\u00f4ng d\u00e2n \u1edf huy\u1ec7n \u0110\u00f4ng S\u01a1n, tr\u01b0\u1edbc khi v\u1ec1 non Lam, \u0111\u00e3 d\u1ef1ng c\u1edd kh\u1edfi ngh\u0129a \u1edf n\u00fai Ho\u00e0ng S\u01a1n, huy\u1ec7n N\u00f4ng C\u1ed1ng (Thanh Ho\u00e1). Ch\u00ednh \u00f4ng \u0111\u00e3 \u0111\u1ec1 xu\u1ea5t k\u1ebf ho\u1ea1ch v\u00e0o Ngh\u1ec7 An, t\u1ea1o n\u00ean c\u1ee5c di\u1ec7n m\u1edbi cho cu\u1ed9c kh\u1edfi ngh\u0129a. Nguy\u1ec5n Ch\u00edch c\u00f3 bi\u1ec7t t\u00e0i l\u00e0 nu\u00f4i chim b\u1ed3 c\u00e2u r\u1ea5t gi\u1ecfi. Tr\u01b0\u1edbc kia, b\u1ed1 Nguy\u1ec5n Ch\u00edch nu\u00f4i chim th\u1ea3 thi, n\u00ean truy\u1ec1n ngh\u1ec1 n\u00e0y cho \u00f4ng. B\u1ed3 c\u00e2u nu\u00f4i thi \u0111\u1ec3 xem con n\u00e0o \u0111\u01b0\u1ee3c d\u1ea1y kh\u00e9o nh\u1ea5t. H\u00f4m thi th\u1ea3 chim, ng\u01b0\u1eddi ta \u0111\u1eb7t m\u1ed9t ch\u1eadu n\u01b0\u1edbc gi\u1eefa s\u00e2n, r\u1ed3i cho chim tung c\u00e1nh l\u00ean tr\u1eddi. Chim n\u00e0o d\u1ea1y kh\u00e9o s\u1ebd bay r\u1ea5t th\u1eb3ng, \u0111\u1ebfn n\u1ed7i, chim l\u00ean t\u00edt \u0111\u1ec9nh m\u00e2y xanh m\u00e0 b\u00f3ng chim v\u1eabn in trong ch\u1eadu n\u01b0\u1edbc. Chim c\u00f2n \u0111\u01b0\u1ee3c t\u1eadp mang th\u01b0 t\u1eeb v\u00e0 \u0111\u1ed3 nh\u1eb9 cho nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi quen bi\u1ebft \u1edf xa nhau. Khi \u0111em th\u1ee7 h\u1ea1 v\u1ec1 v\u1edbi L\u00ea L\u1ee3i, Nguy\u1ec5n Ch\u00edch mang c\u1ea3 b\u1ea7y b\u1ed3 c\u00e2u \u0111i theo. Nhi\u1ec1u l\u1ea7n, chim c\u00e2u \u0111\u00e3 gi\u00fap vi\u1ec7c truy\u1ec1n tin cho ngh\u0129a qu\u00e2n r\u1ea5t nhanh ch\u00f3ng. M\u1ed9t b\u1eadn, c\u0103n c\u1ee9 Lam S\u01a1n b\u1ecb \u0111\u00e1nh \u00fap. Bao nhi\u00eau t\u01b0\u1edbng t\u00e1 binh s\u0129 c\u1ee7a ta \u0111\u01b0\u1ee3c sai \u0111i c\u00e1c ng\u1ea3 m\u1ea5t r\u1ed3i. B\u1ecdn gi\u1eb7c Minh \u1edf ngo\u00e0i v\u00e2y r\u1ea5t ch\u1eb7t. Nguy\u1ec5n Ch\u00edch \u0111\u00e3 th\u1ea3 chim c\u00e2u \u0111i g\u1ecdi \u0111\u01b0\u1ee3c qu\u00e2n m\u00ecnh v\u1ec1 c\u1ee9u vi\u1ec7n, trong \u0111\u00e1nh ra, ngo\u00e0i \u0111\u00e1nh v\u00e0o l\u00e0m cho gi\u1eb7c tan v\u1ee1. L\u00ea L\u1ee3i r\u1ea5t khen ng\u1ee3i, ban th\u01b0\u1edfng cho Nguy\u1ec5n Ch\u00edch v\u00e0 l\u1ea5y th\u00f3c t\u1ea9m m\u1eadt cho chim \u0103n. C\u00f3 b\u00e0i h\u00e1t sau \u0111\u00e2y, ca ng\u1ee3i chim b\u1ed3 c\u00e2u c\u1ee7a Nguy\u1ec5n Ch\u00edch. B\u1ed3 c\u00e2u b\u1ed3 c\u00e1c N\u00f3 h\u00e1t c\u00fac c\u00f9 Cu \u0111i Quan Du Cu v\u1ec1 B\u00f9 R\u1ed9c Th\u01b0 n\u00e0y ho\u1ea3 t\u1ed1c Ph\u1ea3i \u0111\u1ee3i cu v\u1ec1","\u0102n g\u1ea1o vua L\u00ea \u0110\u1eadu vai \u00f4ng Ch\u00edch Cu l\u00e0 cu th\u00edch L\u1ea1i h\u00e1t c\u00fac c\u00f9! (B\u00e0i h\u00e1t Tr\u1ea7n Th\u1ecb \u0110\u1ee9c s\u01b0u t\u1ea7m, \u0111\u00e3 in trong s\u00e1ch \u0110\u1ea5t Lam S\u01a1n (c\u1ee7a V.N.K Nh\u00e0 b\u1ea3n V\u0103n ho\u00e1 1978). C\u00e1c \u0111\u1ecba danh n\u00f3i trong b\u00e0i h\u00e1t: Quan Du, t\u00ean tr\u1ea1i, nay l\u00e0 huy\u1ec7n Quan Ho\u00e1. B\u00f9 R\u1ed9c, t\u00ean n\u00fai \u1edf huy\u1ec7n Th\u01b0\u1eddng Xu\u00e2n \u0111\u1ec1u thu\u1ed9c t\u1ec9nh Thanh Ho\u00e1). D\u1ea0Y CH\u00d3 DI\u1ec6T TH\u00d9 L\u00ea L\u1ee3i ng\u00e0y c\u00e0ng \u0111\u01b0\u1ee3c h\u00e0o ki\u1ec7t b\u1ed1n ph\u01b0\u01a1ng v\u1ec1 gi\u00fap r\u1eadp. M\u1ed7i ng\u01b0\u1eddi c\u00f3 m\u1ed9t t\u00e0i ri\u00eang. Nguy\u1ec5n X\u00ed nguy\u00ean l\u00e0 ng\u01b0\u1eddi l\u00e0ng Th\u01b0\u1ee3ng X\u00e1, huy\u1ec7n Ch\u00e2u Ph\u00fac, t\u1ec9nh Ngh\u1ec7 An (nay g\u1ea7n C\u1eeda L\u00f2), m\u1ed9t v\u00f5 quan t\u00ean l\u00e0 Nguy\u1ec5n H\u1ed9i. Ng\u01b0\u1eddi ta n\u00f3i Nguy\u1ec5n H\u1ed9i c\u1ea7m tinh con h\u1ed5. Nguy\u1ec5n H\u1ed9i ch\u1ebft, c\u1ea3 nh\u00e0 ch\u01b0a k\u1ecbp mai t\u00e1ng, th\u00ec h\u1ed5 \u0111\u1ebfn tha x\u00e1c \u00f4ng v\u00e0o r\u1eebng ch\u00f4n \u1edf m\u1ed9t ng\u1ecdn n\u00fai. H\u1ed5 l\u00e0 con c\u1ee7a Nguy\u1ec5n H\u1ed9i, anh em v\u1edbi Nguy\u1ec5n X\u00ed n\u00ean \u0111\u00e3 b\u00ed m\u1eadt d\u1ea1y d\u1ed7 v\u00f5 ngh\u1ec7 cho em (L\u01a1 Br\u01a1t\u00f4ng c\u0169ng ch\u00e9p c\u00e2u chuy\u1ec7n n\u00e0y trong s\u00e1ch An T\u0129nh c\u1ed5 l\u1ee5c - Le vieux An Tinh - c\u1ee7a \u00f4ng). V\u1ec1 v\u1edbi L\u00ea L\u1ee3i, Nguy\u1ec5n X\u00ed nu\u00f4i m\u1ed9t \u0111\u00e0n h\u01a1n tr\u0103m con ch\u00f3, s\u1edbm, chi\u1ec1u ch\u1ec9 d\u00f9ng ti\u1ebfng nh\u1ea1c \u0111\u1ec3 sai khi\u1ebfn, cho \u0103n. B\u1ea7y ch\u00f3 l\u00fac \u0111\u1ebfn l\u00fac \u0111i, r\u1ea5t \u0111\u00fang k\u1ef7 lu\u1eadt. \u0110\u01b0\u1ee3c l\u1ec7nh \u0111em qu\u00e2n \u0111i qu\u1ea5y r\u1ed1i t\u00ean t\u01b0\u1edbng gi\u1eb7c M\u00e3 K\u1ef3, Nguy\u1ec5n X\u00ed \u0111\u00e3 s\u1eed d\u1ee5ng \u0111\u00e0n ch\u00f3 c\u1ee7a m\u00ecnh v\u00e0o tr\u1eadn. \u00d4ng bu\u1ed9c cho m\u1ed7i con ch\u00f3 m\u1ed9t c\u00e1i nh\u1ea1c ng\u1ef1a, \u0111\u01b0\u01a1ng \u0111\u00eam t\u1eeb tr\u00ean n\u00fai cao ch\u1ea1y x\u00f4 v\u00e0o tr\u1ea1i gi\u1eb7c Minh. Ph\u00eda ngo\u00e0i ch\u1ec9 c\u00f3 \u0111\u00e1m ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00e1nh tr\u1ed1ng th\u00f9ng th\u00f9ng. T\u01b0\u1edbng gi\u1eb7c t\u01b0\u1edfng l\u00e0 qu\u00e2n ta \u0111\u1ebfn c\u01b0\u1edbp tr\u1ea1i, nh\u01b0ng s\u1ee3 \u0111\u00eam t\u1ed1i kh\u00f4ng d\u00e1m ra, c\u1ee9 \u0111\u00f3ng ch\u1eb7t c\u1eeda tr\u1ea1i, sai h\u00e0ng ng\u00e0n qu\u00e2n cung n\u1ecf b\u1eafn t\u00ean ra. Su\u1ed1t \u0111\u00eam, Nguy\u1ec5n X\u00ed th\u1ea3 ch\u00f3 v\u00e0i ba tr\u1eadn. C\u1ee9 th\u1ea5y b\u00ean gi\u1eb7c v\u1eeba y\u00ean \u1ed5n, \u00f4ng l\u1ea1i hu\u00fdt s\u00e1o cho ch\u00f3 x\u00f4ng v\u00e0o. B\u1ecdn gi\u1eb7c m\u1ea5t","ng\u1ee7 su\u1ed1t \u0111\u00eam, b\u1eafn \u0111\u1ebfn h\u00e0ng v\u1ea1n m\u0169i t\u00ean. Nh\u01b0ng t\u00ean c\u1ee9 b\u1eafn tr\u00ean kh\u00f4ng, ch\u00f3 th\u00ec ch\u1ea1y l\u00e0 l\u00e0 d\u01b0\u1edbi m\u1eb7t \u0111\u1ea5t, nh\u1ea1c ng\u1ef1a c\u1ee9 rung vang l\u00ean m\u1ed7i l\u00fac m\u1ed9t g\u1ea7n, l\u00e0m cho gi\u1eb7c c\u00e0ng th\u00eam h\u1ea5t ho\u1ea3ng. S\u00e1ng mai, b\u1ecdn th\u00e1m m\u00e3 ch\u1ec9 th\u1ea5y d\u1ea5u ch\u00e2n ch\u00f3 \u1edf quanh tr\u1ea1i m\u1edbi b\u00e1o cho M\u00e3 K\u1ef3, th\u00ec qu\u00e2n Minh \u0111\u00e3 t\u1ed1n h\u00e0ng ch\u1ee5c v\u1ea1n t\u00ean b\u1eafn. Ngh\u0129a qu\u00e2n ta nh\u1eb7t t\u00ean r\u01a1i l\u1ea3 t\u1ea3 quanh b\u1edd ru\u1ed9ng, \u0111\u1ed3i n\u00fai \u0111em v\u1ec1. Ai c\u0169ng khen Nguy\u1ec5n X\u00ed \u0111\u00e3 m\u01b0\u1ee3n ch\u00f3 l\u1ea5y t\u00ean c\u1ee7a M\u00e3 K\u1ef3. M\u1eb9o t\u00e0i t\u00ecnh ch\u1eb3ng k\u00e9m g\u00ec Kh\u1ed5ng Minh trong truy\u1ec7n Tam Qu\u1ed1c d\u00f9ng b\u00f9 nh\u00ecn r\u01a1m c\u1ecf m\u00e0 l\u1ea5y h\u00e0ng v\u1ea1n t\u00ean c\u1ee7a T\u00e0o Th\u00e1> M\u01af\u1ee2N G\u00c0 L\u00d9NG GI\u1eb6C S\u00e1ch V\u00e2n Nang ti\u1ec3u s\u1eed ch\u00e9p (l\u01b0\u1ee3c d\u1ecbch): \\\"Ng\u01b0\u1eddi thi\u1ec3u s\u1ed1 \u1edf \u0110\u00e0m Lung (kh\u00f4ng r\u00f5 l\u00e0 \u0111\u00e2u) thu\u1ed9c mi\u1ec1n th\u01b0\u1ee3ng du hay g\u00e2y lo\u1ea1n. R\u1eebng s\u00e2u c\u00e2y r\u1eadm l\u00e0 n\u01a1i s\u00e0o huy\u1ec7t c\u1ee7a ch\u00fang. Tr\u01b0\u1edbc \u0111\u00e2y, qu\u00e2n ta \u0111i d\u1eb9p, m\u1eaft ch\u01b0a th\u1ea5y \u0111\u1ecbch m\u00e0 t\u00ean \u0111\u1ea1n \u0111\u00e3 t\u1edbi n\u01a1i, n\u00ean nhi\u1ec1u l\u1ea7n th\u1ea5t b\u1ea1i. Tham t\u00e1n Nguy\u1ec5n C\u00f4ng Tr\u1ee9 t\u1edbi, \u0111\u1eb7t m\u00e0ng l\u01b0\u1edbi canh ph\u00f2ng, d\u00f2 la r\u1ea5t r\u1ed9ng, \u0111\u00e3 c\u00f3 ch\u00fa \u00fd ri\u00eang. C\u00f3 ng\u01b0\u1eddi xin l\u00e0m vi\u1ec7c d\u1eabn \u0111\u01b0\u1eddng, \u00f4ng \u0111\u1ec1u g\u1ea1t \u0111i, th\u01b0\u1eddng n\u00f3i: \\\"Ta ch\u1ec9 l\u00e0 h\u1ecdc tr\u00f2, ch\u1eb3ng bi\u1ebft g\u00ec m\u01b0u m\u1eb9o. C\u1ee9 ph\u1ea3i c\u1ed1 th\u1ee7 m\u00e0 ch\u1edd c\u01a1 h\u1ed9i th\u00f4i!\\\" Th\u1ebf r\u1ed3i \u00f4ng thong th\u1ea3 k\u00e9o qu\u00e2n t\u1eeb S\u01a1n Nam \u0111i l\u00ean, c\u1ee9 \u0111i m\u01b0\u01a1i d\u1eb7m l\u1ea1i \u0111\u00f3ng \u0111\u1ed3n ngh\u1ec9 ng\u01a1i, cho h\u00e1t x\u01b0\u1edbng v\u00e0i ng\u00e0y m\u1edbi ti\u1ebfn qu\u00e2n. \u0110\u1ebfn m\u1ed9t ch\u1eb7ng kh\u00e1c l\u1ea1i c\u0169ng l\u00e0m nh\u01b0 th\u1ebf. Khi \u0111\u1ebfn c\u00e1ch \u0110\u00e0m Lung \u0111\u1ed9 hai ng\u00e0y \u0111\u01b0\u1eddng, \u00f4ng cho d\u1ef1ng tr\u1ea1i r\u1ed3i \u0111\u1ec3 cho qu\u00e2n l\u00ednh ngh\u1ec9 ng\u01a1i, u\u1ed1ng r\u01b0\u1ee3u, \u0111\u00e1nh b\u00e0i, vui \u0111\u00f9a su\u1ed1t n\u0103m ng\u00e0y li\u1ec1n, ch\u1eb3ng ban b\u1ed1 hi\u1ec7u l\u1ec7nh g\u00ec c\u1ea3. B\u1ecdn gi\u1eb7c bi\u1ebft tin \u1ea5y coi th\u01b0\u1eddng, l\u1ea1i tin r\u1eb1ng s\u00e0o huy\u1ec7t k\u00edn \u0111\u00e1o, ph\u00e2n t\u00e1n n\u00ean kh\u00f4ng lo l\u1eafng g\u00ec c\u1ea3. \u00d4ng Tr\u1ee9 ng\u1ea7m sai ng\u01b0\u1eddi mua m\u1ed9t s\u1ed1 l\u1edbn g\u00e0 tr\u1ed1ng, nh\u1ea5t v\u00e0o l\u1ed3ng, cho g\u1ecdi m\u1ea5y t\u00ean l\u00ednh lanh l\u1ee3i b\u1ea3o mang g\u00e0 gi\u1ea3 v\u1edd l\u00e0m kh\u00e1ch bu\u00f4n. \u00d4ng n\u00f3i: n\u1ebfu c\u00e1c anh mang g\u00e0 \u0111i, m\u00e0 b\u1ecb c\u01b0\u1edbp s\u1ea1ch th\u00ec tr\u1edf v\u1ec1 c\u00e1c anh s\u1ebd \u0111\u01b0\u1ee3c th\u01b0\u1edfng.","Kh\u00f4ng ai hi\u1ec3u \u00fd \u0111\u1ecbnh c\u1ee7a \u00f4ng nh\u01b0 th\u1ebf n\u00e0o. V\u00e0 qu\u1ea3 nhi\u00ean, b\u1ecdn mang g\u00e0 \u0111i v\u00e0o c\u00e1c b\u1ea3 h\u1ebbo l\u00e1nh \u0111\u1ec1u b\u1ecb c\u01b0\u1edbp s\u1ea1ch. Ch\u00fang v\u1ec1 b\u00e1o tin. Ngay trong \u0111\u00eam \u1ea5y, \u00f4ng Tr\u1ee9 ra l\u1ec7nh h\u00e0nh qu\u00e2n, l\u00f9ng s\u1ee5c v\u00e0o c\u00e1c ng\u00f3c ng\u00e1ch. G\u1ea7n v\u1ec1 s\u00e1ng, h\u1ec5 ch\u1ed7 n\u00e0o c\u00f3 ti\u1ebfng g\u00e0 g\u00e1y l\u00e0 \u00f4ng cho l\u00ednh tr\u00e1ng t\u1ea5n c\u00f4ng v\u00e0o. B\u1ecdn gi\u1eb7c \u0111ang trong gi\u1ea5c ng\u1ee7 say, kh\u00f4ng m\u1ed9t t\u00ean n\u00e0o l\u1ecdt l\u01b0\u1edbi. \u1ede cu\u1ed1i b\u00e0i n\u00e0y, t\u00e1c gi\u1ea3 V\u00e2n nang ti\u1ec3u s\u1eed l\u00e0 Ph\u1ea1m \u0110\u00ecnh D\u1ee5c, l\u1ea5y hi\u1ec7u l\u00e0 V\u00e2n S\u1eed Th\u1ecb c\u00f3 nh\u1eefng l\u1eddi b\u00e0n th\u00eam, \u00f4ng khen ng\u1ee3i Nguy\u1ec5n C\u00f4ng Tr\u1ee9 (l\u01b0\u1ee3c d\u1ecbch): \\\"K\u1ec3 ra r\u1eebng s\u00e2u c\u00e2y r\u1eadm, c\u00f3 ch\u1ed7 ch\u1ec9 c\u00e1ch v\u00e0i th\u01b0\u1edbc m\u00e0 l\u1ea1i \u0111i gi\u1eefa ban ng\u00e0y m\u1ea5y l\u1ea7n c\u00f2n ch\u1eb3ng th\u1ea5y g\u00ec, hu\u1ed1ng chi v\u00e0o l\u00fac n\u1eeda \u0111\u00eam. Nh\u01b0ng h\u00ecnh h\u00e0i c\u00f3 th\u1ec3 chia c\u1eaft, m\u00e0 ti\u1ebfng vang th\u00ec kh\u00f4ng ng\u0103n ch\u1eb7n \u0111\u01b0\u1ee3c. M\u01b0u kh\u00f4n c\u1ee7a ng\u01b0\u1eddi anh h\u00f9ng th\u1eadt l\u00e0 h\u01a1n c\u1ea3 ng\u01b0\u1eddi x\u01b0a...