Truyện Cổ Nước Nam Quyển Hạ Chim Muông

[←107] Rõ ỡm ờ là chích chòe, muốn lấy người ta, thấy người ta líu lo mà sợ ư !

[←108] Tục ngữ ta có câu « Khéo trốn như thỏ ».

[←109] Ta cho thỏ vốn là loài chuột bạch hóa ra và như thế là người Việt-Nam xưa cũng đã biết xếp chuột với thỏ cùng thuộc về loài gậm như khoa Động vật học bây giờ.

[←110] Phải, kể giống người thì còn làng đẹp nữa.

[←111] Tôm tép có nơi cho là mắm muối.

[←112] Tục ngữ : « Mắt như mắt diều hâu ».

[←113] Tục ngữ : « Nhanh như cái cắt ».

[←114] Tục ngữ có câu : « Diều đặt, cắt tha đi ».

[←115] Cùng câu tục ngữ : « Quạ bắt gà con ».

[←116] Vỡ nợ là cùng.

[←117] Gọi Trời là Cha vì Trời là đấng sinh hóa ra cả vạn vật.

[←118] Trên mạn ngược Bắc Việt, về Vùng Hà giang, có câu chuyện rằng : Ở một vùng kia, dân có cái tục đến đêm hội, cứ bên trai bên gái ra đình, tắt đèn đuốc đi, hễ người con trai nào bắt được cô con gái nào trói luôn vào cột, đợi lúc đèn đuốc bật lên, thì cưới người con gái ấy làm vợ. Phải một khi, có anh con trai lúc đèn đuốc bật lên, xem lại người con gái mình đã trói vào cột, thì bất ngờ lại chính là cô ruột mình. Chẳng lẽ lấy cô về làm vợ, người con trai kia xấu hổ bèn tự tử luôn, rồi cái hồn hóa ra một con chim cứ kêu : « Trói cô vào cột, trói cô vào cột ». Thứ chim ấy, vùng Hà giang còn có người gọi tên là « Hà giang nước độc » và không biết có phải là chim chẽo cờ không ?

[←119] O : tiếng muỗi kêu mà lại là tiếng gọi « cô ».

[←120] Bênh phải, vì trăng sáng, đom đóm cũng sáng là đồng thanh, đồng khí vậy.

[←121] Câu này còn về dưới là : « Chó dại thì ra cắn đường ». Nhưng đây chó có ý nói : tôi đây giữ việc trong nhà cũng như anh giữ việc ngoài đồng vậy.

[←122] Mới hay tiếng gà bài, gà chữ, gà vắn, tá gà là do tự cái điểm này.

[←123] Phái bộ chứ.

[←124] Đến lúc bấy giờ (chỉ nhà Chu) là thịnh. Câu này ở sách Luận ngữ, thiên Thái bá.

[←125] Trước thu sách vở. Chữ trong sách Hán Cao tổ.

[←126] Câu đố.

[←127] Tiết kiệm lắm ! chắc để phòng khi khủng hoảng.

[←128] Chuột mất mật từ đó chăng ?

[←129] Vì vậy mà mèo không được liệt vào hàng « lục súc ».

[←130] Ý nói tại ong có phúc phận mà được thế, chớ không phải Trời riêng tây gì.

[←131] Đây chỉ con kiến. Phong dao có câu : « Con kiến mà kiện củ khoai ».

[←132] Câu này và câu trên ý nói : Nếu trời cho cánh mà kiến hại người thì chẳng hóa ra tội trời sao.

[←133] Lúc có cánh rồi mới hay rằng không bằng lúc không có cánh.

[←134] Có cánh mà chết vì cánh thì khốn nạn thật ! Lúc kiến muốn có cánh như ong, chắc nghĩ đến câu tục ngữ : « Bay chưa có cánh, chửa đánh được nhau ». Có cánh mà đánh được người, hay bao nhiêu, thì có cánh mà rủ nhau chết lại dại bấy nhiêu.

[←135] Người mà thiến cọp không có gì là lạ. Người thiến chính cả người để làm nên những chức hoạn quan kia mà !

[←136] Giá theo luật bây giờ, thì chẳng những cá không được đỗ mà lại còn mắc tội thông mưu gà thi cho kẻ khác nữa.

[←137] Xem truyện này nên xem lại cả « Truyện Trê Cóc » làm lối văn thượng lục hạ bái.

[←138] Theo ngụ ngôn Âu Tây thì là cái : « đá của con lừa ».

[←139] Đâu mà sẵn thế ?

[←140] Tiếng chim chuột có lẽ bắt đầu có từ đấy.