หลักการสื่อสารและการสร้างความสัมพันธ์กั

วิชา ปป. (CP) ๒๑๔๐๔ คหวลากั มกสาัมรพสันือ่ ธส์การับแปลระะกชาารชสนร้าง

ตาํ ÃÒàÃÕ¹ ËÅÑ¡ÊμÙ Ã ¹Ñ¡àÃÕ¹¹ÒÂÊºÔ ตาํ ÃǨ ÇªÔ Ò »». (CP) òñôðô ËÅ¡Ñ ¡ÒÃÊÍè× ÊÒÃáÅСÒÃÊÃÒŒ §¤ÇÒÁÊÁÑ ¾¹Ñ ¸¡ ºÑ »ÃЪҪ¹ เอกสารน้ี “໹š ¤ÇÒÁÅºÑ ¢Í§·Ò§ÃÒª¡ÒÔ หามมิใหผ ูหน่ึงผใู ดเผยแพร คัดลอก ถอดความ หรอื แปลสว นหนง่ึ สว นใด หรอื ทง้ั หมดของเอกสารนเ้ี พอ่ื การอยา งอนื่ นอกจาก “à¾Í×è ¡ÒÃÈ¡Ö ÉÒͺÃÁ” ของขาราชการตํารวจเทาน้ัน การเปดเผยขอความแกบุคคลอ่ืนท่ีไมมีอํานาจหนาท่ีจะมีความผิดตาม ประมวลกฎหมายอาญา ¡Í§ºÞÑ ªÒ¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ สาํ ¹¡Ñ §Ò¹ตําÃǨáË‹§ªÒμÔ ¾.È.òõöô

1

คํานํา หลักสูตรนักเรียนนายสิบตํารวจ (นสต.) เปนหลักสูตรการศึกษาอบรมท่ีมีเปาหมาย เพื่อเสริมสรางใหบุคคลภายนอกผูมีวุฒิประกาศนียบัตรมัธยมศึกษาตอนปลาย (ม.๖) หรือ ประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) หรือเทียบเทา ที่เขารับการฝกอบรมมีความรู ความสามารถ และ ทักษะวิชาชีพตาํ รวจ รวมถึงพัฒนาบุคลิกภาพรางกายใหเหมาะสมสําหรับการปฏิบัติงานตํารวจ ในกลุมสายงานปองกันปราบปราม ตลอดจนเตรียมความพรอมทางดานจิตใจและวุฒิภาวะใหมี จติ สํานกึ ในการใหบ ริการเพอ่ื บําบัดทกุ ขบ ํารุงสขุ ของประชาชนเปน สาํ คญั กองบัญชาการศึกษา ไดรวมกับ ครู อาจารย และครูฝก ในสังกัดกองบังคับการ ฝกอบรมตาํ รวจกลาง และกลมุ งานอาจารย กองบัญชาการศึกษา ศูนยฝกอบรมตํารวจภูธรภาค ๑ - ๙ และกองบัญชาการตาํ รวจตระเวนชายแดน ตลอดจนผูทรงคุณวุฒิจากภายนอก จัดทําตาํ ราเรียน หลกั สตู รนกั เรยี นนายสบิ ตาํ รวจชดุ นี้ ซงึ่ ประกอบดว ยองคค วามรตู า งๆ ทจ่ี ําเปน ตอ การพฒั นาศกั ยภาพ ของนกั เรยี นนายสบิ ตํารวจใหเ ปน ขา ราชการตาํ รวจทพี่ งึ ประสงคข องประชาชน เพอ่ื ใชส ําหรบั ประกอบ การเรียนการสอนนักเรียนนายสิบตํารวจใหมีความพรอมทั้งดานความรู ความสามารถ กําลังกาย และจติ ใจ จนสามารถเปน ขา ราชการตาํ รวจทป่ี ฏบิ ตั งิ านใหบ รกิ ารสงั คมและประชาชนไดอ ยา งตรงตาม ความตอ งการอยางแทจ รงิ และมคี วามพรอมในการเขาสปู ระชาคมอาเซยี น ขอขอบคุณครู อาจารย ครูฝก และผูทรงคุณวุฒิทุกทาน ที่ไดรวมกันระดมความคิด ใหคาํ ปรึกษา คาํ แนะนาํ ประสบการณที่เปนประโยชน รวมถึงการถายทอดองคความรู ที่เปนประโยชน จนทาํ ใหการจัดทําตาํ ราเรียนหลักสูตรนักเรียนนายสิบตาํ รวจสําเร็จลุลวงไดดวยดี ซ่ึงกองบัญชาการศึกษาหวังเปนอยางย่ิงวาตําราเรียนชุดน้ีคงเปนประโยชนตอการจัดการเรียน การสอนและการจัดการฝกอบรมของครู อาจารย และครูฝก รวมตลอดถึงใชเปนคูมือการปฏิบัติงาน ของขาราชการตํารวจ อันจะสงผลทาํ ใหสํานักงานตํารวจแหงชาติสามารถสรางความเชื่อมั่น ศรัทธา และความผาสุกใหแ กประชาชนไดอ ยา งแทจ ริง พลตํารวจโท ( อภิรตั นยิ มการ ) ผูบ ัญชาการศกึ ษา

1

ÊÒúÑÞ Ë¹ÒŒ ÇÔªÒ ËÅÑ¡¡ÒÃÊ×èÍÊÒÃáÅСÒÃÊÃÒŒ §¤ÇÒÁÊÁÑ ¾Ñ¹¸¡ ºÑ »ÃЪҪ¹ ñ ๑ º··Õè ñ ËÅ¡Ñ ¡ÒÃáÅÐá¹Ç¤ÇÒÁ¤Ô´à¡ÕèÂÇ¡ºÑ §Ò¹ªÁØ ª¹ÊÑÁ¾¹Ñ ¸ ๒ - บทนํา ๔ - ความเปน มาของงานตํารวจชมุ ชนสมั พันธ ๖ - ความหมายของงานชุมชนสัมพันธ ๗ - ความสําคญั และประโยชนของงานชุมชนสมั พนั ธ ๑๐ - ลกั ษณะของงานชมุ ชนสมั พนั ธ ñó - โครงสรา งพน้ื ฐานงานชุมชนสัมพันธ ๑๓ ๒๒ º··èÕ ò á¹Ç¤´Ô áÅзÄÉ®ÕตําÃǨªÁØ ª¹ ๒๔ - หลักการสาํ คัญของการตํารวจชมุ ชน òù - สูตรสาํ เร็จของการตาํ รวจชมุ ชน ๒๙ - หลกั การตํารวจผรู ับใชช ุมชน ๑๐ ประการ ๓๑ ๓๓ º··èÕ ó ËÅÑ¡¡ÒÃÁÊÕ ‹Ç¹Ã‹ÇÁáÅСÒúÃÔ¡Òà óù - หลกั การมีสวนรว มของประชาชน ๓๙ - หลักการใหบ รกิ าร ๔๐ - การปฏบิ ัติตอ ประชาชน ๔๑ ๔๓ º··èÕ ô ËÅÑ¡¡ÒÃáÅÐà·¤¹Ô¤¡ÒÃÊÃÒŒ §Á¹ØÉÂÊÑÁ¾¹Ñ ¸ ๔๖ - วธิ ีสรา งมนุษยสัมพนั ธใ นการอยูร วมกนั - หลกั ทั่วไปของมนุษยสมั พันธ - หลักการสรา งมนุษยสัมพนั ธ - เทคนิคการสรา งมนษุ ยสัมพนั ธ - ขอเสนอแนะในการสรา งมนษุ ยสัมพันธ

º··Õè õ ¡Ãкǹ¡ÒáÅÁØ‹ ÊÑÁ¾Ñ¹¸áÅСÒÃÊÃÒŒ §¤ÇÒÁËÇÁÁÍ× ã¹¡Ò÷Òí §Ò¹à»š¹·ÕÁ ˹Ҍ - ความหมายของกระบวนการกลมุ ôù - ลักษณะที่สาํ คัญของกลุม ๔ ประการ ๔๙ - หลักของกระบวนการทํางานกลมุ ๔๙ - ประโยชนข องการจดั กจิ กรรมกลุมสัมพันธ ๕๐ - การทาํ งานเปนทมี ๕๐ - พัฒนาการของทมี งาน ๕๑ - รูปแบบพฤติกรรมของการทาํ งานเปน ทมี ๕๒ - หลกั การทํางานเปนทีม ๕๓ - การพัฒนาทีมงาน ๕๓ - ลกั ษณะของทีมงานท่ดี มี ปี ระสทิ ธิภาพ ๕๔ - ประโยชนของการทํางานเปน ทีม ๕๕ - ความขัดแยงของการทํางานเปนทมี ๕๕ - การสรางมนุษยสมั พันธกับผบู ังคับบัญชา ๕๖ - การสรา งมนุษยสมั พนั ธกับผใู ตบังคบั บญั ชา ๕๘ - การสรางมนุษยสัมพนั ธก ับเพือ่ นรว มงาน ๕๙ - กลยทุ ธใ นการสรางความสัมพันธในที่ทาํ งาน ๖๐ - การปรับปรงุ ตนเองเพ่ือพัฒนาดา นความสมั พันธ ๖๑ ๖๒ º··èÕ ö ¨ÔμÇÔ·ÂÒ㹡Òû¯ºÔ ÑμÔ§Ò¹¢Í§μÒí ÃǨªØÁª¹ÊÁÑ ¾¹Ñ ¸ ö÷ - การศกึ ษาจติ วิทยา ๖๗ - ความหมายของจิตวิทยา ๖๗ - พฤติกรรมมนษุ ย ๖๙ - ธรรมชาต/ิ ความคลา ยคลึงของมนุษย ๗๐ ÷ó º··Õè ÷ ¡ÒþѲ¹ÒºØ¤ÅÔ¡ÀÒ¾ ๗๓ - บทนาํ ๗๔ - ความหมายของบุคลิกภาพ ๗๕ - ความสาํ คญั ของบคุ ลกิ ภาพ ๗๗ - พัฒนาการดานบคุ ลกิ ภาพ ๘๐ - ลกั ษณะของบคุ ลกิ ภาพท่ดี ี

º··Õè ø ¨ÔμÍÒÊÒ Ë¹ÒŒ - บทนาํ øó - ความหมายของจิตอาสา ๘๓ - การสรา งจติ อาสาในสังคมไทย ๘๓ - ตวั อยา งการมีจิตอาสาของตํารวจตอประชาชน ๘๕ ๘๗ º··Õè ù ÂØ·¸ÇÔ¸Õ㹡ÒôÒí à¹Ô¹§Ò¹´ŒÒ¹ªØÁª¹ÊÑÁ¾Ñ¹¸¡ºÑ ¡ÒÃʧ‹ àÊÃÔÁ¡ÒÃÁÕÊÇ‹ ¹Ã‹ÇÁ ¢Í§»ÃЪҪ¹ à¾Í×è »Í‡ §¡Ñ¹ÍÒªÞÒ¡ÃÃÁ ùó - คณุ สมบตั ิของผปู ฏิบัตงิ านชุมชนสมั พนั ธ ๙๔ - การเลอื กพ้นื ที่เปาหมาย ๙๕ - ลาํ ดบั ข้นั ตอนการดําเนินงานชุมชนสมั พันธ ๙๙ - ขน้ั ตอนในการสรางการมสี ว นรว มของประชาชนเพ่อื ปอ งกนั อาชญากรรม ๑๐๕ ÀÒ¤¼¹Ç¡ - ระเบียบ ก.ต.ช.วา ดว ยคณะกรรมการตรวจสอบและติดตามการบริหารงานตาํ รวจ พ.ศ.๒๕๔๙ และทแ่ี กไ ขเพิม่ เติม ฉบับที่ ๒-๔ ๑๑๑ - ระเบยี บ ก.ต.ช.วาดวยการรบั คาํ รอ งเรยี นหรอื ขอ เสนอแนะของประชาชน ๑๔๖ พ.ศ.๒๕๔๙ ๑๕๑ - ระเบียบสาํ นกั งานตาํ รวจแหง ชาติวาดว ยการสงเสริมใหป ระชาชน ๑๖๐ ชุมชน ทองถิน่ และองคกรมสี วนรว มในกจิ การตาํ รวจ พ.ศ.๒๕๕๑ ๑๖๓ - ระเบียบ ก.ต.ช.วา ดวยหลกั เกณฑและวธิ กี ารจดั ระบบการบริหาร ๑๗๕ การปฏิบตั งิ านดา นการปอ งกันและปราบปรามฯ พ.ศ.๒๕๕๙ ๑๘๙ - คําสง่ั ตร. ที่ ๕๑๓/๒๕๕๔ ลง ๒๓ ส.ค. ๒๕๕๔ เรื่อง โครงการตาํ รวจชมุ ชน - ระเบยี บ ตร. วา ดวยประมวลระเบยี บการตํารวจไมเ กยี่ วกบั คดี ลกั ษณะที่ ๔๑ (เดมิ ) การสอ่ื สาร พ.ศ.๒๕๖๐ - แนวทางการปฏิบตั งิ านจติ อาสาชุมชนสัมพนั ธแ ละการมสี ว นรว มของประชาชน สํานกั งานตํารวจแหง ชาติ ประจาํ ปงบประมาณ พ.ศ.๒๕๖๓



