Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore HCM - Biên niên tiểu sử

HCM - Biên niên tiểu sử

Published by Thư viện TH Ngọc Sơn - TP Hải Dương, 2023-06-19 16:02:36

Description: HCM - Biên niên tiểu sử

Search

Read the Text Version

["T\u1eac P 1 : 1890 - 1929 G\u00f4b\u01a1lanh \u0111\u1ebfn s\u1ed1 167 \u0111\u1ea1i l\u1ed9 Soadi d\u1ef1 cu\u1ed9c h\u1ecdp c\u1ee7a \u1ee6y ban \u0110\u1ec7 1920 tam qu\u1ed1c t\u1ebf, nh\u00f3m Qu\u1eadn 13. - \tM\u1eadt b\u00e1o c\u1ee7a \u0110\u01a1ved\u01a1 ng\u00e0y 6-10-1920. T\u00e0i li\u1ec7u l\u01b0u t\u1ea1i Trung t\u00e2m L\u01b0u tr\u1eef h\u1ea3i ngo\u1ea1i (CAOM) t\u1ea1i Aix en Provence, h\u1ed3 s\u01a1 SLOTFOM 15\/2. - \tL\u00ea Th\u1ecb Kinh: Phan Chu Trinh qua nh\u1eefng t\u01b0 li\u1ec7u m\u1edbi, Nxb. \u0110\u00e0 N\u1eb5ng, 2003, t.II, tr.153. Th\u00e1ng 10, ng\u00e0y 9 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c nh\u1eadn \u0111\u01b0\u1ee3c th\u01b0 c\u1ee7a \u00f4ng Tixo \u0110uyp\u00f4ng (Tissot Dupont) \u1edf s\u1ed1 24 \u0111\u1ea1i l\u1ed9 Cr\u00f4xn\u01a1 (Crosne) m\u1eddi \u0111\u1ebfn ch\u01a1i ng\u00e0y ch\u1ee7 nh\u1eadt 10-10. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 10, ng\u00e0y 10 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c r\u1eddi s\u1ed1 6 Vila \u0111\u00ea G\u00f4b\u01a1lanh l\u00fac 6 gi\u1edd s\u00e1ng v\u00e0 \u0111i t\u1edbi 1 gi\u1edd khuya m\u1edbi v\u1ec1 nh\u00e0. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 10, t\u1eeb ng\u00e0y 10 \u0111\u1ebfn ng\u00e0y 16 Su\u1ed1t tu\u1ea7n, ng\u00e0y n\u00e0o Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c c\u0169ng \u0111\u1ebfn nh\u00e0 Phan Chu Trinh v\u00e0o c\u00e1c bu\u1ed5i chi\u1ec1u \u0111\u1ec3 s\u1eeda \u1ea3nh. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 10, ng\u00e0y 20 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c nh\u1eadn \u0111\u01b0\u1ee3c th\u01b0 g\u1eedi t\u1eeb Bo\u00f3c\u0111\u00f4 (Bordeaux) c\u1ee7a m\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi t\u00ean l\u00e0 Thuy\u1ebft, ph\u1ee5c v\u1ee5 tr\u00ean t\u00e0u Manila (Manilla) ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng \u1edf v\u00f9ng nam \u0110\u1ea1i T\u00e2y D\u01b0\u01a1ng. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. 81","H\u1ed2 CH\u00cd MINH B I \u00ca N N I \u00ca N T I \u1ec2 U S \u1eec Th\u00e1ng 10, ng\u00e0y 21 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c c\u00f9ng m\u1ed9t s\u1ed1 ng\u01b0\u1eddi Vi\u1ec7t Nam d\u1ef1 cu\u1ed9c m\u00edt tinh do c\u00e1c \u0111\u1ea3ng vi\u00ean \u0110\u1ea3ng X\u00e3 h\u1ed9i Qu\u1eadn 13 t\u1ed5 ch\u1ee9c t\u1ea1i Ph\u00f2ng h\u00f2a nh\u1ea1c \u1ebechxenxi\u01a1 (Exelsieur), s\u1ed1 13 P\u00e1cg\u00f4ng (Pargon), d\u01b0\u1edbi s\u1ef1 ch\u1ee7 t\u1ecda c\u1ee7a A. Phr\u0103ngx\u01a1 (A. France) nh\u1eb1m l\u00ean ti\u1ebfng \u1ee7ng h\u1ed9 m\u1ed9t s\u1ed1 \u0111\u1ed3ng ch\u00ed b\u1ecb giam gi\u1eef \u0111\u1ed9c \u0111o\u00e1n. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 10, ng\u00e0y 24 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c v\u00e0 m\u1ed9t s\u1ed1 ng\u01b0\u1eddi Vi\u1ec7t Nam d\u1ef1 cu\u1ed9c h\u1ecdp c\u1ee7a Chi b\u1ed9 13 \u0110\u1ea3ng X\u00e3 h\u1ed9i \u1edf s\u1ed1 163 \u0111\u1ea1i l\u1ed9 \u00d4pitan (H\u00f4pital). - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 11, ng\u00e0y 3 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c v\u00e0 m\u1ed9t s\u1ed1 ng\u01b0\u1eddi Vi\u1ec7t Nam d\u1ef1 cu\u1ed9c h\u1ecdp do nh\u00f3m \u1ee6y ban Qu\u1ed1c t\u1ebf III Qu\u1eadn 13 t\u1ed5 ch\u1ee9c t\u1ea1i s\u1ed1 167 ph\u1ed1 Soadi. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 11, ng\u00e0y 4 B\u00e0i vi\u1ebft c\u1ee7a Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c, nhan \u0111\u1ec1 \u1ede \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng, \u0111\u0103ng tr\u00ean b\u00e1o L\u2019Humanit\u00e9. Nh\u1eafc l\u1ea1i nh\u1eefng cu\u1ed9c \u0111\u00ecnh c\u00f4ng c\u1ee7a l\u00ednh th\u1ee7y Vi\u1ec7t Nam \u1edf H\u1ea3i Ph\u00f2ng ng\u00e0y 15-8-1920 khi hai chi\u1ebfc t\u00e0u chu\u1ea9n b\u1ecb \u0111\u01b0a m\u1ed9t s\u1ed1 l\u1edbn l\u00ednh ph\u00e1o Vi\u1ec7t Nam sang Xiri (Syrie), b\u00e0i b\u00e1o n\u00eau r\u00f5: \u201cCh\u00fang t\u00f4i c\u1ef1c l\u1ef1c ph\u1ea3n \u0111\u1ed1i vi\u1ec7c \u0111\u01b0a l\u00ednh An Nam sang Xiri... N\u01b0\u1edbc Ph\u00e1p \u0111ang \u0111\u1ec3 cho h\u00e0ng tri\u1ec7u anh em ch\u00fang ta ch\u1ebft \u0111\u00f3i, trong khi \u0111\u00f3 h\u00e0ng ngh\u00ecn ng\u01b0\u1eddi kh\u00e1c b\u1ecb \u0111\u01b0a sang Ti\u1ec3u \u00c1 l\u00e0m bia \u0111\u1ee1 \u0111\u1ea1n\u201d. - \tB\u00e1o L\u2019Humanit\u00e9, ng\u00e0y 4-11-1920. - \tH\u1ed3 Ch\u00ed Minh: To\u00e0n t\u1eadp, Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 2011, t.1, tr.27-28. 82","T\u1eac P 1 : 1890 - 1929 Th\u00e1ng 11, ng\u00e0y 9 1920 9 gi\u1edd 30 ph\u00fat, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c d\u1ef1 m\u00edt tinh t\u1ea1i ph\u00f2ng Vagram, \u0111\u1ea1i l\u1ed9 Vagram (Wagram) do \u0110\u1ea3ng X\u00e3 h\u1ed9i t\u1ed5 ch\u1ee9c \u0111\u1ec3 k\u1ef7 ni\u1ec7m l\u1ea7n th\u1ee9 ba ng\u00e0y th\u00e0nh l\u1eadp n\u01b0\u1edbc Nga X\u00f4vi\u1ebft. C\u00f9ng d\u1ef1 c\u00f3 M. Casanh, S. R\u00e1pp\u00f4po, R\u01a1nu, T\u00f4madi (Tomasie), Rib\u00f4 (Ribaud), Tanh (Teint), P. Vay\u0103ng Cutuyri\u00ea... - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 11, ng\u00e0y 15 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c v\u00e0 m\u1ed9t s\u1ed1 ng\u01b0\u1eddi Vi\u1ec7t Nam d\u1ef1 cu\u1ed9c h\u1ecdp c\u1ee7a Chi b\u1ed9 13 \u0110\u1ea3ng X\u00e3 h\u1ed9i t\u1ea1i s\u1ed1 163 \u0111\u1ea1i l\u1ed9 \u00d4pitan. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 11, ng\u00e0y 19 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c d\u1ef1 cu\u1ed9c h\u1ecdp c\u1ee7a Chi b\u1ed9 13 \u0110\u1ea3ng X\u00e3 h\u1ed9i t\u1ea1i s\u1ed1 167 ph\u1ed1 Soadi. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 11, ng\u00e0y 27 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c vi\u1ebft th\u01b0 cho m\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi Vi\u1ec7t Nam quen bi\u1ebft \u1edf M\u00e1cx\u00e2y l\u1ea5y t\u00ean l\u00e0 Th\u01b0 g\u1eedi \u0111\u1ed3ng b\u00e0o, khuy\u1ebfn kh\u00edch ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00f3 g\u1eedi cho nh\u1eefng tin t\u1ee9c t\u1eeb trong n\u01b0\u1edbc \u0111\u1ec3 l\u00e0m t\u00e0i li\u1ec7u vi\u1ebft b\u00e1o. L\u00e1 th\u01b0 n\u00e0y \u0111\u00e3 b\u1ecb S\u1edf Ki\u1ec3m duy\u1ec7t gi\u1eef l\u1ea1i, d\u1ecbch sang ti\u1ebfng Ph\u00e1p v\u00e0 g\u1eedi v\u1ec1 B\u1ed9 Thu\u1ed9c \u0111\u1ecba. - \tB\u1ee9c th\u01b0 b\u1eb1ng ti\u1ebfng Vi\u1ec7t. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. -\t T\u00e0i li\u1ec7u c\u1ee7a Ban Nghi\u00ean c\u1ee9u L\u1ecbch s\u1eed \u0110\u1ea3ng Trung \u01b0\u01a1ng, l\u01b0u t\u1ea1i Vi\u1ec7n L\u1ecbch s\u1eed \u0110\u1ea3ng. - \tH\u1ed3 Ch\u00ed Minh: To\u00e0n t\u1eadp, Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 2011, t.1, tr.29-30. 83","H\u1ed2 CH\u00cd MINH B I \u00ca N N I \u00ca N T I \u1ec2 U S \u1eec Th\u00e1ng 12, ng\u00e0y 2 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c nh\u1eadn \u0111\u01b0\u1ee3c cu\u1ed1n t\u1ea1p ch\u00ed La Revue Communiste, s\u1ed1 9, k\u00e8m theo b\u1ea3n m\u1ee5c l\u1ee5c c\u1ee7a t\u1ea1p ch\u00ed. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 12, ng\u00e0y 11 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c d\u1ef1 cu\u1ed9c h\u1ecdp c\u1ee7a Chi b\u1ed9 13 \u0110\u1ea3ng X\u00e3 h\u1ed9i t\u1ea1i ph\u1ed1 Crul\u01a1b\u00e1cb\u01a1 (Croulebarbe). - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 12, ng\u00e0y 25 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c tham gia \u0110\u1ea1i h\u1ed9i \u0111\u1ea1i bi\u1ec3u to\u00e0n qu\u1ed1c l\u1ea7n th\u1ee9 XVIII \u0110\u1ea3ng X\u00e3 h\u1ed9i Ph\u00e1p11 v\u1edbi t\u01b0 c\u00e1ch l\u00e0 \u0111\u1ea1i bi\u1ec3u \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng. \u0110\u1ea1i h\u1ed9i khai m\u1ea1c l\u00fac 10 gi\u1edd 35 ph\u00fat ng\u00e0y 25-12-1920 t\u1ea1i ph\u00f2ng h\u1ecdp l\u1edbn c\u1ee7a nh\u00e0 Mane \u1edf th\u00e0nh ph\u1ed1 Tua (Tours), c\u00e1ch Pari 237km. Khi \u0110o\u00e0n Ch\u1ee7 t\u1ecbch gi\u1edbi thi\u1ec7u Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c l\u00e0 \u0111\u1ea1i bi\u1ec3u \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng, c\u1ea3 \u0110\u1ea1i h\u1ed9i \u0111\u1ee9ng d\u1eady v\u1ed7 tay. L\u1ea7n \u0111\u1ea7u ti\u00ean c\u00f3 m\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi Vi\u1ec7t Nam tham gia m\u1ed9t \u0111\u1ea1i h\u1ed9i \u0111\u1ea1i bi\u1ec3u c\u1ee7a m\u1ed9t ch\u00ednh \u0111\u1ea3ng Ph\u00e1p. Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c c\u0169ng l\u00e0 ng\u01b0\u1eddi b\u1ea3n x\u1ee9 duy nh\u1ea5t trong s\u1ed1 \u0111\u1ea1i bi\u1ec3u c\u00e1c thu\u1ed9c \u0111\u1ecba c\u00f3 m\u1eb7t trong \u0110\u1ea1i h\u1ed9i. Trong h\u1ed9i tr\u01b0\u1eddng \u0110\u1ea1i h\u1ed9i, c\u00e1c \u0111\u1ea1i bi\u1ec3u ng\u1ed3i theo khuynh h\u01b0\u1edbng ch\u00ednh tr\u1ecb. Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi c\u00f9ng quan \u0111i\u1ec3m ng\u1ed3i c\u1ea1nh nhau. Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c ng\u1ed3i d\u00e3y gh\u1ebf th\u1ee9 hai ph\u00eda tr\u00e1i (nh\u00ecn t\u1eeb \u0110o\u00e0n Ch\u1ee7 t\u1ecbch xu\u1ed1ng), c\u1ea1nh P\u00f4n Vay\u0103ng Cutuyri\u00ea v\u00e0 nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi thu\u1ed9c phe t\u1ea3. M\u1ed9t nh\u00e0 b\u00e1o \u0111\u00e3 ch\u1ee5p \u1ea3nh Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c v\u00e0 in tr\u00ean t\u1edd Le Matin12. Ng\u00e0y h\u00f4m sau c\u1ea3nh s\u00e1t t\u00ecm \u0111\u1ebfn Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c. 84","T\u1eac P 1 : 1890 - 1929 Nh\u1eefng ngh\u1ecb vi\u00ean \u0110\u1ea3ng X\u00e3 h\u1ed9i can thi\u1ec7p, m\u1eadt th\u00e1m kh\u00f4ng d\u00e1m 1920 v\u00e0o ph\u00f2ng h\u1ecdp v\u00e0 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c v\u1eabn \u0111\u00e0ng ho\u00e0ng d\u1ef1 \u0110\u1ea1i h\u1ed9i. - \tTr\u1ea7n D\u00e2n Ti\u00ean: Nh\u1eefng m\u1ea9u chuy\u1ec7n v\u1ec1 \u0111\u1eddi ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng c\u1ee7a H\u1ed3 Ch\u1ee7 t\u1ecbch, Nxb. S\u1ef1 th\u1eadt, H\u00e0 N\u1ed9i, 1975, tr.43. - \tBan Nghi\u00ean c\u1ee9u L\u1ecbch s\u1eed \u0110\u1ea3ng Trung \u01b0\u01a1ng: Ch\u1ee7 t\u1ecbch H\u1ed3 Ch\u00ed Minh - Ti\u1ec3u s\u1eed v\u00e0 s\u1ef1 nghi\u1ec7p, Nxb. S\u1ef1 th\u1eadt, H\u00e0 N\u1ed9i, 1980, tr.48. Th\u00e1ng 12, ng\u00e0y 26 T\u1ea1i phi\u00ean h\u1ecdp bu\u1ed5i chi\u1ec1u c\u1ee7a \u0110\u1ea1i h\u1ed9i to\u00e0n qu\u1ed1c l\u1ea7n th\u1ee9 XVIII \u0110\u1ea3ng X\u00e3 h\u1ed9i Ph\u00e1p sau l\u1eddi m\u1eddi c\u1ee7a Ch\u1ee7 t\u1ecbch \u0110\u1ea1i h\u1ed9i G\u00fat\u0111\u01a1 (Goude), Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c v\u1edbi t\u01b0 c\u00e1ch l\u00e0 \u0111\u1ea1i bi\u1ec3u \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng \u0111\u00e3 ph\u00e1t bi\u1ec3u \u00fd ki\u1ebfn. Trong l\u1eddi ph\u00e1t bi\u1ec3u, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c l\u00ean \u00e1n ch\u1ee7 ngh\u0129a \u0111\u1ebf qu\u1ed1c Ph\u00e1p, v\u00ec l\u1ee3i \u00edch c\u1ee7a n\u00f3, \u0111\u00e3 d\u00f9ng l\u01b0\u1ee1i l\u00ea chinh ph\u1ee5c \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng v\u00e0 trong su\u1ed1t n\u1eeda th\u1ebf k\u1ef7 qua, nh\u00e2n d\u00e2n \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng kh\u00f4ng nh\u1eefng b\u1ecb \u00e1p b\u1ee9c v\u00e0 b\u00f3c l\u1ed9t m\u1ed9t c\u00e1ch nh\u1ee5c nh\u00e3 m\u00e0 c\u00f2n b\u1ecb h\u00e0nh h\u1ea1 v\u00e0 \u0111\u1ea7u \u0111\u1ed9c m\u1ed9t c\u00e1ch th\u00ea th\u1ea3m. B\u1eb1ng nh\u1eefng s\u1ef1 th\u1eadt, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c t\u1ed1 c\u00e1o nh\u1eefng s\u1ef1 t\u00e0n b\u1ea1o m\u00e0 b\u1ecdn th\u1ef1c d\u00e2n Ph\u00e1p \u0111\u00e3 g\u00e2y ra \u1edf \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng, v\u00e0 cho r\u1eb1ng \u201c\u0110\u1ea3ng X\u00e3 h\u1ed9i c\u1ea7n ph\u1ea3i ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng m\u1ed9t c\u00e1ch thi\u1ebft th\u1ef1c \u0111\u1ec3 \u1ee7ng h\u1ed9 nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi b\u1ea3n x\u1ee9 b\u1ecb \u00e1p b\u1ee9c\u201d, r\u1eb1ng \u201c\u0110\u1ea3ng ph\u1ea3i tuy\u00ean truy\u1ec1n ch\u1ee7 ngh\u0129a x\u00e3 h\u1ed9i trong t\u1ea5t c\u1ea3 c\u00e1c n\u01b0\u1edbc thu\u1ed9c \u0111\u1ecba... \u0111\u00e1nh gi\u00e1 \u0111\u00fang t\u1ea7m quan tr\u1ecdng c\u1ee7a v\u1ea5n \u0111\u1ec1 thu\u1ed9c \u0111\u1ecba...\u201d. Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u0111\u00e3 k\u1ebft th\u00fac b\u00e0i ph\u00e1t bi\u1ec3u \u0111\u01b0\u1ee3c \u0110\u1ea1i h\u1ed9i nhi\u1ec7t li\u1ec7t hoan ngh\u00eanh b\u1eb1ng l\u1eddi k\u00eau g\u1ecdi th\u1ed1ng thi\u1ebft: \u201cNh\u00e2n danh to\u00e0n th\u1ec3 lo\u00e0i ng\u01b0\u1eddi, nh\u00e2n danh t\u1ea5t c\u1ea3 c\u00e1c \u0111\u1ea3ng vi\u00ean x\u00e3 h\u1ed9i, c\u1ea3 ph\u00e1i h\u1eefu l\u1eabn ph\u00e1i t\u1ea3, ch\u00fang t\u00f4i k\u00eau g\u1ecdi: C\u00e1c \u0111\u1ed3ng ch\u00ed, h\u00e3y c\u1ee9u ch\u00fang t\u00f4i!\u201d. - Tr\u00edch Bi\u00ean b\u1ea3n t\u1ed1c k\u00fd \u0110\u1ea1i h\u1ed9i to\u00e0n qu\u1ed1c l\u1ea7n th\u1ee9 XVIII \u0110\u1ea3ng X\u00e3 h\u1ed9i Ph\u00e1p, ti\u1ebfng Ph\u00e1p, Pari, 1921, tr.133-135. - B\u00e0i ph\u00e1t bi\u1ec3u c\u1ee7a Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c, in trong \u0110\u1ea1i h\u1ed9i l\u1ea7n th\u1ee9 XVIII \u0110\u1ea3ng X\u00e3 h\u1ed9i Ph\u00e1p, \u1ea5n h\u00e0nh t\u1ea1i Pari, n\u0103m 1921. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i Vi\u1ec7n H\u1ed3 Ch\u00ed Minh v\u00e0 c\u00e1c l\u00e3nh t\u1ee5 c\u1ee7a \u0110\u1ea3ng. - \tH\u1ed3 Ch\u00ed Minh: To\u00e0n t\u1eadp, Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 2011, t.1, tr.34-36. 85","H\u1ed2 CH\u00cd MINH B I \u00ca N N I \u00ca N T I \u1ec2 U S \u1eec Th\u00e1ng 12, ng\u00e0y 29 22 gi\u1edd, \u0110\u1ea1i h\u1ed9i Tua ti\u1ebfn h\u00e0nh b\u1ecf phi\u1ebfu quy\u1ebft \u0111\u1ecbnh vi\u1ec7c \u0110\u1ea3ng \u1edf l\u1ea1i Qu\u1ed1c t\u1ebf II hay gia nh\u1eadp Qu\u1ed1c t\u1ebf III. Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u0111\u00e3 b\u1ecf phi\u1ebfu t\u00e1n th\u00e0nh tham gia Qu\u1ed1c t\u1ebf III (Qu\u1ed1c t\u1ebf C\u1ed9ng s\u1ea3n). Sau cu\u1ed9c b\u1ecf phi\u1ebfu, n\u1eef \u0111\u1ed3ng ch\u00ed R\u00f4d\u01a1 (Rose), ng\u01b0\u1eddi ghi bi\u00ean b\u1ea3n t\u1ed1c k\u00fd \u0111\u1ea1i h\u1ed9i, h\u1ecfi Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c: - T\u1ea1i sao \u0111\u1ed3ng ch\u00ed l\u1ea1i b\u1ecf phi\u1ebfu cho Qu\u1ed1c t\u1ebf III? - R\u1ea5t \u0111\u01a1n gi\u1ea3n. T\u00f4i kh\u00f4ng hi\u1ec3u ch\u1ecb n\u00f3i th\u1ebf n\u00e0o l\u00e0 chi\u1ebfn l\u01b0\u1ee3c, chi\u1ebfn thu\u1eadt v\u00f4 s\u1ea3n v\u00e0 nhi\u1ec1u \u0111i\u1ec3m kh\u00e1c! Nh\u01b0ng t\u00f4i hi\u1ec3u r\u00f5 m\u1ed9t \u0111i\u1ec1u: Qu\u1ed1c t\u1ebf III r\u1ea5t ch\u00fa \u00fd \u0111\u1ebfn v\u1ea5n \u0111\u1ec1 gi\u1ea3i ph\u00f3ng thu\u1ed9c \u0111\u1ecba... T\u1ef1 do cho \u0111\u1ed3ng b\u00e0o t\u00f4i, \u0111\u1ed9c l\u1eadp cho T\u1ed5 qu\u1ed1c t\u00f4i, \u0111\u1ea5y l\u00e0 t\u1ea5t c\u1ea3 nh\u1eefng \u0111i\u1ec1u t\u00f4i mu\u1ed1n, \u0111\u1ea5y l\u00e0 t\u1ea5t c\u1ea3 nh\u1eefng \u0111i\u1ec1u t\u00f4i hi\u1ec3u. - \tB\u00e1o L\u2019Humanit\u00e9, ng\u00e0y 30-12-1920. - \tTr\u1ea7n D\u00e2n Ti\u00ean: Nh\u1eefng m\u1ea9u chuy\u1ec7n v\u1ec1 \u0111\u1eddi ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng c\u1ee7a H\u1ed3 Ch\u1ee7 t\u1ecbch, Nxb. S\u1ef1 th\u1eadt, H\u00e0 N\u1ed9i, 1975, tr.49. Th\u00e1ng 12, ng\u00e0y 30 H\u1ed3i 2 gi\u1edd, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c c\u00f9ng nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi ch\u1ee7 tr\u01b0\u01a1ng gia nh\u1eadp Qu\u1ed1c t\u1ebf III tuy\u00ean b\u1ed1 th\u00e0nh l\u1eadp Ph\u00e2n b\u1ed9 Ph\u00e1p c\u1ee7a Qu\u1ed1c t\u1ebf C\u1ed9ng s\u1ea3n (Section Fran\u00e7aise de L\u2019Internationale Communiste, vi\u1ebft t\u1eaft l\u00e0 SFIC). T\u1eeb ph\u00fat \u1ea5y, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c tr\u1edf th\u00e0nh ng\u01b0\u1eddi c\u1ed9ng s\u1ea3n. L\u00e0 m\u1ed9t trong nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi s\u00e1ng l\u1eadp \u0110\u1ea3ng C\u1ed9ng s\u1ea3n Ph\u00e1p, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u0111\u1ed3ng th\u1eddi c\u0169ng l\u00e0 ng\u01b0\u1eddi c\u1ed9ng s\u1ea3n \u0111\u1ea7u ti\u00ean c\u1ee7a d\u00e2n t\u1ed9c Vi\u1ec7t Nam. - \tB\u00e1o L\u2019Humanit\u00e9, ng\u00e0y 30-12-1920. - \tTr\u1ea7n D\u00e2n Ti\u00ean: Nh\u1eefng m\u1ea9u chuy\u1ec7n v\u1ec1 \u0111\u1eddi ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng c\u1ee7a H\u1ed3 Ch\u1ee7 t\u1ecbch, Nxb. S\u1ef1 th\u1eadt, H\u00e0 N\u1ed9i, 1975, tr.43-44. Th\u00e1ng 12, t\u1eeb ng\u00e0y 25 \u0111\u1ebfn ng\u00e0y 30 Trong nh\u1eefng ng\u00e0y d\u1ef1 \u0110\u1ea1i h\u1ed9i Tua, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u0111\u00e3 g\u1eb7p g\u1ee1 \u0111\u1ed3ng ch\u00ed Clara D\u00e9tkin (Clara Zetkin), n\u1eef chi\u1ebfn s\u0129 c\u00e1ch m\u1ea1ng 86","T\u1eac P 1 : 1890 - 1929 n\u1ed5i ti\u1ebfng c\u1ee7a \u0110\u1ee9c, \u1ee6y vi\u00ean Ban Th\u01b0\u1eddng v\u1ee5 Qu\u1ed1c t\u1ebf C\u1ed9ng s\u1ea3n, 1920 \u0111\u01b0\u1ee3c Qu\u1ed1c t\u1ebf C\u1ed9ng s\u1ea3n c\u1eed \u0111\u1ebfn d\u1ef1 \u0111\u1ea1i h\u1ed9i. - \tGi\u1eafc \u0110uycl\u00f4: \u201cNh\u1eefng ng\u00e0y Pari\u201d, in trong B\u00e1c H\u1ed3 \u1edf Ph\u00e1p, Nxb. V\u0103n h\u1ecdc, H\u00e0 N\u1ed9i, 1970, tr.31. - \tH\u1ed3 Ch\u00ed Minh: To\u00e0n t\u1eadp, Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 2011, t.12, tr.737-740. -\t B\u00e1o Nh\u00e2n D\u00e2n, s\u1ed1 2476, ng\u00e0y 29-12-1960. Trong n\u0103m Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c vi\u1ebft b\u00e0i Ch\u00ednh s\u00e1ch thu\u1ed9c \u0111\u1ecba. Theo b\u00e1o c\u00e1o ng\u00e0y 13-12-1920 c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m Ph\u00e1p, \u0111\u00e2y l\u00e0 b\u00e0i b\u00e1o Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c vi\u1ebft cho b\u00e1o Nh\u00e2n \u0111\u1ea1o (L\u2019Humanit\u00e9). Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u0111\u00e3 \u0111\u01b0a b\u00e0i b\u00e1o n\u00e0y cho Palic\u00f4, m\u1ed9t \u0111\u1ea3ng vi\u00ean c\u00f3 uy t\u00edn c\u1ee7a Ph\u00e2n chi 13, Li\u00ean \u0111o\u00e0n x\u00e3 h\u1ed9i ch\u1ee7 ngh\u0129a h\u1ea1t Xenn\u01a1 nh\u1eadn x\u00e9t tr\u01b0\u1edbc khi g\u1eedi \u0111\u0103ng b\u00e1o. Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c v\u00ed \u201cch\u1ee7 ngh\u0129a t\u01b0 b\u1ea3n ph\u01b0\u01a1ng T\u00e2y nh\u01b0 con r\u1eafn nhi\u1ec1u \u0111\u1ea7u, th\u1ea5y ch\u00e2u \u00c2u l\u00e0 n\u01a1i qu\u00e1 ch\u1eadt h\u1eb9p \u0111\u1ec3 b\u00f3c l\u1ed9t v\u00e0 m\u00e1u c\u1ee7a v\u00f4 s\u1ea3n ch\u00e2u \u00c2u kh\u00f4ng \u0111\u1ee7 d\u1ed3i d\u00e0o \u0111\u1ec3 th\u1ecfa m\u00e3n th\u00e8m kh\u00e1t, n\u00f3 b\u00e8n v\u01b0\u01a1n nh\u1eefng c\u00e1i v\u00f2i kh\u1ee7ng khi\u1ebfp c\u1ee7a n\u00f3 t\u1edbi kh\u1eafp n\u01a1i c\u1ee7a qu\u1ea3 \u0111\u1ea5t\u201d. T\u1ed1 c\u00e1o th\u1ef1c d\u00e2n Ph\u00e1p \u201cn\u00fap sau l\u00e1 c\u1edd ba s\u1eafc t\u1ef1 do, b\u00ecnh \u0111\u1eb3ng, b\u00e1c \u00e1i, \u0111ang \u0111\u01b0a v\u00e0o c\u00e1c thu\u1ed9c \u0111\u1ecba c\u1ee7a n\u00f3 r\u01b0\u1ee3u, thu\u1ed1c phi\u1ec7n, m\u1ea1i d\u00e2m v\u00e0 gieo r\u1eafc ngh\u00e8o \u0111\u00f3i, l\u1ee5n b\u1ea1i v\u00e0 ch\u1ebft ch\u00f3c cho d\u00e2n b\u1ea3n x\u1ee9 b\u00ean c\u1ea1nh s\u1ef1 gi\u00e0u sang ki\u1ebfm \u0111\u01b0\u1ee3c b\u1eb1ng c\u00e1ch b\u1ea5t l\u01b0\u01a1ng\u201d, \u0111\u1ed3ng th\u1eddi kh\u1eb3ng \u0111\u1ecbnh ngh\u0129a v\u1ee5 c\u1ee7a c\u00e1c \u0111\u1ea3ng vi\u00ean x\u00e3 h\u1ed9i c\u1ea7n ph\u1ea3i gi\u00fap \u0111\u1ee1 nhau \u0111\u1ec3 nhanh ch\u00f3ng gi\u00e0nh chi\u1ebfn th\u1eafng c\u00e1ch m\u1ea1ng \u1edf kh\u1eafp n\u01a1i v\u00e0 gi\u1ea3i ph\u00f3ng sau ch\u00f3t t\u1ea5t c\u1ea3 t\u1ea7ng l\u1edbp lao \u0111\u1ed9ng. - \tT\u00e0i li\u1ec7u l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00f4ng tin t\u01b0 li\u1ec7u, B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh, s\u1ed1 6-2004. - \tH\u1ed3 Ch\u00ed Minh: To\u00e0n t\u1eadp, Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 2011, t.1, tr.31-33. 87","H\u1ed2 CH\u00cd MINH B I \u00ca N N I \u00ca N T I \u1ec2 U S \u1eec Trong n\u0103m Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u0111\u01b0\u1ee3c c\u1eed tham gia c\u00f4ng vi\u1ec7c c\u1ee7a \u1ee6y ban li\u00ean c\u00f4ng \u0111o\u00e0n Qu\u1eadn 17 Pari, \u0111\u1eb7t tr\u1ee5 s\u1edf t\u1ea1i nh\u00e0 s\u1ed1 172 ph\u1ed1 L\u00eagi\u0103ng\u0111r\u01a1 (L\u00e9gendre), Qu\u1eadn 17. - \tH\u0103ngri Phra\u0111anh: Ng\u01b0\u1eddi \u0111o\u00e0n vi\u00ean c\u00f4ng \u0111o\u00e0n Qu\u1eadn 17, in trong B\u00e1c H\u1ed3 \u1edf Ph\u00e1p, Nxb. V\u0103n h\u1ecdc, H\u00e0 N\u1ed9i, 1970, tr.18. Trong n\u0103m V\u1edbi t\u00ean g\u1ecdi V\u0103n C\u00f4, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c th\u01b0\u1eddng \u0111\u1ebfn nh\u00e0 \u00f4ng P\u00eara (P\u00e9ra), th\u1ee3 \u1ea3nh, \u1edf s\u1ed1 4 ph\u1ed1 Muchi\u00ea \u00d4b\u00e9cvili\u00ea (Moutier Aubervilliers), Pari \u0111\u1ec3 s\u1eeda \u1ea3nh, ph\u00f3ng \u1ea3nh. \u0110\u00f4i l\u00fac Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u1edf l\u1ea1i \u0103n c\u01a1m v\u1edbi gia \u0111\u00ecnh P\u00eara. Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c th\u01b0\u1eddng tr\u00f2 chuy\u1ec7n v\u1edbi \u00f4ng P\u00eara; \u00f4ng l\u00e0 \u0111\u1ea3ng vi\u00ean \u0110\u1ea3ng X\u00e3 h\u1ed9i Ph\u00e1p, c\u1ef1u t\u00f9 nh\u00e2n ch\u00ednh tr\u1ecb Italia, l\u00e0 ng\u01b0\u1eddi t\u00e1n th\u00e0nh Qu\u1ed1c t\u1ebf C\u1ed9ng s\u1ea3n1). -\t Theo L\u00e9o Figu\u00e8res, Charles Fourniau: H\u1ed3 Ch\u00ed Minh - \u0110\u1ed3ng ch\u00ed c\u1ee7a ch\u00fang ta (Ho Chi Minh - Notre camarade), b\u1ea3n ti\u1ebfng Ph\u00e1p, Nxb. X\u00e3 h\u1ed9i, Pari, 1970, tr.109. Kho\u1ea3ng cu\u1ed1i n\u0103m Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c tham gia cu\u1ed9c m\u00edt tinh t\u1ea1i ph\u00f2ng h\u1ecdp Vagram \u0111\u1ec3 ph\u1ea3n \u0111\u1ed1i nh\u00e0 c\u1ea7m quy\u1ec1n M\u1ef9 \u0111\u00e3 vu kh\u1ed1ng v\u00e0 k\u1ebft \u00e1n t\u1eed h\u00ecnh m\u1ed9t c\u00e1ch tr\u00e1i ph\u00e9p hai c\u00f4ng nh\u00e2n ng\u01b0\u1eddi M\u1ef9 l\u00e0 X\u00e1cc\u00f4 (Sacco) v\u00e0 Vand\u00e9tti (Valzetti), \u0111\u00f2i tr\u1ea3 l\u1ea1i t\u1ef1 do cho h\u1ecd. - \tGi\u0103ng Lacutuya: H\u1ed3 Ch\u00ed Minh, Nxb. Seuil, Pari, 1967, tr.17-21. - \tB\u00e1o Nh\u00e2n D\u00e2n, ng\u00e0y 22-5-1975. 1) \tTheo l\u1eddi k\u1ec3 c\u1ee7a H\u0103ngri Ph\u01a1radanh (Henri Fradin), con trai \u00f4ng P\u00eara (B.T). 88","N\u0102M 1921 Th\u00e1ng 1, ng\u00e0y 9 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c v\u00e0 Phan Chu Trinh \u0111i d\u1ef1 m\u1ed9t bu\u1ed5i h\u1ecdp do Chi b\u1ed9 X\u00e3 h\u1ed9i c\u00e1ch m\u1ea1ng t\u1ed5 ch\u1ee9c1). Chi b\u1ed9 n\u00e0y \u0111\u00e3 gia nh\u1eadp Ph\u00e2n b\u1ed9 X\u00e3 h\u1ed9i C\u00e1ch m\u1ea1ng Qu\u1ed1c t\u1ebf III. Bu\u1ed5i h\u1ecdp n\u00e0y di\u1ec5n ra t\u1ea1i ph\u00f2ng Vag\u01a1ram. Trong cu\u1ed9c h\u1ecdp, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c kh\u00f4ng ph\u00e1t bi\u1ec3u g\u00ec. - \tM\u1eadt b\u00e1o c\u1ee7a \u0110\u01a1ved\u01a1, ng\u00e0y 12-4-1921. T\u00e0i li\u1ec7u l\u01b0u t\u1ea1i Trung t\u00e2m L\u01b0u tr\u1eef h\u1ea3i ngo\u1ea1i (CAOM) t\u1ea1i Aix en Provence, h\u1ed3 s\u01a1 SPCE\/364. - \tL\u00ea Th\u1ecb Kinh: Phan Chu Trinh qua nh\u1eefng t\u01b0 li\u1ec7u m\u1edbi, Nxb. \u0110\u00e0 N\u1eb5ng, 2003, t.II, tr.161. Th\u00e1ng 1, t\u1eeb ng\u00e0y 14 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c v\u00e0o n\u1eb1m t\u1ea1i B\u1ec7nh vi\u1ec7n C\u00f4sanh \u0111\u1ec3 m\u1ed5 m\u1ed9t \u00e1p xe \u1edf vai. Ca m\u1ed5 \u0111\u01b0\u1ee3c ti\u1ebfn h\u00e0nh ng\u00e0y 19-1. Ng\u00e0y 20-1, \u0111\u00e3 c\u00f3 nhi\u1ec1u ng\u01b0\u1eddi v\u00e0o th\u0103m, trong \u0111\u00f3 c\u00f3 c\u1ea3 \u00f4ng Vinh\u00ea \u0110\u1ed1ct\u00f4ng (Vign\u00e9 d\u2019Octon). Ng\u00e0y 25-1, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c nh\u1edd m\u1ed9t y t\u00e1 mang m\u1ed9t th\u01b0 \u0111i trao t\u1eadn tay cho V\u00f5 V\u0103n To\u00e0n. 1)\tTheo b\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m, nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi b\u1ea1n c\u0169 m\u1eddi Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c tham d\u1ef1. 89","H\u1ed2 CH\u00cd MINH B I \u00ca N N I \u00ca N T I \u1ec2 U S \u1eec Ng\u00e0y 31-1, Phan Chu Trinh, Tr\u1ea7n Ti\u1ebfn Nam, V\u00f5 V\u0103n To\u00e0n v\u00e0 Ba S\u00f3c \u0111\u00e3 v\u00e0o th\u0103m Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c. - \tM\u1eadt b\u00e1o c\u1ee7a \u0110\u01a1ved\u01a1, ng\u00e0y 26-1-1921. T\u00e0i li\u1ec7u l\u01b0u t\u1ea1i Trung t\u00e2m L\u01b0u tr\u1eef h\u1ea3i ngo\u1ea1i (CAOM) t\u1ea1i Aix en Provence, h\u1ed3 s\u01a1 SPCE\/364. - \tL\u00ea Th\u1ecb Kinh: Phan Chu Trinh qua nh\u1eefng t\u01b0 li\u1ec7u m\u1edbi, Nxb. \u0110\u00e0 N\u1eb5ng, 2003, t.II, tr.163. Th\u00e1ng 2, ng\u00e0y 21 \u0110\u01b0\u1ee3c tin Phan Ch\u00e2u D\u1eadt - con trai c\u1ee5 Phan Chu Trinh qua \u0111\u1eddi, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c t\u1eeb B\u1ec7nh vi\u1ec7n C\u00f4sanh nh\u1edd m\u1ed9t y t\u00e1 chuy\u1ec3n th\u01b0 chia bu\u1ed3n \u0111\u1ebfn cho c\u1ee5 Phan Chu Trinh. - \tM\u1eadt b\u00e1o c\u1ee7a \u0110\u01a1ved\u01a1, ng\u00e0y 22-2-1921. T\u00e0i li\u1ec7u l\u01b0u t\u1ea1i Trung t\u00e2m L\u01b0u tr\u1eef h\u1ea3i ngo\u1ea1i (CAOM) t\u1ea1i Aix en Provence, h\u1ed3 s\u01a1 SPCE\/371. - \tL\u00ea Th\u1ecb Kinh: Phan Chu Trinh qua nh\u1eefng t\u01b0 li\u1ec7u m\u1edbi, Nxb. \u0110\u00e0 N\u1eb5ng, 2003, t.II, tr.177. Th\u00e1ng 2, ng\u00e0y 26 T\u1eeb b\u1ec7nh vi\u1ec7n, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c vi\u1ebft th\u01b0 g\u1eedi m\u1ed9t \u201c\u0111\u1ed3ng b\u00e0o\u201d1) \u1edf M\u00e1cx\u00e2y. M\u1edf \u0111\u1ea7u, b\u1ee9c th\u01b0 vi\u1ebft: \u201c\u0110\u1ed3ng b\u00e0o th\u00e2n m\u1ebfn, T\u00f4i r\u1ea5t c\u00e1m \u01a1n \u0111\u1ed3ng b\u00e0o \u0111\u00e3 g\u1eedi cho t\u00f4i hai l\u00e1 th\u01b0 v\u00e0 m\u0103ng\u0111a2) c\u00f9ng t\u1edd b\u00e1o Le courrier d\u2019Haiphong, trong \u0111\u00f3 c\u00f3 b\u00e0i \u00c1 ch\u00e2u s\u1ebd th\u1ee9c d\u1eady ch\u0103ng? T\u00f4i xin l\u1ed7i \u0111\u00e3 kh\u00f4ng tr\u1ea3 l\u1eddi th\u01b0 ngay, v\u00ec l\u1ebd t\u00f4i ch\u01b0a ho\u00e0n to\u00e0n kh\u1ecfi b\u1ec7nh, v\u00ec v\u1eady \u0111\u00e2m ra l\u01b0\u1eddi bi\u1ebfng. Hi\u1ec7n nay t\u00f4i v\u1eabn c\u00f2n \u1edf trong b\u1ec7nh vi\u1ec7n v\u00e0 n\u1eb1m tr\u00ean gi\u01b0\u1eddng vi\u1ebft th\u01b0 n\u00e0y. T\u00f4i ch\u1eafc l\u00e0 \u0111\u1ed3ng b\u00e0o s\u1eb5n l\u00f2ng mi\u1ec5n th\u1ee9 cho...\u201d. 1) \t\u0110\u1ebfn nay ch\u01b0a x\u00e1c \u0111\u1ecbnh \u0111\u01b0\u1ee3c t\u00ean ng\u01b0\u1eddi nh\u1eadn th\u01b0 (B.T). 2) \tM\u0103ng\u0111a: phi\u1ebfu chuy\u1ec3n ti\u1ec1n (B.T). 90","T\u1eac P 1 : 1890 - 1929 B\u1ee9c th\u01b0 khuy\u00ean \u201c\u0111\u1ed3ng b\u00e0o\u201d n\u00ean \u0111\u1ecdc b\u00e1o Le Libertaire13 1921 (Ng\u01b0\u1eddi t\u1ef1 do) \u201cm\u1eb7c d\u00f9 l\u00e0 t\u1edd b\u00e1o v\u00f4 ch\u00ednh ch\u1ee7 (Anarchiste), nh\u1eefng b\u00e0i b\u00e1o, t\u1eeb ngh\u1ecb lu\u1eadn \u0111\u1ebfn b\u00e0i di\u1ec5n thuy\u1ebft \u0111\u1ec1u r\u1ea5t hay. Ph\u1ea3i \u0111\u1ecdc h\u1ebft, v\u00e0 \u1edf trang 3 th\u01b0\u1eddng c\u00f3 nh\u1eefng b\u00e0i c\u1ee7a \u00f4ng Vinh\u00ea \u0110\u1ed1ct\u00f4ng nh\u01b0 Vinh quang c\u1ee7a ng\u1ecdn gi\u00e1o (La gloire du sabre) ho\u1eb7c D\u00e2n v\u00f4 s\u1ea3n b\u1ea3n x\u1ee9 (Le prol\u00e9tariat indig\u00e8ne), v.v..\u201d. B\u1ee9c th\u01b0 n\u00eau r\u00f5 t\u1edd Le Courrier d\u2019Haiphong \u201c\u0111\u00e3 vi\u1ebft nh\u1eefng c\u00e2u r\u1ea5t t\u1ec7 \u0111\u1ed1i v\u1edbi ch\u00fang ta, nh\u01b0ng ph\u1ea3i c\u00f4ng nh\u1eadn l\u00e0 h\u1ecd n\u00f3i \u0111\u00fang. N\u1ebfu l\u00fac n\u00e0o ch\u00fang ta c\u0169ng c\u00fai \u0111\u1ea7u th\u1eadt th\u1ea5p th\u00ec tr\u00e1nh sao \u0111\u01b0\u1ee3c s\u1ef1 khinh th\u1ecb c\u1ee7a h\u1ecd... N\u1ebfu t\u1ea5t c\u1ea3 m\u1ecdi ng\u01b0\u1eddi \u0111\u1ec1u l\u00e0m nh\u1eefng vi\u1ec7c \u00edch l\u1ee3i cho T\u1ed5 qu\u1ed1c th\u00ec thi\u00ean h\u1ea1 m\u1edbi k\u00ednh ph\u1ee5c\u201d. B\u1ee9c th\u01b0 n\u00eau s\u1ef1 b\u1ea5t b\u00ecnh tr\u01b0\u1edbc tin ng\u01b0\u1eddi Ph\u00e1p b\u1eaft \u0111\u1ed3ng b\u00e0o ta \u1edf H\u1ea3i Ph\u00f2ng ph\u1ea3i d\u1eddi \u0111i c\u1ea3 100 n\u00f3c nh\u00e0 ch\u1ec9 v\u00ec \u201cv\u1ebb ngh\u00e8o n\u00e0n \u1ea5y kh\u00f4ng \u0111\u01b0\u1ee3c ph\u00e9p \u1edf g\u1ea7n nh\u1eefng nh\u00e0 sang tr\u1ecdng\u201d. Cu\u1ed1i th\u01b0, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c vi\u1ebft: \u201cNh\u1eefng b\u00e0i nh\u01b0 v\u1eady r\u1ea5t c\u00f3 \u00edch cho s\u1ef1 s\u01b0u t\u1ea7m t\u00e0i li\u1ec7u c\u1ee7a t\u00f4i, bao gi\u1edd \u0111\u1ed3ng b\u00e0o g\u1eb7p nh\u1eefng b\u00e0i nh\u01b0 v\u1eady, xin l\u00e0m \u01a1n g\u1eedi cho t\u00f4i. Xin ch\u00fac \u0111\u1ed3ng b\u00e0o m\u1ea1nh kh\u1ecfe. \t Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c\u201d. - \tThu Trang: Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u1edf Pari (1917 - 1923), Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 2002, tr.199-200. Th\u00e1ng 3, ng\u00e0y 3 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c vi\u1ebft th\u01b0 g\u1eedi \u201c\u0111\u1ed3ng b\u00e0o\u201d. To\u00e0n v\u0103n nh\u01b0 sau: \u201cPari, ng\u00e0y 3 th\u00e1ng 3 n\u0103m 1921 \u0110\u1ed3ng b\u00e0o th\u00e2n m\u1ebfn, C\u00e1ch \u0111\u00e2y m\u1ea5y h\u00f4m, t\u00f4i \u0111\u00e3 ti\u1ebfp m\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi \u0111\u1ebfn t\u00ecm t\u00f4i t\u1ea1i b\u1ec7nh vi\u1ec7n do s\u1ef1 gi\u1edbi thi\u1ec7u c\u1ee7a \u0111\u1ed3ng b\u00e0o. 91","H\u1ed2 CH\u00cd MINH B I \u00ca N N I \u00ca N T I \u1ec2 U S \u1eec Ng\u01b0\u1eddi n\u00e0y n\u00f3i gi\u1ecdng B\u1eafc v\u00e0 c\u00f3 \u0111eo r\u1ea5t nhi\u1ec1u m\u1ec1 \u0111ay. G\u01b0\u01a1ng m\u1eb7t anh ta tr\u00f2n, v\u1edbi m\u00e0u da c\u00f3 v\u1ebb nh\u01b0 m\u00e0u ch\u00ec. Anh ta n\u00f3i t\u00ean l\u00e0 Roland Hy, v\u00e0 n\u00f3i l\u00e0 \u0111ang h\u1ecdc Tr\u01b0\u1eddng Th\u01b0\u01a1ng m\u1ea1i. T\u00f4i c\u00f3 \u00fd \u0111\u1ecbnh cho anh \u1ea5y \u0111\u1ecba ch\u1ec9 c\u1ee7a t\u00f4i v\u00e0 m\u1eddi \u0111\u1ebfn \u1edf, v\u00ec nh\u00e0 t\u00f4i l\u00e0 nh\u00e0 c\u1ee7a t\u1ea5t c\u1ea3 \u0111\u1ed3ng b\u00e0o. Nh\u01b0ng r\u1ea5t ti\u1ebfc l\u00e0 t\u00f4i kh\u00f4ng bi\u1ebft anh \u1ea5y nhi\u1ec1u, nh\u1eefng l\u1eddi gi\u1edbi thi\u1ec7u c\u1ee7a \u0111\u1ed3ng b\u00e0o kh\u00f4ng r\u00f5 l\u1eafm. Cho n\u00ean t\u00f4i ngh\u0129 l\u00e0 n\u00ean bi\u1ebft anh \u1ea5y nhi\u1ec1u h\u01a1n tr\u01b0\u1edbc khi m\u1edf tim gan m\u00ecnh v\u1edbi anh ta1). \u0110\u1ed3ng b\u00e0o ch\u1eafc bi\u1ebft anh \u1ea5y? T\u00f4i \u0111\u1ee3i th\u01b0 tr\u1ea3 l\u1eddi v\u00e0 ch\u00fac \u0111\u1ed3ng b\u00e0o m\u1ea1nh kh\u1ecfe\u201d. - \tThu Trang: Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u1edf Pari (1917 - 1923), Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 2002, tr.201-202. Th\u00e1ng 3, sau ng\u00e0y 7 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c nh\u1eadn \u0111\u01b0\u1ee3c th\u01b02) c\u1ee7a Xt\u00eaphani (St\u00e9fani), th\u01b0 k\u00fd nh\u00f3m X\u00e3 h\u1ed9i, g\u1ed1c ng\u01b0\u1eddi thu\u1ed9c \u0111\u1ecba, \u0111\u1ec1 ngh\u1ecb l\u1eadp H\u1ed9i Li\u00ean hi\u1ec7p thu\u1ed9c \u0111\u1ecba. B\u1ee9c th\u01b0 g\u1eedi v\u1ec1 \u0111\u1ecba ch\u1ec9 nh\u00e0 s\u1ed1 6 Vila \u0111\u00ea G\u00f4b\u01a1lanh. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. 1)\tNg\u01b0\u1eddi \u0111\u1ebfn th\u0103m Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c v\u00e0o ng\u00e0y 28-2-1921 \u0111\u00fang l\u00e0 m\u1ed9t t\u00ean \u0111i\u1ec7p vi\u00ean, ch\u00ednh thanh tra Gi\u1ed1txen trong b\u00e1o c\u00e1o g\u1eedi Gh\u00e9tx\u0111\u01a1 \u0111\u00e3 th\u1eeba nh\u1eadn \u0111i\u1ec1u n\u00e0y. Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u0111\u00e3 c\u1ea3nh gi\u00e1c v\u1edbi t\u00ean n\u00e0y. 2)\tTo\u00e0n v\u0103n b\u1ee9c th\u01b0 nh\u01b0 sau (do m\u1eadt th\u00e1m ch\u00e9p l\u1ea1i): \u201c\u0110\u1ed3ng ch\u00ed th\u00e2n m\u1ebfn, T\u00f4i l\u00e0 m\u1ed9t trong s\u1ed1 ng\u01b0\u1eddi r\u1ea5t kh\u00e2m ph\u1ee5c s\u1ef1 can \u0111\u1ea3m v\u00e0 t\u1eadn t\u00e2m c\u1ee7a \u0111\u1ed3ng ch\u00ed. C\u0169ng nh\u01b0 \u0111\u1ed3ng ch\u00ed, t\u00f4i \u0111ang theo \u0111u\u1ed5i m\u1ed9t l\u00fd t\u01b0\u1edfng m\u00e0 t\u00f4i tin ch\u1eafc l\u00e0 ch\u00fang ta c\u00f9ng gi\u1ed1ng nhau. Ch\u00fang t\u00f4i \u0111ang b\u1eaft \u0111\u1ea7u t\u1ed5 ch\u1ee9c H\u1ed9i Li\u00ean hi\u1ec7p thu\u1ed9c \u0111\u1ecba. T\u00f4i s\u1ebd vui m\u1eebng n\u1ebfu \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u1ed3ng ch\u00ed ch\u1ea5p nh\u1eadn \u0111\u1ee9ng v\u00e0o h\u00e0ng ng\u0169 v\u1edbi ch\u00fang t\u00f4i. \u0110\u1ed3ng ch\u00ed c\u00f3 th\u1ec3 g\u1eb7p t\u00f4i t\u1ea1i tr\u1ee5 s\u1edf, h\u1eb1ng ng\u00e0y t\u1eeb 17 gi\u1edd \u0111\u1ebfn 19 gi\u1edd. Xin h\u1eb9n g\u1eb7p nhau s\u1edbm v\u00e0 g\u1eedi l\u1eddi ch\u00e0o th\u00e2n \u00e1i\u201d. 92","T\u1eac P 1 : 1890 - 1929 Th\u00e1ng 3, ng\u00e0y 25 1921 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u0111\u01b0\u1ee3c ra vi\u1ec7n sau h\u01a1n hai th\u00e1ng n\u1eb1m vi\u1ec7n. V\u1eeba ra kh\u1ecfi B\u1ec7nh vi\u1ec7n C\u00f4sanh \u1edf khu Paviy\u00f4ng Paxt\u01a1 (Pavillon Pasteur), Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u0111\u00e3 \u0111\u1ebfn ngay tr\u1ee5 s\u1edf b\u00e1o Le Libertaire \u0111\u1ec3 l\u1ea5y b\u00e1o g\u1eedi cho m\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi m\u00e0 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c g\u1ecdi l\u00e0 \u201c\u0111\u1ed3ng b\u00e0o\u201d \u1edf M\u00e1cx\u00e2y trong th\u01b0 ng\u00e0y 26-2-1921. - \tM\u1eadt b\u00e1o c\u1ee7a thanh tra Gi\u1ed1txen, ng\u00e0y 25-3-1921. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Qu\u00fd I Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u0111\u1ebfn g\u1eb7p Anbe Xar\u00f4, B\u1ed9 tr\u01b0\u1edfng B\u1ed9 Thu\u1ed9c \u0111\u1ecba theo gi\u1ea5y m\u1eddi c\u1ee7a b\u1ed9. B\u00e1c b\u1ecf \u00fd ki\u1ebfn c\u1ee7a Anbe Xar\u00f4 cho r\u1eb1ng ch\u01b0a th\u1ec3 \u0111\u1ec3 \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng \u0111\u1ed9c l\u1eadp \u0111\u01b0\u1ee3c, v\u00ec \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng ch\u01b0a c\u00f3 quy\u1ec1n l\u1ef1c v\u0169 trang, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u0111\u00e3 n\u00f3i: \u201cTh\u01b0a \u00f4ng B\u1ed9 tr\u01b0\u1edfng, xin \u00f4ng h\u00e3y xem n\u01b0\u1edbc Xi\u00eam v\u00e0 n\u01b0\u1edbc Nh\u1eadt. Hai n\u01b0\u1edbc n\u00e0y kh\u00f4ng c\u00f3 n\u1ec1n v\u0103n minh l\u00e2u \u0111\u1eddi h\u01a1n ch\u00fang t\u00f4i m\u00e0 h\u1ecd \u0111\u00e3 \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u1ee9ng trong c\u00e1c qu\u1ed1c gia tr\u00ean th\u1ebf gi\u1edbi. N\u1ebfu n\u01b0\u1edbc Ph\u00e1p tr\u1ea3 l\u1ea1i n\u1ec1n \u0111\u1ed9c l\u1eadp cho ch\u00fang t\u00f4i, \u00f4ng s\u1ebd th\u1ea5y ch\u00fang t\u00f4i bi\u1ebft c\u1ea7m quy\u1ec1n cai tr\u1ecb l\u1ea5y\u201d. - \tT\u00e0i li\u1ec7u c\u1ee7a S\u1edf M\u1eadt th\u00e1m Pari. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 4, ng\u00e0y 1 B\u00e0i vi\u1ebft c\u1ee7a Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c, nhan \u0111\u1ec1 10 tr\u01b0\u1eddng h\u1ecdc - 1.500 \u0111\u1ea1i l\u00fd r\u01b0\u1ee3u, \u0111\u0103ng tr\u00ean b\u00e1o La Vie Ouvri\u00e8ve, s\u1ed1 100. B\u00e0i b\u00e1o k\u1ecbch li\u1ec7t l\u00ean \u00e1n ch\u00ednh quy\u1ec1n thu\u1ed9c Ph\u00e1p \u0111\u00e3 \u0111\u1ea7u \u0111\u1ed9c nh\u00e2n d\u00e2n Vi\u1ec7t Nam b\u1eb1ng r\u01b0\u1ee3u c\u1ed3n v\u00e0 thu\u1ed1c phi\u1ec7n. B\u1eb1ng nh\u1eefng con s\u1ed1 th\u1ed1ng k\u00ea, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c so s\u00e1nh \u1edf Vi\u1ec7t Nam c\u1ee9 tr\u00ean 1.000 th\u00f4n x\u00e3 m\u1edbi c\u00f3 10 tr\u01b0\u1eddng h\u1ecdc, nh\u01b0ng l\u1ea1i c\u00f3 t\u1edbi 1.500 \u0111\u1ea1i l\u00fd r\u01b0\u1ee3u v\u00e0 thu\u1ed1c phi\u1ec7n. H\u1eb1ng n\u0103m, nh\u00e2n 93","H\u1ed2 CH\u00cd MINH B I \u00ca N N I \u00ca N T I \u1ec2 U S \u1eec d\u00e2n Vi\u1ec7t Nam ph\u1ea3i ti\u00eau th\u1ee5 tr\u00ean 20 tri\u1ec7u l\u00edt r\u01b0\u1ee3u c\u1ed3n \u201cm\u1eabu qu\u1ed1c\u201d, khi\u1ebfn \u0111\u1eddi s\u1ed1ng c\u1ee7a h\u1ecd ng\u00e0y c\u00e0ng x\u01a1 x\u00e1c, ti\u00eau \u0111i\u1ec1u. - \tB\u00e1o La Vie Ouvri\u00e8ve, s\u1ed1 100, ng\u00e0y 1-4-1921. - \tH\u1ed3 Ch\u00ed Minh: To\u00e0n t\u1eadp, Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 2011, t.1, tr.37-38. Th\u00e1ng 4, ng\u00e0y 3 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c ti\u1ebfp T\u1ea1 \u0110\u00ecnh Cao, V\u00f5 V\u0103n To\u00e0n, L\u00ea B\u00e1 Sao v\u00e0 m\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi Th\u1ee5y \u0110i\u1ec3n t\u00ean l\u00e0 Gioannix\u01a1n (Joannisson) t\u1ea1i s\u1ed1 nh\u00e0 6 Vila \u0111\u00ea G\u00f4b\u01a1lanh. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 4, ng\u00e0y 8 B\u00e0i vi\u1ebft c\u1ee7a Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c, nhan \u0111\u1ec1 Nh\u1eefng k\u1ebb b\u1ea1i tr\u1eadn \u1edf \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng, \u0111\u0103ng tr\u00ean b\u00e1o La Vie Ouvri\u00e8re, s\u1ed1 101. T\u00e1c gi\u1ea3 t\u1ed1 c\u00e1o \u00e2m m\u01b0u c\u1ee7a ch\u00ednh quy\u1ec1n \u201cn\u01b0\u1edbc M\u1eb9\u201d mu\u1ed1n b\u1eaft \u201cnh\u1eefng k\u1ebb lao \u0111\u1ed9ng An Nam\u201d ph\u1ea3i \u201c\u0111\u00f3ng g\u00f3p\u201d \u0111\u1ec3 tr\u1ea3 thay cho ch\u00fang nh\u1eefng kho\u1ea3n n\u1ee3 n\u1ea7n, thua thi\u1ec7t trong chi\u1ebfn tranh, \u201cv\u00ec d\u00f9 sao n\u01b0\u1edbc Ph\u00e1p, ch\u00ednh qu\u1ed1c, \u0111\u00e3 c\u1ee9u \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng tho\u00e1t kh\u1ecfi s\u1ef1 tham lam c\u1ee7a n\u01b0\u1edbc \u0110\u1ee9c\u201d. Nh\u00e2n danh h\u00e0ng ngh\u00ecn ng\u01b0\u1eddi An Nam \u0111\u00e3 b\u1ecf th\u00e2y \u1edf n\u01b0\u1edbc Ph\u00e1p trong chi\u1ebfn tranh, t\u00e1c gi\u1ea3 \u201cc\u00e1m \u01a1n\u201d l\u1eddi tuy\u00ean b\u1ed1 c\u1ee7a \u00f4ng Xar\u00f4 t\u1ed1t b\u1ee5ng, v\u00ec d\u00e2n An Nam \u201cbi\u1ebft r\u1ea5t r\u00f5 ch\u00ednh chi\u1ebfn th\u1eafng tr\u00ean s\u00f4ng M\u00e1cn\u01a1 \u0111\u00e3 ng\u0103n c\u1ea3n qu\u00e2n xung k\u00edch \u0110\u1ee9c ti\u1ebfn v\u1ec1 s\u00f4ng M\u00ea K\u00f4ng, \u0111\u1ec3 truy\u1ec1n b\u00e1 tr\u00ean ru\u1ed9ng \u0111\u1ed3ng ch\u00fang t\u00f4i ch\u1ebf \u0111\u1ed9 d\u00e3 man c\u1ee7a ch\u1ee7 ngh\u0129a t\u01b0 b\u1ea3n v\u00e0 ch\u1ee7 ngh\u0129a \u0111\u1ebf qu\u1ed1c Ph\u1ed5. N\u1ebfu kh\u00f4ng c\u00f3 ng\u00e0i v\u00e0 ng\u01b0\u1eddi thay m\u1eb7t \u0111\u00e1ng k\u00ednh c\u1ee7a ch\u00fang t\u00f4i, \u00f4ng Ut\u01a1r\u00e2y, ch\u00fang t\u00f4i s\u1ebd m\u1ea5t c\u00e1i t\u1ef1 do th\u00e2n y\u00eau \u0111\u01b0\u1ee3c say s\u01b0a b\u1eb1ng r\u01b0\u1ee3u c\u1ed3n v\u00e0 c\u00e1i b\u00ecnh \u0111\u1eb3ng qu\u00fd gi\u00e1 \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u1ea7u \u0111\u1ed9c b\u1eb1ng thu\u1ed1c phi\u1ec7n; kh\u00f4ng c\u00f3 ng\u00e0i, giai c\u1ea5p v\u00f4 s\u1ea3n b\u1ea3n x\u1ee9 kh\u00f4ng c\u00f2n \u0111\u01b0\u1ee3c 94","T\u1eac P 1 : 1890 - 1929 nh\u1ed3i nh\u00e9t v\u00e0o tai nh\u1eefng b\u00e0i di\u1ec5n v\u0103n hay ho v\u00e0 nh\u1eefng l\u1eddi h\u1ee9a 1921 t\u1ed1t \u0111\u1eb9p \u0111\u01b0\u1ee3c ng\u00e0i ban cho m\u1ed9t c\u00e1ch h\u1eefu \u00e1i...\u201d. - \tB\u00e1o La Vie Ouvri\u00e8re, ng\u00e0y 8-4-1921. - \tH\u1ed3 Ch\u00ed Minh: To\u00e0n t\u1eadp, Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 2011, t.1, tr.41-42. Th\u00e1ng 4, ng\u00e0y 18 H\u1ed3i 12 gi\u1edd 30 ph\u00fat, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c, T\u1ea1 V\u0103n C\u0103n v\u00e0 Duy\u00ean r\u1eddi nh\u00e0 s\u1ed1 6 Vila \u0111\u00ea G\u00f4b\u01a1lanh, \u0111i d\u1ef1 cu\u1ed9c h\u1ecdp c\u1ee7a Li\u00ean hi\u1ec7p c\u00f4ng \u0111o\u00e0n qu\u1eadn Xen (Seine) t\u1ed5 ch\u1ee9c v\u00e0o h\u1ed3i 14 gi\u1edd. 18 gi\u1edd, ba ng\u01b0\u1eddi ra v\u1ec1. 19 gi\u1edd 30 ph\u00fat, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c v\u00e0 T\u1ea1 V\u0103n C\u0103n ti\u1ec5n Duy\u00ean ra ga \u00d3ocxay (Orsay) \u0111i Caxtr\u01a1 (Castres). - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 4, ng\u00e0y 30 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c nh\u1eadn kho\u1ea3ng 10 t\u1edd b\u00e1o Le Libertaire, s\u1ed1 118, ba t\u1edd \u0111\u00e3 \u0111\u01b0\u1ee3c chuy\u1ec3n \u0111i. C\u00f9ng ng\u00e0y, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c c\u00f2n nh\u1eadn \u0111\u01b0\u1ee3c t\u1ea1p ch\u00ed La Revue Communiste (T\u1ea1p ch\u00ed C\u1ed9ng s\u1ea3n). - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 4, trong th\u00e1ng B\u00e0i vi\u1ebft c\u1ee7a Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c, nhan \u0111\u1ec1 \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng, \u0111\u0103ng tr\u00ean t\u1ea1p ch\u00ed La Revue Communiste, s\u1ed1 14, th\u00e1ng 4-1921. Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u0111\u00e3 ph\u00ea b\u00ecnh m\u1ed9t s\u1ed1 \u0111\u1ea3ng c\u1ed9ng s\u1ea3n \u1edf c\u00e1c \u201cc\u01b0\u1eddng qu\u1ed1c th\u1ef1c d\u00e2n\u201d ch\u01b0a quan t\u00e2m \u0111\u1ebfn v\u1ea5n \u0111\u1ec1 c\u00e1ch m\u1ea1ng \u1edf c\u00e1c n\u01b0\u1edbc thu\u1ed9c \u0111\u1ecba v\u00e0 ch\u01b0a nghi\u00ean c\u1ee9u v\u1ea5n \u0111\u1ec1 n\u00e0y m\u1ed9t c\u00e1ch nghi\u00eam t\u00fac. 95","H\u1ed2 CH\u00cd MINH B I \u00ca N N I \u00ca N T I \u1ec2 U S \u1eec V\u1ec1 t\u00ecnh h\u00ecnh \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng, theo t\u00e1c gi\u1ea3: \u201cN\u00f3i r\u1eb1ng \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng g\u1ed3m hai m\u01b0\u01a1i tri\u1ec7u ng\u01b0\u1eddi b\u1ecb b\u00f3c l\u1ed9t, hi\u1ec7n nay \u0111\u00e3 ch\u00edn mu\u1ed3i cho m\u1ed9t cu\u1ed9c c\u00e1ch m\u1ea1ng l\u00e0 sai, nh\u01b0ng n\u00f3i r\u1eb1ng \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng kh\u00f4ng mu\u1ed1n c\u00e1ch m\u1ea1ng v\u00e0 b\u1eb1ng l\u00f2ng v\u1edbi ch\u1ebf \u0111\u1ed9 b\u00e2y gi\u1edd nh\u01b0 c\u00e1c \u00f4ng ch\u1ee7 c\u1ee7a ch\u00fang ta th\u01b0\u1eddng v\u1eabn ngh\u0129 nh\u01b0 th\u1ebf, th\u00ec l\u1ea1i c\u00e0ng sai h\u01a1n n\u1eefa\u201d. Ng\u01b0\u1eddi \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng, m\u1eb7c d\u00f9 b\u1ecb th\u1ef1c d\u00e2n Ph\u00e1p ra s\u1ee9c \u0111\u1ea7u \u0111\u1ed9c c\u1ea3 v\u1ec1 tinh th\u1ea7n l\u1eabn th\u1ec3 x\u00e1c, t\u00e1c gi\u1ea3 v\u1eabn kh\u1eb3ng \u0111\u1ecbnh: \u201cKh\u00f4ng: ng\u01b0\u1eddi \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng kh\u00f4ng ch\u1ebft, ng\u01b0\u1eddi \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng v\u1eabn s\u1ed1ng, s\u1ed1ng m\u00e3i m\u00e3i. S\u1ef1 \u0111\u1ea7u \u0111\u1ed9c c\u00f3 h\u1ec7 th\u1ed1ng c\u1ee7a b\u1ecdn t\u01b0 b\u1ea3n th\u1ef1c d\u00e2n kh\u00f4ng th\u1ec3 l\u00e0m t\u00ea li\u1ec7t s\u1ee9c s\u1ed1ng, c\u00e0ng kh\u00f4ng th\u1ec3 l\u00e0m t\u00ea li\u1ec7t t\u01b0 t\u01b0\u1edfng c\u00e1ch m\u1ea1ng c\u1ee7a ng\u01b0\u1eddi \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng. Lu\u1ed3ng gi\u00f3 t\u1eeb n\u01b0\u1edbc Nga th\u1ee3 thuy\u1ec1n, t\u1eeb Trung Qu\u1ed1c c\u00e1ch m\u1ea1ng ho\u1eb7c t\u1eeb \u1ea4n \u0110\u1ed9 chi\u1ebfn \u0111\u1ea5u \u0111ang th\u1ed5i \u0111\u1ebfn gi\u1ea3i \u0111\u1ed9c cho ng\u01b0\u1eddi \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng\u201d. \u201c\u0110au kh\u1ed5, ngh\u00e8o \u0111\u00f3i v\u00e0 s\u1ef1 \u0111\u00e0n \u00e1p t\u00e0n b\u1ea1o l\u00e0 nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi th\u1ea7y duy nh\u1ea5t c\u1ee7a h\u1ecd. N\u1ebfu nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi x\u00e3 h\u1ed9i ch\u1ee7 ngh\u0129a l\u01a1 l\u00e0 vi\u1ec7c gi\u00e1o d\u1ee5c, th\u00ec giai c\u1ea5p t\u01b0 s\u1ea3n th\u1ef1c d\u00e2n v\u00e0 b\u1ea3n x\u1ee9 - b\u1ecdn quan l\u1ea1i - c\u1ee9 ph\u1ee5 tr\u00e1ch gi\u00e1o d\u1ee5c b\u1eb1ng ph\u01b0\u01a1ng ph\u00e1p c\u1ee7a ch\u00fang. Ng\u01b0\u1eddi \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng ti\u1ebfn b\u1ed9 m\u1ed9t c\u00e1ch r\u1ea5t m\u00e0u nhi\u1ec7m v\u00e0 khi th\u1eddi c\u01a1 cho ph\u00e9p h\u1ecd s\u1ebd bi\u1ebft t\u1ecf ra x\u1ee9ng \u0111\u00e1ng v\u1edbi nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi th\u1ea7y c\u1ee7a h\u1ecd\u201d. K\u1ebft th\u00fac b\u00e0i b\u00e1o, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c n\u00eau r\u00f5: \u201c\u0110\u1eb1ng sau s\u1ef1 ph\u1ee5c t\u00f9ng ti\u00eau c\u1ef1c, ng\u01b0\u1eddi \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng gi\u1ea5u m\u1ed9t c\u00e1i g\u00ec \u0111ang s\u00f4i s\u1ee5c, \u0111ang g\u00e0o th\u00e9t v\u00e0 s\u1ebd b\u00f9ng n\u1ed5 m\u1ed9t c\u00e1ch gh\u00ea g\u1edbm, khi th\u1eddi c\u01a1 \u0111\u1ebfn. B\u1ed9 ph\u1eadn \u01b0u t\u00fa c\u00f3 nhi\u1ec7m v\u1ee5 ph\u1ea3i th\u00fac \u0111\u1ea9y th\u1eddi c\u01a1 \u0111\u00f3 mau \u0111\u1ebfn. S\u1ef1 t\u00e0n b\u1ea1o c\u1ee7a ch\u1ee7 ngh\u0129a t\u01b0 b\u1ea3n \u0111\u00e3 chu\u1ea9n b\u1ecb \u0111\u1ea5t r\u1ed3i: Ch\u1ee7 ngh\u0129a x\u00e3 h\u1ed9i ch\u1ec9 c\u00f2n ph\u1ea3i l\u00e0m c\u00e1i vi\u1ec7c l\u00e0 gieo h\u1ea1t gi\u1ed1ng c\u1ee7a c\u00f4ng cu\u1ed9c gi\u1ea3i ph\u00f3ng n\u1eefa th\u00f4i\u201d. -\u00ad \tT\u1ea1p ch\u00ed La Revue Communiste, s\u1ed1 14, th\u00e1ng 4-1921. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. - \tH\u1ed3 Ch\u00ed Minh: To\u00e0n t\u1eadp, Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 2011, t.1, tr.39-40. 96","T\u1eac P 1 : 1890 - 1929 Th\u00e1ng 5, ng\u00e0y 7 1921 B\u00e0i vi\u1ebft c\u1ee7a Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c, nhan \u0111\u1ec1 Quy\u1ec1n c\u1ee7a nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi l\u00ednh chi\u1ebfn, \u0111\u0103ng tr\u00ean b\u00e1o La Vie Ouvri\u00e8ve, s\u1ed1 105. T\u00e1c gi\u1ea3 t\u1ed1 c\u00e1o nh\u1eefng l\u1eddi l\u1ebd m\u1ecb d\u00e2n, gi\u1ea3 d\u1ed1i, l\u1eeba b\u1ecbp c\u1ee7a Cl\u00eam\u0103ngx\u00f4 (Cl\u00e9men\u00e7eau) v\u00e0 v\u1ea1ch tr\u1ea7n th\u1ef1c ch\u1ea5t c\u00e1i g\u1ecdi l\u00e0 \u201cQuy\u1ec1n c\u1ee7a nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi l\u00ednh chi\u1ebfn\u201d, ch\u1ec9 l\u00e0 quy\u1ec1n t\u1ef1 do gi\u1ebft h\u1ea1i \u0111\u1ed3ng lo\u1ea1i \u0111\u1ec3 b\u1ea3o v\u1ec7 nh\u1eefng k\u00e9t b\u1ea1c k\u1ebfch s\u00f9 c\u1ee7a giai c\u1ea5p t\u01b0 s\u1ea3n \u0111\u00e3 \u0111\u01b0\u1ee3c t\u1ea1o ra b\u1eb1ng m\u1ed3 h\u00f4i c\u1ee7a giai c\u1ea5p c\u00f4ng nh\u00e2n v\u00e0 ch\u1ee9a \u0111\u1ea7y x\u01b0\u01a1ng m\u00e1u c\u1ee7a binh l\u00ednh Ph\u00e1p v\u00e0 binh l\u00ednh b\u1ea3n x\u1ee9. \u0110\u00f3 c\u0169ng l\u00e0 quy\u1ec1n t\u1ef1 do t\u00e0n s\u00e1t nh\u00e2n d\u00e2n c\u00e1c n\u01b0\u1edbc thu\u1ed9c \u0111\u1ecba \u0111\u1ec3 mang l\u1ea1i l\u1ee3i nhu\u1eadn cao nh\u1ea5t cho b\u1ecdn t\u01b0 b\u1ea3n... Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c k\u00eau g\u1ecdi giai c\u1ea5p c\u00f4ng nh\u00e2n v\u00e0 nh\u00e2n d\u00e2n lao \u0111\u1ed9ng Ph\u00e1p h\u00e3y \u0111o\u00e0n k\u1ebft v\u1edbi nh\u00e2n d\u00e2n c\u00e1c n\u01b0\u1edbc thu\u1ed9c \u0111\u1ecba, \u0111\u1ea5u tranh ch\u1ed1ng b\u1ecdn s\u00e1t nh\u00e2n v\u00e0 b\u1ecdn c\u00e1 m\u1eadp thu\u1ed9c \u0111\u1ecba \u0111\u1ec3 b\u1ea3o v\u1ec7 nh\u00e2n ph\u1ea9m, t\u1ef1 do v\u00e0 c\u00f4ng l\u00fd. - \tB\u00e1o La Vie Ouvri\u00e8ve, s\u1ed1 105, ng\u00e0y 7-5-1921. - \tH\u1ed3 Ch\u00ed Minh: To\u00e0n t\u1eadp, Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 2011, t.1, tr.43-44. Th\u00e1ng 5, ng\u00e0y 15 Bu\u1ed5i s\u00e1ng, bu\u1ed5i chi\u1ec1u v\u00e0 bu\u1ed5i t\u1ed1i, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c tham d\u1ef1 cu\u1ed9c h\u1ecdp H\u1ed9i \u0111\u1ed3ng to\u00e0n qu\u1ed1c \u0110o\u00e0n Thanh ni\u00ean C\u1ed9ng s\u1ea3n, t\u1ed5 ch\u1ee9c t\u1ea1i ph\u00f2ng \u00cagalit\u00ea ph\u1ed1 S\u0103mbr\u01a1 \u00ea M\u01a1d\u01a1 (Chambre et Meuse). - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 5, ng\u00e0y 17 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c d\u1ef1 cu\u1ed9c h\u1ecdp Chi b\u1ed9 \u0110\u1ea3ng X\u00e3 h\u1ed9i (SFIC) Qu\u1eadn 13, t\u1ea1i s\u1ed1 167 ph\u1ed1 Soadi. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. 97","H\u1ed2 CH\u00cd MINH B I \u00ca N N I \u00ca N T I \u1ec2 U S \u1eec Th\u00e1ng 5, ng\u00e0y 22 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c nh\u1eadn \u0111\u01b0\u1ee3c th\u01b0 c\u1ee7a M\u00e1c Clanhvin Bl\u00f4ngcua (Max Clainville Bloncourt), tr\u1ea3 l\u1eddi v\u1ec1 th\u1ee7 t\u1ee5c mi\u1ec5n thu\u1ebf tr\u1ef1c thu trong th\u1eddi gian b\u1ecb \u0111\u1ed9ng vi\u00ean nh\u1eadp ng\u0169. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 5, ng\u00e0y 29 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c tham gia cu\u1ed9c bi\u1ec3u t\u00ecnh do \u0110\u1ea3ng X\u00e3 h\u1ed9i (SFIC) t\u1ed5 ch\u1ee9c t\u1ea1i ngh\u0129a trang Per\u01a1 Lased\u01a1 (P\u00e8re Lachaise) \u0111\u1ec3 t\u01b0\u1edfng ni\u1ec7m \u201cTu\u1ea7n l\u1ec5 \u0111\u1eabm m\u00e1u\u201d14. Trong khi bi\u1ec3u t\u00ecnh, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c c\u00f3 x\u00f4 x\u00e1t v\u1edbi c\u1ea3nh s\u00e1t v\u00e0 b\u1ecb \u0111\u00e0n \u00e1p, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c ch\u1ea1y tho\u00e1t. Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c c\u00f2n d\u1ef1 cu\u1ed9c h\u1ecdp do nh\u00f3m \u0111o\u00e0n vi\u00ean thanh ni\u00ean c\u1ed9ng s\u1ea3n t\u1ed5 ch\u1ee9c t\u1ea1i ph\u00f2ng h\u1ecdp Bl\u0103ngki, s\u1ed1 94 \u0111\u1ea1i l\u1ed9 Bl\u0103ngki (Blanqui), nghe thuy\u1ebft tr\u00ecnh c\u1ee7a m\u1ed9t s\u1ed1 di\u1ec5n gi\u1ea3: Vidan, B\u00e1ckis\u00f4, R\u00e1pp\u00f4po, Penl\u01a1chi\u00ea, V\u0103ng\u0111\u00f4m, P. Vay\u0103ng Cutuyari\u00ea. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 5, trong th\u00e1ng B\u00e0i vi\u1ebft c\u1ee7a Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c nhan \u0111\u1ec1 \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng, \u0111\u0103ng tr\u00ean t\u1ea1p ch\u00ed La Revue Communiste, s\u1ed1 15, th\u00e1ng 5-1921. T\u00e1c gi\u1ea3 \u0111\u00e3 ph\u00e2n t\u00edch \u0111i\u1ec1u ki\u1ec7n \u0111\u1ecba l\u00fd, l\u1ecbch s\u1eed c\u1ee7a ch\u00e2u \u00c1 v\u00e0 \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng \u0111\u1ec3 ch\u1ee9ng minh cho lu\u1eadn \u0111i\u1ec3m c\u1ee7a m\u00ecnh r\u1eb1ng \u201cch\u1ebf \u0111\u1ed9 c\u1ed9ng s\u1ea3n c\u00f3 th\u1ec3 \u00e1p d\u1ee5ng \u0111\u01b0\u1ee3c \u1edf ch\u00e2u \u00c1 n\u00f3i chung v\u00e0 \u1edf \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng n\u00f3i ri\u00eang\u201d. \u0110\u1ed3ng th\u1eddi n\u00eau l\u00ean tr\u00e1ch nhi\u1ec7m c\u1ee7a nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi c\u1ed9ng s\u1ea3n ph\u1ea3i truy\u1ec1n b\u00e1 ch\u1ee7 ngh\u0129a M\u00e1c - L\u00eanin. \u201cCh\u00fang t\u00f4i ph\u1ea3i n\u00f3i l\u00ean \u1edf \u0111\u00e2y \u0111\u1ec3 nh\u1eefng \u0111\u1ed3ng ch\u00ed c\u1ee7a ch\u00fang ta c\u00f3 nhi\u1ec7t t\u00ecnh truy\u1ec1n b\u00e1 ch\u1ee7 ngh\u0129a c\u1ed9ng s\u1ea3n v\u00e0 th\u1ef1c t\u00e2m mu\u1ed1n 98","T\u1eac P 1 : 1890 - 1929 gi\u00fap \u0111\u1ee1 nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi lao \u0111\u1ed9ng l\u1eadt \u0111\u1ed5 \u00e1ch c\u1ee7a nh\u1eefng k\u1ebb b\u00f3c l\u1ed9t 1921 v\u00e0 \u0111i v\u00e0o gia \u0111\u00ecnh chung c\u1ee7a giai c\u1ea5p v\u00f4 s\u1ea3n qu\u1ed1c t\u1ebf, \u0111\u1ec3 cho nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u0111\u1ed3ng ch\u00ed \u0111\u00f3 c\u00f3 th\u1ec3 gi\u00fap \u0111\u1ee1 ch\u00fang t\u00f4i m\u1ed9t c\u00e1ch c\u00f3 hi\u1ec7u qu\u1ea3\u201d. K\u1ebft th\u00fac b\u00e0i b\u00e1o, t\u00e1c gi\u1ea3 v\u1ea1ch r\u00f5 m\u1ed1i quan h\u1ec7 kh\u0103ng kh\u00edt gi\u1eefa phong tr\u00e0o c\u00e1ch m\u1ea1ng c\u1ee7a nh\u00e2n d\u00e2n ch\u00e2u \u00c1 v\u1edbi phong tr\u00e0o c\u1ee7a giai c\u1ea5p c\u00f4ng nh\u00e2n, nh\u00e2n d\u00e2n lao \u0111\u1ed9ng \u1edf ph\u01b0\u01a1ng T\u00e2y v\u00e0 d\u1ef1 \u0111o\u00e1n v\u1ec1 m\u1ed9t kh\u1ea3 n\u0103ng c\u00f3 th\u1ec3 x\u1ea3y ra: \u201cNg\u00e0y m\u00e0 h\u00e0ng tr\u0103m tri\u1ec7u nh\u00e2n d\u00e2n ch\u00e2u \u00c1 b\u1ecb t\u00e0n s\u00e1t v\u00e0 \u00e1p b\u1ee9c th\u1ee9c t\u1ec9nh \u0111\u1ec3 g\u1ea1t b\u1ecf s\u1ef1 b\u00f3c l\u1ed9t \u0111\u00ea ti\u1ec7n c\u1ee7a m\u1ed9t b\u1ecdn th\u1ef1c d\u00e2n l\u00f2ng tham kh\u00f4ng \u0111\u00e1y, h\u1ecd s\u1ebd h\u00ecnh th\u00e0nh m\u1ed9t l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng kh\u1ed5ng l\u1ed3, v\u00e0 trong khi th\u1ee7 ti\u00eau m\u1ed9t trong nh\u1eefng \u0111i\u1ec1u ki\u1ec7n t\u1ed3n t\u1ea1i c\u1ee7a ch\u1ee7 ngh\u0129a t\u01b0 b\u1ea3n l\u00e0 ch\u1ee7 ngh\u0129a \u0111\u1ebf qu\u1ed1c, h\u1ecd c\u00f3 th\u1ec3 gi\u00fap \u0111\u1ee1 nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi anh em m\u00ecnh \u1edf ph\u01b0\u01a1ng T\u00e2y trong nhi\u1ec7m v\u1ee5 gi\u1ea3i ph\u00f3ng ho\u00e0n to\u00e0n\u201d. - \tT\u1ea1p ch\u00ed La Revue Communiste, s\u1ed1 15, th\u00e1ng 5-1921. - \tH\u1ed3 Ch\u00ed Minh: To\u00e0n t\u1eadp, Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 2011, t.1, tr.45-48. Th\u00e1ng 6, ng\u00e0y 1 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c nh\u1eadn \u0111\u01b0\u1ee3c gi\u1ea5y m\u1eddi h\u1ecdp v\u00e0o h\u1ed3i 14 gi\u1edd 30 ph\u00fat ng\u00e0y 5-6 t\u1ea1i s\u1ed1 241 ph\u1ed1 Laphay\u00e9t (Lafayette), tr\u1ee5 s\u1edf H\u1ed9i c\u1ed9ng h\u00f2a c\u1ee7a c\u00e1c c\u1ef1u chi\u1ebfn binh, \u0111\u1ec3 b\u00e0n vi\u1ec7c th\u00e0nh l\u1eadp Ban Nghi\u00ean c\u1ee9u thu\u1ed9c \u0111\u1ecba15 v\u00e0 \u1ea5n \u0111\u1ecbnh ch\u01b0\u01a1ng tr\u00ecnh l\u00e0m vi\u1ec7c. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 6, ng\u00e0y 2 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c nh\u1eadn \u0111\u01b0\u1ee3c th\u01b0 c\u1ee7a Ralem\u00f4ngg\u00f4 (Ralaimongo) h\u1eb9n g\u1eb7p v\u00e0o 9 gi\u1edd s\u00e1ng h\u00f4m sau \u1edf ph\u1ed1 M\u01a1xi\u01a1 L\u01a1 Pranhx\u01a1. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. 99","H\u1ed2 CH\u00cd MINH B I \u00ca N N I \u00ca N T I \u1ec2 U S \u1eec Th\u00e1ng 6, ng\u00e0y 10 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c nh\u1eadn \u0111\u01b0\u1ee3c th\u01b0 c\u1ee7a \u0110expr\u00e9x (Despress) cho bi\u1ebft b\u00e1o L\u2019Humanit\u00e9 m\u1eddi \u0111\u1ebfn Kh\u00e1ch s\u1ea1n s\u1ed1 2 d\u00e0nh cho ng\u01b0\u1eddi n\u01b0\u1edbc ngo\u00e0i \u1edf ph\u1ed1 Raxin (Racine) v\u00e0o h\u1ed3i 21 gi\u1edd ng\u00e0y 13-6 \u0111\u1ec3 b\u00e0n v\u1ec1 Tuy\u00ean ng\u00f4n c\u1ee7a Ban Nghi\u00ean c\u1ee9u thu\u1ed9c \u0111\u1ecba. