การประกอบวงจรอเิ ล็กทรอนกิ ส์ หน่วยท่ี 12
จดุ ประสงค์เชงิ พฤตกิ รรม นกั เรียนสามารถ............... 1. บอกคณุ สมบตั ขิ องอปุ กรณไ์ ฟฟา้ และอิเล็กทรอนิกส์ได้ 2. บอกประเภทของอุปกรณไ์ ฟฟา้ และอเิ ล็กทรอนิกส์ได้ 3. บอกโครงสร้างของอุปกรณ์ไฟฟา้ และอิเลก็ ทรอนิกส์ได้ 4. บอกสญั ลกั ษณ์ของอุปกรณ์ไฟฟ้าและอเิ ล็กทรอนิกส์ได้ 5. อธบิ ายการทดสอบอปุ กรณไ์ ฟฟา้ และอเิ ล็กทรอนิกส์ได้
เน้อื หาบทเรยี น 1. เคร่ืองมอื พนื้ ฐาน 1.1 หัวแรง้ 1.2 ท่ีวางหวั แร้ง 1.3 ตะกวั่ 1.4 ทด่ี ูดตะก่ัว 1.5 คมี จบั 1.6 คีมตดั 1.7 ไขควง
เนื้อหาบทเรียน (ตอ่ ) 7. คัทเตอร์ 8. แผ่นวงจรพิมพ์ 9. มิเตอร์ อปุ กรณพ์ ้นื ฐาน 1. ตวั ตา้ นทาน 2. ตัวเก็บประจุ 3. ทรานซสิ เตอร์ 4. แอลอดี ี 5. ทริมเมอร์ 6. ถ่านไฟฉาย
เน้อื หาบทเรยี น (ตอ่ ) ข้ันตอนการบคั กรี การแก้ไขการบคั กรี
เคร่อื งมือพื้นฐาน เครือ่ งมือพน้ื ฐานสาหรับการประกอบวงจรอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ประกอบดว้ ย หวั แรง้ ทวี่ างหัวแร้ง ตะกว่ั ทดี่ ดู ตะก่วั คีมจบั คีมตัด ไขควง คัทเตอร์ แผน่ วงจรพมิ พ์ และมเิ ตอร์
หวั แรง้ เป็นเคร่อื งมือท่ใี หค้ วามร้อนแกข่ าอุปกรณ์ สายไฟ เพอ่ื ใช้ ในการบดั กรี ให้รอยตอ่ ยึดสนิทแน่นมั่นคง และแข็งแรง ไฟฟ้า ไหลผา่ นได้ ไมม่ ีติดขัด ไมข่ าดชว่ งขาดตอน โดยใชร้ ว่ มกบั ตะกั่ว หัวแร้งบัดกรี ทใ่ี ชใ้ นงานอเิ ล็กทรอนกิ ส์สว่ นใหญ่ มักจะเป็น หัวแรง้ ทส่ี ร้างความรอ้ นจากพลังงานไฟฟา้ เพอื่ ความสะดวกใน การใช้งาน ซึ่งเรยี กว่า หวั แร้งบดั กรีไฟฟา้ (Electric Soldering Iron)
ชนิดของหวั แร้ง หวั แร้ง โดยทว่ั ไป จะมี 2 ชนดิ 1. หวั แรง้ ปนื 2. หวั แร้งแช่
หัวแร้งปืน เปน็ หวั แร้ง ทใ่ี หค้ วามร้อนสูง เหมาะสาหรับงานบดั กรี ท่ีตอ้ งการความรอ้ นมากๆ เชน่ การบดั กรสี ายไฟกับหลัก ต่อสาย , การบัดกรีอปุ กรณ์ตัวใหญ่ๆ และการบดั กรีรอยต่อ เพอ่ื ถอดเปลยี่ นอปุ กรณอ์ เิ ล็กทรอนิกส์ http://www.weloveshopping.com/shop/showproduct.php?pid=23394898&shopid=207450
ขอ้ เสยี คอื ไมเ่ หมาะสมกับการบัดกรอี ปุ กรณ์ อิเลก็ ทรอนกิ ส์ เพราะอุปกรณบ์ างชนดิ มีความไวต่อความรอ้ น ถา้ ใช้ความรอ้ นสูงเกินไป อาจทาใหอ้ ุปกรณเ์ สื่อมสภาพหรอื เสียหายได้ นอกจากน้ี ยังมีการแพร่สนามแมเ่ หลก็ จงึ ไม่ควรบดั กรี อปุ กรณ์ทท่ี างานดว้ ยระบบแม่เหลก็ เชน่ หัวเทป หรือสวติ ช์ แมเ่ หลก็
