Book15_อาชญาวิทยาและงานยุติธรรม

วิชา ปป. (CP) ๒๑๔๐๑ อาชญาวิทยาและงานยตุ ธิ รรม

ตําÃÒàÃÕ¹ ËÅÑ¡ÊμÙ Ã ¹Ñ¡àÃÕ¹¹ÒÂÊÔºตาํ ÃǨ ÇªÔ Ò »». (CP) òñôðñ ÍÒªÞÒÇÔ·ÂÒáÅЧҹÂμØ ¸Ô ÃÃÁ เอกสารนี้ “໚¹¤ÇÒÁÅѺ¢Í§·Ò§ÃÒª¡ÒÔ หามมิใหผูหนึ่งผูใดเผยแพร คัดลอก ถอดความ หรอื แปลสว นหนง่ึ สว นใด หรอื ทงั้ หมดของเอกสารนเ้ี พอ่ื การอยา งอนื่ นอกจาก “à¾Í×è ¡ÒÃÈ¡Ö ÉÒͺÃÁ” ของขาราชการตํารวจเทาน้ัน การเปดเผยขอความแกบุคคลอ่ืนที่ไมมีอํานาจหนาท่ีจะมีความผิดตาม ประมวลกฎหมายอาญา กองบญั ชาการศึกษา สาํ นักงานตํารวจแหง ชาติ พ.ศ.๒๕๖๓

1

คาํ นาํ หลักสูตรนักเรียนนายสิบตํารวจ (นสต.) เปนหลักสูตรการศึกษาอบรมท่ีมีเปาหมาย เพื่อเสริมสรางใหบุคคลภายนอกผูมีวุฒิประกาศนียบัตรมัธยมศึกษาตอนปลาย (ม.๖) หรือ ประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) หรือเทียบเทา ท่ีเขารับการฝกอบรมมีความรู ความสามารถ และ ทักษะวิชาชีพตํารวจ รวมถึงพัฒนาบุคลิกภาพรางกายใหเหมาะสมสําหรับการปฏิบัติงานตํารวจ ในกลุมสายงานปองกันปราบปราม ตลอดจนเตรียมความพรอมทางดานจิตใจและวุฒิภาวะใหมี จติ สํานึกในการใหบ ริการเพื่อบําบัดทกุ ขบ าํ รุงสขุ ของประชาชนเปน สาํ คัญ กองบัญชาการศึกษา ไดรวมกับ ครู อาจารย และครูฝก ในสังกัดกองบังคับการ ฝก อบรมตาํ รวจกลาง และกลมุ งานอาจารย กองบญั ชาการศกึ ษา ศนู ยฝ ก อบรมตาํ รวจภธู รภาค ๑ - ๙ และกองบัญชาการตํารวจตระเวนชายแดน ตลอดจนผูทรงคุณวุฒิจากภายนอก จัดทําตําราเรียน หลกั สตู รนกั เรยี นนายสบิ ตาํ รวจชดุ นี้ ซงึ่ ประกอบดว ยองคค วามรตู า งๆ ทจี่ าํ เปน ตอ การพฒั นาศกั ยภาพ ของนกั เรยี นนายสบิ ตาํ รวจใหเ ปน ขา ราชการตาํ รวจทพ่ี งึ ประสงคข องประชาชน เพอ่ื ใชส าํ หรบั ประกอบ การเรียนการสอนนักเรียนนายสิบตํารวจใหมีความพรอมทั้งดานความรู ความสามารถ กําลังกาย และจติ ใจ จนสามารถเปน ขา ราชการตาํ รวจทป่ี ฏบิ ตั งิ านใหบ รกิ ารสงั คมและประชาชนไดอ ยา งตรงตาม ความตอ งการอยา งแทจรงิ และมคี วามพรอมในการเขา สปู ระชาคมอาเซยี น ขอขอบคุณครู อาจารย ครูฝก และผูทรงคุณวุฒิทุกทาน ที่ไดรวมกันระดมความคิด ใหคําปรึกษา คําแนะนํา ประสบการณท่ีเปนประโยชน รวมถึงการถายทอดองคความรู ท่ีเปนประโยชน จนทําใหการจัดทําตําราเรียนหลักสูตรนักเรียนนายสิบตํารวจสําเร็จลุลวงไดดวยดี ซึ่งกองบัญชาการศึกษาหวังเปนอยางย่ิงวาตําราเรียนชุดนี้คงเปนประโยชนตอการจัดการเรียน การสอนและการจดั การฝกอบรมของครู อาจารย และครฝู ก รวมตลอดถึงใชเปนคูมือการปฏบิ ัตงิ าน ของขาราชการตํารวจ อันจะสงผลทําใหสํานักงานตํารวจแหงชาติสามารถสรางความเชื่อม่ัน ศรัทธา และความผาสุกใหแกประชาชนไดอ ยา งแทจ รงิ พลตํารวจโท ( อภิรตั นยิ มการ ) ผูบ ัญชาการศกึ ษา

1

ÊÒúÑÞ Ë¹ÒŒ ÇªÔ Ò ÍÒªÞÒÇÔ·ÂÒáÅЧҹÂØμÔ¸ÃÃÁ º··èÕ ñ º··ÇÑè ä» ñ - บทนํา ๑ - ความหมายของอาชญากรรม ๒ - สาเหตุการเกดิ อาชญากรรม ๕ - ปจ จยั ทีท่ าํ ใหเกิดอาชญากรรม ๗ - ประเภทของอาชญากรรม ๗ - ประเภทของอาชญากร ๑๐ - ปญ หาสงั คมที่นาํ ไปสอู าชญากรรม ๑๒ - การจัดระเบยี บสงั คม ๑๓ - เหยือ่ ของอาชญากรรม ๒๐ º··èÕ ò ·ÄÉ®ÍÕ ÒªÞÒÇ·Ô ÂÒáÅСÒû‡Í§¡¹Ñ ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ òó - ววิ ัฒนาการของทฤษฎีอาชญาวิทยา ๒๓ - การแบงทฤษฎีอาชญาวิทยา ๒๔ - ทฤษฎีการบงั คบั ใชกฎหมาย ๒๖ - ทฤษฎกี ารควบคุมทางสังคม ๒๖ - ทฤษฎีชมุ ชนสมั พนั ธ ๒๗ - ทฤษฎกี ารควบคมุ อาชญากรรมโดยสภาพแวดลอ ม ๓๐ - ทฤษฎีการตาํ รวจชมุ ชน ๓๓ - ทฤษฎีหนา ตา งแตก ๔๑ - การประยกุ ตใ ชแ นวคดิ ทฤษฎที เี่ กีย่ วขอ งกบั การปองกันปราบปรามอาชญากรรม ๔๕ º··Õè ó ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ¾ÔàÈÉ ๔๙ - บทนํา ๔๙ - ประเภทของอาชญากรรมพเิ ศษ ๕๐ - อาชญากรรมเศรษฐกิจ ๕๐ - อาชญากรรมขา มชาติ ๕๑ - อาชญากรรมคอมพวิ เตอร ๕๒ - อาชญากรรมการคามนษุ ย ๕๓

º··èÕ ô ÊÀÒ¾¡Òó͏ ÒªÞÒ¡ÃÃÁÂؤãËÁ‹ ˹Ҍ - บทนํา - ความแตกตางของอาชญากรรมในอดตี ปจ จบุ ัน ๕๗ และแนวโนม ของอาชญากรรมในอนาคต ๕๗ - อาชญากรรมยุคใหมท างคอมพวิ เตอร - คุณสมบตั ิตํารวจในสถานการณอ าชญากรรมยคุ ใหม ๕๘ ๕๙ ๗๓

๑ º··Õè ñ º··ÑèÇä» ÇÑμ¶Ø»ÃÐʧ¤ ๑. ผูเรียนเขาใจความหมายของอาชญากรรม สาเหตุและปจจัยการเกิดอาชญากรรม ประเภทของอาชญากรรม ประเภทของอาชญากร ปญหาสังคมที่นําไปสูอาชญากรรม การจัดระเบยี บสังคม และเหย่อื ของอาชญากรรม ๒. ผูเรียนสามารถอธิบายความหมายของอาชญากรรม สาเหตุและปจจัยการเกิด อาชญากรรม ประเภทของอาชญากรรม ประเภทของอาชญากร ปญหาสังคมที่นําไปสูอาชญากรรม การจดั ระเบยี บสงั คม และเหยือ่ ของอาชญากรรม º·นาํ อาชญาวทิ ยา หมายถงึ วทิ ยาการทวี่ า ดว ยปญ หาอาชญากรรม สาเหตอุ าชญากรรม และ การปองกันอาชญากรรม โดยมีสถานภาพเปนสหวิทยาการ เนื่องจากเปนการศึกษาถึงสาเหตุในการ กระทาํ ผดิ ของคน โดยใชความรูจากศาสตรสาขาตางๆ มาใชอธิบายการกระทาํ ของคน การปฏิบัติหนาที่ของตํารวจในปจจุบันตองเผชิญกับสภาพการทํางานที่เปลี่ยนแปลง อยางรวดเร็ว ตามความกาวหนาและการเปลี่ยนแปลงทางสังคม เศรษฐกิจ การเมือง สิ่งแวดลอม และเทคโนโลยีที่สลับซับซอน ส่ิงเหลานี้เปนปจจัยที่ทําใหคนในสังคมตองตอสูดิ้นรน มีการเรียกรอง การเอาตวั รอด การเอารดั เอาเปรยี บ กา วรา ว ขาดความยงั้ คดิ มกี ารกระทาํ ผดิ กฎหมาย กอ อาชญากรรม โดยมีแนวโนมของความรุนแรงเพ่ิมมากยิ่งขึ้น ปญหาหนึ่งท่ีประชาชนและประเทศไทยตองเผชิญ รวมกันคือปญหาอาชญากรรม ซ่ึงถือเปนตัวบั่นทอนความสงบ ปลอดภัย ในการดํารงชีวิตของ ประชาชนและกระทบตอ ความเชอื่ มน่ั ของนกั ลงทนุ จากตา งประเทศอยา งมนี ยั สาํ คญั ทาํ ใหก ารปฏบิ ตั งิ าน ของตํารวจตอ งเผชญิ กับความทา ทาย ความยากลาํ บาก ตรากตราํ คาดคะเนไดย ากและเส่ียงภยั ย่ิงข้ึน ดังน้ันตํารวจจึงควรแสวงหาหนทางและมาตรการเพ่ือปรับเปล่ียนบทบาท พฤติกรรมใหเหมาะสม กับการตอบสนองตอสิ่งเราตางๆ ที่มาพรอมกับความเปล่ียนแปลงดังกลาว จึงเปนทางออกท่ีดีที่สุด ซง่ึ แนวทางการแกไ ขปญ หาอาชญากรรมทถ่ี กู ตอ งและไดร บั การยอมรบั วา มปี ระสทิ ธผิ ลดี คอื การมงุ เนน การปองกันมากกวาการปราบปรามอาชญากรรม การปองกันมิใหมีเหตุเกิดข้ึนจะมีผลดีมากกวา การมุงสืบสวนจับกมุ คนรา ยมาลงโทษหลังจากท่ีเหตเุ กิดขึ้นแลว แนวความคิดและการปฏิบัติงานในการปองกันอาชญากรรมแบบดั้งเดิมน้ัน มุงเนนท่ี การบังคบั ใชกฎหมาย ไดแ ก การตรวจทอ งที่ การจัดสายตรวจ การจดั เขตตรวจ เนนการปรากฏตัวของ เจาหนาที่ตํารวจสายตรวจ เพ่ือลดชองโอกาสการกระทําผิดของคนราย มุงการเพิ่มประสิทธิภาพ

๒ เคร่ืองมือเครื่องใช พัฒนาเทคโนโลยีใหมๆ ในการตรวจทองท่ี ซึ่งถือเปนการดําเนินการปองกัน อาชญากรรมโดยเจาหนาท่ีตํารวจแตเพียงฝายเดียว ไมมีความรวมมือจากหนวยงานอ่ืน ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน หรือแมกระทงั่ คนในชุมชนเอง ทาํ ใหการปองกนั อาชญากรรมไมม ปี ระสทิ ธิภาพเทาทคี่ วร เมื่อมีแรงกดดันจากสังคมตอการแกไขปญหาอาชญากรรม ทําใหแนวทางการปองกันอาชญากรรม มุงเนนความรวมมือจากทุกภาคสวนในสังคม มิใชดําเนินการโดยเจาหนาที่ตํารวจแตเพียงฝายเดียว อยา งแตก อ น ดงั นนั้ การปฏบิ ตั งิ านของตาํ รวจจงึ ตอ งมคี วามพรอ มในทกุ ๆ ดา น เพอ่ื ใหส ามารถปฏบิ ตั ิ หนาท่ีไดอยางมปี ระสทิ ธิภาพ อนั ไดแ ก ความรู (Knowledge) ความสามารถ (Competency) ทักษะ ความชํานาญในการทํางาน (Skills) เพ่ือใหสามารถปฏิบัติงานไดอยางมืออาชีพ (Professional) มกี ารปฏิบัติงานตรงตามข้ันตอนของการปฏบิ ัตงิ าน (Standard of Procedure) ¤ÇÒÁËÁÒ¢ͧÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ อาชญากรรมเปน ภยั รา ยแรงของทกุ สงั คม ซงึ่ กอ ใหเ กดิ ความเสยี หายทง้ั ในดา นสวสั ดภิ าพ และความปลอดภัยในชีวิตและทรัพยสินของประชาชน และในดานความสงบเรียบรอยของสังคม โดยสวนรวม ความเสียหายและความสูญเสียอันเกิดจากอาชญากรรมในดานเศรษฐกิจและสังคมน้ัน มีมูลคามากมายมหาศาล ในแตละปมีผูบาดเจ็บลมตายเนื่องจากอาชญากรรมเปนจํานวนมาก ท้ังผูเคราะหรายที่ตกเปนเหย่ือถูกทํารายบาดเจ็บ ถูกฆาตาย เจาหนาท่ีตํารวจผูปราบปรามและ ตัวอาชญากรผูกระทําผิดเอง นอกจากน้ีทรัพยสินที่สูญหายเสียหายไปก็มีจํานวนมากและมีมูลคา เหลอื คณานบั รฐั บาลของทกุ ประเทศไดท มุ เทงบประมาณจาํ นวนมากมายมหาศาลในการทจี่ ะปอ งกนั ปราบปราม หรือระงบั ยบั ยง้ั การกออาชญากรรมทุกรูปแบบ เพือ่ ความสงบสุขของประชาชนพลเมอื ง ในชาติ นักวิชาการถือวาอาชญากรรมคือปรากฏการณทางสังคมอยางหนึ่ง ซ่ึงเกิดขึ้นและ มีวิวัฒนาการควบคูมากับสังคม โดยธรรมชาติแลวทุกสังคมจะตองมีกฎเกณฑหรือธรรมเนียมปฏิบัติ วาการกระทาํ ใดเหมาะสม การกระทาํ ใดไมเหมาะสม กฎเกณฑดังกลาวนีอ้ าจเรียกไดวา บรรทัดฐาน ของสังคม (Social Norms) ซึ่งทุกคนในสังคมจะตองปฏิบัติตาม ท้ังน้ีเพื่อประโยชนในการควบคุม และปกครองสมาชิกในสังคมใหประพฤติปฏิบัติตนอยูในกรอบ ไมลวงละเมิดหรือฝาฝน อันจะเปน การสรางความเดอื ดรอนใหกับผูอื่น อาชญากรรมมีหลายระดับตั้งแตระดับเบาไปจนถึงระดับรุนแรง แตละสังคมก็มี คําจํากัดความของอาชญากรรมแตกตางกันออกไป พฤติกรรมท่ีถือวาเปนอาชญากรรมในสังคมหนึ่ง อาจไมถือวาเปนอาชญากรรมในอีกสังคมหนึ่งก็ได พล.ต.ต.ชัยสิทธิ กาญจนกิจ (อดีตผูบัญชาการ ตํารวจนครบาล ผูเขียนและรวบรวมความรูดานปองกันปราบปรามของกรมตํารวจ) ไดให คําจํากัดความของอาชญากรรมโดยแบงออกเปนสามนัยคือ อาชญากรรมในความหมายของ นักกฎหมาย อาชญากรรมในความหมายของนักอาชญาวิทยา และอาชญากรรมในความหมายของ นักสังคมวทิ ยา

๓ ñ. ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ㹤ÇÒÁËÁÒ¢ͧ¹¡Ñ ¡®ËÁÒ นักกฎหมายเห็นวาอาชญากรรมเปนความประพฤติท่ีกฎหมายอาญาหามและมีบท กําหนดโทษไว ดังน้ันอาชญากรรมในความหมายของนักกฎหมายก็คือ “การกระทําหรือการงดเวน การกระทําใดๆ ท่ีกฎหมายบัญญัติไววาเปนความผิดและกําหนดโทษไวชัดแจง เชน ความผิดฐาน ฆาผูอ่ืน, ฐานลกั ทรพั ย, วงิ่ ราวทรพั ย, ชงิ ทรัพย เปนตน” อาชญากรรมตามความหมายนีย้ งั จาํ แนกได ๒ อยาง คือ ๑.๑ อาชญากรรมท่ีมีความช่ัวรายในตัวเอง เปนอาชญากรรมที่สะเทือนขวัญ และเปนภัยตอสังคมน้ันๆ เปนอยางมาก เชน ความผิดฐานฆาผูอื่น, ความผิดฐานปลนทรัพย, ความผิดฐานชิงทรัพย เปนตน อาชญากรรมประเภทน้ีมีลักษณะเปนอาชญากรรมโดยแท และเปน ความผดิ ในตัวของมนั เอง ซงึ่ ผอู ยูในกรอบของศีลธรรมและบรรทัดฐานของสังคมจะไมทาํ ๑.๒ อาชญากรรมประเภทฝา ฝน ขอ หา มตามกฎหมายเลก็ ๆ นอ ยๆ หรอื ทาํ ความผดิ ขั้นลหุโทษท่ีไมรุนแรง เชน ความผิดเกี่ยวกับฝาฝนกฎจราจร ความผิดเกี่ยวกับการพนัน เปนตน การกระทาํ ดงั กลา วน้ี แมผ มู ศี ลี ธรรมหรอื วฒั นธรรมอนั ดกี ส็ ามารถจะกระทาํ ความผดิ ได โดยทวั่ ไปแลว ไมถ ือวาเปน อาชญากรรม ถอื วาเปนการฝา ฝน กฎหมายและบรรทัดฐานของสังคมเทานนั้ สาํ หรบั บทบญั ญตั ใิ นประมวลกฎหมายอาญา หมวด ๒ วา ดว ยการใชก ฎหมายอาญา มาตรา ๒ บัญญัตวิ า “บุคคลจกั ตองรบั โทษทางอาญาตอ เมื่อไดก ระทาํ การอันกฎหมายที่ใชในขณะ กระทาํ นน้ั บญั ญตั เิ ปน ความผดิ และกาํ หนดโทษไวแ ละโทษทจี่ ะลงแกผ กู ระทาํ ความผดิ นนั้ ตอ งเปน โทษ ที่บัญญตั ไิ วใ นกฎหมาย” กฎหมายมาตราน้ี ไดว างหลักสาํ คัญไว ๓ ประการ คอื ๑. จะไมม ีความผิดโดยไมมกี ฎหมาย ๒. จะไมมีโทษโดยไมมีกฎหมาย ๓. ศาลจะลงโทษอืน่ นอกจากโทษในกฎหมายสําหรับความผดิ นนั้ มไิ ด ò. ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ㹤ÇÒÁËÁÒ¢ͧ¹Ñ¡ÍÒªÞÒÇ·Ô ÂÒ นักอาชญาวิทยาเห็นวาการจะมองผูกระทําผิดกฎหมายเปนอาชญากรไปหมด ดูจะไมเปนการยุติธรรม คําวาอาชญากรรมในทัศนะของนักอาชญาวิทยานั้นจะมองกันในแงของ ความรายแรงของการกระทําและความชั่วท่ีมีอยูในตัวของผูกระทํามากกวา กลาวคือ จะมอง ความหมายของอาชญากรรมตามความหมายอยา งแคบ ซง่ึ หมายถงึ “การกระทาํ ผดิ ทม่ี ลี กั ษณะชวั่ รา ย และเปน อนั ตรายตอ สงั คมอยางมากเทา นั้น” แทพแพน (Tappan) เสนอวา อาชญากรรม คือ การกระทําใดๆ ทก่ี ฎหมายบัญญตั ิ วาเปนความผิดและสง ผลในการฟอ งรอ ง รวมท้งั พิพากษาลงโทษผกู ระทาํ ความผิด เซลลิน (Sellin) ใหความเห็นวา อาชญากรรม หมายความถึง การกระทําหรือ พฤติกรรมใดๆ ซึ่งเปนการละเมิดปทัสถานพฤติกรรม หรือกลาวอีกนัยหนึ่งอาชญากรรมก็คือ พฤติกรรมทบี่ อนทาํ ลายสังคม

๔ อาชญากรรมอาจแยกไดเปน ๓ องคประกอบ ซง่ึ ไดแก ประการแรก ปรากฏการณ ละเมดิ บทบัญญัตขิ องกฎหมายอาญา ประการที่สอง มบี ทกําหนดโทษทางอาญา และประการทส่ี าม กอ ใหเกดิ ภยนั ตรายตอสังคมโดยสวนรวม ปุระชัย เปยมสมบูรณ กลาววา อาชญากรรม คือ มโนทัศนทางนิติสังคมศาสตร ซ่ึงหมายความรวมถึง การละเมิดบทบัญญัติของกฎหมายอาญา โดยมีบทกําหนดโทษทางอาญา ในระดบั ทแี่ ตกตางกันไปตามความรนุ แรงของภยนั ตรายตอสงั คมสวนรวม (พ.ต.ท.สุพฒั น หอมจนั ทร และคณะ, ๒๕๕๔) ó. ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ㹤ÇÒÁËÁÒ¢ͧ¹Ñ¡Ê§Ñ ¤ÁÇÔ·ÂÒ นักสังคมวิทยาเห็นวาความประพฤติท่ีขัดแยงหรือละเมิดตอระเบียบของสังคมนั้น มิไดห มายความวา การขดั แยง นน้ั จะเปน อาชญากรรมเสมอไป แตม ีความหมายเพียงวาผนู ้นั ประพฤติ และปฏบิ ตั ไิ มถ กู ตอ งตามระเบยี บทส่ี งั คมกาํ หนดไวเ ทา นนั้ “การขดั แยง หรอื ละเมดิ ตอ ระเบยี บของสงั คม ที่ตราไวเปนกฎหมายเทานั้น จึงจะเรียกวาเปนการกระทําผิดกฎหมาย หรือเปนการกออาชญากรรม ยกเวน การกระทาํ ผิดลหโุ ทษไมถือวา เปน การกออาชญากรรม” สาํ นกั ปฏฐิ านนยิ ม รฟั ฟาเอล กาโรฟาโอ (Raffaele Garofalo) กลา ววา อาชญากรรม เปน ปรากฏการณทางธรรมชาตทิ ข่ี ัดตอ ความรูสึกของชมุ ชน เฟรดเดอริค โฮเวิรด ไวน (Frederick Howard Wine) ใหความหมายเนนไปที่ อาชญากรรมสงผลกระทบตอสงั คมและตอ ผูต กเปน เหยื่อ ซง่ึ เปน ผูเ สียหายโดยตรง องคป ระกอบทถ่ี อื วา เปน สาระสาํ คญั ในการกระทาํ ความผดิ หรอื อาชญากรรมจะตอ ง ทาํ ใหค นอน่ื ไดร บั ความเสยี หายตอ รา งกาย องคป ระกอบสาํ คญั จะตอ งไดร บั โทษตอบแทนการกระทาํ ผดิ ของตน อลั เบิรต มอริส (Albert Moris) ใหความเหน็ วา “การท่ีจะถอื วา อะไรถูก อะไรผดิ ดวยเหตุนัยเดียวกัน สิ่งท่ีถูกพิจารณาวาเปนอาชญากรรมในสังคมหน่ึง อาจจะไมถูกพิจารณาวา เปนอาชญากรรมในอีกสังคมหน่ึงก็เปนได กลาวไดวา อาชญากรรมคือ พฤติกรรมที่สังคมตัดสินวา เปน อนั ตรายตอ องคก รสว นรวมและวฒั นธรรมของชมุ ชนหรอื ไม ดงั นนั้ การเปน อาชญากรรมจงึ ขน้ึ กบั สังคมและชมุ ชนดว ย” (พ.ต.ท.สุพฒั น หอมจันทร และคณะ, ๒๕๕๔) จากความหมายของอาชญากรรมในแงต างๆ ดังกลาวนี้ ตา งกม็ ีลักษณะแตกตา งกัน โดยเนื้อหาเทานั้น แตแทจริงแลวอาจกลาวไดวาอาชญากรรมท้ังในความหมายของนักกฎหมาย, นกั อาชญาวทิ ยา และนกั สงั คมวทิ ยา ตา งกม็ คี วามสมั พนั ธก นั อยา งใกลช ดิ ทงั้ นเ้ี นอื่ งจากการทก่ี ฎหมาย กําหนดบทลงโทษไวน้ันตางก็มีวัตถุประสงค เพื่อควบคุมพฤติกรรมของผูท่ีกระทําตนเปนปฏิปกษ ตอสังคม เพ่ือใหสมาชิกของสังคมไดอยูรวมกันอยางเปนปกติสุข ใหผูนั้นกลับตัวกลับใจเปนคนดี เขา มาอยรู ว มกนั ในสงั คมเดมิ ตอ ไปไดด ว ยดี ซง่ึ การกาํ หนดบทลงโทษดงั กลา วนยี้ อ มขน้ึ อยกู บั อทิ ธพิ ลของ ความเชอื่ ถอื ของคนในสงั คมนน้ั ๆ เปน หลกั เกณฑส าํ คญั นโยบายอาชญากรรมจะผนั แปรไปในรปู ใดนนั้ ยอมถูกจํากัดโดยอิทธิพลทางวัฒนธรรม คานิยม ปจจัยแวดลอมทางเศรษฐกิจ สังคม การเมือง เปน พนื้ ฐาน