\\\" Ph\u1ea1m \u0110\u00ecnh D\u1ee5c \u0111\u1ed7 t\u00fa t\u00e0i n\u0103m 1876, l\u00e0m Hu\u1ea5n \u0111\u1ea1o c\u00e1c huy\u1ec7n Ch\u00e2u \u0110\u1ecbnh, Th\u01b0 Tr\u00ec v\u00e0 quy\u1ec1n tri huy\u1ec7n Ti\u1ec1n H\u1ea3i \u1edf Th\u00e1i B\u00ecnh. S\u00e1ch V\u00e2n Nang ti\u1ec3u s\u1eed hi\u1ec7n c\u00f3 \u1edf th\u01b0 vi\u1ec7n H\u00e1n N\u00f4m, k\u00fd hi\u1ec7u 2872, l\u00e0 m\u1ed9t t\u1eadp truy\u1ec7n d\u00e2n gian, vi\u1ebft b\u1eb1ng ch\u1eef H\u00e1n, ch\u01b0a \u0111\u01b0\u1ee3c d\u1ecbch xu\u1ea5t b\u1ea3n. NH\u1edc TR\u00c2U PH\u00c1 V\u00d2NG V\u00c2Y Kho\u1ea3ng nh\u1eefng n\u0103m tr\u01b0\u1edbc 1870, t\u1ea1i v\u00f9ng B\u1eafc Ninh - B\u1eafc Giang ng\u00e0y x\u01b0a, c\u00f3 Gi\u00e1p V\u0103n Tr\u1eadn n\u1ed5i l\u00ean ch\u1ed1ng l\u1ea1i tri\u1ec1u \u0111\u00ecnh. \u00d4ng l\u00e0 ng\u01b0\u1eddi x\u00e3 Ng\u1ecdc L\u00fd (Y\u00ean Th\u1ebf) c\u1ea7m \u0111\u1ea7u m\u1ed9t \u0111\u1ed9i qu\u00e2n h\u00f9ng m\u1ea1nh, \u0111\u00e1nh ph\u00e1 c\u00e1c v\u00f9ng Y\u00ean Th\u1ebf, Hi\u1ec7p Ho\u00e0, L\u1ea1ng Giang. Vua T\u1ef1 \u0110\u1ee9c ph\u1ea3i cho T\u00f4n Th\u1ea5t Thuy\u1ebft ra d\u1eb9p. Qu\u00e2n tri\u1ec1u \u0111\u00f4ng v\u00e0 c\u00f3 th\u1ebf m\u1ea1nh h\u01a1n. C\u00e1c t\u01b0\u1edbng gi\u1ecfi nh\u01b0 Tr\u01b0\u01a1ng V\u0103n \u0110\u00ea, \u00d4ng \u00cdch Khi\u00eam ti\u00eau hao \u0111\u01b0\u1ee3c nhi\u1ec1u l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng \u0111\u1ed1i ph\u01b0\u01a1ng v\u00e0 th\u1eeba th\u1ebf v\u00e2y ch\u1eb7t Gi\u00e1p V\u0103n Tr\u1eadn \u1edf l\u00e0ng L\u1eef H\u1ea1 (c\u00f3 t\u00e0i li\u1ec7u n\u00f3i l\u00e0 l\u00e0ng \u0110\u00f4ng L\u1ed7). \u00d4ng Tr\u1eadn ngh\u0129 c\u00e1ch gi\u1ea3i v\u00e2y. C\u00f3 bao nhi\u00eau tr\u00e2u b\u00f2 c\u1ee7a d\u00e2n l\u00e0ng, \u00f4ng b\u1eaft d\u1ed3n ra, c\u00f9ng v\u1edbi tr\u00e2u b\u00f2 thu\u1ed9c ngu\u1ed3n th\u1ef1c ph\u1ea9m d\u1ef1 tr\u1eef, \u0111\u1ec1u cho bu\u1ed9c gi\u1ebb t\u1ea9m d\u1ea7u v\u00e0o \u0111u\u00f4i, bu\u1ed9c gi\u00e1o v\u00e0o s\u1eebng r\u1ed3i l\u1ea5y l\u1eeda \u0111\u1ed1t gi\u1ebb. Tr\u00e2u b\u00f2 b\u1ecb n\u00f3ng, ch\u1ea1y l\u1ed3ng qua v\u00f2ng v\u00e2y, Gi\u00e1p V\u0103n Tr\u1eadn th\u1eeba th\u1ebf, c\u00f9ng m\u1ed9t s\u1ed1 th\u1ee7 h\u1ea1 ch\u1ea1y tho\u00e1t ra ngo\u00e0i, v\u00e0 c\u00f2n k\u00e9o d\u00e0i cu\u1ed9c chi\u1ebfn \u0111\u1ea5u m\u1ea5y n\u0103m n\u1eefa m\u1edbi b\u1ecb ti\u00eau di\u1ec7t. C\u00f3 b\u00e0i v\u00e8 truy\u1ec1n t\u1ee5ng, thu\u1eadt l\u1ea1i cu\u1ed9c xung \u0111\u1ed9t nh\u01b0 sau (tr\u00edch):","D\u1ed3n qu\u00e2n \u0110\u1ea1i Tr\u1eadn v\u00e0o trong R\u00e0o tre c\u00e1nh s\u1ebb, xi\u1ebft v\u00f2ng v\u00e2y th\u00eam \u0110\u1ea1i Tr\u1eadn b\u1ed1i r\u1ed1i t\u1eebng phen B\u1edfi kh\u00f4ng ti\u1ebfp vi\u1ec7n ho\u00e1 n\u00ean n\u1ed7i n\u00e0y B\u1ea3o nhau c\u1ed1 ph\u00e1 v\u00f2ng v\u00e2y Cho d\u00f9 sinh t\u1eed bi\u1ebft tay anh h\u00f9ng L\u1ed9i ao t\u00ecm l\u1ed1i \u0111i v\u00f2ng G\u1eb7p \u0111\u00e0n tr\u00e2u l\u1eeda v\u1eaby v\u00f9ng gh\u00ea thay! D\u00d9NG G\u1ed6 PH\u00c1 \u0110\u1ecaCH Sau nh\u1ec1u l\u1ea7n v\u1eeba d\u1ee5 d\u1ed7 chi\u00eau h\u00e0ng, v\u1eeba kh\u1ee7ng b\u1ed1 bao v\u00e2y, ch\u1eb7n \u0111\u01b0\u1eddng l\u01b0\u01a1ng th\u1ea3o m\u00e0 kh\u00f4ng l\u00e0m cho ngh\u0129a qu\u00e2n nao n\u00fang, qu\u00e2n Ph\u00e1p \u0111\u1ecbnh ti\u1ebfn h\u00e0nh m\u1ed9t cu\u1ed9c t\u1ea5n c\u00f4ng l\u1edbn v\u00e0o Ng\u00e0n Tr\u01b0\u01a1i. Ch\u1ee7 so\u00e1i Phan \u0110\u00ecnh Ph\u00f9ng bi\u1ebft \u00e2m m\u01b0u \u1ea5y c\u1ee7a \u0111\u1ecbch n\u00ean \u0111\u00e3 chu\u1ea9n b\u1ecb s\u1eb5n s\u00e0ng \u0111\u1ed1i ph\u00f3. Doanh tr\u1ea1i c\u1ee7a ngh\u0129a. qu\u00e2n \u0111\u00f3ng tr\u00ean nh\u1eefng ng\u1ecdn n\u00fai cao, li\u00ean ti\u1ebfp m\u1ed9t gi\u1ea3i s\u01a1n h\u1ec7 \u1edf hai huy\u1ec7n H\u01b0\u01a1ng S\u01a1n, H\u01b0\u01a1ng Kh\u00ea (t\u1ec9nh H\u00e0 T\u0129nh). Do b\u1ecb \u0111\u1ecbch uy hi\u1ebfp, qu\u00e2n ta \u0111\u00e3 nhi\u1ec1u l\u1ea7n di chuy\u1ec3n khi \u1edf n\u00fai Qu\u1ea1t, khi \u1edf n\u00fai \u0110\u1ea1i H\u00e0m, \u0111\u1ebfn nay l\u1ea1i tr\u1edf v\u1ec1 Ng\u00e0n Tr\u01b0\u01a1i. Ph\u00eda d\u01b0\u1edbi l\u00e0 con s\u00f4ng Ng\u00e0n S\u00e2u kh\u00e1 l\u1edbn, \u1edf khu v\u1ef1c n\u00e0y g\u1ecdi l\u00e0 s\u00f4ng V\u1ee5 Quang. \u0110\u1ecbch mu\u1ed1n v\u00e0o c\u0103n c\u1ee9 c\u1ee7a ta ph\u1ea3i v\u01b0\u1ee3t qua s\u00f4ng n\u00e0y. Phan \u0110\u00ecnh Ph\u00f9ng c\u00f9ng c\u00e1c t\u01b0\u1edbng t\u00e2m ph\u00fac \u0111i quan s\u00e1t th\u00eam \u0111\u1ecba h\u00ecnh, nghe th\u00eam tin t\u1ee9c th\u00e1m b\u00e1o c\u1ee7a ta v\u1ec1 \u0111\u01b0\u1eddng h\u01b0\u1edbng ti\u1ebfn qu\u00e2n c\u1ee7a \u0111\u1ecbch r\u1ed3i \u0111\u1ecbnh ngay k\u1ebf ho\u1ea1ch. C\u1ee5 Phan cho b\u00ed m\u1eadt ch\u1eb7t nhi\u1ec1u c\u00e2y g\u1ed7 to ken l\u1ea1i, neo ngang kh\u00fac s\u00f4ng \u1edf \u0111\u1ea7u th\u01b0\u1ee3ng ngu\u1ed3n. M\u1eb7t kh\u00e1c, c\u00e1c \u0111\u1ed9i c\u1ea3m t\u1eed v\u00e0 li\u00ean l\u1ea1c \u0111\u01b0\u1ee3c b\u1ed1 tr\u00ed ph\u1ee5c k\u00edch \u1edf nh\u1eefng n\u01a1i hi\u1ec3m y\u1ebfu hai b\u00ean b\u1edd s\u00f4ng. Ph\u00eda \u0111\u1ea7u ngu\u1ed3n, c\u00f3 s\u1eb5n \u0111\u1ed9i qu\u00e2n \u1ee9ng chi\u1ebfn \u0111\u1ec3 l\u00e0m theo \u0111\u00fang hi\u1ec7u l\u1ec7nh. Ng\u00e0y 26-10-1894, qu\u00e2n Ph\u00e1p v\u00e0 b\u1ecdn l\u00ednh tay sai, \u0111\u00fang nh\u01b0 k\u1ebf ho\u1ea1ch k\u00e9o v\u00e0o Ng\u00e0n Tr\u01b0\u01a1i. Qu\u00e2n ta \u0111\u00e3 \u0111\u1ec3 cho ch\u00fang ti\u1ebfn s\u00e2u v\u00e0o. Ch\u1eafc m\u1ea9m th\u1ebf n\u00e0o","c\u0169ng di\u1ec7t \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u1ea1i b\u1ea3n doanh c\u1ee7a ta. \u0110\u1ecbch \u00e0o \u00e0o l\u1ed9i xu\u1ed1ng s\u00f4ng. Qu\u00e2n ta \u1edf tr\u00ean b\u1edd n\u1ed5 s\u00fang. Ch\u00fang kh\u1ef1ng ngay l\u1ea1i \u1edf gi\u1eefa d\u00f2ng, h\u00f4 nhau b\u1eafn tr\u1ea3 l\u1ea1i v\u00e0 th\u00fac b\u1ecdn l\u00ednh c\u00f2n \u1edf tr\u00ean b\u1edd k\u1ecbp th\u1eddi \u00e0o xu\u1ed1ng ti\u1ebfp vi\u1ec7n, nh\u1eb1m d\u00f9ng l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng \u0111\u00f4ng \u0111\u1ea3o \u0111\u1ec3 nhanh ch\u00f3ng th\u1ed1c sang b\u1edd b\u00ean kia. Nghe ti\u1ebfng s\u00fang, \u0111\u1ed3ng th\u1eddi \u0111\u01b0\u1ee3c hi\u1ec7u l\u1ec7nh ho\u1ea3 t\u1ed1c, \u0111\u1ed9i qu\u00e2n tr\u1ef1c \u1edf th\u01b0\u1ee3ng ngu\u1ed3n v\u1ed9i ch\u1eb7t \u0111\u1ee9t tung c\u00e1c gi\u00e2y n\u00e9o. N\u01b0\u1edbc ngu\u1ed3n b\u1ecb c\u00e1c m\u1ea3ng g\u1ed7 ch\u1eb7n \u1ee9 t\u1eeb l\u00e2u, d\u00f2ng l\u0169 \u1ea7m \u1ea5m lao xu\u1ed1ng nh\u01b0 t\u00ean b\u1eafn. Nh\u1eefng c\u00e2y g\u1ed7 l\u1edbn b\u0103ng b\u0103ng th\u00fac xu\u1ed1ng, cu\u1ed1n tr\u00f4i c\u1ea3 b\u1ecdn l\u00ednh Ph\u00e1p v\u00e0 b\u1ecdn ch\u1ec9 huy \u0111ang ch\u1edbi v\u1edbi gi\u1eefa s\u00f4ng. D\u0103m t\u00ean s\u1ed1ng s\u00f3t c\u1ed1 b\u01a1i l\u00ean b\u1edd th\u00ec nh\u1eadn \u0111\u01b0\u1ee3c h\u00e0ng lo\u1ea1t \u0111\u1ea1n nh\u1ea3 ra t\u1eeb c\u00e1c b\u1ee5i c\u00e2y, b\u1eafn xu\u1ed1ng. Cu\u1ed9c chi\u1ebfn di\u1ec5n ra nhanh ch\u00f3ng. C\u1ea3 \u0111N qu\u00e2n x\u00e2m l\u01b0\u1ee3c ho\u00e0n to\u00e0n b\u1ecb di\u1ec7t. Tr\u1eadn V\u1ee5 Quang l\u00e0 chi\u1ebfn th\u1eafng l\u1edbn nh\u1ea5t c\u1ee7a ngh\u0129a qu\u00e2n Phan \u0110\u00ecnh Ph\u00f9ng, x\u1ea3y ra \u0111\u00fang m\u1ed9t n\u0103m tr\u01b0\u1edbc khi c\u1ee5 Phan m\u1ea5t (28-12-1895). M\u00d9 U C\u0168NG L\u1eacP CHI\u1ebeN C\u00d4NG! \u00d4ng gi\u00e0 b\u00e0 c\u1ea3 \u1edf Qu\u1ea3ng Nam - \u0110\u00e0 N\u1eb5ng, \u0111\u1ebfn nay v\u1eabn c\u00f2n tr\u1ea7m tr\u1ed3 k\u1ec3 chuy\u1ec7n \\\"Tr\u1eadn m\u00f9 u\u201d cho con ch\u00e1u r\u00f5. T\u1eeb th\u00e1ng b\u1ea3y \u00e2m l\u1ecbch n\u0103m Ng\u1ecd (1858), 12 t\u00e0u chi\u1ebfn Ph\u00e1p ti\u1ebfn v\u00e0o \u0110\u00e0 N\u1eb5ng b\u1eafn ph\u00e1 c\u00e1c ph\u00e1o \u0111\u00e0i v\u00e0 \u0111\u1ed3n lu\u1ef9 c\u1ee7a ta. Qu\u00e2n ta ch\u1ed1ng l\u1ea1i m\u1ed9t c\u00e1ch y\u1ebfu \u1edbt v\u00ec l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng k\u00e9m. \u0110\u1ecbch chi\u1ebfm \u0111\u00f3ng m\u1ed9t th\u1eddi gian. Vua T\u1ef1 \u0110\u1ee9c ph\u1ea3i sai Nguy\u1ec5n Tri Ph\u01b0\u01a1ng v\u00e0o ch\u1ec9 huy b\u1ea3o v\u1ec7 c\u1eeda bi\u1ec3n. M\u1ed9t v\u1ecb t\u01b0\u1edbng xu\u1ea5t s\u1eafc d\u01b0\u1edbi quy\u1ec1n c\u1ee7a Nguy\u1ec5n Tri Ph\u01b0\u01a1ng \u0111\u00e3 ti\u1ebfn h\u00e0nh kh\u00e1ng c\u1ef1 c\u00f3 k\u1ebft qu\u1ea3. \u00d4ng cho c\u1ee7ng c\u1ed1 c\u00e1c \u0111\u1ed3n tr\u1ea1i, c\u00f3 s\u00e1ng ki\u1ebfn t\u1ed5 ch\u1ee9c nhi\u1ec1u tr\u1eadn \u0111\u00e1nh kh\u00f4n kh\u00e9o \u0111\u1ec3 ti\u00eau di\u1ec7t \u0111\u1ecbch. Tr\u1eadn \u0111\u00e1nh n\u1ed5i ti\u1ebfng l\u00e0 \\\"Tr\u1eadn m\u00f9 u\u201d. B\u1ecdn Ph\u00e1p t\u1eeb t\u00e0u \u0111\u1ed5 b\u1ed9 l\u00ean, th\u01b0\u1eddng \u1ed3 \u1ea1t h\u00e0nh qu\u00e2n tr\u00ean c\u00e1c n\u1ebbo \u0111\u01b0\u1eddng l\u00e0ng. Bi\u1ebft ch\u00fang mang gi\u00e0y d\u01b0\u1edbi \u0111\u1ebf \u0111\u00f3ng \u0111inh, v\u1ecb ch\u1ec9 huy b\u00ean ta ra l\u1ec7nh cho d\u00e2n ch\u00fang nh\u1eb7t th\u1eadt nhi\u1ec1u qu\u1ea3 m\u00f9 u, r\u1ed3i cho qu\u00e2n mang theo nh\u1eefng gi\u1ecf \u0111\u1ef1ng \u0111\u1ea7y m\u00f9 u ph\u1ee5c k\u00edch \u1edf c\u00e1c ng\u1ea3 \u0111\u01b0\u1eddng. \u0110\u1ecbch k\u00e9o qu\u00e2n qua, ta x\u00f4ng ra \u0111\u00e1nh, v\u1eeba \u0111\u00e1nh v\u1eeba ch\u1ea1y r\u1eafc qu\u1ea3 m\u00f9 u \u0111\u1ea7y \u0111\u01b0\u1eddng. Qu\u00e2n Ph\u00e1p \u0111ang \u0111\u00e0 \u0111u\u1ed5i, gi\u1eabm ph\u1ea3i m\u00f9 u tr\u01b0\u1ee3t ng\u00e3 l\u00f4ng l\u1ed1c. \u0110\u1ee9a n\u00e0o kh\u00f4ng ng\u00e3 th\u00ec \u0111\u1ebf gi\u00e0y ngo\u1eafc ph\u1ea3i m\u00f9","u c\u0169ng xi\u00eau v\u1eb9o, tr\u00ec tr\u1eadt. Qu\u00e2n ta quay l\u1ea1i c\u1ee9 th\u1ebf m\u00e0 gi\u00e1ng xu\u1ed1ng nh\u1eefng \u0111\u00f2n tr\u1eebng tr\u1ecb. Trong tr\u1eadn n\u00e0y, qu\u00e2n Ph\u00e1p thua to. Tr\u1eadn m\u00f9 u \u0111\u00e3 c\u00f9ng v\u1edbi chi\u1ebfn th\u1eafng kh\u00e1c, g\u00e2y nhi\u1ec1u kh\u00f3 kh\u0103n cho \u0111\u1ecbch. M\u1ed9t th\u1eddi gian th\u1ea5y kh\u00f4ng th\u1ec3 chi\u1ebfm \u0111\u01b0\u1ee3c \u0110\u00e0 N\u1eb5ng, t\u01b0\u1edbng ph\u00e1p l\u00e0 Gi\u01a1nuily (Gennouilly) \u0111\u00e0nh r\u00fat lui v\u00e0o Nam th\u00f4n t\u00ednh ba t\u1ec9nh ph\u00eda \u0111\u00f4ng. V\u1ecb t\u01b0\u1edbng c\u00f3 s\u00e1ng ki\u1ebfn v\u1ec1 chi\u1ebfn thu\u1eadt tr\u1eadn m\u00f9 u n\u00e0y l\u00e0 \u00d4ng \u00cdch Khi\u00eam (1832 - 1884) qu\u00ea l\u00e0ng Phong L\u1ec7 (Ho\u00e0 Vang, Qu\u1ea3ng Nam). \u00d4ng \u0111\u1ed7 c\u1eed nh\u00e2n nh\u01b0ng l\u1ea1i c\u00f3 t\u00e0i xu\u1ea5t s\u1eafc v\u1ec1 vi\u1ec7c qu\u00e2n, \u0111\u00e3 \u0111\u00e1nh th\u1eafng nhi\u1ec1u b\u1ecdn ph\u1ea3n lo\u1ea1n nh\u01b0 T\u1ea1 V\u0103n Ph\u1ee5ng (1865), Ng\u00f4 C\u00f4n (1870), Ho\u00e0ng S\u00f9ng Anh (1875) v.v... D\u00e2n gian truy\u1ec1n t\u1ee5ng r\u1eb1ng, h\u1ecdc t\u1eadp c\u00e1ch \u0111\u00e1nh tr\u1eadn m\u00f9 u c\u1ee7a \u00d4ng \u00cdch Khi\u00eam, sau n\u00e0y nhi\u1ec1u n\u01a1i \u1edf B\u1eafc B\u1ed9 v\u00e0 B\u1eafc Trung b\u1ed9 c\u0169ng \u0111\u00e3 d\u00f9ng \u1ed5i xanh \u0111\u1ec3 \u0111\u00e1nh b\u1ecdn l\u00ednh Ph\u00e1p, nh\u01b0ng kinh nghi\u1ec7m \u00e1p d\u1ee5ng m\u00e1y m\u00f3c n\u00e0y \u0111\u00e3 kh\u00f4ng thu \u0111\u01b0\u1ee3c k\u1ebft qu\u1ea3. (S\u01b0u t\u1ea7m th\u1ef1c \u0111\u1ecba)","M\u1ed8T S\u1ed0 B\u00c0I V\u00c8 TH\u1edcI PHONG KI\u1ebeN V\u00c0 TH\u1edcI THU\u1ed8C PH\u00c1P Hai Th\u00eam, t\u00ean th\u1eadt l\u00e0 Nguy\u1ec5n V\u0103n Th\u00eam, ng\u01b0\u1eddi x\u00e3 B\u00e0 D\u01b0\u01a1ng t\u1ed5ng V\u1ea1n Ty huy\u1ec7n Gia B\u00ecnh (nay thu\u1ed9c x\u00e3 V\u1ea1n Ninh, huy\u1ec7n Gia L\u01b0\u01a1ng). N\u0103m 1854 t\u1ef1 x\u01b0ng l\u00e0m \u0110\u1ea1i t\u01b0\u1edbng, t\u1ed5 ch\u1ee9c t\u1ebf c\u1edd ph\u00e1t \u0111\u1ed9ng kh\u1edfi ngh\u0129a \u1edf huy\u1ec7n Qu\u1ebf D\u01b0\u01a1ng ch\u1ed1ng l\u1ea1i nh\u00e0 Nguy\u1ec5n. Sau \u0111\u00f3 k\u00e9o qu\u00e2n v\u1ec1 \u0111\u00f3ng \u1edf \u0111\u00ecnh \u0110\u1ea1i Than (t\u00ean n\u00f4m l\u00e0 l\u00e0ng D\u1ef1ng - c\u00f3 3 x\u00f3m B\u00ecnh Than, \u0110\u1ea1i Trung - G\u1ed1m, \u0110\u1ed3ng Trung - L\u1edb) c\u00f9ng t\u1ed5ng, ti\u1ebfn h\u00e0nh \u0111\u00e1nh chi\u1ebfm th\u00e0nh huy\u1ec7n Gia B\u00ecnh \u1edf Kho\u00e1i Kh\u00ea (c\u00f2n g\u1ecdi l\u00e0 C\u1ea7u Khoai, t\u1ed5ng Xu\u00e2n Lai, nay thu\u1ed9c x\u00e3 Nh\u00e2n Th\u1eafng), \u0111\u00e1nh th\u00e0nh ph\u1ee7 Thu\u1eadn An (n\u0103m 1862 \u0111\u1ed5i l\u00e0 ph\u1ee7 Thu\u1eadn Th\u00e0nh), tr\u00e0n xu\u1ed1ng V\u0103n Giang. N\u0103m 1855 phong tr\u00e0o Hai Th\u00eam tan r\u00e3. B\u00e0i v\u00e8 d\u01b0\u1edbi \u0111\u00e2y ghi l\u1ea1i m\u1ed9t s\u1ed1 di\u1ec5n bi\u1ebfn c\u1ee7a cu\u1ed9c kh\u1edfi ngh\u0129a: K\u1ec3 t\u1eeb T\u1ef1 \u0110\u1ee9c th\u1ea5t ni\u00ean B\u00e0 D\u01b0\u01a1ng n\u1ed5i s\u00f3ng tru\u00e2n chuy\u00ean ai ng\u1edd Hai Th\u00eam \u0111\u1ecbnh n\u1ed5i c\u01a1 \u0111\u1ed3 X\u01b0ng l\u00e0m \u0110\u1ea1i T\u01b0\u1edbng t\u1ebf c\u1edd \u1edf \u0111\u1ea5t Qu\u1ebf D\u01b0\u01a1ng B\u1eebng b\u1eebng nh\u01b0 l\u1eeda g\u1eb7p r\u01a1m K\u1ebbo qu\u00e2n v\u1ec1 D\u1ef1ng \u0103n c\u01a1m gi\u1eefa \u0111\u00ecnh Chi\u1ec1u ra ph\u00e1 huy\u1ec7n Gia B\u00ecnh Ti\u1ebfn sang ph\u1ee7 Thu\u1eadn v\u1ec1 \u0111\u1eb1ng V\u0103n Giang L\u1ea5y qu\u00e2n l\u1ea5y t\u01b0\u1edbng c\u00e1c l\u00e0ng L\u1ea5y v\u1ecdng l\u1ea5y l\u00f5ng k\u00e9o sang B\u1ed3 \u0110\u1ec1","\u0110\u1ea1i T\u01b0\u1edbng l\u00e0 ng\u01b0\u1eddi \u0111\u1ebfn gh\u00ea Ph\u00e1 c\u1ea7u, b\u1eaft gi\u1eb7c \u0111em v\u1ec1 t\u1ea1i gia Qu\u00e2n th\u00ec c\u00f3 b\u1ea3y v\u1ea1n > L\u1ecdng v\u00e0ng b\u1ed1n chi\u1ebfc \u0111em ra r\u00f5 r\u00e0ng Ra \u0111\u1ed3ng loa g\u1ecdi \u0111\u00e3 vang D\u00e2n \u0111\u00e2u v\u1ec1 \u0111\u1ea5y m\u00e0 l\u00e0m m\u00e0 \u0103n Ta nay \u0111\u1ed1i \u0111\u1ecbch tri\u1ec1u \u0111\u00ecnh N\u01b0\u1edbc th\u00ec mong l\u1eb7ng d\u00e2n t\u00ecnh mong y\u00ean... Cai V\u00e0ng t\u00ean th\u1eadt l\u00e0 Nguy\u1ec5n V\u0103n Th\u1ecbnh, qu\u00ea \u1edf x\u00e3 V\u00e2n S\u01a1n, t\u1ed5ng S\u01a1n \u0110\u00ecnh, huy\u1ec7n Ph\u01b0\u1ee3ng Nh\u1ee1n, ph\u1ee7 L\u1ea1ng Giang (nay thu\u1ed9c x\u00e3 Ph\u01b0\u01a1ng S\u01a1n huy\u1ec7n L\u1ee5c Nam) do l\u00e0m cai t\u1ed5ng n\u00ean c\u00f3 t\u00ean g\u1ecdi \u1ea5y. Th\u00e1ng 4-1862, Cai V\u00e0ng t\u1ef1 x\u01b0ng l\u00e0 nguy\u00ean so\u00e1i t\u1ebf c\u1edd v\u00e0 ph\u00e1t \u0111\u1ed9ng cu\u1ed9c kh\u1edfi ngh\u0129a ch\u1ed1ng l\u1ea1i tri\u1ec1u Nguy\u1ec5n t\u1ea1i khu v\u0103n c\u1ee9 Y\u00ean Th\u1ebf. S\u00e1ch \u0110\u1ea1i Nam th\u1ef1c l\u1ee5c - ch\u00ednh bi\u00ean ghi: \\\"Nguy\u1ec5n Th\u1ecbnh qu\u00ea \u1edf B\u1eafc Ninh (ng\u01b0\u1eddi huy\u1ec7n Ph\u01b0\u1ee3ng Nh\u1ee1n, nguy\u00ean l\u00e0m cai t\u1ed5ng, theo \u0111\u1ea1o Gia T\u00f4) t\u1ef1 x\u01b0ng l\u00e0 nguy\u00ean so\u00e1i, suy t\u00f4n t\u00ean gi\u1eb7c tr\u1ed1n l\u00e0 (L\u00ea Duy) Hu\u00e2n l\u00e0m minh ch\u1ee7 (v\u1ec1 n\u0103m T\u1ef1 \u0110\u1ee9c th\u1ee9 t\u00e1m, Hu\u00e2n m\u1ea1o nh\u1eadn l\u00e0 d\u00f2ng d\u00f5i nh\u00e0 L\u00ea, t\u1ef1 x\u01b0ng l\u00e0 minh ch\u1ee7. Sau b\u1ecdn l\u0169 b\u1ecb tan tr\u1ed1n tr\u00e1nh, nhi\u1ec1u l\u1ea7n treo gi\u1ea3i t\u00ecm b\u1eaft ch\u01b0a \u0111\u01b0\u1ee3c) th\u00f4ng \u0111\u1ed3ng v\u1edbi b\u1ecdn gi\u1eb7c m\u1eb7t s\u00f4ng \u1edf Qu\u1ea3ng Y\u00ean\\\". Sau \u0111\u00f3 ba tu\u1ea7n, ngh\u0129a qu\u00e2n Cai V\u00e0ng l\u1ea7n l\u01b0\u1ee3t h\u1ea1 th\u00e0nh Ph\u1ee7 M\u1ecdc (ph\u00e2n ph\u1ee7 L\u1ea1ng Giang, \u0111\u00f3ng \u1edf x\u00e3 H\u1eefu M\u1ee5c t\u1ed5ng M\u1ee5c S\u01a1n - Y\u00ean Th\u1ebf, nay thu\u1ed9c Vi\u1ec7t L\u1eadp - T\u00e2n Y\u00ean), th\u00e0nh ph\u1ee7 L\u1ea1ng Giang (th\u00e0nh D\u1ec1n, x\u00e3 Ch\u00e2u Xuy\u00ean t\u1ed5ng Th\u1ecd X\u01b0\u01a1ng huy\u1ec7n B\u1ea3o L\u1ed9c, nay thu\u1ed9c th\u1ecb x\u00e3 B\u1eafc Giang) v\u00e0 th\u00e0nh B\u1ea3o L\u1ed9c (\u0111\u00f3ng \u1edf x\u00e3 Th\u1ecd X\u01b0\u01a1ng, c\u00f9ng t\u1ed5ng, nay thu\u1ed9c th\u1ecb x\u00e3 B\u1eafc Giang) r\u1ed3i ti\u1ebfn l\u00ean m\u1ea1n Y\u00ean D\u0169ng \u00e1p t\u1edbi t\u1ec9nh th\u00e0nh B\u1eafc Ninh, tr\u00e0n qua ph\u1ee7 Thu\u1eadn Th\u00e0nh chi\u1ebfm Si\u00eau Lo\u1ea1i - V\u0103n Giang r\u1ed3i qua ph\u1ee7 T\u1eeb S\u01a1n uy hi\u1ebfp H\u00e0 N\u1ed9i.