๑ º··èÕ ñ ËÅ¡Ñ ¡ÒÃáÅÐá¹Ç¤ÇÒÁ¤´Ô à¡ÕÂè Ç¡ºÑ §Ò¹ªÁØ ª¹ÊÁÑ ¾Ñ¹¸ ÇμÑ ¶»Ø ÃÐʧ¤ เพอื่ ใหนกั เรียนทราบถงึ หลกั การและแนวคิดงานชุมชนสมั พนั ธ º·นาํ “ตํารวจ” มีความเปนมาควบคกู ับวิวัฒนาการของสงั คม กลา วคอื การท่สี มาชกิ ในสังคม จะอยูรวมกันไดอยางสงบยอมตองมีการกําหนดกฎเกณฑเพื่อใหทุกคนถือปฏิบัติโดยท่ัวกันและตองมี ผูรักษากฎเกณฑดังกลาวเพ่ือมิใหผูใดละเมิด หากมีการละเมิดก็ตองดําเนินการใหเปนไปตามอํานาจ หนาท่ีที่ไดรับมอบหมาย ซ่ึงหนาท่ีในการรักษากฎเกณฑดังกลาว ไดมีการวิวัฒนาการเรื่อยมาจนเปน สถาบันทางสังคมอยางหน่ึงเรียกวาตํารวจ มีหนาที่หลักในการบังคับใชกฎหมายการปองกันเหตุราย ไมใหเกิดข้ึน การรักษาความปลอดภัยในชีวิตและทรัพยสินของประชาชน และการรักษาความมั่นคง ภายในของรฐั ในสังคมปจจุบันซ่ึงความสัมพันธของสมาชิกมีความสลับซับซอนมากยิ่งข้ึนน้ัน ตํารวจ มบี ทบาทสาํ คญั อยา งยงิ่ ในการรกั ษาความสงบเรยี บรอ ยในสงั คม เนอ่ื งจากตาํ รวจคอื เจา หนา ทขี่ องรฐั เพยี งฝา ยเดยี วทเี่ ขา ตดิ ตอ สมั พนั ธก บั ประชาชนทกุ ระดบั ตลอด ๒๔ ชวั่ โมงตอ วนั และ ๗ วนั ตอ สปั ดาห แตในการปฏิบัติภารกิจดังกลาวนั้น ตํารวจมิไดดําเนินการอยางโดดเด่ียว หากตองอยูภายใตสภาวะ สิ่งแวดลอมตาง ๆ ทั้งในดานเศรษฐกิจ การเมือง การทหาร และเทคโนโลยี ซึ่งมีสิ่งแวดลอมตางๆ เหลาน้ีจะมี “ประชาชน” เปนองคประกอบหลักอยูเสมอ ดังน้ันการปฏิบัติภารกิจของตํารวจไมวา ดานใดๆ จึงตองเก่ียวของกับประชาชนและพฤติกรรมของประชาชนในสังคมมากกวาท่ีคนทั่วไป จะคาดคดิ ดงั น้ันในสภาวะที่เจา หนา ท่ีตํารวจมจี ํากดั ในขณะเดียวกับท่ีประชากรและปญหาตาง ๆ มมี ากขน้ึ สาํ นกั งานตาํ รวจแหง ชาตติ ระหนกั ดวี า เจา หนา ทต่ี าํ รวจเทา ทม่ี อี ยไู มเ พยี งพอทจ่ี ะดแู ลคมุ ครอง ประชาชนทว่ั ประเทศไดต ลอดเวลา งานชุมชนและมวลชนสัมพนั ธในหนา ทต่ี ํารวจจึงกอเกดิ ขึ้นมาเพ่ือ แกไขปญหาท่ีมอี ยู โดยมีจดุ เนน ๓ ประการ คอื ñ. ਌Ò˹ŒÒ·èÕตําÃǨ·Ø¡¤¹ ·Ø¡Ë¹‹Ç จะตองดําเนินการเสริมสรางความเขาใจที่ดี ระหวางตาํ รวจกบั ประชาชน ประพฤตปิ ฏิบัติใหประชาชนเกิดความเชือ่ ถือศรัทธา ò. ãËŒ¤ÇÒÁÃٌᡋ»ÃЪҪ¹ ในการปองกันตนเอง ครอบครัว และชุมชน ในดานการ ปองกันและแกไขปญหาอาชญากรรมยาเสพติดใหโทษ ปญหาเด็กและเยาวชนเบี่ยงเบน อุบัติภัย การอนุรักษทรัพยากรและส่ิงแวดลอม รวมทั้งปญหาอื่นๆ ที่มีในชุมชน ตลอดจนปญหา ความมั่นคงของชาติบางประการ โดยตระหนักวาปญหาดังกลาวเปนปญหาสวนรวมของสังคม ซึ่งทุกฝา ยจะตอ งรว มมอื รวมใจกันปอ งกันและแกไข

๒ ó. ãËŒ»ÃЪҪ¹ÊÒÁÒö»‡Í§¡Ñ¹μ¹àͧ ¤Ãͺ¤ÃÑÇ áÅЪØÁª¹ ใหปลอดภัยจาก อาชญากรรมอุบัติภัยและปญหาตางๆ ไดในระดับหน่ึง และสามารถใหความรวมมือกับทางราชการ ในการปอ งกันและแกไขปญ หาตา งๆ ไดเปนอยา งดี ¤ÇÒÁ໹š ÁҢͧ§Ò¹ตาํ ÃǨªÁØ ª¹ÊÑÁ¾¹Ñ ¸ ในอดตี ทผ่ี า นมาหลายๆ ประเทศในโลกไดน าํ หลกั การบรหิ ารจดั การงานตาํ รวจ ดว ยวธิ กี าร ที่เปนวิทยาศาสตร (Scientific Management) มาใชโดยไดทําการคนควาวิจัยและลองผิด ลองถูกมาเปนเวลานาน จนกระท่ังพบวาปญหาท่ีตนรับผิดชอบและกําลังเผชิญอยูน้ันเปนปญหา ทางสังคม หากใชการบริหารในเชิงวิทยาศาสตรที่เนนการปองกันในเชิงระบบสายตรวจหรือ การปราบปรามดวยการจับกุมดําเนินคดีตามระบบของกระบวนการยุติธรรม ยอมไมอาจกาวทันกับ สภาพปญหาท่เี พิ่มขึ้นและแตกตวั ออกมาเปนปญ หาตา งๆ อยางหลากหลาย จากสัจธรรมที่วา “ความจําเปนทําใหเกิดการคิดคนหาวิธีแกไขปญหา” ไดทําให หลายประเทศตอ งหวนการพจิ ารณากลบั ไปสพู น้ื ฐาน (Back to the Basics) คอื การพจิ ารณาถงึ รากฐาน ตน ตอของปญ หาซง่ึ การปอ งกนั และปราบปรามทเี่ คยกระทาํ อยเู ดมิ มปี ระสทิ ธผิ ลเพยี งระดบั หนงึ่ เทา นน้ั จึงกอ ใหเกิดปญ หาสะสมมากข้นึ เรอ่ื ยๆ ดงั นั้นการจะทํางานของตํารวจใหไดผ ลสมบูรณ จึงไมอ าจจะ หยุดยั้งอยูแตเพียงการปองกันและปราบปรามดวยระบบวิธีการแบบเดิม แตจะตองกาวลวงเขาไป สกู ระบวนการปองกันและแกไ ขปญหาในแนวใหม การจะเขาสูกระบวนการแกไขปญหาในแนวใหมควรจะเริ่มจากจุดใด เปนปญหาท่ี ตํารวจทั่วโลกไดพินิจพิเคราะหและวิจัยแลว พบวาจุดเร่ิมตนแหงการเขาสูกระบวนการปองกัน และแกไขปญหาท่ีดีท่ีสุดก็คือ การใชชุมชนในการปองกันและปราบปราม เหตุผลที่ตองเร่ิมที่ชุมชน เมื่อชุมชนเปนแหลงกําเนิดของปญหา โดยวิธีคิดที่เปนวิทยาศาสตร การจะปองกันหรือแกไขปญหา ใหไดผล จึงตองเริ่มที่ชุมชนและใหชุมชนมีสวนรวมในการปองกันและแกไขปญหาอยางจริงจังเทาน้ัน จึงจะกอ ใหเกิดผลลพั ธตามเปาประสงคไดอยา งแทจ ริง จากการตระหนักถึงความสําคัญของชมุ ชนไดนําไปสูการปฏิบตั ขิ องตาํ รวจประเทศตางๆ ท่ีแตเดิมยึดถือการบังคับใชกฎหมายเปนหลักก็เร่ิมเพิ่มน้ําหนักและมีจุดเนนการปฏิบัติในชุมชน มากขึ้นเรื่อยๆ โดยมีแนวทางปฏิบัติแตกตางกันออกไป และมีชื่อเรียกอยางหลากหลาย อาทิเชน การตาํ รวจชุมชนสมั พันธ (Police community) การควบคมุ สภาพอาชญากรรมจากสภาพแวดลอ ม (Crime Control Through Environmental Design) การตํารวจชุมชน (Community Policing) การจดั ใหมตี ํารวจอยูในชุมชน เชน ระบบตยู าม (Koban) ของญป่ี ุน หรือท่สี งิ คโปรนาํ ไปประยุกตใช โดยสรุปแลวแตละแนวคิดอาจมีความแตกตางกัน แตหลักที่เหมือนกันก็คือการมีจุดเนนท่ีชุมชน เปนสาํ คัญ

๓ สําหรับประเทศไทยแลว นอกจากจะมีสภาพปญหาที่ไมแตกตางจากประเทศอ่ืนๆ ทีเ่ จริญแลว หลายปญ หาที่กาํ ลงั ประสบอยูดูจะมีความรายแรงยิง่ กวา และเปน ปญ หาท่ีตํารวจจะตอง มสี ว นรว มรบั ผดิ ชอบดาํ เนนิ การอกี ดว ย อยา งเชน ปญ หาอาชญากรรมในคดที กุ กลมุ มสี ถติ กิ ารรบั แจง คดี เพิ่มมากข้ึน มีเพียงเฉพาะกลุมคดีอุกฉกรรจและสะเทือนขวัญเพียงกลุมเดียวท่ีมีแนวโนมลดลง โดยสถิติที่ปรากฏนาจะเปนเพียงขอมูลที่มีผูมาแจงความรองทุกขกับเจาหนาที่ตํารวจเทานั้น แตใน ขอเท็จจริงแลว นาเช่ือวายังมีคดีอาชญากรรมอีกเปนจํานวนมากที่ผูเสียหายไมไดแจงความ ตอ เจาหนา ท่ีตาํ รวจ ท้ังน้ีอาจเน่อื งมาจากสาเหตหุ ลายประการ ดว ยเหตุที่ปญ หาตา งๆ เพม่ิ ปรมิ าณและทวคี วามรุนแรงมากข้นึ ทุกที โดยความเห็นที่ สอดคลองกันนบั ตง้ั แตระดบั รฐั บาล กระทรวงมหาดไทย สาํ นกั งานตาํ รวจแหง ชาติ คณะกรรมการ พฒั นาเศรษฐกิจและสงั คมแหงชาติ วา การจะเนนทกี่ ารปราบปรามอยา งเดยี วยอมไมไ ดผล การจะ ปองกันโดยระบบสายตรวจตามปกติยอมไมเพียงพอตอสภาพปญหาที่เกิดขึ้น ดังน้ันทั้งนโยบาย และแผนทกุ ระดบั จงึ ไดก าํ หนดเขม็ มงุ ในการทาํ งานของตาํ รวจสว นหนงึ่ ใหเ ขา ปอ งกนั และแกไ ขปญ หา ที่ชุมชน เมื่อประกอบเขากับงานมวลชนสัมพันธท่ีตํารวจตระเวนชายแดนไดปฏิบัติอยูเดิม จงึ กอ ใหเ กดิ งานชมุ ชนและมวลชนสมั พนั ธข องสาํ นกั งานตาํ รวจแหง ชาตขิ น้ึ ตง้ั แตแ ผนกรมตาํ รวจแมบ ท ฉบบั ที่ ๑ (พ.ศ.๒๕๓๐-๒๕๓๔) และเร่มิ มกี ารปฏิบัติตง้ั แตป  พ.ศ.๒๕๓๑ ตอ เนอื่ งกนั มาถึงปจจบุ ัน ในปจจุบันการดําเนินงานของชุดปฏิบัติการชุมชนและมวลชนสัมพันธ มักจะไดรับ ความสนใจจากผูบังคับบัญชาเฉพาะในเชิงปริมาณ สวนในเชิงคุณภาพงานชุมชนสัมพันธยังติดอยู ในขน้ั ตอนของกจิ กรรมทเ่ี ขา ไปสมั ผสั ใกลช ดิ กบั ประชาชน เชน การแจกจา ยสงิ่ ของ การชว ยซอ มแซมบา น ซอมถนน พัฒนาหมูบาน แสดงดนตรี ซ่ึงกิจกรรมเหลาน้ีเปนเพียงวิธีการสวนหน่ึงในการเขาถึง ประชาชนเทา นน้ั สว นการดาํ เนนิ การในขนั้ ทล่ี งลกึ และบรู ณาการผสมผสานหลายๆ ดา น ไมว า จะเปน การพิจารณาวิเคราะหสภาพปญหาของหมูบาน/ชุมชนวาเปนอยางไร ควรดําเนินการอยางไร มีรูปแบบและระบบอยา งไร มวี ิธกี ารแสวงหาความรว มมือจากประชาชนในภายหลังอยางไร มกั จะถกู รวบรัดเขาสูการจัดการฝก อบรม ซ่ึงเปนการรวมคนและสามารถถา ยภาพ (ถา ยรูปผลการดาํ เนนิ การ) เปนหลักฐานในการดําเนินกิจกรรมและเปนผลสําเร็จในเชิงปริมาณได (ทํางานในลักษณะเอาหนา ฉาบฉวยและสรา งภาพ) แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแหงชาติฉบับท่ี ๙ เปนแผนที่ไดอัญเชิญแนวปรัชญา ของเศรษฐกิจพอเพียงตามพระราชดํารัสของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวมาเปนปรัชญานําทาง ในการพฒั นาและบรหิ ารประเทศ โดยยดึ หลกั ทางสายกลางเพอื่ ใหป ระเทศรอดพน วกิ ฤติ สามารถดาํ รง อยูไดอยางม่ันคงและนําไปสูการพัฒนาที่สมดุลมีคุณภาพและย่ังยืน (สังคมท่ีเขมแข็งและมีดุลยภาพ ใน ๓ ดา น คอื สงั คมคณุ ภาพ สงั คมแหงภูมปิ ญญาและการเรียนรู และสงั คมสมานฉนั ทแ ละเออ้ื อาทร รวมกัน) ภายใตกระแสโลกาภิวัตนและสถานการณเปลี่ยนแปลง แผนพัฒนาฯ ฉบับท่ี ๙ มีแนวคิดท่ียึด “คนเปนศูนยกลางการพัฒนา” ในทุกมิติอยางเปนองครวม และใหความสําคัญกับ