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 6, ng\u00e0y 13 Bu\u1ed5i t\u1ed1i, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c v\u00e0 Phan Chu Trinh \u0111\u1ebfn d\u1ef1 bu\u1ed5i h\u1ecdp c\u1ee7a \u1ee6y ban Nghi\u00ean c\u1ee9u thu\u1ed9c \u0111\u1ecba, t\u1ea1i nh\u00e0 s\u1ed1 2, \u0111\u01b0\u1eddng Raxin, nh\u00e0 c\u1ee7a Ecnex \u0110\u00eapri (Ernest \u0110\u00e9pri). Hai ng\u01b0\u1eddi tr\u1edf v\u1ec1 l\u00fac 20 gi\u1edd 50 ph\u00fat. - \tM\u1eadt b\u00e1o ng\u00e0y 15-6-1921 c\u1ee7a \u0110\u01a1ved\u01a1. T\u00e0i li\u1ec7u l\u01b0u t\u1ea1i Trung t\u00e2m L\u01b0u tr\u1eef h\u1ea3i ngo\u1ea1i (CAOM) t\u1ea1i Aix en Provence, h\u1ed3 s\u01a1 SPCE\/364. - \tL\u00ea Th\u1ecb Kinh: Phan Chu Trinh qua nh\u1eefng t\u01b0 li\u1ec7u m\u1edbi, Nxb. \u0110\u00e0 N\u1eb5ng, 2003, t.II, tr.199. Th\u00e1ng 6, ng\u00e0y 20 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c, Phan Chu Trinh, Tr\u1ea7n Ti\u1ebfn Nam, V\u00f5 V\u0103n To\u00e0n, Tr\u1ea7n Xu\u00e2n H\u1ed9 h\u1ecdp m\u1eb7t t\u1ea1i s\u1ed1 6 Vila \u0111\u00ea G\u00f4b\u01a1lanh l\u00fac 20 gi\u1edd nh\u00e2n d\u1ecbp L\u00ea\u00f4ng Thuy\u1ebft t\u1eeb M\u00e1cx\u00e2y v\u1ec1 Pari. - \tM\u1eadt b\u00e1o ng\u00e0y 22-6-1921 c\u1ee7a \u0110\u01a1ved\u01a1. T\u00e0i li\u1ec7u l\u01b0u t\u1ea1i Trung t\u00e2m L\u01b0u tr\u1eef h\u1ea3i ngo\u1ea1i (CAOM) t\u1ea1i Aix en Provence, h\u1ed3 s\u01a1 SPCE\/372. - \tL\u00ea Th\u1ecb Kinh: Phan Chu Trinh qua nh\u1eefng t\u01b0 li\u1ec7u m\u1edbi, Nxb. \u0110\u00e0 N\u1eb5ng, 2003, t.II, tr.199. Th\u00e1ng 6, ng\u00e0y 24 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c g\u1eedi th\u01b0 cho Ho\u00e0ng V\u0103n L\u1ee5c y\u00eau c\u1ea7u g\u1eedi ngay danh s\u00e1ch, \u0111\u1ecba ch\u1ec9 nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi Vi\u1ec7t Nam l\u00e0m \u1edf c\u00e1c t\u00e0u 100","T\u1eac P 1 : 1890 - 1929 bi\u1ec3n b\u1ecb \u0111u\u1ed5i vi\u1ec7c, v\u00e0 d\u1eb7n n\u1ebfu tham gia h\u1ed9i n\u00e0o th\u00ec g\u1eedi \u0111i\u1ec1u l\u1ec7 c\u1ee7a h\u1ed9i \u1ea5y cho Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m Gi\u00f4xenm\u01a1 g\u1eedi T\u1ed5ng Thanh tra Gh\u00e9tx\u0111\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 6, ng\u00e0y 26 1921 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c h\u1ecdp v\u1edbi m\u1ed9t s\u1ed1 \u0111\u1ed3ng ch\u00ed ng\u01b0\u1eddi Angi\u00eari, Mar\u1ed1c, Tuynidi, Ma\u0111ag\u00e1txca... \u0111\u1ec3 b\u00e0n vi\u1ec7c th\u00e0nh l\u1eadp H\u1ed9i Li\u00ean hi\u1ec7p thu\u1ed9c \u0111\u1ecba. Cu\u1ed9c h\u1ecdp n\u00e0y \u0111\u01b0\u1ee3c t\u1ed5 ch\u1ee9c sau nhi\u1ec1u l\u1ea7n g\u1eb7p g\u1ee1 gi\u1eefa nh\u1eefng nh\u00e0 ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng c\u00e1ch m\u1ea1ng c\u1ee7a c\u00e1c n\u01b0\u1edbc thu\u1ed9c \u0111\u1ecba \u0111ang sinh s\u1ed1ng \u1edf Pari. Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi d\u1ef1 h\u1ecdp \u0111\u00e3 b\u00e0n v\u1ec1 Ch\u01b0\u01a1ng tr\u00ecnh, \u0110i\u1ec1u l\u1ec7 v\u00e0 Ban Ch\u1ea5p h\u00e0nh c\u1ee7a H\u1ed9i. Theo d\u1ef1 ki\u1ebfn, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u0111\u01b0\u1ee3c c\u1eed v\u00e0o Ban Ch\u1ea5p h\u00e0nh v\u00e0 l\u00e0 \u1ee6y vi\u00ean Th\u01b0\u1eddng tr\u1ef1c c\u1ee7a Ban Ch\u1ea5p h\u00e0nh. - \tNh\u1eefng s\u1ef1 ki\u1ec7n l\u1ecbch s\u1eed \u0110\u1ea3ng, Nxb. S\u1ef1 th\u1eadt, H\u00e0 N\u1ed9i, 1976, t.1, tr.34-37. - \tNguy\u1ec5n Th\u00e0nh: Ch\u1ee7 t\u1ecbch H\u1ed3 Ch\u00ed Minh \u1edf Ph\u00e1p, Nxb. Th\u00f4ng tin l\u00fd lu\u1eadn, H\u00e0 N\u1ed9i, 1988, tr.97-98. Th\u00e1ng 7, ng\u00e0y 4 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c nh\u1eadn \u0111\u01b0\u1ee3c th\u01b0 c\u1ee7a m\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi \u1ea4n \u0110\u1ed9 l\u00e0 Amitaba G\u00f4s\u01a1 (Amitabha Ghose), b\u00e1o r\u1eb1ng kh\u00f4ng th\u1ec3 ti\u1ebfp theo ng\u00e0y gi\u1edd \u0111\u00e3 y\u00eau c\u1ea7u. B\u1ee9c th\u01b0 \u0111\u1ec1 ngh\u1ecb s\u1ebd g\u1eb7p v\u00e0o t\u1ed1i th\u1ee9 b\u1ea3y ng\u00e0y 9-7-1921 v\u00e0 y\u00eau c\u1ea7u Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c b\u00e1o tr\u01b0\u1edbc qua \u0111i\u1ec7n tho\u1ea1i v\u00e0o s\u00e1ng th\u1ee9 b\u1ea3y. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 7, ng\u00e0y 9 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c d\u1ef1 cu\u1ed9c h\u1ecdp Ban Nghi\u00ean c\u1ee9u thu\u1ed9c \u0111\u1ecba, 101","H\u1ed2 CH\u00cd MINH B I \u00ca N N I \u00ca N T I \u1ec2 U S \u1eec t\u1ed5 ch\u1ee9c t\u1ea1i nh\u00e0 s\u1ed1 37 ph\u1ed1 Xanh Croa \u0111\u1edd la Br\u01a1tonn\u01a1ri (Saint Croix de la Bretonnerie). - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 7, ng\u00e0y 10 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u1edf Ph\u00f4ngtenn\u01a1bl\u00f4 (Fontainebleau) c\u1ea3 ng\u00e0y v\u1edbi c\u00e1c \u0111\u1ea3ng vi\u00ean Chi b\u1ed9 Qu\u1eadn 17. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 7, ng\u00e0y 11 Bu\u1ed5i t\u1ed1i, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c, Phan Chu Trinh v\u00e0 Phan V\u0103n Tr\u01b0\u1eddng \u0111\u00e3 tranh lu\u1eadn \u1ed3n \u00e0o b\u1eb1ng ti\u1ebfng Vi\u1ec7t trong ph\u00f2ng \u0103n nh\u00e0 s\u1ed1 6 Vila \u0111\u00ea G\u00f4b\u01a1lanh t\u1eeb 5 gi\u1edd chi\u1ec1u \u0111\u1ebfn 1 gi\u1edd s\u00e1ng h\u00f4m sau. Sau cu\u1ed9c tranh lu\u1eadn \u1ed3n \u00e0o \u0111\u00f3, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u0111\u00e3 r\u1eddi nh\u00e0 s\u1ed1 6 Vila \u0111\u00ea G\u00f4b\u01a1lanh, \u0111\u1ebfn nh\u00e0 c\u1ee7a V\u00f5 V\u0103n To\u00e0n, s\u1ed1 12 ph\u1ed1 Buy\u00f4. - \tM\u1eadt b\u00e1o c\u1ee7a \u0110\u01a1ved\u01a1, ng\u00e0y 13-7-1921. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. - \tL\u00ea Th\u1ecb Kinh: Phan Chu Trinh qua nh\u1eefng t\u01b0 li\u1ec7u m\u1edbi, Nxb. \u0110\u00e0 N\u1eb5ng, 2003, t.II, tr.199-200. Th\u00e1ng 7, ng\u00e0y 14 Bu\u1ed5i t\u1ed1i, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c chuy\u1ec3n \u0111\u1ebfn ch\u1ed7 \u1edf m\u1edbi: nh\u00e0 s\u1ed1 12 ph\u1ed1 Buy\u00f4, \u1edf c\u00f9ng v\u1edbi m\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi b\u1ea1n Vi\u1ec7t ki\u1ec1u. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 7, sau ng\u00e0y 14 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c chuy\u1ec3n \u0111\u1ebfn \u1edf nh\u00e0 s\u1ed1 9 ng\u00f5 C\u00f4ngpoanh (Compoint) thu\u1ed9c Qu\u1eadn 17. \u0110\u00f3 l\u00e0 m\u1ed9t ng\u00f4i nh\u00e0 c\u0169 k\u1ef9 v\u1edbi 102","T\u1eac P 1 : 1890 - 1929 nh\u1eefng gian ph\u00f2ng nh\u1ecf n\u1eb1m trong ng\u00f5 c\u1ee5t thu\u1ed9c m\u1ed9t khu ph\u1ed1 1921 ngh\u00e8o \u1edf Pari, trong nh\u1eefng n\u0103m n\u00e0y v\u1eabn ph\u1ea3i th\u1eafp s\u00e1ng b\u1eb1ng \u0111\u00e8n d\u1ea7u. Gian ph\u00f2ng c\u1ee7a Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c v\u1edbi gi\u00e1 thu\u00ea 40 phr\u0103ng m\u1ed9t th\u00e1ng tr\u1ea3 ti\u1ec1n tr\u01b0\u1edbc n\u1eb1m \u1edf t\u1ea7ng 2, ch\u1ec9 r\u1ed9ng 9m2, v\u1eeba k\u00ea \u0111\u1ee7 m\u1ed9t gi\u01b0\u1eddng c\u00e1 nh\u00e2n, m\u1ed9t b\u00e0n nh\u1ecf v\u00e0 m\u1ed9t chi\u1ebfc gh\u1ebf. - \tTr\u1ea7n D\u00e2n Ti\u00ean: Nh\u1eefng m\u1ea9u chuy\u1ec7n v\u1ec1 \u0111\u1eddi ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng c\u1ee7a H\u1ed3 Ch\u1ee7 t\u1ecbch, Nxb. S\u1ef1 th\u1eadt, H\u00e0 N\u1ed9i, 1975, tr.39. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 7, ng\u00e0y 20 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c nh\u1eadn \u0111\u01b0\u1ee3c th\u01b0 c\u1ee7a M\u00f4ngn\u00e9cvin (Monnerville) th\u00f4ng b\u00e1o h\u1ecdp v\u00e0o 20 gi\u1edd c\u00f9ng ng\u00e0y t\u1ea1i ti\u1ec7m c\u00e0 ph\u00ea A\u0111\u00f4nph\u01a1 (Adolphe) \u1edf s\u1ed1 5 ph\u1ed1 G\u00e2y Luytx\u1eafc, \u0111\u1ec3 th\u00f4ng b\u00e1o l\u1ea7n cu\u1ed1i \u0110i\u1ec1u l\u1ec7 c\u1ee7a H\u1ed9i Li\u00ean hi\u1ec7p thu\u1ed9c \u0111\u1ecba. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 8, tr\u01b0\u1edbc ng\u00e0y 4 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c nh\u1eadn t\u1ea1i nh\u00e0 s\u1ed1 6 Vila \u0111\u00ea G\u00f4b\u01a1lanh m\u1ed9t g\u00f3i ch\u1eebng 20 t\u1edd b\u00e1o Le Libertaire c\u00f3 \u0111\u0103ng b\u00e0i c\u1ee7a Vinh\u00ea \u0110\u1ed1ct\u00f4ng m\u00e0 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c g\u1ee3i \u00fd vi\u1ebft. B\u00e0i n\u00e0y bu\u1ed9c t\u1ed9i ch\u00ednh quy\u1ec1n Ph\u00e1p \u1edf \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng khuy\u1ebfn kh\u00edch vi\u1ec7c ti\u00eau th\u1ee5 r\u01b0\u1ee3u c\u1ed3n v\u00e0 thu\u1ed1c phi\u1ec7n. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 8, ng\u00e0y 13 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u0111\u1ebfn nh\u00e0 s\u1ed1 6 Vila \u0111\u00ea G\u00f4b\u01a1lanh t\u1eeb 6 gi\u1edd \u0111\u1ebfn 18 gi\u1edd 30 ph\u00fat, th\u0103m \u00f4ng Phan V\u0103n Tr\u01b0\u1eddng. 103","H\u1ed2 CH\u00cd MINH B I \u00ca N N I \u00ca N T I \u1ec2 U S \u1eec Sau \u0111\u00f3 \u0111\u1ebfn nh\u00e0 s\u1ed1 167 ph\u1ed1 Soadi h\u1ecdp Chi b\u1ed9 \u0110\u1ea3ng X\u00e3 h\u1ed9i (SFIC) Qu\u1eadn 13. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 8, ng\u00e0y 14 v\u00e0 ng\u00e0y 15 Trong hai ng\u00e0y 14 v\u00e0 15-8, t\u1ea1i nh\u00e0 s\u1ed1 6 Vila \u0111\u00ea G\u00f4b\u01a1lanh, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c v\u00e0 Phan Chu Trinh, Phan Cao \u0110oan, L\u00ea V\u0103n Xao, Phan Cao L\u1ee5c \u0111\u00e3 h\u1ecdp v\u1edbi nhau nh\u00e2n c\u00f3 \u201c\u0111\u1ed3ng b\u00e0o\u201d c\u1ee7a h\u1ecd l\u00e0 Ho\u00e0ng Khang \u0111\u1ebfn th\u0103m. - \tM\u1eadt b\u00e1o c\u1ee7a \u0110\u01a1ved\u01a1, ng\u00e0y 17-8-1921. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. - \tL\u00ea Th\u1ecb Kinh: Phan Chu Trinh qua nh\u1eefng t\u01b0 li\u1ec7u m\u1edbi, Nxb. \u0110\u00e0 N\u1eb5ng, 2003, t.II, tr.201. Th\u00e1ng 8, ng\u00e0y 17 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c vi\u1ebft b\u00e0i V\u1ee5 \u00e2m m\u01b0u \u1edf \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng \u0111\u1ec3 g\u1eedi cho H\u1ed9i Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi y\u00eau n\u01b0\u1edbc Vi\u1ec7t Nam t\u1ea1i Ph\u00e1p. T\u00e1c gi\u1ea3 k\u1ecbch li\u1ec7t ph\u00ea ph\u00e1n c\u00e1i g\u1ecdi l\u00e0 \u201cc\u00e1n c\u00e2n c\u00f4ng l\u00fd\u201d c\u1ee7a th\u1ef1c d\u00e2n Ph\u00e1p \u1edf \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng. N\u00fap d\u01b0\u1edbi nh\u1eefng t\u1eeb \u201cT\u1ef1 do\u201d, \u201cB\u00ecnh \u0111\u1eb3ng\u201d, \u201cB\u00e1c \u00e1i\u201d, nh\u00e0 c\u1ea7m quy\u1ec1n Ph\u00e1p c\u1ea5u k\u1ebft v\u1edbi b\u1ecdn quan l\u1ea1i ng\u01b0\u1eddi b\u1ea3n x\u1ee9 \u0111\u00e3 t\u00ecm m\u1ecdi th\u1ee7 \u0111o\u1ea1n b\u1ec9 \u1ed5i \u0111\u1ec3 b\u1ecba \u0111\u1eb7t ra c\u00e1c v\u1ee5 \u201cb\u1ea1o \u0111\u1ed9ng\u201d, t\u01b0\u01a1ng t\u1ef1 nh\u01b0 c\u00e1c \u201cV\u1ee5 \u00e2m m\u01b0u b\u00f4ns\u00eav\u00edch\u201d \u1edf ch\u00ednh qu\u1ed1c. M\u1ee5c \u0111\u00edch c\u1ee7a b\u1ecdn ch\u00fang l\u00e0 th\u00f4ng qua c\u00e1c \u201cs\u1ef1 ki\u1ec7n ch\u00ednh tr\u1ecb\u201d l\u1eeba b\u1ecbp \u0111\u00f3, s\u1ebd \u0111\u01b0\u1ee3c quan tr\u00ean t\u0103ng th\u00eam b\u1ed5ng l\u1ed9c v\u00e0 ch\u1ee9c quy\u1ec1n. K\u1ebft qu\u1ea3 \u0111\u00e3 l\u00e0m cho h\u00e0ng tr\u0103m gia \u0111\u00ecnh ng\u01b0\u1eddi Vi\u1ec7t Nam tan n\u00e1t, h\u00e0ng ngh\u00ecn ng\u01b0\u1eddi b\u1ecb t\u00f9 \u0111\u00e0y, b\u1ecb b\u1eafn gi\u1ebft m\u1ed9t c\u00e1ch oan u\u1ed5ng... Nh\u01b0ng s\u1edbm hay mu\u1ed9n, nh\u1eefng \u00e2m m\u01b0u, th\u1ee7 \u0111o\u1ea1n x\u1ea5u xa \u0111\u00f3 s\u1ebd b\u1ecb b\u00f3c tr\u1ea7n tr\u01b0\u1edbc c\u00f4ng ch\u00fang Ph\u00e1p v\u00e0 Vi\u1ec7t Nam. B\u00e0i vi\u1ebft n\u00eau r\u00f5 quy\u1ebft t\u00e2m c\u1ee7a nh\u00e2n d\u00e2n Vi\u1ec7t Nam l\u00e0 \u201cs\u1ebd ki\u00ean quy\u1ebft \u0111\u01b0a 104","T\u1eac P 1 : 1890 - 1929 s\u1ef1 b\u1ea5t c\u00f4ng gh\u00ea t\u1edfm v\u00e0 phi l\u00fd \u1ea5y ra ph\u1ea3n \u0111\u1ed1i tr\u01b0\u1edbc t\u1ea5t c\u1ea3 m\u1ecdi 1921 ng\u01b0\u1eddi Ph\u00e1p ch\u00e2n ch\u00ednh\u201d v\u00e0 \u201cs\u1ebd \u0111\u1ea5u tranh \u0111\u00f2i cho c\u00f4ng l\u00fd \u0111\u01b0\u1ee3c th\u1ef1c hi\u1ec7n\u201d. - \tH\u1ed3 s\u01a1 c\u1ee7a S\u1edf M\u1eadt th\u00e1m Ph\u00e1p, s\u1ed1 260, th\u00e1ng 10-1921. T\u00e0i li\u1ec7u l\u01b0u t\u1ea1i Vi\u1ec7n L\u1ecbch s\u1eed \u0110\u1ea3ng. - \tH\u1ed3 Ch\u00ed Minh: To\u00e0n t\u1eadp, Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 2011, t.1, tr.51-54. Th\u00e1ng 8 v\u00e0 th\u00e1ng 9 B\u00e0i vi\u1ebft c\u1ee7a Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c, nhan \u0111\u1ec1 Phong tr\u00e0o c\u00e1ch m\u1ea1ng \u1edf \u1ea4n \u0110\u1ed9, \u0111\u0103ng tr\u00ean t\u1ea1p ch\u00ed La Revue Communiste, s\u1ed1 18 - 19. T\u00e1c gi\u1ea3 ca ng\u1ee3i tinh th\u1ea7n \u0111\u1ea5u tranh anh d\u0169ng c\u1ee7a nh\u00e2n d\u00e2n \u1ea4n \u0110\u1ed9 ch\u1ed1ng th\u1ef1c d\u00e2n Anh v\u00ec \u0111\u1ed9c l\u1eadp, t\u1ef1 do c\u1ee7a \u0111\u1ea5t n\u01b0\u1edbc. Phong tr\u00e0o y\u00eau n\u01b0\u1edbc c\u1ee7a nh\u00e2n d\u00e2n \u1ea4n \u0110\u1ed9 b\u1eaft \u0111\u1ea7u t\u1eeb n\u0103m 1857, v\u00e0 ng\u00e0y c\u00e0ng b\u00f9ng l\u00ean m\u1ea1nh m\u1ebd, nh\u1ea5t l\u00e0 t\u1eeb sau C\u00e1ch m\u1ea1ng Th\u00e1ng M\u01b0\u1eddi Nga. D\u01b0\u1edbi s\u1ef1 l\u00e3nh \u0111\u1ea1o c\u1ee7a Mah\u00e1tma G\u0103ng\u0111i, v\u1edbi thuy\u1ebft b\u1ea5t h\u1ee3p t\u00e1c v\u00e0 b\u1ea5t b\u1ea1o \u0111\u1ed9ng c\u1ee7a \u00f4ng, nh\u00e2n d\u00e2n \u1ea4n \u0110\u1ed9 \u0111\u00e3 \u0111o\u00e0n k\u1ebft m\u1ed9t l\u00f2ng th\u00e0nh m\u1ed9t kh\u1ed1i th\u1ed1ng nh\u1ea5t, ki\u00ean tr\u00ec ti\u1ebfn h\u00e0nh cu\u1ed9c \u0111\u1ea5u tranh ch\u00ednh ngh\u0129a c\u1ee7a m\u00ecnh. M\u1eb7c d\u00f9 phong tr\u00e0o \u0111\u00f3 b\u1ecb th\u1ef1c d\u00e2n Anh \u0111\u00e0n \u00e1p v\u00e0 kh\u1ee7ng b\u1ed1 d\u00e3 man, v\u00e0 c\u00f2n c\u00f3 nh\u1eefng h\u1ea1n ch\u1ebf v\u1ec1 m\u1eb7t giai c\u1ea5p, nh\u01b0ng t\u00e1c gi\u1ea3 tin ch\u1eafc r\u1eb1ng \u201cth\u1eddi h\u1ea1n r\u00fat kh\u1ecfi \u1ea4n \u0110\u1ed9 c\u1ee7a th\u1ef1c d\u00e2n Anh \u0111\u00e3 \u0111i\u1ec3m\u201d, c\u0169ng nh\u01b0 s\u1ef1 \u201cs\u1ee5p \u0111\u1ed5 c\u1ee7a \u0111\u1ebf qu\u1ed1c Ph\u00e1p \u1edf \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng kh\u00f4ng c\u00f2n xa l\u1eafm n\u1eefa\u201d. Nh\u00e2n d\u00e2n \u1ea4n \u0110\u1ed9 v\u00e0 nh\u00e2n d\u00e2n \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng nh\u1ea5t \u0111\u1ecbnh s\u1ebd gi\u00e0nh \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u1ed9c l\u1eadp v\u00e0 t\u1ef1 do. - \t T\u1ea1p ch\u00ed La Revue Communiste, s\u1ed1 18 - 19, th\u00e1ng 8 v\u00e0 9-1921. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. - \tH\u1ed3 Ch\u00ed Minh: To\u00e0n t\u1eadp, Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 2011, t.1, tr.55-60. 105","H\u1ed2 CH\u00cd MINH B I \u00ca N N I \u00ca N T I \u1ec2 U S \u1eec Th\u00e1ng 9, ng\u00e0y 15 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c nh\u1eadn t\u1edd tin c\u1ee7a H\u1ed9i Li\u00ean minh nh\u00e2n quy\u1ec1n, trong \u0111\u00f3 c\u00f3 m\u1ee5c Nh\u1eefng t\u1ed9i \u00e1c chi\u1ebfn tranh v\u00e0 tin v\u1ec1 cu\u1ed9c kh\u1edfi ngh\u0129a Th\u00e1i Nguy\u00ean n\u0103m 191716. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 9, ng\u00e0y 23 B\u00e0i vi\u1ebft c\u1ee7a Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c, nhan \u0111\u1ec1 N\u1ec1n v\u0103n minh th\u01b0\u1ee3ng \u0111\u1eb3ng \u0111\u0103ng tr\u00ean b\u00e1o Le Libertaire. Tr\u00edch d\u1eabn nh\u1eefng ghi ch\u00e9p t\u1eeb cu\u1ed1n nh\u1eadt k\u00fd c\u1ee7a m\u1ed9t t\u00ean l\u00ednh th\u1ef1c d\u00e2n v\u1ec1 nh\u1eefng h\u00e0nh \u0111\u1ed9ng man r\u1ee3 c\u1ee7a \u0111\u1ed3ng b\u1ecdn m\u00e0 ch\u00ednh y c\u0169ng ph\u1ea3i th\u1eeba nh\u1eadn: \u201cTrong t\u1ea5t c\u1ea3 nh\u1eefng c\u1ea3nh t\u01b0\u1ee3ng \u0111\u00f3, t\u00f4i ch\u1ec9 c\u00f2n nh\u1edb \u0111\u01b0\u1ee3c m\u1ed9t \u0111i\u1ec1u, l\u00e0 ch\u00fang ta c\u00f2n t\u00e0n b\u1ea1o, c\u00f2n d\u00e3 man h\u01a1n c\u1ea3 ch\u00ednh nh\u1eefng t\u00ean c\u01b0\u1edbp bi\u1ec3n\u201d, t\u00e1c gi\u1ea3 t\u1ed1 c\u00e1o \u201cd\u01b0\u1edbi nh\u00e3n hi\u1ec7u T\u1ef1 do, B\u00ecnh \u0111\u1eb3ng, B\u00e1c \u00e1i v\u00e0 nh\u00e2n danh \u201cn\u1ec1n d\u00e2n ch\u1ee7 Ph\u00e1p\u201d, ng\u01b0\u1eddi ta \u0111ang \u0111\u1ea7u \u0111\u1ed9c m\u1ed9t c\u00e1ch c\u00f3 h\u1ec7 th\u1ed1ng ch\u1ee7ng t\u1ed9c \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng. Nh\u01b0ng, b\u00ean c\u1ea1nh vi\u1ec7c \u0111\u1ea7u \u0111\u1ed9c t\u1eadp th\u1ec3 v\u00e0 ch\u00ednh th\u1ee9c \u0111ang l\u00e0m v\u1ebb vang l\u1edbn cho \u0111\u1ea5t n\u01b0\u1edbc c\u00f3 b\u1ea3n Tuy\u00ean ng\u00f4n nh\u00e2n quy\u1ec1n kia, c\u00f2n c\u00f3 c\u1ea3 nh\u1eefng v\u1ee5 gi\u1ebft h\u1ea1i c\u00e1 nh\u00e2n c\u1ee7a nh\u1eefng k\u1ebb \u0111i khai h\u00f3a\u201d. Nh\u1eefng \u201cchi\u1ebfn c\u00f4ng\u201d \u0111\u00f3 \u0111\u01b0\u1ee3c k\u1ec3 l\u1ea1i nh\u01b0 \u0111\u1ec3 t\u1ef1 khoe khoang m\u1ed9t s\u1edf th\u00edch qu\u00e1i \u00e1c th\u01b0\u1ee3ng \u0111\u1eb3ng v\u00e0 \u0111\u1eb7c bi\u1ec7t c\u1ee7a nh\u1eefng k\u1ebb th\u1ef1c d\u00e2n. - \tB\u00e1o Le Libertaire, ng\u00e0y 23-9-1921. -\t Thu Trang: Ho Chi Minh \u00e0 Pari, Paris, 1991, p.164-165. - \tH\u1ed3 Ch\u00ed Minh: To\u00e0n t\u1eadp, Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 2011, t.1, tr.61-62. Th\u00e1ng 9, ng\u00e0y 25 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c, Phan Chu Trinh, Phan V\u0103n Tr\u01b0\u1eddng, Phan Cao \u0110oan, Phan Cao L\u1ee5c h\u1ecdp \u1edf nh\u00e0 s\u1ed1 6 Vila \u0111\u00ea G\u00f4b\u01a1lanh, t\u1eeb 14 gi\u1edd \u0111\u1ebfn 15 gi\u1edd. Tranh lu\u1eadn s\u00f4i n\u1ed5i. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. 106","T\u1eac P 1 : 1890 - 1929 Th\u00e1ng 9, ng\u00e0y 29 1921 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c, Phan Chu Trinh, Phan V\u0103n Tr\u01b0\u1eddng, Phan Cao \u0110oan, Phan Cao L\u1ee5c h\u1ecdp \u1edf nh\u00e0 s\u1ed1 6 Vila \u0111\u00ea G\u00f4b\u01a1lanh. Sau b\u1eefa \u0103n t\u1ed1i c\u00f3 cu\u1ed9c tranh lu\u1eadn c\u0103ng th\u1eb3ng \u0111\u1ebfn t\u1eadn n\u1eeda \u0111\u00eam. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 9, ng\u00e0y 30 B\u00e0i vi\u1ebft c\u1ee7a Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c, nhan \u0111\u1ec1 T\u1ed9i \u00e1c c\u1ee7a ch\u1ee7 ngh\u0129a th\u1ef1c d\u00e2n, \u0111\u0103ng tr\u00ean b\u00e1o La Vie Ouvri\u00e8re, s\u1ed1 126. B\u00e0i b\u00e1o \u0111i\u1ec3m l\u1ea1i lai l\u1ecbch v\u00e0 t\u1ed9i \u00e1c c\u1ee7a b\u1ecdn quan l\u1ea1i cai tr\u1ecb th\u1ef1c d\u00e2n Ph\u00e1p \u1edf \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng m\u00e0 h\u1ea7u h\u1ebft b\u1ecdn ch\u00fang \u0111\u1ec1u xu\u1ea5t th\u00e2n t\u1eeb t\u1ea7ng l\u1edbp c\u1eb7n b\u00e3 c\u1ee7a x\u00e3 h\u1ed9i - b\u1ecdn du th\u1ee7 du th\u1ef1c, c\u00f3 nhi\u1ec1u t\u1ed9i \u00e1c \u1edf Ph\u00e1p, chu\u1ed3n sang \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng v\u00e0 \u0111\u01b0\u1ee3c ch\u00ednh quy\u1ec1n thu\u1ed9c \u0111\u1ecba \u0111\u01b0a l\u00ean l\u00e0m th\u1ed1ng \u0111\u1ed1c, c\u00f4ng s\u1ee9, v.v.. B\u1ecdn n\u00e0y kh\u00f4ng bi\u1ebft g\u00ec h\u1ebft, ngo\u00e0i vi\u1ec7c b\u00f3c l\u1ed9t, v\u01a1 v\u00e9t \u0111\u1ec3 l\u00e0m gi\u00e0u, h\u00e0nh h\u1ea1, kh\u1ee7ng b\u1ed1 nh\u00e2n d\u00e2n b\u1ea3n x\u1ee9 m\u1ed9t c\u00e1ch t\u00e0n b\u1ea1o. B\u00e0i b\u00e1o k\u1ebft lu\u1eadn: Nh\u1eefng \u0111i\u1ec1u m\u00e0 ch\u00ednh quy\u1ec1n th\u1ef1c d\u00e2n th\u01b0\u1eddng khoe khoang l\u00e0 \u201cx\u1ee9 \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng h\u1ea1nh ph\u00fac\u201d l\u00e0 nh\u01b0 th\u1ebf \u0111\u00f3! V\u00e0 \u201c\u0111\u1ea5y ch\u1ec9 m\u1edbi l\u00e0 m\u1eb7t h\u00e0ng m\u1eabu c\u1ee7a c\u00e1i kho v\u0103n minh th\u01b0\u1ee3ng \u0111\u1eb3ng\u201d. C\u00f9ng ng\u00e0y, b\u00e0i vi\u1ebft c\u1ee7a Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c, nhan \u0111\u1ec1 S\u1ef1 qu\u00e1i \u0111\u1ea3n c\u1ee7a c\u00f4ng cu\u1ed9c khai h\u00f3a, \u0111\u0103ng tr\u00ean b\u00e1o Le Libertaire. \u0110\u1ec3 t\u1ed1 c\u00e1o c\u00e1i g\u1ecdi l\u00e0 \u201cc\u00f4ng cu\u1ed9c khai h\u00f3a\u201d c\u1ee7a th\u1ef1c d\u00e2n Ph\u00e1p, \u0111\u1ec3 \u0111\u1eadp l\u1ea1i lu\u1eadn \u0111i\u1ec7u tuy\u00ean truy\u1ec1n c\u1ee7a c\u00e1c ch\u00ednh kh\u00e1ch Ph\u00e1p kh\u1eb3ng \u0111\u1ecbnh r\u1eb1ng \u201cch\u1ec9 c\u00f3 n\u01b0\u1edbc \u0110\u1ee9c man r\u1ee3 l\u00e0 \u0111\u1ebf qu\u1ed1c v\u00e0 qu\u00e2n phi\u1ec7t. C\u00f2n n\u01b0\u1edbc Ph\u00e1p, c\u00e1i n\u01b0\u1edbc Ph\u00e1p y\u00eau h\u00f2a b\u00ecnh, nh\u00e2n \u0111\u1ea1o, c\u1ed9ng h\u00f2a v\u00e0 d\u00e2n ch\u1ee7 n\u00e0y, c\u00e1i n\u01b0\u1edbc Ph\u00e1p \u0111\u01b0\u1ee3c h\u1ecd \u0111\u1ea1i di\u1ec7n n\u00e0y, ch\u1eb3ng h\u1ec1 \u0111\u1ebf qu\u1ed1c l\u1eabn qu\u00e2n phi\u1ec7t\u201d, t\u00e1c gi\u1ea3 \u0111\u00e3 tr\u00edch m\u1ed9t \u0111o\u1ea1n t\u1eeb cu\u1ed1n nh\u1eadt k\u00fd du l\u1ecbch c\u1ee7a m\u1ed9t t\u00ean l\u00ednh th\u1ef1c d\u00e2n vi\u1ebft v\u1ec1 c\u1ea3nh t\u01b0\u1ee3ng b\u1ecdn l\u00ednh \u0111\u00e3 thi\u00eau s\u1ed1ng c\u1ee5 gi\u00e0, h\u00e3m hi\u1ebfp ph\u1ee5 n\u1eef, gi\u1ebft ch\u1ebft tr\u1ebb em m\u1ed9t c\u00e1ch man r\u1ee3, kh\u1ee7ng khi\u1ebfp. 107","H\u1ed2 CH\u00cd MINH B I \u00ca N N I \u00ca N T I \u1ec2 U S \u1eec T\u00e1c gi\u1ea3 \u0111\u00e3 ph\u1ea3i th\u1ed1t l\u00ean: \u201cKhi ch\u00e9p \u0111\u1ebfn \u0111o\u1ea1n n\u00e0y, t\u00f4i run l\u00ean, m\u1eaft m\u1edd l\u1ec7, n\u01b0\u1edbc m\u1eaft ch\u1ea3y xu\u1ed1ng h\u00f2a v\u1edbi m\u1ef1c. T\u00f4i kh\u00f4ng th\u1ec3 n\u00e0o vi\u1ebft \u0111\u01b0\u1ee3c n\u1eefa. \u00d4i! N\u01b0\u1edbc Ph\u00e1p \u0111au kh\u1ed5! \u0110\u00f4ng T\u00e2y \u0111au kh\u1ed5! Nh\u00e2n lo\u1ea1i \u0111au kh\u1ed5!\u201d. - \tB\u00e1o La Vie Ouvri\u00e8re, s\u1ed1 126, ng\u00e0y 30-9-1921. - \tB\u00e1o Le Libertaire, ng\u00e0y 30-9 - 7-10-1921. - \tH\u1ed3 Ch\u00ed Minh: To\u00e0n t\u1eadp, Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 2011, t.1, tr.63-65, 66-67. Th\u00e1ng 10, ng\u00e0y 4 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c tham d\u1ef1 cu\u1ed9c h\u1ecdp \u0111\u1ea7u ti\u00ean c\u1ee7a H\u1ed9i Li\u00ean hi\u1ec7p thu\u1ed9c \u0111\u1ecba17, b\u1eaft \u0111\u1ea7u t\u1eeb 18 gi\u1edd t\u1ea1i nh\u00e0 s\u1ed1 9 ph\u1ed1 Valoa (Vallois). Th\u1eddi gian n\u00e0y, tuy m\u1edbi th\u00e0nh l\u1eadp H\u1ed9i \u0111\u00e3 c\u00f3 g\u1ea7n 100 h\u1ed9i vi\u00ean, ph\u1ea7n l\u1edbn l\u00e0 nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi tr\u01b0\u1edbc \u0111\u00e2y \u1edf trong H\u1ed9i Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi y\u00eau n\u01b0\u1edbc Vi\u1ec7t Nam v\u00e0 H\u1ed9i \u0110\u1ea5u tranh cho quy\u1ec1n c\u00f4ng d\u00e2n c\u1ee7a ng\u01b0\u1eddi Ma\u0111ag\u00e1txca th\u00e0nh l\u1eadp \u1edf Ph\u00e1p. - \tNguy\u1ec5n Th\u00e0nh: Ch\u1ee7 t\u1ecbch H\u1ed3 Ch\u00ed Minh \u1edf Ph\u00e1p, Nxb. Th\u00f4ng tin l\u00fd lu\u1eadn, H\u00e0 N\u1ed9i, 1988, tr.99-100. Th\u00e1ng 10, ng\u00e0y 6 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c c\u00f3 cu\u1ed9c th\u1ea3o lu\u1eadn v\u1edbi b\u00e1c s\u0129 Vas\u00ea (Vachet) v\u1ec1 v\u1ea5n \u0111\u1ec1 th\u00f4i mi\u00ean. - \tL\u00ea\u00f4 P\u00f4n\u0111\u00e9t: \u201cXung quanh s\u1ef1 t\u00edch Ch\u1ee7 t\u1ecbch H\u1ed3 Ch\u00ed Minh\u201d, tu\u1ea7n b\u00e1o Ici Paris, s\u1ed1 53, ng\u00e0y 11 v\u00e0 12-6-1946. T\u00e0i li\u1ec7u l\u01b0u t\u1ea1i Vi\u1ec7n H\u1ed3 Ch\u00ed Minh v\u00e0 c\u00e1c l\u00e3nh t\u1ee5 c\u1ee7a \u0110\u1ea3ng. Th\u00e1ng 10, ng\u00e0y 7 B\u00e0i vi\u1ebft c\u1ee7a Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c, nhan \u0111\u1ec1 H\u00e3y y\u00eau m\u1ebfn n\u01b0\u1edbc Ph\u00e1p, ng\u01b0\u1eddi b\u1ea3o h\u1ed9 c\u00e1c anh, \u0111\u0103ng tr\u00ean b\u00e1o Le Libertaire. T\u00e1c gi\u1ea3 t\u1ed1 c\u00e1o nh\u00e0 c\u1ea7m quy\u1ec1n Ph\u00e1p \u0111\u00e3 th\u1ef1c hi\u1ec7n ch\u00ednh s\u00e1ch ngu d\u00e2n \u0111\u1ed1i v\u1edbi thu\u1ed9c \u0111\u1ecba. Tr\u01b0\u1eddng ti\u1ec3u h\u1ecdc hi\u1ebfm t\u1edbi m\u1ee9c \u201cph\u1ea3i h\u01a1n m\u1ed9t tr\u0103m qu\u00e1n r\u01b0\u1ee3u v\u00e0 thu\u1ed1c phi\u1ec7n m\u1edbi c\u00f3 108","T\u1eac P 1 : 1890 - 1929 m\u1ed9t tr\u01b0\u1eddng h\u1ecdc\u201d. Ng\u01b0\u1eddi mu\u1ed1n \u0111\u01b0\u1ee3c v\u00e0o h\u1ecdc trong nh\u1eefng 1921 \u201cthi\u00ean \u0111\u01b0\u1eddng\u201d \u0111\u00f3 \u0111\u00e3 ph\u1ea3i ch\u1ea1y ch\u1ecdt \u0111\u1ee7 ki\u1ec3u, g\u1eedi h\u1ebft \u0111\u01a1n n\u00e0y \u0111\u1ebfn \u0111\u01a1n kh\u00e1c cho quan kh\u00e2m s\u1ee9, quan c\u00f4ng s\u1ee9, quan gi\u00e1m \u0111\u1ed1c c\u1ee7a tr\u01b0\u1eddng... m\u00e0 v\u1eabn ch\u1eb3ng nh\u1eadn \u0111\u01b0\u1ee3c m\u1ed9t s\u1ef1 ph\u00fac \u0111\u00e1p n\u00e0o. C\u00e1c nh\u00e0 \u201ckhai h\u00f3a\u201d h\u1eb1ng n\u0103m ki\u1ebfm \u0111\u01b0\u1ee3c tr\u00ean hai m\u01b0\u01a1i m\u1ed1t tri\u1ec7u \u0111\u1ed3ng b\u1ea1c \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng b\u1eb1ng c\u00e1ch b\u00e1n c\u00e1c ch\u1ea5t \u0111\u1ed9c r\u01b0\u1ee3u v\u00e0 thu\u1ed1c phi\u1ec7n, v\u1eady m\u00e0 m\u1ed9t n\u0103m h\u1ecd ch\u1ec9 chi cho gi\u00e1o d\u1ee5c m\u1ed9t tr\u0103m b\u1ea3y m\u01b0\u01a1i hai ng\u00e0n \u0111\u1ed3ng, v.v.. T\u00e1c gi\u1ea3 m\u1ec9a mai: \u201c\u00d4i! n\u01b0\u1edbc Ph\u00e1p, n\u1ebfu ng\u01b0\u1eddi bi\u1ebft ch\u00fang t\u00f4i \u0111\u01b0\u1ee3c che ch\u1edf nh\u01b0 th\u1ebf n\u00e0o, ng\u01b0\u1eddi s\u1ebd ki\u00eau h\u00e3nh l\u00e0 nh\u1eefng k\u1ebb b\u1ea3o h\u1ed9 ch\u00fang t\u00f4i\u201d. - \tB\u00e1o Le Libertaire, ng\u00e0y 7 - 14-10-1921. - \tH\u1ed3 Ch\u00ed Minh: To\u00e0n t\u1eadp, Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 2011, t.1, tr.68-69. Th\u00e1ng 10, ng\u00e0y 13 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c c\u00f3 cu\u1ed9c n\u00f3i chuy\u1ec7n v\u1edbi b\u00e1c s\u0129 B\u00eari\u1ed1t (Beriod) v\u1ec1 v\u1ea5n \u0111\u1ec1 b\u1ea3n n\u0103ng. - \tL\u00ea\u00f4 P\u00f4n\u0111\u00e9t: \u201cXung quanh s\u1ef1 t\u00edch Ch\u1ee7 t\u1ecbch H\u1ed3 Ch\u00ed Minh\u201d, tu\u1ea7n b\u00e1o Ici Paris, s\u1ed1 53, ng\u00e0y 11 v\u00e0 12-6-1946. T\u00e0i li\u1ec7u l\u01b0u t\u1ea1i Vi\u1ec7n H\u1ed3 Ch\u00ed Minh v\u00e0 c\u00e1c l\u00e3nh t\u1ee5 c\u1ee7a \u0110\u1ea3ng. Th\u00e1ng 10, ng\u00e0y 16 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c tham d\u1ef1 cu\u1ed9c h\u1ecdp th\u01b0\u1eddng k\u1ef3 h\u1eb1ng th\u00e1ng c\u1ee7a H\u1ed9i Li\u00ean hi\u1ec7p thu\u1ed9c \u0111\u1ecba t\u1ea1i h\u1ed9i tr\u01b0\u1eddng c\u1ee7a H\u1ed9i C\u00e1c nh\u00e0 b\u00e1c h\u1ecdc, ph\u1ed1 \u0110\u0103ngt\u00f4ng (Danton), khai m\u1ea1c l\u00fac 15 gi\u1edd. Ph\u00e1t bi\u1ec3u \u00fd ki\u1ebfn v\u1ec1 v\u1ea5n \u0111\u1ec1 B\u1eafc K\u1ef3, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u0111\u00e3 l\u00ean \u00e1n ch\u00ednh s\u00e1ch cai tr\u1ecb c\u1ee7a Ph\u00e1p \u1edf thu\u1ed9c \u0111\u1ecba, v\u1ea1ch ra m\u1ed9t b\u1ea3n \u00e1n th\u1ef1c s\u1ef1 \u0111\u1ed1i v\u1edbi b\u1ecdn quan l\u1ea1i th\u1ef1c d\u00e2n, nh\u1ea5t l\u00e0 t\u00ean \u0110\u00e1cl\u01a1, C\u00f4ng s\u1ee9 t\u1ec9nh Th\u00e1i Nguy\u00ean, k\u1ebb \u0111\u00e3 c\u00f3 nh\u1eefng h\u00e0nh \u0111\u1ed9ng v\u00f4 c\u00f9ng t\u00e0n nh\u1eabn \u0111\u1ed1i v\u1edbi nh\u00e2n d\u00e2n Vi\u1ec7t Nam trong cu\u1ed9c n\u1ed5i d\u1eady c\u1ee7a binh l\u00ednh Th\u00e1i Nguy\u00ean do L\u01b0\u01a1ng Ng\u1ecdc Quy\u1ebfn l\u00e3nh 109","H\u1ed2 CH\u00cd MINH B I \u00ca N N I \u00ca N T I \u1ec2 U S \u1eec \u0111\u1ea1o n\u0103m 1917. M\u1ed9t h\u00e0nh \u0111\u1ed9ng v\u00f4 nh\u00e2n \u0111\u1ea1o nh\u01b0 v\u1eady m\u00e0 t\u00ean \u0110\u00e1cl\u01a1 ch\u1ec9 b\u1ecb \u0111\u01b0a ra t\u00f2a \u00e1n s\u01a1 th\u1ea9m ng\u00e0y 7-3-1919 v\u00e0 ch\u1ec9 b\u1ecb ph\u1ea1t c\u00f3 200 phr\u0103ng, theo Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c, th\u1eadt kh\u00f4ng th\u1ec3 n\u00e0o ch\u1ea5p nh\u1eadn \u0111\u01b0\u1ee3c, v\u00ec n\u00f3 ch\u1ec9 nh\u1eb1m xoa d\u1ecbu l\u00f2ng ph\u1eabn n\u1ed9 ch\u1ee9 kh\u00f4ng ph\u1ea3i tr\u1eebng tr\u1ecb t\u1ed9i \u00e1c m\u1ed9t c\u00e1ch \u0111\u00edch \u0111\u00e1ng. Ch\u01b0a h\u1ebft, \u0110\u00e1cl\u01a1 sau \u0111\u00f3 l\u1ea1i c\u00f2n \u0111\u01b0\u1ee3c nh\u00e0 n\u01b0\u1edbc \u201c\u0111\u1ec1n b\u00f9\u201d b\u1eb1ng c\u00e1ch c\u1eed h\u1eafn l\u00e0m Ch\u1ee7 t\u1ecbch \u1ee6y ban h\u1ecdc b\u1ed5ng r\u1ed3i Ch\u00e1nh V\u0103n ph\u00f2ng t\u00f2a Kh\u00e2m s\u1ee9 tr\u01b0\u1edbc khi v\u1ec1 h\u01b0u. Gi\u1ecdng ph\u1eabn n\u1ed9 cao \u0111\u1ed9, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c k\u1ebft th\u00fac b\u00e0i ph\u00e1t bi\u1ec3u c\u1ee7a m\u00ecnh: \u201cT\u00f4i s\u1ebd cho \u0111\u0103ng b\u00e0i n\u00e0y tr\u00ean b\u00e1o L\u2019Humanit\u00e9 v\u00e0 s\u1ebd \u0111\u01b0\u1ee3c b\u1ed5 sung th\u00eam m\u1ed9t s\u1ed1 chi ti\u1ebft c\u1ee5 th\u1ec3 n\u1eefa\u201d. - \tNguy\u1ec5n Th\u00e0nh: Ch\u1ee7 t\u1ecbch H\u1ed3 Ch\u00ed Minh \u1edf Ph\u00e1p, Nxb. Th\u00f4ng tin l\u00fd lu\u1eadn, H\u00e0 N\u1ed9i, 1988, tr.100. Th\u00e1ng 10, ng\u00e0y 23 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c d\u1ef1 cu\u1ed9c bi\u1ec3u t\u00ecnh do \u0110\u1ea3ng X\u00e3 h\u1ed9i (SFIC) v\u00e0 Li\u00ean hi\u1ec7p C\u00f4ng \u0111o\u00e0n t\u1ed5 ch\u1ee9c \u0111\u1ec3 ph\u1ea3n \u0111\u1ed1i vi\u1ec7c h\u00e0nh quy\u1ebft S\u00e1cc\u00f4 v\u00e0 Vand\u00e9tti \u0111\u00e3 b\u1ecb nh\u00e0 c\u1ea7m quy\u1ec1n M\u1ef9 k\u1ebft \u00e1n t\u1eed h\u00ecnh m\u1ed9t c\u00e1ch tr\u00e1i ph\u00e9p. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 10, ng\u00e0y 27 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c c\u00f3 cu\u1ed9c tranh lu\u1eadn v\u1edbi c\u00e1c b\u00e1c s\u0129 v\u1ec1 v\u1ea5n \u0111\u1ec1 si\u00eau h\u00ecnh, v\u1ea5n \u0111\u1ec1 linh h\u1ed3n t\u1ed3n t\u1ea1i hay kh\u00f4ng? - \tL\u00ea\u00f4 P\u00f4n\u0111\u00e9t: \u201cXung quanh s\u1ef1 t\u00edch Ch\u1ee7 t\u1ecbch H\u1ed3 Ch\u00ed Minh\u201d, tu\u1ea7n b\u00e1o Ici Paris, s\u1ed1 53, ng\u00e0y 11 v\u00e0 12-6-1946. T\u00e0i li\u1ec7u l\u01b0u t\u1ea1i Vi\u1ec7n H\u1ed3 Ch\u00ed Minh v\u00e0 c\u00e1c l\u00e3nh t\u1ee5 c\u1ee7a \u0110\u1ea3ng. Th\u00e1ng 10, trong th\u00e1ng Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c vi\u1ebft th\u01b0 g\u1eedi c\u1ee5 Phan Chu Trinh. To\u00e0n v\u0103n b\u1ee9c th\u01b0 nh\u01b0 sau: 110","T\u1eac P 1 : 1890 - 1929 \u201cC\u00e1txt\u01a1r\u01a1, th\u1ee9 t\u01b0 1921 K\u00ednh g\u1eedi c\u1ee5 Phan, Xin c\u1ee5 th\u1ee9 l\u1ed7i cho vi\u1ec7c ch\u01b0a k\u1ecbp vi\u1ebft th\u01b0 tr\u1ea3 l\u1eddi c\u1ee5. T\u1eeb khi \u1edf Biar\u00edt v\u1ec1 c\u00f4ng vi\u1ec7c c\u1ee7a t\u00f4i b\u1eadn qu\u00e1. H\u00f4m th\u1ee9 b\u1ea3y, t\u00f4i \u1edf Tulud\u01a1 \u0111\u1ec3 mua v\u00e0i th\u1ee9 c\u1ea7n thi\u1ebft cho ngh\u1ec1 ch\u1ee5p \u1ea3nh, chi\u1ec1u ch\u1ee7 nh\u1eadt t\u00f4i \u0111\u00e1p xe l\u1eeda \u0111i Gayax\u01a1, \u1edf \u0111\u1ea5y t\u00f4i \u0111\u00e3 g\u1eb7p thi\u1ebfu \u00fay \u00c1cn\u00edch. \u0110\u1ed9 th\u1ee9 hai hay th\u1ee9 ba sau t\u00f4i s\u1ebd l\u1ea1i c\u00f9ng thi\u1ebfu \u00fay \u00c1cn\u00edch tr\u1edf v\u1ec1 C\u00e1txt\u01a1r\u01a1. Thi\u1ebfu \u00fay \u00c1cn\u00edch c\u00f2n \u1edf l\u1ea1i \u0111\u00e2y v\u00e0i ng\u00e0y n\u1eefa v\u00e0 s\u1ebd quay v\u1ec1 Gayax\u01a1 sau. N\u1ebfu c\u1ee5 c\u00f3 th\u00ec gi\u1edd, xin m\u1eddi c\u1ee5 l\u1ea1i ngay ch\u1ed7 ch\u00fang t\u00f4i \u1edf Gayax\u01a1, ph\u1ed1 Anhk\u00e9cman. \u0110\u1ebfn th\u1ee9 hai hay th\u1ee9 ba sau, t\u00f4i v\u1eabn c\u00f2n \u1edf l\u1ea1i nh\u00e0 \u00f4ng \u00c1cn\u00edch. N\u1ebfu c\u1ee5 \u0111\u1ebfn \u0111\u01b0\u1ee3c, th\u00ec c\u1ee5 b\u00e1o \u0111i\u1ec7n cho ch\u00fang t\u00f4i bi\u1ebft theo \u0111\u1ecba ch\u1ec9 sau: \u00d4ng \u00c1cn\u00edch - nghi\u1ec7p ch\u1ee7, Gayax\u01a1 suya T\u00e1cn\u01a1; ch\u00fang t\u00f4i s\u1ebd \u0111\u1ee3i c\u1ee5 \u1edf nh\u00e0 ga v\u00e0 sau \u0111\u00f3 ch\u00fang ta c\u00f9ng \u0111i C\u00e1txt\u01a1r\u01a1. C\u1ee5 s\u1ebd \u1edf l\u1ea1i \u0111\u1ea5y v\u1edbi t\u00f4i \u0111\u1ebfn bao gi\u1edd c\u0169ng \u0111\u01b0\u1ee3c, t\u00f4i s\u1ebd sung s\u01b0\u1edbng \u0111\u01b0\u1ee3c ti\u1ebfp c\u1ee5; mong c\u1ee5 chu\u1ea9n b\u1ecb g\u1ea5p v\u00ec m\u00f9a r\u00e9t kh\u00ed h\u1eadu \u1edf \u0111\u00e2y r\u1ea5t l\u1ea1nh. V\u00ec b\u1eadn qu\u00e1 n\u00ean t\u00f4i kh\u00f4ng th\u1ec3 vi\u1ebft d\u00e0i \u0111\u01b0\u1ee3c, mong c\u1ee5 hi\u1ec3u cho v\u00e0 hy v\u1ecdng s\u1ebd ch\u00f3ng g\u1eb7p c\u1ee5 c\u00e0ng s\u1edbm c\u00e0ng hay. Xin k\u00ednh ch\u00fac c\u1ee5 m\u1ecdi s\u1ef1 t\u1ed1t l\u00e0nh. NGUY\u1ec4N \u00c1I QU\u1ed0C\u201d. - \tT\u00e0i li\u1ec7u l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng L\u1ecbch s\u1eed qu\u1ed1c gia. - \tH\u1ed3 Ch\u00ed Minh: To\u00e0n t\u1eadp, Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 2011, t.1, tr.70-71. Th\u00e1ng 11, ng\u00e0y 15 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c g\u1eedi th\u01b0 cho H\u1ed9i Li\u00ean minh nh\u00e2n quy\u1ec1n Ph\u00e1p. B\u1ee9c th\u01b0 n\u00eau b\u1ea3y y\u00eau c\u1ea7u c\u1ea5p thi\u1ebft \u0111\u1ed1i v\u1edbi nh\u00e2n d\u00e2n Vi\u1ec7t Nam hi\u1ec7n nay l\u00e0: \u00e2n x\u00e1 ch\u00ednh tr\u1ecb ph\u1ea1m, c\u1ea3i c\u00e1ch ph\u00e1p lu\u1eadt, t\u1ef1 do b\u00e1o ch\u00ed v\u00e0 t\u1ef1 do ng\u00f4n lu\u1eadn, t\u1ef1 do l\u1eadp h\u1ed9i v\u00e0 h\u1ed9i h\u1ecdp, t\u1ef1 do xu\u1ea5t d\u01b0\u01a1ng v\u00e0 du l\u1ecbch \u1edf n\u01b0\u1edbc ngo\u00e0i, v.v.. 111","H\u1ed2 CH\u00cd MINH B I \u00ca N N I \u00ca N T I \u1ec2 U S \u1eec Ng\u01b0\u1eddi \u0111\u1ec1 ngh\u1ecb H\u1ed9i h\u00e3y t\u00edch c\u1ef1c can thi\u1ec7p, \u0111\u00f2i Ch\u00ednh ph\u1ee7 Ph\u00e1p ph\u1ea3i th\u1ef1c hi\u1ec7n nh\u1eefng y\u00eau s\u00e1ch t\u1ed1i thi\u1ec3u v\u00e0 c\u1ea5p thi\u1ebft n\u00f3i tr\u00ean \u0111\u1ed1i v\u1edbi nh\u00e2n d\u00e2n Vi\u1ec7t Nam. - \tH\u1ed3 s\u01a1 c\u1ee7a S\u1edf M\u1eadt th\u00e1m Ph\u00e1p, s\u1ed1 270, Pari, th\u00e1ng 11-1921. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i Vi\u1ec7n L\u1ecbch s\u1eed \u0110\u1ea3ng. Th\u00e1ng 11, ng\u00e0y 18 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c nh\u1eadn \u0111\u01b0\u1ee3c th\u01b0 c\u1ee7a m\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi b\u1ea1n Ph\u00e1p t\u00ean l\u00e0 Uylix\u01a1 L\u01a1ris\u01a1 (Ulisse Leriche), h\u1eb9n g\u1eb7p v\u00e0o th\u1ee9 b\u1ea3y 19-11-1921 t\u1ea1i ph\u1ed1 M\u00f4ngm\u00e1ct\u01a1r\u01a1 (Monmartre). L\u01a1ris\u01a1 cho bi\u1ebft s\u1ebd \u0111\u1ebfn h\u1ecdp Ban Nghi\u00ean c\u1ee9u thu\u1ed9c \u0111\u1ecba v\u00e0o th\u1ee9 t\u01b0 tu\u1ea7n sau. C\u00f9ng ng\u00e0y, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c c\u00f2n nh\u1eadn \u0111\u01b0\u1ee3c th\u01b0 c\u1ee7a m\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi Nh\u1eadt t\u00ean l\u00e0 K\u00f4m\u00e1ts\u01b01) b\u00e1o tin b\u1ecb \u1ed1m, n\u00ean \u0111\u00e3 kh\u00f4ng \u0111\u1ebfn d\u1ef1 cu\u1ed9c h\u1ecdp t\u1ed1i 17-11 v\u00e0 ch\u01b0a g\u1eedi \u0111\u01b0\u1ee3c b\u1ea3n th\u1ea3o v\u1ec1 \u0110\u1ea3ng Lao \u0111\u1ed9ng \u1edf Nh\u1eadt cho Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 11, ng\u00e0y 20 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c d\u1ef1 cu\u1ed9c h\u1ecdp Chi b\u1ed9 Qu\u1eadn 17 \u0110\u1ea3ng C\u1ed9ng s\u1ea3n Ph\u00e1p2) t\u1ea1i s\u1ed1 nh\u00e0 100 ph\u1ed1 C\u00e1c\u0111in\u00ea (Cardinet). \u1ede cu\u1ed9c h\u1ecdp n\u00e0y, Chi b\u1ed9 c\u00f4ng nh\u1eadn Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c t\u1eeb Chi b\u1ed9 Qu\u1eadn 13 chuy\u1ec3n sang, l\u00e0 \u0111\u1ea3ng vi\u00ean c\u1ee7a Chi b\u1ed9 Qu\u1eadn 17. C\u00f9ng ng\u00e0y, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c tham gia d\u1ef1 th\u1ea3o b\u1ea3n b\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a Ti\u1ec3u ban \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng thu\u1ed9c Ph\u00e1p trong Ban Nghi\u00ean c\u1ee9u thu\u1ed9c \u0111\u1ecba c\u1ee7a \u0110\u1ea3ng C\u1ed9ng s\u1ea3n Ph\u00e1p. B\u1ea3n b\u00e1o c\u00e1o ch\u1ee7 y\u1ebfu \u0111\u1ec1 c\u1eadp \u0111\u1ebfn c\u00f4ng t\u00e1c tuy\u00ean truy\u1ec1n c\u1ea7n \u0111\u01b0\u1ee3c ti\u1ebfn h\u00e0nh d\u01b0\u1edbi s\u1ef1 l\u00e3nh \u0111\u1ea1o v\u00e0 \u0111\u00f4n \u0111\u1ed1c c\u1ee7a \u0110\u1ea3ng, trong t\u1ea5t c\u1ea3 c\u00e1c thu\u1ed9c \u0111\u1ecba c\u1ee7a Ph\u00e1p v\u00e0 c\u1ea3 x\u1ee9 \u0111\u01b0\u1ee3c g\u1ecdi l\u00e0 b\u1ea3o h\u1ed9. 1)\tTheo Gi\u0103ng Lacutuya: K\u00f4m\u00e1ts\u01b0 l\u00e0 m\u1ed9t h\u1ecda s\u0129. Tr\u01b0\u1edbc khi Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u0111i Nga, c\u00f3 r\u1ee7 K\u00f4m\u00e1ts\u01b0 c\u00f9ng \u0111i. 2)\tT\u1eeb cu\u1ed1i th\u00e1ng 10-1921, Ph\u00e2n b\u1ed9 \u0110\u1ea3ng X\u00e3 h\u1ed9i Ph\u00e1p (SFIC) ch\u00ednh th\u1ee9c mang t\u00ean \u0110\u1ea3ng C\u1ed9ng s\u1ea3n Ph\u00e1p. 112","T\u1eac P 1 : 1890 - 1929 \u201cC\u00f4ng t\u00e1c tuy\u00ean truy\u1ec1n n\u00e0y th\u1ef1c hi\u1ec7n: 1921 a) b\u1eb1ng c\u00e1c b\u00e1o ch\u00ed xu\u1ea5t b\u1ea3n \u1edf Ph\u00e1p. b) b\u1eb1ng di\u1ec5n \u0111\u00e0n c\u1ee7a c\u00e1c \u0111\u1ea1i h\u1ed9i c\u1ee7a ch\u00fang ta v\u00e0 khi c\u1ea7n, b\u1eb1ng di\u1ec5n \u0111\u00e0n c\u1ee7a ngh\u1ecb vi\u1ec7n. c) b\u1eb1ng c\u00e1c h\u1ed9i ngh\u1ecb. d) b\u1eb1ng m\u1ecdi ph\u01b0\u01a1ng th\u1ee9c th\u00edch h\u1ee3p v\u1edbi \u0111\u1ed1i t\u01b0\u1ee3ng, v\u1edbi tr\u00ecnh \u0111\u1ed9 gi\u00e1o d\u1ee5c v\u00e0 v\u0103n minh c\u1ee7a qu\u1ea7n ch\u00fang b\u1ea3n x\u1ee9 \u1edf c\u00e1c thu\u1ed9c \u0111\u1ecba\u201d. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u01a1ved\u01a1. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. - \tH\u1ed3 Ch\u00ed Minh: Nh\u1eefng b\u00e0i vi\u1ebft, do Alain Ruscio bi\u00ean so\u1ea1n, Pari, 1990, tr.40-41. - \tH\u1ed3 Ch\u00ed Minh: To\u00e0n t\u1eadp, Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 1995, t.1, tr.440-441. Th\u00e1ng 12, ng\u00e0y 12 H\u1ed3i 20 gi\u1edd 30 ph\u00fat, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c d\u1ef1 cu\u1ed9c h\u1ecdp \u1ee6y ban Li\u00ean c\u00f4ng \u0111o\u00e0n qu\u1ed1c t\u1ebf Qu\u1eadn 17 t\u1ea1i s\u1ed1 176 ph\u1ed1 L\u01a1gi\u0103ng. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u00eadir\u00ea. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 12, ng\u00e0y 15 H\u1ed3i 20 gi\u1edd 30 ph\u00fat, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c h\u1ecdp v\u1edbi \u0110o\u00e0n Thanh ni\u00ean C\u1ed9ng s\u1ea3n Qu\u1eadn 13. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u00eadir\u00ea. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 12, ng\u00e0y 16 T\u1eeb 14 gi\u1edd \u0111\u1ebfn 16 gi\u1edd, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c h\u1ecdp C\u00e2u l\u1ea1c b\u1ed9 Ph\u00f4bua t\u1ea1i s\u1ed1 61 ph\u1ed1 Ph\u00f4bua. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u00eadir\u00ea. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. 113","H\u1ed2 CH\u00cd MINH B I \u00ca N N I \u00ca N T I \u1ec2 U S \u1eec Th\u00e1ng 12, ng\u00e0y 17 T\u1ea1i cu\u1ed9c h\u1ecdp c\u1ee7a Chi b\u1ed9 Qu\u1eadn 17 \u0110\u1ea3ng C\u1ed9ng s\u1ea3n Ph\u00e1p \u1edf nh\u00e0 s\u1ed1 100 ph\u1ed1 C\u00e1c\u0111in\u00ea, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u0111\u00e3 ph\u00e1t bi\u1ec3u \u00fd ki\u1ebfn v\u1ec1 ngu\u1ed3n g\u1ed1c chi\u1ebfn tranh, ph\u00ea ph\u00e1n \u00f4ng Poanhcar\u00ea (Poincar\u00e9) \u0111\u00e3 chu\u1ed3n v\u1ec1 Bo\u00f3c\u0111\u00f4 khi qu\u00e2n \u0110\u1ee9c \u0111\u1ebfn Pari v\u00e0 kh\u1eb3ng \u0111\u1ecbnh \u00f4ng ta ph\u1ea3i ch\u1ecbu tr\u00e1ch nhi\u1ec7m v\u1ec1 chi\u1ebfn tranh. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u00eadir\u00ea. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 12, ng\u00e0y 18 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c d\u1ef1 bu\u1ed5i th\u1ea3o lu\u1eadn c\u1ee7a X\u00eana (Senat), Th\u01b0 k\u00fd Li\u00ean \u0111o\u00e0n c\u00f4ng nh\u00e2n xe l\u1eeda, v\u1ec1 quy\u1ec1n \u0111\u01b0\u1ee3c b\u00e3i c\u00f4ng. - \tL\u00ea\u00f4 P\u00f4n\u0111\u00e9t: \u201cXung quanh s\u1ef1 t\u00edch Ch\u1ee7 t\u1ecbch H\u1ed3 Ch\u00ed Minh\u201d, tu\u1ea7n b\u00e1o Ici Paris, s\u1ed1 53, ng\u00e0y 11 v\u00e0 12-6-1946. T\u00e0i li\u1ec7u l\u01b0u t\u1ea1i Vi\u1ec7n H\u1ed3 Ch\u00ed Minh v\u00e0 c\u00e1c l\u00e3nh t\u1ee5 c\u1ee7a \u0110\u1ea3ng. Th\u00e1ng 12, ng\u00e0y 25 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c d\u1ef1 \u0110\u1ea1i h\u1ed9i \u0111\u1ea1i bi\u1ec3u to\u00e0n qu\u1ed1c l\u1ea7n th\u1ee9 I c\u1ee7a \u0110\u1ea3ng C\u1ed9ng s\u1ea3n Ph\u00e1p h\u1ecdp \u1edf M\u00e1cx\u00e2y, m\u1ed9t th\u00e0nh ph\u1ed1 c\u1ea3ng \u1edf mi\u1ec1n Nam n\u01b0\u1edbc Ph\u00e1p. Ng\u01b0\u1eddi \u0111\u01b0\u1ee3c Ban Nghi\u00ean c\u1ee9u thu\u1ed9c \u0111\u1ecba c\u1ee7a \u0110\u1ea3ng b\u1ea7u l\u00e0 \u0111\u1ea1i bi\u1ec3u ch\u00ednh th\u1ee9c c\u1ee7a \u0110\u1ea1i h\u1ed9i. \u0110\u1ea1i h\u1ed9i h\u1ecdp \u1edf H\u1ed9i tr\u01b0\u1eddng B\u00f4vi ph\u1ed1 X\u00e1ct\u01a1r\u01a1 (Sartre). C\u1ea3nh s\u00e1t M\u00e1cx\u00e2y \u0111\u00e3 b\u1ed1 tr\u00ed 500 t\u00ean v\u00e2y quanh khu v\u1ef1c h\u1ecdp \u0110\u1ea1i h\u1ed9i. Ch\u00fang mu\u1ed1n v\u00e2y b\u1eaft Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c. Khi Ng\u01b0\u1eddi v\u1eeba t\u1edbi c\u1eeda, s\u1eafp s\u1eeda b\u01b0\u1edbc v\u00e0o s\u00e2n th\u00ec c\u1ea3nh s\u00e1t \u1eadp t\u1edbi, nh\u01b0ng Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u0111\u00e3 ch\u1ea1y nhanh v\u00e0o h\u1ed9i tr\u01b0\u1eddng tho\u00e1t hi\u1ec3m. - \tL\u00ea\u00f4 P\u00f4n\u0111\u00e9t: \u201cNh\u1eefng h\u00e0nh vi kh\u00f4ng th\u1ec3 dung th\u1ee9\u201d, b\u00e1o Ami du peuple, ng\u00e0y 26-12-1921. Th\u00e1ng 12, ng\u00e0y 29 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c ti\u1ebfp t\u1ee5c d\u1ef1 \u0110\u1ea1i h\u1ed9i. Bu\u1ed5i s\u00e1ng, phi\u00ean h\u1ecdp th\u1ee9 9 b\u1eaft \u0111\u1ea7u v\u00e0o l\u00fac 8 gi\u1edd 45 ph\u00fat d\u01b0\u1edbi s\u1ef1 ch\u1ee7 t\u1ecda c\u1ee7a Giuyl\u01a1 Bl\u0103ng (Jules Blanc) v\u00e0 hai tr\u1ee3 l\u00fd: Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c v\u00e0 O\u00f3cli\u0103nggi\u01a1 (Orliange). 114","T\u1eac P 1 : 1890 - 1929 \u0110\u01b0\u1ee3c m\u1eddi ph\u00e1t bi\u1ec3u tr\u01b0\u1edbc ti\u00ean, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c n\u00f3i: 1921 \u201cTh\u00f4ng th\u01b0\u1eddng th\u00ec ng\u01b0\u1eddi tr\u1ee3 l\u00fd kh\u00f4ng ph\u00e1t bi\u1ec3u; nh\u01b0ng t\u00f4i ph\u1ea3i c\u1ea3m \u01a1n c\u00e1c \u0111\u1ed3ng ch\u00ed v\u00ec \u0111\u00e3 d\u00e0nh cho t\u00f4i m\u1ed1i thi\u1ec7n c\u1ea3m c\u00e1 nh\u00e2n, v\u00e0 \u0111\u1ec3 n\u00f3i v\u1edbi c\u00e1c \u0111\u1ed3ng ch\u00ed r\u1eb1ng t\u00f4i vui s\u01b0\u1edbng bi\u1ebft ch\u1eebng n\u00e0o khi \u0111\u01b0\u1ee3c d\u1ef1 \u0111\u1ea1i h\u1ed9i \u0111\u1ea7u ti\u00ean c\u1ee7a nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi c\u1ed9ng s\u1ea3n. \u0110\u00e2y l\u00e0 l\u1ea7n \u0111\u1ea7u ti\u00ean trong l\u1ecbch s\u1eed c\u1ee7a ch\u1ee7 ngh\u0129a x\u00e3 h\u1ed9i Ph\u00e1p, m\u1ed9t \u0111\u1ed3ng ch\u00ed ng\u01b0\u1eddi b\u1ea3n x\u1ee9 th\u1ef1c s\u1ef1 tham gia v\u00e0o nh\u1eefng c\u00f4ng vi\u1ec7c c\u1ee7a \u0110\u1ea1i h\u1ed9i. T\u00f4i c\u0169ng ph\u1ea3i n\u00f3i \u0111\u00f3 l\u00e0 d\u1ea5u hi\u1ec7u t\u1ed1t, b\u1edfi v\u00ec \u0111i\u1ec1u \u0111\u00f3 x\u00e1c nh\u1eadn r\u1eb1ng, ch\u1ec9 c\u00f3 trong ch\u1ee7 ngh\u0129a c\u1ed9ng s\u1ea3n ng\u01b0\u1eddi ta m\u1edbi th\u1ea5y t\u00ecnh h\u1eefu \u00e1i th\u1ef1c s\u1ef1 v\u00e0 quy\u1ec1n b\u00ecnh \u0111\u1eb3ng, v\u00e0 c\u0169ng ch\u1ec9 c\u00f3 n\u00f3 ch\u00fang ta m\u1edbi c\u00f3 th\u1ec3 th\u1ef1c hi\u1ec7n s\u1ef1 h\u00f2a h\u1ee3p v\u00e0 h\u1ea1nh ph\u00fac \u1edf ch\u00ednh qu\u1ed1c v\u00e0 \u1edf c\u00e1c thu\u1ed9c \u0111\u1ecba\u201d. Bu\u1ed5i chi\u1ec1u, phi\u00ean h\u1ecdp th\u1ee9 10 b\u1eaft \u0111\u1ea7u v\u00e0o l\u00fac 14 gi\u1edd, do Barab\u0103ng (Barabant) ch\u1ee7 t\u1ecda. M\u1edf \u0111\u1ea7u phi\u00ean h\u1ecdp, sau l\u1eddi gi\u1edbi thi\u1ec7u c\u1ee7a Phr\u1ed1txa, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u0111\u00e3 \u0111\u1ecdc D\u1ef1 th\u1ea3o Ngh\u1ecb quy\u1ebft v\u1ec1 ch\u1ee7 ngh\u0129a c\u1ed9ng s\u1ea3n v\u00e0 c\u00e1c thu\u1ed9c \u0111\u1ecba m\u00e0 Ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00e3 tham gia d\u1ef1 th\u1ea3o. - \tBi\u00ean b\u1ea3n c\u00e1c phi\u00ean h\u1ecdp 9 v\u00e0 10 \u0110\u1ea1i h\u1ed9i \u0111\u1ea1i bi\u1ec3u l\u1ea7n th\u1ee9 I \u0110\u1ea3ng C\u1ed9ng s\u1ea3n Ph\u00e1p. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i Vi\u1ec7n H\u1ed3 Ch\u00ed Minh v\u00e0 c\u00e1c l\u00e3nh t\u1ee5 c\u1ee7a \u0110\u1ea3ng. - \tD\u1ef1 th\u1ea3o Ngh\u1ecb quy\u1ebft v\u1ec1 ch\u1ee7 ngh\u0129a c\u1ed9ng s\u1ea3n v\u00e0 c\u00e1c thu\u1ed9c \u0111\u1ecba. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i Vi\u1ec7n H\u1ed3 Ch\u00ed Minh v\u00e0 c\u00e1c l\u00e3nh t\u1ee5 c\u1ee7a \u0110\u1ea3ng. Th\u00e1ng 12, trong th\u00e1ng Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c tham gia D\u1ef1 th\u1ea3o Ngh\u1ecb quy\u1ebft v\u1ec1 ch\u1ee7 ngh\u0129a c\u1ed9ng s\u1ea3n v\u00e0 c\u00e1c thu\u1ed9c \u0111\u1ecba1). B\u1ea3n d\u1ef1 th\u1ea3o \u0111\u00e3 t\u1ed1 c\u00e1o t\u1ed9i \u00e1c c\u1ee7a nh\u1eefng k\u1ebb th\u1ef1c d\u00e2n th\u1ed1ng tr\u1ecb \u0111\u1ed1i v\u1edbi ng\u01b0\u1eddi d\u00e2n thu\u1ed9c \u0111\u1ecba: h\u00e0ng ch\u1ee5c ngh\u00ecn ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00e3 ch\u1ebft trong cu\u1ed9c chi\u1ebfn tranh \u1edf ch\u00e2u \u00c2u, h\u00e0ng ch\u1ee5c ngh\u00ecn ng\u01b0\u1eddi \u0111ang l\u00e0m n\u00f4 l\u1ec7 cho ch\u1ee7 ngh\u0129a qu\u00e2n phi\u1ec7t Ph\u00e1p, \u0111ang l\u00e0m v\u1eadt hy sinh khi l\u00e0m ng\u01b0\u1eddi l\u00ednh b\u1ea3n x\u1ee9. 1)\tT\u1ea1i \u0110\u1ea1i h\u1ed9i l\u1ea7n th\u1ee9 I \u0110\u1ea3ng C\u1ed9ng s\u1ea3n Ph\u00e1p h\u1ecdp \u1edf M\u00e1cx\u00e2y, trong phi\u00ean h\u1ecdp th\u1ee9 9, chi\u1ec1u ng\u00e0y 29-12-1921, sau khi Phr\u1ed1txa ph\u00e1t bi\u1ec3u, ch\u1ee7 t\u1ecda gi\u1edbi thi\u1ec7u Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u0111\u1ecdc b\u1ea3n D\u1ef1 th\u1ea3o Ngh\u1ecb quy\u1ebft n\u00e0y. 115","H\u1ed2 CH\u00cd MINH B I \u00ca N N I \u00ca N T I \u1ec2 U S \u1eec Sau khi n\u00eau l\u00ean nh\u1eefng kh\u00f3 kh\u0103n trong vi\u1ec7c th\u1ef1c hi\u1ec7n nh\u1eefng nhi\u1ec7m v\u1ee5 \u0111\u1ed1i v\u1edbi thu\u1ed9c \u0111\u1ecba, B\u1ea3n d\u1ef1 th\u1ea3o vi\u1ebft: \u201cB\u1eb1ng b\u1ea5t c\u1ee9 c\u00e1ch n\u00e0o nh\u1eefng kh\u00f3 kh\u0103n \u0111\u00f3 c\u0169ng kh\u00f4ng th\u1ec3 bi\u1ec7n minh cho vi\u1ec7c \u0110\u1ea3ng C\u1ed9ng s\u1ea3n t\u1eeb b\u1ecf m\u1ed9t ch\u00ednh s\u00e1ch thu\u1ed9c \u0111\u1ecba th\u1ef1c t\u1ebf v\u00e0 c\u00f3 k\u1ebft qu\u1ea3\u201d. B\u1ea3n d\u1ef1 th\u1ea3o \u0111\u00e3 \u0111\u1ec1 ngh\u1ecb \u0110\u1ea1i h\u1ed9i l\u1ea7n th\u1ee9 II c\u1ee7a \u0110\u1ea3ng C\u1ed9ng s\u1ea3n Ph\u00e1p h\u1ecdp \u1edf M\u00e1cx\u00e2y, th\u00f4ng qua m\u1ed9t ngh\u1ecb quy\u1ebft v\u1edbi nh\u1eefng n\u1ed9i dung sau: - Ch\u1ec9 ra s\u1ef1 c\u1ea7n thi\u1ebft trong m\u1ed9t th\u1eddi gian ng\u1eafn nh\u1ea5t t\u1ea1o ra m\u1ed9t phong tr\u00e0o \u0111\u1ed1i kh\u00e1ng mang tinh th\u1ea7n c\u1ed9ng s\u1ea3n \u0111\u1ec3 ch\u1ed1ng l\u1ea1i ch\u1ee7 ngh\u0129a t\u01b0 b\u1ea3n. - Chu\u1ea9n y nguy\u00ean t\u1eafc l\u1eadp th\u00e0nh m\u1ed9t c\u01a1 quan \u0111\u1eb7c bi\u1ec7t chuy\u00ean nghi\u00ean c\u1ee9u v\u00e0 s\u01b0u t\u1eadp t\u01b0 li\u1ec7u v\u1ec1 thu\u1ed9c \u0111\u1ecba, l\u00e0 c\u01a1 quan t\u01b0 v\u1ea5n \u0111\u1eb7t d\u01b0\u1edbi quy\u1ec1n ki\u1ec3m tra c\u1ee7a Ban l\u00e3nh \u0111\u1ea1o. - Giao cho ban n\u00e0y b\u1eb1ng m\u1ecdi ph\u01b0\u01a1ng s\u00e1ch c\u1ea7n thi\u1ebft nh\u1eb1m t\u00edch c\u1ef1c tuy\u00ean truy\u1ec1n ngay t\u1eeb b\u00e2y gi\u1edd v\u1ec1 thu\u1ed9c \u0111\u1ecba. - D\u00e0nh m\u1ed9t m\u1ee5c \u0111\u1ec3 nghi\u00ean c\u1ee9u v\u1ea5n \u0111\u1ec1 thu\u1ed9c \u0111\u1ecba tr\u00ean b\u00e1o L\u2019Humanit\u00e9 v\u00e0 trong c\u00e1c s\u00e1ch, b\u00e1o v\u00e0 \u1ea5n ph\u1ea9m c\u1ee7a \u0110\u1ea3ng. - C\u00e1c ban n\u00f3i chung c\u0169ng nh\u01b0 nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi c\u1ed9ng s\u1ea3n bi\u1ec7t l\u1eadp thu\u1ed9c m\u1ecdi ch\u1ee7ng t\u1ed9c, h\u1ee3p t\u00e1c ngay t\u1eeb b\u00e2y gi\u1edd v\u1edbi Ban Nghi\u00ean c\u1ee9u thu\u1ed9c \u0111\u1ecba. Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c c\u00f2n tham gia d\u1ef1 th\u1ea3o L\u1eddi k\u00eau g\u1ecdi nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi d\u00e2n thu\u1ed9c \u0111\u1ecba s\u1ed1ng tr\u00ean \u0111\u1ea5t Ph\u00e1p gia nh\u1eadp H\u1ed9i Li\u00ean hi\u1ec7p thu\u1ed9c \u0111\u1ecba. L\u1eddi k\u00eau g\u1ecdi vi\u1ebft: \u201c\u0110\u1ed3ng b\u00e0o th\u00e2n m\u1ebfn, N\u1ebfu c\u00e2u ph\u01b0\u01a1ng ng\u00f4n \u201c\u0110o\u00e0n k\u1ebft l\u00e0m ra s\u1ee9c m\u1ea1nh\u201d kh\u00f4ng ph\u1ea3i l\u00e0 m\u1ed9t c\u00e2u n\u00f3i su\u00f4ng, N\u1ebfu \u0111\u1ed3ng b\u00e0o mu\u1ed1n gi\u00fap \u0111\u1ee1 l\u1eabn nhau, N\u1ebfu \u0111\u1ed3ng b\u00e0o mu\u1ed1n b\u00eanh v\u1ef1c cho quy\u1ec1n l\u1ee3i c\u1ee7a b\u1ea3n th\u00e2n m\u00ecnh, c\u0169ng nh\u01b0 quy\u1ec1n l\u1ee3i c\u1ee7a t\u1ea5t c\u1ea3 \u0111\u1ed3ng b\u00e0o \u1edf c\u00e1c x\u1ee9 thu\u1ed9c \u0111\u1ecba, 116","T\u1eac P 1 : 1890 - 1929 H\u00e3y gia nh\u1eadp H\u1ed9i Li\u00ean hi\u1ec7p thu\u1ed9c \u0111\u1ecba\u201d. 1921 L\u1eddi k\u00eau g\u1ecdi c\u00f2n tr\u00edch y\u1ebfu \u0110i\u1ec1u l\u1ec7 c\u1ee7a H\u1ed9i, trong \u0111\u00f3: \u201c\u0110i\u1ec1u 2: M\u1ee5c \u0111\u00edch c\u1ee7a H\u1ed9i l\u00e0 t\u1eadp h\u1ee3p v\u00e0 h\u01b0\u1edbng d\u1eabn cho m\u1ecdi ng\u01b0\u1eddi d\u00e2n c\u00e1c x\u1ee9 thu\u1ed9c \u0111\u1ecba hi\u1ec7n s\u1ed1ng tr\u00ean \u0111\u1ea5t Ph\u00e1p \u0111\u1ec3: soi s\u00e1ng cho nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi d\u00e2n \u1edf thu\u1ed9c \u0111\u1ecba v\u1ec1 t\u00ecnh h\u00ecnh m\u1ecdi m\u1eb7t \u1edf n\u01b0\u1edbc Ph\u00e1p nh\u1eb1m m\u1ee5c \u0111\u00edch \u0111o\u00e0n k\u1ebft h\u1ecd; th\u1ea3o lu\u1eadn v\u00e0 nghi\u00ean c\u1ee9u t\u1ea5t c\u1ea3 nh\u1eefng v\u1ea5n \u0111\u1ec1 ch\u00ednh tr\u1ecb v\u00e0 kinh t\u1ebf c\u1ee7a thu\u1ed9c \u0111\u1ecba\u201d. ... \u201c\u0110i\u1ec1u 13. H\u1ed9i s\u1eb5n s\u00e0ng gi\u00fap \u0111\u1ee1 v\u00e0 c\u1ee9u tr\u1ee3 cho m\u1ecdi h\u1ed9i vi\u00ean c\u1ee7a c\u00e1c nh\u00f3m \u0111\u00e3 gia nh\u1eadp h\u1ed9i\u201d... L\u1eddi k\u00eau g\u1ecdi c\u00f2n gi\u1edbi thi\u1ec7u Ban Ch\u1ea5p h\u00e0nh h\u1ed9i c\u00f3: Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c (th\u1ee3 s\u1eeda \u1ea3nh) \u0111\u1ea1i di\u1ec7n cho \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng. B\u00e1ck\u00edtx\u00f4 (tr\u1ea1ng s\u01b0) \u0111\u1ea1i di\u1ec7n \u0111\u1ea3o R\u00eauyni\u00f4ng. M. Bl\u00f4ngcua (tr\u1ea1ng s\u01b0) \u0111\u1ea1i di\u1ec7n \u0110ah\u00f4m\u00e2y. Gi\u0103ng B\u00e1ptitxt\u01a1 (nh\u00e0 bu\u00f4n) \u0111\u1ea1i di\u1ec7n Goa\u0111\u01a1l\u00fap. M\u00f4ranh\u0111\u01a1 (nh\u00e0 bu\u00f4n) \u0111\u1ea1i di\u1ec7n qu\u1ea7n \u0111\u1ea3o \u0102ngti. M\u00f4ngn\u00e9cvin (\u0111\u1ea1i di\u1ec7n th\u01b0\u01a1ng m\u1ea1i) \u0111\u1ea1i di\u1ec7n M\u00e1ctin\u00edch. \u00d4n\u00f4ri\u0103ng (ch\u1ee7 nhi\u1ec7m), Gi\u00e1m \u0111\u1ed1c H\u1ed9i ch\u1eef th\u1eadp \u0111\u1ecf, \u0111\u1ea1i di\u1ec7n Guyan. Cu\u1ed1i l\u1eddi th\u01b0 k\u00eau g\u1ecdi vi\u1ebft: \u201c\u0110\u1ed3ng b\u00e0o h\u00e3y g\u1eedi \u0111\u01a1n xin v\u00e0o h\u1ed9i cho M\u00f4ngn\u00e9cvin, 9, ph\u1ed1 Val\u00e9tt\u01a1 (Vallete), Qu\u1eadn 5, Pari; ho\u1eb7c cho Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c, 9, ng\u00f5 C\u00f4ngpoanh, Qu\u1eadn 17, Pari\u201d. - \tT\u00e0i li\u1ec7u ti\u1ebfng Ph\u00e1p, b\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i Vi\u1ec7n H\u1ed3 Ch\u00ed Minh v\u00e0 c\u00e1c l\u00e3nh t\u1ee5 c\u1ee7a \u0110\u1ea3ng. - \tH\u1ed3 Ch\u00ed Minh: To\u00e0n t\u1eadp, Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 2011, t.1, tr.477-481, 482-483. Trong n\u0103m Ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng trong phong tr\u00e0o c\u1ed9ng s\u1ea3n v\u00e0 c\u00f4ng nh\u00e2n Ph\u00e1p, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c th\u01b0\u1eddng xuy\u00ean tham gia c\u00e1c bu\u1ed5i sinh ho\u1ea1t \u1edf C\u00e2u l\u1ea1c b\u1ed9 Ph\u00f4bua. 117","H\u1ed2 CH\u00cd MINH B I \u00ca N N I \u00ca N T I \u1ec2 U S \u1eec D\u1ef1 nh\u1eefng bu\u1ed5i sinh ho\u1ea1t n\u00e0y, c\u00f3 t\u1ea5t c\u1ea3 c\u00e1c h\u1ea1ng ng\u01b0\u1eddi: b\u00e1c h\u1ecdc, c\u1ef1u b\u1ed9 tr\u01b0\u1edfng, ngh\u1ecb vi\u00ean, nh\u00e0 th\u01a1, th\u1ee3 thuy\u1ec1n, ng\u01b0\u1eddi \u0111i bu\u00f4n, ng\u01b0\u1eddi gi\u00e0 v\u00e0 ng\u01b0\u1eddi tr\u1ebb. \u1ede \u0111\u00e2y c\u00f3 m\u1ed9t kh\u00f4ng kh\u00ed th\u00e2n m\u1eadt v\u00e0 d\u00e2n ch\u1ee7, gi\u1ed1ng nh\u01b0 \u1edf c\u00e1c c\u00e2u l\u1ea1c b\u1ed9 Giac\u00f4banh th\u1eddi \u0110\u1ea1i c\u00e1ch m\u1ea1ng Ph\u00e1p. Ng\u01b0\u1eddi ta th\u1ea3o lu\u1eadn v\u1ec1 m\u1ecdi v\u1ea5n \u0111\u1ec1, t\u1eeb thi\u00ean v\u0103n, \u0111\u1ecba l\u00fd, ch\u00ednh tr\u1ecb, v\u0103n h\u1ecdc cho \u0111\u1ebfn c\u00e1ch tr\u1ed3ng c\u1ea3i xoong v\u00e0 nu\u00f4i \u1ed1c s\u00ean, c\u1ea3 nh\u1eefng v\u1ea5n \u0111\u1ec1 th\u00f4i mi\u00ean, b\u1ea3n n\u0103ng, si\u00eau h\u00ecnh, ph\u1ee5 \u0111\u1ed3ng, m\u1ed9ng m\u1ecb, v\u1ec1 s\u1ef1 ch\u1ebft, thuy\u1ebft lu\u00e2n h\u1ed3i... Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c khi ph\u00e1t bi\u1ec3u \u0111\u00e3 kh\u00e9o l\u00e1i nh\u1eefng v\u1ea5n \u0111\u1ec1 \u0111ang th\u1ea3o lu\u1eadn sang v\u1ea5n \u0111\u1ec1 thu\u1ed9c \u0111\u1ecba, \u0111\u1eb7c bi\u1ec7t l\u00e0 v\u1ea5n \u0111\u1ec1 Vi\u1ec7t Nam. V\u00ed d\u1ee5, c\u00f3 l\u1ea7n th\u1ea3o lu\u1eadn v\u1ec1 ph\u01b0\u01a1ng ph\u00e1p ch\u1eefa b\u1ec7nh b\u1eb1ng th\u00f4i mi\u00ean, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c k\u1ecbch li\u1ec7t ph\u1ea3n \u0111\u1ed1i th\u00f4i mi\u00ean, v\u00e0 n\u00f3i: \u201cTh\u1ef1c d\u00e2n Ph\u00e1p \u0111\u00e3 th\u00f4i mi\u00ean ch\u00fang t\u00f4i \u0111\u1ec3 \u0111\u00e0n \u00e1p v\u00e0 b\u00f3c l\u1ed9t ch\u00fang t\u00f4i\u201d. M\u1ed9t l\u1ea7n kh\u00e1c, \u1edf C\u00e2u l\u1ea1c b\u1ed9 Ph\u00f4bua c\u00f3 cu\u1ed9c th\u1ea3o lu\u1eadn v\u1ec1 v\u1ea5n \u0111\u1ec1 \u00c1i Nh\u0129 Lan v\u00e0 Tri\u1ec1u Ti\u00ean, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c ph\u00e1t bi\u1ec3u \u00fd ki\u1ebfn: \u201cC\u0169ng l\u00e0 m\u1ed9t d\u00e2n t\u1ed9c b\u1ecb \u00e1p b\u1ee9c, t\u00f4i ho\u00e0n to\u00e0n \u0111\u1ed3ng t\u00ecnh v\u1edbi nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi b\u1ea1n \u00c1i Nh\u0129 Lan v\u00e0 Tri\u1ec1u Ti\u00ean, v\u00e0 \u0111\u1ed3ng t\u00ecnh v\u1edbi h\u1ed9i ngh\u1ecb k\u1ebft \u00e1n b\u1ecdn th\u1ef1c d\u00e2n Anh, Nh\u1eadt. Nh\u01b0ng t\u00f4i h\u1ecfi c\u00e1c ng\u00e0i c\u00f3 n\u00ean k\u1ebft \u00e1n c\u1ea3 nh\u1eefng b\u1ecdn th\u1ef1c d\u00e2n kh\u00e1c kh\u00f4ng?\u201d. T\u1ea5t nhi\u00ean m\u1ecdi ng\u01b0\u1eddi \u0111\u1ec1u tr\u1ea3 l\u1eddi: C\u00f3. Th\u1ebf l\u00e0 \u0111\u01b0\u1ee3c d\u1ecbp. Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c l\u1ea1i tr\u00ecnh b\u00e0y v\u1ea5n \u0111\u1ec1 Vi\u1ec7t Nam. Nh\u1eadn x\u00e9t v\u1ec1 nh\u1eefng ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng c\u1ee7a Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c trong C\u00e2u l\u1ea1c b\u1ed9, \u00f4ng L\u00ea\u00f4 P\u00f4n\u0111\u00e9t (L\u00e9o Pold\u00e8s) - Ch\u1ee7 nhi\u1ec7m C\u00e2u l\u1ea1c b\u1ed9 Ph\u00f4bua, \u0111\u00e3 vi\u1ebft nh\u01b0 sau: \u201cCh\u1ec9 l\u00e0 ng\u01b0\u1eddi th\u1ee3 \u1ea3nh gi\u1ea3n d\u1ecb \u1edf ng\u00f5 h\u1ebbm C\u00f4ngpoanh, \u00f4ng \u0111\u00e3 t\u1eebng tham d\u1ef1 v\u1edbi ch\u00fang t\u00f4i trong nh\u1eefng cu\u1ed9c th\u1ea3o lu\u1eadn n\u00e1o nhi\u1ec7t. Ngay nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi c\u1eebu \u0111\u1ecbch v\u1edbi \u00f4ng kh\u00f4ng ai kh\u00f4ng th\u00e1n ph\u1ee5c tr\u00ed th\u00f4ng minh, t\u00e0i n\u0103ng v\u00e0 l\u00f2ng th\u00e0nh th\u1ef1c c\u1ee7a \u00f4ng\u201d. - \tL\u00ea\u00f4 P\u00f4n\u0111\u00e9t: \u201cXung quanh s\u1ef1 t\u00edch Ch\u1ee7 t\u1ecbch H\u1ed3 Ch\u00ed Minh\u201d, tu\u1ea7n b\u00e1o Ici Paris, s\u1ed1 53, ng\u00e0y 11 v\u00e0 12-6-1946. T\u00e0i li\u1ec7u l\u01b0u t\u1ea1i Vi\u1ec7n H\u1ed3 Ch\u00ed Minh v\u00e0 c\u00e1c l\u00e3nh t\u1ee5 c\u1ee7a \u0110\u1ea3ng. - \tTr\u1ea7n D\u00e2n Ti\u00ean: Nh\u1eefng m\u1ea9u chuy\u1ec7n v\u1ec1 \u0111\u1eddi ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng c\u1ee7a H\u1ed3 Ch\u1ee7 t\u1ecbch, Nxb. S\u1ef1 th\u1eadt, H\u00e0 N\u1ed9i, 1975, tr.39-40. 