> Ti\u1ebfp theo, ngh\u0129a qu\u00e2n chi\u1ebfm th\u00eam m\u1ed9t s\u1ed1 huy\u1ec7n th\u00e0nh \u1edf H\u01b0ng Y\u00ean, H\u1ea3i D\u01b0\u01a1ng. T\u1ef1 \u0110\u1ee9c \u0111\u00e3 ph\u00e1i nhi\u1ec1u t\u01b0\u1edbng l\u0129nh \u0111em qu\u00e2n ra B\u1eafc, chi\u1ebfm l\u1ea1i \u0111\u01b0\u1ee3c","B\u1eafc Ninh trong khi Cai V\u00e0ng tri\u1ec3n khai l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng \u0111\u00e1nh v\u00e0o hai ph\u1ee7 V\u0129nh T\u01b0\u1eddng, Qu\u1ed1c Oai (S\u01a1n T\u00e2y), uy hi\u1ebfp B\u00ecnh Xuy\u00ean, Ph\u00fa B\u00ecnh (Th\u00e1i Nguy\u00ean), tr\u00e0n xu\u1ed1ng Ch\u01b0\u01a1ng \u0110\u1ee9c, T\u1eeb Li\u00eam (H\u00e0 N\u1ed9i), Ph\u00f9 C\u1eeb, \u00c2n Thi (H\u01b0ng Y\u00ean). L\u1ee3i d\u1ee5ng vi\u1ec7c d\u00e0n tr\u1ea3i \u1ea5y, quan qu\u00e2n \u0111\u00e3 chi\u1ebfm l\u1ea1i \u0111\u01b0\u1ee3c ph\u1ee7 th\u00e0nh L\u1ea1ng Giang, nh\u01b0ng li\u1ec1n sau \u0111\u00f3, Cai V\u00e0ng gi\u1ebft ch\u1ebft tri ph\u1ee7 L\u00ea Huy Tr\u1ea1c, \u0111o\u1ea1t th\u00e0nh. T\u00ednh \u0111\u1ebfn th\u1eddi \u0111i\u1ec3m n\u00e0y, Cai V\u00e0ng \u0111\u00e3 l\u1ea7n l\u01b0\u1ee3t \u0111\u1ecd s\u1ee9c v\u1edbi nhi\u1ec1u v\u00f5 quan cao c\u1ea5p c\u1ee7a tri\u1ec1u \u0111\u00ecnh nh\u01b0 T\u00f4n Th\u1ea5t H\u00e0n, Nguy\u1ec5n \u0110\u0103ng H\u00e0nh, T\u00f4n Th\u1ea5t \u0110\u1ea3n, H\u00e0 V\u0103n Anh, Tr\u01b0\u01a1ng Qu\u1ed1c D\u1ee5ng, Phan Tam T\u1ec9nh, L\u00ea Xu\u00e2n, T\u00f4n Th\u1ea5t B\u00ecnh, Ho\u00e0ng Th\u00e0nh, Tr\u1ecbnh L\u00fd Hanh, \u0110\u1eb7ng Tr\u1ea7n Chuy\u00ean, Nguy\u1ec5n B\u00ednh, Phan Kh\u1eafc Th\u1eadt, L\u00ea D\u1ee5, V\u00f5 T\u1ea3o, \u0110o\u00e0n Linh, Tr\u1ea7n B\u00e1i, \u0110\u00e0o Tr\u00ed, L\u01b0u Nh\u01b0 S\u01a1n, V\u00f5 \u0110\u1eb7ng Th\u1ee7, V\u00f5 \u0110\u00ecnh T\u00ecnh, B\u00e0i Huy Phan, Mai Vi\u1ebft, Tr\u1ea7n Nh\u01b0 T\u00e1o. Nhi\u1ec1u t\u01b0\u1edbng \u0111\u00e3 b\u1ecb ch\u1ebft tr\u1eadn nh\u01b0 L\u00ea Thanh B\u1ea1ch, \u0110\u1eb7ng L\u01b0\u1ee3ng, T\u00f4n Th\u1ea5t B\u00ecnh, L\u00ea Huy Tr\u00e1c, Nguy\u1ec5n \u0110\u0103ng H\u00e0nh (c\u00f3 v\u00e8 ri\u00eang), Mai Vi\u1ebft. N\u0103m 1863 Nguy\u1ec5n Tri Ph\u01b0\u01a1ng \u0111\u01b0\u1ee3c T\u1ef1 \u0110\u1ee9c \u0111\u1ea9y v\u00e0o cu\u1ed9c chi\u1ebfn. Nhi\u1ec1u v\u00f9ng \u1edf H\u01b0ng Y\u00ean, H\u1ea3i D\u01b0\u01a1ng tr\u01b0\u1ee3t kh\u1ecfi tay ngh\u0129a qu\u00e2n. Cai V\u00e0ng ch\u1ed1t gi\u1eef th\u00e0nh ph\u1ee7 L\u1ea1ng Giang, \u0111\u1ea9y l\u00f9i nhi\u1ec1u cu\u1ed9c t\u1ea5n c\u00f4ng c\u1ee7a tri ph\u1ee7 \u0110\u1ed3ng \u0110\u1ee9c T\u1ea5u v\u00e0 cai t\u1ed5ng Th\u1ecd X\u01b0\u01a1ng Nguy\u1ec5n Ng\u1ecdc Ch\u1ea5n. Ng\u00e0y 30 th\u00e1ng 8 n\u0103m Qu\u00fd H\u1ee3i (9-1863) \\\"Cai V\u00e0ng \u0111i tu\u1ea7n ti\u1ec5u tr\u00ean s\u00f4ng Th\u01b0\u01a1ng, gi\u1eefa \u0111\u01b0\u1eddng g\u1eb7p thuy\u1ec1n L\u00e3nh T\u1ea3o (ph\u00f3 l\u00e3nh binh t\u1ec9nh H\u01b0ng Y\u00ean) b\u1eafn sang nh\u01b0 m\u01b0a. Thuy\u1ec1n Cai V\u00e0ng b\u1ecb b\u1eafn t\u1ee9 tung. \u0110\u1ed1c X\u1ed3m b\u1ecb ch\u1ebft trong thuy\u1ec1n. Cai V\u00e0ng b\u1ecb th\u01b0\u01a1ng r\u1ea5t n\u1eb7ng kh\u00f4ng d\u1eady \u0111\u01b0\u1ee3c\\\" (B\u1eafc Giang \u0111\u1ecba ch\u00ed. \u0110\u00f3 l\u00e0 t\u1ed5n th\u1ea5t to l\u1edbn c\u1ee7a phong tr\u00e0o. V\u1ee3 ba Cai V\u00e0ng, t\u00ean th\u1eadt l\u00e0 L\u00ea Th\u1ecb Mi\u00ean, ti\u1ebfp t\u1ee5c ch\u1ec9 huy ngh\u0129a qu\u00e2n. B\u00e0 sinh n\u0103m 1863, d\u00f2ng d\u00f5i nh\u00e0 L\u00ea, thao l\u01b0\u1ee3c v\u00e0 v\u0103n v\u00f5 song to\u00e0n, l\u00e0 linh h c\u1ee7a phong tr\u00e0o, l\u1eadp \u0111\u01b0\u1ee3c nhi\u1ec1u c\u00f4ng l\u1edbn \u1edf L\u1ea1ng Giang, Thu\u1eadn Th\u00e0nh, T\u1eeb S\u01a1n, B\u1eafc Ninh. M\u00f9a xu\u00e2n n\u0103m Gi\u00e1p T\u00fd (2-1864) b\u00e0 \u0111\u00e3 \u0111em to\u00e0n b\u1ed9 l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng t\u1ea5n c\u00f4ng v\u00e0o N\u00e3i S\u01a1n (Ki\u1ebfn Thu\u1ef5 - H\u1ea3i D\u01b0\u01a1ng, nay thu\u1ed9c H\u1ea3i Ph\u00f2ng) su\u1ed1t 22 ng\u00e0y li\u00ean t\u1ee5c (t\u1eeb 17-2 \u0111\u1ebfn 10-3- 1864). Theo s\u00e1ch \u0110\u1ea1i Nam th\u1ef1c l\u1ee5c - ch\u00ednh bi\u00ean trong tr\u1eadn n\u00e0y c\u00e1c hi\u1ec7p qu\u1ea3n \u0110inh V\u0103n \u0110\u1ec9nh, xu\u1ea5t \u0111\u1ed9i Tr\u1ea7n V\u0103n Nghi - Tr\u1ea7n Ph\u00fa Giao, c\u00e1ch vi\u00ean Nguy\u1ec5n V\u0103n T\u00e0i - Nguy\u1ec5n V\u0103n Thi\u00eam c\u00f9ng 1 \u0111\u1ed9i tr\u01b0\u1edfng, 3 ng\u0169 tr\u01b0\u1edfng, 11 l\u00ednh, 3 th\u1ee7 h\u1ea1, 4 d\u00f5ng \u0111\u00e3 ch\u1ebft t\u1ea1i","tr\u1eadn. L\u1ea1i c\u00f3 43 quan qu\u00e2n b\u1ecb th\u01b0\u01a1ng, h\u00e0ng tr\u0103m b\u1ecb b\u1eaft s\u1ed1ng, trong \u0111\u00f3 c\u00f3 V\u00f5 T\u1ea3o. B\u1ecb m\u1ea5t 75 s\u00fang. Ng\u00e0y 4-2 Gi\u00e1p T\u00fd (11-3-1864) b\u00e0 t\u1ed5 ch\u1ee9c t\u1ebf ch\u1ed3ng v\u00e0 t\u01b0\u1edfng ni\u1ec7m c\u00e1c chi\u1ebfn h\u1eefu r\u1ed3i gi\u1ea3i gi\u00e1p ngh\u0129a qu\u00e2n. Cu\u1ed1i c\u00f9ng b\u00e0 mai danh \u1ea9n t\u00edch \u1edf ch\u00f9a D\u1eb7n (\u0110\u00ecnh B\u1ea3ng), B\u00fat Th\u00e1p (Si\u00eau Lo\u1ea1i). N\u0103m 1908 b\u00e0 m\u1ea5t, th\u1ecd 72 tu\u1ed5i. V\u00e8 v\u1ec1 hai v\u1ee3 ch\u1ed3ng Cai V\u00e0ng c\u00f3 nhi\u1ec1u. \u1ede \u0111\u00e2y ch\u00fang t\u00f4i ch\u1ec9 xin c\u00f4ng b\u1ed1 b\u1ea3n t\u1ef1 khai th\u00e1c trong d\u00e2n gian: B\u1eafc ph\u01b0\u01a1ng c\u00f3 \u00f4ng sao c\u1edd Cai V\u00e0ng d\u1ea5n ch\u00ed bao gi\u1edd kh\u00f4n hay D\u00f9ng binh \u0111\u00e1nh tr\u1ea3 tr\u1eadn n\u00e0y C\u00e1c quan \u0111\u00e3 g\u1edbm v\u1ec1 tay Cai V\u00e0ng L\u00e0m trai g\u01b0\u01a1m c\u1eafp m\u1ed9c mang \u0110i \u0111\u00e1nh Cai V\u00e0ng m\u1ea5y tr\u1eadn \u0111\u1ec1u thua Cai V\u00e0ng chi\u1ebfm \u0111\u01b0\u1ee3c Th\u00e0nh \u0111\u00f4 V\u1ee3 b\u00e9 m\u1edf c\u1edd ph\u00e1 huy\u1ec7n V\u0103n Giang Tri\u1ec1u \u0111\u00ecnh Qu\u1ed1c D\u1ee5ng nh\u00e0 V\u01b0\u01a1ng Ba ng\u00e0n qu\u00e2n v\u00f5 d\u00e1m \u0111\u01b0\u01a1ng t\u1ee9c th\u00ec Gi\u1ea3i v\u00e2y t\u1ec9nh B\u1eafc m\u1ed9t khi Cai V\u00e0ng t\u1ee9c gi\u1eadn n\u00f3 th\u00ec chi\u00eau binh L\u00e0m cho b\u1ea3y huy\u1ec7n tan t\u00e0nh S\u00fang b\u1eafn c\u1edd m\u1edf qu\u00e1t binh n\u00f3 v\u00e0o - Bay \u01a1i! Bay \u0111\u00e1nh l\u00e0m sao.","Ba th\u1eb1ng ch\u1ea1y v\u00e0o k\u00edp \u0111\u00e1nh m\u1ed9t doi Ch\u00e9m ch\u00e2n, \u0111\u00e2m b\u1ee5ng, ch\u1eb7t v\u00f2i. C\u00e1c quan tr\u00f4ng th\u1ea5y r\u1ee5ng r\u1eddi ch\u00e2n tay Gi\u1eb7c \u0111\u00e2u t\u00e0i c\u00e1n th\u1ebf n\u00e0y Ng\u01b0\u1eddi ch\u1ebft nh\u01b0 r\u1ea1 tr\u1eddi hay ch\u0103ng tr\u1eddi * ** Ng\u1ed3i bu\u1ed3n ch\u00e9p chuy\u1ec7n m\u00e0 ch\u01a1i Th\u1eed xem thi\u00ean h\u1ea1 coi tr\u1eddi ra sao Ng\u1eabm xem tr\u1eddi \u0111\u1ea5t th\u1ebf n\u00e0o L\u00e0m trai th\u1eafng ng\u1ecdn c\u1edd \u0111\u00e0o \u0103n ch\u01a1i \u0110ua tranh \u0111\u1ea5u tr\u00ed \u0111\u1ea5u t\u00e0i T\u1ec9nh \u0110\u00f4ng, t\u1ec9nh B\u1eafc, t\u1ec9nh \u0110o\u00e0i, t\u1ec9nh Nam T\u01b0\u1edbng t\u00e0i thi s\u1ee9c, thi gan M\u01b0 c\u01a1 ti\u1ebfp ch\u00ed kh\u00f4n ngoan \u0111\u1eb7t b\u00e0y Cai V\u00e0ng t\u1ec9nh B\u1eafc gan thay M\u1ed9 qu\u00e2n b\u1ea3y ng\u00e0y \u0111\u01b0\u1ee3c m\u1ed9t v\u1ea1n ba L\u00e0m trai cho \u0111\u00e1ng th\u1ee7 khoa \u0110\u1ea7u n\u0103m Nh\u00e2m Tu\u1ea5t, th\u00e1ng ba t\u1ebf c\u1edd H\u00e0ng \u0111\u1ed9i cho ch\u00ed h\u00e0ng c\u01a1","\u0110\u1ecbnh ngay ng\u00e0y \u1ea5y t\u1ebf c\u1edd \u0103n ch\u01a1i K\u00e9o v\u1ec1 Ph\u1ee7 M\u1ecdc \u0111\u00f3ng ch\u01a1i Truy\u1ec1n cho qu\u00e2n s\u0129 t\u00e1i h\u1ed3i ph\u1ee7 gia Sai \u0111\u00f2i ba c\u00f4 n\u00e0ng ra: - N\u00ean ch\u0103ng th\u00ec n\u00f3i cho ta b\u1eb1ng l\u00f2ng! V\u1ee3 c\u1ea3 qu\u1ef3 g\u1ed1i t\u00e2u r\u1eb1ng: - Trong b\u1ed1n ph\u01b0\u01a1ng tr\u1eddi quan Qu\u1eadn ch\u1eafc chi Binh c\u01a1 quan Qu\u1eadn ch\u1eafc g\u00ec, \u0110i\u1ec1m tr\u1eddi ch\u01b0a v\u1eefng \u0111\u1eebng \u0111i h\u1ed9i n\u00e0y. V\u1ee3 hai qu\u1ef3 g\u1ed1i t\u00e2u b\u00e0y: - L\u00e0m trai kh\u00f4ng m\u1ed9t h\u1ed9i n\u00e0y m\u00e0 th\u00f4i Anh h\u00f9ng l\u1eafm l\u00fac \u0111ua vui Th\u01b0a r\u1eb1ng quan Qu\u1eadn nghe t\u00f4i \u0111i\u1ec1u n\u00e0y D\u1eabu m\u00e0 tr\u1eddi t\u1ef1a ta d\u00e2> S\u1ed1 ta m\u00e0 kh\u00e1 sau n\u00e0y l\u00e0m n\u00ean L\u00e0m trai kh\u00f4ng ng\u1ea1i b\u1ea1c ti\u1ec1n S\u1ed1 m\u00e0 ch\u1eb3ng kh\u00e1 l\u00e0m n\u00ean chuy\u1ec7n g\u00ec. Xin ch\u00e0ng nghe thi\u1ebfp \u0111\u1eebng \u0111i C\u1eeda nh\u00e0 c\u01a1 nghi\u1ec7p thi\u1ebfu g\u00ec vui t\u01b0\u01a1i Th\u01b0a r\u1eb1ng quan Qu\u1eadn nghe t\u00f4i","G\u00f3c b\u1ec3 ch\u00e2n tr\u1eddi quan Qu\u1eadn ch\u1eafc \u0111\u00e2u V\u1ee3 ch\u1ed3ng t\u1eeb t\u1ea1 tr\u01b0\u1edbc sau N\u00e0ng hai th\u1eb3ng g\u00f3t t\u00eam tr\u1ea7u lui ngay V\u1ee3 ba qu\u1ef3 g\u1ed1i t\u00e2u b\u00e0y: - Hai ch\u1ecb n\u00f3i th\u1ebf em \u0111\u00e2y kh\u00f4ng b\u1eb1ng l\u00f2ng N\u00f3i r\u1ed3i qu\u1ef3 xu\u1ed1ng l\u1ea1y ch\u1ed3ng: - Ch\u00e0ng d\u1ed1c m\u1ed9t l\u00f2ng thi\u1ebfp c\u0169ng xin ch\u01a1i Mong cho tr\u00e0o k\u00e9o t\u1edbi n\u01a1i Nh\u1ea5t thua nh\u1ecb \u0111\u01b0\u1ee3c m\u1eb7c t\u00f4i v\u1edbi tr\u00e0o D\u1eabu r\u1eb1ng thua \u0111\u01b0\u1ee3c l\u00e0m sao M\u1ea1ng m\u00ecnh th\u00e1c c\u1eeda quan tr\u00e0o kh\u00f4ng oan Tr\u1eadn n\u00e0y \u0111\u1ea5u s\u1ee9c thi gan Li\u1ec1u m\u00ecnh ch\u01a1i v\u1edbi c\u00e1c quan m\u1ed9t k\u1ef3 Th\u00e2n t\u00f4i tuy ph\u1eadn n\u1eef nhiHai m\u01b0\u01a1i b\u1ea3y tu\u1ed5i ra \u0111i theo ch\u1ed3ng B\u00e2y gi\u1edd d\u1ea5y ngh\u0129a l\u1eadp c\u00f4ng L\u1ea5y ti\u1ebfng cho ch\u1ed3ng nh\u1ea5t \u0111\u01b0\u1ee3c nh\u1ecb thua Ch\u00e0ng v\u1ec1 m\u1ed9 l\u1ea5y binh c\u01a1 Thi\u1ebfp xin ph\u00e1t x\u00e1 m\u1edf c\u1edd h\u00f4m nay L\u00f2ng tr\u1eddi c\u0169ng t\u1ef1a ta \u0111\u00e2y Tr\u01b0\u1edbc l\u00e0 \u0111\u01b0\u1ee3c ti\u1ebfng thi\u1ebfp nay cam l\u00f2ng","C\u1ea7m b\u1eb1ng tr\u1eddi \u0111o\u1ea3n kh\u00f4ng xong Th\u00e1c \u0111i \u0111\u1ec3 ti\u1ebfng cho ch\u1ed3ng mai sau C\u00f4 li\u1ec1n loa b\u00e1o: - Qu\u00e2n \u0111\u00e2u! H\u00e0ng c\u01a1 h\u00e0ng \u0111\u1ed9i s\u1eafp h\u1ea7u theo ta Anh n\u00e0o th\u01b0\u01a1ng m\u1eb9 th\u01b0\u01a1ng cha Th\u01b0\u01a1ng con nh\u1edb v\u1ee3 v\u1ec1 nh\u00e0 l\u00e0m \u0103n L\u00e0m trai quy\u1ebft ch\u00ed l\u1eadp c\u00f4ng S\u1ed1ng ch\u1ebft m\u1ed9t l\u1ea7n c\u0169ng quy\u1ebft m\u00e0 ch\u01a1i Qu\u00e2n gia m\u1edbi n\u00f3i m\u1ed9t l\u1eddi: - C\u00f4 c\u00f2n c\u1ed1 s\u1ee9c ch\u00fang t\u00f4i ng\u1ea1i g\u00ec C\u00f4 ba loan b\u00e1o ch\u00ed k\u1ef3 - S\u00e1ng mai c\u01a1m