๔ การพัฒนาที่สมดุลท้ังดา นตัวคน สังคม เศรษฐกจิ และสิ่งแวดลอ ม โดยเฉพาะอยางย่ิงการสรางระบบ การบริหารจัดการภายในท่ีดีใหเกิดข้ึนในทุกระดับ อันจะทําใหเกิดการพัฒนาที่ย่ังยืนท่ี “คน” เปน ศูนยกลางไดอยางแทจริง โดยนําความคิดของทุกสวนในสังคมทุกระดับมาสังเคราะหเช่ือมโยง เขา ดว ยกนั อยา งเปน ระบบใหเ กดิ เปน “วสิ ยั ทศั นร ว ม” มยี ทุ ธศาสตรท ชี่ ก้ี รอบทศิ ทางการพฒั นาประเทศ ในระยะปานกลางทสี่ อดคลอ งกบั วิสยั ทัศนร ะยะยาว ยทุ ธศาสตรใ นการพฒั นาประเทศแผนพฒั นาฯ ฉบบั ท่ี ๙ มปี ระเดน็ ทส่ี าํ คญั และเกย่ี วขอ งกบั หลักการและแนวคดิ ของตาํ รวจชมุ ชนสมั พนั ธดงั นี้ ¢ŒÍ ñ ดานยุทธศาสตรการบริหารจัดการที่ดี ใหความสําคัญกับการเสริมสรางฐานราก ของสังคมใหเขมแข็ง เปนกลุมยุทธศาสตรท่ีมุงเนนการพัฒนาคน ครอบครัว ชุมชน และสังคม ใหเ ปน แกนหลกั ของสงั คมไทย มกี ารเสรมิ สรา งความเขม แขง็ ของชมุ ชนใหเ ชอื่ มโยงกบั การพฒั นาชนบท และเมอื ง ¢ÍŒ ò ดานยุทธศาสตรการปรับโครงสรางการพัฒนาชนบทและเมืองอยางยั่งยืน ใหความสําคัญกับการสรางความเขมแข็งของชุมชนและการพัฒนาเมืองนาอยู ชุมชนนาอยู เนนกระบวนการพัฒนาชุมชนเขมแข็งใหเปนฐานรากที่ม่ันคงของสังคม มีการระดมพลังแกปญหา และพัฒนาชุมชนท่ที ุกฝา ยมสี ว นรวม ¤ÇÒÁËÁÒ¢ͧ§Ò¹ªØÁª¹ÊÁÑ ¾¹Ñ ¸ คําวา “งานชุมชนสัมพันธ” นี้ ยังไมมีผูใดใหคําจํากัดความไวอยางชัดเจน แตถาจะ วเิ คราะหด ูการแปลความหมายตามรปู ศพั ทแ ลว เปน ดังนี้ ñ. ªØÁª¹ (community) มีผูใหความหมายของคําวา “ชุมชน” ไวหลายประการ ดว ยกัน คอื ๑.๑ กลุมชนซึ่งรวมตัวอยูโดยมีความรูสึกผูกพันเปนอันหนึ่งอันเดียวกัน โดยอาศัยหลักผูกพันในทางเช้ือชาติ เผาพันธุ ศาสนาเดียวกัน ทําใหแตละบุคคลมีความรูสึก เปน สว นหนงึ่ ของสงั คมนน้ั ๆ ๑.๒ การประกอบดวยประชาชนซึ่งอาศัยอยูบนผืนแผนดินที่ตอเน่ืองกัน และเปน ผูซ่ึงมีความสนใจรวมกันกับผูอื่นอยางนอยหน่ึงอยางหรือมากกวาท่ีเปนเหตุใหตองอยูอาศัย บนผืนแผนดนิ น้นั ๑.๓ กลมุ บคุ คลหลายๆ กลมุ ทม่ี ารวมกนั อยใู นอาณาเขตเดยี วกนั และผคู นเหลา นน้ั มีการพบปะแลกเปลี่ยนความคิดเห็นซึ่งกันและกัน มีการติดตอสังสรรคกัน มีผลประโยชนรวมกัน มีวัฒนธรรมอยา งเดียวกัน ๑.๔ กลุมมนุษยกลุมหนึ่งท่ีต้ังภูมิลําเนาอยูในอาณาเขตของภูมิศาสตรที่คอนขาง แนนอนและตดิ ตอกัน มกี ารดาํ เนินชวี ิตและขนบธรรมเนียมประเพณอี ยางเดียวกัน

๕ ๑.๕ องคการทางสังคม (Social Organization) อยางหนึ่งท่ีมีอาณาเขต ครอบคลุมทองถ่ินหน่ึง และปวงสมาชิกสามารถบรรลุถึงความตองการพ้ืนฐานและสามารถแกไข ปญ หาสว นใหญใ นชุมชนของตนเองได ๑.๖ กลุมมนุษยกลุมหน่ึงท่ีตั้งภูมิลําเนาอยูในอาณาเขตทางภูมิศาสตรที่คอนขาง แนน อนและติดตอ กัน และมีสวนสําคัญของชวี ติ ทัว่ ๆ ไปอยา งเดยี วกัน ดังมองเหน็ ไดจ ากวฒั นธรรม ประเพณขี นบธรรมเนียมและแบบแหง การพดู ๑.๗ กลุมชนที่อยูในทองที่ในเมืองเดียวกันภายใตกฎหมายเดียวกัน อาณาบริเวณ หรือเมอื งทกี่ ลุมคนอยูร วมกัน ชนกลมุ หนึ่งทม่ี ีอยูรวมกันและมีความสนใจในเรอ่ื งทีค่ ลายๆ กนั ๑.๘ กลุมคนที่มีความคิดไปในทางเดียวกัน และสามารถรวมกําลังกันดําเนิน กิจกรรมใดๆ เพือ่ ประโยชนร ว มกันได จากคํานิยามที่กลาวมาน้ี จึงพอสรุปความหมายของคําวา “ชุมชน” (Community) ไดวาชุมชนจะตอ งมีสว นประกอบดงั น้ี ๑. ประชาชนหรือคน (People) ๒. ความสนใจของคนรว มกัน (Common Interest) ๓. อาณาบริเวณหรอื พนื้ ท่ี (Area) ๔. การปฏบิ ตั ิตอกัน (Interaction) ๕. ความสัมพนั ธของสมาชกิ (Relationship) ทีผ่ ูกพนั ใหอยรู ว มกันในชุมชนนนั้ ò. ÊÁÑ ¾¹Ñ ¸ (Relation) หมายถงึ ความสัมพันธเกี่ยวของดวยหรือการผกู พนั ó. àÁ×èÍนําàÍÒคําÇ‹Ò “ªØÁª¹” กับ “ÊÑÁ¾Ñ¹¸” มารวมกันเปน “ªØÁª¹ÊÑÁ¾Ñ¹¸” แลว จะไดความหมายโดยสรุปวา หมายถึง “บุคคลหรือกลุมบุคคลท่ีมีความสัมพันธเก่ียวของผูกพันกัน มแี นวความคดิ ไปในทางเดยี วกนั และสามารถรวมกาํ ลงั กนั ดาํ เนนิ กจิ การใดๆ เพอื่ ประโยชนร ว มกนั ได” “§Ò¹ªØÁª¹ÊÑÁ¾Ñ¹¸ã¹Ë¹ŒÒ·ÕèตําÃǨ” หมายถึง “งานที่ตํารวจไดกระทําเพ่ือใหบุคคล หรือกลุมบุคคลในสังคมหรือชุมชนตางๆ เกิดการรวมตัวกัน มีความสัมพันธผูกพันเกี่ยวของตอกัน รว มมอื ประสานการปฏบิ ตั งิ านของตาํ รวจ และเปน การดาํ เนนิ การอยา งเปน กระบวนการเพอ่ื ใหต าํ รวจ มีปฏิสัมพันธอันดีกับชุมชนเปนสวนหนึ่งของชุมชน มีความเขาใจในปญหาซึ่งกันและกัน ตลอดจน รวมมือกันในการแกไขปญหาตางๆ โดยเฉพาะปญหาอาชญากรรมเพ่ือใหเกิดความสงบเรียบรอย ในชุมชนหรือสงั คมนั้นๆ” อยางไรก็ดี ยังมีคําซ่ึงมีความหมายใกลเคียงกับ “§Ò¹ªØÁª¹ÊÑÁ¾Ñ¹¸” เพียงแต แตกตางกันในสวนของเปาหมายเทาน้ัน คือ คําวา “§Ò¹ÁÇŪ¹ÊÑÁ¾Ñ¹¸” ซึ่งเปนการดําเนินการ ของกลุมมวลชนอยา งครบวงจร ตัง้ แตการฝก อบรม การจดั ตั้ง การควบคมุ และการนําการเคลือ่ นไหว ภายในขอบเขตอํานาจหนาท่ีของตํารวจ ใหเปนไปเพ่ือสนับสนุนการรักษาความม่ันคงของชาติ การรกั ษาเอกราชของชาติ บรู ณภาพของดนิ แดน รวมตลอดถงึ การใหป ระเทศชาตดิ าํ รงอยใู นการปกครอง ระบอบประชาธปิ ไตยภายใตรัฐธรรมนญู แหง ราชอาณาจักรไทย

๖ ÇμÑ ¶»Ø ÃÐʧ¤¢Í§§Ò¹ªØÁª¹ÊÁÑ ¾¹Ñ ¸ ๑. สรางภาพพจนท่ีดีใหกับตํารวจ เพ่ือใหประชาชนมีความเขาใจเกิดความศรัทธา และเชอ่ื มน่ั ในการปฏบิ ตั งิ านของตํารวจ ๒. แสวงหาความรว มมอื จากประชาชน ทงั้ ทางดา นความมนั่ คงและความสงบเรยี บรอ ย ความปลอดภัยในชวี ิต ทรัพยสนิ และลดอาชญากรรม ๓. ลดชอ งวา งระหวา งเจา หนา ท่ขี องรัฐกับประชาชน โดยเฉพาะขา ราชการตาํ รวจ ๔. ใหการสนับสนุนการจัดต้ังฐานมวลชนประชาธิปไตยทุกรูปแบบตามนโยบาย ของรฐั บาล ๕. สนับสนุนงานประชาสมั พนั ธของกรมตํารวจใหม ีประสทิ ธิภาพยง่ิ ข้นึ ¤ÇÒÁสํา¤ÑÞáÅлÃÐ⪹¢ ͧ§Ò¹ªØÁª¹ÊÑÁ¾Ñ¹¸ หนา ทแี่ ละความรบั ผดิ ชอบของตาํ รวจในสงั คมปจ จบุ นั มขี อบเขตกวา งขวางมากจนมผี กู ลา ว วา ตาํ รวจมหี นา ทเ่ี กยี่ วพนั กบั กจิ กรรมแทบทกุ อยา งในสงั คม ไมว า จะเปน สว นเกยี่ วกบั อาชญากรรมและ ไมเ กยี่ วกบั อาชญากรรม เพอ่ื กาํ หนดใหก ารดาํ เนนิ ชวี ติ ของบคุ คลเปน ไปตามกฎและระเบยี บของสงั คม เปนการกระทําเพอ่ื ใหเกิดความสงบสุขในสังคม หนาที่และภารกิจท่ีหลากหลาย ไมวาในการรักษาความสงบเรียบรอย การสืบสวน สอบสวนคดีอาญา การใหความคุมครองปองกันชีวิตและทรัพยสินของประชาชนหรือการรักษา ความม่ันคงภายในของชาติน้ัน หากตํารวจจะตองปฏิบัติงานโดยลําพังแลวยอมจะทําใหประสบผล สําเร็จไดนอยมาก โดยเฉพาะในเรื่องปญหาอาชญากรรมซึ่งเปนปญหาพื้นฐานที่ทุกคนในสังคม จะตองรวมกันรับผิดชอบในการกําหนดมาตรการหรือแนวทางการแกไขใหอยูในขอบเขตที่เหมาะสม ฉะน้ันงานชุมชนสัมพันธซึ่งตั้งอยูบนพื้นฐานของความรวมมือสนับสนุนระหวางตํารวจ กับประชาชนในการปองกันอาชญากรรม จึงมีความสําคัญอยางย่ิงท้ังในแงปรากฏการณทางสังคม และกระบวนการปฏิบัติ กลาวคือ ในแง»ÃÒ¡¯¡Òó·Ò§Êѧ¤Áอาชญากรรมไดสงผลกระทบ ตอความผาสุกและความปลอดภัยในการดํารงชีวิตประจาํ วนั ของประชาชน อกี ทัง้ ปจจยั อาชญากรรม สวนหนึ่งมีบอเกิดจากความเส่ือมโทรมทางสังคม โดยเฉพาะอยางยิ่งการดํารงรักษาไวซ่ึงความผาสุก ปลอดภัยในสังคมหนึ่งน้ัน ยอมเปนภาระหนาท่ีของสมาชิกทุกคนในสังคมมิไดจํากัดขอบเขตเฉพาะ ตาํ รวจ หนว ยงานในกระบวนการยตุ ธิ รรมใดๆ ซง่ึ เปน เพยี งระบบยอ ยสว นหนง่ึ ในสงั คมสว นรวมเทา นนั้ สวนในแง¡Ãкǹ¡Òû¯ÔºÑμÔเปนที่ยอมรับกันวาในการพยายามสืบสวนติดตามจับกุมหรือแสวงหา ขอ เทจ็ จรงิ แหง คดี ถา ปราศจากความยนิ ยอมรบั รหู รอื ไดร บั ความรว มมอื อยา งแทจ รงิ จากประชาชนแลว ประสิทธิผลในการปองกันปราบปรามอาชญากรรมยอมจะลดนอยลงไป ย่ิงไปกวานั้นถึงแมจะมี กําลังเจาหนาที่ตํารวจ ซึ่งไดรับการอบรมฝกฝนเปนอยางดีเพียบพรอมบริบูรณไปดวยปจจัย การปฏิบัติเพียงใดก็ตาม การรณรงคปองกันปราบปรามอาชญากรรมก็อาจประสบความลมเหลว ลงไดอยางนา เสยี ดาย ถาประชาชนไมใ หความรวมมือกับตาํ รวจ

