TULIP MANIA FINANCIAL CRASH COMPLIER BY APHRODITE
TULIP MANIA FINANCIAL CRASH ฟองสบูแ่ ตกเพราะคลังทิวลิป
คํานาํ ตํานานในสมัยกอน หลายคนคงคดิ วา เหตกุ ารณน นั้ ไมเ กิดข้ึนจริง แตหารไู มบาง เหตุการณน้ันเปน สิ่งท่ีชวยยํ้าเตือนส่งิ ที่เกดิ ขึน้ บง บอกถึงรสนิยมของคนสมัยกอน และหายนะจากความโลภของมนุษย \"ดอกทิวลปิ ราคา 1 ลานบาท\" ใครไดย ินคงตกใจ และคิดวา คนซือ้ คงรวยอยางเดียว ไมพอ ตองขาดสตดิ ว ยแคด อกไม เม่อื เห่ยี วเฉาก็ตอ งทงิ้ มันไป ใครจะยอมจา ยเงินใหม ากขนาด นี้ แตห ากยอนกลบั ไปชว ง ค.ศ. 1636 ถึง 1637 มนั เปนเรื่องทเ่ี คยเกดิ ขนึ้ จรงิ และเปน เหตกุ ารณท ีไ่ ดร ับการยอมรับวาเปน ฟองสบูแ ตกครั้งแรกของโลก นับไดว า ความนิยมของคน สมยั กอนก็มีความแตกตา งกนั หนังสอื เลม น้จี ะนําเสนอเรือ่ งความเปน มาและสาเหตุการเกิดขนึ้ ของเหตุการณดังกลาว เรื่องราวจะเปน อยางไร ตดิ ตามไดใ นหนังสือเลมนี้ Aphrodite, 2564
สารบัญ CHAPTER 1 1 “ ทิ ว ลิ ป ” CHAPTER 2 7 ฟ อ ง ส บู่ แ ต ก คื อ อ ะ ไ ร CHAPTER 3 13 ค ว า ม บ ร ร ลั ย ข อ ง ค น โ ล ภ CHAPTER 4 19 THE DUTCH TU MANIA BUBBLE CHAPTER 5 23 WHAT WAS TULIP MANIA IN THE NETHERLANDS? CHAPTER 6 41 WAS TULIP MANIA A REAL BUBBLE? CHAPTER 7 45 ค ว า ม ค ลั ง ข อ ง ม ห า ช น CHAPTER 8 53 ค ว า ม ผั น ผ ว น ข อ ง ร า ค า ทิ ว ลิ ป I
บทนํา ดอกไมห น่ึงดอกบนดวงดาวนี้ทง้ั รุงโรจนแ ละอดุ มสมบูรณท ําใหท กุ ฤดูใบไมผลทิ ่รี าบลมุ ไดล กุ เปน ไฟดว ยดอกไมสีสนั สดใสจาํ นวนนบั ไมถ ว น นอี่ าจเปนพืชทรี่ ูจ กั กนั ดีทสี่ ดุ ในโลกแตใ คร จะรูความลับของประวัติศาสตรค วามงามน้ีเมอื่ 300 ปก อนดอกไมกถ็ กู ดึงดูดและถกู อาคมจน กลายเปน คนรวยและจนเหมอื นกนั และเมอื่ หวั ของมนั มคี า เทากบั ทองคํา เมือ่ 3 ศตวรรษกอนลวดลายและสสี นั อนั หรูหราของทิวลิปไดค ล่งั ไคลไปท่วั ท้งั ประเทศ และเมอื่ หัวทวิ ลิปกลายเปนเปา หมายของการเก็งกําไรทางการเงนิ ทย่ี อดเยี่ยม การเดิมพัน มากมายจงึ ถกู วางไวใ นราคาท่สี งู ขึน้ แลวเมอ่ื ตลาดพงั ทลายลงนักลงทุนหลายพนั คนรวงลงสู ความพินาศ นบั เปนการพังทลายคร้ังใหญคร้ังแรกในประวัติศาสตร “การเกดิ ฟองสบแู ตกของ ดอกทวิ ลปิ ” II
