E-book 12-40เมนูอาหารเป็นยาวิถีคนจันท์Complete

40 เมนูอาหารเป็ นยา วิ ถี ค น จั น ท์ สำ นั ก ง า น ส า ธ า ร ณ สุ ข จั ง ห วั ด จั น ท บุ รี



อาหารตามธาตุเจ้าเรือน \"ธาตุเจ้าเรือน\" ตามทฤษฏีการแพทย์แผนไทย คือ ธาตุประจำตัวเรา มีติดตัวมาแต่กำเนิด ธาตุดิน ธาตุน้ำ ผู้ที่เกิดเดือน ตุลาคม พฤศจิกายน ธันวาคม ผู้ที่เกิดเดือน กรกฏาคม สิงหาคม กันยายน ควรรับประทานอาหาร รสฝาด หวาน มัน เค็ม ควรรับประทานอาหาร รสเปรี้ยว ขม น้ำพริกกะทิชอง ขนมเทียนน้ำ 3 สี ขนมตึ๋งหนืด แกงส้มมะรุมกุ้งสด ยำช้าพลู ยำมะอึก ธาตุลม ธาตุไฟ ผู้ที่เกิดเดือน เมษายน พฤษภาคม มิถุนายน ผู้เกิดเดือน มกราคม กุมภาพันธ์ มีนาคม ควรรับประทานอาหาร รสเผ็ดร้อน ควรรับประทานอาหาร รสขม เย็น จืด น้ำพริกกระวาน ผัดพริกกระวานหมู แกงป่าจันทบูร ยำผักกูดกุ้งสด น้ำสำรองใบเตย ลูกตาลน้ำใบเตย

อาหาร FOOD 26 เมนู อาหารแนะนำ เมนูต้ม SOUP หน้า RecoDmismheensded ก๋วยเตี๋ยวหมูเลียง 1 ไก่บ้านต้มกระวาน 4 ของหวาน DESSERT 6 เมนู ต้มกระดูกหมูสับปะรด 6 ต้มหมูใบมะขามอ่อน 8 ปลากระบอกต้มส้มระกำ 10 เมนูผัด STIR FRIED 12 ขนม SWEETS หน้า ก๋วยเตี๋ยวเส้นจันทร์ผัดปู 15 ขนมตึ๋งหนืด 59 ใบเหลียงผัดไข่ 17 ขนมเทียนน้ำ 3 สี 62 ปลาหมึกผัดพริกไทยดำ 19 ข้าวเหนียวหัวหงอก 65 ผัดฉ่าปลากระพง 22 บัวลอยว่านหางจระเข้ 67 ผัดพริกกระวานหมู 24 ลูกตาลน้ำใบเตย 69 ยอดฟักทองผัดกุ้ง สละลอยแก้ว 71 เมนูแกง CURRY แกงป่าจันทบูร 26 เครื่องดื่ม EVERAGE 8 เมนู แกงเผ็ดเป็ดกะลามะพร้าวอ่อน 29 แกงส้มมะรุมกุ้งสด 31 แกงหมูชะมวง 34 น้ำสมุนไพร HERBAL JUICE หน้า น้ำกระชาย 73 เมนูทอด-นึ่ง 37 ชากระวาน 75 DEEP FRIED-STEAM 39 น้ำชาใบกระท่อม 77 ทอดมันปลาหน่อข่า น้ำมะปี๊ ด 79 ห่อหมกนุ่นนาง น้ำมังคุด 81 น้ำชารางจืด 83 เมนูยำ SPICY SALAD 41 สำรองน้ำใบเตย 85 ยำช้าพู ล 43 น้ำหัวปลีผสมขิง 87 ยำนุ่นนางกุ้งสด 45 ยำผักกูดกุ้งสด 47 SUGGEST BY ยำมะอึก 49 ยำหัวปลี 51 กลุ่มงานการแพทย์แผนไทยฯ พล่าปลากุแล กลุ่มงานส่งเสริมสุขภาพ เมนูน้ำพริก THAI PASTE 53 กลุ่มงานอนามัยสิ่งแวดล้อมฯ ไก่คั่วน้ำพริกกระวาน 55 กลุ่มงานคุ้มครองผู้บริโภคฯ น้ำพริกกระวาน 57 น้ำพริกกะทิชอง สำนักงานสาธารณสุข จังหวัดจันทบุรี

เมนูต้ม Soup

1 เมนูชสู ุขภาพอาหารเป็นยาวถิ ีคนจันท์ •ชอื่ เมนูสมนุ ไพรภาษาไทย ก๋วยเตย๋ี วหมเู ลยี ง •ชอ่ื เมนสู มนุ ไพรภาษาอังกฤษ Noodle with pork (Moo Liang Noodle) •คณุ ประโยชนแ์ ละสรรพคุณภาพรวม รสหวานและรสเผ็ดรอ้ น ชว่ ยยอ่ ยอาหาร ขบั ลม ลดอาการท้องอืด ทอ้ งเฟ้อ บาํ รุงกําลงั •อาหารประจาํ ธาตเุ จ้าเรอื น ธาตดุ ินและธาตลุ ม • Suggest by พท.ป. พรนันท์ บญุ ประสม, พท.ป. สุภารตั น์ สาประวัติ โรงพยาบาลทา่ ใหม่ คณุ ประโยชนแ์ ละสรรพคุณของวตั ถดุ บิ หลกั และสมนุ ไพรหลกั • วัตถดุ บิ เน้อื หมู: มโี ปรตนี ไขมัน แร่ธาตโุ ซเดียม โพแทสเซียมเหล็กและแคลเซยี ม • สมุนไพรหลกั 1. เรว่ หอม: ชว่ ยรักษาเกีย่ วกบั ระบบทางเดินอาหาร 2. ข่า : ชว่ ยย่อยอาหาร ขับลม 3. ตะไคร้ : ขบั ลม ขบั ปสั สาวะ 4. อบเชย: บํารุงธาตุ เจรญิ อาหาร รกั ษาแผลในกระเพาะอาหาร 5. สับปะรด: ช่วยยอ่ ยอาหารขับปสั สาวะ บาํ รุงกาํ ลงั • สว่ นประกอบและปริมาณ นาํ้ หนักปริมาณ (ประมาณการ) สว่ นประกอบ (เครอื่ งปรุงน้ําก๋วยเตี๋ยว) กรัม ทัพพี,ช้อนชา,ชอ้ นโตะ๊ กระดูกหมู 1000 กรมั เร่วหอม 100 กรมั โปย๊ กก๊ั 1-2 ดอก อบเชย ½ ชอ้ นชา ตะไคร้ 2 ต้น ข่า 100 กรมั ใบมะกรดู 3-4 ใบ สับปะรด ½ ลูก กระเทยี ม 2 หวั หอมแดง 5 หัว ผักชีฝร่งั (ทั้งต้น) 2 ตน้ รากผักชี 3-4 ราก พริกหอม 1 ช้อนชา พรกิ ไทย 1 ชอ้ นชา

2 ส่วนประกอบ นํา้ หนกั ปริมาณ (ประมาณการ) (เคร่ืองปรุงน้ํากว๋ ยเตี๋ยว) กรัม ทพั พี,ช้อนชา,ช้อนโต๊ะ ซีอ๊วิ ดํา 2 ชอ้ นโต๊ะ เกลอื ปน่ ปรุงรสตามชอบ 50 ถ้วย น้าํ ปรุงรสตามชอบ นํา้ ตาลกรวด ปรุงรสตามชอบ นา้ํ ตาลออ้ ย ส่วนประกอบ นาํ้ หนกั ปรมิ าณ (ประมาณการ) กรมั ทัพพี,ช้อนชา,ชอ้ นโตะ๊ เส้นจันท์/เส้นก๋วยเต๋ยี ว 500 กรมั เนอ้ื หมู 300 กรัม ผักบุ้งจนี 300 กรมั ถ่ัวงอก 300 กรมั กระเทียมเจียวปนกากหมู 1 ช้อนชา ผกั ชีฝรัง่ (ซอย) 1 ใบ นา้ํ ปลา ปรงุ รสตามชอบ น้าํ ตาลออ้ ย ปรุงรสตามชอบ พรกิ สดตาํ ดองนาํ้ ส้ม ปรุงรสตามชอบ ปรงุ รสตามชอบ พริกปน่ • วธิ กี ารปรุง 1. ใส่นํา้ ลงในหมอ้ นาํ กระดูกหมูทล่ี ้างสะอาดลงหม้อแช่ไว้ 1 ชม. จากนนั้ ยกตัง้ ไฟกลาง 2. นําเคร่ืองต้มน้ําก๋วยเต๋ียว เรว่ ข่า ตะไคร้ กระเทียม หวั หอม รากผกั ชี บบุ พอแตก จากน้ันเตมิ สบั ปะรด พรกิ หอม โปย๊ ก๊ัก และอบเชย ลงไป เติมซีอวิ๊ ดาํ แล้วรอให้น้ําเดือกสักครู่ จึงหรีไ่ ฟเคี่ยวไฟอ่อนจนนํ้าซุป มกี ลิน่ หอม สบั ปะรดเรม่ิ เปื่อย ชิมรสปรงุ เกลือป่น และน้าํ ตาลกรวดตามชอบ 3. ลวกเน้อื หมใู นน้าํ ก๋วยเตย๋ี วทีเ่ ดือด หรือต๋นุ เน้ือหมูในนํ้าก๋วยเต๋ยี วประมาณ 1 ชม. จงึ ตกั ออกมาหนั่ เปน็ ช้ินบางๆ 4. ตง้ั น้ํารอ้ นลวกเสน้ จนั ท์/เสน้ กว๋ ยเตี๋ยว ลวกรวมกับผักใส่ชาม จัดเรียงเนื้อหมูลงชาม ใสก่ ระเทยี มเจียวปน กากหมู และโรยผักชฝี รัง่ ซอย เติมนาํ้ ซุปก๋วยเต๋ยี วปรงุ รสชาติตามชอบ

3 • เคล็ดลบั 1. การปรุงรสชาติน้ําซุปก๋วยเตย๋ี วควรเคี่ยวให้สับปะรดเปื่อยก่อนเพ่ือใหร้ สชาติหวานจากธรรมชาติ จึงเติมน้ําตามกรวดหรือ นาํ้ ตาลอ้อยลงในนํา้ ซุป 2. หากต้องการทาํ หมูตุ๋นควรใส่ในข้นั ตอนทํานํ้าซุปเพ่ือให้ได้น้ําซุปจากเน้ือหมูและรสชาติของน้าํ ซุปซึมเข้าเนื้อหมู และชว่ ย ใหห้ มูเป่ือยเร็วขนึ้ จากกน้ําสบั ปะรด 3. เครื่องปรุงก๋วยเตย๋ี วเลียงมักใช้พริกสดตําผสมนํ้าสม้ ให้ความเผ็ด และปรงุ รสหวานด้วยนํา้ ตาลอ้อย •คณุ ค่าทางโภชนาการที่สําคญั ตอ่ 1 คน 1.75 g. เหลก็ 2.58 mg. พลังงาน 270.37 Kcal นาํ้ ตาล โปรตนี 16.16 g. โซเดียม 177.44 mg. โคเลสเตอรอล 40.62 mg. ไขมัน 12.07 g. แคลเซยี ม 29.54 mg. กากใยอาหาร 1.70 g. คารโ์ บไฮเดรต 21.5 g. ฟอสฟอรัส 125.2 mg. วิตามิน เอ 174.38 mg. • คําแนะนําหรือข้อควรระวัง 1. เมนนู ี้เหมาะสําหรับรบั ประทาน 4 คน 2. เมนูเหมาะสําหรับทุกกล่มุ วัย 3. ผูท้ ่ีมีอาการท้องอืดท้องเฟ้อ อาหารไม่ย่อย โรคแผลในกระเพราะหรือกรดไหลย้อนสามารถรับประทานเป็นเมนนู ี้ได้ หากเป็นผทู้ มี่ ีอาการท้องอืด ทอ้ งเฟ้องา่ ยอาจเปลยี่ มมารบั ประทานในรูปแบบเกาเหลาแทนได้ เนื่องจากการรบั ประทาน เส้นกว๋ ยเตี๋ยว อาจทําให้มีอาการท้องอืด ท้องเฟ้อกาํ เรบิ 4. สามารถรับประทานเมนูนี้ เพ่อื เสรมิ ภมู ิคุ้มกนั ในร่างกายได้ ท่ีมา : กลุ่มพัฒนาการส่งเสริมวยั ทาํ งาน(งานโภชนาการ) ศนู ยอ์ นามยั ที่ 6 ชลบุรี กล่มุ งานการแพทย์แผนไทยและการแพทยท์ างเลอื ก สํานกั งานสาธารณสขุ จงั หวัดจนั ทบุรี