๕ ÊÒàËμØ¡ÒÃà¡Ô´ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ อาชญากรรมถือวาเปนปญหาท่อี ยูใ นทกุ ประเทศ ทกุ มุมของโลก ซ่ึงปจจยั ตางๆ ท่กี อให เกิดอาชญากรรมนั้นมีหลายปจจัย โดยสามารถแบงสาเหตุการเกิดอาชญากรรมไดเปน ๑๐ สาเหตุ ดงั นี้ ñ. ¡ÒÃàÁÍ× § การเมอื งถอื วา เปน พน้ื ฐานทท่ี าํ ใหเ กดิ อาชญากรรมตา งๆ ขนึ้ มา เพราะวา การทาํ งาน ของฝายการเมืองก็ดี นโยบายกด็ ี และการบงั คับใชก ฎหมายกด็ ี แมแ ตค วามคดิ เหน็ ทางการเมอื งเอง ก็เปนสาเหตุทที่ ําใหเ กิดอาชญากรรมข้นึ มาได โดยการกําหนดวาการกระทาํ ใดเปน ความผิด ò. ¤ÇÒÁäÁà‹ »š¹¸ÃÃÁ อาชญากรรมจะอยทู คี่ วามไมเ ปน ธรรมทไี่ ดร บั ทาํ ใหผ คู นตา งกร็ สู กึ วา พวกเขาจะตอ ง ทําอะไรสักอยางเพื่อทวงคืนความยุติธรรมสําหรับพวกเขา จะเห็นไดจากการท่ีมีการฆาตกรรมเกิดข้ึน อยบู อยครง้ั ท่ีบางครงั้ กจ็ ะมสี าเหตเุ ร่ืองนี้เขา มาเกี่ยวขอ งดวย ó. ÊÀÒ¾áÇ´ÅŒÍÁ สภาพแวดลอมถือเปนตัวกระตุนท่ีทําใหเกิดเหตุอาชญากรรมตางๆ ข้ึนมา ไมวา จะเปนเรื่องความเปนอยูรอบๆ ตัวเรา ที่มีแรงจูงใจที่ทําใหผูคนกอเหตุอาชญากรรมตางๆ เชน สภาพแวดลอมท่ีเปนชมุ ชนแออัด เสอื่ มโทรมมาก เปน ตน ô. ¤Ãͺ¤ÃÇÑ ปญ หาทางครอบครวั ถอื เปน แรงจงู ใจทส่ี าํ คญั ในการกอ อาชญากรรมได ตวั อยา งเชน ครอบครัวมีปญหาความแตกแยกกันหรือมีการทํารายทุบตี จนทําใหครอบครัวสะสมปญหามากข้ึน ทําใหเ กดิ แรงจงู ใจในการกอ อาชญากรรมขนึ้ มา õ. Å·Ñ ¸¤Ô ÇÒÁàªÍè× เรอ่ื งนถ้ี อื วา เปน เรอ่ื งทลี่ ะเอยี ดออ นพอสมควร แตก ป็ ฏเิ สธไมไ ดเ ลยวา ลทั ธคิ วามเชอื่ ก็เปนสวนหนึ่งท่ีทําใหเกิดอาชญากรรมเหมือนกัน เชน การท่ีเราคิดวาเลือดก็ตองลางดวยเลือด แบบน้ี ถอื เปนความเชอ่ื แบบหนง่ึ ท่ีนําไปสูป ญ หาอาชญากรรมข้ึนมา ทง้ั ยังมลี ทั ธบิ างสว นทชี่ ักจงู ผคู น กออาชญากรรมตา งๆ อีกดวย ö. à·¤â¹âÅÂÊÕ Íè× ÊÒà เทคโนโลยีสมัยน้ีทําใหมีอาชญากรรมตางๆ เกิดข้ึนมากมายหลายประเภท ทง้ั การชกั จงู โนม นา วใจไปในทางใดทางหนง่ึ การใชอ ปุ กรณต า งๆ ไปกอ อาชญากรรม ซง่ึ ถอื เปน เรอื่ งท่ี ซับซอ นและเขาใจยากมากทส่ี ดุ อยา งหนึง่ จนยากที่จะรบั มอื เรอื่ งนี้ได ÷. ÂÒàʾμÔ´ ยาเสพติดเปนสาเหตุที่สําคัญอยางหนึ่งท่ีกอใหเกิดอาชญากรรมตางๆ ขึ้นมา เพราะยาเสพตดิ จะมสี ารตา งๆ หลายอยา งทเี่ ขา ไปควบคมุ การทาํ งานระบบรา งกายของเราใหเ ราเปลยี่ น กลายเปน คนละคนไดท นั ที ซง่ึ ตามแหลง ขอ มลู ขา วสารกม็ กั จะเหน็ ยาเสพตดิ เขา มาเกยี่ วขอ งดว ยเสมอ

๖ ø. ¤ÇÒÁÂÒ¡¨¹ ปญ หาความยากจนเปน แรงจงู ใจอยา งหนง่ึ ทกี่ อ ใหเ กดิ อาชญากรรมขนึ้ มาได จะเหน็ ได จากการท่ีรฐั บาลจะมกี ารปราบปรามขจัดความยากจนข้นึ มา ซงึ่ ทกุ ๆ รัฐบาลทัว่ โลกจะใหความสําคญั กับเร่ืองนี้เปนอนั ดบั หนงึ่ เพราะเหน็ วาความยากจนเปนสาเหตุหลกั ๆ ของการกอ อาชญากรรมขึน้ มา ù. ¤ÇÒÁ¡´´¹Ñ μ‹Ò§æ ·àèÕ ¢ŒÒÁÒ㹪ÇÕ μÔ ปญหาของอาชญากรรมโดยสวนใหญนั้น ผูคนมักจะมีสาเหตุจากความกดดัน ที่รุมลอมเขามาหาพวกเขา ไมวาจะเปนเรื่องภาวะหนี้สิน ความเปนอยูในชีวิตประจําวัน พบกับ ความลมเหลวในชีวิต ซ่ึงเรื่องน้ีเปนเร่ืองท่ีผูคนสวนใหญจะประสบพบเจอบาง แตวาจะมีแรงจูงใจ ในการกอ เหตอุ าชญากรรมหรือเปลา น้นั ก็อยูท ีจ่ ติ สํานึกของพวกเขา ñð. »ÃЪҡÃÁจÕ ํา¹Ç¹ÁÒ¡ อันดับหนึ่งถือเปนส่ิงที่โลกใหความวิตกกังวลมากที่สุดก็คือ ปญหาประชากร มจี าํ นวนมากเกนิ กวา ทโี่ ลกตอ งการ ซงึ่ แนน อนการทมี่ ปี ระชากรจาํ นวนมาก กจ็ ะตอ งเจอกบั ปญ หาตา งๆ มากมาย และหลกั ๆ แนน อนก็คอื อาชญากรรม ซึ่งยากมากที่จะแกไขไดใ หหมดไป ËÅÑ¡ã¹·Ò§ÍÒªÞÒÇ·Ô ÂÒ ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁÁÕͧ¤»ÃСͺ ´§Ñ ¹.éÕ - สรางความหวาดกลวั ใหกับคนรา ย ทฤษฎีสามเหลย่ี มอาชญากรรม สรา งความอบอนุ ใจใหกบั คนดี (Crime Triangle Theory เฝา ระวังบุคคลพนโทษที่อยูในพนื้ ที่ การปรบั สภาพแวดลอมเพือ่ ปองกนั อาชญากรรม ควบคุมแหลง มว่ั สุม/อบายมุข คน ราย โอกาส = เวลา + สถานท่ี ทฤษฎหี นา ตา งแตก (Broken Windows Theory) ไประงบั เหตุดวยความรวดเรว็ ตํารวจผูร ับใชชมุ ชน (Community Policing) ระดมกวาดลางอยา งสม่าํ เสมอ อาชญากรรม สมาชิกแจง ขา วอาชญากรรม พ้ืนทป่ี ลอดภัย (Safety Zone) จับกมุ ผูตองหาตามหมายจับ เหย่อื /เปาหมาย เพอ่ื นบา นเตอื นภยั (Neighborhood Watch) ยึดรถตอ งสงสยั ตวี งสุรา รณรงคใ หป ระชาชนรจู กั การปองกนั ตนเอง ตาํ รวจเตือนภัย มาตรการในการปอ งกนั อาชญากรรม ❍ โดยตํารวจ ❍ โดยเจาของพน้ื ที่ ตาํ รวจเยย่ี มเยยี นประชาชน (Knock Door) การใหความคมุ ครองเหยอื่ /เปาหมาย ❍ โดยผูใชพ้ืนท่ี จดั ทําโดย พล.ต.ต.วสิ ตู ร ฉตั รชยั เดช รอง ผบก.ภ.จว.ปทุมธานี ❍ โดยหนว ยงานอ่นื ๆ ทเ่ี ก่ยี วของ ❍ โดยใชเทคโนโลยี ñ. ÍÒªÞÒ¡Ã/¤¹ÃŒÒ (Offender) คือ ผูท่ีกระทําผิดทางอาญา ซ่ึงมีความตองการ และมีจุดประสงคหรอื ความอยาก ความคาดหวงั หรอื ปฏกิ ิรยิ า ซ่ึงตอ งการตอบสนองในความรูส ึกนัน้ อยากไดสรอยคอทองคํา เพ่ือนําไปเปลี่ยนเปนเงินเพ่ือที่จะนําเงินไปแตงงาน ตองการเงินไปเที่ยว

๗ ดิสโกเธค จึงงัดแงะรถยนตเพื่อนําเอาวิทยุไปขาย ความตองการน้ีมีระดับในตัวมนุษยไมเทาเทียมกัน ขึ้นอยูกับภาวะแหงความตองการ เมื่อเกิดภาวะข้ึนแลว การแสวงหาเพ่ือตอบสนองอารมณดังกลาว จะเกิดขึ้น พฤติกรรมในขั้นตอนนี้คือการแสวงหาลูทาง เพ่ือใหความตองการน้ันสําเร็จวัตถุประสงค จะเปน วิธกี ารประทุษรา ยขึ้นในใจ หากชอ งทางกระทาํ ในขน้ั ตอนน้ีเกดิ ข้นึ ภายใน ตํารวจจะยังไมทราบ ความคิดในใจของผูท่ีกําลังคิดจะกระทําผิด แตหากผูคิดเกิดอาการตื่นตระหนกประหมา เนื้อตัวส่ัน เมื่อพบตํารวจ ซ่ึงเรียกวาอาการพิรุธ ก็อาจถูกตํารวจจับกุมนําตัวไปสูการสอบสวนและปรากฏพบ ความคิดท่ีจะกระทําความผิด ผูตระเตรียมแมจะยังไมไดกระทําก็จะมีความผิด ท้ังนี้ยอมขึ้นอยูกับ ไหวพรบิ และประสบการณของฝา ยตํารวจเอง ò. âÍ¡ÒÊ (Opportunity) ผูทีค่ ดิ จะกระทาํ ความผดิ หากไมมีโอกาสทจ่ี ะกระทาํ ได เพราะสภาพแวดลอมก็ดี หรือมีปจจัยท่ีเขามาขัดขวางโอกาสแลว ผูกระทําก็จะยังไมกระทําดวย เปน เพราะมีคนพลกุ พลา น มีตาํ รวจอยใู กลเ คยี ง ฯลฯ แตเ ม่ือใดปจ จยั ดงั กลาวหมดไป โอกาสในการ กระทําความผดิ ก็ยอมจะเกิดขน้ึ ดังนั้น หลักในทางอาชญาวิทยา ไดกําหนดองคประกอบ ๒ ประการ ในการเกิด อาชญากรรมขึ้น เม่ือปจจัยดังกลาวอยูในลักษณะที่สมดุลหรือเกิดข้ึนพรอมกันท้ัง ๒ ประการ อาชญากรรมก็เกิดขึ้นแนนอน ในแนวทางของตํารวจจึงจําเปนอยางย่ิงท่ีจะตองตัดปจจัยท่ีกระทําให บังเกิดความผิดไดมีชองทางกระทํา ซึ่งตํารวจสามารถจะกระทําได โดยการจัดระบบปองกันพ้ืนฐาน น่นั คอื การจัดสายตรวจลาดตระเวน เพ่อื ตดั โอกาสนั่นเอง ó. ໇ÒËÁÒÂ/àËÂè×Í (Victim) คือ ผูถูกกระทําเพื่อผลประโยชนของอาชญากร ไมวา ในเร่อื งของทรพั ยสนิ ชวี ิต รา งกาย เพศ เหยอื่ จะตอ งปอ งกนั ตนใหปลอดภัยจากการกระทําของ อาชญากรดว ย »¨˜ ¨ÂÑ ·èทÕ าํ ãËàŒ ¡Ô´ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ หมายถึง การละเมิดกฎหมายหรือเหตุท่ีอาจกอใหเกิดการละเมิดตอกฎหมายไดงาย แบง ออกไดเปน ๔ ประเภท คือ ๑. ตวั บคุ คล เชน คนจติ ทราม คนวกิ ลจรติ ผคู า ยาเสพตดิ ใหโ ทษ คนเรร อ นจรจดั เปน ตน ๒. วตั ถุหรือทรพั ยส นิ เชน เงนิ ทองคาํ รถยนตห รือยานพาหนะอยางอนื่ เปน ตน ๓. สถานท่ี เชน รา นจําหนา ยสรุ า ซอ งโสเภณี โรงแรม ทชี่ ุมชน ธนาคาร เปนตน ๔. สถานการณ เชน การแขง ขนั กฬี า การเดินขบวนหรอื จลาจล สาธารณภัย เปนตน »ÃÐàÀ·¢Í§ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ การจําแนกประเภทของอาชญากรรมน้ัน เปนการจําแนกโดยพิจารณาบุคลิกภาพของ อาชญากรอยางหนึ่ง อาศัยหลักฐานซ่ึงมักเปนการพิจารณาในเร่ืองศีลธรรม บุคคลและทรัพยสิน อยา งหนง่ึ และอาศยั หลกั สงั คม ซง่ึ พจิ ารณาปจ จยั ดา นกฎหมายทสี่ งั คมกาํ หนดขน้ึ ปจ จยั ดา นปฏกิ ริ ยิ า

๘ ของสังคมตอตัวผูกระทําผิด ปจจัยดานเหย่ืออาชญากรรม ปจจัยดานเปาหมายของการกระทําผิด โดยพิจารณาวาผูกระทําความผิดกระทําตามลําพังหรือกระทําเปนคณะ หรือมีการจัดตั้งเปนองคการ และในประการสดุ ทา ยพจิ ารณาถงึ ปจจัยทางเศรษฐกิจเกดิ แกบุคคล ชมุ ชน หรือประเทศชาติ ซงึ่ อาจ จําแนกรูปแบบหรอื ประเภทของอาชญากรรมได ๑๐ ประเภท ดังนี้ ñ. ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁÍÒª¾Õ (Professional Crime) ผูที่ดํารงชีพอยูไดดวยการประกอบอาชญากรรม โดยไมมีการประกอบอาชีพอื่น ที่สุจริต เนื่องจากเห็นวาลําบากหรือมีรายไดนอยหรือบางคร้ังอาจมีการประกอบอาชีพอ่ืนที่สุจริต แตเ ปน การบงั หนา เทา นนั้ รวมทงั้ อาจใชอ าชพี สจุ รติ ทบ่ี งั หนา เปน เครอ่ื งมอื ในการประกอบอาชญากรรม ÅѡɳÐสํา¤ÞÑ ¢Í§ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁÍÒªÕ¾ ๑. มีทักษะหรอื ความชาํ นาญในการประกอบอาชญากรรม ๒. เปน อาชญากรรมทอี่ าชญากรมกั คดิ วา ตนเองเปน อาชญากรชน้ั สงู กวา อาชญากร ประเภทอนื่ ๆ เนอื่ งจากตองใชทกั ษะความชํานาญพิเศษ ๓. มรี ายไดห ลกั จากการประกอบอาชญากรรม ๔. ในบางคร้ังอาจมีการดําเนินงานในรูปแบบของอาชญากรรมองคกรที่มีการ แบง งาน ภาระหนาทีใ่ นองคกรอยา งชดั เจน ò. ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁμÔ´¹ÊÔ ÂÑ (Habitual Crime) อาชญากรไมสามารถปฏิบัติตนใหเขากับมาตรฐานของสังคม โดยท่ัวไปจะไมพบ ความผิดปกติทางรางกายและจิตใจต้ังแตแรกเกิด มักจะเกิดขึ้นจากภาวะบีบค้ันใหมีพฤติกรรม ท่ีผิดปกติขึ้นทีละนอยและเพ่ิมขึ้นเร่ือยๆ มักจะมีพ้ืนฐานทางครอบครัวดี มีการศึกษา แตมาคบกับ กลุมมจิ ฉาชีพ หรือใชจ า ยฟมุ เฟอยจนตองกระทําผิด ó. ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ»¡àÊ×Íé ¢ÒÇ (White Collar Crime) พวกท่ีทํางานมีตําแหนงหนาที่การงาน จัดเปนชนชั้นสูงในสังคม ลักษณะการ กระทําผิดเปนการกระทําผิดกฎหมายโดยอาศัยอิทธิพลของตนที่มีอยูในกิจการตางๆ เชน การทุจริต ฉอราษฎรบังหลวง โกงภาษี ô. ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ¡ÒÃàÁ×ͧ (Political Crime) Mannheim ใหคําจํากัดความวา เปนการกระทําเพื่อนํามาซ่ึงความสําเร็จ ตามวัตถุประสงคทางการเมือง ซึ่งตามกฎหมายถือเปนความผิด แตผูกระทําไมถือวาเปนความผิด แตอ ยางใด เชน การทุจรติ การเลอื กตง้ั การกบฏ การกระทําผิดที่ละเมิดตอกฎหมายอาญาซ่ึงกอใหเกิดผลเสียทางการเมือง โดยเฉพาะความม่ันคงทางการเมืองหรือเสถียรภาพทางการเมืองโดยมีวัตถุประสงคทางการเมือง เปน สําคญั

๙ รปู แบบอาชญากรรมทางการเมอื ง ๑. การกอ ความไมส งบ ๒. การลอบสังหารหรือทํารายนกั การเมอื ง ๓. การปฏิวัติเพอื่ ชวงชงิ อาํ นาจในการปกครอง ๔. สงครามการเมอื งภายในประเทศ ๕. การทาํ สงครามจิตใจภายใน ๖. การทาํ ทุจรติ เกยี่ วกบั การเลอื กตงั้ õ. ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁÃÇ‹ Á¡¹Ñ ¡ÃÐทํา (Organized Crime) การรวมตวั กนั ของอาชญากรเพอื่ ดาํ เนนิ การอยา งมแี บบแผน ผกู ระทาํ ผดิ ดาํ เนนิ การ ทุกอยางเพื่อใหไดเงินมา อิทธิพลท่ีสนับสนุนใหอาชญากรกลุมน้ีดําเนินการได คือ อิทธิพล ทางการเงิน การกระทําผิดในกลุมน้ี เชน คายาเสพติด จัดหาหญิงโสเภณี คุมบอนการพนัน ขกู รรโชกทรัพย โดยอางความคมุ ครอง (มาเฟย) ö. ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ໚¹¤Ã§Ñé ¤ÃÒÇ (Occasional Crime) อาชญากรรมที่ไมเจตนาจะฝาฝนกฎหมาย เชน การกระทําผิดโดยความประมาท หรอื ปอ งกันตนเอง ÷. ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁÍØ¡©¡Ãè (Violent Crime) ผูกระทําผิดไมเคยมีประวัติประกอบอาชญากรรมแตอาจตกอยูภายใตวัฒนธรรม ยอ ยของกลมุ ซึง่ เปนผลใหกระทาํ ผดิ เชน ฆาคนตายโดยเจตนา ขม ขืน ø. ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ¢ÒŒ ÁªÒμÔ การกระทําความผิดโดยละเมิดกฎหมายอาญา โดยผูกอกระทําขึ้นในประเทศหนึ่ง มผี ลเสยี หายเชือ่ มโยงอกี ประเทศหนง่ึ ปญ หาอาชญากรรมขามชาติ ๑. โสเภณี ๒. ยาเสพติด ๓. ลกั ทรพั ย ๔. อาชญากรรมทางคอมพิวเตอร ๕. แรงงานขา มชาติ ๖. การฉอโกง ù. ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁàÈÃÉ°¡Ô¨ อาชญากรรมที่เกิดผลเสียหายแกเศรษฐกิจของปจเจกชน และประเทศชาติ สังคมสวนรวม ทาํ ลายความเช่ือถือ ความมัน่ คงทางเศรษฐกจิ

๑๐ »ÃÐàÀ·ÍÒªÞÒ¡Ã อาชญากรแบงเปนกี่ประเภทขึ้นอยูกับเกณฑที่นํามาใชในการแบง เชน ถาใชเกณฑ เกยี่ วกบั ࡳ±¤ÇÒÁªÇÑè ÃÒŒ ¢ͧ¡ÒáÃÐทํา ๑. Mara inse = มีความชั่วรา ยในตวั เอง เสยี หาย + ผิดศลี ธรรม ตวั อยา ง ฆา คนตาย ๒. Mara Prohibita = ละเมิดกฎหมาย ไมผดิ ศีลธรรม ตัวอยา ง ขับรถผิดกฎจราจร ࡳ±¼ŒÙàÊÕÂËÒ ๑. มีผเู สยี หาย = มีผไู ดร ับผลกระทบ ๒. ไมมีผูเสียหาย = ผูกระทําไดรับผลรายเอง ตัวอยาง ยาเสพติด การพนัน โสเภณี ทาํ แทง ࡳ±μ ÒÁÃкº¾Äμ¡Ô ÃÃÁ Clinard จาํ ṡÅѡɳТͧÍÒªÞÒ¡Ã ´§Ñ ¹Õé ๑. อาชญากรรมอาชีพ (Professional Crime) อาชญากรมีวิถีการดําเนินชีวิตดวยการกระทําผิดเพ่ือหารายได โดยมีการศึกษา เทคนคิ วธิ กี ารในการประกอบอาชญากรรม และมคี วามชาํ นาญในวธิ กี ารเหลา นน้ั เหตจุ งู ใจของอาชญากร คือ เงินและการผจญภัย ไมน ยิ มความรุนแรง ๒. อาชญากรรมตดิ นสิ ยั (Habitual Crime) อาชญากรไมสามารถปฏิบัติตนใหเขากับมาตรฐานของสังคม โดยท่ัวไปจะไมพบ ความผดิ ปกตทิ างรา งกายและจติ ใจตงั้ แตแ รกเกดิ มกั จะเกดิ ขน้ึ จากภาวะบบี คน้ั ใหม พี ฤตกิ รรมทผี่ ดิ ปกตขิ น้ึ ทีละนอยและเพ่ิมข้ึนเร่ือยๆ มักจะมีพื้นฐานทางครอบครัวดี มีการศึกษา แตมาคบกับกลุมมิจฉาชีพ หรือใชจ ายฟมุ เฟอ ยจนตองกระทําผดิ ๓. อาชญากรรมปกเสอ้ื ขาว (White Collar Crime) พวกทท่ี าํ งานมตี าํ แหนง หนา ทก่ี ารงาน จดั เปน ชนชนั้ สงู ในสงั คม ลกั ษณะการกระทาํ ผดิ เปนการกระทําผดิ กฎหมายโดยอาศยั อิทธิพลของตนทม่ี ีอยใู นกิจการตา งๆ เชน การทจุ รติ ฉอ ราษฎร บังหลวง โกงภาษี ๔. อาชญากรรมการเมอื ง (Political Crime) Mannheim ใหค าํ จาํ กดั ความวา การกระทาํ เพอื่ นาํ มาซงึ่ ความสาํ เรจ็ ตามวตั ถปุ ระสงค ทางการเมือง ซ่ึงตามกฎหมายถือเปนความผิด แตผูกระทําไมถือวาเปนความผิดแตอยางใด เชน การทุจริตการเลอื กตงั้ การกบฏ

๑๑ ๕. อาชญากรรมรวมกนั กระทาํ (Organized Crime) การรวมตวั กนั ของอาชญากรเพอื่ ดาํ เนนิ การอยา งมแี บบแผน ผกู ระทาํ ผดิ ดาํ เนนิ การ ทกุ อยา งเพอ่ื ใหไ ดเ งนิ มา อทิ ธพิ ลทสี่ นบั สนนุ ใหอ าชญากรกลมุ นด้ี าํ เนนิ การได คอื อทิ ธพิ ลทางการเงนิ การกระทาํ ผดิ ในกลมุ นี้ เชน คา ยาเสพตดิ จดั หาหญงิ โสเภณี คมุ บอ นการพนนั ขกู รรโชกทรพั ย โดยอา ง ความคมุ ครอง (มาเฟย ) ๖. อาชญากรรมเปน คร้ังคราว (Occasional Crime) อาชญากรรมที่ไมเจตนาจะฝาฝนกฎหมาย เชน การกระทําผิดโดยความประมาท หรือปองกนั ตนเอง ๗. อาชญากรรมอุกฉกรรจ (Violent Crime) ผกู ระทาํ ผดิ ไมเ คยมปี ระวตั ปิ ระกอบอาชญากรรม แตอ าจตกอยภู ายใตว ฒั นธรรมยอ ย ของกลมุ ซึ่งเปนผลใหก ระทําผดิ เชน ฆาคนตายโดยเจตนา ขมขนื ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ »Þ˜ ËÒÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ ๑. www.polsci.chula.ac.th/sumonthip/devian-cri5.htm ๒. ปญหาอาชญากรรม. ๑.ประเภทอาชญากรรม. อาชญากรรมแบงเปนกี่ประเภท ขนึ้ อยกู บั เกณฑท ีน่ าํ มาใชในการแบง เชน ถาใชเกณฑเ กีย่ วกับ. ก. เกณฑความชัว่ รา ยของการกระทํา. ประเภทของอาชญากรรม ประเภทของอาชญากรรม การจําแนกอาชญากร...-Criminology and Criminal... https://www.facebook.com/criminologyandcriminal/posts/604731456326782 ประเภทของอาชญากรรม การจําแนกอาชญากร สามารถจําแนกไดหลายระบบ เชน Reckless เสนอแบบของการดาํ เนนิ อาชพี อาชญากร ๓ ประเภท คอื ธรรมดา รว มกระทาํ และอาชพี ...