118","N\u0102M 1922 Th\u00e1ng 1, ng\u00e0y 4 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u0111\u00e3 d\u1ef1 m\u1ed9t bu\u1ed5i h\u1ecdp c\u1ee7a \u0110\u1ea3ng X\u00e3 h\u1ed9i1) t\u1ed5 ch\u1ee9c t\u1ea1i s\u1ed1 99 \u0111\u01b0\u1eddng \u0110\u1edd la Gi\u00f4ngkie (De la Jonqui\u00e8re). Trong bu\u1ed5i h\u1ecdp n\u00e0y, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u0111\u00e3 b\u00e1o c\u00e1o v\u1eafn t\u1eaft v\u1ec1 \u0111\u1ea1i h\u1ed9i t\u1ea1i M\u00e1cx\u00e2y. Trong ng\u00e0y, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u0111\u00e3 ti\u1ebfp Ba S\u00f3c, m\u1ed9t \u0111\u1ed3ng b\u00e0o c\u1ee7a \u00f4ng, ng\u1ee5 t\u1ea1i s\u1ed1 14 \u0111\u01b0\u1eddng Luyniv\u00e9cxit\u00ea. T\u1ea1i n\u01a1i \u1edf c\u1ee7a m\u00ecnh s\u1ed1 9 ng\u00f5 C\u00f4ngpoanh, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u0111\u00e3 nh\u1eadn nhi\u1ec1u B\u1ea3n \u0111i\u1ec1u l\u1ec7 v\u1ec1 vi\u1ec7c m\u1edf m\u1ed9t h\u1ee3p t\u00e1c x\u00e3 tr\u1ef1c thu\u1ed9c H\u1ed9i Li\u00ean hi\u1ec7p thu\u1ed9c \u0111\u1ecba \u0111\u1ec3 th\u00e0nh l\u1eadp m\u1ed9t c\u01a1 quan tuy\u00ean truy\u1ec1n l\u1ea5y t\u00ean l\u00e0 \u201cLe Paria\u201d. Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c c\u00f2n nh\u1eadn \u0111\u01b0\u1ee3c m\u1ed9t l\u00e1 th\u01b0 m\u1eddi \u0111\u1ebfn nh\u00e0 Babu\u00fdt \u1edf s\u1ed1 41 \u0111\u01b0\u1eddng Ma\u0111\u1eddmoaden (Mademoiselle). - \tM\u1eadt b\u00e1o c\u1ee7a Gh\u00e9tx\u0111\u01a1 ng\u00e0y 25-1-1922. T\u00e0i li\u1ec7u l\u01b0u t\u1ea1i Trung t\u00e2m L\u01b0u tr\u1eef h\u1ea3i ngo\u1ea1i (CAOM) t\u1ea1i Aix en Provence, h\u1ed3 s\u01a1 SLOFOM 15\/1. - \tThu Trang: Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u1edf Pari (1917 - 1923), Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 2002, tr.233. Th\u00e1ng 1, ng\u00e0y 17 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c d\u1ef1 bu\u1ed5i sinh ho\u1ea1t c\u1ee7a C\u00e2u l\u1ea1c b\u1ed9 Ph\u00f4bua c\u00f3 kho\u1ea3ng 180 ng\u01b0\u1eddi t\u1edbi d\u1ef1 \u0111\u1ec3 nghe Ch\u1ee7 nhi\u1ec7m C\u00e2u l\u1ea1c b\u1ed9 1)\tTheo b\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m, bu\u1ed5i h\u1ecdp n\u00e0y do nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi b\u1ea1n c\u0169 c\u1ee7a Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c m\u1eddi d\u1ef1. 119","H\u1ed2 CH\u00cd MINH B I \u00ca N N I \u00ca N T I \u1ec2 U S \u1eec L\u00ea\u00f4 P\u00f4n\u0111\u00e9t gi\u1edbi thi\u1ec7u \u0111\u1ec1 t\u00e0i s\u1ebd \u0111\u01b0\u1ee3c tranh lu\u1eadn: \u201cNh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi th\u1ea7y thu\u1ed1c l\u00e0 m\u1ed9t l\u0169 lang b\u0103m hay nh\u1eefng \u00e2n nh\u00e2n c\u1ee7a lo\u00e0i ng\u01b0\u1eddi?\u201d. Sau khi nghe \u00fd ki\u1ebfn c\u1ee7a m\u1ed9t s\u1ed1 h\u1ecdc gi\u1ea3, b\u00e1c h\u1ecdc \u0111\u00e1nh gi\u00e1 nh\u1eefng \u0111\u00f3ng g\u00f3p c\u1ee7a th\u1ea7y thu\u1ed1c \u0111\u1ed1i v\u1edbi n\u1ec1n y h\u1ecdc v\u00e0 nh\u1eefng \u0111i\u1ec1u c\u00f2n \u0111\u00e1ng ch\u00ea tr\u00e1ch \u1edf c\u00e1c th\u1ea7y thu\u1ed1c ng\u00e0y nay, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c xin ph\u00e1t bi\u1ec3u. Anh n\u00f3i \u0111\u1ea1i \u00fd: C\u00e1c th\u1ea7y thu\u1ed1c \u0111\u00e3 g\u00e2y ra m\u1ed9t \u00edt \u0111i\u1ec1u \u00e1c th\u1eadt, nh\u01b0ng kh\u00f4ng th\u1ea5m g\u00ec v\u1edbi t\u1ed9i \u00e1c c\u1ee7a b\u1ecdn t\u01b0 b\u1ea3n. Ch\u00fang ta n\u00ean th\u1ec3 t\u00ecnh cho h\u1ecd. C\u00f2n b\u1ecdn t\u01b0 b\u1ea3n th\u00ec kh\u00f4ng th\u1ec3 n\u00e0o tha th\u1ee9 \u0111\u01b0\u1ee3c. H\u1ed9i tr\u01b0\u1eddng r\u1ed9n l\u00ean nh\u1eefng ti\u1ebfng x\u00ec x\u00e0o, b\u00ecnh lu\u1eadn. - \tT\u01b0 li\u1ec7u c\u1ee7a Vi\u1ec7n H\u1ed3 Ch\u00ed Minh v\u00e0 c\u00e1c l\u00e3nh t\u1ee5 c\u1ee7a \u0110\u1ea3ng. Th\u00e1ng 1, trong th\u00e1ng Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c c\u00f9ng c\u00e1c \u0111\u1ed3ng ch\u00ed trong Ban Nghi\u00ean c\u1ee9u thu\u1ed9c \u0111\u1ecba c\u1ee7a \u0110\u1ea3ng C\u1ed9ng s\u1ea3n Ph\u00e1p ra L\u1eddi k\u00eau g\u1ecdi, h\u00f4 h\u00e0o nh\u00e2n d\u00e2n thu\u1ed9c \u0111\u1ecba c\u00f9ng k\u1ec1 vai s\u00e1t c\u00e1nh \u0111\u1ea5u tranh ch\u1ed1ng l\u1ea1i ch\u1ee7 ngh\u0129a th\u1ef1c d\u00e2n: \u201cC\u00e1c anh em ng\u01b0\u1eddi b\u1ea3n x\u1ee9 th\u1ea5y r\u00f5 ch\u00fang t\u00f4i v\u1edbi anh em c\u00f3 chung m\u1ed9t k\u1ebb th\u00f9 l\u00e0 b\u1ecdn ch\u1ee7 c\u1ee7a ch\u00fang t\u00f4i. Ch\u00fang t\u00f4i th\u00e0nh l\u1eadp \u1edf \u0111\u00e2y m\u1ed9t ch\u00ednh \u0111\u1ea3ng l\u1edbn \u0111\u1ea5u tranh \u0111\u1ec3 gi\u1ea3i ph\u00f3ng nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi kh\u00f4ng c\u00f3 quy\u1ec1n h\u00e0nh \u1edf ch\u00ednh qu\u1ed1c v\u00e0 c\u0169ng mu\u1ed1n \u0111\u1ea5u tranh \u0111\u1ec3 gi\u1ea3i ph\u00f3ng nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi b\u1ea3n x\u1ee9 c\u1ee7a thu\u1ed9c \u0111\u1ecba b\u1ecb b\u1eaft l\u00e0m n\u00f4 l\u1ec7\u201d, \u201cCh\u00fang t\u00f4i y\u00eau c\u1ea7u coi ch\u00fang t\u00f4i nh\u01b0 b\u1ea1n v\u00e0 anh em c\u1ee7a c\u00e1c b\u1ea1n\u201d, \u201cM\u1ed1i li\u00ean h\u1ec7 gi\u1eefa ch\u00fang t\u00f4i v\u1edbi c\u00e1c b\u1ea1n s\u1ebd l\u00e0 nh\u1eefng m\u1ed1i quan h\u1ec7 \u0111o\u00e0n k\u1ebft v\u00e0 li\u00ean minh\u201d. -\t B\u00e1o Nh\u00e2n D\u00e2n, s\u1ed1 7691, ng\u00e0y 26-5-1975. - \tH\u1ed3 Ch\u00ed Minh: To\u00e0n t\u1eadp, Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 2011, t.1, tr.484-485. Th\u00e1ng 2, ng\u00e0y 10 \u0110\u1ec3 chu\u1ea9n b\u1ecb t\u00e0i ch\u00ednh cho vi\u1ec7c xu\u1ea5t b\u1ea3n b\u00e1o Le Paria, c\u01a1 quan ng\u00f4n lu\u1eadn c\u1ee7a H\u1ed9i Li\u00ean hi\u1ec7p thu\u1ed9c \u0111\u1ecba, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c - 120","T\u1eac P 1 : 1890 - 1929 \u1ee6y vi\u00ean Th\u01b0\u1eddng tr\u1ef1c Ban Ch\u1ea5p h\u00e0nh H\u1ed9i, c\u00f9ng v\u1edbi Xt\u00eaphani v\u00e0 1922 Gut\u01a1noa \u0111\u01a1 Tury, h\u1ed9i vi\u00ean c\u1ee7a H\u1ed9i, \u0111\u00e3 vi\u1ebft L\u1eddi k\u00eau g\u1ecdi h\u00f4 h\u00e0o m\u1ecdi ng\u01b0\u1eddi h\u00e3y gia nh\u1eadp H\u1ed9i, g\u1eedi mua d\u00e0i h\u1ea1n b\u00e1o Le Paria - m\u1ed9t t\u1edd b\u00e1o c\u00f3 m\u1ee5c \u0111\u00edch \u0111\u1ea5u tranh \u201cv\u00ec l\u1ee3i \u00edch c\u1ee7a c\u00f4ng l\u00fd, s\u1ef1 th\u1eadt v\u00e0 ti\u1ebfn b\u1ed9\u201d. -\t T\u00e0i li\u1ec7u \u0111\u00e1nh m\u00e1y, ti\u1ebfng Ph\u00e1p. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i Vi\u1ec7n H\u1ed3 Ch\u00ed Minh v\u00e0 c\u00e1c l\u00e3nh t\u1ee5 c\u1ee7a \u0110\u1ea3ng. - \tH\u1ed3 Ch\u00ed Minh: To\u00e0n t\u1eadp, Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 2011, t.1, tr.488-489. Th\u00e1ng 2, ng\u00e0y 16 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c nh\u1eadn th\u01b0 m\u1eddi c\u1ee7a M\u00f4ngn\u00e9cvin - Th\u01b0 k\u00fd H\u1ed9i Li\u00ean hi\u1ec7p thu\u1ed9c \u0111\u1ecba \u0111\u1ec3 \u0111\u1ebfn h\u1ecdp t\u1ea1i s\u1ed1 28, \u0111\u1ea1i l\u1ed9 \u00c1cg\u00f4 (Argo) v\u00e0o ng\u00e0y 19-2-1922. T\u1ea1i cu\u1ed9c h\u1ecdp n\u00e0y \u0111\u00e3 quy\u1ebft \u0111\u1ecbnh ra \u0111\u1eddi t\u1edd b\u00e1o Le Paria. - \tM\u1eadt b\u00e1o c\u1ee7a Gh\u00e9tx\u0111\u01a1. T\u00e0i li\u1ec7u l\u01b0u t\u1ea1i Trung t\u00e2m L\u01b0u tr\u1eef h\u1ea3i ngo\u1ea1i (CAOM) t\u1ea1i Aix en Provence, h\u1ed3 s\u01a1 SLOFOM 15\/1. - \tThu Trang: Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u1edf Pari (1917 - 1923), Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 2002, tr.236-237. Th\u00e1ng 2, sau ng\u00e0y 18 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c nh\u1eadn th\u01b0 c\u1ee7a c\u1ee5 Phan Chu Trinh \u0111\u1ec1 ng\u00e0y 18-2-1922 g\u1eedi t\u1eeb M\u00e1cx\u00e2y. M\u1edf \u0111\u1ea7u, b\u1ee9c th\u01b0 n\u00f3i l\u00ean n\u1ed7i \u0111au c\u1ee7a nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi Vi\u1ec7t Nam xa T\u1ed5 qu\u1ed1c. \u201cT\u00f4i v\u1edbi anh m\u1ea5y n\u0103m r\u00f2ng c\u00f9ng s\u1ed1ng n\u01a1i \u0111\u1ea5t kh\u00e1ch qu\u00ea ng\u01b0\u1eddi, nh\u01b0ng m\u00e0 l\u00f2ng b\u1ecdn m\u00ecnh ch\u1eb3ng khi n\u00e0o qu\u00ean c\u00e1i c\u1ea3nh t\u01b0\u1ee3ng b\u00ean nh\u00e0. ... B\u1edfi c\u00e1i c\u1ea3nh th\u1ea5t qu\u1ed1c vong gia, l\u00f2ng d\u00e2n \u0111\u1ed3 th\u00e1n, n\u00ean c\u1ea3nh giang h\u1ed3 ch\u00fang m\u00ecnh l\u00e0m sao m\u00e0 ngu\u00f4i d\u1ea1 \u0111\u01b0\u1ee3c, h\u1ed3n T\u1ed5 qu\u1ed1c n\u1eb7ng tr\u0129u tr\u00ean vai, x\u00f3t v\u00ec qu\u1ed1c d\u00e2n \u0111\u1ed3ng b\u00e0o \u0111ang r\u00ean xi\u1ebft b\u1edfi c\u01b0\u1eddng quy\u1ec1n \u00e1p ch\u1ebf...\u201d. 121","H\u1ed2 CH\u00cd MINH B I \u00ca N N I \u00ca N T I \u1ec2 U S \u1eec B\u1ee9c th\u01b0 \u0111\u00e3 \u0111\u00e1nh gi\u00e1 vi\u1ec7c v\u1eadn \u0111\u1ed9ng nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi Ph\u00e1p c\u00f3 thi\u1ec7n ch\u00ed gi\u00fap \u0111\u1ee1 ng\u01b0\u1eddi Vi\u1ec7t Nam \u0111\u00e1nh \u0111\u1ed5 ch\u1ebf \u0111\u1ed9 th\u1ef1c d\u00e2n ch\u01b0a \u0111\u01b0\u1ee3c k\u1ebft qu\u1ea3 bao nhi\u00eau. N\u00f3i l\u00ean t\u00e2m nguy\u1ec7n c\u1ee7a nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi Vi\u1ec7t Nam y\u00eau n\u01b0\u1edbc, c\u1ee5 vi\u1ebft: \u201cXem th\u1ebf th\u00ec ng\u1eabm ngay \u0111\u01b0\u1ee3c r\u1eb1ng: m\u1ed9t ch\u1ee7ng t\u1ed9c mu\u1ed1n nh\u01b0 ch\u1ee7ng t\u1ed9c v\u0103n minh ch\u1ec9 c\u00f3 t\u1ef1 l\u1eadp t\u1ef1 c\u01b0\u1eddng\u201d. \u201cNh\u01b0ng ng\u00e0y nay vi\u1ec7c kh\u1edfi s\u1ef1 l\u1ea7n h\u1ed3i gi\u1ea3m \u0111i, b\u1edfi c\u00e1i d\u00e3 t\u00e2m c\u1ee7a h\u1ea1ng ng\u01b0\u1eddi d\u1ea1 th\u00fa, c\u1ee7a k\u1ebb \u0111\u1ea7u tr\u00e2u m\u1eb7t ng\u1ef1a, b\u1edfi thi\u1ebfu ng\u01b0\u1eddi h\u01b0\u1edbng \u0111\u1ea1o...\u201d. B\u1ee9c th\u01b0 c\u0169ng n\u00f3i r\u00f5 s\u1ef1 b\u1ea5t \u0111\u1ed3ng \u00fd ki\u1ebfn trong ph\u01b0\u01a1ng ph\u00e1p ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng: \u201cB\u1ea5y l\u00e2u nay t\u00f4i c\u00f9ng anh v\u00e0 anh Phan1) \u0111\u00e0m \u0111\u1ea1o nhi\u1ec1u vi\u1ec7c, m\u00e3i t\u1edbi b\u00e2y gi\u1edd anh c\u0169ng kh\u00f4ng \u01b0a c\u00e1i ph\u01b0\u01a1ng ph\u00e1p khai d\u00e2n tr\u00ed, ch\u1ea5n d\u00e2n kh\u00ed, h\u1eadu d\u00e2n sinh c\u1ee7a t\u00f4i. C\u00f2n t\u00f4i th\u1eddi l\u1ea1i kh\u00f4ng th\u00edch c\u00e1i ph\u01b0\u01a1ng ph\u00e1p ng\u1ecda ngo\u1ea1i chi\u00eau hi\u1ec1n, \u0111\u00e3i th\u1eddi \u0111\u1ed9t n\u1ed9i c\u1ee7a anh, v\u00e0 c\u1ea3 c\u00e1i ph\u01b0\u01a1ng ph\u00e1p d\u1ee5ng l\u00fd thuy\u1ebft th\u00e2u nh\u00e2n t\u00e2m c\u1ee7a anh Phan\u201d. Trong th\u01b0 c\u1ee5 t\u1ef1 v\u00ed m\u00ecnh \u201cng\u00e0y nay nh\u01b0 con ng\u1ef1a \u0111\u00e3 h\u1ebft n\u01b0\u1edbc t\u1ebf\u201d v\u00e0 b\u00e0y t\u1ecf s\u1ef1 kh\u00e2m ph\u1ee5c Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c: \u201cTh\u1ef1c t\u00ecnh t\u1eeb tr\u01b0\u1edbc t\u1edbi nay t\u00f4i ch\u1eb3ng khinh th\u1ecb anh, m\u00e0 t\u00f4i c\u00f2n ph\u1ee5c anh n\u1eefa l\u00e0 kh\u00e1c. T\u00f4i th\u1ef1c t\u00ecnh c\u00f3 sao n\u00f3i n\u1ea5y, kh\u00f4ng ton h\u00f3t anh t\u00ed n\u00e0o\u201d. B\u1ee9c th\u01b0 khuy\u00ean Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c: \u201cC\u00f3 ch\u00ed m\u01b0u l\u1ee3i quy\u1ec1n cho qu\u1ed1c d\u00e2n \u0111\u1ed3ng b\u00e0o, th\u00ec \u0111\u1eebng c\u00f3 d\u00f9ng c\u00e1i l\u1ed1i n\u01b0\u01a1ng n\u00e1u ngo\u1ea1i bang \u0111\u1ec3 rung chu\u00f4ng g\u00f5 tr\u1ed1ng, m\u00e0 ph\u1ea3i tr\u1edf v\u1ec1 trong th\u00f4n d\u00e3, h\u00f4 h\u00e0o qu\u1ed1c d\u00e2n \u0111\u1ed3ng b\u00e0o, \u0111\u1ed3ng t\u00e2m hi\u1ec7p l\u1ef1c \u0111\u00e1nh \u0111\u1ed5 c\u01b0\u1eddng quy\u1ec1n \u00e1p ch\u1ebf, \u1eaft l\u00e0 th\u00e0nh c\u00f4ng. Anh kh\u00f4ng nghe l\u1eddi t\u00f4i n\u00f3i, anh \u1edf ho\u00e0i b\u00ean n\u00e0y, c\u1ee9 c\u00e1i l\u1ed1i \u0111\u00f3 th\u00ec t\u00e0i n\u0103ng c\u1ee7a anh kh\u00e1c g\u00ec c\u00f4ng d\u00e3 tr\u00e0ng\u201d. 1)\tAnh Phan: t\u1ee9c c\u1ee5 Phan V\u0103n Tr\u01b0\u1eddng (B.T). 122","T\u1eac P 1 : 1890 - 1929 C\u1ee5 c\u00f2n n\u00eau t\u1ea5m g\u01b0\u01a1ng c\u1ee7a M\u00e1c v\u00e0 L\u00eanin: \u201cC\u1ee9 xem hai \u00f4ng 1922 M\u00e3, L\u00fd1) m\u00e0 anh t\u00f4n th\u1edd ch\u1ee7 ngh\u0129a, c\u00f3 \u00f4ng n\u00e0o d\u00f9ng c\u00e1i l\u1ed1i n\u01b0\u01a1ng n\u00e1u \u0111\u1ea5t ng\u01b0\u1eddi m\u00e0 l\u00e0m qu\u1ed1c s\u1ef1 cho m\u00ecnh, nh\u01b0 anh \u0111\u00e2u!\u201d... C\u1ee5 n\u00f3i: \u201cB\u1edfi th\u1ebf cho n\u00ean ph\u01b0\u01a1ng ph\u00e1p quy s\u00e0o gi\u00e1c th\u1ebf2) m\u00e0 anh l\u00e0m \u0111\u01b0\u1ee3c th\u00ec may m\u1eafn cho qu\u1ed1c d\u00e2n \u0111\u1ed3ng b\u00e0o ta bi\u1ebft nh\u01b0\u1eddng n\u00e0o. Gi\u1ea3 nh\u01b0 kh\u00f4ng l\u00e0m \u0111\u01b0\u1ee3c nh\u01b0 th\u1ebf th\u00ec t\u00e0i n\u0103ng c\u1ee7a anh \u1eaft l\u00e0 mai m\u1ed9t...\u201d. C\u1ee5 nh\u1eafc l\u1ea1i c\u00e1ch l\u00e0m c\u1ee7a c\u1ee5: Trong ho\u00e0n c\u1ea3nh c\u1ee5 th\u1ec3 c\u1ee7a \u0111\u1ea5t n\u01b0\u1edbc b\u1ecb \u0111\u00f4 h\u1ed9 c\u1ea7n ph\u1ea3i d\u1ef1a v\u00e0o thuy\u1ebft nh\u00e2n quy\u1ec1n \u0111\u1ec3 c\u00f4ng khai v\u1eadn \u0111\u1ed9ng qu\u1ea7n ch\u00fang. T\u1eeb \u0111\u1ea5u tranh c\u00f4ng khai h\u1ee3p l\u00fd, gi\u00e1c ng\u1ed9 qu\u1ea7n ch\u00fang, h\u00ecnh th\u00e0nh b\u1ea1o l\u1ef1c ch\u00ednh tr\u1ecb, \u201cd\u00e2n ch\u00fang \u0111\u00f4ng tay v\u1ed7 n\u00ean b\u1ed9p m\u00e0 \u0111\u00f2i l\u1ea1i l\u1ee3i quy\u1ec1n\u201d. B\u1ee9c th\u01b0 c\u00f3 \u0111o\u1ea1n k\u1ebft lu\u1eadn: \u201cAnh Nguy\u1ec5n, t\u00f4i t\u01b0\u1eddng t\u00e2m v\u1edbi anh \u0111\u00e3 r\u00f5 ngu\u1ed3n c\u01a1n. B\u00e2y gi\u1edd th\u00e2n t\u00f4i t\u1ee3 chim l\u1ed3ng c\u00e1 ch\u1eadu. V\u1ea3 l\u1ea1i c\u00e2y gi\u00e0 th\u00ec gi\u00f3 d\u1ec5 lay, ng\u01b0\u1eddi gi\u00e0 th\u00ec tr\u00ed l\u1eabn, c\u1ea3nh t\u00f4i nh\u01b0 hoa s\u1eafp t\u00e0n, hi\u1ec1m v\u00ec qu\u1ed1c ph\u00e1 gia vong m\u00e0 h\u01a1i t\u00e0n c\u0169ng ph\u1ea3i g\u00e0o cho h\u1ea3 d\u1ea1, may ra c\u00f3 t\u1ec9nh gi\u1ea5c h\u00f4n m\u00ea. C\u00f2n anh nh\u01b0 c\u00e2y \u0111\u01b0\u01a1ng l\u1ed9c, ngh\u1ecb l\u1ef1c c\u00f3 th\u1eeba, d\u00e0y c\u00f4ng h\u1ecdc h\u1ecfi, l\u00fd thuy\u1ebft tinh th\u00f4ng, nh\u01b0ng m\u00e0 anh ch\u1eb3ng nghe l\u1eddi t\u00f4i, anh c\u1ee9 quanh qu\u1ea9n b\u00ean n\u00e0y th\u1eddi l\u00e0m sao m\u00e0 t\u00e0i n\u0103ng c\u1ee7a anh thi th\u1ed1 \u0111\u01b0\u1ee3c? B\u1edfi v\u1eady t\u00f4i th\u00e0nh t\u00e2m khuy\u00ean anh, mong m\u1ecfi anh thay \u0111\u1ed5i c\u00e1i ph\u01b0\u01a1ng ph\u00e1p c\u0169 k\u1ef9 \u0111i, \u0111\u1ec3 m\u00e0 m\u01b0u \u0111\u1ed3 \u0111\u1ea1i s\u1ef1. T\u00f4i c\u1ea7u ch\u00fac anh th\u00e0nh c\u00f4ng v\u00e0 hy v\u1ecdng th\u1ea5y m\u1eb7t nhau \u1edf qu\u00ea h\u01b0\u01a1ng x\u1ee9 s\u1edf. Ng\u01b0\u1eddi b\u1ea1n k\u00ednh th\u01b0 Phan Chu Trinh\u201d. - \tL\u00ea Th\u1ecb Kinh: Phan Chu Trinh qua nh\u1eefng t\u01b0 li\u1ec7u m\u1edbi, Nxb. \u0110\u00e0 N\u1eb5ng, 2003, t.II, tr.349-356. 1) \tM\u00e3, L\u00fd: t\u1ee9c C. M\u00e1c v\u00e0 V.I. L\u00eanin (B.T). 2) \tQuy s\u00e0o gi\u00e1c th\u1ebf: tr\u1edf v\u1ec1 n\u01b0\u1edbc gi\u00e1c ng\u1ed9 \u0111\u1ed3ng b\u00e0o (B.T). 123","H\u1ed2 CH\u00cd MINH B I \u00ca N N I \u00ca N T I \u1ec2 U S \u1eec Th\u00e1ng 2, ng\u00e0y 20 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c d\u1ef1 \u0110\u1ea1i h\u1ed9i \u0110\u1ea3ng C\u1ed9ng s\u1ea3n v\u00f9ng Xen t\u1ed5 ch\u1ee9c t\u1ea1i Ph\u00f2ng h\u1ecdp c\u1ee7a th\u1ecb x\u00e3 M\u00f4ngt\u01a1r\u01a1i (Montreuil). Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c d\u1ef1 l\u1ec5 truy \u0111i\u1ec7u Luid\u01a1 Misen (Louise Michel) t\u1ea1i ngh\u0129a trang L\u01a1valoa Per\u00ea (Levallois Perret) c\u00f9ng v\u1edbi nh\u00f3m X\u00e3 h\u1ed9i \u0111\u1ec3 t\u01b0\u1edfng nh\u1edb ng\u01b0\u1eddi qu\u00e1 c\u1ed1. - \tThu Trang: Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u1edf Pari (1917 - 1923), Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 2002, tr.237. Th\u00e1ng 3, ng\u00e0y 18 Truy\u1ec7n ng\u1eafn k\u00fd b\u00fat danh CULIXE (Ng\u01b0\u1eddi phu k\u00e9o xe) d\u1ecbch gi\u1ea3 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c, nhan \u0111\u1ec1 R\u1ee7i ro (\u0111\u1ea7u \u0111\u1ec1 ph\u1ee5 C\u1ea3nh sinh ho\u1ea1t c\u1ee7a th\u1ee3 thuy\u1ec1n An Nam) \u0111\u0103ng tr\u00ean b\u00e1o L\u2019Humanit\u00e9. C\u00e2u chuy\u1ec7n k\u1ec3 v\u1ec1 n\u1ed7i long \u0111ong, kh\u1ed1n kh\u1ed5 c\u1ee7a m\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi cu li k\u00e9o xe b\u1ea3n x\u1ee9 \u0111i ki\u1ebfm kh\u00e1ch d\u01b0\u1edbi c\u00e1i n\u1eafng \u0111\u1ed5 h\u1ed9t c\u1ee7a x\u1ee9 Nam K\u1ef3. Anh ta \u0111\u00e3 h\u00fd h\u1eedng khi g\u1eb7p \u0111\u01b0\u1ee3c \u201cm\u1ed9t cha \u0111\u1ea1o \u0111\u00e1ng k\u00ednh\u201d, nh\u01b0ng l\u1ea1i ph\u1ea3i b\u1ecf ch\u1ea1y v\u00ec \u201ccon ng\u01b0\u1eddi th\u00e1nh thi\u1ec7n l\u1ea1i mu\u1ed1n \u0111\u1eb7t ch\u00e2n l\u00ean m\u00f4ng t\u00f4i\u201d. Anh ta g\u1eb7p \u0111\u01b0\u1ee3c v\u1ecb kh\u00e1ch th\u1ee9 hai - \u0111\u00f3 l\u00e0 m\u1ed9t \u00f4ng T\u00e2y, m\u1ed9t th\u1ee7y th\u1ee7 l\u00e3o luy\u1ec7n, \u201cm\u1ed9t ng\u01b0\u1eddi t\u1ed1t b\u1ee5ng, anh ta ch\u1eb3ng h\u1ec1 m\u1eb7c c\u1ea3 gi\u00e1 c\u1ea3\u201d, nh\u01b0ng \u0111\u1ebfn n\u01a1i, v\u1ecb kh\u00e1ch \u0111\u00e3 \u201cb\u1ecf \u0111i, t\u1ec9nh b\u01a1, ch\u1eb3ng h\u1ec1 c\u00f3 \u00fd \u0111\u1ecbnh tr\u1ea3 th\u00f9 lao\u201d, v\u00e0 khi ng\u01b0\u1eddi cu li xe \u0111\u00f2i h\u1eafn tr\u1ea3 ti\u1ec1n th\u00ec \u201ctay ph\u1ea3i h\u1eafn th\u00f2 v\u00e0o t\u00fai v\u00e0 r\u00fat ra m\u1ed9t... kh\u1ea9u s\u00fang l\u1ee5c. V\u0169 kh\u00ed c\u1ee7a v\u0103n minh h\u00f9ng h\u1ed3n th\u00e9t l\u00ean: Pan! Pan!