๗ ดังนั้นความสัมพันธรวมมือระหวางตํารวจกับประชาชน ซึ่งไดแก การแสดงออก ซ่ึงทาทีทัศนคติสนองตอบระหวางตํารวจกับประชาชนในฐานะที่ทั้งสองฝายตางก็เปนผูมีสวนในการ แกไขปญหาอาชญากรรมและปญหาอื่นของสังคมรวมกัน จึงเปนสิ่งท่ีตํารวจจะตองใหความสําคัญ และตระหนักถึงความจําเปน เพราะความสัมพันธรวมมืออันดีระหวางตํารวจกับประชาชนอันเปน องคประกอบสําคัญย่ิงของงานชุมชนสัมพันธจะเปนกุญแจสําคัญนําไปสูความสําเร็จในการปองกัน ปราบปรามอาชญากรรมและการรักษาความสงบสุขของสังคม ฉะน้ันจึงเปนหนาท่ีของตํารวจ ท่ีจะตองแสวงหาวิธีการหรือมาตรการอันเหมาะสมท่ีจะสรางความสัมพันธรวมมืออันดีกับประชาชน ตลอดจนรักษาความสัมพันธที่ดีน้ันไวใหยืนยาวตลอดไป ซ่ึงหากความสัมพันธรวมมือระหวางตํารวจ กบั ประชาชนไมด แี ลว จะกอใหเ กิดผลเสียแกต าํ รวจหลายประการดว ยกนั คือ ๑) ทําใหอาชีพตํารวจเปนท่ีจงเกลียดจงชัง ไมไดรับความเคารพนับถือเทาที่ควร และอาจทําใหตํารวจหมดความภูมิใจในศกั ด์ิศรขี องความเปนผูพทิ ักษสนั ตริ าษฎรได ๒) มีผลกระทบตอการปฏิบัติงานของตํารวจ โดยตํารวจอาจจะไมไดรับความรวมมือ หรือไดรับความรวมมือจากประชาชนนอยมาก ไมวาจะเปนการแจงขาวสารอาชญากรรม หรือการ เปนพยานในคดีอาญาที่เกิดขึ้น ซึ่งสิ่งเหลานี้ยอมกระทบตอประสิทธิภาพในการปองกันปราบปราม อาชญากรรมของตํารวจ ๓) มีผลกระทบตอเจาหนาที่ตํารวจโดยตรง กลาวคือ ตํารวจอาจถูกทํารายหรือตอสู ขัดขวางอันสบื เน่ืองจากประชาชนขาดความเคารพยําเกรงได ๔) มีผลกระทบตอความสงบสุขของชุมชน เพราะหากความสัมพันธระหวางตํารวจ กบั ประชาชนไมด ีแลว ยอมไมสามารถแกไขปญหาอาชญากรรม ตลอดจนการบังคับใชกฎหมายยอ มมี ปญ หาและสง ผลกระทบตอความสงบสุขของชมุ ชนได กลาวไดวา ภารกิจและหนาท่ีความรับผิดชอบของตํารวจจําเปนที่จะตองนํา §Ò¹ªØÁª¹ ÊÑÁ¾Ñ¹¸ มาใชสนับสนุนการปฏิบัติงานใหเปนประโยชน โดยเฉพาะอยางยิ่งในดานการปองกัน ปราบปรามอาชญากรรมและการรกั ษาความสงบเรยี บรอ ยของสงั คม ทงั้ นเี้ พราะงานชมุ ชนสมั พนั ธน นั้ เปนพื้นฐานอยางสาํ คญั ในการสรา งความสัมพันธรว มมืออนั ดีระหวางตาํ รวจกับประชาชน Å¡Ñ É³Ð¢Í§§Ò¹ªØÁª¹ÊÑÁ¾Ñ¹¸ งานชุมชนสัมพันธในหนาท่ีของตํารวจ เปนการนําเอาหลักปรัชญาที่วา “ตํารวจคือ ประชาชนและประชาชนคือตํารวจ” มาใชปฏิบัติและเปนการเนนใหเห็นวาสัมพันธภาพท่ีดีระหวาง ประชาชนกับตํารวจเปนส่ิงท่ีจําเปนเนื่องจากเปนพ้ืนฐานสําคัญท่ีสงผลกระทบตอการปฏิบัติหนาที่ ของตํารวจ ฉะน้นั ตํารวจจึงตอ งธาํ รงรักษาไวซ งึ่ สัมพนั ธภาพอนั ดนี ี้ไวอยา งสม่ําเสมอ จากววิ ฒั นาการ ของตํารวจในระยะแรก บุคคลท่ีทําหนาท่ีตํารวจก็คือประชาชน ตอมาภายหลังจึงไดจัดตั้งตํารวจ เปนทางการเพื่อทําหนาท่ีรักษาความสงบเรียบรอยในสังคมขึ้นโดยเฉพาะ ตํารวจไดรับการพัฒนา

๘ เร่ือยมาจนไดช่ือวาเปนหนวยงานหลักของสังคมในการปองกันและปราบปรามอาชญากรรมไดตาม ลาํ พงั โดยไมจ าํ เปน ตอ งรอ งขอความรว มมอื จากประชาชนเนน การใชย ทุ ธวธิ ตี าํ รวจแบบจารตี ประเพณี ซ่ึงไดแก การตรวจทองท่ี ตูยาม การต้ังจุดตรวจและการระดมกําลังออกปราบปรามอาชญากรรม สําหรับการติดตอสื่อสารกับประชาชน จะเนนเฉพาะในเร่ือง “การประชาสัมพันธ” อันมีเปาหมาย ในการเสริมสรางความเขาใจ ความม่ันใจ และการสนับสนุนของประชาชนท่ีมีตองานตํารวจ ซึ่งเปนการติดตอสื่อสารกับประชาชนในลักษณะทางเดียวเทานั้นจากการใชยุทธวิธีตํารวจแบบ จารีตประเพณีดังกลาว ปรากฏวาการปองกันปราบปรามอาชญากรรมไมไดผลเทาที่ควร ประชาชน มีความหวาดหวั่นท่ีจะตกเปนเหยื่ออาชญากรรมและไดพยายามชวยเหลือตัวเองในเบื้องตน ดังจะพบเห็นท่วั ไปวาบานตองมีการสรางกําแพงสงู ๆ มีเหล็กดัดใสห นาตาง อยางไรกต็ ามในปจจบุ ันนี้ ผูบริหารงานตํารวจไดตระหนักถึงปญหาและความสําคัญของประชาชนท่ีจะตองเขามามีสวนรวมกับ ตํารวจในการแกไ ขปญ หาอาชญากรรมอนั เปนปญ หาสว นรวมของสังคม งานชุมชนสัมพันธจึงเปนแนวคิดท่ีตองการใหประชาชนมีสวนรับรูและเขาใจปญหา ของตํารวจมีสัมพันธภาพอันดีกับตํารวจ และเขามามีสวนรวมสนับสนุนในการปองกันปราบปราม อาชญากรรม ทงั้ นโี้ ดยมเี ปา หมายสดุ ทา ยเพอ่ื ใหเ กดิ ความสงบสขุ ขนึ้ ในชมุ ชน ดงั นน้ั งานชมุ ชนสมั พนั ธ จึงเปนหลักการท่ีสําคัญของตํารวจในการแกไขปญหาอาชญากรรมและปญหาตางๆ อันเกี่ยวกับ ความสงบเรยี บรอยของสังคม อยางไรก็ดี ยังมีความสับสนดานแนวคิดและหลักการเก่ียวกับงานชุมชนสัมพันธอยูบาง ในหมูตํารวจ โดยบางคนคิดวางานชุมชนสัมพันธเปนส่ิงที่ชวยเสริมสรางความสัมพันธระหวางตํารวจ กับชุมชนกลุมนอย บางคนมองวางานชุมชนสัมพันธเปนส่ิงเดียวกับการประชาสัมพันธหรือบางที ก็มองวางานชุมชนสัมพันธเปนสวนหนึ่งของการบริการประชาชนเทาน้ัน แตแทท่ีจริงแลวงาน ชุมชนสัมพันธเปนการดําเนินการอยางเปนกระบวนการ เพ่ือใหตํารวจมีปฏิสัมพันธอันดีกับชุมชน มีความเขาใจในปญหาซึ่งกันและกัน ตลอดจนรวมมือกันในการแกไขปญหาดังกลาว ตามหลักการนี้ จุดเริ่มตนของชุมชนสัมพันธ จึงประกอบดวยสวนสําคัญ ๓ ประการ ท่ีเกื้อกูลและสนับสนุนซ่ึงกัน และกนั คือ ñ) ¡ÒûÃЪÒÊÁÑ ¾Ñ¹¸ (Public Relation) ò) ¡ÒÃãËŒºÃ¡Ô ÒÃá¡‹ªÁØ ª¹ (Public Service) ó) ¡ÒÃà¢ÒŒ ÁÊÕ Ç‹ ¹ÃÇ‹ Á㹡¨Ô ¡ÃÃÁμÒ‹ §æ 㹪ØÁª¹ (Public Participation) ¡ÒûÃЪÒÊÑÁ¾Ñ¹¸ เปนจุดเริ่มตนของงานชุมชนสัมพันธในหนาที่ของตํารวจ เพื่อมุง สรางความเขาใจใหประชาชนไดทราบถึงการดําเนินงานของตํารวจ สรางความม่ันใจใหประชาชน สมรรถภาพตวั บคุ ลากร เคร่อื งมือเครื่องใช และความต้ังใจจริงของตํารวจ และสนับสนุนใหป ระชาชน เปา หมายตา งๆ เชน ขาราชการ นักศกึ ษา นักเรียน สหพนั ธแรงงาน เพือ่ ใหบุคคลแตละกลมุ เหลา นน้ั เขา ใจวตั ถปุ ระสงค นโยบาย วธิ กี าร ปญ หา และขอ จาํ กดั ของตาํ รวจ รวมทงั้ ใหเ กดิ ความมนั่ ใจวา ตาํ รวจ จะรกั ษากฎหมายอยา งมสี มรรถภาพและดว ยความเท่ียงธรรมอยา งแทจ ริง