๑๒ »˜ÞËÒ椄 ¤Á·èÕนาํ ä»ÊÍÙ‹ ÒªÞÒ¡ÃÃÁ เราเคยเชื่อกันวา อาชญากรรมเกิดจากการดอยการศึกษาของประชาชน ปจจุบันน้ี เราพบวา อาชญากรรมจาํ นวนไมน อ ยทมี่ าจากครอบครวั ทดี่ ี มกี ารศกึ ษาและกาํ ลงั ทวจี าํ นวนขนึ้ ลาํ พงั การศึกษาที่ไดรับมานั้นไมสามารถจะหามใจใหงดเวนจากการกระทําผิดได เพราะไดรับแรงผลักดัน ใหก ระทําผดิ ทางดา นอ่ืน สาเหตุท่ีเปนเหตุผลักดันใหบุคคลกระทําผิด ในทางสิ่งแวดลอมและสังคมเปนสาเหตุ สาํ คญั ทสี่ ดุ ทมี่ อี ทิ ธพิ ลผลกั ดนั ใหบ คุ คลกระทาํ ผดิ อทิ ธพิ ลของสง่ิ แวดลอ มมอี าํ นาจเหนอื มนษุ ย โดยจะ คอยๆ ซมึ ซับเขา ไปในตัวบคุ คลทีละนอ ยๆ ใชเ วลาท่ีนานพอสมควรเพ่ือเปล่ียนลกั ษณะจติ ใจ อารมณ และทศั นคติ ซง่ึ รวมเรียกวา “บุคลิกภาพ” ของผนู ั้นใหม ีแนวโนม ไปสูการประกอบอาชญากรรมไดงา ย ซ่ึงหากโอกาสและสถานการณอํานวยบุคคลนั้นก็จะประกอบอาชญากรรมทันที สาเหตุในทาง สงิ่ แวดลอ มและสงั คมจงึ เปน สาเหตทุ สี่ าํ คญั ยงิ่ ในการเปลยี่ นบคุ ลกิ ภาพของบคุ คลใหก ลายเปน อาชญากร ปญหาสงั คมดานทน่ี าํ ไปสอู าชญากรรมทีจ่ ะนาํ มากลาวดงั น้คี ือ ñ. ¡ÒáÃÐทาํ ¼Ô´¢Í§à´ç¡ เนื่องจากสถานการณข องประเทศตางๆ ท่วั โลกในปจจบุ นั น้ี ตางวิตกถึงเรื่องความเส่ือมโทรมทางศีลธรรมของประชาชนมากขึ้น จะเห็นไดวาการกระทําความผิด ของเด็กและเยาวชนมีสถิติสูงขึ้นอยางนากลัว การแกไขปญหาเก่ียวกับเด็กกระทําผิดน้ีเปนหนาท่ี ของรฐั ถา เดก็ และเยาวชนเหลา น้ีมไิ ดรบั การแกไขในทางที่ถกู ท่คี วรแลว ก็แนเ หลือเกินวา ตอไปเขาจะ เปน อาชญากรผใู หญ ซึ่งเปน มารสงั คมตัวฉกาจในอนาคต ò. ¡ÒäҌ »ÃÐàÇ³Õ แหลง ทที่ าํ การคา ประเวณี หรอื ทเ่ี รยี กวา ซอ งโสเภณนี นั้ มกั จะพบวา นอกจากจะเปนแหลงท่ีแพรเชื้อโรคแลว ยังเปนที่รวมของการกระทําผิดอื่นๆ ดวย เชน เปนซองโจร เปน ทหี่ ลบซอ นของอาชญากรและทรพั ยท ลี่ กั มาได เปน ทเ่ี ลน การพนนั เปน สถานทจี่ าํ หนา ยยาเสพตดิ และของหลบหนีภาษี รวมถึงแหลงที่สงเสริมการคอรรัปชันของขาราชการ นักการเมืองดวย การคา ประเวณีโดยวิธีอื่นนอกจากซองโสเภณีก็คือ ทําเปนสํานักงานนางทางโทรศัพท นางบังเงาตามถนน หรืออาศัยผูอ่ืนเปนส่ือกลางการติดตอ สถิติจากการสํารวจแสดงใหเห็นวา หญิงโสเภณีสวนมากมักมี ภาวะทางจิตบกพรอ ง ó. ¡ÒÃμÔ´ÊØÃÒ การติดสุราถือเปนอาการของโรคชนิดหนึ่ง เน่ืองจากมีแอลกอฮอล ในรางกายมากเกินไป ทําใหสขุ ภาพและสมองเสือ่ มโทรม หมดประสิทธภิ าพในการทาํ งาน เปนปญ หา สังคมอยางหน่ึงและผูเสพสุราอาจกอปญหาอาชญากรรมดวย สุราทําใหผูเสพขาดสติสัมปชัญญะ ขาดความรูสึกนึกคิดที่ถูกท่ีควร สุราเปนเคร่ืองยอมใจใหผูเสพเกิดความกลาท่ีจะกระทําผิด จึงพบวา ผูท่ีกระทําความผิดโดยฤทธิ์ของสุรานั้นมีอยูไมนอย โดยเฉพาะภัยบนทองถนน ซึ่งเกิดจากการขับรถ ขณะมึนเมาและการกระทาํ ผดิ ฐานประทุษรา ยตอ รา งกาย ô. ¡ÒÃμ´Ô ÂÒàʾμ´Ô ãËŒâ·É ปญหาที่เกีย่ วขอ งกับอาชญากรรมนอกเหนือจากการเสพ ก็คือ การคายาเสพติดและการประทุษรายตอทรัพย ผูติดยาเสพติดนั้นอาจเกิดจากเทคนิคการขยาย

๑๓ ตลาดของผูคายาเสพติด โดยยอมใหเสพโดยไมคิดเงินจนติด หรือใชวิธีบังคับใหเสพจนตกเปนทาส ยาเสพตดิ หรอื ผทู ใ่ี ชย าเสพตดิ เปน ทางออกเพอื่ หนคี วามทกุ ขย าก อกี อยา งหนง่ึ กค็ อื ไปเขา พวกเขา หมู กับพวกติดยาเสพติดเลยถูกพวกมากลากไป พวกติดยาเสพติดนี้จะตองหาเงินมาซื้อยาเสพติดใหได แมเปนการหาเงินโดยทุจริตผิดกฎหมายก็ตาม õ. ¡ÒÃμ´Ô ¡Òþ¹Ñ¹ การตดิ การพนันเปนบอ เกิดแหง อาชญากรรมอน่ื ๆ อีกหลายชนดิ การพนันเปนตนเหตุแหงความแตกแยกและการทะเลาะวิวาทและการประทุษรายตอรางกาย ผูหญิง บางคนอาจกลายเปนโสเภณีแบบสมัครเลนเพราะเสียการพนัน การพนันนําผลรายมาสูครอบครัว ทงั้ ทางตรงและทางออ ม ทางตรงกค็ อื ในกรณเี สยี การพนนั กค็ ดิ แกต วั อยากไดเ งนิ คนื มา ครอบครวั ตอ ง เดือดรอนในดานความเปนอยู ทางออมก็คือในกรณีบิดามารดาติดการพนัน บุตรยอมไมไดรับการ เอาใจใสห รอื ความรกั ใครจ ากบดิ ามารดาเพยี งพอ ขาดการอบรมบม นสิ ยั ทดี่ แี กบ ตุ รธดิ า เปน เหตใุ หเ ดก็ หนั เหไปสกู ารประกอบอาชญากรรมได ขาราชการบางคนติดการพนนั ขนาดถงึ กับเอาเงินหลวงไปเลน หรือคอรรัปชันเพือ่ นําเงนิ ไปเลนการพนนั ö. ¡Òèè´Ñ áÅТͷҹ การจรจดั หมายถงึ การไมม ที อี่ ยอู าศยั หรอื มที อี่ ยอู าศยั ไมเ ปน หลกั แหลง ผถู กู จบั ฐานจรจดั นน้ั มบี คุ คลหลายจาํ พวก เชน โสเภณี นางบงั เงา ผทู ที่ อ งเทยี่ วไปขออาหาร ขอทาน วณิพกเรรอน หมอยาเถ่อื น คนตางดาว ฯลฯ การขอทานทผี่ ดิ กฎหมายนนั้ หมายความเฉพาะการขอทานทส่ี งั คมรงั เกยี จเทา นน้ั ปญ หา ทเี่ กยี่ วขอ งกบั อาชญากรรมกค็ อื คนจรจดั และคนขอทานมกั จะกระทาํ ผดิ อยา งอน่ื อกี ดว ย เชน เมาสรุ า เสพยาเสพติด เปน โสเภณี และประทุษรายตอทรพั ย เปน ตน ¡Òè´Ñ ÃÐàºÂÕ ºÊѧ¤Á ¤ÇÒÁËÁÒ¡Òè´Ñ ÃÐàºÕÂºÊ§Ñ ¤Á การจดั ระเบยี บทางสงั คม เปน การจดั หนว ยหรอื กลมุ ของสงั คมเปน สว นยอ ยอยา งมรี ะบบ โดยคาํ นงึ ถงึ เรอื่ ง เพศ อายุ เครอื ญาติ อาชพี ทรพั ยส นิ เอกสทิ ธ์ิ อาํ นาจ สถานภาพ ฯลฯ แตล ะสว นยอ ย มีหนาท่ีเก่ียวของสัมพันธกัน โดยมีแบบอยาง กฎหมาย ระเบียบ รวมทั้งประเพณีเปนแนวดําเนิน หรือปฏบิ ตั ิ (พจนานกุ รมฉบับราชบณั ฑติ ยสถาน, ๒๕๔๒ : ๓๕๔) การจัดระเบียบทางสังคม เปนการจัดใหสังคมมีระเบียบอยางมีระบบเปนรูปแบบ ของพฤติกรรมและกระบวนความสัมพันธระหวา งกลุม คนและระหวา งบุคคล กลาวเฉพาะสําหรับงานในหนาท่ีของตํารวจ สรุปไดวา การจัดระเบียบสังคม หมายถึง การที่เจาหนาท่ีตํารวจ หรือเจาหนาท่ีของรัฐ ที่มีอํานาจหนาที่บังคับใชกฎหมาย นําเอากฎหมาย ระเบียบและกฎเกณฑที่เก่ียวของไปใชบังคับกับบุคคลหรือกลุมบุคคล หรือสถานที่สุมเสี่ยงตอการ กระทําผิด ทั้งนี้เพื่อมิใหบุคคลหรือกลุมบุคคลกลายเปนผูกระทําผิดหรือถูกกระทําผิดหรือเพื่อมิให สถานที่ดังกลาวเปน แหลง เพาะเพ่มิ อาชญากรรม เพื่อใหเกิดความเปน ระเบียบเรยี บรอ ยในสงั คม

๑๔ á¹Ç·Ò§¡ÒèѴÃÐàºÕºÊѧ¤ÁμÒÁá¹Ç¤Ô´¢Í§ ¾Å.μ.Í.Í´Øŏ áʧÊÔ§á¡ŒÇ Í´Õμ ¼ÙºŒ ÑÞªÒ¡ÒÃตาํ ÃǨá˧‹ ªÒμÔ ๑. การควบคุมแหลงอบายมุขหรือสถานบริการ แหลงอบายมุขการพนัน เชน บอน การพนนั ตูม า การพนันทายผลฟุตบอล หรือสถานบริการที่ผิดกฎหมาย เปด เกนิ เวลา ปลอยใหเดก็ และเยาวชนเขา ไปใชบ รกิ าร มกี ารลกั ลอบจาํ หนา ยยาเสพตดิ เหลา นม้ี กั จะเปน แหลง เพาะอาชญากรรม คดอี าชญากรรมทเี่ กดิ ขนึ้ จาํ นวนไมน อ ย มสี าเหตมุ าจากแหลง อบายมขุ หรอื สถานบรกิ าร ดงั นนั้ ตาํ รวจ และหนว ยงานทเ่ี กยี่ วขอ งจะตอ งกาํ หนดมาตรการในการควบคมุ กาํ กบั ดแู ล แหลง อบายมขุ และสถาน บริการดงั กลา วอยา งเขม งวด ๒. มาตรการตีวงสุรา เปนยุทธวิธีหนึ่งของตํารวจที่ใชในการปองกันไมใหมีเหตุรายเกิด กลาวคือตํารวจจะตองเขาไปประชาสัมพันธตักเตือนประชาชนท่ีด่ืมสุราในท่ีสาธารณะใหเลิกด่ืม และกลบั ทพี่ กั เมอื่ ถงึ เวลาทเี่ หมาะสม หากปลอ ยใหด มื่ สรุ าตอ ไปจนขาดสติ อาจจะไปกอ เหตทุ ะเลาะววิ าท หรือไปกระทาํ ความผิดอน่ื ๆ เชน การประทษุ รายตอ ทรพั ย ชวี ติ รางกาย หรอื ทางเพศ เปน ตน ๓. การจัดระเบยี บพ้นื ทีท่ ่ีมีแนวโนม จะเกดิ อาชญากรรม (พ้ืนที่เส่ียงตามหลักการทฤษฎี หนา ตางแตก) ตามหลักการของทฤษฎหี นาตางแตก (Broken Windows Theory) หากพ้ืนท่ใี ดเกดิ สิ่งท่ีไมดี มีจุดดางหรือความไรระเบียบแมเพียงเล็กนอย หากไมมีคนเขามาดูแลแกไข ปลอยท้ิงไว ก็จะเกิดหายนะที่ใหญโตมากข้ึนเรื่อย ๆ ตัวอยางเชน อาคารหลังหน่ึงมีหนาตางกระจกแตกอยูแค บานสองบาน แตถ าหากปลอยทง้ิ ไวไ มม ีการซอมแซม แนวโนมกค็ อื จะมีคนทาํ ใหก ระจกบานอนื่ แตก เพม่ิ ขน้ึ แลว เมอื่ กระจกบานอน่ื แตกเพม่ิ มากขน้ึ จนอาจจะหมดทกุ บานกจ็ ะมคี นเรร อ นจรจดั ขย้ี า บกุ รกุ เขามาในอาคารเพ่ิมมากขึ้นจนกลายเปนท่ีซองสุมและกออาชญากรรม ดังนั้นตํารวจหรือผูมีหนาท่ี เก่ียวของจะตองรีบเขาไปดําเนินการแกไขปญหากอนที่จะเกิดอาชญากรรมขึ้น สําหรับพ้ืนท่ีดังกลาว เชน บา นราง ปายรถโดยสารประจาํ ทาง ทเ่ี ปลี่ยว เปน ตน ๔. โครงการพื้นท่ีปลอดภัย (Safety Zone) เปนโครงการท่ีมีประโยชนอยางมาก ในเรื่องของการปองกันและแกไขปญหาอาชญากรรมและยาเสพติด ทั้งนี้ข้ึนอยูกับความพรอมและ ความตองการของชุมชน ตํารวจควรเขาไปเปนที่ปรึกษาใหกับชุมชนที่มีความพรอมจะดําเนินการ ตามโครงการดังกลาว โดยเฉพาะเรื่องของกําลังคน งบประมาณ อุปกรณเครื่องมือเครื่องใช และการบริหารจดั การ ÊÒàËμØ·μèÕ ÍŒ §¨´Ñ ÃÐàºÂÕ º·Ò§Êѧ¤Á ๑. เพอื่ ใหก ารตดิ ตอ สมั พนั ธกันทางสงั คมเปนไปอยา งเรยี บรอ ย ๒. เพ่อื ปองกันความขดั แยงระหวางสมาชิกในสงั คม ๓. ชวยใหสังคมดาํ รงอยอู ยา งสงบสุขและมนั่ คงในสงั คม

๑๕ ͧ¤» ÃСͺ¢Í§¡Òè´Ñ ÃÐàºÂÕ º·Ò§Ê§Ñ ¤Á ๑. บรรทัดฐานของสังคม ๒. สถานภาพ ๓. บทบาท ๔. การควบคมุ ทางสังคม ¡Ãкǹ¡Òè´Ñ ÃÐàºÂÕ º·Ò§Êѧ¤Á »ÃСͺ´ÇŒ  ô »ÃÐàÀ· ¤Í× ñ. ºÃ÷´Ñ °Ò¹·Ò§Êѧ¤Á บรรทัดฐานทางสงั คม คอื แบบแผน กฎเกณฑขอบงั คบั หรอื มาตรฐานในการปฏบิ ัติ ของคนในสังคมซ่งึ สังคมยอมรับวาสมควรจะปฏบิ ตั ิ เชน บิดามารดาตอ งเล้ียงดบู ตุ ร บุตรตอ งมคี วาม กตัญูตอบิดามารดา ขาราชการตองบริการประชาชน พระสงฆตองรักษาศีลและเปนที่พ่ึงทางใจ ของประชาชน ฯลฯ ºÃ÷´Ñ °Ò¹·Ò§Ê§Ñ ¤Á ầ‹ ໹š ó »ÃÐàÀ· ¤Í× ๑. วถิ ปี ระชา เปน แบบแผนในการปฏบิ ตั หิ นา ทท่ี ท่ี กุ คนในสงั คมปฏบิ ตั กิ นั โดยทวั่ ไป จนเกดิ เปน ความเคยชนิ ไมต อ งมศี ลี ธรรมและกฎหมายบงั คบั ผไู มป ฏบิ ตั ติ ามกไ็ มไ ดร บั โทษ เพยี งแคถ กู นินทา เชน ในการรับประทานอาหารควรใชชอนกลางตักอาหาร หากไมใชชอนกลางก็ไมมีความผิด เปนแคถูกตําหนิวาไมมีมารยาทในการรับประทาน วิถีประชาแตละสังคมมีความแตกตางกันไป แตล ะสงั คม จึงทาํ ใหมวี ัฒนธรรมแตกตา งกันไป ๒. จารตี มคี วามหมายเหมอื นคาํ วา “ศลี ธรรม” จารตี เปน บรรทดั ฐานทที่ กุ คนในสงั คม จะตองกระทาํ เปนกระบวนการ พฤตกิ รรมท่จี ําเปน ตอ ความเปนระเบียบเรียบรอ ย และสวสั ดิภาพของ สังคม จารตี มีความสําคัญกวาวิถีประชา เปน เร่อื งของความรูสกึ วา สิ่งใดผดิ สิง่ ใดถกู ผใู ดฝา ฝน จะถกู สังคมลงโทษ หรือไดรับการตําหนิอยางรุนแรง ในสังคมไทยมีจารีตบางอยางที่สําคัญมาก แมมิได นําไปบัญญัติเปนกฎหมาย เชน ความกตัญู ระบบอาวุโส ความซื่อสัตยระหวางสามี ภรรยา การแสดงความเคารพผใู หญ ฯลฯ ๓. กฎหมาย หมายถึง บรรทัดฐานท่ีกําหนดไวในระเบียบแบบแผน ซ่ึงผูมีอํานาจ ทางการปกครองบา นเมอื งไดก าํ หนดขนึ้ เพอ่ื บงั คบั ใหบ คุ คลปฏบิ ตั ติ ามหรอื หา มมใิ หก ระทาํ หากฝา ฝน จะถูกลงโทษตามบทบัญญตั ิ ò. ʶҹÀÒ¾ สถานภาพ คอื ตาํ แหนง ทไ่ี ดร บั จากการเปน สมาชกิ ของสงั คม เปน ปจ จยั ทชี่ ว ยในการ จัดระเบียบของสังคมเพราะทุกคนมีสถานภาพติดตัวมาต้ังแตเกิด เชน เปนลูกชาวบาน เปนหญิง เปน ชาย ฯลฯ หลงั จากเกดิ มสี ถานภาพเพม่ิ เตมิ อกี มากมาย เชน หลานชายกาํ นนั รบั ราชการเปน ตาํ รวจ สถานภาพเปน สงิ่ ทชี่ ว ยใหม นษุ ยต ดิ ตอ สมั พนั ธก นั โดยอาศยั สถานภาพของบคุ คลเปน หลกั ในการตดิ ตอ

๑๖ สถานภาพเปนเคร่ืองกําหนดวา ใครเปนใคร มีหนาที่รับผิดชอบอยางไร ทําใหรูจักสิทธิหนาท่ีของ กันและกัน สถานภาพเสริมใหบุคคลกระตือรือรนที่จะยกฐานะของตนเองใหทัดเทียมกับบุคคลอื่นๆ หรอื สงู กวา คนอนื่ ๆ ทาํ ใหเ ปน ผใู ฝใ นการศกึ ษาหาความรู ขยนั ขนั แขง็ ในการประกอบอาชพี ทาํ ใหต นเอง เจริญกา วหนา และชว ยทําใหส งั คมเจรญิ ข้นึ ÅѡɳТͧʶҹÀÒ¾ ๑. เปนสิ่งเฉพาะบคุ คลทีท่ ําใหแตกตางไปจากผอู ื่น เชน อารียเปน นักเรียน สมชาติ เปนตาํ รวจ เปน ตน ๒. บุคคลหน่ึงอาจมีหลายสถานภาพ เชน สมชาติเปนตํารวจ เปนพอ และเปน ขาราชการ ๓. เปน สทิ ธแิ ละหนา ทที่ ง้ั หมดทบี่ คุ คลมอี ยใู นการตดิ ตอ กบั ผอู น่ื และสงั คมสว นรวม ๔. เปน ตวั กาํ หนดวา บุคคลนนั้ มีหนา ท่ีและความรบั ผิดชอบอยางไรในสงั คม ʶҹÀÒ¾ ẋ§Í͡໚¹ ò »ÃÐàÀ· ¤Í× ๑. สถานภาพทต่ี ิดตวั มาโดยสงั คมเปนผูกาํ หนด เชน เพศ อายุ เช้อื ชาติ เครือญาติ ๒. สถานภาพที่ไดมาโดยความสามารถ ไดแก การประกอบอาชีพ การศึกษา การสมรส เชน บิดา มารดา ปู ยา ตา ยาย ó. º·ºÒ· บทบาท หมายถึง การปฏิบัติตามหนาท่ีและสิทธิของตนตามสถานภาพของตน สถานภาพคือตําแหนง สวนบทบาทคือการกระทําตามสิทธิและหนาท่ีของสถานภาพ สถานภาพ และบทบาท มกั จะเปน ของคกู นั ซ่ึงเมอื่ มสี ถานภาพจะตอ งมบี ทบาทดว ย เชน นายดาํ กับนางสาวขาว แตงงานกนั นายดาํ เปนสามี นางสาวขาวเปน ภรรยา ความเปนสามขี องนายดําและความเปนภรรยา ของนางขาว ถือวาเปน สถานภาพ คือ ตําแหนงทางสังคม นายดําจะตองปฏบิ ตั หิ นาที่สามี เปนตน วา ประกอบอาชพี การงานหาเงนิ มาเล้ยี งดคู รอบครวั จะตอ งรัก ซ่อื สัตยตอนางขาวผูเปนภรรยา จะตอง ใหความคุมครองดูแลนางขาวผูเปนภรรยา ใหมีความสุขกาย สบายใจ นางขาวผูเปนภรรยาก็จะตอง ปฏิบัติหนาที่ความเปนภรรยาดวยการซ่ือสัตยตอนายดําผูสามี ดูแลทุกขสุขของนายดําผูสามีใหมี ความสขุ กายสบายใจ ฯลฯ การปฏบิ ตั ิตามสิทธหิ นาท่ตี างๆ ดังน้ี เรยี กวา บทบาท การที่บุคคลมีบทบาทตอสังคมและปฏิบัติตามหนาที่ท่ีสังคมยอมรับมีความสําคัญ เปน อนั มาก เพราะทาํ ใหก ารจดั ระเบยี บสงั คมดขี น้ึ เปน การควบคมุ สงั คมใหเ ปน ระเบยี บ ถา คนไมป ฏบิ ตั ิ ตามหนาที่ ตามบทบาทของตนในสงั คมใหส มกับสถานภาพทไ่ี ดรบั ก็จะทําใหสงั คมเสยี ระเบียบ ทําให เกิดปญหาและความยงุ ยากใหแ กส ังคม ¡ÒäǺ¤ÁØ ·Ò§Ê§Ñ ¤Á ẋ§à»š¹ ๑. การจงู ใจใหส มาชกิ ปฏบิ ตั ติ ามบรรทดั ฐานของสงั คม เชน การยกยอ ง การชมเชย หรอื การใหร างวลั