หวั แร้งแช่ เปน็ หวั แร้งทน่ี ยิ มใชใ้ นงานประกอบวงจร เพราะให้ ความรอ้ นคงที่ เลอื กขนาดได้มากและมปี ลายหวั แรง้ ให้เลือก ใชห้ ลายแบบ โดยมตี ง้ั แตข่ นาด 6-250 วัตต์ แตท่ ี่ใช้ในงาน อิเล็กทรอนิกสจ์ ะใชข้ นาด 15-30 วตั ต์ ซง่ึ ให้ความรอ้ นไม่สูง มากนัก เหมาะกบการบดั กรีอปุ กรณ์บนแผน่ วงจรพมิ พ์ www.inventor.in.th
นอกจากน้ี บางรุ่นจะมสี วิทชก์ ดเพ่มิ ระดบั ความร้อน ให้สงู ได้ด้วย สาหรับปลายบัดกรีของหวั แรง้ แช่ จะมที ้ังชนิดทีใ่ ชแ้ ลว้ สกึ กรอ่ นหมดไป และชนิดเปลย่ี นปลายได้ ptelectronic.lnwshop.com
หวั แร้งปรับอุณหภมู ิ แบบดจิ ิตอล thailandindustry.com แบบอนาล็อก www.measuretronix.com
หัวแรง้ พรอ้ มท่ีดดู ตะก่ัว เปน็ หวั แรง้ ที่สามารถปรับอณุ หภมู แิ บบดิจติ อลพร้อม การทางานแบบ Sleep Mode ชว่ ยยืดการใชง้ านของปลาย หัวแรง้ และปอ้ งกันการปรับอุณหภูมิดว้ ยการต้ังรหสั ผา่ น มปี ลายหวั แรง้ ใหเ้ ลอื กใช้งานหลากหลายรูปแบบ การปรบั อณุ หภมู กิ ลับมาเปน็ ไปได้อย่างรวดเร็วตัว เช่น หวั แร้ง Lead Free ขนาด 90 วตั ต์ http://www.toolingtown.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=5320671&Ntype=1
ทว่ี างหัวแรง้ เปน็ ท่ีใช้สาหรับวางหวั แรง้ เพื่อปอ้ งกนั ความรอ้ นไมใ่ ห้ เกดิ ความเสยี หายแกบ่ คุ คลและทรัพยส์ ินอ่นื http://rrshop2home.com/-debug-card-test-mainboard-power-supply-c-57_59.html
ตะกว่ั เปน็ ตัวเชอ่ื มอปุ กรณ์แต่ละตัว ใหต้ ดิ กนั หรอื เชอ่ื มอปุ กรณ์ กบั สายไฟหรือทองแดงของแผ่นปรน้ิ ท์ ตะก่วั มลี ักษณะเป็นเสน้ เล็กๆ ยาวๆ อาจจะเปน็ ทั้งม้วน หรือเปน็ ขด ความยาว 1-2 เมตร จนถึง หนัก 1 กิโลกรัม www.buyled.in.th
ตะกว่ั ท่ีดี ตอ้ งเปน็ แบบ 60/40 เท่านัน้ หมายถงึ สว่ นผสม ของตะกั่ว และดบี ุก คือ มีดบี กุ 60 และตะกัว่ 40 ย่ิงมีดีบกุ มากก็จะย่ิงทาใหบ้ ัดกรี แลว้ รอยบดั กรีแวววาว และติดสนทิ ยิ่งขนึ้ www.telepart.net
ทด่ี ูดตะก่วั เปน็ เคร่อื งมอื สาหรับดดู ตะกั่ว เมื่อตอ้ งการรื้อถอด อุปกรณไ์ ฟฟ้าและอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ srt.co.th