4 เมนชู สู ขุ ภาพอาหารเป็นยาวิถคี นจันท์ • ชอ่ื เมนสู มุนไพรภาษาไทย ไกบ่ า้ นต้มกระวาน • ชื่อเมนสู มนุ ไพรภาษาอังกฤษ Sour chicken soup with Siam Cardamon • คณุ ประโยชน์และสรรพคณุ ภาพรวม รสเผด็ รอ้ น เสริมภูมคิ ุ้มกัน ช่วยย่อยอาหาร ลดอาการท้องอดื ท้องเฟอ้ • อาหารประจําธาตเุ จา้ เรือน ธาตลุ ม • Suggest by พท. นภสั วรรณ สุขใจ โรงพยาบาลสอยดาว คณุ ประโยชนแ์ ละสรรพคุณของวตั ถดุ บิ หลกั และสมุนไพรหลกั • วัตถดุ ิบ ไก่ : มีโปรตนี และไขมัน ย่อยงา่ ย • สมนุ ไพรหลัก 1. กระวาน : มีนํ้ามนั หอมระเหยช่วยขับลมบรรเทาอาการท้องอืดท้องเฟอ้ 2. ตะไคร้ : มสี ารสําคัญช่วยยับย้ังเชื้อแบคทเี รยี 3. ใบมะกรดู : มฤี ทธ์ิตา้ นอนมุ ลู อสิ ระและยบั ยัง้ เซลล์มะเรง็ เม็ดเลอื ดขาว 4. หอมแดง : มีสารสาํ คญั ต้านอักเสบ บรรเทาอาการท้องอืดท้องเฟอ้ 5. ข่า : มสี ารสาํ คญั ต้านอักเสบ แกแ้ พ้ บรรเทาอาการท้องอืดท้องเฟ้อ • ส่วนประกอบและปรมิ าณ นํา้ หนกั ปริมาณ ส่วนประกอบ กรมั ทัพพี,ช้อนชา,ชอ้ นโตะ๊ ไกบ่ า้ นห่นั เป็นชิ้น 400 กระวานหนั่ เปน็ แว่น 100 ข่าห่ันเป็นแวน่ 10 ตะไคร้ห่ันเฉียง 5 ใบมะกรดู ฉีก 1 พริกขีห้ นูสด 1 หอมแดง 5 น้ําปลา 3 ชอ้ นโต๊ะ น้ํามะนาว 4 ช้อนโต๊ะ นํ้าเปลา่ 5 ถ้วย

5 • วธิ กี ารปรุง 1. ใส่น้ําประมาณ 5 ถว้ ยตวง ต้มจนเดือดใส่กระวาน ขา่ ตะไคร้ ใบมะกรูดลงไปปดิ ฝา รอจนนํ้าเดือดอีกคร้งั ใส่ ไกบ่ ้านลงไปปดิ ฝาตุ๋นไว้นาน 10 นาที ใสห่ ัวหอมแดง 2. ปรงุ รสด้วยนํ้าปลา รอเดือดอีกสักครู่ ปดิ ไฟเตรียมเสิร์ฟ 3. ก่อนเสิร์ฟตักใส่ถว้ ยปรุงรสดว้ ยนํา้ มะนาว ใสพ่ รกิ สดทุบลงไป ชมิ รสตามชอบ พรอ้ มเสิรฟ์ • เคล็ดลับ การตุน๋ ไก่บ้านดว้ ยไฟอ่อนจะทําให้ไกเ่ หนี่ยวนุม่ อรอ่ ยมากข้ึน • คณุ ค่าทางโภชนาการที่สาํ คญั ต่อ 1 คน พลงั งาน 56.47 Kcal น้ําตาล 0.00 g. เหลก็ 0.8 mg. โปรตีน 5.98 g. โซเดียม 69.79 mg. โคเลสเตอรอล 0.00 mg. ไขมัน 1.28 g. แคลเซยี ม 2.26 mg. กากใยอาหาร 0.03 g. คารโ์ บไฮเดรต 4.55 g. ฟอสฟอรสั 7.03 mg. วิตามนิ ซี 1.89 mg. • คําแนะนําหรือข้อควรระวัง 1. เมนูนเ้ี หมาะสาํ หรบั รบั ประทาน 4 คน 2. เมนูน้เี หมาะกับกลุม่ วัยผใู้ หญแ่ ละผูส้ งู อายุ 3. กระวาน มนี ้าํ มนั หอมระเหยท่ีสามารถช่วยลดระดับน้ําตาลในเลือดได้ จึงเหมาะสําหรับผ้ปู ว่ ยโรคเบาหวาน ทมี่ า : กลุม่ พฒั นาการส่งเสริมวัยทาํ งาน(งานโภชนาการ) ศนู ยอ์ นามยั ท่ี 6 ชลบรุ ี กลมุ่ งานการแพทยแ์ ผนไทยและการแพทย์ทางเลือก สํานักงานสาธารณสุขจังหวดั จนั ทบุรี

6 เมนชู ูสุขภาพอาหารเป็นยาวถิ คี นจันท์ •ช่อื เมนสู มุนไพรภาษาไทย ต้มกระดูกหมูสับปะรด •ชื่อเมนสู มนุ ไพรภาษาอังกฤษ Pineapple and Pork Ribs Soup •คุณประโยชนแ์ ละสรรพคุณภาพรวม รสเปรยี้ วและรสหวาน ชว่ ยยอ่ ยอาหาร ช่วยกระตนุ้ การทาํ งานของนํา้ ดี ทําใหย้ ่อยอาหารไดง้ า่ ยและไวขนึ้ ช่วยบํารงุ ผิว เพมิ่ ความยดื หยนุ่ ของผวิ •อาหารประจาํ ธาตุเจา้ เรือน ธาตุนาํ้ และธาตดุ ิน • Suggest by พท.ป. ปิยวรรณ ไชยผล โรงพยาบาลสองพี่น้อง • คณุ ประโยชนแ์ ละสรรพคณุ ของวตั ถดุ ิบหลกั และสมนุ ไพรหลกั วัตถุดบิ นา้ํ ซปุ กระดกู หมู : มกี รดอะมิโนไกลซนี ชว่ ยในการย่อยและควบคมุ การทํางานของกรดน้ําดี และยังมี กรดอะมิโนโพรลนี ทช่ี ่วยให้ผวิ มีสขุ ภาพดี สร้างคอลลาเจนและฟนื้ ฟูเนอ้ื เยือ่ สมุนไพรหลัก 1.สบั ปะรด : มฤี ทธติ์ า้ นอนุมลู อิสระอยา่ งอ่อน มีฤทธต์ิ า้ นแบคทีเรยี ตา้ นการอักเสบ และยบั ยงั้ การเกิดมะเรง็ 2.หอมแดง : ขับลมในลาํ ไส้ แกป้ วดท้อง บาํ รุงธาตุ แก้หวัดคดั จมูก 5. ส่วนประกอบและปรมิ าณ ส่วนประกอบ นํ้าหนกั ปรมิ าณ (ประมาณการ) กรมั ทัพพี,ชอ้ นชา,ช้อนโตะ๊ กระดูกหมู 1 กิโลกรัม สบั ปะรด 400 หอมแดง 3-5 หวั ผกั ชี 3-4 ใบ กะปิ 1 ชอ้ นโตะ๊ นาํ้ เปล่า ประมาณทว่ มกระดูกหมู • วิธีการปรุง 1.ตาํ หอมแดงปลอกเปลือกและกะปิให้เข้ากนั 2.ต้งั นา้ํ ใสห่ ม้อนําหอมแดงและกะปใิ สใ่ นนํ้า รอจนน้าํ เดือด 3.ใส่กระดกู หมูและสบั ปะรดลงไปตม้ เค่ยี ว ใช้ไฟกลางถึงอ่อน จนหมสู กุ และเป่อื ยตามที่เราตอ้ งการ 4.ปรุงรสเกลอื น้าํ ตาล น้าํ ปลา จะได้รสเคม็ อ่อนๆ หวานเลก็ น้อย 5.ต้มให้ส่วนผสมเท่ากัน แลว้ ตกั เสริ ์ฟ

7 • เคล็ดลบั 1.ขณะต้มกระดูกหมูจะมีไขลอยขึ้นมาเหนือนาํ้ อาจใชท้ ัพพตี กั ออกเพ่ือให้นํ้าใสขนึ้ 2.ขณะเคย่ี วกระดูกหมไู มค่ วรใช้ไฟแรงอาจทําให้น้าํ ขุ่นไม่น่ารบั ประทาน 3.วธิ ีเลอื กสบั ปะรด เน้นเปน็ สบั ปะรดที่มีความฉาํ่ นา้ํ มรี สหวานนําเปรย้ี ว จะทาํ ให้เวลาตม้ จะได้รสหวาน จากสบั ปะรดมากข้นึ 4.อาจใส่กุ้งแห้งเพ่มิ เตมิ ได้ •คุณคา่ ทางโภชนาการท่ีสําคญั ตอ่ 1 คน พลงั งาน Kcal นา้ํ ตาล g. เหล็ก mg. mg. โปรตนี g. โซเดียม mg. โคเลสเตอรอล g. mg. ไขมัน g. แคลเซียม mg. กากใยอาหาร คาร์โบไฮเดรต g. ฟอสฟอรัส mg. วิตามนิ • คําแนะนาํ หรือข้อควรระวัง 1. เมนูน้เี หมาะสาํ หรับรับประทาน คน 2. เมนนู เ้ี หมาะสําหรบั ชว่ ยฟื้นฟผู ปู้ ว่ ย ทีม่ ีอาการอ่อนเพลีย ไม่มแี รง หลังจากเจ็บปว่ ยต่างๆ ชว่ ยสร้างคอลลาเจน และฟนื้ ฟูเนือ้ เยื่อโดยเฉพาะในผปู้ ่วยที่บาดเจ็บ ทม่ี า : กลุ่มพฒั นาการสง่ เสริมวยั ทาํ งาน(งานโภชนาการ) ศนู ย์อนามยั ท่ี 6 ชลบรุ ี กลมุ่ งานการแพทยแ์ ผนไทยและการแพทย์ทางเลือก สาํ นักงานสาธารณสุขจงั หวดั จนั ทบุรี