๑๗ ๒. ลงโทษสมาชิกที่ละเมิดหรือฝาฝนบรรทัดฐานทางสังคม เชน ผิดวิถีชาวบาน การลงโทษคือตําหนิ ซุบซิบนินทา หัวเราะเยาะ ผิดกฎศีลธรรม ไมคบหาสมาคม ผิดกฎหมาย ซึง่ การลงโทษจะมากหรือนอ ยแลว แตก ารกระทาํ ผิด ¡Ãкǹ¡Òâ´Ñ à¡ÅÒ·Ò§Êѧ¤Á การขัดเกลาทางสังคม หมายถึง กระบวนการอบรมสงั่ สอนสมาชกิ ใหเรียนรูระเบียบ ของสงั คมเพอ่ื ใหเ หน็ คณุ คา และนาํ เอากฎเกณฑ ระเบยี บปฏบิ ตั เิ หลา นน้ั ไปเปน แนวทางในการประพฤติ ปฏิบัติ การขัดเกลาสังคมเปนส่ิงท่ีมนุษยตองไดรับตลอดชีวิต เพื่อที่จะทําใหมนุษยสามารถปรับตัว เขากบั สงั คมท่ตี นเปนสมาชกิ อยไู ดเ ปน อยางดี ¡ÒâѴà¡ÅÒ·Ò§Êѧ¤ÁÍÒ¨จาํ ṡ䴌 ò »ÃÐàÀ· ๑. การขัดเกลาทางสังคมโดยทางตรง เชน การอบรมสั่งสอน ขัดเกลาท่ีพอแม ใหกับลูก ไมวาจะเปนการสอนพูด สอนมารยาทในการรับประทานอาหาร หรือสอนใหเรียกพี่ นอง ปู ยา เปน ตน ในกรณนี ีผ้ ูสอนและผูรับจะรูสึกตวั ในกระบวนการอบรมสงั่ สอนโดยตรง ๒. การขัดเกลาทางสังคมโดยทางออม เชน การอานหนังสือพิมพ การฟงวิทยุ หรอื ดโู ทรทศั น ตลอดจนการดภู าพยนตร ผรู บั จะเรยี นรโู ดยไมร ตู วั โดยสงิ่ ทเี่ รยี นรจู ะคอ ยๆ ซมึ ซบั เขา ไป จติ ใตส าํ นกึ วา สง่ิ นน้ั สง่ิ นท้ี สี่ งั คมยอมรบั และหากเปน สง่ิ ทสี่ งั คมไมย อมรบั กระทาํ ในสงิ่ ทแ่ี ปลกแยกออกไป การขดั เกลาทางสงั คมโดยทางออ มจะครอบคลมุ ไปถงึ การเขา รว มกบั กลมุ เพอ่ื นดว ยและเพอื่ นรว มงาน ซึง่ จะชว ยใหเกดิ การปรับตัวและการพฒั นาบคุ ลิก ¤ÇÒÁÁ‹Ø§ËÁÒ¢ͧ¡Ãкǹ¡Òâ´Ñ à¡ÅÒ·Ò§Êѧ¤Á ๑. เพ่อื ปลูกฝง ระเบียบวนิ ยั แกส มาชิกในสงั คม ๒. เพ่ือปลกู ฝงความมุงหวังท่ีสังคมยกยอ ง ๓. เพอ่ื ใหส มาชกิ ในสงั คมไดร จู กั บทบาทและหนา ทข่ี องตนตามกาลเทศะและความ เหมาะสม ๔. เพอ่ื ใหส มาชกิ ในสงั คมเกดิ ความชาํ นาญและเพม่ิ ทกั ษะในการทาํ กจิ กรรมรว มกบั ผอู ่ืนในสงั คม à¤ÃÍ×è §ÁÍ× ·ãèÕ ªãŒ ¹¡Òâ´Ñ à¡ÅÒ·Ò§Êѧ¤Á บรรทัดฐาน คือ แบบแผน กฎเกณฑ ท่ีสังคมกําหนดแนวทางสําหรับบุคคลยึดถือ และปฏิบตั ิ คา นยิ ม คอื แนวความคดิ ความเชอื่ ทบี่ คุ คลในสงั คมเหน็ วา มคี ณุ คา ควรแกก ารปฏบิ ตั ิ ความเชอ่ื คอื แบบของความคดิ เกยี่ วกบั ตวั เราทเี่ กดิ ขนึ้ มคี วามสมั พนั ธก บั สงิ่ แวดลอ ม อาจเปนเรื่องที่มีเหตุผลหรือไมมีเหตุผล ความเช่ือท่ีถูกตองเหมาะสม ไมเบ่ียงเบนไปในทางเสียหาย ทาํ ใหก ารแสดงพฤติกรรมเปนไปในทางทดี่ ี จงึ สําคญั ตอ การจดั ระเบยี บทางสังคม

๑๘ ¡ÒâѴà¡ÅÒ·Ò§Êѧ¤Á໚¹¡Ãкǹ¡Òö‹Ò·ʹÇѲ¹¸ÃÃÁ ¤‹Ò¹ÔÂÁÊѧ¤Á «Öè§ÁÕ μÇÑ á·¹·Õทè ํา˹ŒÒ·Õè㹡Òâ´Ñ à¡ÅÒ·Ò§Êѧ¤Á ´§Ñ ¹Õé ๑. ครอบครวั เปน ตัวแทนสาํ คัญท่ีสดุ ในการทาํ หนา ทีข่ ัดเกลาทางสังคม เพราะเปน สถาบนั แรกทเี่ ดก็ จะไดร ะบบการอบรมสง่ั สอนและจะมคี วามผกู พนั ทางสายโลหติ อยา งลกึ ซง้ึ ซงึ่ จะมผี ล ทางอารมณ ความประพฤติ เจตคติ ตลอดจนบคุ ลิกภาพของบุคคลมากที่สุด เชน พอแมสั่งสอนใหล ูก เปนคนกตัญู เปนตน ๒. กลุมเพื่อน เปนตัวแทนท่ีทําหนาที่ขัดเกลาทางสังคมอีกหนวยหน่ึง เนื่องจาก กลุมแตละกลุมยอมมีระเบียบ ความเช่ือและคานิยมเฉพาะกลุมตนเอง ซึ่งอาจแตกตางกันออกไป ตามลักษณะกลมุ เชน การแตง กาย กลมุ เดียวกนั ก็จะแตง กายคลายๆ กัน ๓. โรงเรียน เปนตัวแทนสังคมท่ีทําหนาที่โดยตรงในการขัดเกลาสมาชิกตั้งแต ในวัยเดก็ จนถึงผใู หญ โดยอบรมดา นคุณธรรม จริยธรรม ขนบธรรมเนียม ประเพณีตางๆ ของสังคม ตลอดจนคานิยมและทักษะอนั จําเปน ใหแกสมาชกิ ในสงั คม ๔. ศาสนา เปนตัวแทนในการขัดเกลาจิตใจของคนในสังคมยึดมั่นในสิ่งท่ีดีงาม มีศีลธรรม จริยธรรม และความประพฤติในทางท่ีถูกที่ควร โดยศาสนาจะมีอิทธิพลทางจิตวิทยา ตอ บคุ คล ในการสรางบุคลกิ ภาพเปน อยา งมาก ๕. กลุมอาชีพ อาชีพแตละประเภทจะมีการจัดระเบียบปฏิบัติเฉพาะกลุม เชน กลุมท่ีมีอาชีพคาขายจะตองมีความซื่อสัตยไมเอาเปรียบลูกคา ผูที่เปนสมาชิกใหมของกลุมตางๆ ก็ตอ งเรียนรปู ระเพณีของกลุมอาชีพที่ตนเปน สมาชิกอยู ๖. ส่ือมวลชน มีอิทธิพลตอการเรียนรูขอมูลขาวสารของสมาชิกในสังคม มีสวน ในการขดั เกลาทางสงั คมแกม นษุ ยใ นดา นตา งๆ ทง้ั ดา นความคดิ ความเชอ่ื แบบแผนการประพฤตปิ ฏบิ ตั ิ ¤ÇÒÁสํา¤Ñޢͧ¡Ãкǹ¡Òâ´Ñ à¡ÅÒ·Ò§Êѧ¤Á ๑. เปน หลกั ในการปฏบิ ัติท่ีทุกคนตองเรยี นรคู ณุ คาของกฎเกณฑ ๒. เปน วธิ ีการถายทอดลักษณะวฒั นธรรม ๓. เปน กระบวนการทม่ี ีอยูตลอดชีวิตของความเปนมา ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ กฎหมายกบั สังคม - IAD www.iadopa.org/KM2557/laws/กฎหมายกับระเบียบสังคม.doc สงั คมมนษุ ยไมว า จะเปลยี่ นแปลงไปตลอดเวลาเพยี งใด แตต ราบใดทส่ี งั คมยงั คงดาํ รงอย.ู .. จึงจําเปนตองมีระเบียบกฎเกณฑและวิธีการบังคับท่ีเปนทางการคือ กฎหมาย ... กฎหมายกับสังคม จึงมีความเกี่ยวขอ งกันจนไมส ามารถแบงแยกออกจากกันได ... สังคม จดั เปนกฎหมายมหาชน ซึง่ เปน เรือ่ งท่ีรฐั ในฐานะผูป กครองบญั ญัติกฎหมายขน้ึ เพื่อกําหนดหลักเกณฑความประพฤติ.

๑๙ º·ºÒ·¢Í§¡®ËÁÒÂã¹Êѧ¤Á กฎหมายมบี ทบาทสาํ คญั ในสงั คม กลา วคอื กฎหมายเปน เครอื่ งมอื ในการบรหิ ารประเทศ โดยตรง เปนเครื่องมือในการรักษาความสงบเรียบรอยในสังคม เปนตัวกําหนดความสัมพันธระหวาง ประชาชนดว ยกนั และเปน เครอ่ื งมอื ในการพฒั นาสงั คม ใหท นั กบั ความเปลยี่ นแปลงในสงั คมโลกาภวิ ตั น ดงั น๑้ี ๑. บทบาทของกฎหมายในฐานะเปนเครื่องมือในการบริหารประเทศ นับแตกฎหมาย รฐั ธรรมนญู กฎหมายปกครอง ไปจนถงึ กฎหมายทอ่ี อกโดยองคก รบรหิ ารราชการสว นทอ งถน่ิ ลว นแต มีการใชกฎหมายเปนหลักในการบริหารจัดการภายใตทรัพยากรอันจํากัด และการตรวจสอบควบคุม การทาํ งานใหเปนไปตามจดุ มงุ หมายหรือแนวทางทกี่ าํ หนดไวอ ยา งมีประสทิ ธภิ าพทง้ั ส้ิน ๒. บทบาทของกฎหมายในฐานะเปน เครอื่ งมอื ในการรกั ษาความสงบเรยี บรอ ยในสงั คม จดั เปน กฎหมายมหาชนซง่ึ เปน เรอ่ื งทรี่ ฐั ในฐานะผปู กครองบญั ญตั กิ ฎหมายขน้ึ เพอ่ื กาํ หนดหลกั เกณฑ ความประพฤตขิ องสงั คมทมี่ ที รพั ยากรอนั จาํ กดั เพอื่ ใหม นษุ ยห รอื เอกชนในสงั คมสามารถอยรู ว มกนั ได โดยไมเ บียดเบยี นขม เหงรังแกกันหรือละเมดิ สทิ ธขิ องผอู ื่น อันจะเปน เหตใุ หส งั คมเกิดความเดือดรอน วุนวายและไมสงบเรียบรอย หากมีผูฝาฝนกอใหเกิดผลกระทบถึงความสงบเรียบรอยของสังคม รฐั กจ็ ะดาํ เนนิ การเอาตวั ผนู นั้ มาลงโทษหรอื กาํ หนดสภาพบงั คบั อน่ื เพอื่ ไมป ลอ ยใหค นผดิ ลอยนวลไป และปองกันไมใ หเ กิดการแกแคนกันเองโดยไมร จู บ ไดแก ประมวลกฎหมายอาญา พระราชบญั ญตั อิ ่ืน ท่ีมีโทษทางอาญา๒ ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา กฎหมายแรงงาน กฎหมายคุมครอง ผบู ริโภค เปน ตน ๓. บทบาทของกฎหมายในฐานะเปน ตวั กาํ หนดความสมั พนั ธร ะหวา งประชาชนดว ยกนั จัดเปนกฎหมายเอกชนที่รัฐใหประชาชนกําหนดความสัมพันธกันเอง ประชาชนหรือมนุษยในสังคม จงึ มีเสรีภาพในการแสดงเจตนาทาํ นิตกิ รรมสญั ญาตา งๆ ระหวางกนั เองได หากวา นิตกิ รรมสญั ญานน้ั ไมขัดตอความสงบเรียบรอยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชนอันจะมีผลกระทบตอสังคมสวนรวม กฎหมายที่มีบทบาทเชนน้ี ไดแก กฎหมายทรัพยสินทางปญญา ประมวลกฎหมายแพงและพาณิชย เชน การทําสญั ญาซอื้ ขาย ใหเชา ทรัพย เชาซือ้ จา งทาํ ของ รบั ขน ยืม ฝากทรพั ย คํา้ ประกัน จํานอง จาํ นํา ตัวแทน นายหนา บัญชีเดินสะพัด ประกนั ภัย ตว๋ั เงิน หุนสว นบรษิ ทั กรรมสทิ ธ์ิ สทิ ธคิ รอบครอง ครอบครัว มรดก เปนตน แตหากมีขอ โตแ ยงสทิ ธหิ นา ที่หรือทะเลาะขดั แยง กัน รัฐกจ็ ะเขามามีบทบาท ชวยไกลเกลี่ยประนีประนอมใหได ตกลงกันตามหลักเกณฑกลางท่ีเปนธรรม หากมีการฟองรอง ๑ ศรรี าชา เจรญิ พานชิ และคณะ. เอกสารการสอนชดุ วชิ า มนษุ ยก บั สงั คม. (นนทบรุ ี : โรงพมิ พม หาวทิ ยาลยั สโุ ขทยั ธรรมาธริ าช, ๒๕๔๔). หนา ๓๓๑ - ๓๕๐. ๒ ตวั อยา งเชน พระราชบญั ญตั กิ ารพนนั พทุ ธศกั ราช ๒๔๗๘, พระราชบญั ญตั จิ ราจรทางบก พ.ศ.๒๕๒๒, พระราชบญั ญตั ปิ า ไม พทุ ธศักราช ๒๔๘๔, พระราชบญั ญัติยาเสพติดใหโ ทษ พ.ศ.๒๕๒๒, พระราชบญั ญตั ปิ อ งกันและปราบปรามการคา ประเวณี พ.ศ.๒๕๓๙, พระราชบัญญตั อิ าวธุ ปน เครื่องกระสนุ ปน วตั ถุระเบิด ดอกไมเพลงิ และส่งิ เทยี มอาวุธปน พ.ศ.๒๔๙๐.

๒๐ หรือตกลงกันไมได รัฐก็จะเขามาทําหนาท่ีวินิจฉัยชี้ขาดตัดสินประเด็นปญหาท่ีโตแยงกันน้ัน เพ่อื บงั คับใหเ ปนไปตามขอ ตกลงและสิทธิหนา ที่ตามกฎหมาย ๔. บทบาทของกฎหมายในฐานะเปนเคร่ืองมือในการพัฒนาสังคม กฎหมายสามารถ ใชเปนเคร่ืองพัฒนาสังคมในดานตางๆ คือ การพัฒนาระบบการเมืองการปกครอง ระบบเศรษฐกิจ และระบบสังคม àËÂè×ͧ͢ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ การแบงประเภทของเหย่ืออาชญากรรมนี้จัดแบงตามลักษณะตาง ๆ ของอาชญากรรม ตามแตล ะมมุ มองของแตล ะบคุ คล โดยมลี กั ษณะและประเภททต่ี างกัน ดังนี้ Han Von Henting (อรรณณพ ชบู าํ รงุ ,๒๕๓๓, น. ๑๗ – ๒๐) ไดอ าศัยปจ จยั ทางจิต สงั คมและลกั ษณะทางกายภาพของเหยอ่ื เปน หลกั ในการกาํ หนดประเภทของเหยอ่ื อาชญากรรม เขาได ชี้ใหเห็นถึงเหย่ือท่ีเปนมาโดยกําเนิดกับเหยื่อท่ีเกิดข้ึนเพราะสังคมเปนเหตุ โดยไดแยกเหย่ือออกเปน ๑๓ ประเภท คอื ñ. ¼ÙàŒ ÂÒǏ (The young) ผเู ยาวเปนผูท่อี อนแอและขาดประสบการณ งา ยตอการถกู ทําราย รางกายยังไมไดรับการพัฒนาเทาที่ควร ความรูสึกทางศีลธรรมยังมีไมมากพอ เด็กอาจจะถูก ฆาเพื่อทรัพยสินก็ได หากมีการประกันชีวิตไวการจับตัวเด็กไปเรียกคาไถก็เปนความผิดอีกอยางหนึ่ง ยง่ิ กวา นนั้ พวกอาชญากรมกั จะใชเ ดก็ ชว ยในการประกอบอาชญากรรม หากผเู ยาวเ ปน ผหู ญงิ ดว ยแลว ก็จะตกเปน เหยื่อในทางเพศอยา งทไี่ ดพบเหน็ กันอยใู นปจ จบุ นั ò. ¼ËŒÙ ÞÔ§ (The Female) ผหู ญิงเปนประเภทของเหยอื่ อาชญากรรมท่มี ีความออนแอ อกี พวกหนง่ึ หญงิ วยั รนุ มากมายตอ งตกเปน เหยอ่ื ของการฆาตกรรมในบางคราว หลงั จากถกู กระทาํ รา ย ไดร บั ทกุ ขท รมานเพราะตณั หาราคะของอาชญากร สว นผหู ญงิ แกๆ ตกเปน เหยอ่ื อาชญากรรมเกย่ี วกบั ทรัพยสินเพราะอาจจะเปนคนม่ังค่ังร่ํารวย ผูเปนอาชญากรนั้นสวนมากเปนผูชาย จึงยอมมีกําลัง เหนือกวาผูหญิง ยกเวนความผิดดานการรักรวมเพศซ่ึงมีอยูเปนสวนนอย ในกรณีเชนน้ีภาวะทาง กายภาพของหญิงเปน ส่งิ กาํ หนดใหม ีการกระทําความผิดทางเพศ ó. ¤¹á¡‹ (The old) คนแกม ักจะตกเปนเหย่อื เก่ียวกับทรพั ยส ินเงินทอง คนแกอ ยูใน ชว งอายทุ ถี่ อื ครองตาํ แหนง ตา ง ๆ ไวม ากทส่ี ดุ ในการสะสมความมงั่ คงั่ รา่ํ รวยและการใชอ าํ นาจเพอื่ กอ ใหเกิดความมั่งคั่ง แตคนแกก็มีความออนแอในทางราชการ บางทีจิตใจก็ออนแอไปดวย คนออนแอ ทม่ี คี วามมงั่ คงั่ ยอ มลอ แหลมตอ อนั ตราย เปน เหยอ่ื ทเ่ี หมาะทส่ี ดุ สาํ หรบั การเบยี ดเบยี น ความออ นแอ ของคนแกทําใหเ กิดความยากลาํ บากในการหามาตรการพิเศษมาปกปองคุม ครอง ส่งิ หนึง่ ทจ่ี ะปอ งกนั ไดก ็คือ การลงโทษอยา งหนกั แกผ ทู ่ที าํ ใหคนแกต องตกเปนเหย่ืออาชญากรรม ô. ¤¹·Õ躡¾Ã‹Í§·Ò§¨ÔμÇԡŨÃÔμ (The mentally defective and other mentally deranged) คนพวกน้ีเปนกลุมใหญโตอีกกลุมหน่ึงที่นาจะตกเปนเหยื่ออาชญากรรมอยางแทจริง

๒๑ พวกวกิ ลจรติ พวกเปน โรคพษิ สรุ าเรอ้ื รงั พวกตดิ ยาเสพตดิ พวกเปน โรคประสาทหรอื พวกทม่ี จี ติ บกพรอ ง ในลักษณะอนื่ ๆ เปน พวกที่อยใู นฐานะเปนเบยี้ ลางของพวกอาชญากร õ. ¾Ç¡·èÕ;¾ÁÒ¨Ò¡·èÕÍè×¹æ (The immigrants) พวกน้ีเปนพวกที่งายแกการ ถกู ทํารา ย เพราะขาดประสบการณ มีความยากจน ปรับตัวในวฒั นธรรมใหมไดโดยยาก มปี ญ หาเรือ่ ง ความสมั พนั ธก ับผอู ่ืน อาจจะถกู คดโกงจากอาชญากรในรปู แบบตา ง ๆ ได ö. ¾Ç¡ª¹¡ÅÁ‹Ø ¹ÍŒ  (The minorities) ชนกลมุ นอ ยกม็ ฐี านะแบบเดยี วกนั กบั ผทู อี่ พยพ เขามาใหม ไดรบั ความไมเ ทา เทยี มกันกบั ประชาชนสวนใหญท งั้ ในแงก ฎหมายและในแงความเปนจรงิ โอกาสท่จี ะตกเปนเหยอื่ อาชญากรรมกม็ มี ากขึ้น ÷. ¾Ç¡·Õè໚¹¤¹â§‹â´Âกําà¹Ô´ (The dull normals) คนพวกน้ีเกิดมาเพ่ือเปนเหย่ือ อาชญากรรมโดยแท เหตุผลมีวาการท่ีคนหลอกลวงผูอื่นจนประสบผลสําเร็จน้ันใชวาเขาจะเปน คนฉลาดทหี่ าไม แตเ ปน เพราะความโงเ งา ของเหยอ่ื ของเขาตา งหาก พฤตกิ รรมของคนโงโ ดยกาํ เนดิ นน้ั มีความคลา ยคลึงกับพฤติกรรมของพวกท่อี พยพเขา มาอยูใ หม และพวกชนกลุมนอยน่ันเองเราอาจจะ จดั คน ๓ พวกนไ้ี วเปน ประเภทเดียวกันกไ็ ด ø. ¾Ç¡·èÕÁÕã¨Ë´ËÙ‹ (The depressed) คนพวกนี้ตองตกเปนเหย่ืออาชญากรรม เพราะภาวะทางจิตใจ ทัศนคติของคนหดหูน ัน้ มักจะเฉยเมยและยอมจาํ นน ขาดคณุ สมบัติในการตอสู ขาดการตอ ตา น จงึ เปด โอกาสใหต กเปน เหยอ่ื อาชญากรรมได คนหดหนู นั้ มกั จะออ นแอทง้ั ในแงร า งกาย และในแงจติ ใจ และนี่คอื เหตุทีอ่ าจจะทาํ ใหต กเปนเหยอ่ื ได ù. ¾Ç¡âÅÀ (The acquisitive) คนพวกนจี้ ดั เปน เหยอ่ื อาชญากรรมชนั้ เลศิ อกี พวกหนง่ึ ความโลภนน้ั อาจจะทาํ ใหเ กดิ อาชญากรรมและอาจจะทาํ ใหเ ปน เหยอ่ื อาชญากรรมไดด ว ย พวกองคก าร อาชญากรรม พวกขม ขเู อาเงนิ พวกนกั การพนนั พวกตม ตนุ และคนชว่ั ประเภทอน่ื ๆ ฉกฉวยประโยชน จากความโลภของเหยื่อน่ันเอง เราอาจจะพบคนโลภท่ตี กเปนเหย่ือไดใ นทุกชนชน้ั ของสังคม ñð. ¾Ç¡àÊà¾Å (The wanton) คนพวกนนี้ บั เปน เหยอ่ื อาชญากรรมอกี พวกหนง่ึ แตก ไ็ ม อาจจะใหเหตุผลไดช ดั เจนดีนัก ไมวา จะมองในแงกฎหมายหรือในแงป ระเพณีของสังคม ññ. ¾Ç¡â´´à´ÕèÂÇáÅÐ¾Ç¡Í¡Ë¡Ñ (The lonely and the broken heart) การตกเปน เหยอ่ื ของคนพวกนม้ี ไิ ดเ ปน เพอื่ เงนิ ทอง แตเ พอ่ื ความสขุ และการเปน เพอ่ื นรว มทาง คนพวกนนี้ อกจาก จะเปนเหย่ือของฆาตกรรมแลวยังจะตกเปนเหย่ือของการโจรกรรม การฉอโกง และการขมขูเอาเงิน อกี ดวย ñò.¾Ç¡·μèÕ ¡ÍÂã‹Ù ¹¤ÇÒÁ·¡Ø ¢· ÃÁÒ¹ (The tormentor) ลกั ษณะของเหยอื่ อาชญากรรม ประเภทนี้ก็คือ การขาดความมีไหวพริบอยางคนธรรมดาสามัญ เปนพวกท่ีทําใหสถานการณ ตงึ เครียดได ตองตกเปนเหยอื่ ในบรรยากาศของความตงึ เครียดทเ่ี ขากอ ขน้ึ ดวยตนเอง ñó.¾Ç¡·Õè¶Ù¡μÑ´âÍ¡ÒÊ ¶Ù¡ÅÐàÅ áÅÐμ‹ÍÊÙŒà¾è×ÍÈÑ¡´ìÔÈÃբͧμ¹àͧ (The blocked exempted and fighting) เหย่อื ทีถ่ กู ตดั โอกาสก็คอื บุคคลซง่ึ อยใู นสถานการณท่ีประสบความสญู เสีย

๒๒ ไมอาจจะดํารงชีวิตอยูไ ดโดยไมต อ สู เชน นายธนาคารที่เงินขาดมือกห็ าทางโกงเงินเพอ่ื จะชวยตนเอง ใหป ลอดภยั อาชญากรรมประเภทรุนแรงบางอยางนั้น เหยือ่ อาชญากรรมอาจจะหนั กลบั มาตอ สูบาง เหย่ือประเภทนี้จึงไมงายที่จะตกเปนเบ้ียลางของผูอื่น ความจริงแลวเหยื่อท่ีตอสูกลับนี้นาจะตัดออก จากประเภทของเหยื่อได เพราะการตอสูกลับ หมายถึง การตอตานหรือการขัดขืน เหย่ือประเภทน้ี จึงไมนา จดั เขา ประเภทใดได ¡¨Ô ¡ÃÃÁ·ŒÒº· : Activities ๑. ทาํ แบบทดสอบประเมินผลการเรียนรู ๒. คําถามใหผูเรียนอธิบายความหมายของอาชญากรรม สาเหตุและปจจัยการเกิด อาชญากรรม ประเภทของอาชญากรรม ประเภทของอาชญากร ปญหาสังคมท่ีนําไปสูอาชญากรรม การจัดระเบียบสังคมและเหย่ือของอาชญากรรม