\u201d. L\u1ea1i m\u1ed9t l\u1ea7n n\u1eefa x\u00f4i h\u1ecfng b\u1ecfng kh\u00f4ng! Th\u00f4ng qua c\u00e2u chuy\u1ec7n, t\u00e1c gi\u1ea3 mu\u1ed1n n\u00eau l\u00ean t\u00ecnh c\u1ea3nh sinh ho\u1ea1t c\u1ee7a th\u1ee3 thuy\u1ec1n An Nam. - \tB\u00e1o L\u2019Humanit\u00e9, ng\u00e0y 18-3-1922. - \tH\u1ed3 Ch\u00ed Minh: To\u00e0n t\u1eadp, Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 2011, t.1, tr.72-74. Th\u00e1ng 4, ng\u00e0y 1 B\u00e1o Le Paria do Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c - m\u1ed9t trong nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi s\u00e1ng l\u1eadp, ra s\u1ed1 \u0111\u1ea7u ti\u00ean. 124","T\u1eac P 1 : 1890 - 1929 T\u1edd b\u00e1o \u0111\u01b0\u1ee3c in tr\u00ean kh\u1ed5 gi\u1ea5y 36 x 50cm. 1922 Ph\u00eda tr\u00ean, b\u00ean c\u1ea1nh t\u00ean ch\u00ednh c\u1ee7a t\u1edd b\u00e1o b\u1eb1ng ch\u1eef Ph\u00e1p: Le Paria c\u00f2n c\u00f3 t\u00ean b\u00e1o b\u1eb1ng ch\u1eef Ar\u1eadp \u1edf b\u00ean tr\u00e1i v\u00e0 ch\u1eef H\u00e1n \u1edf b\u00ean ph\u1ea3i: Lao \u0111\u1ed9ng b\u00e1o. Ti\u00eau \u0111\u1ec1 c\u1ee7a b\u00e1o l\u00e0 Di\u1ec5n \u0111\u00e0n c\u1ee7a c\u00e1c d\u00e2n t\u1ed9c thu\u1ed9c \u0111\u1ecba1). \u0110\u1ecba ch\u1ec9 c\u1ee7a t\u1edd b\u00e1o: s\u1ed1 16 ph\u1ed1 Gi\u1eafcc\u01a1 Cal\u00f4 (Jacques Calot), Pari VI2). S\u1ed1 1 c\u00f3 \u0111\u0103ng L\u1eddi k\u00eau g\u1ecdi, n\u00eau r\u00f5 m\u1ee5c \u0111\u00edch, t\u00f4n ch\u1ec9 c\u1ee7a t\u1edd b\u00e1o: B\u00e1o Le Paria ra \u0111\u1eddi do s\u1ef1 th\u00f4ng c\u1ea3m chung c\u1ee7a c\u00e1c \u0111\u1ed3ng ch\u00ed \u1edf B\u1eafc Phi, Trung Phi v\u00e0 T\u00e2y Phi thu\u1ed9c Ph\u00e1p, \u1edf Ma\u0111ag\u00e1txca, \u1edf \u0110\u00f4ng D\u01b0\u01a1ng, \u0102ngti v\u00e0 Guyann\u01a1. B\u00e1o Le Paria t\u1ed1 c\u00e1o s\u1ef1 l\u1ea1m quy\u1ec1n v\u1ec1 ch\u00ednh tr\u1ecb, \u0111\u1ed9c \u0111o\u00e1n v\u1ec1 h\u00e0nh ch\u00ednh, b\u00f3c l\u1ed9t v\u1ec1 kinh t\u1ebf m\u00e0 nh\u00e2n d\u00e2n tr\u00ean c\u00e1c l\u00e3nh th\u1ed5 r\u1ed9ng l\u1edbn \u1edf h\u1ea3i ngo\u1ea1i l\u00e0 n\u1ea1n nh\u00e2n. B\u00e1o k\u00eau g\u1ecdi h\u1ecd \u0111o\u00e0n k\u1ebft l\u1ea1i \u0111\u1ec3 \u0111\u1ea5u tranh cho s\u1ef1 ti\u1ebfn b\u1ed9 v\u1ec1 v\u1eadt ch\u1ea5t v\u00e0 tinh th\u1ea7n c\u1ee7a ch\u00ednh h\u1ecd, h\u00f4 h\u00e0o h\u1ecd t\u1ed5 ch\u1ee9c l\u1ea1i nh\u1eb1m m\u1ee5c \u0111\u00edch gi\u1ea3i ph\u00f3ng nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi b\u1ecb \u00e1p b\u1ee9c kh\u1ecfi nh\u1eefng l\u1ef1c l\u01b0\u1ee3ng th\u1ed1ng tr\u1ecb, th\u1ef1c hi\u1ec7n t\u00ecnh y\u00eau th\u01b0\u01a1ng v\u00e0 h\u1eefu \u00e1i. \u201cB\u00e1o Le Paria l\u00e0 v\u0169 kh\u00ed \u0111\u1ec3 chi\u1ebfn \u0111\u1ea5u. S\u1ee9 m\u1ea1ng c\u1ee7a n\u00f3 \u0111\u00e3 r\u00f5 r\u00e0ng: Gi\u1ea3i ph\u00f3ng con ng\u01b0\u1eddi\u201d. Tr\u00ean trang nh\u1ea5t s\u1ed1 b\u00e1o n\u00e0y c\u00f3 \u0111\u0103ng th\u00f4ng b\u00e1o v\u1ec1 \u0111\u1ec1 t\u00e0i S\u00e2n kh\u1ea5u Vi\u1ec7t Nam do Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c tr\u00ecnh b\u00e0y trong ch\u01b0\u01a1ng tr\u00ecnh sinh ho\u1ea1t th\u00e1ng 4-1922 c\u1ee7a C\u00e2u l\u1ea1c b\u1ed9 Ph\u00f4bua. - \tB\u00e1o Le Paria, s\u1ed1 1, ng\u00e0y 1-4-1922. 1)\tTi\u00eau \u0111\u1ec1 n\u00e0y v\u1ec1 sau c\u00f3 thay \u0111\u1ed5i: - T\u1eeb s\u1ed1 21 (th\u00e1ng 12-1923) \u0111\u1ebfn s\u1ed1 35 (th\u00e1ng 5-1925) ti\u00eau \u0111\u1ec1 ghi: Di\u1ec5n \u0111\u00e0n c\u1ee7a v\u00f4 s\u1ea3n thu\u1ed9c \u0111\u1ecba. - S\u1ed1 36 - 37 (th\u00e1ng 9 v\u00e0 th\u00e1ng 10-1925) ti\u00eau \u0111\u1ec1 ghi: C\u01a1 quan c\u1ee7a c\u00e1c d\u00e2n t\u1ed9c b\u1ecb \u00e1p b\u1ee9c \u1edf thu\u1ed9c \u0111\u1ecba. - S\u1ed1 38 (th\u00e1ng 4-1926) ti\u00eau \u0111\u1ec1 ghi: C\u01a1 quan c\u1ee7a H\u1ed9i Li\u00ean hi\u1ec7p thu\u1ed9c \u0111\u1ecba. 2)\tT\u1eeb s\u1ed1 8 (th\u00e1ng 11-1922) tr\u00ean b\u00e1o ghi tr\u1ee5 s\u1edf: s\u1ed1 3 ph\u1ed1 M\u00e1cs\u00ea \u0111\u00ea Pat\u01a1ri\u00e1cs\u01a1 (March\u00e9 des Patriarches), Qu\u1eadn 5, Pari. 125","H\u1ed2 CH\u00cd MINH B I \u00ca N N I \u00ca N T I \u1ec2 U S \u1eec Th\u00e1ng 4, ng\u00e0y 30 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u0111\u00e3 d\u1ef1 m\u1ed9t bu\u1ed5i bi\u1ec3u t\u00ecnh c\u1ee7a c\u1ed9ng s\u1ea3n t\u1ea1i v\u00f9ng C\u01a1lisi (Clichy). - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a Gh\u00e9tx\u0111\u01a1. T\u00e0i li\u1ec7u l\u01b0u t\u1ea1i Trung t\u00e2m L\u01b0u tr\u1eef h\u1ea3i ngo\u1ea1i (CAOM) t\u1ea1i Aix en Provence, h\u1ed3 s\u01a1 SLOTFOM 15\/1. - \tL\u00ea Th\u1ecb Kinh: Phan Chu Trinh qua nh\u1eefng t\u01b0 li\u1ec7u m\u1edbi, Nxb. \u0110\u00e0 N\u1eb5ng, 2003, t.II, tr.386. M\u00f9a h\u1ea1 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c g\u1eb7p v\u00e0 l\u00e0m quen v\u1edbi m\u1ed9t s\u1ed1 thanh ni\u00ean Trung Qu\u1ed1c \u0111ang h\u1ecdc \u1edf Pari. Ng\u01b0\u1eddi g\u1eb7p \u0111\u1ea7u ti\u00ean l\u00e0 Ti\u00eau Tam. Sau \u0111\u00f3, th\u00eam Chu \u00c2n Lai, L\u00fd Ph\u00fa Xu\u00e2n, \u0110\u1eb7ng Ti\u1ec3u B\u00ecnh, Tri\u1ec7u Th\u1ebf Vi\u00eam, Th\u00e1i H\u00f2a S\u00e2m, v.v.. - \tH\u1ed3i k\u00fd c\u1ee7a Ti\u00eau Tam (Cao \u0110\u00e0m ghi): Nh\u00e2n d\u00e2n nh\u1eadt b\u00e1o (Trung Qu\u1ed1c), ng\u00e0y 18-5-1982. - \tHo\u00e0ng Tranh: H\u1ed3 Ch\u00ed Minh v\u00e0 Trung Qu\u1ed1c (b\u1ea3n ti\u1ebfng Trung Qu\u1ed1c), Nxb. Gi\u1ea3i ph\u00f3ng qu\u00e2n, B\u1eafc Kinh, 1987, tr.6-7. Th\u00e1ng 5, ng\u00e0y 1 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c b\u1eaft \u0111\u1ea7u l\u00e0m th\u1ee3 \u1ea3nh cho \u00f4ng Len\u00ea (Lain\u00e9) \u1edf nh\u00e0 s\u1ed1 7 ng\u00f5 C\u00f4ngpoanh. Ng\u01b0\u1eddi \u0111\u1ec1 ngh\u1ecb \u0111\u01b0\u1ee3c l\u00e0m c\u00f4ng nh\u1eadt v\u00e0 c\u00f3 th\u1ec3 ngh\u1ec9 bu\u1ed5i chi\u1ec1u \u0111\u1ec3 l\u00e0m vi\u1ec7c ri\u00eang. C\u00f9ng ng\u00e0y, b\u00e0i vi\u1ebft c\u1ee7a Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c nhan \u0111\u1ec1 \u0110\u1ed9ng v\u1eadt h\u1ecdc, \u0111\u0103ng tr\u00ean b\u00e1o Le Paria, s\u1ed1 2. B\u00e0i b\u00e1o cho bi\u1ebft, trong gi\u1edbi \u0111\u1ed9ng v\u1eadt ng\u00e0y nay, c\u00f2n c\u00f3 m\u1ed9t lo\u00e0i v\u1eadt \u201cc\u00f3 th\u1ec3 \u0111\u01b0\u1ee3c li\u1ec7t v\u00e0o h\u00e0ng \u0111\u1ea7u trong gi\u1edbi \u0111\u1ed9ng v\u1eadt\u201d do s\u1ed1 l\u01b0\u1ee3ng v\u00e0 ch\u1ea5t l\u01b0\u1ee3ng c\u1ee7a n\u00f3. Lo\u00e0i \u0111\u1ed9ng v\u1eadt n\u00e0y c\u00f3 ngu\u1ed3n g\u1ed1c l\u00e2u \u0111\u1eddi nh\u01b0 ngu\u1ed3n g\u1ed1c lo\u00e0i ng\u01b0\u1eddi, c\u1ea5u t\u1ea1o th\u1ec3 ch\u1ebf h\u1ebft s\u1ee9c k\u1ef3 l\u1ea1, da m\u00e0u v\u00e0ng ho\u1eb7c m\u00e0u \u0111en ch\u1ee9 \u00edt khi tr\u1eafng, \u0111i b\u1eb1ng hai ch\u00e2n, s\u1ed1ng \u1edf m\u1ed9t \u0111\u1ecba b\u00e0n r\u1ea5t r\u1ed9ng tr\u00ean tr\u00e1i \u0111\u1ea5t, th\u1ecbt c\u1ee7a n\u00f3 kh\u00f4ng \u0103n 126","T\u1eac P 1 : 1890 - 1929 \u0111\u01b0\u1ee3c, nh\u01b0ng m\u00e1u v\u00e0 m\u1ed3 h\u00f4i c\u1ee7a n\u00f3 l\u1ea1i l\u00e0 \u201cnh\u1eefng th\u1ee9 kh\u00f4ng 1922 th\u1ec3 thi\u1ebfu \u0111\u1ec3 l\u00e0m b\u00e9o nh\u1eefng c\u00e1i m\u00e1y l\u00e0m d\u1ed3i th\u1ecbt\u201d. C\u00e1i gi\u1ed1ng v\u1eadt k\u1ef3 d\u1ecb \u0111\u00f3, theo t\u00e1c gi\u1ea3 b\u00e0i b\u00e1o, c\u00f3 t\u00ean khoa h\u1ecdc l\u00e0 \u201cD\u00e2n b\u1ea3n x\u1ee9 thu\u1ed9c \u0111\u1ecba (Colonial Indig\u00e9na)1) nh\u01b0ng t\u00f9y theo t\u1eebng v\u00f9ng m\u00e0 n\u00f3 c\u00f3 t\u00ean g\u1ecdi kh\u00e1c nhau: ng\u01b0\u1eddi An Nam, ng\u01b0\u1eddi Mang\u00e1t, ng\u01b0\u1eddi Angi\u00eari, ng\u01b0\u1eddi \u1ea4n \u0110\u1ed9, v.v..\u201d. C\u00f9ng ng\u00e0y, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c nh\u1eadn m\u1ed9t th\u01b0 m\u1eddi k\u00fd t\u00ean M\u00f4ngn\u00e9cvin d\u1ef1 cu\u1ed9c h\u1ecdp c\u1ee7a H\u1ed9i Li\u00ean hi\u1ec7p thu\u1ed9c \u0111\u1ecba tri\u1ec7u t\u1eadp t\u1ea1i s\u1ed1 16 Xanh X\u00eav\u00earanh (St S\u00e9v\u00e9rin), Lib\u01a1reri P\u00f4xtivixt\u01a1 (Librairie Postiviste). Bu\u1ed5i t\u1ed1i, Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c \u0111\u00e3 d\u1ef1 cu\u1ed9c m\u00edt tinh k\u1ef7 ni\u1ec7m ng\u00e0y 1-5 t\u1ea1i s\u1ed1 33 ph\u1ed1 La G\u01a1r\u0103nggi\u01a1 \u00f4 Benl\u01a1 (La Grange aux Belles). - \tB\u00e1o c\u00e1o s\u1ed1 396.SR, ng\u00e0y 30-5-1922 c\u1ee7a S\u1edf C\u1ea3nh s\u00e1t Pari. T\u00e0i li\u1ec7u l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. - \tB\u00e1o Le Paria, s\u1ed1 2, ng\u00e0y 1-5-1922. - \tNguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c: Nh\u1eefng b\u00e0i \u0111\u0103ng tr\u00ean b\u00e1o Le Paria, Nxb. S\u1ef1 th\u1eadt, H\u00e0 N\u1ed9i, 1987, tr.13-16. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a Gh\u00e9tx\u0111\u01a1. T\u00e0i li\u1ec7u l\u01b0u t\u1ea1i Trung t\u00e2m L\u01b0u tr\u1eef h\u1ea3i ngo\u1ea1i (CAOM) t\u1ea1i Aix en Provence, h\u1ed3 s\u01a1 SLOTFOM 15\/1. - \tL\u00ea Th\u1ecb Kinh: Phan Chu Trinh qua nh\u1eefng t\u01b0 li\u1ec7u m\u1edbi, Nxb. \u0110\u00e0 N\u1eb5ng, 2003, t.II, tr.386. - \tH\u1ed3 Ch\u00ed Minh: To\u00e0n t\u1eadp, Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 2011, t.1, tr.75-77. Th\u00e1ng 5, ng\u00e0y 7 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c h\u1ecdp Chi b\u1ed9 Qu\u1eadn 17 \u0110\u1ea3ng C\u1ed9ng s\u1ea3n Ph\u00e1p t\u1ea1i ph\u00f2ng \u0110\u1ecba C\u1ea7u. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u00eadir\u00ea. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. 1)\tPh\u1ecfng theo c\u00e1ch c\u1ee7a c\u00e1c nh\u00e0 sinh v\u1eadt h\u1ecdc d\u00f9ng ti\u1ebfng Latinh \u0111\u1ec3 \u0111\u1eb7t t\u00ean khoa h\u1ecdc cho nh\u1eefng gi\u1ed1ng lo\u00e0i \u0111\u1ed9ng v\u1eadt v\u00e0 th\u1ef1c v\u1eadt (B.T). 127","H\u1ed2 CH\u00cd MINH B I \u00ca N N I \u00ca N T I \u1ec2 U S \u1eec Th\u00e1ng 5, ng\u00e0y 14 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c d\u1ef1 cu\u1ed9c m\u00edt tinh ph\u1ea3n \u0111\u1ed1i chi\u1ebfn tranh do \u0110\u1ea3ng C\u1ed9ng s\u1ea3n Ph\u00e1p v\u00e0 C\u00f4ng \u0111o\u00e0n c\u00e1ch m\u1ea1ng qu\u1eadn Xen t\u1ed5 ch\u1ee9c \u1edf Med\u00f4ng \u0111\u00ea Ph\u00ea\u0111\u00earaxi\u00f4ng (Maison des F\u00e9d\u00e9rations), s\u1ed1 33 ph\u1ed1 La G\u01a1r\u0103nggi\u01a1 \u00f4 Benl\u01a1. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u00eadir\u00ea. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 5, ng\u00e0y 24 Tuy\u00ean ng\u00f4n c\u1ee7a H\u1ed9i Li\u00ean hi\u1ec7p thu\u1ed9c \u0111\u1ecba do Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c th\u1ea3o \u0111\u00e3 \u0111\u01b0\u1ee3c th\u00f4ng qua t\u1ea1i H\u1ed9i \u0111\u1ed3ng Nghi\u00ean c\u1ee9u v\u1ea5n \u0111\u1ec1 thu\u1ed9c \u0111\u1ecba c\u1ee7a H\u1ed9i Li\u00ean hi\u1ec7p thu\u1ed9c \u0111\u1ecba1). Tuy\u00ean ng\u00f4n n\u00eau r\u00f5 m\u1ee5c \u0111\u00edch c\u1ee7a H\u1ed9i l\u00e0 t\u1eadp h\u1ee3p m\u1ecdi ng\u01b0\u1eddi d\u00e2n thu\u1ed9c \u0111\u1ecba c\u01b0 tr\u00fa tr\u00ean \u0111\u1ea5t Ph\u00e1p nh\u1eb1m t\u1ed1 c\u00e1o tr\u01b0\u1edbc d\u01b0 lu\u1eadn nh\u1eefng t\u1ed9i \u00e1c c\u1ee7a ch\u1ee7 ngh\u0129a th\u1ef1c d\u00e2n, tuy\u00ean truy\u1ec1n gi\u00e1c ng\u1ed9 nh\u00e2n d\u00e2n c\u00e1c thu\u1ed9c \u0111\u1ecba \u0111\u1ee9ng l\u00ean t\u1ef1 gi\u1ea3i ph\u00f3ng. H\u1ed9i \u0111o\u00e0n k\u1ebft nh\u00e2n d\u00e2n c\u00e1c n\u01b0\u1edbc thu\u1ed9c \u0111\u1ecba trong m\u1eb7t tr\u1eadn chung ch\u1ed1ng ch\u1ee7 ngh\u0129a \u0111\u1ebf qu\u1ed1c v\u00e0 x\u00e2y d\u1ef1ng quan h\u1ec7 \u0111o\u00e0n k\u1ebft chi\u1ebfn \u0111\u1ea5u gi\u1eefa nh\u00e2n d\u00e2n c\u00e1c n\u01b0\u1edbc thu\u1ed9c \u0111\u1ecba v\u1edbi giai c\u1ea5p c\u00f4ng nh\u00e2n v\u00e0 nh\u00e2n d\u00e2n lao \u0111\u1ed9ng Ph\u00e1p. Tuy\u00ean ng\u00f4n c\u00f3 \u0111o\u1ea1n vi\u1ebft: \u201cAnh em ph\u1ea3i l\u00e0m th\u1ebf n\u00e0o \u0111\u1ec3 \u0111\u01b0\u1ee3c gi\u1ea3i ph\u00f3ng? V\u1eadn d\u1ee5ng c\u00f4ng th\u1ee9c c\u1ee7a C\u00e1c M\u00e1c ch\u00fang t\u00f4i xin n\u00f3i v\u1edbi anh em r\u1eb1ng, c\u00f4ng cu\u1ed9c gi\u1ea3i ph\u00f3ng anh em ch\u1ec9 c\u00f3 th\u1ec3 th\u1ef1c hi\u1ec7n \u0111\u01b0\u1ee3c b\u1eb1ng s\u1ef1 n\u1ed7 l\u1ef1c c\u1ee7a b\u1ea3n th\u00e2n anh em. H\u1ed9i Li\u00ean hi\u1ec7p thu\u1ed9c \u0111\u1ecba th\u00e0nh l\u1eadp ch\u00ednh l\u00e0 \u0111\u1ec3 gi\u00fap \u0111\u1ee1 anh em trong c\u00f4ng cu\u1ed9c \u1ea5y\u201d. Cu\u1ed1i c\u00f9ng, Tuy\u00ean ng\u00f4n k\u00eau g\u1ecdi: \u201cH\u1ee1i c\u00e1c b\u1ea1n b\u1ecb \u00e1p b\u1ee9c \u1edf ch\u00ednh qu\u1ed1c! Giai c\u1ea5p t\u01b0 s\u1ea3n trong n\u01b0\u1edbc c\u00e1c b\u1ea1n \u0111\u00e3 l\u1eeba d\u1ed1i c\u00e1c b\u1ea1n, d\u00f9ng c\u00e1c b\u1ea1n l\u00e0m c\u00f4ng c\u1ee5 \u0111i 1) H\u1ed9i \u0111\u1ed3ng n\u00e0y do Xar\u1ed1t (Sarotte) ng\u01b0\u1eddi M\u00e1ctin\u00edch (Martinique) \u0111\u1ee9ng \u0111\u1ea7u \u0111\u01b0\u1ee3c t\u1eadp h\u1ee3p t\u1eeb th\u00e1ng 6-1921 (B.T). 128","T\u1eac P 1 : 1890 - 1929 x\u00e2m l\u01b0\u1ee3c \u0111\u1ea5t n\u01b0\u1edbc ch\u00fang t\u00f4i. Ng\u00e0y nay, v\u1eabn d\u00f9ng c\u00e1i ch\u00ednh 1922 s\u00e1ch qu\u1ef7 quy\u1ec7t \u1ea5y, giai c\u1ea5p t\u01b0 s\u1ea3n n\u01b0\u1edbc c\u00e1c b\u1ea1n l\u1ea1i \u0111\u1ecbnh d\u00f9ng ch\u00fang t\u00f4i \u0111\u1ec3 \u0111\u00e0n \u00e1p m\u1ecdi c\u1ed1 g\u1eafng t\u1ef1 gi\u1ea3i ph\u00f3ng c\u1ee7a c\u00e1c b\u1ea1n. \u0110\u1ee9ng tr\u01b0\u1edbc ch\u1ee7 ngh\u0129a t\u01b0 b\u1ea3n v\u00e0 ch\u1ee7 ngh\u0129a \u0111\u1ebf qu\u1ed1c, quy\u1ec1n l\u1ee3i c\u1ee7a ch\u00fang ta l\u00e0 th\u1ed1ng nh\u1ea5t, c\u00e1c b\u1ea1n h\u00e3y nh\u1edb l\u1eddi k\u00eau g\u1ecdi c\u1ee7a C\u00e1c M\u00e1c: \u201cV\u00f4 s\u1ea3n t\u1ea5t c\u1ea3 c\u00e1c n\u01b0\u1edbc, \u0111o\u00e0n k\u1ebft l\u1ea1i!\u201d H\u1ed9i Li\u00ean hi\u1ec7p thu\u1ed9c \u0111\u1ecba\u201d. - \tTuy\u00ean ng\u00f4n c\u1ee7a H\u1ed9i Li\u00ean hi\u1ec7p thu\u1ed9c \u0111\u1ecba. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. - \tNguy\u1ec5n Th\u00e0nh: Ch\u1ee7 t\u1ecbch H\u1ed3 Ch\u00ed Minh \u1edf Ph\u00e1p, Nxb. Th\u00f4ng tin l\u00fd lu\u1eadn, H\u00e0 N\u1ed9i, 1988, tr.95. Th\u00e1ng 5, ng\u00e0y 25 B\u00e0i vi\u1ebft c\u1ee7a Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c, nhan \u0111\u1ec1 M\u1ea5y \u00fd ngh\u0129 v\u1ec1 v\u1ea5n \u0111\u1ec1 thu\u1ed9c \u0111\u1ecba, \u0111\u0103ng tr\u00ean b\u00e1o L\u2019Humanit\u00e9. T\u00e1c gi\u1ea3 b\u00e0i b\u00e1o cho r\u1eb1ng \u0110\u1ea3ng C\u1ed9ng s\u1ea3n Ph\u00e1p c\u1ea7n ph\u1ea3i c\u00f3 m\u1ed9t k\u1ebf ho\u1ea1ch ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng \u0111\u00fang \u0111\u1eafn, m\u1ed9t ch\u00ednh s\u00e1ch thi\u1ebft th\u1ef1c v\u00e0 c\u00f3 hi\u1ec7u qu\u1ea3 \u0111\u1ed1i v\u1edbi v\u1ea5n \u0111\u1ec1 thu\u1ed9c \u0111\u1ecba, ch\u1ee9 kh\u00f4ng th\u1ec3 th\u1ecfa m\u00e3n v\u1edbi nh\u1eefng b\u1ea3n tuy\u00ean ng\u00f4n n\u1eb7ng v\u1ec1 t\u00ecnh c\u1ea3m, v\u00e0 n\u00eau l\u00ean nh\u1eefng kh\u00f3 kh\u0103n ch\u1ee7 y\u1ebfu trong ho\u1ea1t \u0111\u1ed9ng c\u1ee7a \u0110\u1ea3ng hi\u1ec7n t\u1ea1i nh\u01b0 di\u1ec7n t\u00edch c\u00e1c thu\u1ed9c \u0111\u1ecba r\u1ea5t r\u1ed9ng; t\u00ecnh tr\u1ea1ng th\u1edd \u01a1 c\u1ee7a giai c\u1ea5p v\u00f4 s\u1ea3n ch\u00ednh qu\u1ed1c \u0111\u1ed1i v\u1edbi c\u00e1c thu\u1ed9c \u0111\u1ecba; t\u00ecnh tr\u1ea1ng d\u1ed1t n\u00e1t c\u1ee7a ng\u01b0\u1eddi d\u00e2n b\u1ea3n x\u1ee9; nh\u1eefng th\u00e0nh ki\u1ebfn t\u1eeb c\u1ea3 hai ph\u00eda gi\u1eefa c\u00f4ng nh\u00e2n ch\u00ednh qu\u1ed1c v\u1edbi d\u00e2n b\u1ea3n x\u1ee9; s\u1ef1 \u0111\u00e0n \u00e1p d\u00e3 man c\u1ee7a b\u1ecdn th\u1ef1c d\u00e2n Ph\u00e1p. B\u00e0i b\u00e1o k\u1ebft lu\u1eadn: \u201cTr\u01b0\u1edbc nh\u1eefng kh\u00f3 kh\u0103n \u1ea5y, \u0110\u1ea3ng ph\u1ea3i l\u00e0m g\u00ec? T\u0103ng c\u01b0\u1eddng c\u00f4ng t\u00e1c tuy\u00ean truy\u1ec1n c\u1ee7a \u0110\u1ea3ng \u0111\u1ec3 kh\u1eafc ph\u1ee5c\u201d. - \tB\u00e1o L\u2019Humanit\u00e9, ng\u00e0y 25-5-1922. - \tH\u1ed3 Ch\u00ed Minh: To\u00e0n t\u1eadp, Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 2011, t.1, tr.79-82. 129","H\u1ed2 CH\u00cd MINH B I \u00ca N N I \u00ca N T I \u1ec2 U S \u1eec Th\u00e1ng 5, ng\u00e0y 29 B\u00e0i vi\u1ebft c\u1ee7a Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c, nhan \u0111\u1ec1 D\u01b0\u1edbi cu\u1ed9c \u201ckhai h\u00f3a cao c\u1ea3\u201d, \u0111\u0103ng tr\u00ean b\u00e1o La Vie Ouvri\u00e8re. T\u00e1c gi\u1ea3 n\u00eau m\u1ed9t s\u1ed1 d\u1eabn ch\u1ee9ng c\u1ee5 th\u1ec3 v\u1ec1 s\u1ef1 \u0111\u1ed1i x\u1eed d\u00e3 man c\u1ee7a b\u1ecdn th\u1ef1c d\u00e2n Ph\u00e1p \u0111\u1ed1i v\u1edbi nh\u00e2n d\u00e2n c\u00e1c n\u01b0\u1edbc thu\u1ed9c \u0111\u1ecba, \u0111\u1ec3 v\u1ea1ch tr\u1ea7n lu\u1eadn \u0111i\u1ec7u b\u1ecbp b\u1ee3m \u201cs\u1ef1 nghi\u1ec7p khai h\u00f3a cao c\u1ea3\u201d c\u1ee7a Anbe Xar\u00f4 - B\u1ed9 tr\u01b0\u1edfng B\u1ed9 Thu\u1ed9c \u0111\u1ecba Ph\u00e1p, khi \u00f4ng ta tuy\u00ean b\u1ed1 v\u1edbi nh\u00f3m thu\u1ed9c \u0111\u1ecba trong H\u1ea1 ngh\u1ecb vi\u1ec7n Ph\u00e1p. - \tB\u00e1o La Vie Ouvri\u00e8re, ng\u00e0y 29-5-1922. - \tH\u1ed3 Ch\u00ed Minh: To\u00e0n t\u1eadp, Nxb. Ch\u00ednh tr\u1ecb qu\u1ed1c gia, H\u00e0 N\u1ed9i, 2011, t.1, tr.82-83. Th\u00e1ng 5, ng\u00e0y 30 Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c d\u1ef1 cu\u1ed9c m\u00edt tinh do \u0110\u1ea3ng C\u1ed9ng s\u1ea3n Ph\u00e1p t\u1ed5 ch\u1ee9c t\u1ea1i ph\u00f2ng Pranhtania (Printania) s\u1ed1 123 \u0111\u1ea1i l\u1ed9 C\u01a1lisi (Clichy) \u0111\u1ec3 ph\u1ea3n \u0111\u1ed1i chi\u1ebfn tranh. T\u1ea1i cu\u1ed9c m\u00edt tinh, M\u00e1cxen Casanh, M\u00f4ngm\u00fatx\u00f4 v\u00e0 m\u1ed9t s\u1ed1 nh\u00e2n v\u1eadt c\u00f3 ti\u1ebfng t\u0103m \u0111\u00e3 ph\u00e1t bi\u1ec3u \u00fd ki\u1ebfn. - \tB\u00e1o c\u00e1o c\u1ee7a m\u1eadt th\u00e1m \u0110\u00eadir\u00ea. B\u1ea3n ch\u1ee5p l\u01b0u t\u1ea1i B\u1ea3o t\u00e0ng H\u1ed3 Ch\u00ed Minh. Th\u00e1ng 5, ng\u00e0y 30 v\u00e0 ng\u00e0y 31 Truy\u1ec7n ng\u1eafn \u0111\u1ea7u ti\u00ean c\u1ee7a Nguy\u1ec5n \u00c1i Qu\u1ed1c, nhan \u0111\u1ec1 Pari, \u0111\u01b0\u1ee3c \u0111\u0103ng li\u1ec1n hai k\u1ef3 tr\u00ean b\u00e1o L\u2019Humanit\u00e9. D\u01b0\u1edbi h\u00ecnh th\u1ee9c m\u1ed9t b\u1ee9c th\u01b0, th\u00f4ng qua vi\u1ec7c mi\u00eau t\u1ea3 ch\u00e2n th\u1ef1c g\u01b0\u01a1ng m\u1eb7t c\u1ee7a m\u1ed9t v\u00f9ng Qu\u1eadn 17 Pari g\u1ed3m ba x\u00f3m c\u01b0 d\u00e2n ti\u00eau bi\u1ec3u cho \u201cnh\u1eefng th\u1ee9 b\u1eadc x\u00e3 h\u1ed9i\u201d c\u1ee7a n\u01b0\u1edbc Ph\u00e1p: Gi\u1edbi th\u01b0\u1ee3ng l\u01b0u, t\u1ea7ng l\u1edbp trung gian v\u00e0 nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi th\u1ee3 thuy\u1ec1n, t\u00e1c gi\u1ea3 thi\u00ean truy\u1ec7n mu\u1ed1n kh\u00e1i qu\u00e1t \u201c\u0111\u1ee7 b\u1ed9 m\u1eb7t v\u00e0 \u0111\u1ee7 t\u00e2m l\u00fd c\u1ee7a c\u1ea3 Pari, c\u1ea3 n\u01b0\u1edbc Ph\u00e1p, c\u1ea3 v\u0169 tr\u1ee5\u201d, \u201cc\u00e1i sang tr\u1ecdng c\u1ee7a b\u00ean 130"]


Like this book? You can publish your book online for free in a few minutes!
Create your own flipbook