๙ ¡ÒÃãËŒºÃÔ¡ÒÃá¡‹ªÁØ ª¹ เปน การกระชบั ความสมั พนั ธระหวางตํารวจกบั ประชาชน ซง่ึ จะ เปนการสงเสริมความรวมมือที่ตํารวจจะไดรับจากประชาชนมากย่ิงขึ้น การดําเนินการในการให บริการแกประชาชนน้ันกระทําไดหลายรูปแบบ ท้ังในรูปแบบการนําบริการตางๆ ไปสูประชาชน และในรูปแบบของการใหความชวยเหลือตางๆ ที่ไมขัดตอหนาท่ีของตํารวจ ซึ่งการพิจารณาวาจะใช รูปแบบใดแกป ระชาชนกลมุ ใดนนั้ จะตองพิจารณาความเหมาะสมกับสภาพของแตละทอ งถนิ่ ¡ÒÃࢌÒÁÕʋǹËÇÁ㹡Ԩ¡ÃÃÁμ‹Ò§æ 㹪ØÁª¹ เพ่ือสรางความสัมพันธความคุนเคย ในการทํางานรวมกิจกรรมในชุมชน อาจดําเนินการโดยการเขาไปรวมงานกับสมาคมหรือองคการ ท่ีจัดตั้งขึ้นแลว รวมทั้งประชาชนท่ีรวมกันเปนหมูเหลา ซึ่งการดําเนินการดังกลาวนอกจาก จะเปนการเสริมสรางประสบการณการทํางานรวมกับประชาชนในสาขาวิชาชีพตางๆ แลว ยังเปน วิธีการที่ช้ีนําใหประชาชนหันมาใหความสนใจในปญหาอาชญากรรมซึ่งชุมชนน้ันประสบอยู และเขา มสี วนชวยสนับสนุนตาํ รวจในการแกไขปญ หาดังกลาวตอไปดว ย ÊÃØ» งานชุมชนสัมพันธ ซ่ึงเปนมรรควิธีในการสรางความสัมพันธรวมมืออันดีระหวาง ตํารวจกับประชาชนและสงเสริมใหประชาชนมีสวนรวมมือกับตํารวจในการปองกันตนเองและชุมชน จากปญหาอาชญากรรม ยาเสพติดใหโทษ อุบัติภัยและปญหาอื่นๆ นั้น ปจจุบันเปนที่ยอมรับ วาเปนงานที่มีบทบาทสําคัญในอันท่ีจะสนับสนุนงานดานการรักษาความสงบเรียบรอยและการรักษา ความปลอดภัยในชีวิตและทรัพยสินของประชาชนใหมีประสิทธิภาพเพิ่มมากขึ้น เนื่องจาก หากปราศจากความพยายามมากเพียงใดก็ตาม การปองกันปราบปรามอาชญากรรมและการรักษา ความสงบเรียบรอยของชุมชน ก็จะไมไดผลสมบูรณเต็มที่เพราะประชาชนที่รวมตัวเปนชุมชนน้ัน เปน ทรพั ยากร หรอื พลงั แฝงทจี่ าํ เปน และมคี า มากทส่ี ดุ ทจี่ ะเพมิ่ ประสทิ ธภิ าพในการปฏบิ ตั งิ านของตาํ รวจ หลักการและแนวทางของงานชุมชนสัมพันธน้ัน หากผูบริหารงานของหนวยใดนํามาใช อยางเหมาะสมแกสภาพปญหาและความตองการของประชาชนในทองท่ีของตนและเจาหนาที่ ผูปฏิบัติงานไดมีความรูและความเขาใจ เทคนิคการปฏิบัติ ตลอดจนผูบังคับบัญชาใหความสนใจ ในการที่จะเสริมสรางความเขาใจ ทัศนคติ ความศรัทธา ความเชื่อมั่น และความเขาใจอันดีระหวาง ตํารวจกับประชาชนจะเขามาสนับสนุนหรือมีสวนรวมในการปองกันปราบปรามอาชญากรรม และรักษาความสงบเรียบรอยของสังคม อันเปนเปาหมายสูงสุดของสํานักงานตํารวจแหงชาติ ไดอ ยางแนนอน งานชมุ ชนสมั พนั ธใ นหนา ทต่ี าํ รวจเปน การนาํ แนวคดิ ทวี่ า ตาํ รวจคอื ประชาชน ประชาชน คือตํารวจ มาเปนหลักในการปฏิบัติงาน โดยเนนสัมพันธภาพท่ีดีระหวางประชาชนกับตํารวจ และสง เสรมิ ใหป ระชาชนมสี ว นรว มมอื กบั ตาํ รวจในการปอ งกนั ตนเองและชมุ ชนจากปญ หาอาชญากรรม ยาเสพติด อุบตั ภิ ยั และปญหาอ่ืนๆ เพ่ือเปา หมายใหเ กิดความสงบสุขในชมุ ชน/สังคมนน่ั เอง ซ่ึงงานชุมชนสมั พนั ธใ นหนาท่ีตํารวจจงึ ประกอบดวย ๓ ประการ เกอ้ื หนุนกนั ไดแก ๑. การประชาสัมพนั ธ ๒. การใหบริการแกชุมชน ๓. การเขารวมกจิ กรรมในชมุ ชน

๑๐ เสียสละ สรางศรัทธา รูปญหาของชาวบาน มีผลงานใหเห็น ดีเดนในพฤติกรรม สัมพันธภาพ เปนท่ีนับถือ ไดรบั ความรว มมอื จากประชาชน บรรลผุ ลความสงบสขุ ของชุมชน

๑๑ ÊÃ»Ø การตาํ รวจชมุ ชนสมั พนั ธเ ปน ปรชั ญาของการตาํ รวจยคุ ใหมบ นพน้ื ฐานของความเชอื่ ทว่ี า “การท่ีตาํ รวจกับประชาชนทาํ งานรวมกันโดยใชความคิดริเริ่มสรางสรรค ยอมที่จะสามารถแกปญหา ตางๆ ท่ีเก่ียวของกับอาชญากรรม ความรูสึกหวาดกลัวจากภัยอาชญากรรม ตลอดจนสภาพความ ไรระเบียบและความเส่ือมโทรมทางสังคมและทางกายภาพในชุมชนตางๆ ได การท่ีจะบรรลุ วัตถุประสงคดังกลาวไดนั้น หนวยงานตํารวจจะตองเสริมสรางความสัมพันธอันดีกับสุจริตชนที่อยู อาศัยในชุมชนน้ันๆ โดยเปดโอกาสใหเขามามีสวนรวมแสดงความคิดเห็น เสนอแนะในการจัดลําดับ ความสําคัญเรงดวนของปญหา และรวมพัฒนาสภาพความเปนอยูโดยรวมของชุมชน” ซึ่งเทากับ เปนการเปลี่ยนปรัชญาในการทํางานจากเดิมท่ีใชมาตรการต้ังรับดวยการไปถึงท่ีเกิดเหตุ อยา งรวดเร็วเพือ่ ระงบั เหตุ มาเปน การใชม าตรการเชิงรุกที่เนนการแกปญหาตา งๆ ในชมุ ชน ปรชั ญา การตํารวจชุมชนสามารถสังเกตไดจากการท่ีหนวยงานตํารวจปรับยุทธศาสตรในการทํางานใหม เพ่ือนําทฤษฎีการตํารวจชุมชนไปสูการปฏิบัติ อาทิ การกําหนดหนาที่การงานของตํารวจสายตรวจ โดยไมตองทํางานภายในรถยนตสายตรวจท่ีรอรับฟงคําสั่งทางวิทยุตํารวจใหไประงับเหตุตลอดเวลา เพื่อใหสายตรวจมีเวลาทํางานมากขึ้น สามารถสัมผัสกับประชาชนภายในเขตพื้นที่รับผิดชอบของ ตนเองไดโดยตรงอยา งใกลชดิ สมาํ่ เสมอทุกวัน การใหเ จา หนาท่ีตํารวจมพี ้นื ท่ีรบั ผิดชอบในการทาํ งาน ซงึ่ จะทําใหเกิดความรูส ึกเปน เจา ของพื้นที่ โดยเจา หนา ทต่ี ํารวจชุมชนสามารถเขา ถงึ รจู ัก และสัมผสั โดยตรงอยางใกลชิด สม่ําเสมอกับประชาชนในชุมชน อันจะนําไปสูความรูสึกเช่ือมั่นไววางใจตอ เจาหนาที่ตํารวจชุมชน ซึ่งมีฐานะเปนผูตอบแทนของหนวยงานตํารวจประจําชุมชนนั้นๆ มีหนาที่ ประสานงานกับหนวยงานท่ีเก่ียวของทุกฝายในการแกไขปญหาความเดือดรอนตางๆ ของชุมชน เจาหนาท่ีตํารวจชุมชนจะตองรับฟงความคิดเห็นและรวบรวมขอเสนอแนะนํามาวิเคราะหจัดลําดับ ความสาํ คญั เรง ดว นในการทาํ งานใหต รงกบั ความตอ งการของชมุ ชน อนั จะนาํ ไปสกู ารเขา มามสี ว นรว ม และใหความรวมมือในการทํางานของตํารวจ ดังน้ันการตํารวจชุมชนจึงตองมีการเปลี่ยนปรัชญา และมุมมองในการคิดเกี่ยวกับภารกิจของหนวยงานตํารวจและมุงม่ันที่จะเปลี่ยนแปลงแนวทางการ ทํางานตามปรัชญาการตํารวจชุมชนอยางจริงจัง การตํารวจชุมชนเสนอแนวทางการทํางานใหม ซ่ึงเนนการตํารวจภายใตรูปแบบของการกระจายบริการสูระดับชุมชน (Decentralized) และถึง ประชาชนเปนรายบุคคล (Personalized) โดยใหโอกาสประชาชนทุกคนไดเขามามีบทบาท ในกระบวนการทาํ งานของตาํ รวจ ¡Ô¨¡ÃÃÁ·ŒÒº· ใหนักเรียนอธิบายลักษณะของงานชมุ ชนสัมพันธใ นหนา ทีข่ องตาํ รวจมาพอสงั เขป

๑๒

๑๓ º··èÕ ò á¹Ç¤´Ô áÅзÄÉ®Õตาํ ÃǨªÁØ ª¹ ÇμÑ ¶Ø»ÃÐʧ¤ เพื่อใหน ักเรยี นทราบเก่ียวกบั แนวคิดและทฤษฎีตํารวจชมุ ชน หลกั การสาํ คญั ของตํารวจ ชมุ ชน หลกั การตํารวจผูรบั ใชชมุ ชน ความแตกตา งระหวา งตํารวจชมุ ชนกบั ตาํ รวจชมุ ชนสมั พันธ ตํารวจชุมชน หมายถึง “หลักการการทํางานของตํารวจ ซ่ึงสงเสริมสนับสนุนแกตนเหตุ เพ่ือลดปญหาอาชญากรรม ปญหาความไมเปนระเบียบของชุมชนโดยเทคนิคการแกตนเหตุปญหา ดว ยความรว มมือระหวางตาํ รวจและชุมชน เปนแนวคิดเริ่มตนจาก à«ÍÏâÃàºÔÃμ ¾ÕÅ ผูกอต้ัง ตํารวจมหานครลอนดอน หรือ สกอตแลนดยารด เจาของคําพูดท่วี า “ตําÃǨ¤×Í»ÃЪҪ¹ »ÃЪҪ¹¤×Íตาํ ÃǨ” (The Police are the public and the public are the police) แนวคดิ และหลักการทาํ งานของตํารวจผรู บั ใชชุมชน คือแนวคิดและหลักการทํางานใหมของตํารวจเพ่ิมเติมจากการทํางานแบบเดิม ที่มุงเพียง มีสายตรวจปอ งกัน/แกไ ขเหตุรา ยและสบื สวนจบั กุมผกู ระทําความผิด เทา นนั้ การตํารวจชุมชนเปนการแกไขปญหาเชิงกลยุทธ เพ่ือปองกันและควบคุมอาชญากรรม และลดความหวาดกลัวภัยอาชญากรรม ซงึ่ มสี าระสาํ คัญ ๔ ประการ ไดแก ๑. การขยายขอบเขตหนาที่ความรบั ผิดชอบของงานตํารวจใหก วางขวางขน้ึ ๒. การใหค วามสาํ คญั อยา งเนน หนกั ในการตดิ ตอ สมั พนั ธก นั ระหวา งตาํ รวจกบั ประชาชน อยางใกลชดิ ลึกซึ้ง สมํ่าเสมอ และตอเน่อื งตลอดไป ๓. การใหค วามสนใจเพมิ่ มากขน้ึ เกย่ี วกบั ยทุ ธศาสตรใ นการแกไ ขปญ หา และการปอ งกนั อาชญากรรม ๔. ความพยายามท่ีจะปรับปรุงโครงสรางการบริหารงานของตํารวจ เพื่อกระจาย การใหบริการ และการวางแผนระดบั ชุมชนใหด มี ากยง่ิ ข้นึ ËÅÑ¡¡ÒÃสํา¤Ñޢͧ¡ÒÃตําÃǨªÁØ ª¹ หลกั การสาํ คญั ของการตํารวจชุมชนประกอบดว ยหวั ขอ ใหญๆ ๒ ขอ ¢ŒÍáá ตาํ รวจเปน หุนสว นกบั ประชาชนเกาะตดิ พ้นื ทีอ่ ยางท่วั ถึง ¢ÍŒ ·ÊèÕ Í§ ตํารวจนําชุมชนและหนวยงานอื่นแกตนเหตุอาชญากรรมหรือความไมเปนระเบียบ ในชมุ ชน หลกั การสาํ คัญของการตาํ รวจชุมชน ๒ ขอ ดงั กลา ว แยกยอ ยได ñð ËÅ¡Ñ ¡Òà ดงั นี้ ñ. ¡ÒÃนําËÅÑ¡¡ÒÃตําÃǨªØÁª¹à»š¹á¹Ç¤Ô´ËÃ×Í¡ÅÂØ·¸ËÅѡ㹡ÒÃทํา§Ò¹ (Core Strategy) ท่ีตํารวจทุกคนในองคกรหรือหนวยตํารวจจะตองนําไปใชเปนหลักในการทํางาน ตั้งแตหัวหนาหนวยหรือผูบังคับบัญชาทุกระดับช้ันจนถึงตํารวจทุกฝายทุกแผนก (ไมใชมีความคิด