๒๓ º··èÕ ò ·ÄÉ®ÍÕ ÒªÞÒÇÔ·ÂÒáÅСÒû͇ §¡¹Ñ ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ ÇÑμ¶Ø»ÃÐʧ¤ ๑. ผูเรียนเขาใจแนวคิดทฤษฎีการปองกันปราบปรามอาชญากรรม ซ่ึงไดแก ทฤษฎี การบงั คบั ใชก ฎหมาย ทฤษฎกี ารควบคมุ ทางสงั คม ทฤษฎชี มุ ชนสมั พนั ธ ทฤษฎกี ารควบคมุ อาชญากรรม โดยสภาพแวดลอม ทฤษฎีตาํ รวจรับใชชมุ ชน ทฤษฎหี นา ตางแตก ๒. ผูเรียนสามารถอธิบายแนวคิดทฤษฎีการปองกันปราบปรามอาชญากรรม ซ่ึงไดแก ทฤษฎีการบังคับใชกฎหมาย ทฤษฎีการควบคุมทางสังคม ทฤษฎีชุมชนสัมพันธ ทฤษฎีการควบคุม อาชญากรรมโดยสภาพแวดลอม ทฤษฎตี าํ รวจรบั ใชชมุ ชน ทฤษฎีหนา ตางแตก ÇÇÔ ²Ñ ¹Ò¡Òâͧ·ÄÉ®ÍÕ ÒªÞÒÇ·Ô ÂÒ การศึกษาดานอาชญาวิทยาเริ่มตนจากความไมเปนธรรมของการลงโทษผูท่ีกระทําผิด ของคนในสงั คม ซึง่ ตามแนวคดิ เดิมมีความเช่ือวา อาชญากรรมเกดิ จากอํานาจช่วั ราย หรอื ภตู ผปี ศ าจ ดังนั้นแนวความคิดเดิมจะเนนไปที่ความเช่ือทางไสยศาสตรเหนือธรรมชาติเปนหลัก ทําใหลักษณะ ของการดําเนินการลงโทษเปนแบบรุนแรง นั่นคือการทรมานและการทําลายชีวิตตามอําเภอใจของ ผูป กครอง เพ่ือเปนการทาํ ลายส่ิงชว่ั รา ยใหหมดไปจากสงั คม จากปญหาความโหดรายและไมเ ปน ธรรม ทเ่ี กดิ ขน้ึ ในสงั คม ทาํ ใหเ กดิ ความคดิ ทจ่ี ะปฏริ ปู ระบบกฎหมายซงึ่ อยบู นพน้ื ฐานของความเชอื่ ทวี่ า บคุ คล กระทําความผิดดวยความสมัครใจและการลงโทษน้ัน ควรจะลงโทษใหเหมาะสมกับความรายแรง ของอาชญากรรม ทั้งน้ีเพ่ือเปนการยับย้ังการกระทําความผิด โดยแนวคิดน้ีคือ แนวคิดของ สาํ นกั อาชญาวทิ ยาดง้ั เดมิ (Classical school of criminology) ซง่ึ เปน แนวคดิ อาชญาวทิ ยายคุ แรกเรมิ่ ในยคุ ตอ มามกี ารปรบั ปรงุ แกไ ขทฤษฎยี คุ แรกเรม่ิ โดยใหม กี ารพจิ ารณาถงึ สภาวะของบคุ คล และความสามารถของบุคคลในการคิดไตรตรอง ซึ่งสงผลทําใหเกิดกระบวนพิเศษสําหรับผูที่ขาด ความสามารถในการคดิ ไตรต รอง เชน เดก็ และเยาวชน บคุ คลวกิ ลจรติ เปน ตน แนวคดิ ใหมน คี้ อื แนวคดิ อาชญาวทิ ยาดงั้ เดิมแบบใหม (Neo-classical school of criminology) หลังจากน้ันระบบความคิดดานอาชญาวิทยาก็ไดมีการเปล่ียนแปลงมาสูแนวคิดที่มีความเปน วิทยาศาสตรมากย่ิงขึ้น โดยอาชญากรรมนั้นถูกมองวาไมไดเกิดขึ้นจากความสมัครใจของตัวบุคคล แตเกิดจากปจจัยอื่นๆ ที่อยูนอกเหนือการควบคุมของบุคคล ซึ่งแนวคิดน้ีเปนของสํานักปฏิฐานนิยม (Positive School of criminology) โดยแนวคดิ นี้เรม่ิ ตนจากการศกึ ษาปจ จยั ทางดานชีววิทยาท่ีเปน สาเหตุใหคนมพี ฤติกรรมอาชญากรรม น่ันคือ คนบางคนเกดิ มาก็มลี กั ษณะทเ่ี ปนอาชญากรแลว เชน การมรี ูปรา งหนาตาท่ีผดิ ปกติ ซงึ่ ลักษณะทางกายภาพน้คี นเหลานี้ไมสามารถท่จี ะเลอื กได จากนนั้ จงึ มี การศึกษาสาเหตุของอาชญากรรมท่ีมาจากปจจัยทางดานความผิดปกติทางดานจิตใจ บุคลิกภาพ

๒๔ และสภาวะอารมณ ซ่ึงเกิดจากการพัฒนาการที่ผิดปกติทางดานจิตใจและอารมณ นอกจากนี้ตอมา ยงั มกี ารศกึ ษาปจ จยั อนั เปน สาเหตขุ องอาชญากรรมอกี กลมุ หนง่ึ ซงึ่ มกี ารยอมรบั อยา งแพรห ลายจนถงึ ปจ จบุ นั วา ปจ จยั ทางดา นสงั คมวทิ ยามผี ลตอ การเกดิ อาชญากรรม โดยปจ จยั ทางดา นสงั คมวทิ ยาเหลา นี้ ไดแ ก การอบรมเลย้ี งดู ลกั ษณะของครอบครวั เพอื่ น สถานะทางสงั คมและเศรษฐกจิ การศกึ ษา ลกั ษณะ ทอี่ ยูอ าศัย เปนตน ตอมาไดมีแนวคิดแนวใหมเกิดข้ึน โดยมุงเนนการอธิบายอาชญากรรมภายใตกรอบของ ระบบเศรษฐกิจและการเมือง ซ่ึงประกอบไปดวย อํานาจ ผลประโยชน และความขัดแยงของกลุม ตางๆ ในสังคม ซ่ึงแนวคิดเหลาน้ีเปนของสํานักอาชญาวิทยาสมัยใหม (Postmodern school of criminology) นอกจากน้ียังมีแนวคิดในเชิงวิจารณแนวคิดของสํานักอาชญาวิทยาด้ังเดิม ซึ่งนําไปสู แนวคดิ ทตี่ อ ตา นระบบการลงโทษหรอื การใชค วามรนุ แรงในการแกไ ขปญ หาอาชญากรรม ซงึ่ ถอื วา เปน แนวคดิ สมยั ใหมแ ละมกั ถกู เรยี กวา Critical criminology โดยแนวคดิ เหลา นสี้ ง ผลตอ การเปลยี่ นแปลง ในกระบวนการยุตธิ รรมทางอาญาในปจ จบุ นั สาํ หรบั ในยคุ ปจ จบุ นั การศกึ ษาอาชญากรรมเปน การศกึ ษาดว ยวธิ กี ารผสมผสานการรวมเอา ทฤษฎีตางๆ มารวมเขาดวยกันเพื่ออธิบายอาชญากรรม (Integrated theories) ซึ่งทําใหเกิด ความเขา ใจในปรากฏการณอาชญากรรมรอบดา นและลึกซง้ึ มากย่ิงขน้ึ ¡ÒÃẋ§·ÄÉ®ÕÍÒªÞÒÇ·Ô ÂÒ หากจะแบงทฤษฎีอาชญาวิทยาเปนกลุมใหญๆ โดยใชหลักอางอิงถึงสาเหตุของการเกิด อาชญากรรมสามารถแบง ออกเปน ๓ กลุม ดังนี้ ๑. กลุมทฤษฎีอาชญาวิทยาท่ีเชื่อวาบุคคลเลือกท่ีจะกออาชญากรรม กลุมทฤษฎีนี้ มองวา มนษุ ยม คี วามคดิ มเี หตผุ ลในการทจี่ ะตดั สนิ ใจทจี่ ะลงมอื กระทาํ ผดิ โดยปราศจากสงิ่ บงั คบั ทง้ั จาก ภายนอกและภายใน โดยคํานึงถึงผลที่จะตามมาภายหลัง ดังนั้นมนุษยจึงมีความอิสระในการเลือก หรือกาํ หนดพฤตกิ รรมของตนเอง ทฤษฎีกลุมนี้ ไดแ ก สํานกั อาชญาวทิ ยาด้งั เดิม (Classical school of criminology) ซงึ่ มที ฤษฎที ถี่ กู พฒั นาขน้ึ มาจากแนวคดิ น้ี คอื ทฤษฎกี ารยบั ยงั้ ปอ งกนั (Deterrence theory) ทฤษฎกี ารเลือกอยา งมีเหตผุ ล (Rational choice theory) และทฤษฎีปกติวิสยั (Routine activity theory) ๒. กลมุ ทฤษฎอี าชญาวทิ ยาทเ่ี ชอ่ื วา อาชญากรถกู บงั คบั ใหก ระทาํ ผดิ กลมุ ทฤษฎนี เี้ ชอื่ วา มนุษยมีพฤติกรรมซึ่งถูกกําหนดโดยปจจัยท่ีอยูนอกเหนือการควบคุมของมนุษย แนวคิดน้ีคือ สํานกั อาชญาวิทยาปฏิฐานนิยม (Positive school of criminology) ซง่ึ สามารถจําแนกตามปจ จยั เปนกลุมยอยได ๓ กลุม คือ กลุมทฤษฎีที่กลาวถึงปจจัยอาชญากรรมทางดานกายภาพและชีวภาพ (Biological theories of crime) กลุมทฤษฎีท่ีกลาวถึงปจจัยอาชญากรรมทางดานจิตวิทยา (Psychological theories of crime) และกลมุ ทฤษฎที กี่ ลา วถงึ ปจ จยั อาชญากรรมดา นสภาพแวดลอ ม

๒๕ ทางสังคม (Sociological theories of crime) ดังนั้นปจจัยตางๆ เหลาน้ีซ่ึงอยูเหนือการควบคุม ของมนุษยเปนตัวกาํ หนดพฤติกรรมมนุษย ๓. กลมุ ทฤษฎอี าชญาวทิ ยาทเี่ ชอื่ วา กฎหมายกาํ หนดใหพ ฤตกิ รรมอาชญากรรมเปน ความผดิ กลุมทฤษฎีน้ีเช่ือวาพฤติกรรมของมนุษยไมไดเปนพฤติกรรมอาชญากรรม หากกฎหมายไมไดกําหนด ใหพฤติกรรมนั้นเปนอาชญากรรม ดังน้ันพฤติกรรมที่ฝาฝนกฎหมายจึงเปนอาชญากรรม สวนพฤติกรรมใดที่ไมขัดตอกฎหมายก็ไมถือวาเปนอาชญากรรม โดยกฎหมายจะกําหนดใหเฉพาะ พฤติกรรมท่ีมีภัยตอผลประโยชนของกลุมคนท่ีมีอํานาจในการออกกฎหมาย ซึ่งทฤษฎีกลุมนี้ เปน แนวคดิ อาชญาวทิ ยาแนวใหม (Post-modern/radical/critical/criminology) โดยทฤษฎใี นกลมุ นี้ ประกอบดวย ทฤษฎีขัดแยง (Conflict theory) ทฤษฎีมารคซิสท (Marxist theory) ทฤษฎี นโี อมารค ซสิ ท (Neo-marxist theory) ทฤษฎภี าพลกั ษณข องสตรี (Feminist theory) ทฤษฎฝี า ยซา ย (Left realism theory) และทฤษฎีการสรา งสนั ติภาพ (Peace-making theory) ตํารวจเปนผูมีหนาท่ีโดยตรงในการปองกันอาชญากรรม องคกรตํารวจของทุกประเทศ มักจะใหความสําคัญในการปองกันอาชญากรรมเปนอันดับแรก โดยยึดหลักที่วา “การปองกันมิให อาชญากรรมเกิดข้นึ ดีกวาการปราบปรามเมอ่ื เกดิ อาชญากรรมข้นึ แลว” ยอ มกอใหเกิดความเสยี หาย ตอ ชีวติ หรือทรัพยส นิ ถงึ แมจ ะปราบปรามดว ยการจับกมุ ผกู ระทําผดิ ตามความเสยี หายดังกลา วก็มไิ ด รบั การทดแทนหรอื ชดใชใ หก ลบั คนื มาดงั เดมิ เซอร โรเบริ ต พลี (Sir Robert Peel) บดิ าของการตาํ รวจ ยคุ ใหม ผูกอ ต้งั กรมนครบาลแหง ลอนดอนขนึ้ เม่อื ค.ศ.๑๘๒๙ ไดกลา ววา “การปองกันอาชญากรรม งานหลักของตํารวจ ซงึ่ มีความสําคัญกวา การสืบสวนสอบสวน จบั กมุ หรอื ลงโทษผกู ระทาํ ผดิ ” สาํ นกั งานตาํ รวจแหง ชาติ ไดว างหลกั เกณฑใ นเรอื่ งการปอ งกนั และปราบปรามอาชญากรรม ไวตามประมวลระเบียบการตาํ รวจไมเกี่ยวกบั คดีลกั ษณะ ๒๔ บทท่ี ๑ ขอ ๑ วา การปองกันมิใหอาชญากรรมเกิดขึ้นไดนั้น ยอมดีกวาการที่จะปลอยใหมีเกิดข้ึนเสียกอน แลวจึงคอยระงับปราบปราม เพราะเมือ่ เกิดขน้ึ แลวยอ มทําความเสียหายแกป ระชาชนและแกร ัฐ การปราบปรามเปนเพียงการบรรเทาผลรายหรือลดความเสียหายลงบางเพียงบางสวน เทานนั้ แมจะไดผลดบี างรายแตความเสียหายก็ไดเกิดขึ้นเสยี กอ นแลว ในการปองกันอาชญากรรม ไดมีนักคิด นักทฤษฎี นักวิชาการ ตลอดจนผูรูหลายทาน หลายสํานัก พยายามสรางหรือใหความคิดเห็นในเรื่องวิธีการ มาตรการ หรือแนวทางในการปองกัน อาชญากรรมมิใหเกิดข้ึนหรือลดปริมาณการเกิดอาชญากรรมในสังคมใหนอยลง เพื่อความสงบสุข ของประชาชน โดยไดน าํ เอาทฤษฎีการปอ งกันอาชญากรรมตางๆ มาเปนแนวทางในการใหเจา หนา ที่ ผูรักษาความสงบเรียบรอยซึ่งก็คือ ตํารวจนําไปใชในการปองกันอาชญากรรมบังเกิดผลเปนรูปธรรม ข้นึ มา อนั จะนํามากลาวตอไป ดงั น้ี

๒๖ ·ÄɮաÒû͇ §¡Ñ¹»ÃÒº»ÃÒÁÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ การปองกันอาชญากรรมเปนภารกิจของตํารวจ โดยมีวัตถุประสงคเพื่อเปนการควบคุม อาชญากรรมและรกั ษาความสงบเรยี บรอ ย การปอ งกนั เปน ยทุ ธวธิ ใี นเชงิ รกุ ของตาํ รวจตามหลกั ทฤษฎี การปอ งกันอาชญากรรม ไดม กี ารศกึ ษาคนควาไวหลายทฤษฎี ซงึ่ พอจะสรปุ ได ๖ ทฤษฎี คือ ñ. ·ÄÉ®¡Õ Òúѧ¤ºÑ 㪌¡®ËÁÒ (Enforcement Approach) สาระสาํ คัญของทฤษฎีน้ี พอสรุปไดวาการปรากฏตัวของตํารวจยอมมีผลในการยับย้ังผูที่มีแนวโนมจะประกอบอาชญากรรม เพราะความเกรงกลวั การถกู จบั กมุ ฉะนน้ั ตาํ รวจสายตรวจจงึ ตอ งแตง เครอื่ งแบบและรถวทิ ยสุ ายตรวจ จึงควรมีลักษณะเดนชัดเห็นไดงาย เพ่ือเปนการขมขวัญยับยั้งอาชญากรที่คิดจะกออาชญากรรม นอกจากนี้การตรวจทองท่ีโดยสม่ําเสมอตอเน่ือง จะทําใหสมาชิกในชุมชนเกิดความรูสึกวามีตํารวจ อยูทั่วไปทุกหนทุกแหง ดวยเหตุผลน้ีตามแนวทฤษฎีบังคับใชกฎหมาย การปรากฏตัวของตํารวจและ การกระจายกําลังตํารวจใหครอบคลุมท่ัวทั้งชุมชน จะชวยปองกันอาชญากรรม โดยลดชองโอกาส สําหรับผูที่ตั้งใจจะละเมิดกฎหมาย อน่ึง งานตรวจทองที่ของตํารวจมีลักษณะเปนไดท้ังงานประจํา และงานเฉพาะกิจในลักษณะงานประจํา ตํารวจสายตรวจมักไดรับการกําหนดพื้นที่รับผิดชอบในการ ปองกันอาชญากรรมและระงับเหตรุ ายภายในระยะเวลาแตละผลดั ทป่ี ฏิบัติหนา ท่ี สว นในลกั ษณะงาน เฉพาะกิจนั้น ตํารวจสายตรวจในทุกพ้ืนที่คือกําลังหลักที่พรอมจะรวมตัวในทันทีที่ไดรับคําสั่งจาก ศูนยบ ญั ชาการ เพอ่ื ปฏบิ ตั ิงานเฉพาะกิจเรงดว น ò. ·ÄɮաÒäǺ¤ØÁ·Ò§Êѧ¤Á (Social Bond Theory) ทฤษฎีน้ีเปนการกลาวถึง การควบคุมมิใหเกิดอาชญากรรม โดยไดรับอิทธิพลจากสังคมโดยธรรมชาติคนทุกคนยอมตองการ การยอมรับจากสังคมท่ีเราคบหาสมาคมดวยและก็เปนความตองการของมนุษยอีกอยางหน่ึงดวย อกี ประการหน่ึง ทุกสงั คมยอมตอ งมีบรรทัดฐานของสังคมนน้ั ๆ บรรทัดฐาน คือ กฎปฏบิ ตั ทิ ่ใี ชก นั ในสงั คม ซึง่ กาํ หนดวา สง่ิ ใดควรทาํ และส่ิงใดไมค วรทํา บรรทดั ฐานเปนตัวกําหนดวิธกี ารและแบบการดาํ เนินชีวิตใหคนปฏบิ ตั ติ าม บรรทัดฐาน คา นยิ ม จารตี ประเพณี ลว นเปนส่ิงท่ีสังคมสรางขน้ึ จงึ เปรยี บเสมอื นกรอบ ที่จะควบคุมพฤติกรรมของบุคคลไมใหมีพฤติกรรมเบี่ยงเบน ดังน้ันคนท่ีมีความผูกพันเกี่ยวของยึดติด กฎเกณฑของสงั คมกจ็ ะสามารถควบคุมการกระทําของตัวเองไดด กี วาคนท่ไี มส นใจหรือหา งเหนิ สังคม แนวความคดิ นเ้ี กดิ จากความคดิ ของนกั สงั คมวทิ ยาชอื่ ทราวสิ เฮอรส ชิ (Travis Hirschi) เขาศกึ ษาวจิ ยั ไดแ นวคดิ ในประเดน็ ทวี่ า “ทาํ ไมคนเราถงึ กระทาํ ความผดิ ” และการตอบคาํ ถามวา “ทาํ ไม พวกเขาจงึ ไมท าํ ความผดิ ” นคี่ อื สาระสาํ คัญของทฤษฎีน้ี ทฤษฎกี ารควบคมุ ทางสงั คมไดเ รม่ิ เปน ทแ่ี พรห ลายระหวา งป ค.ศ.๑๙๖๐ – ๑๙๗๐ เฮอรส ชิ ไดเ สนอวา “พฤตกิ รรมอาชญากรรมเปน ผลมาจากพนั ธะของบคุ คลทมี่ ตี อ สถาบนั ทางสงั คมแบบออ นแอ เขาไดแ บงพนั ธะทางสังคมหรอื ส่งิ ยดึ เหนีย่ วทางสงั คม (Social Bond) ออกเปน ๔ อยา ง

๒๗ ÊÔè§ÂÖ´à˹ÕèÂÇ·Ò§Êѧ¤ÁÁÕÅѡɳФŌÒÂà¡ÅÕÂÇàª×Í¡·ÕèÂÖ´à˹èÕÂÇÂѺÂÑé§äÇŒ ÊèÔ§ÂÖ´à˹èÕÂÇ ·ÇèÕ ‹Ò¹éÕ ¤×Í ๑. ความรสู กึ ผกู พนั (Attachment) หมายถงึ การทบ่ี คุ คลมคี วามผกู พนั รกั ใครก บั บคุ คลอน่ื ความรูสึกผูกพันเปนระดับทางจิตใจของแตละคน แหลงของความรูสึกผูกพันที่มีอิทธิพลในการ ยับย้ังควบคุมใจมาจากบุคคล ๓ ฝาย คือ บิดามารดา ครูอาจารย และเพ่ือนท่ีคบหาสมาคมดวย บุคคลเหลานี้ลวนเปนผูใกลชิดจึงผูกพันกัน ผลจากการถายทอดทัศนคติ ความรูสึกผิดชอบช่ัวดี โดยคาํ นึงถึงศลี ธรรมจะชวยฉุดดึงคนเราไมใ หก ระทําความผิด ๒. ขอผูกมัด (Commitment) หมายถึง การท่ีบุคคลมีความเก่ียวพันท่ีจะตองปฏิบัติ ตามกฎระเบียบ ขอ บงั คับ วนิ ยั จรรยาบรรณและกติกา แบบแผนของสังคมหรือขององคก ร ตลอดจน สถาบนั การทบ่ี คุ คลถกู ผกู มดั กบั การดาํ เนนิ ชวี ติ ในการศกึ ษาและการประกอบอาชพี เพอื่ จะไดป ระสบ ความสาํ เรจ็ ในชวี ติ อยรู ว มกบั บคุ คลอนื่ ในสงั คม พจิ ารณาไดว า ถา เขาปฏบิ ตั ติ ามระเบยี บกฎเกณฑข อง สงั คมแลว เขาจะไดอ ะไร อธบิ ายไดว า ถาเขาทําเขาจะไดรบั ประโยชน ประโยชนน้เี ทากบั เปนแรงเสรมิ กระตุนใหเ ขามีพฤติกรรมเชน น้ี อีกประโยชนท ี่ไดรบั ตอ งเหน็ อยา งชัดเจนดว ยตัวของเขาเอง แตถาเขา ไมไดรับประโยชนเขาก็จะงดเวนไมปฏิบัติสิ่งน้ัน แสดงใหเห็นวาความยึดมั่นผูกพันน้ันขึ้นอยูกับความ พอใจของคนแตละคน ๓. ความเกยี่ วขอ ง (Involvement) หมายถงึ การมสี ว นเขา รว มกจิ กรรมตา งๆ ของสงั คม การมกี จิ กรรมเปน การใชเ วลาวา ง ทมุ เท หมกมนุ และรว มคดิ ตอ สง่ิ หนงึ่ สง่ิ ใด ถา คนเรามกี จิ กรรมรว มกบั คนอืน่ เปน กลุม เปน คณะ เชน ชมรมกฬี าเทนนิส ปงปอง หรอื นนั ทนาการอยางใดอยางหน่งึ กิจกรรม เหลาน้ีลวนเปนการสรางสรรค การมีกิจกรรมรวมกันยอมตองมีการพบปะสังสรรคระหวางหมูสมาชิก รว มคดิ รว มกระทาํ เกดิ ประโยชนเ ปน ไปตามบรรทดั ฐานของสงั คม พวกเขากจ็ ะไมม เี วลาทจ่ี ะไปกระทาํ ความผิดและคดิ ทีจ่ ะไปกระทาํ ความผดิ ๔. ความเชอ่ื (Belief) หมายถึง ภาวะจิตใจระดับของความเชื่อถือท่บี คุ คลมตี อ คานยิ ม และบรรทดั ฐานของสงั คม กลา วคอื คนแตล ะคนจะมคี วามเชอื่ โดยใหค วามสาํ คญั และระดบั แตกตา งกนั “ความเชอื่ ” จะเปน สงิ่ ควบคมุ จติ ใจยดึ เหนย่ี วไวไ มใ หก ระทาํ ความผดิ เฮอรส ชิ เสนอขอ คดิ วา การกระทาํ ความผิดมิไดเปนผลมาจากการมีความเช่ือ แตการกระทําความผิดมีแนวโนมท่ีจะเกิดขึ้นได ถาขาด ความเช่อื ทหี่ า มกระทําความผิด ó. ·ÄɮժØÁª¹ÊÑÁ¾Ñ¹¸ (Community Relation Approach) แมแนวทางทฤษฎี การบงั คบั ใชก ฎหมายจะไดร บั การพัฒนาอยา งมากในชว งตนและกลางศตวรรษท่ี ๒๐ ก็ตาม แตตอ มา ความนยิ มในมาตรการและทฤษฎกี ารบงั คบั ใชก ฎหมายคอ ยๆ เสอ่ื มคลายลง การปอ งกนั อาชญากรรม ในอีกลักษณะหนึ่งกลับไดรับความสนใจสูงข้ึนและมีทีทาวาอาจเขามาแทนที่แนวทฤษฎีการบังคับใช กฎหมาย แนวทฤษฎนี คี้ อื แนวทฤษฎชี มุ ชนสมั พนั ธ (Community Relation Approach) ซง่ึ มรี ากฐาน มาจากแนวความคิดและผลการวิจัยของนักอาชญาวิทยากลุมชิคาโกหรือบางคร้ังเปนท่ีรูจักกันในนาม