III
CHAPTER 01 “ทิวลิป” III
“ทวิ ลิป” ทวิ ลิปมีชอื่ และท่มี าจากจักรวรรดิเปอรเซีย เปน ดอกไมทองถิน่ ของตรุ กี, อหิ ราน, อฟั กานิสถาน, และบางสว นของตะวันออกเฉยี งกลาง ดอกทิวลปิ มีชื่อเสียงมาจากการที่ 2 Oghier Ghislain de Busbecq เขาไดบรรยายถงึ ดอกไมตางๆในจดหมาย และรวมไปถงึ ดอกทวิ ลปิ
คําวา “tulip” ที่ในภาษาองั กฤษสมยั แรกเขยี นเปน “tulipa” หรือ “tulipant” เขา 3 มาในภาษาอังกฤษจากฝร่งั เศสทแี่ ผลงมาจากคาํ วา “tulipe” และจากคาํ โบราณวา “tulipan” หรอื จากภาษาลาตนิ สมยั ใหม “tulīpa” ที่มาจากภาษาตุรกี “tülbend” หรอื “ผามสั ลิน” (ภาษาองั กฤษวา “turban” ( ผา โพกหัว ) บันทึกเปนครั้งแรกในภาษาองั กฤษ ในครสิ ตศตวรรษท่ี 16 และอาจจะมาจากภาษาตรุ กอี ีกคาํ หนง่ึ วา “tülbend” กเ็ ปนได)
ทิวลปิ สแี ดง เปน ดอกไมแหง การสารภาพรัก ความรกั ความหลงไหล • ทิวลิปสีเหลือง ความสดชน่ื ความเคารพหรอื ความภักดี และความชดั เจน • ทิวลปิ สีชมพู ความสดใส ความสุขสมหวัง ความรักที่ลกึ ซ้งึ และความคดิ ถงึ 4• ทิวลปิ สขี าว ความบริสทุ ธิ์ ความจรงิ ใจ • ทวิ ลปิ สีมว ง ความซอ่ื สตั ย ความม่นั คง • ทวิ ลิปสสี ม พลังและแรงบนั ดาลใจ
“ The most well-known meaning of the tulip is 5 completely perfect and deep love ”
6
CHAPTER 02 ฟองสบู่แตกคืออะไร?
ฟองสบู่แต THE CRISIS OF TH 8
ตกคืออะไร? E BUBBLE BURST 9
10
ภาวะฟองสบแู่ ตก ภาวะฟองสบูแตก (The crisis of the bubble burst) หมายถึง สินคา หรอื อสงั หารมิ ทรัพยมีมูลคาที่เพ่ิมขึ้นอยางรวดเร็วหรอื เกินจริงจนเกิดการเกง็ กาํ ไรท่ที าํ ใหร าคา สูงขึ้นไปเรื่อยๆ และขยายตัวขึน้ เร่ือยๆ อยางตอ เนอ่ื งเหมอื นฟองสบู จนถงึ จุดอ่ิมตัวของ ราคาสนิ คา หรอื อสังหาริมทรัพย และหดตัวลงอยางรวดเร็วจนทาํ ใหเกิดภาวะฟองสบูแ ตก 11 สาเหตกุ ารเกดิ ฟองสบแู่ ตก มนษุ ยเ ราจะมคี วามโลภเหมอื นกบั ราคาสนิ คาที่เพมิ่ ขนึ้ อยางรวดเร็ว ปรมิ าณความตอ งการ มากขนึ้ ราคาของสินทรัพยจ งึ เพิ่มข้นึ ตามกฎอุปสงค เหมือนหวั ดอกทวิ ลปิ ท่ตี อ ใหสวยงามหรือ มีสีสนั หายากแคไ หน ปจ จัยพนื้ ฐานของมันคือ “ดอกไมท ี่หายาก” เทานน้ั เอง
12
CHAPTER 03 ความบรรลัยของคนโลภ