n\u01b0\u1edbc t\u1ee9 vi s\u1eafp b\u00e0y Qu\u1ea7n ch\u00e2n \u00e1o ch\u00edt m\u1eb7c ngay Dao g\u0103m d\u1eaft ch\u00edn con r\u00e0y v\u00e0o nhanh G\u01b0\u01a1m tr\u01b0\u1eddng c\u00f4 l\u1ea5y \u0111\u00f4i thanh B\u1eafc loa c\u00f4 g\u1ecdi: - Tr\u00e0o \u0111\u00ecnh \u0111\u01b0\u1ee3c hay X\u01b0ng danh tr\u00e0o bi\u1ebft tr\u00e0o hay Ta \u0111\u00e2y ch\u00ednh th\u1ef1c t\u01b0\u1edbng nay \u0111\u00e0n b\u00e0 Tr\u00e8o l\u00ean c\u1eadt ng\u1ef1a g\u1ecdi loa: - Ta \u0111\u00e2y ch\u00ednh th\u1ef1c v\u1ee3 ba Cai V\u00e0ng","X\u01b0ng danh tr\u00e0o bi\u1ebft r\u00f5 r\u00e0ng Ch\u00ednh th\u1ef1c v\u1ee3 b\u00e9 Cai V\u00e0ng ta \u0111\u00e2y Tr\u00e0o m\u00e0 b\u1eaft \u0111\u01b0\u1ee3c ta nay Truy \u0111\u00e1m gi\u1eb7c n\u00e0y kh\u00f4ng \u0111\u00e1nh c\u0169ng tan C\u00f2n ta l\u1eafm tr\u1eadn gian nan Nhi\u1ec1u tr\u1eadn t\u1ed5n h\u1ea1i qu\u00e2n quan ng\u00e0y r\u1ea7y - C\u1eady \u0111\u00f4ng tr\u00e0o s\u1eafp b\u1ed5 v\u00e2y C\u00f4 \u01a1i! c\u00f4 li\u1ec7u tr\u1eadn n\u00e0y ra sao C\u00f4 \u01a1i! c\u00f4 \u0111\u1ecbnh th\u1ebf n\u00e0o C\u00f3 gan ch\u1ed1ng \u0111\u01b0\u1ee3c v\u1edbi tr\u00e0o h\u00e3y ch\u01a1i C\u00f4 r\u1eb1ng: - S\u00f4ng th\u00e1c c\u00f3 n\u01a1i G\u1ea1t g\u01b0\u01a1m, b\u1eaft gi\u00e1o coi tr\u1eddi b\u1eb1ng vung B\u1eaft lu\u00f4n b\u1ea9y ng\u1ecdn m\u00e1c th\u00f4ng Ch\u00e1nh l\u00e3nh thu\u1ef7 chi\u1ebfn th\u00e1o v\u00f9ng lui ngay Ph\u00f3 l\u00e3nh ph\u1ea3i \u0111\u1ea1n c\u1eb3ng tay D\u00f9 tr\u00e0o quy\u1ebft ch\u00ed c\u01a1 n\u00e0y ph\u1ea3i lui Quan qu\u00e2n binh l\u00ednh ph\u1ea3i l\u00f9i Gi\u1eb7c \u0111\u00e2u c\u00e1i qu\u00e1i nh\u00e0 tr\u1eddi sinh ra B\u1eafc Ninh c\u00f3 t\u01b0\u1edbng \u0111\u00e0n b\u00e0 \u0110i\u1ec1m tr\u1eddi kh\u00f4ng bi\u1ebft r\u1ed3i ra th\u1ebf n\u00e0o","C\u00e1c quan l\u00e0m s\u1edb \u0111\u1ec7 v\u00e0o Xin tr\u00e0o k\u00e9n l\u1ea5y binh \u0111ao t\u01b0\u1edbng t\u00e0i Ng\u0169 linh ho\u00e0ng \u0111\u1ebf t\u1edbi n\u01a1i Hai \u00f4ng ra ngo\u00e0i d\u1eb9p gi\u1eb7c t\u1ec9nh \u0110\u00f4ng B\u1eafc Ninh quan Nguy\u1ec5n c\u00f3 c\u00f4ng K\u00e9o \u0111i \u0111\u00e1nh B\u1eafc d\u1eb9p \u0110\u00f4ng d\u1eadp tr\u1eddi K\u00e9o v\u1ec1 H\u00e0 N\u1ed9i \u0111\u00f3ng ch\u01a1i \u01a0n \u0111\u1ee9c nh\u00e0 tr\u1eddi \u0111u\u1ed5i \u0111\u00e1nh \u0111\u00e3 xa Ch\u1ea1y v\u1ec1 Ph\u1ee7 Thu\u1eadn g\u1ecdi loa Bao nhi\u00eau t\u00e0i t\u01b0\u1edbng ph\u1ea3i ra th\u00fa tr\u00e0o \u0110\u01b0\u1eddng l\u00ean c\u01a1 ng\u0169 \u0111\u01b0\u1eddng n\u00e0o \u00d4ng \u0111\u1ec1 l\u00e3nh T\u1ea3o x\u00f4ng v\u00e0o \u0111\u00e1nh ngay \u0110\u00e1nh t\u1eeb hai m\u1ed1t vui thay \u0110\u1ebfn ng\u00e0y hai t\u00e1m b\u1ea3y ng\u00e0y kh\u00f4ng tha B\u1ea9y ng\u00e0y \u0111i\u1ec3m so\u1ea1n qu\u00e2n gia C\u00f4 ba \u0111\u00e1nh ch\u1ebft t\u00e1m tr\u0103m ba qu\u00e2n tr\u00e0o C\u00f2n l\u00e0 binh l\u00ednh n\u1ed9i \u0111ao Tr\u1eadn n\u00e0y t\u1ed5n h\u1ea1i bi\u1ebft bao ng\u00e0y r\u00e0y T\u01b0 v\u1ec1 H\u00e0 N\u1ed9i k\u00edp ngay B\u1eaft l\u00ednh thi\u1ec7n x\u1ea1 S\u01a1n T\u00e2y mang v\u1ec1","Cai V\u00e0ng \u0111\u00f3ng \u1edf B\u1ed3 \u0110\u1ec1 Qu\u00e2n tri\u1ec1u k\u00e9o v\u1ec1 \u0111\u00f3ng \u1edf s\u00f4ng D\u00e2u Tr\u1eadn n\u00e0y ph\u00f3 l\u00e3nh \u0111\u1ee9ng \u0111\u1ea7u Ba ngh\u00ecn qu\u00e2n ti\u1ebfn h\u1ea1 nhau nh\u01b0 l\u00e0 Truy\u1ec1n qu\u00e2n \u0111\u00f3ng l\u1ea1i Th\u1ed5 H\u00e0 Xem m\u1eb7t v\u1ee3 b\u00e9 th\u1ee9 ba Cai V\u00e0ng C\u00e1c quan tr\u00e0o ti\u1ebfn qu\u00e2n sang Xem m\u1eb7t v\u1ee3 b\u00e9 Cai V\u00e0ng ra sao C\u00e1c quan d\u00e0n tr\u1eadn ti\u1ebfn v\u00e0o C\u00f4 ba b\u1ea5m \u0111\u1ed9n qu\u00e2n tr\u00e0o t\u1edbi n\u01a1i. C\u00e1c quan s\u1eafp tr\u1eadn m\u00e0 ch\u01a1i Qu\u00e2n tr\u00e0o m\u1ecfi m\u1ec7t r\u00e3 r\u1eddi l\u1eafm thay Ch\u01b0 t\u01b0\u1edbng \u0111\u1eb7t t\u00e2u b\u00e0y \u0110\u00e1nh b\u1ea3y t\u00e1m ng\u00e0y ch\u01b0 t\u01b0\u1edbng \u0111\u00e3 nao C\u00f4 bi\u1ebft ch\u1eb3ng ch\u1ed1ng \u0111\u01b0\u1ee3c n\u00e0o Ng\u1ea7m cho binh l\u1ed9i \u0111ao m\u1ed9t k\u1ef3 - \u0110\u00e0n b\u00e0 h\u01a1i s\u1ee9c ra g\u00ec Xin ch\u00e0ng \u0111\u00e1nh \u0111\u1ee1 thi\u1ebfp th\u00ec m\u1ed9t phen Cai V\u00e0ng th\u01b0\u01a1ng v\u1ee3 b\u01b0\u1edbc l\u00ean Cho qu\u00e2n n\u00e0ng \u0111\u00f3ng \u1edf b\u00ean ngo\u00e0i n\u00e0y","Anh v\u00e0o \u0111\u00e1nh \u0111\u1ee1 n\u00e0ng \u0111\u00e2y \u0110\u00e1nh t\u1eeb h\u0103m t\u00e1m r\u1ea1ng ng\u00e0y ba m\u01b0\u01a1i M\u1ea5y ng\u00e0y kh\u00f4ng th\u1ea5y tr\u00e0o lui B\u1eafc loa c\u00f2n g\u1ecdi: - H\u1ee1i ng\u01b0\u01a1i Cai V\u00e0ng Bi\u1ebft tay Qu\u1ed1c D\u1ee5ng chi v\u01b0\u01a1ng Mang qu\u00e2n ra th\u00fa tr\u00e0o \u0111\u01b0\u1eddng s\u1ebd tha N\u1ebfu m\u00e0 mu\u1ed1n th\u00e1c ra ma Th\u00ec \u0111em binh m\u00e3 m\u00e0 ra \u0111\u00e1nh tr\u00e0o Cai V\u00e0ng lo li\u1ec7u l\u00e0m sao B\u1ed1n b\u1ec1 v\u00e2y b\u1ecdc \u0111\u1eb1ng n\u00e0o r\u00fat ra Gi\u1edd d\u1ea7n m\u1edbi s\u00e1ng ng\u00e0y ra B\u1eafc loa ch\u00ednh hi\u1ec7u s\u00fang \u0111\u00e0 ch\u1ec9 thi\u00ean C\u00f4 ba bi\u1ebft hi\u1ec7u bi\u1ebft t\u00ean S\u1eafp th\u00e0nh c\u01a1 \u0111\u1ed9i binh quy\u1ec1n ch\u1ea3y ngay - Cai V\u00e0ng c\u00f3 s\u1ef1 g\u00ec \u0111\u00e2y Ai ng\u1edd tr\u00e0o b\u1ecdc tr\u00e0o v\u00e2y m\u1ea5t r\u1ed3i. M\u1eb7c cho tr\u00e0o b\u1ecdc trong ngo\u00e0i C\u01a1m ngon r\u01b0\u1ee3u u\u1ed1ng \u0103n ch\u01a1i s\u1ee3 g\u00ec \u0110\u1eebng lo m\u00e0 m\u1ec7t trai \u0111i Tr\u1eadn n\u00e0y \u0111\u00e3 c\u00f3 n\u1eef nhi ngo\u00e0i n\u00e0y","Qu\u00e2n tr\u00e0o nghe n\u00f3i s\u1ee3 thay \u1ede trong \u0111\u1ed1c th\u00fac qu\u00e2n r\u00e0y \u0111\u00e1nh ra Trong th\u00ec Cai V\u00e0ng x\u00f4ng pha Ngo\u00e0i th\u00ec v\u1ee3 b\u00e9 th\u1ee9 ba \u0111\u00e1nh v\u00e0o Qu\u00e2n tr\u00e0o t\u00e1n l\u1ea1c binh \u0111ao B\u1ed1n b\u1ec1 s\u00fang b\u1eafn x\u00f4n xao \u0111\u00ec \u0111\u00f9ng \u0110\u00e1nh nhau \u0111\u00e3 ba gi\u1edd r\u00f2ng S\u00fang b\u1eafn \u0111\u00ec \u0111\u00f9ng nh\u01b0 th\u1ec3 ph\u00e1o ran \u0110\u1ea1n b\u1eafn nh\u01b0 c\u00e1t r\u1ea3i \u0111\u00e0ng C\u00e1c quan t\u00ecm \u0111\u01b0\u1eddng v\u1ec1 t\u1ec9nh B\u1eafc Ninh Truy\u1ec1n qu\u00e2n coi gi\u1eef m\u1eb7t th\u00e0nh C\u00f4 ba \u0111u\u1ed5i t\u1edbi B\u1eafc Ninh \u0111\u00e1nh tr\u00e0o Truy\u1ec1n qu\u00e2n \u0111\u00f3ng s\u1eadp c\u1eeda v\u00e0o H\u00e3m l\u01b0\u01a1ng qu\u00e2n tr\u00e0o rn\u1ea5y th\u00e1ng s\u1ebd tha Ngo\u00e0i th\u00ec \u0111\u00e0n h\u00e1t reo h\u00f2 C\u00e1c quan trong t\u1ec9nh n\u1eb1m lo \u0111\u00eam ng\u00e0y Than r\u1eb1ng: - B\u1ec3 r\u1ed9ng \u0111\u1ea5t d\u1ea7y Tr\u1eadn n\u00e0y s\u1ed1ng \u0111\u01b0\u1ee3c tr\u1eddi hay ch\u0103ng tr\u1eddi H\u00e3m l\u01b0\u01a1ng m\u01b0\u1eddi b\u1ea3y ng\u00e0y r\u1ed3i Binh hao l\u01b0\u01a1ng t\u1eadn h\u1ebft r\u1ed3i c\u00f2n \u0111\u00e2u","C\u00e1c quan ta ph\u1ea3i h\u1ed3i ch\u1ea7u L\u1eadp \u0111\u00e0n c\u1ea7u nguy\u1ec7n tr\u01b0\u1edbc sau th\u1ebf n\u00e0o \u00c2m d\u01b0\u01a1ng xin \u0111\u01b0\u1ee3c ra sao Cai V\u00e0ng c\u00f3 \u0111\u00e1ng ng\u00f4i cao th\u00e0nh ho\u00e0ng Th\u00ec xin \u1ee9ng gi\u00e1m r\u00f5 r\u00e0ng Cai V\u00e0ng c\u00f3 \u0111\u00e1ng th\u00e0nh ho\u00e0ng khi nay \u00c2m d\u01b0\u01a1ng theo xu\u1ed1ng li\u1ec1n tay Cai V\u00e0ng kh\u00f4ng \u0111\u01b0\u1ee3c, tr\u00e0o nay m\u1eebng l\u00f2ng Ti\u1ec7c b\u00e0y y\u1ebfn \u1ea9m v\u1eeba xong C\u00f3 t\u00ean \u0111\u00e0y t\u1edb ph\u1ea3n th\u00f9ng n\u1ed9i c\u00f4ng Quay \u0111\u1ea7u th\u00fa v\u1edbi tr\u00e0o trung Th\u1ea7y t\u00f4i c\u00f3 ng\u1ecdc \u1edf trong gi\u1eef m\u00ecnh Ct\u00f4i th\u00fa tr\u00e0o \u0111\u00ecnh \u0110\u1ea1n gang b\u1eafn ch\u1eb3ng v\u1eb9n m\u00ecnh \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u00e2u \u0110\u00fac l\u1ea5y \u0111\u1ea1n v\u00e0ng cho mau Gan v\u00e0ng d\u1ea1 ng\u1ecdc b\u00e8n nhau nh\u01b0 l\u00e0 Truy\u1ec1n: - Giam n\u00f3 l\u1ea1i cho ta Ch\u1eb7t v\u00e0ng \u0111\u00fac \u0111\u1ea1n b\u1eafn ra t\u1ee9c th\u00ec Cai V\u00e0ng ph\u1ea3i \u0111\u1ea1n m\u1ed9t khi Cai V\u00e0ng ph\u1ea3i \u0111\u1ea1n r\u1ee5ng th\u00ec m\u1ed9t tai","Truy\u1ec1n qu\u00e2n d\u1eebng l\u1ea1i m\u1ed9t hai Lui qu\u00e2n ra ngo\u00e0i \u00f4ng m\u1edbi b\u1eafc loa Tr\u00e8o l\u00ean c\u1eadt ng\u1ef1a g\u1ecdi loa: - N\u00e0ng \u01a1i! tr\u1edf l\u1ea1i anh \u0111\u00e0 th\u1edf than C\u1ea7m b\u1eb1ng anh th\u00e1c kh\u00f4ng oan Th\u00e1c \u0111i \u0111\u1ec3 l\u1ea1i m\u00ecnh n\u00e0ng b\u01a1 v\u01a1 L\u1ea5y ai n\u00e2ng c\u1eady n\u00e0ng nh\u1edd Th\u01b0\u01a1ng n\u00e0ng ph\u1eadn g\u00e1i b\u01a1 v\u01a1 m\u1ed9t m\u00ecnh N\u00e0ng n\u00ean th\u00fa v\u1edbi tr\u00e0o \u0111\u00ecnh Th\u00e1c \u0111i c\u00f3 c\u1ea3 qu\u00e2n binh tr\u1ecdn r\u00e0y C\u00f4 ba c\u1ea7m l\u1ea5y c\u1ed5 tay: - Ch\u00e0ng \u01a1i c\u00f3 th\u00e1c phen n\u00e0y kh\u00f4ng oan! M\u00ecnh thi\u1ebfp thi s\u1ee9c thi gan Mang th\u00e2n th\u00e1c c\u1eeda vua quan \u0111\u00e1ng \u0111\u1eddi Ch\u00e0ng th\u00e1c y\u00ean ph\u1eadn ch\u00e0ng r\u1ed3i Ch\u00e0ng th\u00e1c \u0111\u00e3 v\u1eady thi\u1ebfp t\u00f4i th\u1ebf n\u00e0o M\u00ecnh thi\u1ebfp m\u01b0\u1eddi v\u1ea1n binh \u0111ao Bi\u1ebft r\u1eb1ng c\u00f3 ch\u1ed1ng l\u1ea1i tr\u00e0o \u0111\u01b0\u1ee3c ch\u0103ng V\u1ee3 ch\u1ed3ng than th\u1edf v\u1eeba xong Cai V\u00e0ng s\u1ee9c ki\u1ec7t d\u1ed1c l\u00f2ng ng\u00e3 ra","Truy\u1ec1n qu\u00e2n mang x\u00e1c v\u1ec1 nh\u00e0 T\u00ecm n\u01a1i