๒๘ ของสํานักนเิ วศวิทยา สํานกั นี้อยภู ายใตก ารนาํ ของ โรเบริ ต อี พารค (Robert E.Park) โดย Park ไดพยายามจูงใจใหนักอาชญาวิทยาทั้งหลายเห็นความสําคัญของปจจัยตางๆ ในสภาพแวดลอมของ เมืองที่มีผลกระทบตอพฤติกรรมอาชญากร ผลการคน ควา วจิ ยั ของนกั อาชญาวทิ ยากลมุ ชคิ าโกสรปุ ไดว า อาชญากรรมเปน ปรากฏการณ ถาวรตามลักษณะทองท่ี บริเวณใดเกิดอาชญากรรมข้ึนบอยคร้ังก็คงจะเกิดขึ้นซํ้าแลวซํ้าอีกอยูเชนน้ัน อนึ่ง แหลงเส่ือมโทรมบางแหง แมผูอยูอาศัยจะสับเปลี่ยนหมุนเวียนกันไปตามกาลเวลา โดยบุคคล ตางเช้ือชาติ ตางศาสนากันก็ตาม สถิติอาชญากรรมในพื้นท่ีดังกลาวก็ยังคงสูงเชนเดิม อยางไรก็ดี นักอาชญาวทิ ยากลมุ ชิคาโกไมไดกลา ววา บรเิ วณพืน้ ทค่ี ือสาเหตขุ องอาชญากรรม แตปจ จยั ท่ีสง เสริม อาชญากรรมนาจะแอบแฝงอยูสภาพแวดลอมดังกลาว เพราะพื้นที่ท่ีมีอาชญากรรมสูงนั้น มีความ แตกตางไปจากพนื้ ทที่ ่ีมอี าชญากรรมต่ํา ท้ังในสภาวะทางกายภาพทางเศรษฐกจิ และสงั คม กลมุ ชคิ าโกจงึ สรปุ วา การขาดระเบยี บของสงั คม (Social Disorganization) อนั สบื เนอื่ ง มาจากการเปลยี่ นแปลงสภาพของชมุ ชน ในยคุ กอ นความเจรญิ ทางอตุ สาหกรรมเขา สยู คุ อตุ สาหกรรม นํามาซ่ึงปญหาอาชญากรรมและปญหาสังคมอ่ืนๆ กลาวอีกนัยหนึ่ง การขาดระเบียบของสังคม ซงึ่ ตามแนวทฤษฎขี องกลมุ ชคิ าโก จดั เปน สาเหตเุ บอื้ งตน ของอาชญากรรม หมายถงึ สภาวะแตกสลาย ของกลไกทางสังคมทีม่ หี นา ทีค่ ้ําจนุ ความสมั พนั ธระหวางบุคคล ความรว มแรงรวมใจและขวัญกาํ ลงั ใจ ของสมาชิกในสงั คม ดงั นน้ั หลกั ของแนวทฤษฎชี มุ ชนสมั พนั ธเ พอื่ ปอ งกนั อาชญากรรมกค็ อื การจดั สภาพทวั่ ไป ไมว า ในระดบั เมอื ง ชมุ ชน หรอื ละแวกบา น ในลกั ษณะเสรมิ สรา งความสมั พนั ธร ะหวา งบคุ คล งา ยตอ การ ควบคมุ ตรวจตราโดยไมละเมดิ สทิ ธิเสรีภาพสว นบุคคล รวมทง้ั มงุ สนับสนนุ สง เสริมใหสมาชกิ ในชมุ ชน มีสวนรวมในการปองกันชีวิตและทรัพยสินท้ังของตนเองและบุคคลอ่ืนใหปลอดภัยจากอาชญากรรม อยางไรก็ดีแนวทฤษฎีนี้ไมไดมองขามบทบาทของตํารวจในสวนท่ีเก่ียวของกับปญหาอาชญากรรม แตไ ดเ สนอแนะใหม กี ารปรบั บทบาทใหมข องตาํ รวจทอ งทที่ ง้ั หมดตามแนวทฤษฎชี มุ ชนสมั พนั ธ ตาํ รวจ จะมบี ทบาทเปน ฝา ยวางแผน สนบั สนนุ และใหค าํ ปรกึ ษาแกช มุ ชนในการปอ งกนั อาชญากรรม ตาํ รวจ ไมม สี ภาพเปนผรู ับผดิ ชอบหลกั ในการปองกนั อาชญากรรมอกี ตอ ไป ทฤษฎนี ้ีไดกาํ หนดแนวทางตํารวจชุมชนสัมพันธข้ึน ซง่ึ เปนกระบวนการใหตํารวจทงั้ หมด หันเหพฤติกรรมไปสูการมีปฏิสัมพันธกับสภาพแวดลอม เพ่ือจะไดรับการสนับสนุนจากประชาชน และสภาพแวดลอมภายนอกองคกร ในลักษณะที่จะเอื้ออํานวยตอการบรรลุถึงวัตถุประสงค และเปา ประสงคหลักขององคกรตํารวจ ¹âºÒÂáÅСÒÃÇҧἹ¾Ñ²¹Òà¨ÒŒ ˹ŒÒ·Õèตาํ ÃǨªÁØ ª¹ÊÁÑ ¾¹Ñ ¸ ¹âºÒ (Policy) หมายถงึ แนวทางหรอื กรอบทก่ี าํ หนดไวล ว งหนา เปน ทศิ ทางสาํ หรบั การตัดสนิ ใจในการดาํ เนินงานใหบ รรลวุ ตั ถุประสงคท่กี าํ หนดไว

๒๙ ¡ÒÃÇҧἹ (Planning) หมายถงึ กระบวนการพจิ ารณาลว งหนา ในอนาคต จะทาํ อะไร อยางไร ใหใครทํา ทําไมจึงทํา ทําที่ไหน เม่ือใด ใหสามารถบรรลุเปาหมาย วัตถุประสงคท่ีวางไว อาศัยการดาํ เนินงานอยางเปน ระบบ มีประสทิ ธิภาพ ผลผลิตไดจ ากการวางแผน นโยบายและการวางแผนการพฒั นาเจา หนา ทต่ี าํ รวจชมุ ชนสมั พนั ธ หมายถงึ กระบวนการ ดําเนินกิจกรรมตางๆ อยางมีกลยุทธ โดยใชศาสตรและศิลปในการนําทรัพยากรทางการบริหาร รวมถึงปจจัยแวดลอมตา งๆ มาประกอบกันตามกระบวนการบริหาร ไดแก การวางแผน (Planning) การจดั การ (Management) การจดั คนเขา ทาํ งาน (Staffing) การสง่ั การ (Directing) และการควบคมุ (Controlling) เพื่อแกปญหาและดําเนินการใหบรรลุเปาหมายที่กําหนดไวอยางมีประสิทธิภาพ และประสิทธิผล ทั้งน้ตี องอาศยั หลักความรวมมือและการทาํ งานเปนทมี ʋǹ»ÃСͺ¢Í§§Ò¹ªÁØ ª¹ÊÑÁ¾¹Ñ ¸ ๑. การประชาสมั พนั ธ ๒. การใหบริการชมุ ชน ๓. การเขาไปมีสว นรวมในกิจกรรมตา งๆ ในชุมชน ¢¹Ñé μ͹¡ÒÃดาํ à¹¹Ô §Ò¹ªÁØ ª¹ÊÑÁ¾Ñ¹¸ ๑. การพบปะเยีย่ มเยยี นและรวมกิจกรรม ๒. การศกึ ษาและวิเคราะหส ภาพปญหาชุมชน ๓. การประชุมวางแผนรวมกับผูนาํ ชมุ ชนและประชาชน ๔. การเตรยี มการจัดระบบงานและประเมนิ ความพรอม ๕. การแนะนาํ ใหค วามรเู ก่ียวกับการปองกันตนเองและชุมชน ๖. การจัดระบบประสานความรว มมือระหวางตาํ รวจกบั ประชาชน ๗. การตดิ ตามประเมินผลและปรบั ปรุงแกไข ทฤษฎีนี้มีการใชวิธีการติดตอสื่อสารระหวางตํารวจกับประชาชน มีลักษณะสองทาง (Two Way) ซง่ึ แตกตา งจากการประชาสมั พนั ธ ภายใตท ฤษฎกี ารบงั คบั ใชก ฎหมาย ซง่ึ เปน การสอื่ สาร จากตํารวจสูประชาชน แตในการติดตอส่ือสารในลักษณะสองทางน้ัน อยูท่ีวาตํารวจไมควรเปนผูพูด ฝายเดียวหรือใหขอมูลฝายเดียว แตควรเปนผูรับฟงขาวสารและขอมูลดวย จุดมุงหมายของตํารวจ ชุมชนสัมพนั ธ ไดแ ก - เพอ่ื สง เสรมิ ความรว มแรงรว มใจ ระหวา งตาํ รวจและประชาชนในการปอ งกนั อาชญากรรม - เพื่ออุปถัมภและปรับปรุงการติดตอส่ือสารและความเขาใจรวมกัน ระหวางตํารวจ และชุมชนทั้งหมด - เพอื่ พฒั นาการศกึ ษาในลกั ษณะวชิ าชพี รว มกนั ในการกาํ หนดแนวทางแกไ ขปญ หาชมุ ชน - เนนหลกั การทีว่ า การบริหารงานยตุ ิธรรม คือ ความรับผดิ ชอบของชุมชนทั้งชุมชน - เพือ่ ขยายความรว มมือระหวา งตาํ รวจกับอยั การ ศาลและราชทณั ฑ

๓๐ - เพอื่ ชว ยเหลอื ตาํ รวจและผนู าํ ชมุ ชนในการทาํ ความเขา ใจเกย่ี วกบั ธรรมชาตแิ ละสาเหตุ ของปญหาสลับซับซอนในความสัมพันธระหวางสมาชิกในสังคม - เพื่อเพ่ิมการดําเนินงานดานใหความคุมครองแกประชาชนโดยเทาเทียมกันภายใต กฎหมาย ô. ·ÄɮաÒäǺ¤ÁØ ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁâ´ÂÊÀÒ¾áÇ´ÅŒÍÁ (Theory of Crime Control Through Environmental Design : CED) เมอ่ื ประมาณ ๑๘๐๐ ปก อ นครสิ ตกาล ไดป รากฏหลกั ฐาน ตามประมวลกฎหมายฮัมมรู าบี (Hammurabi’s Code) ไดบ ัญญตั วิ า “ผูใดกอ สรางเคหสถานสําหรบั บคุ คลอยอู าศยั มลี กั ษณะไมม นั่ คงแขง็ แรงและเคหสถานทส่ี รา งเกดิ พงั ทลายลงเปน สาเหตใุ หเ จา ของบา น ถงึ แกค วามตาย ผูกอสรางน้ันตองระวางโทษประหารชวี ิต” ประมวลกฎหมายนีถ้ อื ไดว า เปนตน กาํ เนิด ของการปอ งกันอาชญากรรมจากสภาพแวดลอม” นักวิชาการสวนใหญในปจจุบัน ซึ่งมุงความสนใจศึกษาการปองกันอาชญากรรมตางมี ความเชื่อวา แนวทฤษฎีชุมชนสัมพันธ จะสามารถแทนท่ีแนวทฤษฎีการบังคับใชกฎหมายไดทั้งหมด หรือเกือบท้ังหมด ดังเชน Bayley ไดกลาววา “การใชสายตรวจ การเรงถึงสถานท่ีเกิดเหตุโดยเร็ว และการสอบถามผูตองสงสัยตามถนน ไมอาจใชเปนมาตรการสําหรับปองกันอาชญากรรมไดอยาง เหมาะสม..ในลักษณะที่เปนขั้นตอนการปฏิบัติสําหรับบุคลากรตํารวจ มาตรการเหลานี้ใหผล ไมคุมคาตอการลงทุน” คํากลาวของ Bayley ยอมเปนดัชนีบงบอกถึงความพยายามที่จะหักลาง แนวทฤษฎบี งั คบั ใชก ฎหมาย แตย งั เปน ความคดิ ทคี่ ลาดเคลอื่ นไปจากผลทปี่ รากฏจากการวจิ ยั ในปจ จบุ นั เพราะในความเปนจริงมาตรการหลายประเภทภายใตแนวทฤษฎีบังคับใชกฎหมายยังคงมีประโยชน ถา ปรบั ใชใ หเ หมาะสมกบั สถานการณ แทนทจ่ี ะยกเลกิ และนาํ มาตรการภายใตแ นวทฤษฎชี มุ ชนสมั พนั ธ มาประยกุ ตใ ชใ หมท งั้ หมด ดงั นน้ั แนวทฤษฎที ส่ี ามจงึ เกดิ ขน้ึ โดยใชช อื่ วา “ทฤษฎกี ารควบคมุ อาชญากรรม โดยสภาพแวดลอม (Theory of Crime Control Through Environmental Design : CED)” หรอื ใชอักษรยอวา “ทฤษฎี ค.อ.ส.” ทฤษฎี ค.อ.ส. มีลักษณะเปนแนวความคิดรวมระหวางทฤษฎีบังคับใชกฎหมาย ซึ่งเปน แนวความคดิ รเิ รม่ิ กบั ทฤษฎชี มุ ชนสมั พนั ธ ซงึ่ เปน แนวความคดิ แยง ทฤษฎี ค.อ.ส. เสนอวา แนวทฤษฎี ทั้งสองตางมีคุณประโยชนทั้งทางทฤษฎีและทางปฏิบัติ แตในสถานการณและสภาพพื้นที่ที่ตางกัน จึงสมควรที่จะนํากรอบทฤษฎีและมาตรการภายใตแนวทฤษฎีทั้งสองน้ีมาประยุกตใชใหเกิดประโยชน เกื้อกลู กัน แทนที่จะหกั ลางหรือโจมตซี ง่ึ กนั และกัน นอกจากทฤษฎี ค.อ.ส. จะมงุ ประสานแนวทฤษฎี ทงั้ สองแลว กย็ ังมุงพฒั นาบททฤษฎสี ําหรับอธิบายปรากฏการณเก่ยี วกบั พฤตกิ รรมอาชญากร ซึง่ เปน ความพยายามทีจ่ ะเช่ือมโยงอาชญาวิทยาเขา กบั สาขาพฤติกรรมศาสตรท ว่ั ไป หัวใจสําคัญของ ค.อ.ส. คือ ปรับสภาพแวดลอมและใชประโยชนจากสภาพแวดลอม ในการลดโอกาสการกออาชญากรรมและชวยทําใหสภาพแวดลอมดูปลอดภัยไมนากลัว หลักการ หรอื กลยทุ ธข อง ค.อ.ส. มี ๔ หลักการ คือ

๓๑ ก. เฝา ระวังโดยธรรมชาติ (Natural surveillance) ข. ควบคมุ การเขาออกโดยธรรมชาติ (Natural access control) ค. การแบงพ้ืนท่ใี หชัดเจน (Territorial reinforcement) ง. บริหารจัดการ (Maintenance & Management) กลยุทธน้ีเนนการใชสภาพแวดลอมที่มีอยูใหเกิดประโยชนในทางท่ีทําใหคนรายรูสึกวา เปน เขตหวงหามและถกู เฝา ระวังอยู จึงไมกลา เส่ยี งกระทาํ ผิด สรุปคือ ค.อ.ส. เพิม่ การพง่ึ พาความปลอดภัยโดยธรรมชาติ (Natural Security) และ ลดการพง่ึ พาความปลอดภยั โดยอุปกรณอ ิเลก็ ทรอนิกส (Electronic Security) ¡ÒèѴÊÀÒ¾áÇ´ÅŒÍÁà¾×è͢Ѵ¢ÇÒ§¡ÒÃÅÐàÁÔ´¡®ËÁÒ ÊÒÁÒö᡾ԨÒóÒ䴌໚¹ ò ÁμÔ Ô ¤Í× ÊÀÒ¾áÇ´ÅÍŒ Áû٠¸ÃÃÁáÅÐÊÀÒ¾áÇ´ÅÍŒ Á¹ÒÁ¸ÃÃÁ ÊÀÒ¾áÇ´ÅŒÍÁÃÙ»¸ÃÃÁ หมายถึง สภาพแวดลอมรอบบุคคลท่ีมีรูปรางตัวตนสัมผัสได และสามารถนํามาใชประโยชนในการลดชองโอกาสของการประกอบอาชญากรรมได สภาพแวดลอมดังกลาวสามารถแบงตามลักษณะการเขาครอบครองของบุคคลหรือกลุมบุคคลได ๓ ประการ คอื พน้ื ทป่ี ฐมภมู ิ (Primary Space) พน้ื ทท่ี ตุ ยิ ภมู ิ (Secondary Space) และพนื้ ทส่ี าธารณะ (Public Space) ¾é×¹·èÕ»°ÁÀÙÁÔ (Primary Space) หมายความถึง อาณาบริเวณซึ่งครอบครองและใช ประโยชนโดยบุคคลหรือกลุมบุคคลจํานวนจํากัด รวมทั้งสามารถควบคุมพื้นที่ดังกลาวไดในลักษณะ ถาวร ตัวอยางเชน บานพักอาศัย เปนตน พื้นท่ีดังกลาว เอกลักษณความเปนเจาของปรากฏ โดยเดนชัด การผานเขาออกโดยสาธารณชนไมอาจกระทําได เวนแตจะไดรับอนุญาต จากผเู ปนเจาของกอ น ¾¹×é ·Õè·μØ ÔÂÀÁÙ Ô (Secondary Space) หมายความถึง อาณาบริเวณซงึ่ บุคคลหรอื กลมุ บุคคล สามารถแสดงสิทธิการครอบครองพ้ืนที่ รวมทั้งควบคุมการใชประโยชนพ้ืนที่ของบุคคลแปลกหนาได ในระดับใดระดับหน่ึง แมจะไมเทาเทียมกับพ้ืนที่ปฐมภูมิก็ตาม กลาวอีกนัยหน่ึง พื้นท่ีทุติยภูมิ จัดเปน เขตพนื้ ทเ่ี ชอ่ื มตอ ระหวางพื้นท่ีปฐมภมู กิ บั พน้ื ที่สาธารณะ ตัวอยา งเชน ถนนในหมูบานจดั สรร ตรอกซอยยานท่ีอยูอาศัย ทางเดินหนาหองพักตามแฟลต เปนตน พื้นท่ีดังกลาวนี้มีความสําคัญย่ิง ในการปอ งกนั อาชญากรรมจากการจดั สภาพแวดลอ มรปู ธรรม โดยการจาํ กดั การสญั จรไปมาอยา งเสรี การใชพ ้ืนที่ทุติยภมู ิของบุคคลแปลกหนา อยา งนอยตองอยูในสายตาของผอู ยอู าศยั ซึ่งเปรียบเสมือน เจา ของพ้นื ท่รี วมกนั ¾é×¹·ÕèÊÒ¸ÒóР(Public Space) หมายความถึง อาณาบริเวณซ่ึงบุคคลโดยท่ัวไป สามารถทจ่ี ะเขา ไปไดโ ดยชอบธรรมหรอื สามารถใชใ นการสญั จรไปมาไดโ ดยอสิ ระ ภายใตข อบเขตของ กฎระเบยี บทก่ี าํ หนดไว ตัวอยา งเชน สวนสาธารณะ สถานีรถไฟ โรงพยาบาล เปน ตน พืน้ ทส่ี าธารณะ จงึ ไมอยูใ นความควบคุมของบคุ คลใดหรือกลมุ ใดโดยเฉพาะ

๓๒ การจัดสภาพแวดลอมรูปธรรมเพ่ือปองกันอาชญากรรมมีหลายมาตรการ เชน การวาง ผงั เมืองและชุมชน การใหแ สงสวางตามทองถนน การออกแบบอาคาร เปนตน ÊÀÒ¾áÇ´ÅÍŒ Á¹ÒÁ¸ÃÃÁ เปน อกี มติ หิ นง่ึ ของการควบคมุ อาชญากรรมจากสภาพแวดลอ ม เนื่องจากการมุงความสนใจไปยังสภาพแวดลอมรูปธรรมเพียงอยางเดียว อาจทําใหการปองกัน อาชญากรรมในชมุ ชนไมส มั ฤทธผ์ิ ลเทา ทคี่ วรและมกั มปี ระสทิ ธภิ าพตา่ํ ในแงท ว่ี า ชมุ ชนหรอื บคุ คลอาจตอ ง ส้ินเปลืองคาใชจายในดานวัสดุอุปกรณในการรักษาความปลอดภัยเปนมูลคามากมาย แตกลับใหผล ในการลดสถติ อิ าชญากรรมไดน อ ยกวา ทคี่ วรจะเปน การมงุ เสรมิ อาคารดว ยวสั ดอุ ปุ กรณเ พอ่ื การรกั ษา ความปลอดภยั มากจนเกนิ ไป กไ็ มไ ดห มายความวา บคุ คลทพ่ี กั อาศยั ในอาคารสถานทดี่ งั กลา วจะปลอดภยั จากภยั อาชญากรรม ในทางตรงขา มการแยกตวั จากชมุ ชนมากจนเกนิ ไปอาจกอ ใหเ กดิ ผลสะทอ นกลบั กลา วคอื แทนทบ่ี คุ คลจะรสู กึ มนั่ คงปลอดภยั กลบั เกดิ ความรสู กึ วา เหวห วาดระแวงภยั และขาดการตดิ ตอ สัมพนั ธกบั สมาชกิ ทวั่ ไปในชุมชนมากยิ่งขึ้น เมอื่ สมาชกิ ในชมุ ชนตา งปลอ ยปละละเลยและตา งหาทาง ตัดชองนอยแตพ อตวั โดยไมหนั หนา เขารวมมอื ซงึ่ กนั และกนั ในการปอ งกนั อาชญากรรม ในท่สี ุดผลที่ ตามมาจงึ เปน ไปตามปรากฏการณท พี่ บอยทู ว่ั ไปในสงั คมเมอื งยคุ ปจ จบุ นั กลา วคอื ปญ หาอาชญากรรม ไดกลายเปน ความรบั ผดิ ชอบของตาํ รวจเพยี งฝายเดียวไปโดยปริยาย เมอื่ ใดกต็ ามทสี่ ภาพการณเ ชนนี้ เกดิ ขน้ึ ยอ มหมายความวา สมาชกิ ทกุ คนในชมุ ชนนนั้ ๆ ตา งรอคอยเวลาทจี่ ะตกเปน เหยอื่ อาชญากรรม โดยตางแตเ พยี งวาชา หรอื เรว็ เทา น้นั เปนที่ยอมรับกันโดยทั่วไปวา ปญหาอาชญากรรม คือ ปญหาสังคมประเภทหนึ่ง ถา พจิ ารณาคาํ วา “ปญ หาสงั คม” โดยใชถ อ ยคาํ ภาษาทเ่ี ขา ใจงา ยยอ มหมายถงึ ปญ หาพนื้ ฐานทสี่ มาชกิ ทกุ คนในสงั คมมีสวนรว มกนั รบั ผดิ ชอบ รวมทง้ั แสวงหามรรควธิ หี รอื มาตรการในการแกไขและควบคมุ ใหอ ยภู ายในขอบเขตอนั เหมาะสม ในปจ จบุ นั แมก ลา วไดว า งานดา นปอ งกนั และปราบปรามอาชญากรรม คือ ภาระหนาที่หลักของตํารวจ แตยอมไมไดหมายความวาหนวยงานอ่ืนทั้งภาครัฐบาลและเอกชน ตลอดจนประชาชนจะสามารถวางเฉยได โดยปลอยใหตํารวจตอสูผจญปญหาดังกลาวตามลําพัง คาํ วา “หนว ยงานหลกั ในการควบคมุ อาชญากรรม” ยอ มมคี วามหมายแตกตา งไปจาก “หนว ยงานเดยี ว ในการควบคมุ อาชญากรรม” ตาํ รวจไมส ามารถควบคมุ อาชญากรรมไดโ ดยลาํ พงั จาํ เปน ทจ่ี ะตอ งไดร บั ความชว ยเหลอื จากชมุ ชนทง้ั หมดเทา ทจ่ี ะสามารถชว ยได ประชาชนมคี วามสาํ คญั และจาํ เปน ทจี่ ะตอ ง เขามามีสวนรวมในการปองกันอาชญากรรม โดยเฉพาะอยางยิ่งในคดีประเภทประทุษรายตอทรัพย ในเคหสถาน ความรบั ผดิ ชอบรว มกนั ของประชาชนทกุ คนในการชว ยสอดสอ งดแู ลความปลอดภยั ภายใน ชุมชนที่อยูอาศัยหรือยานทํามาหากินของตน ตลอดจนแจงเหตุดวนเหตุรายแกเจาหนาท่ีตํารวจ คือ หวั ใจของการปองกันอาชญากรรม ความสัมพันธในชุมชนหรือสภาพแวดลอมนามธรรม จัดเปนมิติหน่ึงของการควบคุม อาชญากรรมจากสภาพแวดลอมและจําเปนตองใหความสําคัญในการพัฒนาควบคูสอดประสาน ไปกบั สภาพแวดลอ มรปู ธรรม ในลกั ษณะทวี่ า มติ ทิ งั้ สองตา งมแี นวโนม มงุ ไปสเู ปา ประสงคข องการสรา ง