8 เมนชู สู ขุ ภาพอาหารเปน็ ยาวถิ คี นจนั ท์ •ชื่อเมนสู มนุ ไพรภาษาไทย ใบมะขามอ่อนต้มหมู •ช่ือเมนสู มนุ ไพรภาษาองั กฤษ Young Tamarind Leaves with Pork Soup •คุณประโยชน์และสรรพคณุ ภาพรวม รสเปรย้ี ว ช่วยระบายออ่ นๆ บรรเทาอาการไข้หวดั คัดจมกู •อาหารประจาํ ธาตเุ จ้าเรือน ธาตนุ ้าํ • Suggest by พทป. วฒุ ิดิษฐ์ ปยิ ะอําพรพงศ์ โรงพยาบาลมะขาม คุณประโยชน์และสรรพคณุ ของวตั ถุดิบหลกั และสมนุ ไพรหลัก • วัตถุดิบ เน้ือหมู : มีสารอาหารไขมันและโปรตนี • สมนุ ไพรหลัก 1. ใบมะขามอ่อน : ช่วยเป็นยาระบายอ่อนๆ 2. หอมแดง : ชว่ ยบรรเทาอาการไข้หวัดและคดั จมูก 3. ใบมะกรูด : แกไ้ อ ขับเสมหะ ขบั ลมในลําไส้ 4. ตะไคร้ : ขบั ลมในลําไส้ แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ แกป้ สั สาวะขดั แก้เบ่ืออาหาร บํารุงไฟธาตุ • สว่ นประกอบและปรมิ าณ นํา้ หนักปรมิ าณ (ประมาณการ) สว่ นประกอบ กรัม ทพั พี,ช้อนชา,ชอ้ นโต๊ะ ใบมะขามอ่อน 100 กรมั หอมแดง 3 หัว ใบมะกรูด 3 ใบ ตะใคร้ 1 ต้น เนือ้ หมู 150 กรัม ซอี ิ๊วขาว 1ช้อนโตะ๊ เกลอื 1/3ช้อนชา •วิธกี ารปรุง 1 หน่ั ตะใคร้ใบมะกรดู เปน็ ชน้ิ เล็กๆแลว้ นําไปตม้ ให้เดือด ใสซ่ อี ิ๊วขาว 1ชอ้ นโตะ๊ เกลอื 1/3ชอ้ นชา 2 ใสเ่ น้อื หมู ต้มให้เดือด 5 นาที แลว้ ใส่ใบมะขามอ่อน ต้มให้เดือดอีก 5 นาที • เคลด็ ลบั การลวกตะใคร้ ใบมะกรูด และหอมแดง ก่อนจะทาํ ให้เพ่มิ ความหอม

• คุณค่าทางโภชนาการท่ีสาํ คญั ตอ่ 1 คน 9 พลังงาน Kcal นาํ้ ตาล g. เหล็ก mg. mg. โคเลสเตอรอล mg. โปรตีน g. โซเดียม mg. กากใยอาหาร g. mg. วติ ามิน mg. ไขมนั g. แคลเซยี ม คารโ์ บไฮเดรต g. ฟอสฟอรสั • คําแนะนําหรือข้อควรระวัง 1. เมนูนีเ้ หมาะสาํ หรับรบั ประทาน คน 2. ควรระวังในทา่ นท่ีธาตุอ่อนอาจจะท้องเสยี ได้ง่าย 3. สามารถรับประทานเมนนู ี้ เพื่อเสริมภูมิคุ้มกันในร่างกายได้ ท่ีมา : กลุ่มพฒั นาการสง่ เสริมวัยทํางาน(งานโภชนาการ) ศนู ย์อนามัยท่ี 6 ชลบุรี กลุ่มงานการแพทยแ์ ผนไทยและการแพทย์ทางเลอื ก สาํ นกั งานสาธารณสขุ จังหวัดจันทบุรี

10 เมนชู ูสุขภาพอาหารเปน็ ยาวิถีคนจนั ท์ •ชือ่ เมนสู มนุ ไพรภาษาไทย ปลากระบอกต้มส้มระกาํ •ช่ือเมนูสมนุ ไพรภาษาองั กฤษ Sour Soup with sea mullet fish •คณุ ประโยชน์และสรรพคุณภาพรวม รสเปรี้ยว ช่วยย่อยอาหาร เปน็ ยาระบายอ่อนๆ แก้ไอ ขบั เสมหะ •อาหารประจําธาตเุ จา้ เรือน ธาตุนํ้า • Suggest by พท.ป. ปวีณา นลิ พรมมา โรงพยาบาลเขาคิชฌกูฏ คณุ ประโยชน์และสรรพคณุ ของวัตถุดบิ หลกั และสมุนไพรหลัก • วตั ถดุ ิบ 1. ปลากระบอก : มกี รดไขมันโอเมก้า3 สูง มีสว่ นชว่ ยในการทาํ งานของระบบหัวใจและหลอดเลือดและประสาท 2. ระกาํ : ขับเสมหะ ชว่ ยในการยอ่ ยอาหาร • สมนุ ไพรหลัก 1. มะขามเปยี ก : ชว่ ยย่อยอาหาร เปน็ ยาระบาย ขับลมในลาํ ไส้ 2. ขงิ อ่อน : ชว่ ยขับลม แก้อาการท้องอืด จุกเสียดแนน่ เฟ้อ แก้อาการคลื่นไส้อาเจยี น 3. หอมแดง :ช่วยแกห้ วัด รกั ษาอาการคดั จมูก หายใจติดขดั ลดน้ํามกู 4. พริกไทย :ยาขบั ลม แกท้ ้องอืดเฟ้อ บาํ รงุ ธาตุ เจริญอาหาร 5. ตะไคร้ :ขบั ปสั สาวะ ช่วยขบั ลม • สว่ นประกอบและปรมิ าณ ส่วนประกอบ นํา้ หนักปรมิ าณ (ประมาณการ) กรมั ทัพพี,ช้อนชา,ช้อนโตะ๊ ปลากระบอก 600 มะขามเปียก 15 ระกาํ 50 กะปิ 15 ขิงอ่อน 15 พรกิ ไทย 15 ตะไคร้ 15 น้าํ ต้มสุก 500 นา้ํ ตาลมะพรา้ ว 1 ช้อนชา เกลอื ½ ช้อนชา รากผกั ชี 1 ชอ้ นชา

11 • วธิ ีการปรุง 1.ตาํ พรกิ ไทยเม็ดให้ละเอียด ใส่รากผักชแี ละหอมแดงลงตํารวมกนั จนละเอียด ใสก่ ะปิ ตําให้เป็นเน้อื เดยี วกนั 2.ตม้ น้ําใหเ้ ดือด ใสเ่ ครื่องทตี่ ําไว้ ใสเ่ นอ้ื ปลา พอเดือดปรุงรสด้วยนา้ํ มะขามเปยี ก น้ําตาลมะพร้าวเนอ้ื ระกาํ ชมิ รสใหเ้ ปร้ียว เคม็ หวาน ตักเน้ือปลาออก 3.ตกั เนอ้ื ปลาใส่ถ้วย ตักนา้ํ ซุป โรยขงิ และตน้ หอม • เคล็ดลบั ใสป่ ลากระบอกเมอื่ นํ้าเดอื ด หา้ มคนจนกว่าปลาจะสกุ เพื่อไม่ให้เหม็นคาว • คณุ คา่ ทางโภชนาการทสี่ ําคญั ตอ่ 1 คน พลงั งาน 53.14 Kcal นาํ้ ตาล 0.16 g. เหล็ก 1.95 mg. โปรตีน 9.34 g. โซเดยี ม 81.25 mg. โคเลสเตอรอล 24.0 mg. ไขมนั 0.84 g. แคลเซยี ม 52.38 mg. กากใยอาหาร 0.11 g. คาร์โบไฮเดรต 1.88 g. ฟอสฟอรสั 90.70 mg. วติ ามนิ เอ 30.56 mg. • คําแนะนําหรือข้อควรระวัง 1.เมนูน้เี หมาะสําหรบั รบั ประทาน 4 คน ทม่ี า : กลุม่ พฒั นาการสง่ เสริมวัยทาํ งาน(งานโภชนาการ) ศนู ย์อนามยั ท่ี 6 ชลบุรี กลุ่มงานการแพทย์แผนไทยและการแพทยท์ างเลือก สํานักงานสาธารณสุขจงั หวัดจนั ทบรุ ี

เมนูผัด Stir fried

12 เมนูชูสุขภาพอาหารเป็นยาวิถคี นจนั ท์ • ชอื่ เมนูสมนุ ไพรภาษาไทย ก๋วยเต๋ยี วเส้นจนั ทร์ผดั ปู • ช่ือเมนูสมุนไพรภาษาอังกฤษ Stir fried noodles with crab • คณุ ประโยชน์และสรรพคุณภาพรวม รสหวานและรสเปรย้ี ว บาํ รุงร่ายกาย บํารงุ กําลัง • อาหารประจําธาตเุ จา้ เรอื น ธาตุดิน • Suggest by พท.ว. ดวงฤทัย คํามงุ คุล, พท.ป. กนกวรรณ ยทุ ธวิชยั โรงพยาบาลนายายอาม คณุ ประโยชนแ์ ละสรรพคุณของวตั ถุดบิ หลกั และสมนุ ไพรหลัก • วัตถุดบิ 1. เสน้ ก๋วยเต๋ียวแหง้ เสน้ เลก็ : มคี าร์โบไฮเดรต ใหพ้ ลงั งาน 2. ปดู ํา : สารไกลซนี ชว่ ยเสริมสรา้ งครเี อทนี นี ที่ทําให้อาการกลา้ มเนื้อตบี หรือฝ่อดีขึน้ ได้ • สมุนไพรหลกั 1. ถว่ั งอก : ช่วยทําใหผ้ ิวช่มุ ชน้ื ผวิ นุม่ เปลง่ ปล่ังดูมนี ํ้ามีนวล (วิตามินอี) 2. ตน้ หอม : นํ้ามันหอมระเหยช่วยแก้หวัด 3. หอมแดง : นาํ้ มันหอมระเหย ชว่ ยลดอาการคัดจมูก แก้หวัด 4. พรกิ ขีห้ นูแห้ง : ชว่ ยกระตุ้นการทาํ งานของกระเพาะอาหารและชว่ ยย่อยอาหาร 5. กุ๊ยชา่ ย : ชว่ ยลดความดนั โลหติ สูง • สว่ นประกอบและปรมิ าณ ส่วนประกอบ นาํ้ หนักปรมิ าณ (ประมาณการ) กรัม ทัพพี,ช้อนชา,ชอ้ นโตะ๊ ก๋วยเตีย๋ วเสน้ จนั ทเ์ ส้นเล็ก 200 ปูดํา เนือ้ ไมแ่ น่น 300-500 หมูสามชน้ั 300-500 ถั่วงอก 50 กุ๊ยช่าย 100 ตน้ หอม 100 แตงกวา 2 ลกู พรกิ แห้งเม็ดใหญ่ (พริกช้ฟี ้า) 4 เม็ด พรกิ แห้งเมด็ เลก็ 5 เม็ด

13 สว่ นประกอบ น้ําหนัก ปริมาณ (ประมาณการ) กรมั ทัพพี,ช้อนชา,ช้อนโตะ๊ น้ําปลา 3 ชอ้ นโต๊ะ เกลือ 1 ชอ้ นชา หอมแดง 3-4 หัว นาํ้ ตาลทรายแดง 3 ช้อนชา นา้ํ มะขามเปียก 4 ชอ้ นโตะ๊ นํา้ มันหมู 1 ทพั พี • วิธกี ารปรงุ 1. โขลกพริกแหง้ (พริกแช่นาํ้ ใหน้ ่ิมก่อนแล้วบีบเอานาํ้ และเม็ดพริกออก)โขลกพรกิ กบั เกลือเลก็ นอ้ ยตามด้วย หอมแดงใหแ้ หลก 2. นาํ พรกิ ทโ่ี ขลกแลว้ ไปผัดกับนํ้ามนั ในกระทะใส่หมู3ช้ันตามดว้ ยปูที่ทาํ แลว้ ลงไปผัดให้สกุ เม่ือสุกแล้ว เตมิ นํ้าปลา น้ําน้าํ ตาลและมะขามลงไปปรงุ ใหไ้ ดร้ สชาตทิ ่ีชอบเส้นทแ่ี ชแ่ ลว้ น่มิ พอควร ใสล่ งไปผัดใหไ้ ด้ที่ ชมิ เพมิ่ รสชาตทิ ่ีชอบ 3. เสน้ ทีแ่ ชแ่ ลว้ น่ิมพอควร ใสล่ งไปผัดใหไ้ ด้ท่ี ชมิ เพ่มิ รสชาติท่ีชอบ • เคลด็ ลับ ถา้ ใชป้ ทู ่แี กะเอาแต่เนอ้ื อย่าผัดรวมกับเส้นก๋วยเตี๋ยวเพราะปจู ะเละ • คุณคา่ ทางโภชนาการท่สี าํ คญั ตอ่ 1 คน 0.13 g. เหล็ก 0.54 mg. พลงั งาน 145.52 Kcal นาํ้ ตาล 192.85 mg. โคเลสเตอรอล 9.53 mg. โปรตีน 5.01 g. โซเดยี ม 10.28 mg. กากใยอาหาร 0.41 g. ไขมัน 9.86 g. แคลเซียม 28.97 mg. วติ ามิน เอ 24.80 mg. คาร์โบไฮเดรต 8.21 g. ฟอสฟอรัส • คําแนะนําหรือข้อควรระวัง 1.เมนูนเ้ี หมาะสาํ หรับรับประทาน 4 คน 2. เมนนู ้ีเหมาะสําหรบั ทุกเพศทุกวัย