an t\u00e1ng \u0111\u1ec3 m\u00e0 cho y\u00ean R\u1ed3i ra l\u1eadp l\u1ea1i binh quy\u1ec1n C\u1ea5t qu\u00e2n ra \u0111\u00e1nh m\u1ed9t phen b\u00e1o th\u00f9 D\u1eabu m\u00e0 y\u00ean th\u1ea5m \u0111\u01b0\u1ee3c ru \u0102n ch\u01a1i cho tho\u1ea3 c\u00f4ng phu \u0111o\u1ea1n tr\u00e0ng \u0110\u00e1nh cho m\u1ed9t tr\u1eadn ch\u00f3i chang Tr\u1ea3 ngh\u0129a cho ch\u00e0ng r\u1ed3i m\u1edbi ch\u1ecbu lui M\u1ed9 ch\u00e0ng an t\u00e1ng y\u00ean r\u1ed3i Ra \u0111\u00e1nh tr\u1ea3 ngh\u0129a kh\u00fac nh\u00f4i phen n\u00e0y \u0110\u00e1nh t\u1eeb tr\u1ed1ng m\u1ed9t canh ch\u00e0y B\u01b0\u1edbc sang gi\u1edd t\u00fd ch\u01b0a \u0111\u1ea7y canh hai Ch\u00e1nh l\u00e3nh c\u00f2n m\u1ed9t cai loa> Kh\u00ed gi\u1edbi tan h\u1ebft bi\u00eat ra \u0111\u01b0\u1eddng n\u00e0o Th\u1ea5p c\u01a1 thua ch\u00ed \u0111\u00e0n b\u00e0 B\u1eaft l\u1ea5y Ch\u00e1nh L\u00e3nh \u0111i\u1ec7u ra ngo\u00e0i n\u00e0y Bay \u0111\u00e2u b\u00f3 l\u1ea5y \u0111\u00e8n c\u00e2y T\u1ebf ch\u00e0ng cho \u0111\u1ee7 ba ng\u00e0y ba \u0111\u00eam C\u00f4 ba m\u1edbi b\u1ea3o l\u1eddi n\u00e0y - \u0110\u1ea7y t\u1edb theo th\u1ea7y ch\u01b0a \u0111\u01b0\u1ee3c bao l\u00e2u","T\u1edb th\u1ea7y ch\u01b0a \u0111\u01b0\u1ee3c nh\u1edd nhau Ai ng\u1edd quan Qu\u1eadn m\u00ecnh r\u1ea7u th\u00e1c \u0111i C\u00f4ng danh ch\u01b0a t\u1ecf n\u00ean g\u00ec L\u00e0m trai ch\u01b0a g\u1eb7p l\u00fac th\u00ec \u0103n ch\u01a1i B\u00e2y gi\u1edd quan Qu\u1eadn ch\u1ea7u tr\u1eddi Qu\u00e2n gia \u0111\u00e2u l\u1ea1i t\u00e1i h\u1ed3i l\u00e0m \u0103n \u0110\u1ec3 ta t\u00ecm ch\u1ed7 l\u00e1nh th\u00e2n D\u1eb7n d\u00f2 b\u1ea3n qu\u00e1n th\u00f4n d\u00e2n m\u1ecdi ng\u01b0\u1eddi Ai m\u00e0 \u0111\u1ebfn h\u1ecfi th\u0103m t\u00f4i Xin \u0111\u1eebng k\u1ec3 r\u00f5 kh\u00fac nh\u00f4i t\u1ecf t\u01b0\u1eddng T\u00ecm n\u01a1i khu\u1ea5t n\u00fai bi\u1ec7t s\u01b0\u01a1ng Th\u00e2n chim b\u00f3ng ng\u1ef1a t\u1ef1a nqua \u0111\u1eddi * Chuy\u1ec7n Cai V\u00e0ng c\u00f3 th\u1ebf th\u00f4i N\u1eef nhi h\u1ed3 d\u1ec5 m\u1ea5y ng\u01b0\u1eddi gi\u1ecfi giang. \u0110\u1ea1i Tr\u1eadn t\u00ean th\u1eadt l\u00e0 Gi\u00e1p V\u0103n Tr\u1eadn, qu\u00ea \u1edf l\u00e0ng L\u00fd x\u00e3 Ng\u1ecdc L\u00fd, t\u1ed5ng Ng\u1ecdc C\u1ee5c huy\u1ec7n Y\u00ean D\u0169ng. T\u1ed5ng Ng\u1ecdc C\u1ee5c sau chuy\u1ec3n sang huy\u1ec7n Y\u00ean Th\u1ebf (nay l\u00e0 l\u00e0ng L\u00fd thu\u1ed9c x\u00e3 Ng\u1ecdc L\u00fd - T\u00e2n Y\u00ean). \u00d4ng sinh tr\u01b0\u1edfng trong m\u1ed9t gia \u0111\u00ecnh n\u00f4ng d\u00e2n ngh\u00e8o kh\u1ed5. N\u0103m 1870 do b\u1ecb Cai B\u1ea3o \u0111\u00e1nh \u0111\u1eadp, \u00f4ng c\u0169ng c\u00f9ng em l\u00e0 Gi\u00e1p V\u0103n C\u01b0\u01a1ng h\u00f4 h\u00e0o m\u1ecdi ng\u01b0\u1eddi n\u1ed5i d\u1eady ch\u1ed1ng c\u01b0\u1eddng quy\u1ec1n. Ch\u1ec9 trong m\u1ed9t th\u1eddi gian ng\u1eafn \u00f4ng \u0111\u00e3 t\u1eadp h\u1ee3p \u0111\u01b0\u1ee3c nhi\u1ec1u th\u1ee7 l\u0129nh nh\u01b0 Nguy\u1ec5n \u0110\u1ee9c B\u00ecnh (S\u01a1n T\u00e2y), Nguy\u1ec5n \u0110\u1ee9c Ho\u00e0ng (Th\u00e1i Nguy\u00ean), Nguy\u1ec5n V\u0103n H\u1ed5 (B\u1eafc Ninh), \u0110\u1ed3ng V\u0103n Tr\u00fang (Ng\u00f4 X\u00e1 - Y\u00ean Th\u1ebf). \u00d4ng t\u1ef1 x\u01b0ng l\u00e0 Ti\u1ec1n qu\u00e2n ch\u00e1nh th\u1ed1ng t\u01b0\u1edbng, sau quen g\u1ecdi l\u00e0 \u0110\u1ea1i Tr\u1eadn.","T\u1ea1i m\u1ed9t khu \u0111\u1ed3ng n\u01b0\u1edbc g\u1ea7n l\u00e0ng L\u00fd \u00f4ng x\u00e2y Tr\u1ea1i Tr\u1eadn, c\u00f3 t\u01b0\u1eddng d\u1ea7y v\u00e0 cao bao b\u1ecdc cho m\u1ed9t khu doanh tr\u1ea1i. Ngo\u00e0i ra c\u00f2n c\u00f3 x\u01b0\u1edfng r\u00e8n \u0111\u00fac v\u0169 kh\u00ed \u1edf l\u00e0ng Ng\u00f2 - V\u00e2n C\u1ea7u (nay thu\u1ed9c Song V\u00e2n - T\u00e2n Y\u00ean) v\u00e0 c\u0103n c\u1ee9 \u1edf Th\u01b0\u1ee3ng Ph\u00fac (Kim Anh). M\u1edf \u0111\u1ea7u, ngh\u0129a qu\u00e2n t\u1ea5n c\u00f4ng M\u1ecf Th\u1ed5, san ph\u1eb3ng th\u00e0nh ph\u00e2n ph\u1ee7 L\u1ea1ng Giang m\u1edbi \u0111\u1eafp n\u0103m 1864. T\u1ea1i l\u00e0ng Ng\u00f2, ngh\u0129a qu\u00e2n ti\u00eau di\u1ec7t c\u00e1nh qu\u00e2n c\u1ee7a L\u00e3nh L\u00ea v\u00e0 Ph\u1ee7 Ho\u00e0n r\u1ed3i tr\u00e0n xu\u1ed1ng B\u1eafc Ninh, ti\u1ebfn xu\u1ed1ng B\u1eb1ng G\u1ed3i (H\u00e0 Nam), qu\u1eb7t l\u00ean Tam \u0110\u1ea3o, ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng m\u1ea1nh \u1edf Kim Anh, l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng c\u00f3 l\u00fac \u0111\u00f4ng t\u1edbi 2000 ng\u01b0\u1eddi. Tri\u1ec1u \u0111\u00ecnh ph\u1ea3i c\u1eed T\u00f4n Th\u1ea5t Thuy\u1ebft h\u1ed7 tr\u1ee3 Nguy\u1ec5n Oai \u0111\u00e1nh d\u1eb9p. Hai n\u0103m 1873-1874\u1eadn ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng m\u1ea1nh \u1edf Y\u00ean D\u0169ng, ch\u1eb7n \u0111\u01b0\u1eddng v\u1ec1 n\u01b0\u1edbc c\u1ee7a s\u1ee9 b\u1ed9 Phan S\u0129 Th\u1ee5c. V\u00ec v\u1eady, Nguy\u1ec5n Oai b\u1ecb gi\u00e1ng ch\u1ee9c. S\u00e1ch \u0110\u1ea1i Nam th\u1ef1c l\u1ee5c - ch\u00ednh bi\u00ean ghi nh\u1eadn: \\\"Gi\u1eb7c t\u00ean l\u00e0 Tr\u1eadn \u1edf B\u1eafc Ninh (t\u00ean Tr\u1eadn l\u00fac \u0111\u1ea7u h\u1ecdp b\u00e8 l\u0169 \u1edf x\u00e3 Th\u01b0\u1ee3ng Ph\u00fac huy\u1ec7n Kim Anh \u01b0\u1edbc 400 ng\u01b0\u1eddi, l\u00e0 m\u1ed9t to\u00e1n gi\u1eb7c nh\u1ecf \u0111i c\u01b0\u1edbp \u0103n, v\u1ec1 sau h\u00f9a theo b\u00e8 l\u0169 \u0111\u1ebfn h\u01a1n 2000 ng\u01b0\u1eddi) k\u1ebft h\u1ee3p v\u1edbi gi\u1eb7c l\u1ea9n tr\u1ed1n n\u01b0\u1edbc Thanh chia ra qu\u1ea5y nhi\u1ec5u c\u00e1c ph\u1ee7 huy\u1ec7n L\u1ea1ng Giang, Y\u00ean D\u0169ng. Th\u1ecb s\u01b0 Nguy\u1ec5n Oai t\u00e2u xin 1000 qu\u00e2n tinh nhu\u1ec7 \u0111\u1ec3 gi\u00fap \u0111\u00e1nh d\u1eb9p. Vua m\u1edbi sai Tham t\u00e1n T\u00f4n Th\u1ea5t Thuy\u1ebft \u0111em theo b\u1ecdn Tr\u01b0\u01a1ng V\u0103n \u0110\u1ec3 v\u00e0 quan qu\u00e2n \u0111\u1ebfn ngay h\u1ea1t B\u1eafc \u0111\u1ec3 \u0111\u00e1nh d\u1eb9p... S\u1ee9 b\u1ed9 sang Thanh l\u00e0 b\u1ecdn Phan S\u0129 Th\u1ee5c tr\u1edf v\u1ec1 nh\u00e2n \u0111\u01b0\u1eddng b\u1ecb t\u1eafc ngh\u1ebdn v\u00ec gi\u1eb7c Tr\u1eadn \u1edf B\u1eafc Ninh qu\u1ea5y nhi\u1ec5u \u1edf l\u00e2u th\u00e0nh L\u1ea1ng Giang l\u00e0m s\u1edb t\u00e2u v\u1ec1. Vua qu\u1edf tr\u00e1ch quan qu\u00e2n th\u1ee9\\\". Tuy c\u00f3 qu\u00e2n v\u00e0 voi nhi\u1ec1u g\u1ea5p \u0111\u00f4i, s\u00fang \u1ed1ng kh\u00ed gi\u1edbi t\u1ea5t v\u00e0 \u0111\u1ea7y \u0111\u1ee7, T\u00f4n Th\u1ea5t Thuy\u1ebft v\u1eabn ch\u01b0a th\u1eafng \u0111\u01b0\u1ee3c tr\u1eadn n\u00e0o, l\u1ea1i b\u1ecb gi\u00e1ng c\u1ea5p. \u0110\u1ea7u n\u0103m 1875 hai b\u00ean giao chi\u1ebfn d\u1eef d\u1ed9i \u1edf C\u1ed5 Loa, Ph\u00f9 Lai, m\u1ed7i b\u00ean \u0111\u1ebfn n\u0103m s\u00e1u tr\u0103m ng\u01b0\u1eddi ch\u1ebft tr\u1eadn. Sau tr\u1eadn n\u00e0y; \u0110\u1ea1i Tr\u1eadn k\u00e9o v\u1ec1 \u0110\u00f4ng L\u1ed7. Th\u00e1ng 3-1875, T\u00f4n Th\u1ea5t Thuy\u1ebft d\u1ed1c to\u00e0n l\u1ef1c t\u1ea5n c\u00f4ng v\u00e0 \u0111\u00e3 thu \u0111\u01b0\u1ee3c th\u1eafng l\u1ee3i. \u0110\u1ea1i Nam th\u1ef1c l\u1ee5c - ch\u00ednh bi\u00ean ch\u00e9p: \\\"Quan qu\u00e2n th\u1ee9 v\u00e0 quan t\u1ec9nh (B\u1eafc) Ninh - Th\u00e1i (Nguy\u00ean) l\u00e0 T\u00f4n Th\u1ea5t Thuy\u1ebft sai b\u1ecdn \u0111\u1ec1 t\u00e1n l\u00e0 Nguy\u1ec5n V\u0103n H\u00f9ng, Tr\u01b0\u01a1ng V\u0103n \u0110\u1ec3, Ng\u00f4 T\u1ea5t Ninh, Tr\u01b0\u01a1ng V\u0103n Ban chia \u0111\u01b0\u1eddng \u0111\u00e1nh gi\u1eb7c ng\u01b0\u1eddi Thanh, ng\u01b0\u1eddi Kinh \u1edf c\u00e1c n\u01a1i Y\u00ean Vi\u00ean, \u0110\u00f4ng L\u1ed7, x\u00f4ng pha ti\u1ebfn nh\u01b0 m\u01b0a, \u0111\u1ec1u h\u1ea1 \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u1ed3n lu\u1ef9, b\u1eaft \u0111\u01b0\u1ee3c t\u00ean \u0111\u1ea7u s\u1ecf gi\u1eb7c l\u00e0 Tr\u1eadn (ng\u1ee5y x\u01b0ng l\u00e0 \u0110\u1ea1i nguy\u00ean so\u00e1i) \u0111em ch\u00e9m, b\u00eau \u0111\u1ea7u cho m\u1ecdi ng\u01b0\u1eddi bi\u1ebft. B\u1eaft ch\u00e9m gi\u1eb7c ng\u01b0\u1eddi Thanh, ng\u01b0\u1eddi Kinh tr\u00ean 1400 t\u00ean, thu kh\u00ed gi\u1edbi nhi\u1ec1u v\u00f4 k\u1ec3. Tin th\u1eafng tr\u1eadn t\u00e2u l\u00ean, vua l\u00e0m","th\u01a1 ghi vi\u1ec7c vui, th\u01b0\u1edfng cho Thuy\u1ebft th\u0103ng Th\u1ef1 t\u1ed5ng \u0111\u1ed1c Ninh - Th\u00e1i, gia th\u01b0\u1edfng cho m\u1ed9t b\u00e0i \u0111eo b\u1eb1ng ng\u1ecdc qu\u00fd, m\u1ed9t nh\u1eabn v\u00e0ng kh\u1ea3m ng\u1ecdc ch\u00e2u ho\u1ea3 t\u1ec1, kim ti\u1ec1n Long v\u00e2n kh\u1ebf h\u1ed9i h\u1ea1ng nh\u1ea5t h\u1ea1ng nh\u00ec m\u1ed7i th\u1ee9 m\u1ed9t \u0111\u1ed3ng, b\u1ecdn \u0111\u1ec1 t\u00e1n th\u0103ng th\u01b0\u1edfng c\u00f3 th\u1ee9 b\u1eadc\\\". B\u00e0i v\u00e8 d\u01b0\u1edbi \u0111\u00e2y ghi l\u1ea1i kh\u00e1 \u0111\u1ea7y \u0111\u1ee7 giai \u0111o\u1ea1n m\u1edf \u0111\u1ea7u v\u00e0 tr\u1eadn k\u1ebft th\u00fac do k\u1ebf ho\u1ea3 ng\u01b0u (tr\u00e2u l\u1eeda) c\u1ee7a T\u00f4n Th\u1ea5t Thuy\u1ebft, ph\u00ea ph\u00e1n s\u1ef1 \u1ea5u tr\u0129 v\u00e0 non n\u1edbt c\u1ee7a phong tr\u00e0o: Gi\u1eb7c kia \u0110\u1ea1i Tr\u1eadn c\u1ea7m \u0111\u1ea7u Quan qu\u00e2n binh l\u00ednh ra m\u1ea7u ph\u1ea3i theo Ngo\u00e0i xu\u00f4i n\u01b0\u1edbc n\u1ed5i nh\u01b0 b\u00e8o Gi\u1eb7c ph\u00e1 M\u1ecf Th\u1ed5 quan theo m\u00e9 n\u00e0y Qu\u00e2n l\u00ean m\u1eafc n\u01b0\u1edbc C\u1ea7u Chay Gi\u1eb7c th\u00ec ph\u00e1 m\u00e3i tr\u00ean n\u00e0y d\u00e2n lo Ph\u1ee7 th\u00e0nh gi\u1eb7c ph\u00e1 ra tro \u0110\u00e0ng Ngo\u00e0i l\u1ee5t \u0111\u1ed5 tr\u1eddi cho xoay v\u1ea7n Ng\u1ef1a voi m\u1eafc n\u01b0\u1edbc m\u1ea5y l\u1ea7n Quan qu\u00e2n trong b\u1ee5ng c\u00f3 ph\u1ea7n lo \u00e2u Gi\u1eb7c