๓๓ ชมุ ชนทมี่ รี ะเบยี บ อบอนุ และปลอดภยั จากอาชญากรรม สาํ หรบั มาตรการในการปอ งกนั อาชญากรรม ภายใตมิติของสภาพแวดลอมนามธรรมท่ีประสบผลมาแลวในระดับสูง รวมทั้งสามารถประยุกตใชได ในสงั คมไทย ไดแ ก มาตรการเพอ่ื นบา นเตอื นภยั มาตรการสายตรวจประชาชน และมาตรการตรวจตรา บา นเรือน õ. ·ÄɮաÒÃตําÃǨªØÁª¹ (Community Policing) การตํารวจชุมชนพัฒนาขึ้นมา จากพ้ืนฐานความเชื่อเดิมของทฤษฎีตํารวจชุมชนสัมพันธ ในสวนท่ีมุงเนนใหเกิดสัมพันธภาพและ ความเขา ใจอนั ดรี ะหวา งตาํ รวจกบั ประชาชน โดยเชอื่ มน่ั วา ความรว มมอื รว มใจของตาํ รวจกบั สจุ รติ ชนคนดี ในชมุ ชนคอื คณุ สมบตั สิ าํ คญั ทสี่ ามารถเอาชนะปญ หาอาชญากรรมสว นใหญไ ด อยา งไรกต็ ามพฒั นาการ ท่ีแตกตางอยางโดดเดนของแนวทางทฤษฎีตํารวจแบบใหมก็คือ “การเขาไปฝงตัวทํางานในชุมชน เปน ระยะเวลาคอ นขา งยาวนาน” แทน “การไปถงึ ทเ่ี กดิ เหตอุ ยา งรวดเรว็ เมอื่ ไดร บั แจง ” เชน งานตาํ รวจ ชุมชนสัมพันธแบบเดมิ การตํารวจชุมชน (Community Policing) หมายถึง “หลักการการทํางานของตํารวจ ซ่งึ สงเสรมิ สนับสนนุ แกต น เหตุ เพอื่ ลดปญ หาอาชญากรรม ปญ หาความไมเปนระเบียบของชุมชน โดยเทคนคิ การแกต น เหตปุ ญ หาดว ยความรว มมอื ระหวา งตาํ รวจและชมุ ชน” ซงึ่ เปน แนวคดิ เรมิ่ ตน มาจาก เซอร โรเบิรต พีล ผูก อตั้งตํารวจมหานครลอนดอนหรอื สกอตแลนดยารด ท่ีวา “ตํารวจคอื ประชาชน ประชาชนคือตาํ รวจ” (The police are the public and the public are the police.) สรุปแนวคิด การตํารวจชุมชนไดงายๆ คือ ตํารวจชุมชน เปนหลักการทํางานใหมของตํารวจท่ีเพิ่มเติมจากการ ทาํ งานของตาํ รวจแบบเดมิ ทมี่ งุ เพยี งมสี ายตรวจปอ งกนั แกไ ขเหตรุ า ยและสบื สวนจบั กมุ คนรา ยเทา นน้ั การจะรวู า หนว ยตาํ รวจใดเปน “ตาํ รวจชมุ ชน” เทา ใด หรอื จะวดั ระดบั ของการนาํ หลกั การ ตํารวจชุมชนไปใชหรือวัด “¤ÇÒÁ໚¹ตําÃǨªØÁª¹” มีเกณฑในการวัดจากการทํางานของตํารวจ ๕ ระดบั จากนอ ยไปหามาก คอื ๑. ตํารวจสนใจชุมชนเฉพาะเวลาประชาชนแจง ความเทานน้ั ๒. ตาํ รวจแนะนาํ การปองกันอาชญากรรมแกชุมชน ๓. ประชาชนแจงขา วสารแกต ํารวจเสมอ ๔. ตาํ รวจนําชาวบานรวมคดิ รวมทาํ แกป ญหาชุมชน ๕. ชุมชนปองกันอาชญากรรมดวยชุมชนเอง โดยตํารวจเปน แกน/สนับสนนุ หนวยงานอ่ืนก็เร่ิมท่ีจะเห็นความสําคัญของชุมชนและมุงสงเสริมใหชุมชนเขมแข็ง เชน กระทรวงยตุ ธิ รรม ไดเ รม่ิ นาํ หลกั การยตุ ธิ รรมสมานฉนั ท (Restorative Justice) และการยตุ ธิ รรมชมุ ชน (Community Justice) มาใชในชุมชน ซึ่งลวนแลวแตสอดรับหรือเปนแนวทางเดียวกับการตํารวจ ชุมชนทั้งส้ินและหลักการตํารวจชุมชนนี้ยังสอดรับกับแนวคิดชุมชนเขมแข็งหรือพลังแผนดินตอตาน ยาเสพตดิ หรอื แมก ระทัง่ แนวทางเศรษฐกิจพอเพียง ซง่ึ ทกุ แนวคิดมีวัตถปุ ระสงคใหครอบครวั ชุมชน มีความสามารถในการพ่ึงพาตนเองได ดังน้ันตํารวจก็สามารถท่ีจะใชเครือขายเหลาน้ีเปนฐานในการ ทํางานตํารวจชุมชนไดดว ย

๓๔ ¡ÒÃตาํ ÃǨªØÁª¹ ประกอบดวยหลักการสําคัญใหญๆ ๒ ขอ คือ ¢ÍŒ áá ตาํ รวจเปน หนุ สวนกบั ประชาชนเกาะตดิ พ้ืนทีอ่ ยางท่วั ถึง ¢ÍŒ ·ÊÕè ͧ คอื การตาํ รวจชมุ ชนและหนว ยงานอนื่ แกต น เหตอุ าชญากรรมหรอื ความไมเ ปน ระเบียบในชุมชน ËÅ¡Ñ ¡ÒÃสาํ ¤ÞÑ ¢Í§ตาํ ÃǨªÁØ ª¹ ò ¢ÍŒ ´§Ñ ¡ÅÒ‹ Ç á¡ÂÍ‹ Âä´Œ ñð ËÅ¡Ñ ¡Òô§Ñ ¹éÕ (ºÞÑ ÞμÑ Ô ñð »ÃСÒâͧตาํ ÃǨªØÁª¹) ñ. ¡ÒÃนําËÅÑ¡¡ÒÃตําÃǨªØÁª¹ ໚¹á¹Ç¤Ô´ËÃ×Í¡ÅÂØ·¸ËÅѡ㹡ÒÃทํา§Ò¹ (Core Strategy) ท่ีตํารวจทุกคนในองคกรหรือหนวยตํารวจจะตองนําไปใชเปนหลักในการทํางาน ต้ังแต หัวหนาหนวยหรือผูบังคับบัญชาทุกระดับช้ันจนถึงตํารวจทุกฝายทุกแผนก (ไมใชมีความคิดวาเฉพาะ ตํารวจชุมชนมวลชนสัมพันธเทานั้น ท่ีจะตองมีความสัมพันธที่ดีกับชุมชน แตพนักงานสอบสวนที่ เปนรอยเวรสอบสวนหรือตํารวจสายตรวจไมสนใจรับฟงแกไขปญหาความเดือดรอนของประชาชน โดยเฉพาะอยา งยง่ิ เมอ่ื มาแจง ความ) การจะแสดงออกวา หนว ยตาํ รวจหนว ยใดมแี นวคดิ หลกั ในการนาํ ตาํ รวจชมุ ชนไปเปน แนวคดิ หลกั ในการทาํ งานหรอื ไม ใหด จู ากการกาํ หนดวสิ ยั ทศั น คา นยิ มของหนว ย วามีการกําหนดแนวคิดหลักในการทํางานรวมมือกับประชาชน หรือใหประชาชนศรัทธา หรือใชพลัง มวลชนมารว มแกป ญ หาอาชญากรรมหรอื ไม หรอื มนี โยบายยทุ ธศาสตรใ นการนาํ หลกั การตาํ รวจชมุ ชน ทั้ง ๑๐ ขอนีไ้ ปกาํ หนดหรอื นําไปใชเ ปนหลกั การทาํ งานหรือไม การตาํ รวจชมุ ชนไมใ ชโ ครงการช่วั คราว ทหี่ มดเวลา หรอื เงนิ งบประมาณแลว เลกิ ทาํ แตเ ปน หลกั การทาํ งานสาํ คญั ทต่ี อ งทาํ ตลอดไป จงึ จะเปน “การตํารวจชุมชน” ò. ¡ÒáÃШÒÂอํา¹Ò¨ãËŒตําÃǨ¼»ŒÙ ¯ºÔ ÑμÔ§Ò¹ (Decentralized) ตาํ รวจสายตรวจหรือ ตํารวจท่ีทํางานสัมผัสกับประชาชน เชน สายตรวจตําบลหรือตํารวจที่รับผิดชอบพื้นที่ จะตองไดรับ การกระจายอาํ นาจ หรอื มอี าํ นาจในการนาํ เสนอในการตดั สนิ ใจในการแกไ ขปญ หาตา งๆ รว มกบั ชมุ ชน ใหไ ดม ากทส่ี ดุ แทนวธิ กี ารทาํ งานแบบเดมิ ทอี่ าํ นาจการตดั สนิ ใจแกไ ขปญ หาตา งๆ อยทู ส่ี ว นกลาง เชน ปจจุบันหนวยงานตํารวจไทยมอบอํานาจใหหัวหนาสถานีตํารวจมีอํานาจมากขึ้นกวาเดิมมาก เชน การส่งั คดี การปลอ ยช่วั คราว การอนุมตั ใิ หข าราชการตํารวจเดินทางไปราชการ เปน ตน ó. ¡ÒÃà¡ÒÐμÔ´¾×é¹·èÕáÅСÃШÒ¤ÇÒÁÃѺ¼Ô´ªÍºãËŒตําÃǨáμ‹Åоé×¹·Õè (Fixed Geography & Accountability) ในระบบตาํ รวจชมุ ชน ตาํ รวจทกุ คนไมว า สายตรวจรถยนต สายตรวจ รถจกั รยานยนต สายตรวจตําบล หรือตํารวจประจาํ ตูยาม ฝา ยอํานวยการ หรือผบู งั คับบัญชาระดับ ตา งๆ จะไดรบั มอบการกระจายอํานาจแบงใหรบั ผดิ ชอบพื้นที่เปนระยะเวลานานๆ เชน จะไมเ ปล่ยี น สายตรวจแตละผลัดหรือแตละเขตบอย จนทําใหตํารวจสายตรวจไมมีความคุนเคย หรือชาวบาน “ไมเ ชอ่ื ใจ” หรอื เหน็ ตาํ รวจเปน คนแปลกหนา โดยควรจดั ตาํ รวจแบบ “เกาะตดิ พน้ื ท”ี่ การแบง มอบพนื้ ท่ี หรอื เขตตรวจยดึ ถือชมุ ชนเปนหลกั มากกวา สถิติคดี

๓๕ ô. 㪌¾Åѧ¤ÇÒÁËÇÁÁ×ͧ͢»ÃЪҪ¹áÅÐÍÒÊÒÊÁѤà (Volunteers) ในระบบตํารวจ ชุมชน มุงเนนใหมีการใชความรวมมือจากประชาชนในรูปแบบของการเปนอาสาสมัครรูปแบบตางๆ ตามทชี่ มุ ชน หรอื ในพน้ื ทท่ี มี่ ตี น ทนุ ทางสงั คม หรอื มกี ารจดั ตงั้ หรอื มคี วามเหมาะสม ตาํ รวจมหี นา ทใ่ี ห ความรแู ละสรา งความรว มมอื กาํ หนดวธิ กี าร จดั ตงั้ เพอ่ื ประชาชนไดม าชว ยเหลอื งานปอ งกนั อาชญากรรม และแกไขความไมเปนระเบียบของชุมชนตามความเหมาะสม ซ่ึงจะทําใหตํารวจมีเวลาท่ีจะไปทํางาน ปองกันปราบปรามอาชญากรรมอื่นไดม ากขน้ึ รูปแบบของอาสาสมัครจะตางไปในแตละพ้ืนท่ีชุมชน ซึ่งบางแหงอาจจะเปนการใช อาสาสมัครที่มีหนวยงานอ่ืนจัดต้ังไวแลวหรือตํารวจจัดตั้งข้ึนเอง แลวแตความเหมาะสมของพ้ืนที่ และชุมชนและความพรอมของสภาพชุมชน เชน อาสาสมัครตํารวจชุมชน (ตชต.) สมาชิกแจงขาว อาชญากรรม เหยย่ี วเวหา อาสาจราจร ตาํ รวจบาน สายตรวจประชาชน สมาชกิ กภู ยั สมาชิกชมรม เพื่อนบา นเตอื นภัย อาสาสมัครปอ งกันภยั ฝา ยพลเรือน (อปพร.) ลกู เสือชาวบา น เปนตน õ. 㪌¼ÙŒÊ¹ÑºÊ¹Ø¹ (Enhancer) ในระบบตํารวจชุมชน ตํารวจจะตองหาความรวมมือ ในการสนับสนุนงานตํารวจจากชุมชนและองคกรปกครองในพื้นที่ ไมเฉพาะงานหลักคือการปองกัน อาชญากรรมหรือการเปนอาสาสมัครในการปองกันอาชญากรรมเทาน้ัน แตในระบบตํารวจชุมชน หนว ยตาํ รวจตอ งแสวงหาทรพั ยากรจากชมุ ชนมาชว ยเหลอื งานตาํ รวจอน่ื ๆ เชน การจดั อาสาสมคั รชว ย แจงขาวเว็บไซตลามก การใหประชาชนเปนอาสาสมัครประชาสัมพันธชวยเหลือบริการผูมาแจงความ ท่ีสถานีตํารวจ การจัดอาสาสมัครชวยรับโทรศัพทที่ศูนยวิทยุ การจัดอาสาสมัครลงขอมูลสถิติคดี การจัดคณะกรรมการหาทุนชวยเหลือเหย่ืออาชญากรรม หรือการรับการสนับสนุนงบประมาณจาก ชุมชนหรอื ทอ งถิ่นเพ่อื ชวยเหลือในงานตาํ รวจ ö. ¡Òúѧ¤Ñºãª¡Œ ®ËÁÒÂ໹š à¤ÃÍè× §ÁÍ× สํา¤ÞÑ á¡Œ»˜ÞËÒªÁØ ª¹ (Law Enforcement) การตาํ รวจชมุ ชนยงั ถอื วา การสบื สวน จบั กมุ คนรา ยเปน เครอ่ื งมอื สาํ คญั ในการแกไ ขปญ หาอาชญากรรม และปญ หาความไมเ ปน ระเบยี บในชมุ ชน โดยเนน การจบั กมุ เพอ่ื แกป ญ หาทถี่ อื เปน ความเดอื ดรอ นของ ชุมชนเปนอันดับแรกสุดและตํารวจมีหนาที่ในการรักษาความสมดุลระหวางการบังคับใชกฎหมาย หรอื การจบั กมุ กบั ความรว มมอื ของชมุ ชนในการแกไ ขตน เหตขุ องปญ หาอาชญากรรม หรอื ความไมเ ปน ระเบยี บของชมุ ชน ÷. ์¹»‡Í§¡Ñ¹ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁÁÒ¡¡Ç‹ÒÃÍãËŒàËμØà¡Ô´ (Proactive Crime Prevention) การตํารวจชุมชนมุงเนนการทํางานเพ่ือปองกันไมใหอาชญากรรมเกิดมากกวาการรอใหอาชญากรรม เกิดแลวจึงคิดติดตามจับกุมคนรายเพ่ือฟองศาล กิจกรรมสวนใหญของตํารวจที่ทํารวมกับชุมชนคือ สนับสนุนใหชุมชนมีความเขมแข็งในการปองกันอาชญากรรมดวยชุมชนเอง โดยใชเทคนิคแกตนเหตุ ปญ หา การควบคมุ อาชญากรรมจากสภาพแวดลอ ม การจดั ระบบเพอื่ นบา นเตอื นภยั หรอื จดั สายตรวจ ประชาชน เปนตน เพื่อมงุ เปาประสงคในการลดอาชญากรรมและความหวาดกลัวภยั อาชญากรรม

๓๖ ø. ãªàŒ ·¤¹¤Ô á¡»Œ Þ˜ ËÒ (Problem Solving) ตาํ รวจ สมาชกิ ชมุ ชน และหนว ยงานอนื่ ๆ ทํางานรวมกันเพื่อกําหนดตนเหตุของปญหาอาชญากรรมที่เกิดข้ึนในชุมชนหรือปญหาความไมเปน ระเบียบในชมุ ชน (Scanning) แลว วิเคราะหสาเหตุของปญหา (Analysis) แสวงหาแนวทางในการ แกไขปญ หา (Response) ดําเนนิ การแกไขปญหา แลวประเมินผล (Assessment) ซ่ึงเทคนิคในการ แกปญหาน้ี เปนการระดมความรวมมือระหวางตํารวจกับชุมชนและเปนการคิดแกปญหานอกกรอบ ความคิดการทํางานแบบเดิมของตํารวจท่ีถือวา การสืบสวนจับกุมคนรายไดก็ถือวาบรรลุภารกิจแลว แตถ า ตาํ รวจมแี นวคดิ และทาํ งานแบบเดมิ ดงั กลา ว ปญ หาอาชญากรรมหรอื ความเดอื ดรอ นของชมุ ชน ก็จะกลบั มาอกี ถาการจบั กุมคนรา ยนน้ั ไมไดแ กต น เหตทุ แ่ี ทจรงิ ของปญ หา การใชเทคนิคการแกปญหานี้เปนหลักการสําคัญ เพราะวาท่ีผานมาในประเทศไทย ใชช ดุ ชมุ ชนมวลชนสมั พนั ธเ ขา ไปสรา งความสมั พนั ธท ด่ี รี ะหวา งตาํ รวจกบั ประชาชนไดแ ลว แตม กั ไมไ ด นาํ ชมุ ชนมาระดมความรว มมอื กบั ตาํ รวจในการแกไ ขปญ หาอาชญากรรมหรอื ความเดอื ดรอ นของชมุ ชน ù. ¡ÒÃ໚¹ËØŒ¹Ê‹Ç¹áÅÐÊÌҧ¤ÇÒÁËÇÁÁ×ÍÃÐËÇ‹Ò§ตําÃǨ¡ÑºªØÁª¹ (Partnerships) ในระบบตํารวจชุมชน ประชาชนในชุมชนคือหุนสวนของตํารวจในการรวมรับผิดชอบการปองกัน อาชญากรรม หรอื ปญ หาความไมเ ปน ระเบยี บของชมุ ชน (ไมใ ชเ ปน ปญ หาของตาํ รวจฝา ยเดยี ว) ตาํ รวจ และประชาชนในชมุ ชนตอ งรว มกนั สาํ รวจปญ หาและความตอ งการของชมุ ชนเกยี่ วกบั ความเดอื ดรอ น หรอื ความหวาดกลวั ภยั อาชญากรรมและใหช มุ ชนรว มใชเ ทคนคิ แกป ญ หา เพอ่ื รว มแกต น เหตขุ องปญ หา ความเดอื ดรอ นจากอาชญากรรมดงั กลา วและตาํ รวจตอ งสรา งความรว มมอื หรอื เปน แกนนาํ ในการระดม ทรพั ยากรความรว มมอื หรอื ใหป ระชาชนรว มเปน อาสาสมคั ร เพอื่ ดาํ เนนิ กจิ กรรมปอ งกนั อาชญากรรม ไดดว ยตัวชุมชนเองอยางเหมาะสม ñð. ตาํ ÃǨμÍŒ §ºÃÙ ³Ò¡ÒáºÑ ˹Nj §ҹ·àèÕ ¡ÂèÕ Ç¢ÍŒ § (Integration) ในการบงั คบั ใชก ฎหมาย หรอื แกไ ขปญ หาทเี่ กยี่ วขอ งกบั การปอ งกนั หลายอยา ง โดยเฉพาะการแกท ตี่ น เหตขุ องปญ หา (ไมใ ชเ พยี ง แคก ารจบั คนรา ย) ตาํ รวจไมม อี าํ นาจโดยตรงจะเขา ไปจดั การได เชน หอพกั ทเี่ ปน แหลง มว่ั สมุ ของวยั รนุ ตดิ ยาเสพตดิ เจาหนา ทพ่ี ัฒนาสังคมและทรัพยากรมนษุ ยหรอื ประชาสงเคราะหม หี นา ที่ตามกฎหมาย โดยตรงในการจัดระเบียบ หรือการติดต้ังไฟฟาสองสวางบริเวณท่ีเกิดเหตุชิงทรัพยหรือขมขืนบอย เปนอํานาจหนาท่ีขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน การถอนใบอนุญาตใหบุคคลที่มีพฤติการณลักเล็ก ขโมยนอ ย มแี ละใชอ าวธุ ปน เปน อาํ นาจของนายทะเบยี นอาวธุ ปน คอื นายอาํ เภอทอ งท่ี (ตา งจงั หวดั ) การอนุญาตใหรถเรขายสุราตามงานเทศกาลหรืองานรื่นเริงตางๆ ที่เปนตนเหตุใหวัยรุนซื้อสุราได ทกุ เวลาอนั นาํ ไปสเู หตทุ าํ รา ยรา งกาย เปน อาํ นาจของสรรพสามติ รถทห่ี ายสว นมากเปน รถจกั รยานยนตใ หม ท่ียังไมไดรับปายทะเบียนจากหนวยงานขนสงทางบกและสถานท่ีที่หายมากที่สุดคือตลาดนัดที่ฝาย พาณชิ ยจงั หวัดมีอาํ นาจกาํ หนดเง่ือนไขอนุญาตใหเ ปดตลาดนดั ไดด งั นี้ เปน ตน ในระบบตํารวจชุมชน ตาํ รวจตอ งบรู ณาการกบั หนว ยงานทจี่ ะแกไ ขปญ หาทเ่ี ปน ตน เหตใุ นการทาํ ใหเ กดิ ปญ หาสงั คมอนั นาํ ไป สูอ าชญากรรม หรือปญ หาความไมเ ปน ระเบยี บของชุมชน โดยการจดั ระเบียบสงั คมใหดีขึน้

๓๗ à·¤¹Ô¤¡ÒÃá¡Œ»Þ˜ ËÒ (Problem Solving) เปน หลกั การสาํ คญั ทส่ี ดุ อนั หนงึ่ ในการตาํ รวจชมุ ชนเพราะวา เมอื่ ตาํ รวจไดม คี วามสมั พนั ธ หรอื ไดร บั ความรว มมอื ในการปอ งกนั อาชญากรรมหรอื ความไมเ ปน ระเบยี บของชมุ ชนแลว การทจ่ี ะให บรรลุผลในการปองกันอาชญากรรมหรือลดความหวาดกลัวภัยอาชญากรรมของประชาชนในชุมชน ไดแลว ตํารวจจะตองนําประชาชนในชุมชนรวมแกปญหาความเดือดรอนจากภัยอาชญากรรมตามที่ ประชาชนในชุมชนรอ งขอ การท่ีตํารวจไปตัดผมใหเด็กนักเรียน การไปแสดงดนตรี การไปรวมทําบุญกับชาวบาน เปนตน ดังน้ีเปนเรื่องการทํากิจกรรมเพ่ือสรางความสัมพันธที่ดีระหวางตํารวจกับประชาชน หรือ เปนการแสวงหาความรวมมือจากประชาชนซ่ึงเปนกิจกรรมหนึ่งเทานั้น แตถาจะใหบรรลุภารกิจ ของตํารวจชุมชนเพ่ือแกปญหาความเดือดรอนจากภัยอาชญากรรมแลว ตํารวจจะตองทํากิจกรรม ในข้ันตอนตอไป คือ การรวมคิดรวมทํากับชุมชน ในการใชเทคนิคการแกปญหา ซึ่งมีวิธีดําเนินการ ๔ ข้ันตอน ดงั นี้ (SARA Model) ñ. ¡ÒÃสาํ ÃǨ»˜ÞËÒ (Scanning) ไดแก การดาํ เนินการดงั ตอ ไปนี้ ๑.๑ สํารวจปญหาอาชญากรรมท่ีเกิดขึ้นบอย หรือทําความเดือดรอนมากที่สุด ตามลาํ ดับใหแ กช ุมชน เชน เครอื่ งสบู น้าํ หาย หรอื เดก็ วัยรนุ แขงรถชอบววิ าททาํ รา ยกนั เปน ตน ๑.๒ สํารวจปญหาท่ีเปนผลตามมาจากการเกิดอาชญากรรมดังกลาว ที่เปน ปญหาทัง้ ของตาํ รวจและชมุ ชน เชน ปญ หามีคนมาขายยาเสพตดิ ทบี่ า นรา ง ปญ หาท่จี ะเกิดตอไป คอื เรื่องการลักทรพั ย การเกิดเสยี งดังในเวลากลางคืน เปน ตน ๑.๓ กําหนดความจําเปนเรงดวนหรือความเดอื ดรอ นมากนอ ย ๑.๔ ระดมความคิดรว มกันวาปญ หาทจ่ี ัดลาํ ดับ ยังมีอยหู รือไม ๑.๕ ระดมความคิดเห็นกับประชาชนและตํารวจวาปญหาแตละปญหานั้นเกิดข้ึน บอ ยเทาใด กนิ ระยะเวลาเทาใด ๑.๖ เลอื กปญหาท่ีจะตองตรวจสอบแกไขตามลําดับ ò. ¡ÒÃÇÔà¤ÃÒÐˏ»˜ÞËÒ (Analysis) เหมือนกับการวิเคราะหคดีในระดับปฏิบัติการ (Tactical Crime Analysis) คือ ตํารวจตองระดมความคิดกับประชาชนในชุมชนและหนวยงาน ทีเ่ ก่ยี วของ เพือ่ คนหาตนเหตแุ หงการเกิดปญหาทีไ่ ดเลอื กไวในขน้ั ตอนการสาํ รวจปญหา ดังน้ี ๒.๑ พิสูจนทราบและทําความเขาใจกับเหตุการณและอาชญากรรมหรือความไม สงบเรยี บรอยที่ไดเลือกไวใ นการสํารวจปญ หา โดยใชห ลกั ปจจยั การเกิดอาชญากรรม คอื สามเหล่ยี ม อาชญากรรม คือ อาชญากรรมหรือความไมสงบในสังคม จะเกิดไดต องประกอบดว ย ๓ ปจจยั หลกั ทไี่ มเ หมาะสมคอื เปา หมายหรอื เหยอ่ื โอกาส และคนรา ย เชน เหตกุ ารณร ถจกั รยานยนตห ายสว นมาก มลี ักษณะของสถานท่เี กิดเหตุ ลักษณะรถท่ีหาย และลกั ษณะคนรา ยควรเปนอยา งไร