14 3. มะขามเปยี กมสี ว่ นประกอบของสารตา้ นอนุมลู อสิ ระ ช่วยชะลอวัย ลดไขมนั ในเลือด สามารถปอ้ งกนั และ ลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคปอด โรคหวั ใจและหลอดเลอื ดสมอง . ที่มา : กลุม่ พัฒนาการสง่ เสริมวยั ทํางาน(งานโภชนาการ) ศนู ย์อนามยั ที่ 6 ชลบุรี กลุ่มงานการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก สํานักงานสาธารณสขุ จังหวดั จันทบรุ ี

15 เมนูชูสุขภาพอาหารเปน็ ยาวถิ คี นจนั ท์ • ชื่อเมนูสมนุ ไพรภาษาไทย ใบเหลยี งผัดไข่ • ชอ่ื เมนูสมนุ ไพรภาษาองั กฤษ Stir-fried Malindjo Leaves with Egg • คุณประโยชน์และสรรพคุณภาพรวม รสขม บาํ รงุ สายตาและกระดูก เสริมธาตุนา้ํ • อาหารประจาํ ธาตุเจ้าเรือน ธาตนุ ้ํา • Suggest by พท.ป.วุฒิดิษฐ์ ปิยะอําพรพงศ์ โรงพยาบาลมะขาม คุณประโยชนแ์ ละสรรพคุณ ของวัตถุดบิ หลักและสมนุ ไพรหลกั • วัตถุดบิ ไข่ : มวี ติ ามินเอ โฟเลท วติ ามินบี 2,5และ12 • สมุนไพรหลกั 1. ใบเหลียง : บาํ รงุ สายตาและกระดกู เสรมิ ธาตนุ ํ้า 2. กระเทยี ม : ชว่ ยขบั ลม • ส่วนประกอบและปริมาณ สว่ นประกอบ น้าํ หนกั ปริมาณ (ประมาณการ) กรัม ทพั พี,ชอ้ นชา,ช้อนโตะ๊ ใบเหลียง 200 กรัม กระเทยี ม 2 หวั ไข่ 150 นาํ้ มันหอย 1ชอ้ นโตะ๊ ซีอิว๊ ขาว 2 ช้อนชา • วิธีการปรงุ 1. นาํ กระเทยี มมาโขลกให้พอแหลก แล้วจึงนําไปผดั ให้หอม 2. ใสไ่ ขล่ งไปผดั พอสุก ปรุงรสดว้ ย ซอี ิ๊วขาว นํ้ามนั หอย แล้วใส่ใบเหลียงผัดใหส้ ุก • เคล็ดลับ ไม่ควรใชไ้ ฟแรงในการผัด เนื่องจากกระเทียมอาจจะไหมห้ รอื ไขจ่ ะแข็งเกินไป • คณุ ค่าทางโภชนาการท่สี ําคญั ต่อ 1 คน พลังงาน Kcal นาํ้ ตาล g. เหล็ก mg. mg. โปรตีน g. โซเดียม mg. โคเลสเตอรอล g. mg. ไขมนั g. แคลเซียม mg. กากใยอาหาร คาร์โบไฮเดรต g. ฟอสฟอรัส mg. วติ ามิน

16 • คําแนะนาํ หรือข้อควรระวัง 1. เมนนู ้ีเหมาะสําหรับรับประทาน คน 2. ควรระวงั ในผู้ท่ีมีคา่ ยูรกิ สงู และผทู้ ล่ี า้ งไตไม่ควรรับประทาน ท่ีมา : กล่มุ พฒั นาการส่งเสริมวัยทาํ งาน(งานโภชนาการ) ศนู ย์อนามยั ที่ 6 ชลบรุ ี กลมุ่ งานการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลอื ก สาํ นกั งานสาธารณสขุ จังหวดั จันทบรุ ี

17 เมนชู ูสุขภาพอาหารเป็นยาวถิ ีคนจนั ท์ • ชอื่ เมนสู มนุ ไพรภาษาไทย ปลาหมึกผดั พริกไทยดํา • ชอ่ื เมนูสมุนไพรภาษาองั กฤษ Stir-Fried Squid with Black Pepper • คุณประโยชน์และสรรพคุณภาพรวม รสเผ็ดรอ้ น ลดอาการท้องอืดเฟ้อ แน่นจกุ เสยี ด ขับลมในลาํ ไสใ้ หผ้ ายเรอ ช่วยเจริญอาหาร • อาหารประจาํ ธาตเุ จา้ เรือน ธาตลุ ม • Suggest by พท. กณิศ ธัญญโชติ รพ.แหลมสงิ ห์ คุณประโยชน์และสรรพคุณของวัตถุดบิ หลักและสมุนไพรหลกั • วตั ถดุ บิ : ปลาหมึก : โปรตีน และคาร์โบไฮเดรต. • สมนุ ไพรหลกั พรกิ ไทยดาํ : ลดอาการท้องอืดเฟ้อ แนน่ จุกเสยี ด ขับลมในลาํ ไสใ้ ห้ผายเรอ ช่วยเจรญิ อาหาร • สว่ นประกอบและปรมิ าณ ส่วนประกอบ นาํ้ หนกั ปริมาณ(ประมาณการ) กรัม ทพั พี, ชอ้ นชา, ช้อนโต๊ะ ปลาหมึก 200 พรกิ ไทยดาํ (ทบุ พอแตก) ½ ช้อนโต๊ะ กระเทยี ม (สับหยาบ) ½ ชอ้ นโตะ๊ หอมใหญ่ (ห่นั เตา๋ ขนาด 1 นว้ิ ) ½ ถว้ ยตวง พรกิ ชี้ฟา้ แดง และเขียว (หัน่ เฉียง) ½ ถ้วยตวง ต้นหอม 5 (2 ต้น) นาํ้ มนั พชื 2 ชอ้ นโตะ๊ นํ้ามันหอย 1 ช้อนชา นา้ํ ปลาปลา 1 ช้อนชา นาํ้ ตาล ½ ช้อนชา • วิธีการปรงุ 1. ลวกปลาหมึกให้พอสุก ตกั ออกมาแช่นํา้ เยน็ สักครู่ 2. คั่วพรกิ ไทยดําใหห้ อม จากนั้นทบุ พอแตก 3. นํากระเทียมสบั ลงไปผัดกับนา้ํ มันพชื ในกระทะให้หอม 4. ใส่หอมใหญ่ พริกชีฟ้ ้าแดง และพริกช้ฟี า้ เขียวลงผัดใหเ้ ข้ากันดี 5. ใส่ปลาหมึกเขยี วลงผดั ใหเ้ ขา้ กนั ดี

6. ปรงุ รสด้วยน้าํ มันหอย นา้ํ ปลาปลา และนาํ้ ตาลนา้ํ ตาล ผัดให้เข้ากันดี 18 7. ใสพ่ ริกไทยดาํ ลงผัดใหเ้ ข้ากันดี mg. mg. 8. หัน่ ต้นหอม ใสล่ งผดั ให้เข้ากัน g. mg. 9. ตกั ใส่จาน พรอ้ มเสริ ฟ์ • เคลด็ ลบั พรกิ ไทยดาํ ควรใช้เปน็ เม็ด นาํ มาทบุ ตําเองจะได้ความหอมของพริกไทย • คุณคา่ ทางโภชนาการท่ีสําคญั ตอ่ 1 คน พลงั งาน Kcal นํา้ ตาล g. เหล็ก โปรตนี g. โซเดียม mg. โคเลสเตอรอล ไขมนั g. แคลเซยี ม mg. กากใยอาหาร คารโ์ บไฮเดรต g. ฟอสฟอรัส mg. วติ ามนิ • คาํ แนะนาํ หรอื ขอ้ ควรระวัง 1. เมนูน้เี หมาะสําหรบั รบั ประทาน คน 2. เมนูเหมาะสําหรับผทู้ ี่มีอาการเบอ่ื อาหาร อาหารไม่ย่อย ท้องอืด ท้องเฟ้อ ที่มา : กลมุ่ พฒั นาการส่งเสริมวยั ทํางาน(งานโภชนาการ) ศูนย์อนามยั ที่ 6 ชลบุรี กลุ่มงานการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลอื ก สํานักงานสาธารณสุขจงั หวดั จนั ทบุรี

19 เมนชู ูสขุ ภาพอาหารเป็นยาวถิ คี นจันท์ • ช่ือเมนสู มนุ ไพรภาษาไทย ผดั ฉา่ ปลากระพง • ช่อื เมนสู มนุ ไพรภาษาอังกฤษ Stir-fried Spicy Seabass with Fingerroot • คุณประโยชนแ์ ละสรรพคณุ ภาพรวม รสเผ็ดร้อน ชว่ ยย่อยอาหาร ลดอาการท้องอืดเฟ้อ ขบั ลม บาํ รงุ ธาตลุ มและธาตไุ ฟ • อาหารประจําธาตเุ จ้าเรือน ธาตุลม • Suggest by พท.ป.สุรศักดิ์ อิ่มเอ่ียม รพ.พระปกเกลา้ คณุ ประโยชนแ์ ละสรรพคณุ ของวัตถุดบิ หลกั และสมนุ ไพรหลกั • วตั ถุดิบ ปลากะพง : มโี อเมก้า 3 สงู ยอ่ ยงา่ ยลดนา้ํ หนกั ให้พลังงานนอ้ ยกวา่ เนือ้ สัตว์ประเภทอน่ื บํารงุ สมอง ในปลามีกรด DHA ช่วยในเร่ืองการพฒั นาสมอง ความจาํ และการเรียนรูบ้ ํารุงประสาทตา • สมุนไพรหลกั 1.กระชาย: ลดอาการท้องอดื เฟอ้ ช่วยตา้ นอาการหวัด เเก้วิงเวยี นศีรษะตา้ นอนุมลู อิสระ กระตุ้นการไหลเวียนของเลือด 2.ใบมะกรูด: ชว่ ยขบั ลม หนา้ มดื วิงเวยี นศรี ษะ เจริญอาหาร 3.ใบกะเพรา: ขับลม แก้อาการจดุ เสียดแนน่ ท้อง ชว่ ยแก้อาการคลื่นเหียนอาเจียน 4.พรกิ : บรรเทาอาการไขห้ วดั ลดนาํ้ มูก ลดเสมหะยกระตนุ้ ให้เจรญิ อาหาร 5.กระเทียม: ช่วยแก้อาการวิงเวียนศรี ษะ อาการมึนงง ปวดศรี ษะ หูอ้ือเสรมิ สรา้ งภมู ติ า้ นทาน 6.พริกไทย: ช่วยบํารงุ ธาตใุ นร่างกาย ช่วยทาํ ให้เจริญอาหาร ต้านอนมุ ูลอสิ ระ • สว่ นประกอบและปรมิ าณ ส่วนประกอบ นา้ํ หนกั ปริมาณ (ประมาณการ) กรัม ทพั พี,ชอ้ นชา,ช้อนโต๊ะ เน้ือปลากะพง 300 พริกข้ีหนู 10 กระเทยี ม 10 พรกิ แดงใหญ่ 10 ใบมะกรดู 20 ใบ กระชาย 10 พริกไทยดําแห้ง 20-30 เมด็ พริกไทยสด 5 น้ําปลา 1 ช้อนโตะ๊ น้าํ ตาล 1/2 ชอ้ นโตะ๊