ความบรรลยั ของคนโลภ 14 ยุค 1500-1600 คอื ชวงแหง ความรุงเรืองของชาวดตั ช
•ราวปค.ศ. 1593 ศาสตราจารยทางดา นพฤกษศาสตรชาวเนเธอรแ ลนดกลมุ หนงึ่ 15 ไดน ําเอากลมุ พืชพรรณแปลกตาจากประเทศตรุ กี มาใหช าวเนเธอรแลนดไดรจู ัก หนึง่ ใน นัน้ คอื ดอกทิวลิปซึ่งไดรบั ความนยิ มในหมูชาวเมือง แตด ว ยราคาที่คอ นขา งแพง การ ตกแตงสวนดว ยดอกทวิ ลปิ จึงมอี ยอู ยา งจาํ กัด คนื หน่งึ บา นของศาสตราจารยท านนี้ถกู โจรยกเคา โดยโจรไดข โมยเอาหนอของดอกทิวลปิ ออกมาดว ย ตอมาจึงมกี ารเพาะเลย้ี ง •ดอกทิวลปิ กนั ทั่วไป
16
เวลาลว งเลยไปกวา ไปทศวรรษ ดอกทิวลปิ ดังกลา วเกิดไปติดโรคของพชื ชนดิ หนึ่ง 17 พชื ชนิดนน้ั มีชอ่ื เรยี กวา “โมเสค (Mosaic)” ซงึ่ โรคนีไ้ มไดท ําใหดอกไมต าย แตก ลบั ไป สรางแถบสคี ลาย “เปลวเพลงิ ” บนดอกทวิ ลิป ‘ ’ ’ และนน่ั คือจดุ เริ่มตนของเรอื่ งราวตอ ไปน้ี…
18
CHAPTER 04 THE DUTCH TULIP MANIA BUBBLE
THE DUTC MANIA ในชวงป ค.ศ. 1600-1700 ที่ประเทศเนเธอรแ ลนด ในชวงยุค ทองของดตั ชเ ศรษฐกิจกาํ ลงั รงุ เรอื ง เปน ชว งทคี่ นมีเงินตองการซอื้ ของที่ 20 แสดงถงึ ฐานะความรํ่ารวย และเปน ชวงที่ตอนนนั้ ดอกทิวลปิ กาํ ลงั เขามา พอดี ซึ่งดอกทิวลปิ น้ันไมใชพ ชื พน้ื เมอื งยโุ รปมนั จึงดูแปลกตา ยิ่งใน สมัยนน้ั ใครมีทิวลปิ หลากหลายสี ถือ วา เปนไฮโซ การซ้อื -ขายใบจองขึ้น หรอื เรียกอกี อยางวา สญั คือ เม่ือมสี ญั ญาซ้อื ขายเกดิ ขนึ้ ก็เกดิ การเกง็ กําไรจากพอคา ต (คา เงนิ ของชาวดัตช) แตแ ลว ราคาของมนั กเ็ พมิ่ ขึน้ อยางรวดเรว็
CH TULIP BUBBLE ชาวดัตชจ ึงเหน็ วาถานําดอกทวิ ลิปมา 21 ปลกู ขาย คงจะไดร าคาดี จงึ เร่ิมอยากได หวั ทวิ ลปิ นาํ มาปลูก ซึง่ ดอกทิวลิปนน้ั จะ ออกเดอื นมิถนุ ายน-กนั ยายนเทานัน้ จาก นัน้ ถงึ จะไดห ัวทวิ ลปิ ไปปลูกตอ ไดก ําไร พอถงึ เดือนตุลาคมจะมคี นมารอซ้อื หวั ทวิ ลิปกันมากมาย ซ่งึ แนนอนมันหายาก ในตอนนั้น มีจํานวนจํากัด เพราะเพง่ิ เขา เพราะเพงิ่ เขา มาไดไ มน าน ญญาซื้อขายทวิ ลิปลวงหนา (Future Contract) ตางๆ จากแรกๆ ราคาหวั ทิวลปิ 1 หวั เทากบั 5-15 กิลเดอร เพราะคนตอ งการเปนจาํ นวนมาก จาก 15 เปน 50 เปน 100”
22
CHAPTER 05 What was Tulip Mania in the Netherlands?