๓๘ ๒.๒ รวบรวมขอ มลู สถติ แิ ละรายละเอยี ดคดี เหตกุ ารณท เี่ ลอื กวเิ คราะหท เี่ กดิ ภายใน ชุมชน หรอื มผี ลกระทบ ๒.๓ ทาํ การวเิ คราะหว จิ ยั จากขอ มลู ทมี่ ี เชน จากการตรวจสอบคดรี ถจกั รยานยนตห าย ทั้งหมดที่เกิดในเขตตรวจในรอบปท่ีผานมา พบวารอยละ ๗๐ เปนรถที่ซ้ือใหม ทางรานขาย และทางหนวยงานขนสงทางบก ยงั ไมไ ดอ อกทะเบยี นให จึงไมม ีปา ยทะเบยี นตดิ เปนตน ๒.๔ กาํ หนดขอบเขตของสาเหตุหรอื ตน เหตขุ องปญ หาใหแ คบลง เฉพาะทีม่ คี วาม สัมพันธ หรือมีผลตอการทําใหเกิดอาชญากรรมนั้น เชน จากการวิเคราะหขอมูลของ สภ. ท่ีมีพื้นที่ ติดชายแดนแลว อาจพบวาไมมีการนํารถจักรยานยนตท่ีหายไปขายประเทศเพ่ือนบานแตอยางใด แตส ว นใหญน าํ ไปแยกชิ้นสว นขายในรา นขายอะไหลเกา ๒.๕ สํารวจดแู หลง ขอ มลู อนื่ ๆ ทอี่ าจชวยเหลอื ใหม คี วามเขา ใจปญหามากข้นึ เชน จากการศึกษา จากตัวแทนจําหนายในพ้ืนท่ีชุมชนของบริษัทที่ขายรถจักรยานยนตท่ีหายมากที่สุด ในพื้นท่ีพบวาบริษัทผูผลิตไดสลักรหัสเลขลับเฉพาะไวตามอะไหลรถท่ีสําคัญตางๆ ไวเปนการเฉพาะ รายคนั ซึ่งทาํ ใหส ามารถพสิ จู นทราบวา อะไหลท่แี ยกชน้ิ สว นดังกลาวน้ี มาจากรถคันใดที่หายไป ๒.๖ ตั้งสมมุติฐานเกี่ยวกับสาเหตุหรือตนเหตุท่ีทําใหเกิดปญหานั้นๆ อยูเสมอ เชน อาจสมมตุ ฐิ านวา ตน เหตทุ ที่ าํ ใหร ถจกั รยานยนตห ายในพน้ื ทช่ี มุ ชนมากเกดิ จาก ๓ ตน เหตใุ หญ คอื ๑) รถจกั รยานยนตย หี่ อ ทห่ี ายมาก มรี ะบบกญุ แจลอ็ กคอทตี่ าํ่ กวา มาตรฐาน กวาย่หี อ อ่นื ๒) สถานทห่ี ายมากทีส่ ดุ คือตลาดนัด ท่ไี มไ ดมกี ารกาํ หนดเงอื่ นไขในการเปด ตลาดนัดทตี่ องจดั ใหม รี ะบบยามเฝา หรอื รับฝากดแู ลรถจกั รยานยนต ๓) รถท่ีหายเกินครึ่งเปนรถท่ีซื้อใหมยังไมไดรับและปดปายทะเบียน ทําให ยากตอการตรวจสอบตดิ ตามหรือสกดั จับเมอื่ แจงหาย ó. ¨Ñ´¡ÒÃᡌ䢻ޘ ËÒ (Response) เปนขนั้ ตอนทสี่ ําคัญทส่ี ุด เพราะการคิด การพดู วจิ ารณ เปน เรอ่ื งทงี่ า ยกวา การทาํ ใหบ รรลผุ ล เพราะในขอ เทจ็ จรงิ ปญ หาอาชญากรรมและความเดอื ดรอ น ของชมุ ชน จะมคี นพดู คนวจิ ารณม าก แตเ มอื่ จะตอ งหาวธิ ที าํ เพอ่ื แกป ญ หา และจะตอ งหาผทู จ่ี ะมาแก ปญ หาแลว เปน เรอ่ื งทย่ี ากและมปี จ จยั อน่ื ๆ มาแทรกซอ น ทาํ ใหผ ลไมเ ปน ไปตามทค่ี าดหวงั ไว ตาํ รวจ จะตองระดมความรวมมือกับชุมชนในการใชทรัพยากรของชุมชนในการแกปญหาของชุมชนกอน เปน ลาํ ดบั แรกสดุ ดังแนวทาง ๓.๑ ตาํ รวจตอ งระดมความคดิ เหน็ ถงึ วธิ จี ดั การแกป ญ หา ถา เปน เรอื่ งทปี่ ระชาชน หรอื ชมุ ชน มีความเห็นรวมคิดกบั ตํารวจแลว ยอมเปนปจจัยสําคัญที่จะทาํ ใหชมุ ชนหรอื ประชาชนให ความรวมมอื ในวธิ ีการแกป ญ หาตามแนวทางนน้ั ๆ เพราะเปนวธิ ที ่เี ขาคิดเอง ๓.๒ คนหาวา ชมุ ชนอ่ืน ทอ่ี น่ื ท่วั โลกมีวธิ ีแกไขปญหาทค่ี ลา ยกนั น้ีอยางไร

๓๙ ๓.๓ กําหนดแผนการแกปญหาและผูรับผิดชอบดําเนินงาน ซ่ึงควรจะคํานึงถึง การใชพ ลงั มวลชน อาสาสมคั รรปู แบบทเ่ี หมาะสม และทรพั ยากรหรอื หนว ยงานทม่ี อี าํ นาจหนา ทแี่ กไ ข ตน เหตขุ องปญ หาเขา ไปจดั การกบั สาเหตขุ องปญ หากอ น และเปา หมายตอ ไปคอื การดาํ เนนิ การปอ งกนั ปญหาในระยะยาวตอ ไป ๓.๔ กาํ หนดวัตถุประสงคห รอื ผลสัมฤทธิ์ของการแกไขหรอื ปอ งกนั ๓.๕ ดาํ เนนิ การแกไ ขปญ หาตามแผน ô. ¡ÒûÃÐàÁ¹Ô ¼Å (Assessment) เมอ่ื ไดด าํ เนนิ การแกไ ขปญ หาหรอื ปอ งกนั ปญ หาแลว ขน้ั ตอนตอ ไปคือการประเมนิ ผล โดยตํารวจตอ งดาํ เนินการรวมกับชุมชน ดงั นี้ ๔.๑ ตัดสินใจวาแผนการแกไขปองกันปญหาภัยอาชญากรรมและความไมสงบ ดาํ เนินการไดต ามแผนหรอื ไม ๔.๒ รวบรวมขอมูลตางๆ เชน สถิติคดีเปรียบเทียบกอนและหลังดําเนินงาน ตามแผน ๔.๓ วิเคราะหวาผลการดําเนินการตามแผนในข้ันตอนที่ผานมาท้ังหมด บรรลผุ ลหรอื ไม เพราะอะไร มแี นวทางในการปรบั แผนหรอื ไมอ ยา งไร ใหก ารแกไ ขหรอื ปอ งกนั ปญ หา บรรลุผล ๔.๔ รายงานผลใหช มุ ชนและผเู กยี่ วขอ งทราบ เพอ่ื ดาํ เนนิ การตอ ไป หรอื ปรบั แผน รูปการแกไขปองกนั ปญหาอาชญากรรมและความไมสงบเรยี บรอ ยของชมุ ชน

๔๐ ¢ŒÍà»ÃÕºà·Õº¡ÒÃá¡Œ»˜ÞËÒÀÑÂÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ¨Ò¡áººà´ÔÁ·èÕ˹‹Ç§ҹÂØμÔ¸ÃÃÁ ทาํ Ẻⴴà´èÂÕ Ç¡ºÑ ¡ÒÃ໹š ˌعÊÇ‹ ¹¡ÑºªÁØ ª¹á¡»Œ Þ˜ ËÒ แบบประชาชนมสี ว นรวม Ẻ´éѧà´ÔÁ ชาวบาน/ชมุ ชนรอ งทกุ ขเ กี่ยวกับ คาํ รอ งทกุ ขร ับไปดาํ เนนิ การ อาชญากรรมและความไมส งบเรียบรอ ย โดยตาํ รวจ ตํารวจทาํ งานแกป ญ หาอาชญากรรม ระบบดาํ เนินคดตี ามกฎหมาย /ความไมส งบกบั ชมุ ชน แบบเดมิ ตาํ รวจรวมมือชมุ ชนแกต นเหตุ แรงกดดันรอบดานตอ ตํารวจ ของปญหาไมใ ชเ พยี งแคจ ับคนรา ยใหไ ด จับกมุ คนรา ยให ตาํ รวจและกระบวนการยตุ ธิ รรมอน่ื ชุ ม ช น แ ล ะ ห น  ว ย ง า น ที่ ตาํ รวจจับกุมคนรายไดสง ดําเนินการตามกฎหมายเปน เกี่ยวของรวมแกปญหาท่ี อยั การฟอ งศาล สวนหนึ่งของการแกปญหาใน ตนเหตุอาชญากรรม เชน ภาพรวม ไมค ดิ วา อาชญากรรม โรงเรียน, โรงงาน อปท. ชาวบานและชุมชนไมรูวาตํารวจ น้ี เ ป  น ก า ร ผิ ด ก ฎ ห ม า ย อัยการ ศาล ราชทณั ฑ ทําอะไรกบั อยา งเดียวเทา น้ัน คนราย/ตน เหตุปญ หาไมไดแ กไข ยอนกลับใหช ุมชน ชุมชนมคี วามตระหนักวา ระบบตํารวจแบบดั้งเดิม ท่ีชุมชน แกไขปญหา เกิดเหตใุ ดข้ึน และชวยกัน สังคม คอยแตรองขอบริการจาก ตํารวจโดยไมไดมีสวนปองกันแกไข แกไ ขไปอยา งไร ปญหาอาชญากรรมจากในสวนที่ ตนเองรบั ผิดชอบ ระบบตาํ รวจชมุ ชน ตาํ รวจรวมมอื กับชมุ ชน และหนว ยงานเกี่ยวขอ งแกไ ขปญหาท่ี ตนเหตอุ าชญากรรม/ความไมส งบเรยี บรอย ªØÁª¹à¢ŒÁá¢§ç ªØÁª¹ÍÍ‹ ¹áÍ

๔๑ ÊÃ»Ø â´ÂÂÍ‹ : “¡ÒÃตาํ ÃǨªÁØ ª¹” เปน การทาํ งานของตาํ รวจในสายงานปกตทิ ปี่ ฏบิ ตั อิ ยแู ลว โดยมหี นา ที่ ติดตอและสรางความคุนเคยกับประชาชนอยางสมํ่าเสมอ เพ่ือไดรับขอมูลขาวสารจากประชาชน แลวนํามากําหนดเปนนโยบายใหเจาหนาท่ีตํารวจทุกนายปฏิบัติ ขณะเดียวกันตํารวจก็สนับสนุน ประชาชนใหชวยกันแกปญหาของตนเองพรอมกันไปดวย การวัดผลความสําเร็จสามารถตัดสินได จากประชาชนมีความหวาดกลัวภัยอาชญากรรมนอยลง (ความไมหวาดกลัวภัยอาชญากรรม เชน การกลาแตงตัวดวยเคร่ืองประดับราคาแพง กลาพกเงินจํานวนมากๆ ออกจากบาน จอดรถท้ิงไว โดยไมกลัวขโมยหรือกลาเดินบนถนนโดยไมตองหวาดระแวงวาจะมีใครมาทํารายหรือถาเกิดเหตุ กไ็ มกลวั วาจะจับคนรา ยไมไ ดทาํ นองน)ี้ ö. ·ÄÉ®ËÕ ¹ÒŒ μÒ‹ §áμ¡ (Broken Windows Theory) ทฤษฎีหนาตางแตก (Broken Windows Theory) เกิดข้ึนใน ค.ศ.๑๙๘๒ (พ.ศ.๒๕๒๕) โดยวิลสันและเคลลง่ิ (James G. Willson และ George L. Kelling) นกั อาชญาวิทยา ชาวอเมรกิ นั เคลล่ิง (Kelling) กลาวถึงทฤษฎีหนาตางแตก “เปนความคิดท่ีเจาะลึกไปถึงส่ิงที่ตํารวจสามารถปฏิบัติได เพอ่ื ลดความหวาดระแวงของประชาชน ลดอาชญากรรมธรรมดา และรวมทง้ั ลดอาชญากรรมทร่ี นุ แรงดว ย ซ่ึงอาจดูไมมีเหตุผลในเชิงอาชญาวิทยาท่ีมุงศึกษาโดยการนํามาเทียบเคียงกัน แตมีความหมายมาก ตอผูปฏิบัติงานตํารวจ ซึ่งแตเดิมขาพเจาเคยเชื่อ และคณะตํารวจที่ทํางานดานการวางแผน (Planing Staff) เพยี งไมก คี่ นเทา นนั้ ทเ่ี หน็ ดว ยกบั ขา พเจา ในเรอ่ื งทวี่ า เอน็ ไอเจ (NIJ) ตอ งการทดลอง ความคิดในเรื่อง “หนาตางแตก” ใหมากกวาน้ีและปฏิบัติใหมากขึ้น ขาพเจาขอเรียกวาเกี่ยวกับ มนษุ ยวทิ ยา (Anthropolgical) บนทอ งถนน ระหวางเจา หนา ทตี่ ํารวจกบั ผูฝาฝน กตกิ าของกฎหมาย (Offenders) เพอื่ พยายามคน หาวาวิธไี หนจะไดผล” หลักการของทฤษฎี อาจอธิบายไดจ ากสถานการณต ัวอยางตอ ไปน้ี กลาวคอื เม่อื ตาํ รวจ ผปู ฏบิ ตั พิ บเหน็ อาคารทก่ี ระจกหนา ตา ง ประตู ฝาบา น รวั้ ตอ งแตกหรอื เสยี หายจากการขวา ง/ปา ทบุ ตี พน สสี เปรยใ ส อยา งใดอยา งหนงึ่ หากอาคารนน้ั มผี อู าศยั อยู ตาํ รวจควรสอบถามถงึ สาเหตคุ วามเปน มา ถารูตัวผูกระทําผิด ก็ตองจัดการตามขั้นตอนของกฎหมาย หากไมรูตัวผูกระทําผิด ก็ควรแนะนําให ทาํ การซอ มแซมใหอ ยูในสภาพปกติ แตถากรณีอาคารทเ่ี สียหายเปนอาคารไรผ อู ยูอาศยั กค็ วรตดิ ตอ เจา ของหรือผเู กี่ยวขอ งใหมาจัดการแกไข ทัง้ นด้ี วยเจตนาที่ไมต องการปลอยใหสง่ิ เสียหายเบ้อื งตน นั้น เปนเหตุเชิญชวนใหมีการทําซํ้า (เชน บุกรุกเขาไปกออาชญากรรมในอาคาร) การปฏิบัติลักษณะนี้ อยบู นพนื้ ฐานความเปน จรงิ ทวี่ า ถา ปลอ ยใหม กี ารละเมดิ กฎหมายโดยไมจ ดั การ กต็ อ งละเมดิ เพม่ิ ครงั้ ขน้ึ เร่ือยๆ (เพราะเห็นวาไมเปนไร) แมคนท่ีไมเคยคิดจะละเมิดมากอน ก็เกิดความรูสึกคลอยตาม พลอยทาํ การละเมดิ บา ง โดยมกั คดิ ใหเ หตผุ ลผดิ ๆ แกต นเองวา การกระทาํ ผดิ อยา งนนั้ เปน ความทา ทาย

๔๒ ยิ่งไปกวาน้ันเมื่อทําการละเมิดเร่ืองเล็กๆ แลวไมเปนไร ตอไปก็จะหันไปทําการละเมิดเร่ืองใหญๆ ท่ีใหผลเปนความเสียหายมากกวา นอกจากนี้ความเสียหายและความเส่ือมโทรมท่ีเกิดจากฝมือของ นกั ทาํ ลายที่ไรเหตผุ ล ยงั มีสว นทาํ ใหค วามศกั ดิส์ ิทธิ์ของกฎระเบียบ และกฎหมายในสงั คมเสื่อมถอย ลงอกี ดว ย เหตผุ ลสาํ คญั อกี ประการหนงึ่ คอื เมอ่ื ปลอ ยใหค วามเสยี หายเพม่ิ มากขนึ้ กระทง่ั มสี ภาพเปน แหลง เสอ่ื มโทรม สจุ รติ ชนคนดกี ม็ กั หลกี เลย่ี งทจี่ ะเขา ใกล/ เกย่ี วขอ งกบั พน้ื ทน่ี น้ั ๆ ในทสี่ ดุ พนื้ ทดี่ งั กลา ว กถ็ กู ยดึ ครองโดยกลมุ มจิ ฉาชพี หรอื กลมุ คนผชู อบทาํ ตวั ถว งสงั คม เหตนุ ้ี หลกั ปฏบิ ตั สิ าํ คญั อกี ประการหนง่ึ ของทฤษฎี จึงกําหนดการดําเนินการของตํารวจ ดวยการพยายามเปดโอกาสใหประชาชนคนดี เขา ครอบครองพนื้ ทใี่ หไ ดม ากทส่ี ดุ ทง้ั นี้ เพอื่ ปอ งกนั การยดึ ครองของคนทจุ รติ ไปในตวั ดว ย (แนวทฤษฎนี ้ี คลา ยคําพงั เพยของไทยท่ีวา “ตัดไฟแตต น ลม”) การดาํ เนนิ การตามแนวทางของทฤษฎหี นา ตา งแตก เปน การปฏบิ ตั ทิ ม่ี งุ ขจดั ความไรร ะเบยี บ “ความไรร ะเบยี บ” ในทางสงั คมศาสตร หมายถงึ ความไมส ภุ าพ เกะกะ และแสดงอาการคกุ คาม/รบกวน การดํารงชีวิต โดยเฉพาะชีวิตคนในสังคมเมือง ซ่ึงมีลักษณะตองอยูตอหนาคนแปลกหนามากมาย และอยใู นสถานการณท ป่ี ระชาชนตอ งการความเปน ระเบยี บเรยี บรอ ยในระดบั ตาํ่ (Minimum Levels Of Order) ไมว า การใชพ น้ื ทเ่ี พอ่ื การอยอู าศยั เพอื่ เปด รา นคา เพอ่ื ใหบ รกิ าร เพอื่ การจดั งานชนื่ ชมยนิ ดี ในโอกาสตางๆ ทางวัฒนธรรมหรือทําพ้ืนที่ไวใหลูกๆ หลานๆ ว่ิงเลนตามตองการของประชาชน นกั นครวทิ ยา (Urbanologist) ชอ่ื เจน จาคอบส (Jane Jacobs) เรียกวา เปนการเปล่ยี นแปลงเล็กๆ นอยๆ ของชีวิตคนเมือง เปนสิ่งที่ชวยทําใหคนแปลกหนาสามารถอาศัยอยูดวยกันไดอยางสงบสุข ดว ยความเจรญิ มีอารยธรรม สงา ภมู ิฐาน แตก็เปนเงอื่ นไขที่สาํ คญั และมขี อ จํากัด จากประสบการณของตํารวจผูปฏิบัติตางยอมรับทั่วกันวา ปญหาอาชญากรรมสวนใหญ ผูกระทําความผิดมักไมไดเร่ิมตนสรางพฤติกรรมอาชญากรรมท่ีรายแรงหรือคดีอุกฉกรรจโดยทันที แตมักเร่ิมตนจากไมยึดถือระเบียบแบบแผน ไมเคารพกติกาและไมรักษาวินัยกอนแลวจึงจะขยายไป สูการประกอบอาชญากรรมท่ีรายแรงมากข้ึน นอกจากนี้มีขอสังเกตที่นาสนใจวาคนรายหรือคนที่ กระทําความผิดโดยสันดานเหลาน้ีจะไมจํากัดการกระทําความผิดเฉพาะเรื่องอาชญากรรมรายแรง เทานั้น โดยมากคนเหลานี้มักจะคิดในทางไมรับผิดชอบตอสังคมลักษณะที่วาเรื่องใหญยังทําได แลวเรื่องเล็กๆ นอยๆ แคน้ีจะตองไปสนใจทําไมกัน ดังนั้นจึงอาจขับรถฝาฝนสัญญาณไฟจราจร สง เสยี งเอะอะโวยวายตามตรอกซอกซอย เมาสรุ าและเดนิ เกะกะระรานชาวบา น เรอื่ งเหลา นต้ี าํ รวจหวั เกา อาจเหน็ เปน เรอื่ งเลก็ ๆ นอ ยๆ ไมน า มผี ลอะไร แตใ นความเปน จรงิ ประชาชนทมี่ ปี ระสบการณโ ดยตรง เหน็ เปน เรอ่ื งใหญน า กลวั และตอ งการใหต าํ รวจจดั การกบั การกระทาํ ดงั กลา วดว ยเหมอื นกนั ถา ตาํ รวจ ไมจัดการ เมื่อเกิดความไรระเบียบ ไมเคารพกฎเกณฑกติกาของสังคมขึ้นมากๆ จะทําใหประชาชน เกิดความหวาดระแวงกลัวภัยจะมาถึงตน นําไปสูการเปดชองโอกาสใหเกิดการกระทําความผิด พืน้ ทใ่ี ดไรระเบยี บมากถงึ ขนาดประชาชนคนดไี มอ าจครอบครองพ้นื ที่นน้ั ตาํ รวจก็ไดช อ่ื วา ไมส ามารถ ครอบครองไดเชนกัน (พ้ืนที่ดังกลาวยอมอยูในครอบครองของคนราย) เพ่ือมิใหเกิดเหตุการณเชนนี้

๔๓ ตํารวจจะตองขจัดความไรระเบียบและการไมเคารพกติกาของสังคมดวยวิธีคิดงายๆ วา ทําอยางไร กไ็ ด เพอื่ ใหป ระชาชนคนดรี สู กึ ปลอดภยั ในการใชพ นื้ ท่ี (ขณะเดยี วกนั กจ็ ะทาํ ใหค นรา ยรสู กึ หวาดระแวง ในพืน้ ทีด่ งั กลาวโดยอัตโนมัต)ิ ซงึ่ จะมผี ลดานการลดการเกิดอาชญากรรมท่ีนบั เปนคดีๆ หรือ Index Crime เชน ลักทรพั ย ชงิ ทรัพย ฆา ผอู นื่ ทตี่ ํารวจสว นใหญในมมุ มองเดมิ มกั จะกังวล การปฏิบัติตามหลักการของทฤษฎีหนาตางแตก ตํารวจตองปฏิบัติงานรวมกับประชาชน ดงั นนั้ กอ นลงมอื ดาํ เนนิ การ จาํ เปน ตอ งศกึ ษาสาเหตขุ องปญ หาตา งๆ เชน ศกึ ษาปญ หาอาชญากรรม ศกึ ษาระเบียบ กฎเกณฑ/ กตกิ าสงั คมและศกึ ษาขอกฎหมาย จากน้นั ก็ใหความรูแ ละสรางความเขา ใจ กับประชาชน แบรทตั้น (William Bratton) อดีตผูบัญชาการตํารวจนิวยอรค ซ่ึงวงการตํารวจทั่วไป ยกยอ งวา เปน หนงึ่ ในสดุ ยอดผจู ดั การตาํ รวจในศตวรรษที่ ๒๐ เปน ผนู าํ หลกั การของทฤษฎหี นา ตา งแตก มาใชอ ยา งจรงิ จงั ใน ค.ศ.๑๙๘๙ (พ.ศ.๒๕๓๒) ภายใตก ารสนบั สนนุ ของ ลเู ลยี น่ี (Rudoiph C.luliani) นายกเทศมนตรีของนิวยอรค เร่ิมแรกท่ีนํามาใช แบรทตั้นประกาศวาจะลดอาชญากรรมในนิวยอรค ลงใหไ ด ซง่ึ ไมม ใี ครเชอ่ื และเหน็ เปน เรอื่ งขบขนั ดว ยซา้ํ ไป (ตาํ รวจคนใดหรอื หนว ยงานใดกต็ ามทบ่ี อกวา สามารถลดอาชญากรรมไดใ นชว งหนง่ึ จะถอื เปน เรอ่ื งนา ขบขนั เพราะเปน ทรี่ กู นั ทว่ั ไปวา ยงั ไมม ตี าํ รวจ ในยโุ รปและอเมรกิ าหรอื ในเอเชยี เคยทาํ ไดม ากอ น) โดยเฉพาะตาํ รวจนวิ ยอรค เองกใ็ หค วามเหน็ วา ไมม ี อํานาจจัดการเพียงพอกับงานลักษณะท่ีแบรทต้ันกําลังจะทํา นอกจากน้ียังเปนงานสังคม/เปนปญหา สังคม ไมใชงานหลักของตํารวจและตาํ รวจไมม กี าํ ลงั เพียงพอ (ตํารวจนิวยอรคแจง วาขาดกําลังตาํ รวจ อยูถึง ๖,๐๐๐ นาย) ตํารวจเองก็เคยระดมกําลังกวาดลางมากอน (เชน ปดทางเขาออกรถไฟใตดิน แลวตรวจคนพวกตองสงสัย) แบรทตั้น กลาววา “ท่ีเคยระดมกวาดลางปดลอมตรวจคนกันมาแลว ปญ หายงั คงมอี ยู ประชาชนยงั คงไดร บั ความเดอื ดรอ น ตาํ รวจกย็ งั ตอ งทาํ งานหนกั แกป ญ หาแบบเดมิ ๆ ซาํ้ แลว ซา้ํ เลา แถมถกู ตาํ หนวิ จิ ารณอ ยเู ชน นี้ แลว จะยงั คงทาํ เชน เดมิ ตอ ไปหรอื อยา งไร ทาํ ไมไมเ ปลย่ี น วธิ กี ารหาวธิ ใี หมๆ ดบู า ง” ในทส่ี ดุ ตาํ รวจนวิ ยอรค กเ็ สนอหลกั การงานตาํ รวจพฒั นาและแกป ญ หาทพี่ ลกิ ผนั ตามแนวทางของชมุ ชน เมอ่ื เรม่ิ ดาํ เนนิ การ แบรทตน้ั ไดแ นะนาํ ใหเ อาหลกั การของทฤษฎหี นา ตา งแตก เขามาผสมผสาน ตํารวจนิวยอรคจึงไดหันมาใชหลักการของทฤษฎีหนาตางแตกตามคําแนะนําของ แบรทตั้น (แบรทตั้นไมไดสั่งหรือบังคับ) ตอมาคร้ันถึง ค.ศ.๑๙๙๒ (พ.ศ.๒๕๓๕) ไดมีการสํารวจ สถิติอาชญากรรมในนิวยอรคอยางจริงจัง ปรากฏวาอาชญากรรมโดยเฉล่ียลดลงถึงรอยละ ๔๒ และแมว าแบรทต้ันจะลาออกจากตาํ รวจไปแลว แตผ บู ญั ชาการตาํ รวจนวิ ยอรคคนตอๆ มา ก็ยังคงใช หลักการของทฤษฎีหนาตางแตกอยูและอาชญากรรมก็ไมสูงข้ึน ปจจุบันนิวยอรคไดรับการยอมรับวา เปนเมอื งหน่งึ ที่มีความปลอดภยั สงู ตางจากอดีตแบบพลกิ ฝามอื ทฤษฎีตางๆ ยอมมีท้ังจุดเดนและจุดดอย จุดเดนของทฤษฎีหนาตางแตกคือ จะไดผลดี ในพื้นท่ีที่ควบคุมไดงาย เชน พื้นท่ีสถานีรถไฟใตดิน สถานีขนสงหรือพ้ืนท่ีชุมชนท่ีมีขอบเขตแนนอน หมบู า นจดั สรร ทฤษฎนี เี้ ปน ทฤษฎที ส่ี อดรบั กบั ความคนุ เคยในการปฏบิ ตั งิ านของตาํ รวจ คอื เปน ทฤษฎี