20 ส่วนประกอบ น้ําหนักปรมิ าณ (ประมาณการ) กรัม ทัพพี,ชอ้ นชา,ช้อนโต๊ะ นา้ํ มนั หอย 2 ช้อนโตะ๊ นาํ้ เปล่า 2 ช้อนโต๊ะ แป้งทอดกรอบ 20 กรัม นาํ้ มันพชื 1 ทพั พี • วิธีการปรุง 1. ขูดเกล็ดปลา ลา้ ง ทาํ ความสะอาด แรเ่ น้ือปลาออกจากก้าง ห่ันช้นิ พอประมาณ 2. นําแปง้ ทอดกรอบผสมนํา้ เย็นเล็กนอ้ ย คลุกเคล้าให้เขา้ ตัวปลา 3. ทอดปลาชุบแปง้ ทอดกรอบด้วยไฟกลางให้กรอบ 4. ตําพริกขีห้ นู กระเทียมเข้าด้วยกัน 5. ผัดพรกิ กระเทียมทตี่ าํ แลว้ ในนาํ้ มันเล็กน้อยให้พอมีกลิ่นหอม 6. ใส่กระชาย พริกแดงใหญ่ พริกไทยแห้ง พรกิ ไทยสดลงในกระทะ ปรงุ รสด้วย นํ้าตาล น้ําปลา น้ํามันหอย และนาํ้ เปล่า 7. นําปลาทีท่ อดแล้วผงผดั กับเครือ่ งที่ผัดอยู่ในกระทะใหเ้ ข้ากัน แลว้ ใส่ในมะกรดู ใบกะเพรา • เคลด็ ลบั 1. ล้างปลาดว้ ยเกลอื เพื่อลดความคาวของปลา 2. ทอดปลาด้วยไฟกลาง เพอื่ ให้ปลามีความแห้งกรอบ และสสี วยงาม 3. ปรงุ เครอื่ งให้ขลุกขลิก ไมต่ ้องใสน่ ้าํ เยอะ 4. ผดั เครอื่ งไมต่ ้องนาน เพื่อความสวยงามของเคร่ืองสมนุ ไพร • คณุ คา่ ทางโภชนาการทสี่ ําคัญ ต่อ 1 คน พลังงาน Kcal น้ําตาล g. เหล็ก mg. โปรตนี g. โซเดียม mg. โคเลสเตอรอล mg. ไขมัน g. แคลเซยี ม mg. กากใยอาหาร g. คาร์โบไฮเดรต g. ฟอสฟอรสั mg. วติ ามนิ mg.

21 • คําแนะนาํ หรือข้อควรระวัง 1. เมนูนีเ้ หมาะสาํ หรบั รับประทาน คน 2. เมนูเหมาะสําหรับผูท้ ่มี ีอาการเบ่ืออาหาร อาหารไมย่ ่อยท้องอดื ท้องเฟ้อ ท่มี า : กลุ่มพัฒนาการสง่ เสริมวัยทาํ งาน(งานโภชนาการ) ศูนยอ์ นามยั ที่ 6 ชลบรุ ี กลุ่มงานการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก สาํ นักงานสาธารณสขุ จงั หวดั จันทบรุ ี

22 เมนชู สู ขุ ภาพอาหารเป็นยาวิถคี นจนั ท์ • ชอื่ เมนสู มนุ ไพรภาษาไทย ผัดพรกิ กระวานหมู • ชอื่ เมนูสมุนไพรภาษาองั กฤษ Stir Fried Pork with Cardamom shoot • คณุ ประโยชน์และสรรพคุณภาพรวม รสเผด็ รอ้ น เสริมภูมิคมุ้ กัน ลดอาการทอ้ งอดื เฟ้อ • อาหารประจําธาตุเจ้าเรอื น ธาตลุ ม • Suggest by พท.ป.สทิ ธศิ กั ด์ิ สตั ยาพันธ์ สถานอี นามัยเฉลมิ พระเกียรตฯิ คลองพลู คุณประโยชน์และสรรพคณุ ของวัตถุดบิ หลักและสมุนไพรหลกั • วตั ถดุ ิบ เน้อื หมู : มีโปรตีน ไขมนั แรธ่ าตุโซเดยี ม โพแทสเซยี มเหล็กและแคลเซียม • สมุนไพรหลกั 1. หนอ่ กระวาน: ขบั ลม 2. กระเทยี ม: ลดไขมันในเส้นเลอื ด 3. กระเทียม: ลดไขมนั ในเส้นเลอื ด 4. หนอ่ สปั ปะรด: ชว่ ยขบั ปสั สาวะ • ส่วนประกอบและปรมิ าณ ส่วนประกอบ น้ําหนักปริมาณ (ประมาณการ) กรัม ทพั พี,ชอ้ นชา,ช้อนโตะ๊ หน่ออ่อนกระวาน 20กรัม หนอ่ สัปปะรด 100กรัม พรกิ แกงเผด็ 2ชอ้ นโตะ๊ เนื้อหมสู นั ใน 200กรัม นาํ้ ปลา 2ชอ้ นชา น้ําตาลทราย ½ ช้อนชา ใบมะกรูดซอย 10กรมั • วิธกี ารปรงุ 1 ผัดพริกแกงให้หอมใส่น้าํ เลก็ นอ้ ย แลว้ ตามดว้ ยเนื้อหมู ผดั จนเน้อื หมูสุก จากน้นั ใส่หนอ่ กระวาน หนอ่ สัปปะรด 2.ปรุงรสดว้ ย น้ําปลา น้ําตาลทราย เมอื่ ได้ท่ีแลว้ ปดิ ไฟ ใสใ่ บมะกรดู ซอยเพื่อเพมิ่ ความหอม ตักใสจ่ าน • เคลด็ ลับ ระหว่างผัดพริกแกงให้หอม ควรจะผดั ด้วยไฟอ่อนๆอย่างใจเย็น และเพ่ิมไฟเล็กน้อย เมื่อผัดเน้ือหมู จะทําให้พริกแกงเข้าเนื้อดยี ่งิ ข้นึ

• คณุ ค่าทางโภชนาการทสี่ าํ คญั ต่อ 1 คน 23 พลังงาน 42.55 Kcal นา้ํ ตาล 1.35 g. เหล็ก 0.62 mg. 77.03 mg. โคเลสเตอรอล 8.51 mg. โปรตีน 4.87 g. โซเดยี ม 23.35 mg. กากใยอาหาร 2.53 g. 59.08 mg. วิตามนิ เอ 4.99 mg. ไขมัน 0.92 g. แคลเซยี ม คารโ์ บไฮเดรต 3.67 g. ฟอสฟอรสั • คาํ แนะนาํ หรือข้อควรระวัง 1. เมนูนี้เหมาะสาํ หรบั รับประทาน 3 คน 2. สามารถรบั ประทานเมนูนี้ เพ่ือเสริมภมู ิคุ้มกันในร่างกายได้ ท่มี า : กลมุ่ พฒั นาการส่งเสริมวยั ทาํ งาน(งานโภชนาการ) ศูนย์อนามยั ท่ี 6 ชลบุรี กลุ่มงานการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลอื ก สํานักงานสาธารณสุขจังหวดั จันทบรุ ี

24 เมนูชูสขุ ภาพอาหารเปน็ ยาวถิ ีคนจันท์ • ชือ่ เมนสู มนุ ไพรภาษาไทย ยอดฟักทองผัดกุ้ง • ชือ่ เมนูสมุนไพรภาษาอังกฤษ Stir-fried Young Pumpkin Leaf with Eggs and Shrimps • คณุ ประโยชนแ์ ละสรรพคณุ ภาพรวม รสขม ถอนพษิ ไข้ และมแี คลเซียม • อาหารประจําธาตุเจ้าเรือน ธาตุนา้ํ • Suggest by พท.ป. วุฒดิ ษิ ฐ์ ปิยะอําพรพงศ์ โรงพยาบาลมะขาม คุณประโยชนแ์ ละสรรพคุณ ของวัตถุดบิ หลกั และสมนุ ไพรหลกั • วตั ถุดบิ กงุ้ : มีแร่ธาตุสงั กะสีและโปรตนี • สมนุ ไพรหลกั 1. ยอดฟักทอง : ถอนพษิ ไข้ มีแคลเซยี ม บรรเทาอาการท้องอดื 2. กระเทียม : ชว่ ยขบั ลม • ส่วนประกอบและปริมาณ ส่วนประกอบ นา้ํ หนักปริมาณ (ประมาณการ) กรมั ทัพพี,ชอ้ นชา,ช้อนโตะ๊ ยอดฟักทอง 200 กรัม กระเทยี ม 2 หัว กงุ้ 150 กรัม นํ้ามันหอย 1ช้อนโตะ๊ ซีอิ๊วขาว 2 ชอ้ นชา • วิธกี ารปรงุ 1. นํากระเทยี มมาโขลกให้พอแหลก แล้วจงึ นําไปผัดให้หอม 2. ใส่กุง้ ลงไปผดั พอสุก ปรุงรสด้วย ซอี ว๊ิ ขาว น้าํ มันหอย แลว้ ใส่ยอดฟักทอง ผัดใหย้ อดฟกั ทองสุก • เคล็ดลบั ไม่ควรใชไ้ ฟแรงในการผัด เนอื่ งจากกระเทยี มอาจจะไหมห้ รือกุ้งจะแข็งเกนิ ไป • คณุ คา่ ทางโภชนาการทสี่ าํ คญั ต่อ 1 คน พลงั งาน Kcal น้ําตาล g. เหลก็ mg. mg. โปรตีน g. โซเดียม mg. โคเลสเตอรอล g. mg. ไขมนั g. แคลเซยี ม mg. กากใยอาหาร คารโ์ บไฮเดรต g. ฟอสฟอรัส mg. วิตามนิ

25 • คาํ แนะนาํ หรือข้อควรระวัง 1. เมนนู ้ีเหมาะสําหรับรบั ประทาน คน 2. ควรระวงั ในผู้ที่มีค่ายูรกิ สงู และผู้ที่ล้างไตไม่ควรรับประทาน ทีม่ า : กล่มุ พัฒนาการสง่ เสริมวยั ทํางาน(งานโภชนาการ) ศูนยอ์ นามยั ท่ี 6 ชลบรุ ี กลุ่มงานการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก สาํ นักงานสาธารณสขุ จังหวดั จันทบุรี

เมนูแกง Curry

26 เมนูชูสขุ ภาพอาหารเปน็ ยาวถิ คี นจันท์ • ชื่อเมนูสมุนไพรภาษาไทย แกงป่าจันทบรู • ช่อื เมนูสมนุ ไพรภาษาองั กฤษ Chanthaburi Country Style Spicy curry • คุณประโยชน์และสรรพคุณภาพรวม รสเผ็ดร้อน ชว่ ยเจริญอาหาร กระตุ้นความอยากอาหาร ช่วยย่อยอาหาร ขบั ลม ลดอาการท้องอืด ท้องเฟอ้ • อาหารประจําธาตุเจ้าเรือน ธาตุลม • Suggest by พท.ป. พรนนั ท์ บญุ ประสม, พท.ป. สภุ ารัตน์ สาประวัติ โรงพยาบาลท่าใหม่ คุณประโยชนแ์ ละสรรพคุณของวัตถดุ บิ หลกั และสมุนไพรหลัก • วัตถุดิบ (กระดกู ออ่ น)หมู : มีแรธ่ าตแุ คลเซียม ฟอสฟอรัส แมกนีเซียม โปรตีนและไขมัน • สมนุ ไพรหลัก 1.เรว่ หอม : ชว่ ยรักษาเก่ียวกับระบบทางเดินอาหาร 2.ขงิ แห้ง : ขับลม ขบั เสมหะ 3.พริกขหี้ นูสวน :ชว่ ยเจริญอาหาร และบํารงุ ธาตุ 4.พรกิ ไทยดํา : กระตุ้นการย่อยอาหารช่วยกระตุ้นประสาท เพิ่มความอบอุ่นใหร้ ่างกาย 5.ดอกผักชีไร่ : ลดอาการท้องอืด ทอ้ งเฟอ้ ช่วยย่อยอาหาร • ส่วนประกอบและปริมาณ น้ําหนักปริมาณ (ประมาณการ) ส่วนประกอบ(พริกแกง) กรัม ทัพพี,ช้อนชา,ช้อนโตะ๊ พริกขห้ี นูสวน 80 กรัม ข่าแก่ 1 ½ ช้อนชา ตะไคร้ 3 ต้น กระเทียม 50 กรัม หอมแดง 3 หัว ผวิ มะกรูด 1 ชอ้ นโต๊ะ พรกิ ไทยดาํ 1 ช้อนโต๊ะ ขิงแหง้ 2 ชอ้ นโต๊ะ เร่วหอม 2 ชอ้ นโต๊ะ ดอกผกั ชีฝรัง่ 1 ช้อนโต๊ะ