๑๔ วาเฉพาะตํารวจชุดชุมชนมวลชนสัมพันธเทานั้นที่ตองมีความสัมพันธที่ดีกับชุมชน แตพนักงาน สอบสวนที่เปนรอยเวรสอบสวนหรือตํารวจสายตรวจไมสนใจรับฟงแกไขปญหาความเดือดรอน ของประชาชน โดยเฉพาะอยางย่ิงเม่ือมาแจงความ) การจะแสดงออกวาหนวยตํารวจใดนําแนวคิด ตาํ รวจผูรับใชชุมชนไปเปนแนวคิดหลักในการทาํ งานหรือไม ใหดูจากการกาํ หนดวิสัยทัศน คานิยม ของหนวยวามีการกําหนดแนวคิดหลักในการทํางานรวมมือกับประชาชนหรือใหประชาชนศรัทธา หรือใชพลังมวลชนมารวมแกปญหาอาชญากรรมหรือไม หรือมีนโยบายยุทธศาสตรในการนํา หลักการตํารวจชุมชนทั้ง ๑๐ ขอนี้ ไปกําหนดหรือนําไปใชเปนหลักทํางานหรือไม งานตํารวจผูรับใช ชุมชนไมใชโครงการช่ัวคราวท่ีหมดเวลาหรือหมดเงินงบประมาณแลวเลิกทํา เชน โครงการปราบโจร ฤดูแลงหรือโครงการนําตํารวจไปทําบุญรวมกับประชาชนทุกวันพระ เปนตน แตเปนหลักการทํางาน สําคญั ที่ตองทาํ ตลอดไป จึงจะเปน “ตํารวจชุมชน” ò. ¡ÒáÃШÒÂอํา¹Ò¨ãËตŒ าํ ÃǨ¼»ÙŒ ¯ÔºμÑ §Ô Ò¹ (Decentralized) ตํารวจสายตรวจหรอื ตํารวจท่ีทํางานสัมผัสกับประชาชน เชน สายตรวจตําบลหรือตํารวจท่ีรับผิดชอบพ้ืนที่จะตองไดรับ การกระจายอํานาจหรือมีอํานาจในการนําเสนอ ในการตัดสินใจ ในการแกไขปญหาตางๆ รวมกับ ชมุ ชนใหไ ดม ากทส่ี ดุ แทนวธิ กี ารทาํ งานแบบเดมิ ทอ่ี าํ นาจการตดั สนิ ใจแกไ ขปญ หาตา งๆ อยทู สี่ ว นกลาง เชน ปจจุบันหนวยงานตํารวจไทยมอบอํานาจใหหัวหนาสถานีตํารวจมีอํานาจมากข้ึนกวาเดิมมาก เชน การสั่งคดกี ารปลอ ยชั่วคราว การอนุมัตใิ หข า ราชการตาํ รวจเดนิ ทางไปราชการ เปน ตน ó. ¡ÒÃà¡ÒÐμÔ´¾é×¹·èÕáÅСÃШÒ¤ÇÒÁÃѺ¼Ô´ªÍºãËŒตําÃǨáμ‹Åо×é¹·Õè (Fixed Geographic & Accountability) ในระบบการตาํ รวจชุมชน ตาํ รวจทกุ คนไมว า สายตรวจรถยนต สายตรวจรถจกั รยานยนต สายตรวจตาํ บลหรอื ตาํ รวจประจาํ ตยู าม ฝา ยอาํ นวยการหรอื ผบู งั คบั บญั ชา ระดับตางๆ จะไดรับมอบการกระจายอํานาจใหแบงรับผิดชอบพื้นท่ีเปนระยะเวลานานๆ เชน จะไมเปลี่ยนสายตรวจแตละผลัดหรือแตละเขตบอยจนทําใหตํารวจสายตรวจไมมีความคุนเคย หรือ ชาวบาน “ไมเชื่อใจ” หรือเห็นตํารวจเปนคนแปลกหนา โดยควรจัดตํารวจแบบ “เกาะติดพื้นท่ี” การแบงมอบพ้ืนทีห่ รอื เขตตรวจ ยดึ ถือชมุ ชนเปน หลักมากกวา สถิติคดี ô. 㪌¾Åѧ¤ÇÒÁËÇÁÁ×ͧ͢»ÃЪҪ¹áÅÐÍÒÊÒÊÁѤà (Volunteers) ในระบบการ ตาํ รวจชมุ ชน มงุ เนน ใหม กี ารใชค วามรว มมอื จากประชาชนในรปู ของการเปน อาสาสมคั รในรปู แบบตา งๆ ตามที่ชุมชนหรือในพื้นที่ตนทุนทางสังคมหรือมีการจัดตั้งหรือมีความเหมาะสม ตํารวจมีหนาที่ให ความรแู ละสรา งความรว มมอื กาํ หนดวธิ กี ารจดั ตง้ั เพอ่ื ประชาชนไดม าชว ยเหลอื งานปอ งกนั อาชญากรรม และแกไ ขความไมเ ปน ระเบยี บของชมุ ชนตามความเหมาะสม ซงึ่ จะทาํ ใหต าํ รวจมเี วลาไปทาํ งานปอ งกนั ปราบปรามอาชญากรรมอ่ืนไดมากขึน้ รูปแบบของอาสาสมัครจะตางไปในแตละพ้ืนที่ชุมชน บางแหงอาจจะเปนการใช อาสาสมัครที่มีหนวยงานอื่นจัดตั้งไวแลวหรือตํารวจจัดต้ังขึ้นเอง แลวแตความเหมาะสมของพ้ืนที่ และชุมชนและความพรอมของสภาพชุมชน เชน อาสาสมัครตํารวจชุมชน (ตชต.) สมาชิกแจงขาว

๑๕ อาชญากรรม เหยี่ยวเวหา อาสาจราจร ตาํ รวจบา น สายตรวจประชาชน สมาชิกกภู ัย สมาชกิ ชมรม เพือ่ นบานเตือนภยั อาสาสมัครปองกันภยั ฝา ยพลเรอื น (อปพร.) และลูกเสอื ชาวบาน เปน ตน õ. 㪌¼ÙŒÊ¹ÑºÊ¹Ø¹ (Enhancer) ในระบบการตํารวจชุมชน ตํารวจจะตองหา ความรวมมือในการสนับสนุนงานตํารวจจากชุมชนและองคกรปกครองในพื้นที่ไมเฉพาะงานหลัก คือการปองกันอาชญากรรมหรือการเปนอาสาสมัครในการปองกันอาชญากรรมเทานั้น แตในระบบ ตํารวจชุมชนหนวยตํารวจตอ งแสวงหาทรพั ยากรจากชุมชนมาชว ยเหลืองานตาํ รวจอื่นๆ เชน การจดั อาสาสมัครชวยแจงขาวเว็บไซตลามก การใหประชาชนเปนอาสาสมัครประชาสัมพันธชวยเหลือ บริการผูมาแจงความท่ีสถานีตํารวจ การจัดอาสาสมัครชว ยรับโทรศพั ทที่ศนู ยวิทยุ การจัดอาสาสมคั ร ลงขอมูลสถิติคดี การจัดคณะกรรมการหาทุนชวยเหลือเหย่ืออาชญากรรม และการรับการสนับสนุน งบประมาณจากชมุ ชนหรอื ทอ งถ่นิ เพือ่ ชว ยเหลอื งานตาํ รวจในดานตางๆ ö. ¡Òú§Ñ ¤ºÑ 㪡Œ ®ËÁÒÂ໹š à¤ÃÍ×è §ÁÍ× á¡»Œ Þ˜ ËÒªÁØ ª¹ (Law Enforcement) งานการ ตํารวจชุมชนยังถือวาการสืบสวนจับกุมคนรายเปนเครื่องมือสําคัญในการแกไขปญหาอาชญากรรม และปญหาความไมเปนระเบียบในชุมชน โดยเนนการจับกุมเพื่อแกปญหาที่ถือเปนความเดือดรอน ของชุมชนเปนลําดับแรกสุด และตํารวจมีหนาที่ในการรักษาความสมดุลระหวางการบังคับใช กฎหมายหรือการจับกุมกับความรวมมือของชุมชนในการแกไขตนเหตุของปญหาอาชญากรรม หรือความไมเปนระเบียบของชมุ ชน ÷. ์¹»‡Í§¡Ñ¹»˜ÞËÒÍÒªÞÒ¡ÃÃÁÁÒ¡¡Ç‹ÒÃÍãËŒà¡Ô´àËμØ (Proactive Crime Prevention) การตํารวจชุมชนมุงเนนในการทํางานเพื่อปองกันไมใหอาชญากรรมเกิดมากกวา การรอใหอาชญากรรมเกิดแลวจึงคิดติดตามจับกุมคนรายเพ่ือฟองศาล กิจกรรมสวนใหญของตํารวจ ที่ทํารวมกับชุมชน คือ สนับสนุนใหชุมชนมีความเขมแข็งในการปองกันอาชญากรรมดวยชุมชนเอง โดยใชเทคนิคแกตนเหตุปญหาการควบคุมอาชญากรรมจากสภาพแวดลอม การจัดระบบเพื่อนบาน เตือนภัยหรือจัดสายตรวจประชาชน เปนตน เพื่อมุงเปาประสงคในการลดอาชญากรรม และความหวาดกลัวภัยอาชญากรรม ø. ãªàŒ ·¤¹¤Ô á¡»Œ Þ˜ ËÒ (Problem Solving) ตาํ รวจสมาชกิ ชมุ ชนและหนว ยงานอนื่ ๆ ทํางานรวมกัน เพ่ือกําหนดตนเหตุของปญหาอาชญากรรมที่เกิดข้ึนในชุมชน หรือปญหา ความไมเปนระเบียบในชุมชน (Scanning) แลววิเคราะหสาเหตุของปญหา (Analysis) แสวงหา แนวทางในการแกไ ขปญ หา (Response) ดาํ เนนิ การแกไ ขปญ หา แลว ประเมนิ ผล (Assessment) เทคนคิ ในการแกป ญ หานเี้ ปน การระดมความรว มมอื ระหวา งตาํ รวจกบั ชมุ ชน เปน การคดิ แกป ญ หานอกกรอบ ความคิดการทํางานแบบเดิมของตํารวจท่ีถือวาการสืบสวนจับกุมคนรายไดก็นับเปนการบรรลุ ภารกิจแลว แตถาตาํ รวจมีแนวคิดและทํางานตามความเชื่อแบบเดิม ปญหาอาชญากรรมหรือ ความเดอื ดรอ นของชมุ ชนกจ็ ะกลบั มาอกี เพราะ¡ÒèºÑ ¡ÁØ ¤¹ÃÒŒ Âไมใ ชก ารแกμ ¹Œ àËμ¢Ø ͧ»Þ˜ ËÒทแี่ ทจ รงิ

๑๖ การใชเ ทคนคิ แกป ญ หาลกั ษณะนคี้ วรถอื เปน หลกั การสาํ คญั เพราะทผี่ า นมาประเทศไทย เคยใชชุดชุมชนมวลชนสัมพันธเขาไปสรางความสัมพันธท่ีดีระหวางตํารวจกับประชาชนไดแลว แตไมไดนําชุมชนมาระดมความรวมมือกับตํารวจ ในการแกไขปญหาอาชญากรรมหรือ ความเดอื ดรอ นของชมุ ชน ù. ¡ÒÃ໚¹ËŒ¹Ø ÊÇ‹ ¹áÅÐÊÌҧ¤ÇÒÁÃÇ‹ ÁÁÍ× ÃÐËÇ‹Ò§ตําÃǨáÅЪÁØ ª¹ (Partnerships) ในระบบตํารวจชุมชน ประชาชนในชุมชนคือหุนสวนของตํารวจในการรวมรับผิดชอบปองกัน อาชญากรรมหรือปญ หาความไมเ ปนระเบยี บในชุมชน (ไมใ ชเ ปนปญ หาของตํารวจฝา ยเดียว) ตาํ รวจ และประชาชนในชมุ ชนตอ งรว มกนั สาํ รวจปญ หาและความตอ งการของชมุ ชนเกย่ี วกบั ความเดอื ดรอ น หรือความหวาดกลัวภัยอาชญากรรมและใหชุมชนรวมใชเทคนิคแกปญหาเพ่ือรวมแกตนเหตุปญหา ความเดือดรอนจากอาชญากรรมดังกลาว และตํารวจตองสรางความรวมมือหรือเปนแกนนําในการ ระดมทรัพยากร/ความรวมมือ หรือใหประชาชนรวมเปนอาสาสมัครเพื่อดําเนินกิจกรรมปองกัน อาชญากรรมไดดวยตัวชุมชนเอง ñð. ตําÃǨμŒÍ§ºÙóҡÒáѺ˹‹Ç§ҹ·Õèà¡èÕÂÇ¢ŒÍ§ (Integration) ในการบังคับใช กฎหมายหรือแกไขปญหาท่ีเก่ียวของกับการปองกันโดยเฉพาะการแกที่ตนเหตุของปญหา (ไมใช เพียงแตการจับคนราย) หลายกรณี ตํารวจไมมีอํานาจหนาที่โดยตรงจะเขาไปจัดการได เชน หอพัก ที่เปนแหลงม่ัวสุมของวัยรุนติดยาเสพติด เจาหนาที่พัฒนาสังคมและทรัพยากรมนุษยหรือ ประชาสงเคราะหม หี นา ทตี่ ามกฎหมายโดยตรงในการจดั ระเบยี บ หรอื การตดิ ตงั้ ไฟฟา สอ งสวา งบรเิ วณ ท่ีเกิดเหตุชิงทรัพยหรือขมขืนเสมอๆ เปนอํานาจหนาที่ขององคกรปกครองสวนทองถ่ิน การถอน ใบอนุญาตใหบุคคลท่ีมีพฤติการณลักเล็กขโมยนอย มีและใชอาวุธปน เปนอํานาจของนายทะเบียน อาวุธปนคือนายอําเภอทองที่(ตางจังหวัด) การอนุญาตใหรถเรขายสุราตามงานเทศกาล หรืองานร่ืนเริงตางๆ ที่เปนตนเหตุใหวัยรุนซื้อสุราไดทุกเวลานําไปสูเหตุทํารายรางกายเปนอํานาจ ของสรรพสามิต รถที่หายสวนมากเปนรถจักรยานยนตใหมที่ยังไมไดรับปายทะเบียนจากหนวยงาน กรมการขนสงทางบก และสถานที่ที่หายมากสุดคือตลาดนัด ท่ีฝายพาณิชยจังหวัดมีอํานาจ กําหนดเงือ่ นไขอนญุ าตใหเปด ตลาดนัดไดด ังนเ้ี ปน ตน »¨˜ ¨ÑÂÊÙ¤‹ ÇÒÁสาํ àÃ稢ͧ¡ÒÃตําÃǨªÁØ ª¹ การจะรูวาหนว ยตาํ รวจใดเปน “ตํารวจชมุ ชน” เทาใด หรอื วัดระดับของการนาํ หลกั การ ตํารวจผูรับใชชุมชนไปใชหรือวัด “¤ÇÒÁ໚¹μíÒÃǨªØÁª¹” มีเกณฑในการวัดจากการทํางาน ของตาํ รวจ ๕ ระดับ ¨Ò¡¹ÍŒ Âä»ËÒÁÒ¡ คือ ๑. ตาํ รวจสนใจชุมชน เฉพาะเวลาประชาชนแจง ความเทา นั้น ๒. ตาํ รวจแนะนําการปอ งกนั อาชญากรรมแกชมุ ชน ๓. ประชาชนแจงขาวสารแกตํารวจเสมอ ๔. ตาํ รวจนําชาวบานรว มคิดรวมทําแกปญ หาชมุ ชน ๕. ชมุ ชนปองกันอาชญากรรมดวยชมุ ชนเองโดยตํารวจเปนแกน/สนับสนนุ