• WHAT WAS TULIP MANIA IN 24 THE NETHERLANDS? •
• 25 ในชว งตน ศตวรรษท่ี 17 ทิวลิปไดกลายเปน สวนสาํ คัญของ เศรษฐกิจดัตช ทนี่ าํ ไปสกู ารเกิดฟองสบเู กง็ กําไรครง้ั แรกใน ประวตั ศิ าสตรของมนษุ ย ชวงเวลาท่ีแปลกประหลาดแตช้ขี าดนใี้ น ประวตั ิศาสตรดตั ชมกั เรียกวา “Tulip Mania” และนาํ ไปสคู วามลม เหลวทางเศรษฐกจิ ทน่ี า อบั อาย •
“ ทิวลปิ มีสีสันทสี่ วยงามเขมขนและมี ความหลากหลายของดอกไม จึงทําให ดึงดดู ใจชาวดัตชผมู ง่ั ค่ังและทิวลปิ ซง่ึ เปน สัญลกั ษณท แ่ี สดงถึงสถานะสาํ หรบั ผทู ี่ สามารถซอื้ ได เนอ่ื งจากทิวลปิ นนั้ รับ 26 ความนยิ มมากทส่ี ดุ ซ่งึ เบงบานดว ย ลวดลายโมเสคท่ีสวยงามราวกบั กลีบ ดอกไม ใชเวลาหลายปใ นการเพาะปลกู จึงทาํ ใหทวิ ลิปนนั้ กลายเปนสินคา ทีม่ คี า อยางยง่ิ สาํ หรบั เทรดเดอร ”
” 27 ในชว งเวลาเดยี วกบั ทด่ี อกทวิ ลปิ เขาสู ตลาด ชาวดตั ชก าํ ลงั พัฒนาสถาบนั การ เงนิ ขั้นสูงซง่ึ วางรากฐานสาํ หรบั การซือ้ ขายแบบเกง็ กําไรสมยั ใหม แทนท่ีจะ ทาํ งานกบั สินคา จรงิ ผคู า ใน อตุ สาหกรรมนแี้ ลกเปล่ยี นสญั ญาใน อนาคต ซง่ึ อนุญาตใหผ ูคนผลิต แลว สง มอบสนิ ทรัพยใ นภายหลงั แมว าขอ ตกลงประเภทนจี้ ะทาํ ใหช าวไรทวิ ลปิ สามารถเติบโตไดตามความตอ งการ ”
หากยอนกลับไป ราคาดอกทวิ ลปิ พุง สูงข้ึนเพือ่ ตอบสนองตอตลาด และจนถึง จดุ หน่งึ ผูคาบางสวนสามารถดึงรายไดค รัวเรือนเฉลย่ี ตอ ปในเนเธอรแลนดไ ด มากกวาสบิ เทา ผคู าทวิ ลิปจาํ นวนมากไมเคยเหน็ สนิ คาท่พี วกเขาแลกเปลยี่ นกนั 28 จริงๆ แตยังคงซือ้ และขายทวิ ลปิ ในราคาทส่ี งู เปน พเิ ศษ ในเดือนกมุ ภาพันธ ค.ศ. 1637 ราคาสัญญาในอนาคตลดลงอยางมาก และฟองสบูแตกในท่สี ุด ทาํ ให ผูคาจํานวนมากลมละลายประกาศขายสัญญาดอกทิวลิปท่ี 200 กิลเดอรน ้นั ทําใหร าคาดิง่ ลงเหวจาก 200 กลิ เดอร กลบั มาเหลือแค 10 กลิ เดอร
29 หลังจากทร่ี าคาของดอกทวิ ลปิ ถงึ จดุ สงู สุด ในเดือนกุมภาพนั ธค .ศ. 1637 ราคา ของดอกทิวลิปก็รวงลงมาเปน ราคากอนฟองสบูแ ตกอยา งรวดเรว็ ภายในเดอื น พฤษภาคมของปเ ดียวกนั นัน้ ดอกทิวลิปกก็ ลบั มาซ้อื ขายกันในราคาปกติอีกครงั้