27 ส่วนประกอบ(พริกแกง) น้ําหนักปริมาณ (ประมาณการ) กรัม ทัพพี,ชอ้ นชา,ชอ้ นโตะ๊ ดอกผกั ชีไร่ ดอกกะเพรา 1 ชอ้ นโต๊ะ ลูกผักชี (ค่ัวป่น) 1 ชอ้ นโต๊ะ เม็ดยีห่ ร่า (ค่ัวป่น) 1 ช้อนชา ดปี ลี (คว่ั ป่น) ½ ช้อนชา การพลู (คั่วป่น) โปย๊ ก๊ัก (ควั่ ป่น) 2 ดอก ลูกกระวาน 5 ดอก 1 ดอก เกลือ 1 ลกู กะปิ 1 ช้อนชา 2 ช้อนชา ส่วนประกอบหลัก นา้ํ หนกั ปริมาณ (ประมาณการ) กรัม ทพั พี,ชอ้ นชา,ชอ้ นโต๊ะ พริกแกง 100 กรมั กระดูกหมอู ่อน 500 กรมั นาํ้ ปลา ปรงุ รสตามชอบ นํา้ ตาลทราย ปรุงรสตามชอบ นํ้าเปล่า 1-2 ถ้วย มะเขือเปราะ ใส่ตามชอบ มะเขือพวง ใส่ตามชอบ หน่อสบั ปะรด 100 หน่อกระวาน 50 ใบมะกรดู 5-7 ใบ ใบกะเพรา 1/2 ถ้วย •วิธีการปรุง ขั้นตอนการเตรยี มพริกแกง ค่ัวเคร่ืองแกงทุกอยา่ งให้หอม เคร่ืองแกงแห้งตาํ ละเอียดแยกไว้ จากน้ันตาํ เครือ่ งแกงสด ทีค่ ั่วไวพ้ อหยาบจึงนาํ เครอ่ื งแกงแห้งที่ตําไวม้ าตาํ ผสมใหเ้ ขา้ กนั จากสูตรจะไดเ้ ครื่องแกงประมาณ 200 กรัม

28 1. ตงั้ กระทะพอร้อนเติมนํ้าเล็กน้อยใสก่ ระดกู หมอู ่อน(หรอื เนื้อสัตว์)ทีห่ นั่ ไว้ผัดพอมีนาํ้ ออก นาํ พริกแกงเติมลงผัด จนหอมผัดเคล้าจนเขา้ กัน 2. เมอื่ เนื้อสัตว์เร่ิมสุกปรงุ รสด้วยน้ําปลา นํา้ ตาล เติมน้ําพอขลุกขลิก ชิมรสชาติตามชอบ 3. ใสห่ น่อสับปะรด หน่อกระวาน มะเขือเปราะ มะเขือพวง เมอ่ื ผักสกุ ปิดเตาโรยใบมะกรูดฉกี ใบกะเพราผัดคลกุ เค้าตอ่ จนเขา้ กัน ตักใส่ชาม ตกแต่งด้วยใบกะเพรา หรือใบมะกรูดฉีก • เคล็ดลบั 1. การตําเคร่ืองแกงควรแยกตําระหว่างของแห้งละของสดก่อนจึงนํามาผสมเข้ากัน 2. ควรผัดให้เครื่องแกงหอมจนฟุ้งก่อนจึงปรุงรส และเติมนา้ํ 3. หากต้องการรสชาติหวานหน่อสบั ปะรดจะให้ความหวานแบบธรรมชาติที่จะซึมออกผสมกบั นํ้าแกงและเน้ือสัตว์เนื้อ • คุณค่าทางโภชนาการท่สี ําคัญ ต่อ 1 คน พลังงาน Kcal นํา้ ตาล g. เหลก็ mg. mg. โปรตีน g. โซเดยี ม mg. โคเลสเตอรอล g. mg. ไขมนั g. แคลเซยี ม mg. กากใยอาหาร คารโ์ บไฮเดรต g. ฟอสฟอรัส mg. วิตามิน • คําแนะนําหรือข้อควรระวัง 1. เมนูน้ีเหมาะสําหรับรบั ประทาน คน 2.อาหารมรี สชาติเผ็ดร้อน ควรรับประทานเป็นกับข้าว 3. เมนูน้ีเหมาะสําหรับผู้ท่ีมีอาการเบื่ออาหาร อาหารไม่ย่อย ท้องอืด ท้องเฟ้อสําหรบั ผู้ท่ีมปี ัญหาโรคแผลในกระเพราะ หรือกรดไหลย้อนควรหลีกเลี่ยงรับประทานหรือปรงุ รสให้อ่อนลงไมค่ วรรับประทานอาหารรสเผ็ด ทมี่ า : กลุ่มพัฒนาการส่งเสริมวัยทํางาน(งานโภชนาการ) ศูนย์อนามัยที่ 6 ชลบรุ ี กลุ่มงานการแพทยแ์ ผนไทยและการแพทย์ทางเลือก สาํ นกั งานสาธารณสขุ จงั หวัดจันทบรุ ี

29 เมนชู สู ขุ ภาพอาหารเปน็ ยาวิถีคนจันท์ • ชอ่ื เมนูสมุนไพรภาษาไทย แกงเผ็ดเป็ดกะลามะพรา้ วอ่อน • ชื่อเมนูสมนุ ไพรภาษาองั กฤษ Red Curry with Duck and Young Coconut Shell • คุณประโยชน์และสรรพคุณภาพรวม รสเผ็ดร้อน เสรมิ ภูมิคุ้มกัน บรรเทาอาการทอ้ งอืดเฟอ้ ลดอาการจุดเสียดท้อง ชว่ ยย่อยอาหาร • อาหารประจําธาตุเจ้าเรือน ธาตุลม • Suggest by พท.ป. เบญจมาพร ปานขาว สาํ นกั งานสาธารณสุขจังหวัดจันทบรุ ี คุณประโยชน์และสรรพคุณของวัตถุดิบหลักและสมนุ ไพรหลัก • วัตถุดบิ 1.เนื้อเป็ด : มีแคลเซียม วิตามินบี1 และ วิตามินบี2 2.กะลามะพรา้ ว : บํารงุ รา่ งกาย มีวิตามินและแร่ธาตุท่ีจาํ เปน็ ต่อรา่ งกาย เช่น วิตามินซี วิตามินบี กรดอะมโิ น แคลเซียม แมกนีเซียม ฟอสฟอรสั และโพแทสเซียม • สมนุ ไพรหลัก 1.ต้นกระวาน : ขบั ลม แก้ทอ้ งอืดเฟอ้ แกแ้ น่จกุ เสียด บํารุงธาตุ บํารุงกาํ ลัง 2.ใบมะกรูด : ขบั ลมในลําไส้ บรรเทาอาการวิงเวียนศรี ษะ 3.ใบย่ีหรา่ : ขบั ลมในลาํ ไส้ บรรเทาอาการท้องอืดเฟ้อ จากอาหารไม่ยอ่ ย • ส่วนประกอบและปริมาณ นาํ้ หนกั ปริมาณ (ประมาณการ) ส่วนประกอบ กรัม ทัพพี,ชอ้ นชา,ช้อนโต๊ะ พริกแกง 200กรัม - เน้ือเป็ด 500กรัม - กะลามะพรา้ วอ่อน 300กรมั - ต้นกระวานอ่อน 100กรมั - ใบมะกรดู 5กรมั - ใบยีห่ รา่ 5 กรมั - นาํ้ มันพืช - 2 ชอ้ นโต๊ะ น้ําปลา - 3 ช้อนโต๊ะ น้ําตาลปีบ๊ - ครง่ึ ช้อนโตะ๊ กะปิ - ครง่ึ ช้อนโต๊ะ นาํ้ เปลา่ 100 มลิ ลลิ ิตร -

30 •วิธีการปรุง 1.เตรียมกะลามะพร้าวอ่อน โดยเลือกมะพรา้ วผลอ่อน ผ่ากลางแล้วใชช้ ้อนฝานกะลามะพร้าวออกมา แล้วนํา กะลามะพร้าวอ่อนมาหั่นเป็นช้ินเลก็ ๆ จากนั้นนําไปต้มน้าํ ไฟปานกลาง ให้สกุ พอประมาณ กรองนํ้าออกแลว้ พักไว้ 2.ใส่นาํ้ มันพืชลงในกระทะ นาํ ขน้ึ ตั้งไฟปานกลางพอรอ้ น ใส่พริกแกงเผ็ดและกะปิลงไปผัดจนหอม 3.ใส่เนื้อเป็ดลงไปผัดเม่ือเน้ือเป็ดสกุ พอประมาณ ใส่ต้นกระวานอ่อนห่ันขวางบางๆและกะลามะพร้าวอ่อนท่ีเตรียมไว้ คนใหเ้ ขา้ กันเล็กน้อย เติมน้ําเปล่ารอจนเดือดปรุงรสดว้ ยนา้ํ ปลาและนํ้าตาลป๊ีบ คนผสมใหเ้ ขา้ กัน ชิมรส 4.รอจนเดือดอีกครัง้ ใสใ่ บยีห่ รา่ และใบมะกรูดลงไปคนใหเ้ ข้ากัน ยกลงจากเตา ตักใสถ่ ้วย พร้อมรบั ประทาน • เคล็ดลับ หลงั จากใส่น้ําเปลา่ แลว้ หา้ มคนทันที เพราะอาจทําให้ความคาวของเนอื้ เป็ดออกมาได้ รอให้นา้ํ เดือดและเน้ือเป็ดสกุ ทวั่ ก่อนจงึ คนได้ • คุณค่าทางโภชนาการท่ีสําคัญ ต่อ 1 คน พลังงาน 360.40 Kcal นํ้าตาล 5.16 g. เหลก็ 9.74 mg. โปรตนี 29.82 g. โซเดยี ม 274.79 mg. โคเลสเตอรอล 112.0 mg. ไขมัน 7.75 g. แคลเซียม 101.92 mg. กากใยอาหาร 13.51 g. คารโ์ บไฮเดรต 33.43 g. ฟอสฟอรัส 397.62 mg. วิตามนิ ซี 13.35 mg. • คําแนะนําหรือข้อควรระวัง 1.เมนูนีเ้ หมาะสําหรับรับประทาน 4 คน 2.ผู้ป่วยโรคเก๊าท์ ควรงดการรับประทานเนื้อเป็ด และกะปิ เนื่องจากมีพวิ รีนท่ีกระตุ้นให้เกิดการสร้างกรดยรู ิก ซ่งึ เป็น สาเหตุของโรคเกา๊ ท์ แนะนําให้เปล่ียนเป็นเน้ือสัตว์ชนิดอื่น เช่น เนื้อปลา 3.ควรระวังการรบั ประทานในผู้ป่วยท่ีต้องจาํ กัดปรมิ าณเกลือ ให้ลดปริมาณกะปิและนา้ํ ปลาลง หรอื รบั ประทานใน ปริมาณน้อย ท่ีมา : กลุ่มพัฒนาการสง่ เสริมวัยทํางาน(งานโภชนาการ) ศูนย์อนามัยที่ 6 ชลบรุ ี กลุ่มงานการแพทยแ์ ผนไทยและการแพทย์ทางเลือก สาํ นกั งานสาธารณสุขจงั หวัดจันทบรุ ี