th\u00ec n\u00f3i ngh\u0129 m\u01b0u s\u00e2u Ngh\u0129 ra m\u1ed9t k\u1ebf d\u1eed \u0111\u1ea7u \u0111\u00e1nh \u0111u\u00f4i Gi\u1eb7c tr\u00e0n \u0111\u00e1nh m\u00e3i v\u1ec1 xu\u00f4i \u0110\u00e1nh l\u00ean Tam \u0110\u1ea3o mu\u00f4n ng\u01b0\u1eddi l\u1eebng danh San \u0111i bi\u1ebft b\u1ea5y nhi\u00eau th\u00e0nh","Th\u1ebf to gi\u1eb7c c\u1ee9 ho\u00e0nh h\u00e0nh kh\u1eafp n\u01a1i K\u00e9o v\u1ec1 \u0110\u00f4ng L\u1ed7 ngh\u1ec9 ng\u01a1i Cho qu\u00e2n \u0111i b\u00e1o: - Gi\u1eb7c th\u1eddi \u1edf \u0111\u00e2y> Quan qu\u00e2n k\u00e9o \u0111\u1ebfn bao v\u00e2y Ng\u1ef1a voi l\u00ednh tr\u00e1ng m\u1ed7i ng\u00e0y m\u1ed9t \u0111\u00f4ng Gi\u1eb7c th\u00ec b\u00ecnh t\u0129nh nh\u01b0 kh\u00f4ng Cho r\u1eb1ng \u0111\u00e1nh th\u1eafng n\u00ean c\u00f4ng d\u1ec5 d\u00e0ng Cho qu\u00e2n \u0111\u00e0n h\u00e1t trong l\u00e0ng Ng\u1ea7m \u0111\u01b0a gi\u1ea5y \u0111\u1ebfn Ng\u1ecdc Nham t\u1ee9c th\u00ec Ai ng\u1edd ng\u01b0\u1eddi c\u1ea7m gi\u1ea5y \u0111i Quan qu\u00e2n b\u1eaft \u0111\u01b0\u1ee3c ngay khi c\u1ed5ng v\u00e0o Quan qu\u00e2n ti\u1ebfn \u0111\u00e1nh \u00e0o \u00e0o \u0110\u00e0n voi hung d\u1eef s\u1ee9c n\u00e0o d\u00e1m \u0111\u01b0\u01a1ng Qu\u0103ng c\u00e2y qu\u1eadt \u0111\u1ed5 \u0111\u1ea7y \u0111\u01b0\u1eddng C\u1ecd nh\u00e0 nh\u00e0 s\u1eadp, c\u1eady t\u01b0\u1eddng t\u01b0\u1eddng long D\u1ed3n qu\u00e2n \u0110\u1ea1i Tr\u1eadn v\u00e0o trong R\u00e0o tre c\u00e1nh s\u1ebb xi\u1ebft v\u00f2ng v\u00e2y th\u00eam \u0110\u1ea1i Tr\u1eadn b\u1ed1i r\u1ed1i t\u1eebng phen B\u1edfi kh\u00f4ng ti\u1ebfp vi\u1ec7n ho\u00e1 n\u00ean n\u1ed7i n\u00e0y B\u1ea3o nhau c\u1ed1 ph\u00e1 v\u00f2ng g\u00e2y","Cho d\u00f9 sinh t\u1eed b\u00f3 tay anh h\u00f9ng L\u1ed9i ao t\u00ecm l\u1ed1i \u0111i v\u00f2> G\u1eb7p \u0111\u00e0n tr\u00e2u l\u1eeda v\u1eaby v\u00f9ng gh\u00ea thay Giao tranh g\u1ea7n h\u1ebft m\u1ed9t ng\u00e0y \u0110\u1ea1i Tr\u1eadn th\u1ea5y b\u00ed r\u00fat ngay g\u01b0\u01a1m m\u00ecnh N\u00f3i sang v\u1edbi qu\u00e2n tri\u1ec1u \u0111\u00ecnh: - L\u00f2ng ta mu\u1ed1n d\u1eb9p b\u1ea5t b\u00ecnh \u0111\u00e3 l\u00e2u C\u1ee9u d\u00e2n ra kh\u1ecfi th\u1ea3m s\u1ea7u Non s\u00f4ng t\u01b0\u01a1i t\u1ed1t m\u01b0u c\u1ea7u c\u1ee7a ta B\u1edfi n\u00ean c\u00f3 chuy\u1ec7n can qua Ch\u1ed1ng tri\u1ec1u l\u00e0 ch\u00ed c\u1ee7a ta d\u1ef1ng c\u1edd H\u00f4m nay x\u1ea3y chuy\u1ec7n b\u1ea5t ng\u1edd B\u00ean c\u00f4ng th\u00e0nh b\u1ea1i gi\u1ea5c m\u01a1 \u1edf \u0111\u1eddi! \u0110\u1ea1i Tr\u1eadn v\u1eeba n\u00f3i d\u1ee9t l\u1eddi L\u01b0\u1ee1i g\u01b0\u01a1m \u0111\u00e2m c\u1ed5 cu\u1ed9c \u0111\u1eddi quy\u00ean sinh. (Theo l\u1eddi k\u1ec3 c\u1ee7a nh\u00e2n d\u00e2n v\u00f9ng \u0110\u00f4ng L\u1ed7, V\u1ea1n V\u00e2n (Y\u00ean Vi\u00ean) tr\u1eadn n\u00e0y c\u1ea3 hai b\u00ean thi\u1ec7t h\u1ea1i r\u1ea5t l\u1edbn. Khi chi\u1ebfn s\u1ef1 k\u1ebft th\u00fac, m\u1ed7i xu\u1ea5t \u0111inh trong l\u00e0ng ph\u1ea3i ch\u00f4n 10 ng\u01b0\u1eddi ch\u1ebft tr\u1eadn, sau ph\u1ea3i ch\u00f4n th\u00eam 6 ng\u01b0\u1eddi n\u1eefa. X\u00e1c ng\u1eadp c\u1ea3 s\u00f4ng \u0110\u00f4ng L\u1ed7, l\u1ea5p k\u00edn c\u1eeda c\u1ed1ng. D\u00e2n g\u1ecdi tr\u1eadn n\u00e0y l\u00e0 Tr\u1eadn gi\u1eb7c l\u00e1 \u00fd n\u00f3i ng\u01b0\u1eddi ch\u1ebft nhi\u1ec1u nh\u01b0 l\u00e1 r\u1ee5ng. Khi \u0110\u1ea1i Tr\u1eadn b\u1ecb ch\u00e9m ch\u1ebft, x\u00e1c qu\u0103ng xu\u1ed1ng s\u00f4ng C\u1ea7u, tr\u00f4i v\u1ec1 \u0111\u1ebfn \u0110\u00f2 H\u00e0n (\u0110\u1ea9u H\u00e0n x\u00e3 Hoa Long - Y\u00ean Phong) d\u00e2n v\u1edbt l\u00ean ch\u00f4n c\u1ea5t v\u00e0 l\u1eadp \u0111\u1ec1n th\u1edd. C\u0169ng c\u00f3 thuy\u1ebft n\u00f3 \u0110\u1ea1i Tr\u1eadn b\u1ecb ch\u1ebft ch\u00e1y. M\u1ed9t chi ti\u1ebft ch\u1ee9ng t\u1ecf \u0110\u1ec1 Th\u00e1m c\u00f3 quan h\u1ec7 v\u1edbi \u0110\u1ea1i Tr\u1eadn l\u00e0: t\u1ea1i l\u00e0ng Ch\u0169ng, \u0110\u1ec1 Th\u00e1m d\u1ef1ng m\u1ed9t ng\u00f4i \u0111\u1ec1n th\u1edd \u0110\u1ea1i Tr\u1eadn, nay v\u1eabn c\u00f2n. Sau n\u00e0y khi \u1edf c\u0103n c\u1ee9 \u1edf","Ph\u1ed3n X\u01b0\u01a1ng, \u00f4ng c\u0169ng d\u1ef1ng ngai th\u1edd \u1edf \u0110\u1ec1n Th\u1ec1 (nay l\u00e0 ch\u00f9a Ph\u1ed3n X\u01b0\u01a1ng) \u0111\u1eb7t b\u00e0i v\u1ecb Ti\u1ec1n Qu\u00e2n Tr\u1eadn \u1edf ch\u00ednh gi\u1eefa c\u00f2n b\u00e0i v\u1ecb c\u1ee7a Cai V\u00e0ng, \u0110\u1ed9i V\u0103n v\u00e0 Cai Bi\u1ebfu \u0111\u1ec3 \u1edf hai b\u00ean). Qu\u1eadn T\u01b0\u1eddng t\u00ean th\u1eadt l\u00e0 Nguy\u1ec5n V\u0103n T\u01b0\u1eddng, qu\u00ea \u1edf l\u00e0ng Ch\u00e2u - Ng\u00f4 X\u00e1, t\u1ed5ng Y\u00ean L\u1ec5 huy\u1ec7n Y\u00ean Th\u1ebf (nay n\u1eb1m trong x\u00e3 Cao X\u00e1 - T\u00e2n Y\u00ean), sinh tr\u01b0\u1edfng trong m\u1ed9t gia \u0111\u00ecnh n\u00f4ng d\u00e2n, t\u1eeb nh\u1ecf \u0111\u00e3 ham m\u00ea v\u00f5 ngh\u1ec7, th\u00edch s\u0103n b\u1eafn v\u00e0 \u0111\u1ea5u v\u1eadt c\u00e1c d\u1ecbp h\u1ed9i l\u00e0ng. N\u0103m B\u00ednh D\u1ea7n (1866) c\u00f3 hi\u1ec7n t\u01b0\u1ee3ng sao m\u1ecdc ban ng\u00e0y, s\u1eafc xanh bi\u1ebfc nh\u01b0 s\u00e1ch \u0110\u1ea1i Nam th\u1ef1c l\u1ee5c - ch\u00ednh bi\u00ean ghi nh\u1eadn: \\\"Sao Th\u00e1i B\u1ea1ch (sao Kim) m\u1ecdc ban ng\u00e0y \u1edf v\u00e0o \u0111\u1ecba ph\u1eadn sao \u0110\u1ea9u, \u0111\u1ebfn th\u00e1ng 6 m\u1edbi t\u1eaft\\\". D\u1ef1a v\u00e0o hi\u1ec7n t\u01b0\u1ee3ng l\u1ea1 n\u00e0y, Qu\u1eadn T\u01b0\u1eddng cho l\u00e0 \u1ee9ng v\u00e0o \u0111i\u1ec1m ph\u00eda b\u1eafc s\u1ebd xu\u1ea5t hi\u1ec7n thi\u00ean t\u1eed \u00e1o xanh, k\u00eau g\u1ecdi d\u00e2n ch\u00fang \u0111\u1ee9ng d\u1eady \u0111\u00e1nh \u0111\u1ed5 nh\u00e0 Nguy\u1ec5n. Trong th\u1eddi gian ng\u1eafn \u00f4ng \u0111\u00e3 t\u1eadp h\u1ee3p \u0111\u01b0\u1ee3c h\u00e0ng ng\u00e0n ng\u01b0\u1eddi \u0111\u1ee7 c\u1ea3 Kinh, T\u00e0y, N\u00f9ng su\u1ed1t m\u1ed9t gi\u1ea3i Y\u00ean Th\u1ebf, H\u1eefu L\u0169ng, L\u1ee5c Ng\u1ea1n, B\u1ea3o L\u1ed9c, Ph\u01b0\u1ee3ng Nh\u1ee1n, Y\u00ean D\u0169ng, Vi\u1ec7t Y\u00ean, Hi\u1ec7p Ho\u00e0. Qu\u1ea7n \u00e1o, th\u1eaft l\u01b0ng, x\u00e0 c\u1ea1p \u0111\u1ec1u m\u00e0u thanh thi\u00ean. Ngay t\u1eeb \u0111\u1ea7u, m\u1ee5c \u0111\u00edch c\u1ee7a phong tr\u00e0o \u0111\u00e3 m\u01a1 h\u1ed3 nh\u01b0ng n\u00f3 n\u1ed5 ra v\u00e0o th\u1eddi \u0111i\u1ec3m x\u00e3 h\u1ed9i b\u1ebf t\u1eafc, d\u00e2n t\u00ecnh ch\u00e1n gh\u00e9t ch\u1ebf \u0111\u1ed9 do \u0111\u00f3 v\u1eabn thu h\u00fat \u0111\u01b0\u1ee3c nhi\u1ec1u ng\u01b0\u1eddi h\u01b0\u1edfng \u1ee9ng. Trong hai n\u0103m 1866 - 1867 ngh\u0129a qu\u00e2n tr\u00e0n sang Kim Anh, x\u00e2y d\u1ef1ng c\u0103n c\u1ee9 \u1edf n\u00fai V\u1ec7 Linh, to\u1ea3 \u1ea3nh h\u01b0\u1edfng sang c\u1ea3 \u0110a Ph\u00fac. N\u0103m 1868 Ng\u00f4 C\u00f4n mang m\u1ed9t l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng th\u1ec9 l\u1edbn k\u00e9o v\u00e0o L\u1ee5c Ng\u1ea1n, B\u1ea3o L\u1ed9c t\u00ecm c\u00e1ch b\u1eaft tay v\u1edbi ngh\u0129a qu\u00e2n Qu\u1eadn T\u01b0\u1eddng, tr\u00e0n xu\u1ed1ng chi\u1ebfm ph\u1ee7 th\u00e0nh L\u1ea1ng Giang \u1edf Ch\u00e2u Xuy\u00ean. \u0110\u00e2y l\u00e0 sai l\u1ea7m l\u1edbn nh\u1ea5t c\u1ee7a ng\u01b0\u1eddi th\u1ee7 l\u0129nh phong tr\u00e0o khi\u1ebfn d\u00e2n ch\u00fang xa l\u00e1nh, quay l\u01b0ng l\u1ea1i v\u1edbi m\u00ecnh. N\u0103m 1869 Ng\u00f4 C\u00f4n ch\u1ebft tr\u1eadn \u1edf B\u1eafc Ninh, qu\u00e2n \u0111\u1ed9i tri\u1ec1u \u0111\u00ecnh do Ho\u00e0ng K\u1ebf Vi\u00eam ch\u1ec9 huy \u0111\u00e3 t\u1ea5n c\u00f4ng ngh\u0129a qu\u00e2n nhi\u1ec1u tr\u1eadn \u1edf Qu\u00e1n T\u00ecnh (\u0110\u00f4ng Ng\u00e0n), Ti\u00ean D\u01b0\u1ee3c (Kim Anh). N\u0103m 1870 tri ph\u1ee7 T\u1eeb S\u01a1n l\u00e0 Tr\u01b0\u01a1ng Quang \u0110\u00e0n nhi\u1ec1u l\u1ea7n \u0111\u00e1nh v\u00e0o c\u0103n c\u1ee9 c\u1ee7a Qu\u1eadn T\u01b0\u1eddng \u1edf Kim Anh, \u0110a Ph\u00fac. N\u0103m 1871, Qu\u1eadn T\u01b0\u1eddng l\u1ea1i thu nh\u1eadp m\u1ed9t s\u1ed1 to\u00e1n qu\u00e2n Th\u00e1i b\u00ecnh thi\u00ean qu\u1ed1c v\u00e0 n\u0103m sau \u0111\u00e1nh m\u1ed9t tr\u1eadn r\u1ea5t l\u1edbn \u1edf \u0110oan B\u00e1i, S\u01a1n Qu\u1ea3 (Hi\u1ec7p Ho\u00e0) g\u00e2y cho qu\u00e2n \u0111\u1ed9i tri\u1ec1u \u0111\u00ecnh nhi\u1ec1u t\u1ed5n th\u1ea5t n\u1eb7ng n\u1ec1. T\u1ef1 \u0110\u1ee9c ph\u00e1i Nguy\u1ec5n Oai nh\u1ea3y v\u00e0o v\u00f2ng chi\u1ebfn, \u0111\u1eb7t m\u1ed9t m\u00f3n th\u01b0\u1edfng r\u1ea5t h\u1eadu: \\\"Trao gi\u1ea3i th\u01b0\u1edfng h\u1eadu cho k\u1ebb b\u1eaft \u0111\u01b0\u1ee3c gi\u1eb7c T\u01b0\u1eddng (T\u01b0\u1eddng l\u00e0 gi\u1eb7c ng\u01b0\u1eddi Kinh l\u00e0 th\u1ee9 y\u1ebfu ph\u1ea1m g\u1ecdi l\u00e0","Qu\u1eadn T\u01b0\u1eddng, l\u00e0 gi\u1eb7c tr\u1ed1n l\u00e2u n\u0103m, ch\u1eb7n b\u1eaft h\u01a1i kh\u00f3 b\u00e8n treo gi\u1ea3i th\u01b0\u1edfng h\u1eadu) b\u1eaft s\u1ed1ng \u0111\u01b0\u1ee3c th\u00ec th\u01b0\u1edfng cho ch\u00e1nh th\u1ea5t ph\u1ea9m v\u00e0 200 l\u1ea1ng b\u1ea1c, ch\u00e9m \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u1ea7u th\u00ec th\u01b0\u1edfng ch\u00e1nh b\u00e1t ph\u1ea9m v\u00e0 100 l\u1ea1ng b\u1ea1c. Ng\u01b0\u1eddi c\u00f3 ch\u1ee9c h\u00e0m r\u1ed3i th\u00ec c\u1ee9 theo l\u1ec7 \u1ea5y m\u00e0 th\u01b0\u1edfng l\u00ean nh\u01b0ng ch\u1ec9 \u0111\u1ebfn t\u1ee9 ph\u1ea9m l\u00e0 c\u00f9ng\\\" (\u0110\u1ea1i Nam th\u1ef1c l\u1ee5c - ch\u00ednh bi\u00ean). Ardand du Picq trong cu\u1ed1n L\u1ecbch s\u1eed m\u1ed9t ng\u00f4i th\u00e0nh An Nam: B\u1eafc Ninh c\u0169ng \u0111\u00e3 vi\u1ebft: \\\"Nguy\u1ec5n Oai t\u1ed5ng \u0111\u1ed1c B\u1eafc Ninh \u0111\u01b0\u1ee3c vua T\u1ef1 \u0110\u1ee9c giao cho nhi\u1ec7m v\u1ee5 \u0111\u00e1nh \u0111u\u1ed5i c\u00e1c to\u00e1n gi\u1eb7c Trung Qu\u1ed1c tr\u00e0n v\u00e0o Y\u00ean Th\u1ebf v\u00e0 l\u1ea7n \u0111\u1ea7u ti\u00ean ch\u00fang \u0111\u00e3 li\u00ean k\u1ebft v\u1edbi b\u1ecdn c\u01b0\u1edbp Vi\u1ec7t Nam \u0111\u1eb7t d\u01b0\u1edbi quy\u1ec1n ch\u1ec9 huy c\u1ee7a m\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi t\u00ean l\u00e0 Qu\u1eadn T\u01b0\u1eddng qu\u00ea \u1edf l\u00e0ng Ng\u00f4 X\u00e1\\\". Vi\u00ean tri ph\u1ee7 Y\u00ean Th\u1ebf l\u00e0 Tr\u1ecbnh V\u0103n T\u01b0\u1eddng \u0111em qu\u00e2n \u0111i ti\u1ec5u tr\u1eeb \u0111\u00e3 b\u1ecb ngh\u0129a qu\u00e2n b\u1eaft s\u1ed1ng khi\u1ebfn th\u01b0\u1ee3ng th\u01b0 Nguy\u1ec5n Huy B\u00ednh, v\u1eeba l\u00e0 b\u1ed1 nu\u00f4i v\u1eeba l\u00e0 \u0111\u1ed3ng h\u01b0\u01a1ng Th\u1ecd X\u01b0\u01a1ng (l\u00e0ng Th\u01b0\u01a1ng - th\u1ecb x\u00e3 B\u1eafc Giang) huy \u0111\u1ed9ng l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng l\u1edbn \u0111\u1ebfn c\u1ee9u nh\u01b0ng v\u00f4 hi\u1ec7u. Ngh\u0129a qu\u00e2n l\u00f9i v\u1ec1 Tu\u1ea5n \u0110\u1ea1o (L\u1ee5c Ng\u1ea1n) r\u1ed3i l\u1ea1i tr\u00e0n xu\u1ed1ng \u0110\u00f4ng Ng\u00e0n. \u0110\u1ea1i Nam th\u1ef1c l\u1ee5c - \u1ea1i s\u1ef1 ki\u1ec7n x\u1ea3y ra v\u00e0o n\u0103m 1873: \u201cGi\u1eb7c ng\u01b0\u1eddi Kinh t\u00ean l\u00e0 Nhi\u00ean t\u1ee5 h\u1ecdp \u1edf x\u00e3 V\u00e2n Tr\u00ec (\u0110\u00f4ng Ng\u00e0n) h\u1ecdp v\u1edbi t\u00ean T\u01b0\u1eddng ng\u00e0y c\u00e0ng qu\u1ea5y r\u1ed1i. Th\u1ecb s\u01b0 l\u00e0 Nguy\u1ec5n Oai ph\u00e1i ph\u00f3 l\u00e3nh binh quan L\u00ea Thi\u1ec7n H\u00e0nh, Nguy\u1ec5n Lu\u1eadn v\u00e0 tri ph\u1ee7 Tr\u01b0\u01a1ng Quang \u0110\u1ea3n chia qu\u00e2n ti\u1ebfn \u0111\u00e1nh ph\u00e1 tan \u0111\u01b0\u1ee3c. T\u00ean T\u01b0\u1eddng tr\u1ed1n tho\u00e1t, b\u1eaft \u0111\u01b0\u1ee3c t\u00ean \u0111\u1ea7u m\u1ee5c \u0111em v\u1ec1\u201d. Cu\u1ed1i c\u00f9ng l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng ngh\u0129a qu\u00e2n b\u1ecb suy y\u1ebfu. Qu\u1eadn T\u01b0\u1eddng ph\u1ea3i r\u00fat l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng v\u1ec1 Lan Gi\u1edbi x\u00e2y \u0111\u1ed3n lu\u1ef9, kh\u1ea9n hoang v\u00e0 ch\u1edd th\u1eddi. Cu\u1ed1i n\u0103m 1874 T\u00f4n Th\u1ea5t Thuy\u1ebft \u0111\u01b0\u1ee3c c\u1eed l\u00e0m Tham t\u00e1n c\u00f9ng Tr\u01b0\u01a1ng V\u0103n \u0110\u1ec3 ph\u1ed1i h\u1ee3p v\u1edbi Nguy\u1ec5n Oai t\u1ea5n c\u00f4ng v\u00e0o Lan Gi\u1edbi. Qu\u1eadn T\u01b0\u1eddng hy sinh v\u00e0 phong tr\u00e0o b\u1ecb d\u1eadp t\u1eaft. B\u00e0i v\u00e8 d\u01b0\u1edbi \u0111\u00e2y k\u1ec3 l\u1ea1i v\u1eafn t\u1eaft c\u00e1c di\u1ec5n bi\u1ebfn ch\u00ednh c\u1ee7a phong tr\u00e0o. Tr\u00ean tr\u1eddi c\u00f3 \u00f4ng sao xanh L\u00e0ng Ch\u00e2u - Ng\u00f4 X\u00e1 c\u00f3 anh Qu\u1eadn T\u01b0\u1eddng Qu\u00e2n theo nh\u1eefng M\u00e1n c\u00f9ng M\u01b0\u1eddng K\u00e9o v\u1ec1 K\u1ebb Ch\u1ee3 l\u1ee9u l\u01b0\u1eddng l\u1ee9u l\u00f4","Nh\u1eefng toan g\u00e2y d\u1ef1ng c\u01a1 \u0111\u1ed3 Giang s\u01a1n ri\u00eang m\u1ed9t c\u01a1 \u0111\u1ed3 b\u00e1 v\u01b0\u01a1ng Ch\u00ed to \u0111\u00e2u ph\u1ea3i chuy\u1ec7n th\u01b0\u1eddng Ai hay l\u1ea1c b\u01b0\u1edbc theo ph\u01b0\u1eddng gi\u1eb7c Ng\u00f4 D\u00e2n t\u00ecnh th\u1ea5y th\u1ebf m\u00e0 lo Gi\u1eb7c \u0111\u1ed1t gi\u1eb7c c\u01b0\u1edbp ra tro x\u00f3m l\u00e0ng Xa g\u1ea7n d\u00e2n t\u00e1n \u0111i\u1ec1n hoang Ng\u00e0y \u0111\u00eam mong \u0111\u1ee3i qu\u00e2n quan m\u1edf c\u1edd Gi\u1eb7c th\u00ec ti\u1ebfng n\u1ed5i \u0111\u00e3 to Ph\u1ee7 th\u00e0nh ch\u01b0a v\u1ee1 ai cho ra g\u00ec Qu\u00e2n tri\u1ec1u c\u00f2n c\u00f3 b\u1ee5ng nghi Gi\u1eb7c Ng\u00f4 r\u00fat c\u1ea3 c\u00f2n th\u00ec gi\u1eb7c Kinh Quan tri\u1ec1u th\u1ea5y th\u1ebf lo m\u00ecnh Loan: - Qu\u00e2n bay h\u00e3y th\u1ee7 th\u00e0nh cho nghi\u00eam Bao gi\u1edd truy s\u1edb c\u00f3 truy\u1ec1n Bao gi\u1edd t\u01b0\u1edbng m\u1ea1nh qu\u00e2n b\u1ec1n s\u1ebd hay Ph\u00e1i vi\u00ean tri ph\u1ee7 \u0111\u1ebfn ngay Khi\u1ebfn r\u1eb1ng: - \u00d4ng Qu\u1eadn h\u00e3y quay v\u1ec1 tri\u1ec1u Quan cao b\u1ed5ng l\u1ed9c c\u00f3 nhi\u1ec1u Kh\u1ecfi mang ti\u1ebfng gi\u1eb7c l\u00e0 \u0111i\u1ec1u n\u00ean ch\u0103ng?","Qu\u1eadn T\u01b0\u1eddng kh\u1ea3ng kh\u00e1i t\u00e2u r\u1eb1ng: - Ch\u00ed t\u00f4i \u0111\u00e3 quy\u1ebft \u0111\u1ea1p b\u1eb1ng b\u1ea5t c\u00f4ng Ch\u00ed t\u00f4i mu\u1ed1n d\u1ef1ng non s\u00f4ng C\u1ee9u d\u00e2n ra kh\u1ecfi c\u00e1i v\u00f2ng kh\u1ed5 \u0111au V\u1ec1 h\u00e0ng th\u00e2n ki\u1ebfp ng\u1ef1a> Tr\u0103m n\u0103m li\u1ec7u c\u00f3 c\u1ea5t \u0111\u1ea7u \u0111\u01b0\u1ee3c l\u00ean. Qu\u00e2n bay nghe l\u1ec7nh ta truy\u1ec1n B\u1eaft quan tri ph\u1ee7 sang b\u00ean nh\u00e0 n\u00e0y Nh\u1eafn ng\u01b0\u1eddi nh\u00e0 ph\u1ea3i \u0111\u1ebfn \u0111\u00e2y \u0110\u1ee7 v\u00e0ng m\u01b0\u1eddi l\u1ea1ng \u0111\u1ecbnh ng\u00e0y s\u1ebd tha N\u1ebfu kh\u00f4ng s\u1ebd bi\u1ebfn th\u00e0nh ma! Tin d\u1eef bay \u0111\u1ebfn c\u1ea3 nh\u00e0 quan lo Tin v\u00e0o \u0111\u1ebfn t\u1eadn Tri\u1ec1u \u0111\u00f4 \u0110\u1ebfn tai c\u1ee5 Th\u01b0\u1ee3ng nh\u1eefng lo m\u1ed9t m\u00ecnh - N\u1ebfu chu\u1ed9c b\u1ecb t\u1ed9i tri\u1ec1u \u0111\u00ecnh Kh\u00f4ng chu\u1ed9c con m\u00ecnh s\u1ebd bi\u1ebfn th\u00e0nh ma! Cu\u1ed1i c\u00f9ng c\u1ee5 Th\u01b0\u1ee3ng ban ra: - Ti\u00ean qu\u00e2n b\u1eaft gi\u1eb7c ph\u1ea3i tha t\u1ee9c th\u00ec! Qu\u1eadn T\u01b0\u1eddng nghe bi\u1ebft m\u1ed9t khi Ch\u00e9m \u0111\u1ea7u tri ph\u1ee7 t\u1ee9c th\u00ec lui qu\u00e2n"]
Search
Read the Text Version
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- 6
- 7
- 8
- 9
- 10
- 11
- 12
- 13
- 14
- 15
- 16
- 17
- 18
- 19
- 20
- 21
- 22
- 23
- 24
- 25
- 26
- 27
- 28
- 29
- 30
- 31
- 32
- 33
- 34
- 35
- 36
- 37
- 38
- 39
- 40
- 41
- 42
- 43
- 44
- 45
- 46
- 47
- 48
- 49
- 50
- 51
- 52
- 53
- 54
- 55
- 56
- 57
- 58
- 59
- 60
- 61
- 62
- 63
- 64
- 65
- 66
- 67
- 68
- 69
- 70
- 71
- 72
- 73
- 74
- 75
- 76
- 77
- 78
- 79
- 80
- 81
- 82
- 83
- 84
- 85
- 86
- 87
- 88
- 89
- 90
- 91
- 92
- 93
- 94
- 95
- 96
- 97
- 98
- 99
- 100
- 101
- 102
- 103
- 104
- 105
- 106
- 107
- 108
- 109
- 110
- 111
- 112
- 113
- 114
- 115
- 116
- 117
- 118
- 119
- 120
- 121
- 122
- 123
- 124
- 125
- 126
- 127
- 128
- 129
- 130
- 131
- 132
- 133
- 134
- 135
- 136
- 137
- 138
- 139
- 140
- 141
- 142
- 143
- 144
- 145
- 146
- 147
- 148
- 149
- 150
- 151
- 152
- 153
- 154
- 155
- 156
- 157
- 158
- 159
- 160
- 161
- 162
- 163
- 164
- 165
- 166
- 167
- 168
- 169
- 170
- 171
- 172
- 173
- 174
- 175
- 176
- 177
- 178
- 179
- 180
- 181
- 182
- 183
- 184
- 185
- 186
- 187
- 188
- 189
- 190
- 191
- 192
- 193
- 194
- 195
- 196
- 197
- 198
- 199
- 200
- 201
- 202
- 203
- 204
- 205
- 206
- 207
- 208
- 209
- 210
- 211
- 212
- 213
- 214
- 215
- 216
- 217
- 218
- 219
- 220
- 221
- 222
- 223
- 224
- 225
- 226
- 227
- 228
- 229
- 230
- 231
- 232
- 233
- 234
- 235
- 236
- 237
- 238
- 239
- 240
- 241
- 242
- 243
- 244
- 245
- 246
- 247
- 248
- 249
- 250
- 251
- 252
- 253
- 254
- 255
- 256
- 257
- 258
- 259
- 260
- 261
- 262
- 263
- 264
- 265
- 266
- 267
- 268
- 269
- 270
- 271
- 272
- 273
- 274
- 275
- 276
- 277
- 278
- 279
- 280
- 281
- 282
- 283
- 284
- 285
- 286
- 287
- 288
- 289
- 290
- 291
- 292
- 293
- 294
- 295
- 296
- 297
- 298
- 299
- 300
- 301
- 302
- 303
- 304
- 305
- 306
- 307
- 308
- 309
- 310
- 311
- 312
- 313
- 314
- 315
- 316
- 317
- 318
- 319
- 320
- 321
- 322
- 323
- 324
- 325
- 326
- 327
- 328
- 329
- 330
- 331
- 332
- 333
- 334
- 335
- 336
- 337
- 338
- 339
- 340
- 341
- 342
- 343
- 344
- 345
- 346
- 347
- 348
- 349
- 350
- 351
- 352
- 353
- 354
- 355
- 356
- 357
- 358
- 359
- 360
- 361
- 362
- 363
- 364
- 365
- 366
- 367
- 368
- 369
- 370
- 371
- 372
- 373
- 374
- 375
- 376
- 377
- 378
- 379
- 380
- 381
- 382
- 383
- 384
- 385
- 386
- 387
- 388
- 389
- 390
- 391
- 392
- 393
- 394
- 395
- 396
- 397
- 398
- 399
- 400
- 401
- 402
- 403
- 404
- 405
- 406
- 407
- 408
- 409
- 410
- 411
- 412
- 413
- 414
- 415
- 416
- 417
- 418
- 419
- 420
- 421
- 422
- 423
- 424
- 425
- 426
- 427
- 428
- 429
- 430
- 431
- 432
- 433
- 434
- 435
- 436
- 437
- 438
- 439
- 440
- 441
- 442
- 443
- 444
- 445
- 446
- 447
- 448
- 449
- 450
- 451
- 452
- 453
- 454
- 455
- 456
- 457
- 458
- 459
- 460
- 461
- 462
- 463
- 464
- 465
- 466
- 467
- 468
- 469
- 470
- 471
- 472
- 473
- 474
- 475
- 476
- 477
- 478
- 479
- 480
- 481
- 482
- 483
- 484
- 485
- 486
- 487
- 488
- 489
- 490
- 491
- 492
- 493
- 494
- 495
- 496
- 497
- 498
- 499
- 500
- 501
- 502
- 503
- 504
- 505
- 506
- 507
- 508
- 509
- 510
- 511
- 512
- 513
- 514
- 515
- 516
- 517
- 518
- 519
- 520
- 521
- 522
- 523
- 524
- 525
- 526
- 527
- 528
- 529
- 530
- 531
- 532
- 533
- 534
- 535
- 536
- 537
- 538
- 539
- 540
- 541
- 542
- 543
- 544
- 545
- 546
- 547
- 548
- 549
- 550
- 551
- 552
- 553
- 554
- 555
- 556
- 557
- 558
- 559
- 560
- 561
- 562
- 563
- 564
- 565
- 566
- 567
- 568
- 569
- 570
- 571
- 572
- 573
- 574
- 575
- 576
- 577
- 578
- 579
- 580
- 581
- 582
- 583
- 584
- 585
- 586
- 587
- 588
- 589
- 590
- 591
- 592
- 593
- 594
- 595
- 596
- 597
- 598
- 599
- 600
- 601
- 602
- 603
- 604
- 605
- 606
- 607
- 608
- 609
- 610
- 611
- 612
- 613
- 614
- 615
- 616
- 617
- 618
- 619
- 620
- 621
- 622
- 623
- 624
- 625
- 626
- 627
- 628
- 629
- 630
- 631
- 632
- 633
- 634
- 635
- 636
- 637
- 638
- 639
- 640
- 641
- 642
- 643
- 644
- 645
- 646
- 647
- 648
- 649
- 650
- 651
- 652
- 653
- 654
- 655
- 656
- 657
- 658
- 659
- 660
- 661
- 662
- 663
- 664
- 665
- 666
- 667
- 668
- 669
- 670
- 671
- 672
- 673
- 674
- 675
- 676
- 677
- 678
- 679
- 680
- 681
- 682
- 683
- 684
- 685
- 686