คมี จับ เป็นเคร่ืองมือสาหรับจบั ขาหรอื ตวั อุปกรณอ์ เิ ล็กทรอนิกส์ ในพื้นท่ีคับแคบ ซึ่งไม่สะดวกต่อการปฏบิ ัตงิ าน และวสั ดุ หรอื อปุ กรณท์ ีไ่ ดร้ บั ความร้อนขณะบัดกรี เพื่อความปลอดภยั ของ บคุ คล www.measuretronix.com www.basic-robot.com
คมี ตัด เป็นเคร่ืองมอื สำหรับตัดขำอุปกรณ์อิเลก็ ทรอนิกส์หรอื สำยไฟสว่ นทไี่ ม่ต้องกำรออก www.thaigoodview.com www.basic-robot.com
ไขควง เป็นเครอ่ื งมือสาหรบั ขันสกรใู หแ้ นน่ หรอื ไขสกรใู หห้ ลวมออก www.teemshop.net
มีดคัทเตอร์ เปน็ เครือ่ งมือสาหรบั ขูดทาความสะอาดโลหะ ปอกสายไฟ เวลาตอ้ งการจะบดั กรสี ายไฟกบั ขาอปุ กรณ์ ซึ่งควรเปน็ คัตเตอร์ แบบทยี่ ืดหดได้ www.ktw.co.th
แผ่นวงจรพมิ พ์ แผ่นวงจรพิมพ์ หรอื ทเี่ รยี กกันทั่วไป คือแผน่ ปรนิ ซ์ หรอื แผ่น PCB (Printed Circuit Board) ซง่ึ ด้านหนง่ึ ท่ีใสอ่ ุปกรณ์ จะเปน็ ฉนวน และอกี ด้านจะเป็นแผ่นทองแดงบางๆ แผน่ วงจรพมิ พ์จะแบ่งออกเป็น 2 ประเภทใหญ่ ๆ คือ 1. แผ่นวงจรพิมพแ์ บบอเนกประสงค์ (Universal Board) 2. แผน่ วงจรพมิ พแ์ บบเปล่า
แผน่ วงจรพมิ พ์แบบอเนกประสงค์ ไอซีบอร์ด โพรโตบอร์ด แพดบอร์ด
แผน่ วงจรพิมพ์แบบเปล่า 1. แบบหน้าเดยี ว (Single Side PCB) 2. แบบ 2 หน้า (Double Side PCB) 3. แบบ 2 หนา้ เชอ่ื มตอ่ กนั (Double Side Plate Trough Hole PCB) 4. แบบหลายชน้ั (Multi Layer PCB)
แผน่ วงจรพมิ พ์ของชดุ คิท www.clinicsolar.com
มิเตอร์ เป็นเครือ่ งมอื ที่ใชส้ าหรับตรวจสอบสภาพของอปุ กรณ์ ไฟฟา้ และอเิ ลก็ ทรอนิกส์ ในส่วนที่ตาคนธรรมดาไมส่ ามารถ ตรวจสอบได้ว่าอปุ กรณ์ชน้ิ น้นั ดีหรือเสยี เช่น สายไฟ ลาโพง ไมค์ มอเตอรส์ ัน่ กระดิ่ง เสาอากาศ หรอื วดั ไฟในกอ้ นแบต วา่ มไี ฟขาดหรอื ไม่ วดั ไฟในวงจรมือถอื
มลั ติมเิ ตอร์ชนดิ อนาลอ็ ก มลั ติมเิ ตอร์แบบดิจติ อล
อปุ กรณพ์ ้นื ฐาน อปุ กรณ์อเิ ลก็ ทรอนิกส์พื้นฐานสาหรบั การประกอบวงจร ประกอบดว้ ย ตวั ตา้ นทาน ตัวเก็บประจุ ทรานซสิ เตอร์ แอลอดี ี
ชดุ คิท วงจรไฟกะพรบิ
ตัวต้านทาน เป็น อปุ กรณ์ท่ีทาหนา้ ทต่ี ้านทานการไหลของกระแสไฟฟ้า มีหน่วยเป็น โอห์ม () คา่ ความตา้ นทานอยูใ่ นชว่ ง 100 ถึง 100M ลกั ษณะของตัวตา้ นทานแบง่ ตามการใชง้ าน ตัวตา้ นทาน สามารถแบง่ ออกได้ 3 ชนิด คือ ตวั ต้านทาน คา่ คงที่ ตัวต้านทานปรบั คา่ ได้ และตัวตา้ นทานเลอื กค่าได้ pioneer.netserv.chula.ac.th