31 เมนชู ูสขุ ภาพสมนุ ไพรไทย@จนั ทบุรี • ชอื่ เมนูสมนุ ไพรภาษาไทย แกงส้มมะรุมกงุ้ สด • ชอ่ื เมนูสมุนไพรภาษาองั กฤษ Sour soup with moringa and Shrimps • คุณประโยชน์และสรรพคุณภาพรวม รสเปร้ียว ช่วยลดความดันโลหิต และลดระดับนํ้าตาลในเลือด • อาหารประจาํ ธาตเุ จ้าเรือน ธาตุน้าํ • Suggest by พท. จันจริ า ปดิ ตาทะเส สํานักงานสาธารณสุขจังหวัดจันทบุรี คุณประโยชน์และสรรพคุณ ของวัตถุดิบหลักและสมุนไพรหลัก • วตั ถุดิบ กุ้ง : มธี าตุเหลก็ สงู บํารุงสมอง และเสรมิ สรา้ งความแขง็ แรงของกระดูก • สมนุ ไพรหลัก 1.มะรุม : ฆา่ เช้ือแบคทีเรีย ขบั ปัสสาวะลดความดันโลหิต ลดน้ําตาลในเลือด ป้องกันมะเรง็ บาํ รงุ สายตาในผู้สูงอายุ 2.กระชาย : บาํ รงุ รา่ งกาย เป็นยาอายุวฒั นะแก้ลมวิงเวียน บํารงุ หัวใจ แกโ้ รคกระเพาะ 3.หอมแดง : เสริมสร้างระบบภูมคิ ้มุ กันลดไขมันในเลือด ทําใหร้ ะบบย่อยอาหารดี • สว่ นประกอบและปริมาณ ส่วนประกอบ นาํ้ หนักปริมาณ (ประมาณการ) กรัม ทพั พี,ช้อนชา,ชอ้ นโต๊ะ พรกิ ขีห้ นู 10 กรัม - พริกชฟี้ ้า 10 กรัม - หอมแดง 5 กรมั - กระเทียม 5 กรมั - กระชาย 1 กรัม - ก้งุ ตม้ สุก 100 กรมั - กงุ้ สด 150 กรมั - มะรมุ 200 กรมั - นํ้าเปลา่ 660 มลิ ลิมิตร - นํ้าตาลปี๊ป - 2 ชอ้ นโต๊ะ กะปิ - 1 ช้อนโต๊ะ นาํ้ ปลา - 2 ชอ้ นโต๊ะ นาํ้ มะขามเปียก - 2 ชอ้ นโต๊ะ

32 • วิธีการปรุง 1.นํามะรมุ มาปอกเปลอื ก ล้างนาํ้ ให้สะอาด หั่นเป็นทอ่ น 2.เตรียมเคร่อื งทําพรกิ แกงส้ม พรกิ ชีฟ้ ้า,พริกข้หี นู,หอมแดง,กระเทียม,กระชาย,กะปิ โขลกเข้ากันให้ละเอียด ตามด้วยกงุ้ ต้มสกุ โขลกใหเ้ ข้าเน้อื ทําให้มกี ล่ินหอม 3.ต้งั หม้อใส่นาํ้ รอจนน้ําเร่มิ เดือด นาํ พรกิ แกงส้มลงไปละลายในหมอ้ เคี่ยวพรกิ แกงใหเ้ ดือดสกั ครู่ จนมีกลิ่นหอม 4.ใส่มะรมุ ท่ีปอกเปลอื กไวล้ งไป พอมะรมุ เริ่มสุก 5.ปรุงรสด้วย น้ําปลา น้ําตาล นาํ้ มะขามเปียก เกลือ 6.ตามด้วยกุ้งสดเป็นส่วนผสมสุดท้าย เนื่องจากก้งุ สุกค่อนข้างงา่ ย หากใส่ไปขั้นตอนแรกจะทาํ ให้กงุ้ แขง็ และ เหนียวไม่น่าทาน • เคล็ดลับ 1.การนํากุ้งที่ตม้ แล้ว ตาํ เข้ากับพรกิ แกงสม้ จะทาํ ให้มีกล่ินหอมไม่เหม็นคาว 2.แกงส้มเป็นเมนูอาหารทีท่ านร้อนๆ หากนาํ ไปอุ่นบ่อยๆจะทาํ ให้แกงส้มมรี สชาติกลมกล่อมยงิ่ ขึ้น • คุณค่าทางโภชนาการท่สี ําคัญ ต่อ 1 คน พลังงาน Kcal นํ้าตาล g. เหล็ก mg. โปรตีน g. โซเดียม mg. โคเลสเตอรอล mg. ไขมนั g. แคลเซียม mg. กากใยอาหาร g. คาร์โบไฮเดรต g. ฟอสฟอรัส mg. วิตามิน mg. • คําแนะนาํ หรือขอ้ ควรระวัง 1.เมนูนี้เหมาะสาํ หรับรบั ประทาน คน 2.อาหารนเี้ หมาะสาํ หรบั ผู้สูงอายุ และคนท่เี ป็นโรคเบาหวาน ความดันโลหิตสูงไขมันในเลือดสูงทอ้ งผูก อาหารไม่ย่อย 3.ผปู้ ว่ ยทเ่ี ป็นโรคตบั ควรหลีกเล่ียง การรับประทานยอดมะรุมจะส่งผลให้มีคา่ เอนไซมข์ องตับสูงขึ้น 4.สตรีมีครรภ์ ควรหลกี เลี่ยง การรับประทานมะรมุ ในทุกส่วน เพราะในมะรมุ มีสารบางอยา่ งซึ่งเป็นพษิ อาจทําใหเ้ กิดการแทง้ ได้ 5.ผู้ปว่ ยโรคเกาต์ไม่ควรรับประทาน เพราะมะรุมเป็นผักท่ีมีโปรตีนสูงเกินไปอาจทาํ ให้อาการโรคเกาต์กาํ เรบิ ได้

33 6.มะรุม มีฤทธล์ิ ดความดันโลหติ ลดระดับนํ้าตาลและคลอเรสเตอรอลในเลือด ได้ จงึ เหมาะสาํ หรบั ผู้ป่วยโรค ความดันโลหิตสูงและเบาหวาน ที่มา : กลุ่มพฒั นาการส่งเสริมวัยทาํ งาน(งานโภชนาการ) ศนู ย์อนามัยท่ี 6 ชลบรุ ี กล่มุ งานการแพทยแ์ ผนไทยและการแพทย์ทางเลอื ก สาํ นักงานสาธารณสุขจังหวัดจันทบรุ ี

34 เมนชู สู ขุ ภาพอาหารเปน็ ยาวถิ ีคนจนั ท์ • ชื่อเมนูสมนุ ไพรภาษาไทย แกงหมูชะมวง • ช่อื เมนูสมุนไพรภาษาองั กฤษ Braised Pork Belly with Cowa Leaves • คุณประโยชน์และสรรพคุณภาพรวม รสเปร้ียว แกไ้ ข้ แก้ไอ ขบั เสมหะ เป็นยาระบายอ่อนๆ • อาหารประจําธาตเุ จ้าเรือน ธาตุนํา้ และธาตุลม • Suggest by พท.พจนา นิสสัยซอื่ โรงพยาบาลโป่งนาํ้ ร้อน คุณประโยชน์และสรรพคุณของวัตถุดิบหลักและสมุนไพรหลกั • วัตถุดิบ เน้ือหมู : มโี ปรตีน ไขมัน แร่ธาตโุ ซเดียม โพแทสเซียมเหล็กและแคลเซียม • สมุนไพรหลัก 1. ใบชะมวง : ยาระบาย กัดฟอกเสมหะ แก้ไข้ แก้ธาตุพกิ าร 2. ข่า : ขบั ลม ท้องอืดท้องเฟอ้ จุกเสียดแน่นท้อง 3. ตะไคร้ : ขับปัสสาวะ ขับลม 4. มะกรูด : แก้ลมวิงเวียน จกุ แน่นท้อง 5. หอมแดง : แก้หวัด คัดจมูก ขบั ลมในลําไส้ 6. กระเทียม : ขับลม แก้จุกเสียด แน่นทอ้ ง • ส่วนประกอบและปริมาณ ส่วนประกอบ น้ําหนกั ปริมาณ (ประมาณการ) กรัม ทพั พี,ช้อนชา,ช้อนโต๊ะ เน้ือหมูส่วนสะโพก 1/2 กโิ ลกรัม ใบชะมวง 500 กรมั กระเทียม 10 กรัม ตะไคร้ 5 กรมั ข่า 10 กรัม หอมแดง 10 กรัม ผิวมะกรูด 5 กรมั กะปิ 1 ชอ้ นชา พริกแห้ง 5 กรมั

35 สว่ นประกอบ นํา้ หนกั ปริมาณ (ประมาณการ) นา้ํ ตาลป๊บี กรัม ทัพพี,ช้อนชา,ชอ้ นโต๊ะ 4 ชอ้ นโต๊ะ นาํ้ ปลา 3 ชอ้ นโต๊ะ ซอี วิ๊ ขาว 2 ช้อนโต๊ะ น้าํ มันหอย 2 ช้อนโตะ๊ พริกไทย 1 ช้อนโต๊ะ • วิธีการปรุง 1. นาํ เนื้อหมูส่วนสะโพกมาหั่น นาํ มาหมกั กบั น้ําโซดาและนมสด ประมาณ 15 นาที 2. นาํ มาหมกั ต่อกับซีอ๊ิวขาว ซอสหอยนางรม ซอสปรุงรส ซอสพริก และใบชะมวงนาน 1 ชัว่ โมง 3. เตรียมเคร่ืองแกง นําหอมแดง ตะไคร้ ขา่ กระเทียม มาค่ัวไฟให้หอม และกะปิมาห่อใบตองอบให้แหง้ นาํ มาโขลกรวมกัน 4. นํานํา้ หมูท่หี มักมาผัดกบั เครอ่ื งแกงให้หอม เตมิ เครื่องปรุงรสและพริกไทยผัดจนหอม แล้วนาํ หมูที่ หมักใบชะมวงมาผัดต่อ ใส่ใบชะมวงทเ่ี ตรียมไวม้ าผัดจนในชะมวงออกสเี หลือง 5. เติมนา้ํ เค่ียวต่อประมาณ 1 ช่วั โมง (เคี่ยวไฟอ่อน) • เคล็ดลับ การนําใบชะมวงมาหมกั รวมกบั หมูทําให้หมูนมุ่ มากขึ้น เพราะชะมวงใบแก่จะให้กรดที่ช่วยให้ หมูน่มุ มากขึ้น และไม่ใช้นํ้ามันในการผัดเคร่ืองแกง จะใช้น้ําหมักหมูมาผัดแทนเพอ่ื เป็นแนวสขุ ภาพ • คุณค่าทางโภชนาการทีส่ ําคัญ ต่อ 1 คน พลังงาน 72.36 Kcal น้ําตาล 0.02 g. เหลก็ 0.5 mg. โปรตีน 6.66 g. โซเดยี ม 131.05 mg. โคเลสเตอรอล 12.5 mg. ไขมัน 2.65 g. แคลเซยี ม 15.51 mg. กากใยอาหาร 0.07 g. คารโ์ บไฮเดรต 4.7 g. ฟอสฟอรัส 79.15 mg. วิตามนิ เอ 102.9 mg. • คําแนะนําหรอื ข้อควรระวัง 1. เมนูน้เี หมาะสาํ หรับรบั ประทาน 4 คน

36 2. เมนูน้เี หมาะสําหรับทุกวัย ใบชะมวงมีฤทธิเ์ ปร้ียว ผทู้ ี่ระบายง่ายควรบริโภคแต่น้อย ผู้สูงอายคุ วรบริโภคเน้ือสัตว์ในปริมาณ ทเ่ี หมาะสมเพราะจะมีปัญหาต่อระบบย่อยอาหาร ท่ีมา : กลุ่มพัฒนาการสง่ เสริมวัยทํางาน(งานโภชนาการ) ศูนย์อนามัยที่ 6 ชลบรุ ี กล่มุ งานการแพทยแ์ ผนไทยและการแพทย์ทางเลอื ก สาํ นกั งานสาธารณสุขจังหวัดจันทบุรี