๑๗ หนวยงานอ่ืนก็เร่ิมท่ีจะเห็นความสําคัญของชุมชนและมุงสงเสริมใหชุมชนเขมแข็ง เชน กระทรวงยุติธรรมไดเร่ิมนําหลักการยุติธรรมสมานฉันท (Restorative Justice) และการยุติธรรม ชมุ ชน (Community Justice) เปน ตน มาใชใ นชมุ ชน ซงึ่ ลว นแลว แตส อดรบั หรอื เปน แนวทางเดยี วกบั การตํารวจชุมชนทั้งส้ิน และหลักการของการตํารวจชุมชนนี้ยังสอดรับกับแนวคิดชุมชนเขมแข็ง พลังแผนดินตอตานยาเสพติด หรือแมกระทั่งแนวทางเศรษฐกิจพอเพียงซ่ึงทุกแนวคิดมีวัตถุประสงค ใหครอบครัว/ชุมชนมีความสามารถในการพึ่งพาตนเองได ดังนั้นตํารวจก็สามารถท่ีจะใชเครือขาย เหลา น้เี ปนฐานในการทาํ งานการตาํ รวจชมุ ชนไดดวย ในระบบตํารวจชุมชนตํารวจตองบูรณาการกับหนวยงานท่ีจะแกไขสวนที่เปน “μŒ¹àËμØ” ทําใหเกิดปญหาสังคม นําไปสูอาชญากรรมหรือปญหาความไมเปนระเบียบของชุมชน โดยการ จดั ระเบียบสังคมใหด ขี ้ึน กลาวโดยสรุป ปรัชญาการตาํ รวจชุมชนเปนปรัชญาในการทํางานแนวใหมบนพื้นฐาน ของความเช่ือที่วา การที่ตาํ รวจกับชุมชนสราง “พันธมิตรในเชิงหุนสวน” (partnerships) ในการ ทาํ งานรว มกนั ดว ยความไววางใจตอ กัน (trust) โดยใชความริเรม่ิ สรา งสรรคใ หมๆ ยอ มสามารถแกไ ข ปญหาอาชญากรรมตางๆ รวมทั้งความรูสึกหวาดกลัวภัยอาชญากรรม สภาพความไรระเบียบ/ ความเสือ่ มโทรมทางสังคมและทางกายภาพในชุมชน นอกจากนน้ั หลุยส ราดิเลท (Louis Radelet) และเดวิด คารเ ตอร (David L. Carter) ไดว จิ ัยพบวาการตาํ รวจผูรบั ใชชุมชนจะประสบผลสําเรจ็ หรอื ไมนั้น ยอมขน้ึ อยกู ับปจ จยั ดงั ตอไปนี้ ñ. คําá¶Å§ÀÒáԨ หนวยงานตํารวจมีคําแถลงภารกิจที่ชัดเจนหรือไม ไดตระหนักถึง พันธมิตรเชิงหนุ สว นระหวา งตาํ รวจกบั ชุมชนหรอื ไม ò. ¡ÒáÃШÒÂอํา¹Ò¨ เจาหนาท่ีตํารวจชุมชนไดรับมอบอํานาจในการพิจารณาแกไข ปญ หาชมุ ชนมากนอยเพียงใด ó. ¡ÒÃᡌ䢻˜ÞËÒ การตรวจทองที่ของสายตรวจเปนการตรวจลาดตระเวนไปตาม สถานท่ีตางๆ หรือเปนการตรวจเพ่ือมุงแกไขปญหา ในวันหนึ่งๆ ตํารวจสายตรวจตระเวนไปตาม ถนนหนทางเพอื่ รอวทิ ยุแจงใหระงบั เหตุ หรอื ใชเ วลาสวนใหญใ นการแกไ ขปญหา ô. ¡ÒÃÁÕʋǹËÇÁ¢Í§ªØÁª¹ ตํารวจไดพัฒนาเคร่ืองมือหรือกลไกใหชุมชนไดแสดง ความคิดเห็นเก่ียวกับปญหาท่ีเกิดขึ้นในชุมชน เครื่องมือหรือกลไกเหลาน้ีประชาชนผูอยูอาศัย ในชมุ ชนทราบหรอื ไม ประชาชนหรอื ผแู ทนชมุ ชนสามารถเขา มสี ว นในกระบวนการวางนโยบายหรอื ไม ผูบริหารใหความสนใจมารวมประชุม/พบปะกับประชาชนหรือผูแทนชุมชนบางหรือไม หรือปลอย ใหเปน หนา ที่ของเจาหนา ท่ีตาํ รวจชุมชนเทา นัน้ õ. ·Ñȹ¤μÔ·èÕตําÃǨÁÕμ‹Í»ÃЪҪ¹ เจาหนาที่ตํารวจท่ีปฏิบัติหนาท่ีอยูบนสถานีตํารวจ จะตองมีทัศนคติท่ีดีตอประชาชน กรณีรับแจงความทางโทรศัพท เจาหนาที่ตํารวจจะตองชี้แจง แกผูแจงใหรับทราบถึงแนวทางการปฏิบัติท่ีเปลี่ยนแปลงไป เจาหนาที่ตํารวจจะตองมีความรูสึก ÂÍÁÃѺประชาชนในชุมชน

๑๘ ö. Ãкº¡ÒèѴ¡Òà หนวยงานตํารวจจะตองเปล่ียนแปลงรูปแบบการจัดการให สอดคลองกับปรัชญาการตํารวจ การบังคับบัญชาระดับตางๆ จะตองไมเปนอุปสรรคตอการทํางาน มีการปรับบทบาทหนาท่ีของสายตรวจตํารวจใหสามารถทํางานรวมกับชุมชนในการแกไขปญหาได สรางระบบการประสานงานกันระหวางเจาหนาท่ีตํารวจชุมชนท่ีรับผิดชอบพื้นท่ีปฏิบัติการ กับสายตรวจปกติ ไดมีการปรับปรุงโครงสรางการบริหารใหสอดคลองกับภารกิจ หนวยงานตํารวจ จะตองสงเสรมิ และสนบั สนนุ ใหเกิดบรรยากาศในการทาํ งานรวมกบั ชมุ ชนอยา งจริงจัง ÷. ¡ÒûÃÐàÁÔ¹¼Å¡Òû¯ÔºÑμÔ§Ò¹áÅСÒÃãËŒÃÒ§ÇÑÅ จะตองมีการปรับปรุงระบบ การประเมินผลการปฏิบัติงาน โดยวัดจากคุณภาพชีวิตของชุมชนที่ดีขึ้น มิใชวัดจากสถิติตัวเลข การจับกุมหรือการออกใบสั่งจราจร พัฒนาระบบการใหรางวัลและประกาศชมเชยผูมีผลงานดี เนนการมอบหมายหนา ทค่ี วามรบั ผดิ ชอบพืน้ ทีท่ าํ งานระยะยาวเพอ่ื ใหรจู ักชุมชน ø. ¡Òýƒ¡ÍºÃÁ จัดฝกอบรมเจาหนาที่ตํารวจชุมชนใหมีความรูที่จําเปนและเก่ียวของ กบั การแกไ ขปญ หาของชุมชน หนว ยงานท้ังภาครัฐบาลและภาคเอกชนทเี่ กยี่ วของในการแกไขปญ หา ù. ¡ÒÃกาํ ˹´à¢μ¾¹×é ·ÃèÕ ºÑ ¼´Ô ªÍº การพจิ ารณากาํ หนดชมุ ชนเปา หมายเพอ่ื มอบหมาย พ้ืนที่รับผิดชอบใหกับเจาหนาท่ีตํารวจชุมชนตามสภาพความเปนจริงของชุมชน มิใหเปนอุปสรรค ตอ การทํางานรว มกนั ระหวางเจาหนาท่ีตํารวจชุมชนกับชมุ ชนเปาหมาย ñð. ਌Ò˹ŒÒ·Õè·ÕèÁÒ¨Ò¡¡ÒÃàÅ×Í¡μéѧ½†Ò¡ÒÃàÁ×ͧ มีความเขาใจเกี่ยวกับปรัชญา การตํารวจชุมชนหรือไม และใหก ารสนบั สนนุ มากนอ ยเพียงใด ññ. »ÃѪÞÒ㹡ÒÃทํา§Ò¹ËÃ×Í໚¹à¾Õ§â»Ãá¡ÃÁ¾ÔàÈÉ การนําปรัชญาการตํารวจ ชุมชนมาใชน้ัน นํามาใชเปนปรัชญาการทํางานของหนวยงานตํารวจทุกฝาย หรือเปนเพียงโปรแกรม พเิ ศษของหนว ยตาํ รวจชมุ ชนสมั พนั ธ/ หนว ยปอ งกนั อาชญากรรมเทา นน้ั หากนาํ มาใชเ ฉพาะหนว ยยอ ย โอกาสท่ีจะสําเร็จเปนไปไดยาก กรณีมีการประชุมรวมกับผูแทนชุมชน เพื่อวิเคราะหปญหา หรือกําหนดแนวทางแกไ ขปญหา เปนความรบั ผิดชอบของทกุ ฝา ยที่จะตอ งเขา รวม ñò. Ê×èÍÁÇŪ¹ ทาทีของส่ือมวลชนตอหนวยงานตํารวจในการนําปรัชญาการตํารวจ ผูรับใชชุมชนมาใชแกไขปญหาอาชญากรรมเปนอยางไร ส่ือมวลชนพิจารณาผลการทํางานของ ตํารวจจากดัชนชี ว้ี ัดตัวใด สถิตอิ าชญากรรม ผลการจบั กมุ หรือสภาพความเปนอยขู องชมุ ชนท่ีดีขึน้ ñó. ¡ÒÃàÅ×Í¡ÃٻẺ¢Í§¡ÒÃตําÃǨªØÁª¹·Õèáμ¡μ‹Ò§¡Ñ¹ÁÒ㪌μÒÁ¤ÇÒÁàËÁÒÐÊÁ หนวยงานตํารวจยอมมีขอแตกตางกันในการนํารูปแบบของการตํารวจชุมชนมาใช ทั้งนี้ยอมขึ้น อยูกับวิธีการที่จะใหชุมชนเขามามีสวนรวมในการวางนโยบายและแกไขปญหาชุมชนไดดีท่ีสุด ตามความเหมาะสม