ตวั เก็บประจุ เปน็ อุปกรณ์ทท่ี าหน้าทเ่ี ก็บประจุและคายประจุไฟฟา้ มีหน่วยเปน็ ฟาหรดั (F) คา่ ความจุ จะมีตัง้ แตค่ ่าตา่ สุด มหี น่วยเปน็ พิโคฟาหรัด (pF) จนถึง หน่วยไมโครฟาหัด (F)
แแออลลออดี ดี ีี (LED) เปน็ ไดโอดเปลง่ แสง ทาหนา้ ท่ี เปล่งแสง เม่อื ได้รบั ไบอสั หรอื แหล่งจา่ ยไฟฟ้าทีถ่ ูกตอ้ ง
ทรานซิสเตอร์ เป็นอปุ กรณ์อเิ ลก็ ทรอนิกสป์ ระเภทแอคทีฟ (Active) โครงสรา้ ง ทามาจากสารกง่ึ ตัวนาชนิดเอ็นกบั พี มาตอ่ กันใหเ้ กดิ รอยตอ่ 2 รอยตอ่ มีขาใช้งาน 3 ขา คอื ขาคอลเล็คเตอร์ (Collector : C) ขาเบส (Base : B) และขาอมิ ติ เตอร์ (Emitter : E)
ชนิด NPN ชนิด PNP
ตวั ตา้ นทานปรบั คา่ ได้ เปน็ ตัวตา้ นทาน ท่สี ามารถปรบั คา่ โดยการหมุน ซึ่งจะใช้ ในวงจรท่ตี ้องการการปรบั ค่าให้ได้คา่ ตามทีต่ ้องการ ตงั้ แต่คา่ ความตา้ นทานต่าสดุ ไป จนถงึ ค่าความตา้ นทานสงู สดุ ได้อยา่ ง ตอ่ เนือ่ ง http://yourduino.com/sunshop2/index.php?l=product_detail&p=140
ถา่ นไฟฉาย เปน็ เซลล์ไฟฟา้ หรอื แหลง่ จ่ายไฟฟา้ ทเี่ กิดจากปฏิกิริยา ทางเคมี มีหลากหลายขนาด ทงั้ รปู ร่างและระดับแรงดัน http://gammaco.com/gammaco/th/7016061
วงจรไฟกะพรบิ LED 10 ดวง www.ec.in.th
ข้นั ตอนการบคั กรี 1. การทาความสะอาดปลายหัวแร้ง โดยใช้ฟองน้าทเี่ ปยี ก หวั แรง้ ในภาพ รนุ่ Ungar Concept 2100 Soldering Station
2. ผลติ ภณั ฑบ์ างอย่างช่วยใหห้ ัวแร้งสะอาด เชน่ ดีบุก ทาความสะอาดปลายหวั แร้ง ของ บ.Multicore (TTC)
3. การใสอ่ ปุ กรณแ์ ละถ่างขาอุปกรณ์ เพ่อื ไม่ให้หลุดออก ขณะหงายแผ่นวงจรเพอ่ื ทาการบัดกรอี ุปกรณ์
4. วธิ ีทด่ี แี ละมีประโยชน์ ควรจะตัดปลายขาอปุ กรณ์ ให้มีความยาวพอประมาณ เพ่อื สะดวกในการบดั กรี และป้องกนั ไมใ่ ห้เกดิ ความเสยี หายแก่ลายวงจรทองแดง เนื่องจากแรงกดได้
5. วางปลายหัวแร้งที่ทาความสะอาดแลว้ ลงระหวา่ งลาย ทองแดงและขาของอปุ กรณ์ เพอื่ เป็นการให้ความรอ้ น แก่ทั้ง สองสว่ นไปพร้อมกนั
6. ใหค้ วามร้อนต่อเนอ่ื งขณะที่ใสต่ ะก่ัวบัดกรี ไมเ่ กนิ 3 มลิ ลิเมตร นาหวั แร้งออกทนั ทีและปล่อยให้รอยบดั กรี เยน็ เองตามธรรมชาติ
7. ใช้เวลาเพยี ง 1-2วินาที จะได้รอยบดั กรีท่ีสมบูรณ์แบบ ซ่ึงจะมีรปู ร่างสวยงามและเปน็ เงางาม ตรวจสอบทกุ ข้นั ตอน ตามแนวทางทใี่ หไ้ ว้ เพื่อแก้ปัญหาในขน้ั ต่างๆ
Search