เมนูทอด-นึ่ง Deep fried Steam

37 เมนชู ูสขุ ภาพอาหารเป็นยาวิถีคนจนั ท์ • ชื่อเมนูสมนุ ไพรภาษาไทย ทอดมันปลาหน่อข่า • ช่อื เมนูสมนุ ไพรภาษาอังกฤษ Thai Fish Cakes with Galangal Shoot • คุณประโยชน์และสรรพคุณภาพรวม รสเผ็ดร้อน ลดอาการท้องอืดเฟ้อ • อาหารประจําธาตเุ จ้าเรือน ธาตุลม • Suggest by พท.ป.สทิ ธิศักด์ิ สัตยาพันธ์ สถานีอนามัยเฉลิมพระเกียรติฯ คลองพลู คุณประโยชน์และสรรพคุณของวัตถุดิบหลักและสมนุ ไพรหลัก • วัตถุดิบ 1. ปลา : มโี ปรตีนที่ย่อยง่าย ใหพ้ ลงั งาน มีกรดไขมันท่ีจําเป็นต่อร่างกาย 2. ไข่ไก่ : มโี ปรตีน วิตามินดี วิตามินเอ เหล็ก และแคลเซยี ม • สมนุ ไพรหลัก 1. หน่อข่า : ขบั ลมในลาํ ไส้ 2. ใบมะกรูด : ขับลมในลําไส้ แก้จกุ เสยี ด แกช้ ํ้าใน กดั เสมหะในคอ 3. กระชาย(พรกิ แกงเผ็ด) : มีสารสําคัญช่วยยับย้งั การแบง่ ตัวของไวรัส ขับลม แก้ท้องอืด ท้องเฟอ้ 4. ใบยี่หร่า(พรกิ แกงเผ็ด) : ขับลมในลําไส้ บรรเทาอาการทอ้ งอืดเฟอ้ จากอาหารไม่ย่อย 5. พรกิ (พริกแกงเผ็ด) : ช่วยกระตุ้น การเจรญิ อาหาร บาํ รงุ ธาตุ • ส่วนประกอบและปริมาณ นํ้าหนักปริมาณ (ประมาณการ) สว่ นประกอบ กรัม ทัพพี,ชอ้ นชา,ชอ้ นโตะ๊ เนื้อปลา 200 กรัม ไขไ่ ก่ 100(2ฟอง) พริกแกงเผ็ด 100 กรัม น้ําปลา 1 ชอ้ นโต๊ะ น้าํ ตาลทราย 1 ชอ้ นชา ใบมะกรูดซอย 10 กรมั หน่อขา่ 50 กรัม ถ่ัวฝกั ยาวซอย 50 กรัม นา้ํ มันพืช 2 ทพั พี

38 • วธิ ีการปรุง 1 .นาํ เนือ้ ปลาท่ีล้างนา้ํ จนสะอาดแล้วมาป่ันรวมกันกบั พรกิ แกงเผ็ด ไข่ไก่ นํา้ ปลา นํา้ ตาลทราย หน่อขา่ ใบมะกรูดซอย 2 .นาํ สว่ นผสมมาคลุกกับถ่ัวฝักยาว เมื่อเข้ากันได้ดีนําไปทอดในนา้ํ มัน สุกแล้วพร้อมเสริฟใส่จาน • เคล็ดลับ เพ่ือลดกล่ินคาวของเนื้อปลาที่นาํ มาเป็นวัตถุดบิ ใหน้ ําเน้ือปลามาคลุกกบั ผิวมะกรูด ตะไคร้บ้าน และล้างนา้ํ ออกให้สะอาดก่อนนําไปประกอบอาหาร • คุณคา่ ทางโภชนาการท่ีสําคัญ ต่อ 1 คน พลังงาน Kcal น้ําตาล g. เหลก็ mg. mg. โปรตนี g. โซเดียม mg. โคเลสเตอรอล g. mg. ไขมัน g. แคลเซียม mg. กากใยอาหาร คารโ์ บไฮเดรต g. ฟอสฟอรัส mg. วิตามิน • คําแนะนําหรือข้อควรระวัง 1.เมนูนเ้ี หมาะสําหรบั รับประทาน คน 2.สามารถรบั ประทานได้ทกุ วัย ทีม่ า : กลุ่มพัฒนาการส่งเสริมวัยทาํ งาน(งานโภชนาการ) ศนู ย์อนามัยที่ 6 ชลบุรี กล่มุ งานการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลอื ก สํานักงานสาธารณสุขจงั หวัดจันทบุรี

39 เมนชู สู ขุ ภาพอาหารเป็นยาวถิ คี นจันท์ • ชอ่ื เมนูสมนุ ไพรภาษาไทย ห่อหมกนุ่นนาง(ดอกง้ิว) • ชื่อเมนูสมนุ ไพรภาษาองั กฤษ Steamed Curry Fish Mousse with Red cotton tree flowers dried • คุณประโยชน์และสรรพคุณภาพรวม รสหวานและรสมัน บํารงุ ธาตุ แก้ไข้ บรรเทาอาการท้องรว่ ง • อาหารประจําธาตุเจ้าเรือน ธาตุนํ้า • Suggest by พท.ป. ปญั ญาพร เปล่ยี นขาํ โรงพยาบาลแกง่ หางแมว คุณประโยชนแ์ ละสรรพคุณของวัตถดุ บิ หลักและสมุนไพรหลัก • วัตถุดบิ กงุ้ : มโี ปรตีนและไอโอดีนสูง ชว่ ยชะลอวัยและฟื้นฟกู ล้ามเนื้อท่ีเสอ่ื มสภาพ • สมุนไพรหลัก 1.นุน่ นาง : แก้พษิ ไข้แก้อาการร้อนในกระหายนํา้ แก้อาการทอ้ งเสีย 2.ใบยอ : บาํ รุงธาตุ แก้ไข้ แกอ้ าการท้องเสีย 3.ใบมะกรูด : แก้ไอ ขบั เสมหะ ขับลมในลําไส้ • ส่วนประกอบและปริมาณ นํ้าหนักปริมาณ (ประมาณการ) สว่ นประกอบ กรัม ทพั พี,ช้อนชา,ชอ้ นโต๊ะ นุ่นนาง 100 ใบยอ 100 ใบมะกรูดซอย กุ้ง 300 นํ้าพริกแกงกะทิ 100 กะทิ 6 ทพั พี ไข่ไก่ 50 (1 ฟอง) น้าํ ตาล 2 ช้อนชา นา้ํ ปลา 2 ช้อนโต๊ะ เกลือ 1 ช้อนชา • วิธีการปรุง 1.เตรียมกระทง หรือภาชนะสําหรบั ใส่หอ่ หมก เช็ดใบตองใหส้ ะอาดตัดเป็นวงกลมเส้นผา่ ศูนย์กลางประมาณ 5 น้ิว ซ้อนกัน 2 แผ่นและพบั เป็นมุม 4 มุมทาํ เป็นกระทงสาํ หรับใสห่ ่อหมก

40 2.บดกงุ้ และซอยนุ่นนาง ให้ละเอียด แล้วพักไว้ 3.นํากะทิ นาํ้ พริกแกง ไข่ไก่ นาํ้ ปลา นา้ํ ตาล ใส่ลงในชามผสมใบใหญ่ คนส่วนผสมให้เข้ากัน นําเนื้อกุง้ บดและนุ่นนาง ท่ีซอยไว้ ลงไปคนใหเ้ ข้ากัน ใสใ่ บมะกรูดซอยตามลงไป คนไปทางเดียวกันจนสว่ นผสมเริ่มเหนียวข้นแล้วพกั ไว้ 4.ห่ันใบยอเป็นช้ินเล็ก ใส่รองก้นกระทง 5.ตกั สว่ นผสมใสล่ งในกระทง นาํ ขึ้นน่งึ ในนาํ้ เดือด ประมาณ 15-20 นาที เป็นอันเสร็จ • เคล็ดลับ นุ่นนางท่ีใช้ ควรแช่นํ้าอยา่ งน้อย 3-6 ชั่วโมง เพอ่ื ให้นุ่นนางน่ิม และตัดจุกแขง็ ด้านบนออก ต้มในน้ําเดือด 5-10 นาที นุ่นนางที่ได้จะนิ่มและเมื่อซอยให้ละเอียดใสใ่ นส่วนผสมของห่อหมก ยิง่ คนให้นาน หอ่ หมกจะอรอ่ ยมากข้ึน • คุณค่าทางโภชนาการทีส่ ําคัญ ต่อ 1 คน พลังงาน Kcal นํา้ ตาล g. เหล็ก mg. โปรตีน g. โซเดยี ม mg. โคเลสเตอรอล mg. ไขมนั g. แคลเซยี ม mg. กากใยอาหาร g. คารโ์ บไฮเดรต g. ฟอสฟอรัส mg. วิตามนิ mg. • คําแนะนําหรอื ขอ้ ควรระวัง 1. เมนูนีเ้ หมาะสาํ หรบั รบั ประทาน คน 2. เมนูน้ีไม่เหมาะสาํ หรบั ผมู้ ีประวัติแพ้กงุ้ 3. เหมาะสาํ หรับผปู้ ว่ ยโรคความดันโลหิตสูง ทมี่ า : กลุ่มพัฒนาการสง่ เสริมวัยทํางาน(งานโภชนาการ) ศนู ย์อนามัยที่ 6 ชลบุรี กลุม่ งานการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก สํานักงานสาธารณสุขจงั หวัดจันทบรุ ี

เมนูยำ Spicy Salad

เมนชู สู ขุ ภาพอาหารเปน็ ยาวถิ ีคนจนั ท์ 41 •ช่ือเมนูสมนุ ไพรภาษาไทย ยําช้าพูล •ช่ือเมนูสมนุ ไพรภาษาอังกฤษ Wild betal leaf bush salad (yam Chaplu) •คุณประโยชน์และสรรพคุณภาพรวม รสเปรี้ยว ชว่ ยลดระดบั นา้ํ ตาลในเลือด ปรบั สมดุลธาตใุ นร่างกาย •อาหารประจําธาตุเจ้าเรือน ธาตุน้ํา •Suggest by พท.ป.ณฐั ธยาน์ วงษว์ าทย์ ,พท.ป.อรณิชา ศีลรักษ์ , พท.ธนวรรณ วิชญธรกลุ โรงพยาบาลเขาสุกิม คุณประโยชน์และสรรพคุณของวัตถุดิบหลักและสมุนไพรหลัก •วัตถุดบิ หลัก 1. ปลากรอบ : มโี ปรตีน และแคลเซียม 2. ถั่วลสิ ง : มีโปรตีนคารโ์ บไฮเดรต ไขมันดี และเส้นใยอาหาร •สมนุ ไพรหลัก 1.ช้าพลู : บาํ รงุ ธาตุ ขบั ลมในลาํ ไส้ แก้คูถเสมหะ แก้ท้องอืดเฟอ้ ช่วยเจริญอาหาร 2. ตะไคร้ : ขับลมในลําไส้ แก้ท้องอืดท้องเฟอ้ แก้ปัสสาวะขัดแก้เบ่ืออาหาร บํารงุ ไฟธาตุ 3. ขิง : ขับลม บรรเทาอาการท้องอืด ท้องเฟอ้ บรรเทาอาการคล่ืนไส้ อาเจียน 4. หอมแดง : ขบั ลมในลาํ ไส้ แก้ปวดท้อง บํารงุ ธาตุ แกห้ วัดคัดจมูก • ส่วนประกอบและปริมาณ ส่วนประกอบ นา้ํ หนักปริมาณ (ประมาณการ) กรัม ทพั พี,ชอ้ นชา,ชอ้ นโต๊ะ ใบช้าพลู 30 (10-15 ใบ) ตะไคร้ 70 (2-3 ต้น) ขงิ อ่อน 30 (¼ถ้วยตวง) หวั หอมแดง 50 (4-5 หัว) พรกิ ข้ีหนู 5 (8-10 เม็ด ตามความชอบ) นํ้ามะนาว 2 ชอ้ นโต๊ะ (ตามความชอบ) น้ําปลา 2 ชอ้ นโต๊ะ (ตามความชอบ) นํ้าตาลหญา้ หวาน 1 ชอ้ นโต๊ะ (ตามความชอบ) ปลากรอบ 100 (1 ถว้ ยตวง ตามความชอบ) ถวั่ ลิสง 50 (1 ถว้ ยตวง ตามความชอบ)