ในทุกวันน้ี นกั วิชาการยงั คงพยายามที่จะคาดการณวาเพราะสาเหตใุ ด จงึ เกดิ ฟองสบูแตกและวธิ ที ่จี ะหลีกเล่ยี งไมใหเ กิดเหตกุ ารณเชนนอี้ กี 30 ซง่ึ การคล่งั ไคลด อกทิวลิป เปน ตวั อยา งท่ดี ีทแี่ สดงใหเ ห็นถึงกลไลทอ่ี ยู เบือ้ งหลังการเกดิ ฟองสบแู ตก และชว ยใหเราเขา ใจถึงวกิ ฤติ
นักประวัตศิ าสตรไมแนใ จวาการลมละลายคร้งั นีเ้ กดิ ข้นึ จรงิ หรอื ไมจ ากทวิ ลิป 31 Mania เน่ืองจากบนั ทึกทางการเงินนั้นยากที่จะมาจากชว งเวลานั้น แตความผิด พลาดคร้ังน้ีทําใหเกิดความสญู เสยี อยา งมากตอนกั ลงทุนทถ่ี อื สัญญาทวิ ลปิ
32
33
34
“ในชว งเวลาส้นั ๆ หลายคนทพี่ ยายามออกมาจากเสน ทางชีวติ ท่ตี ่ําตอ ย กลบั ถกู โยนกลับเขา ไป ในความมดื มิดดังเดมิ ของพวกเขา” 35 “In a short time, many people who tried to come out of the humble life path. Instead, they were thrown back into their original darkness.”
36
“ทวิ ลปิ แตกส”ี (Broken Tulip) เปนทิวลิปทล่ี วดลายหลายสีในดอกเดยี วกัน 37 ที่มชี ่อื เรยี กกนั ไปตางๆ แลว แตส ายพันธุ • “Rosen” แดงหรือชมพู บนพ้นื สีขาว • “Violetten” มวงหรอื มว งออน บนพืน้ สีขาว • “Bizarden” แดงน้ําตาลหรือมว ง บนพืน้ สเี หลอื ง
ในภาวะฟองสบูแตกจะมีคนทย่ี อมซื้อทรัพยส ิน ไมว าจะมรี าคาแพงกวา 38 มูลคา พื้นฐานหรอื ไมกต็ ามโดยเช่ือวา ราคาจะแพงขึ้นอกี และสามารถทาํ กําไรไดด วยการขายสินคา ไดในราคาท่แี พงกวา ใหกับคนอื่น “ The Geater Fool Theory คนที่ยอมซื้อตออีกทอดนงึ คอื คนท่ีโงก วา ”
39
40
Chapter 06 Was Tulip Mania a real bubble?
ในป 2549 เอริ ล เอ. ทอมปสัน ( Earl A. Thompson) นักเศรษฐศาสตรไ ดต ีพิมพ บทความเรอื่ ง “The tulipmania: Fact or artifact?” ซงึ่ เขาอภิปรายวา Tulip Mania ไมไดเก่ียวขอ งกบั ความบา คลั่งของตลาด แตเ ก่ยี วกับการแปลงโดยปริยายของ 42 สัญญาทวิ ลปิ ฟว เจอรส เปน สญั ญาออปช่ัน (สัญญาซอ้ื ขายทิวลิปเปนสัญญาท่ีมตี ราสาร สิทธทิ ่ใี หสิทธแิ กผซู ้อื หรือผูถอื ) ตามคาํ กลา วของทอมปสนั เหตุการณน ีจ้ ึงไมสามารถถอื เปน การเกิดฟองสบไู ดเ พราะ “ฟองสบูจาํ เปน ตองมรี าคาทต่ี กลงรว มกนั ซ่ึงเกนิ คาพืน้ ฐาน” ซง่ึ ไมใ ชก รณีจริงๆ
Search