๑๙ á¹Ç¤´Ô ตําÃǨªÁØ ª¹ã¹μ‹Ò§»ÃÐà·È สหรัฐอเมริกาไดนําแนวคิดตํารวจชุมชนมาจัดต้ังเปนทีมตาํ รวจ (Team Policing) กลุม เพื่อนบานเตือนภัย (Neighborhood) การตรวจและหยุดหาขาว (Walk and Talk) การปฏิบัติงาน ของตาํ รวจชุมชนในสหรัฐอเมริกาดาํ เนนิ การทั้งในระดบั ประเทศ มลรฐั และทอ งถนิ่ ซงึ่ มีตํารวจเมือง ชิคาโกเปน ตัวอยา งของการนําหลักการตาํ รวจชุมชนมาใชในการควบคมุ อาชญากรรม เพราะเปนเมอื ง ศูนยก ลางทางการคา โดยแบง พืน้ ทีอ่ อกเปน ๒๕ เขต ตามสถานีตํารวจและมี ๒๘๑ เขตตรวจ แตล ะ เขตตรวจจะมตี ํารวจประจาํ เขตตรวจ โดยกําหนดแนวทางการปฏิบตั ิงานไว ดังน้ี ๑) การควบคุมอาชญากรรมเนนไปท่ีการปองกันอาชญากรรมและการแกไขปญหาของ ชมุ ชนและการบงั คับใชกฎหมายอยา งเปน ธรรม โดยตาํ รวจเขาถึงพนื้ ทเี่ กดิ เหตุอยา งรวดเร็ว ๒) ตาํ รวจตองปฏิบัติหนาท่ีประจาํ เขตตรวจอยางตอเน่ืองเพ่ือสรางความคุนเคยกับคน ในชุมชน ๓) การเขา รว มงานกบั คนในชมุ ชนโดยใหแ ตล ะชมุ ชนตอ งมคี ณะกรรมการทปี่ รกึ ษาประจาํ ชมุ ชน (Community Advisory Committee) เพ่อื ผลักดนั ใหมกี ารรว มมือกันระหวางตาํ รวจกบั ชมุ ชน เพ่อื พัฒนาแผนปอ งกนั อาชญากรรมในชุมชน ๔) จดั ทาํ แผนปฏบิ ตั กิ ารระดบั เขตตรวจ และกรอบการทํางานเฉพาะในเขตตรวจเทา นนั้ เพื่อเนนการทํางานรว มกนั ระหวา งตาํ รวจกบั คนในชุมชน ๕) ประสานความรว มมอื กบั หนว ยงานอนื่ ทม่ี งี านทอี่ ยใู นความรบั ผดิ ชอบเพอื่ แกไ ขปญ หา สภาพแวดลอม เชน กรมตํารวจชิคาโกตองประสานความรวมมือกับหนวยงานของรัฐบาลทองถิ่น เพ่ือแกไขปญหาทางกายภาพของเมืองลักษณะอ่ืน เชน ปญหาบานท่ีถูกท้ิงราง ไฟฟา ทางเทา การระบายนา้ํ เปนตน ๖) มีหลักสูตรการฝกอบรมตามหลักปรัชญาและแนวคิดตาํ รวจชุมชน รวมถึงแนวทาง การแกไ ขปญ หาอาชญากรรมของชุมชน ๗) การวเิ คราะหป ญ หาอาชญากรรมตอ งเกบ็ ขอ มลู เพอ่ื ทําการวเิ คราะหป ญ หาอาชญากรรม ในชมุ ชน เชน แนวโนมของการเกดิ อาชญากรรม จดุ เสยี่ งภยั แผนทอี่ าชญากรรม เปน ตน เพอื่ นาํ มาใช วางแผนแกไ ขปญหา และเผยแพรใหหนวยงานอน่ื ทราบ ๘) จัดการประชุมและสัมมนากลุม การสาํ รวจ การสงจดหมายติดตอกับคนในชุมชน เผยแพรขอมลู ใหประชาชนในชมุ ชนรบั ทราบ ๙) กําหนดใหมกี ารประเมินผลสัมฤทธ์ิของโครงการท่จี ัดทาํ ขึน้ ในชุมชน ๑๐) กําหนดใหม กี ารประชมุ เพอื่ วางแผนปฏบิ ตั กิ ารเพอ่ื พฒั นาใหโ ครงการตา ง ๆ ทจี่ ดั ขน้ึ ใหมีประสทิ ธภิ าพและสามารถนําไปใชในเขตตรวจอืน่ ทวั่ เมอื งชคิ าโก โดยสรปุ หลกั การของตํารวจชมุ ชนมวี ตั ถปุ ระสงคเ พอ่ื แสวงหาความรว มมอื จากประชาชน ในชุมชนที่เขามาเปนหุนสวนในการแกไขปญหาของชุมชนโดยผานคณะกรรมการที่ปรึกษาชุมชน

๒๐ ซงึ่ จะมกี ารประชมุ เปน ประจาํ ทกุ เดอื นระหวา งตํารวจกบั คณะกรรมการทปี่ รกึ ษา ผทู อี่ ยอู าศยั ในชมุ ชน และรวมหารอื กับหนว ยงานราชการในพนื้ ที่ (สณุ ีย กลั ปยะจิตร และคณะ, ๒๕๕๙, น. ๓๑-๓๓) á¹Ç¤´Ô ตาํ ÃǨªØÁª¹ã¹»ÃÐà·Èä·Â กิจการตํารวจสมัยใหมของประเทศไทย มีจุดกาํ เนิดในชวงกรุงรัตนโกสินทรตอนตน ในรชั สมยั ของ พระบาทสมเดจ็ พระจอมเกลา เจา อยหู วั รชั กาลท่ี ๔ ไดน าํ รปู แบบกจิ การตาํ รวจของยโุ รป มาปรับใช จากเดิมเม่ือมีเหตุอาชญากรรมคนรายจ้ีปลน พระมหากษัตริยจะมอบหมายขาราชการ ใกลชิดพระองคออกไปดําเนินการแกไข หนวยงานตํารวจท่ีตั้งขึ้นมีหนาที่รักษาความสงบเรียบรอย และปราบปรามจับกุมผูรายในเขตนครบาล หรือกรุงเทพมหานคร เรียกวา กองโปลิสคอนสเตเบิล ตอมาในหัวเมืองตางจังหวัดมีปญหาโจรผูรายเชนกัน จึงตั้ง กองตํารวจภูธร ขึ้นในป พ.ศ. ๒๔๔๐ หนวยตํารวจท่ีดูแลพ้ืนที่นครบาล หรือกรุงเทพมหานคร และภูธร ที่ดูแลพื้นที่หัวเมืองตางจังหวัด ในชว งแรกขน้ึ อยกู ารบงั คบั บญั ชาคนละหนว ยงาน และมรี ปู แบบการทํางานตา งกนั กลา วคอื ตํารวจนครบาล ใชรูปแบบของเซอรโรเบิรต พีล ของอังกฤษเปนรากฐาน สวนตํารวจภูธรใชระบบตาํ รวจของฝร่ังเศส จนกระทั่งถงึ รชั สมัยของ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกลาเจาอยหู วั รัชกาลท่ี ๖ ไดรวมกรมพลตระเวน (นครบาล) เขา กบั กรมตํารวจภธู ร เปน กรมตาํ รวจ เม่อื วนั ที่ ๑๓ ตลุ าคม พ.ศ. ๒๔๕๘ โครงสราง ตาํ รวจในปจ จุบนั จึงเปนวิวัฒนาการทีเ่ กดิ จากการผสมผสานระหวา งตน แบบจากอังกฤษ และฝร่ังเศส แตเ ดมิ กจิ การตํารวจไทยมหี นา ทห่ี ลกั ในการปราบปรามจบั กมุ โจรผรู า ย ดงั ปรากฏหลกั ฐาน ตามราชกิจจานุเบกษา ความโดยสรุปวา มีเหตุโจรผูรายกอเหตุสรางความเดือดรอนใหกับประชาชน พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลาเจาอยูหัว จึงไดโปรดเกลาฯ ใหต้ังหนวยงานเรียกวา “กองจับผูราย” โดยมจี างวางเจา กรมปลดั กรม พระตาํ รวจ ในพระบรมมหาราชวงั พระราชวงั บวร และกรมอาสา ๖ เหลา ตัง้ เปนกองจบั ผูราย จํานวน ๒๐ กอง แยกกันไปจบั กุมผูร าย ในเขตพื้นท่ีกรุงเทพมหานคร แบง กาํ ลงั เปน ๔ ฝาย รบั ผดิ ชอบ ๔ พื้นท่ีตามทิศ เหนอื ใต ตะวนั ออก ตะวันตก พน้ื ท่ีละ ๕ กอง ในดา นของ การปอ งกนั อาชญากรรม ปรากฏหลกั ฐานท่ีถือวา เปนนโยบายของรัฐยุคนัน้ ไดใ หความสาํ คัญกับการ ปอ งกนั เหตเุ พอ่ื สรา งความสงบเรียบรอยของสังคมไวดว ย ตามประกาศกระทรวงมหาดไทย วันท่ี ๒๖ สิงหาคม พ.ศ. ๒๕๖๔ ในสมยั รชั กาลท่ี ๖ ความตอนหน่ึงวา “การจบั ผรู ายนนั้ จะไมถอื เปนความชอบ เปนแตนับวาผูนั้นไดกระทาํ การครบถวนแกหนาที่เทานั้น แตจะถือเปนความชอบตอเมื่อไดปกครอง ปองกันเหตุรายใหชีวิตและทรัพยสินของขาแผนดินในทองที่น้ันอยูเย็นเปนปกติสุขพอสมควร” เปน คําส่ังของกระทรวงมหาดไทย ทเี่ จาพระยายมราช เสนาบดกี ระทรวงมหาดไทย รบั พระบรมราโชบาย มาถายทอดใหข า ราชการถือปฏิบตั ิ ในปจจบุ ัน แนวทางการมีสว นรว มระหวางตาํ รวจกับประชาชน ยงั คงเปน แนวทางสําคัญ ที่ตํารวจใชในการปฏิบัติหนาท่ี เพ่ือสรางความสงบเรียบรอยใหกับสังคม ดวยเหตุผลท่ีมาของกิจการ ตาํ รวจในอดีต รวมทั้งอิทธิพลแนวความคิดเร่ืองการมีสวนรวมในโลกยุคประชาธิปไตย สงผลตอ

๒๑ แนวนโยบายขององคกรทัง้ ภาครัฐ และเอกชนอยางแพรหลาย ในสวนของตาํ รวจ ปรากฏแนวคดิ เรื่อง การมสี ว นรว มของประชาชนอยใู นพระราชบญั ญตั ติ ํารวจแหง ชาติ พ.ศ. ๒๕๔๗ มาตรา ๗ มสี าระสาํ คญั ตอนหนึ่งบัญญัติไววา ใหสาํ นักงานตาํ รวจแหงชาติสงเสริมใหทองถ่ินและชุมชนมีสวนรวมในกิจการ ตาํ รวจเพ่ือปองกนั และปราบปรามการกระทาํ ความผิดทางอาญา รกั ษาความสงบเรยี บรอ ย และรกั ษา ความปลอดภยั ของประชาชนตามความเหมาะสมและความตองการของแตละพืน้ ท่ี อุบลวรรณ แกว พรหม (๒๕๕๖) ไดศ กึ ษาวิจยั เรอ่ื ง การมีสวนรว มของประชาชนในการ ปอ งกนั อาชญากรรมตามหลกั ทฤษฎตี ํารวจผรู บั ใชช มุ ชน ศกึ ษากรณชี มุ ชนมสั ยดิ มหานาค เขตปอ มปราบ ศัตรูพาย กรุงเทพมหานคร พบวา แนวคิดตํารวจสมัยใหมเช่ือวาตาํ รวจกับประชาชนตองรวม เปนเน้ือเดียวกันโดยตองรวมมือกันในการควบคุมและปองกันอาชญากรรม ดังน้ัน การปองกันและ ควบคุมอาชญากรรมเปนหนาท่ีท่ีทุกคนในสังคมตองรับผิดชอบรวมกัน โดยมีแนวคิดเก่ียวกับบทบาท ของตาํ รวจและชมุ ชนทเ่ี รยี กกนั วา “พนั ธมติ รในเชงิ หนุ สว นกบั ชมุ ชน” คอื ทงั้ สองฝา ยรว มกนั รบั ผดิ ชอบ ปญ หาอาชญากรรมท่เี กิดขนึ้ ตาํ รวจจึงมีบทบาทในการชว ยเหลือสนบั สนุนในชุมชนเขมแข็ง สามารถ ดูแลชมุ ชนดวยตนเองใหเ กิดความสงบเรยี บรอยได มหาวิทยาลัยสวนดุสิต (๒๕๖๐) ไดทําการศึกษาวิจัยในโครงการประเมินประสิทธิภาพ สถานตี าํ รวจและความเชอ่ื มนั่ ของประชาชนตอ การปฏบิ ตั งิ านของตาํ รวจ พบวา เจา หนา ทต่ี ํารวจยงั ขาด การใหความรูกับประชาชนขาดการชี้แจงแนวทางการปฏิบัติงานรวมกันระหวางเจาหนาท่ีตํารวจกับ เครอื ขา ยประชาชน ดงั นน้ั ควรมกี ารสรา งองคค วามรแู ละวางแผนการปฏบิ ตั งิ านรว มกนั รวมถงึ การชแี้ จง ใหเขาใจถึงอาํ นาจในการปฏิบัติงานรวมกันระหวางเจาหนาที่และเครือขายเพ่ือใหเกิดประสิทธิภาพ สูงสุดในการปฏิบัติงาน นอกจากนี้ ประชาชนยังขาดการใหความรวมมือกับเจาหนาท่ีตํารวจในการ ปฏิบตั ิหนา ทีเ่ พ่ือการแกไขปญหาอาชญากรรมในพ้นื ที่ชมุ ชน ซ่ึงปญ หาในชมุ ชน เชน ปญ หายาเสพติด ปญหาเสียงดังรบกวนจากจักรยานยนตท่ีปรับแตงทอไอเสีย ปญหาอาชญากรรมท่ัวไป เจาหนาท่ี ตาํ รวจตองหามาตรการเพื่อสรางความรวมมือใหเกิดขึ้นใหประชาชนในชุมชนเกิดความเชื่อม่ันในการ ปฏบิ ตั งิ านของเจา หนา ท่ี มคี วามเชอ่ื ใจและไวว างใจ การเขา ถงึ ชมุ ชน การพดู คยุ การทาํ กจิ กรรมรว มกนั เพ่ือสรางความสัมพันธระหวางตาํ รวจชุมชนเขารวมกิจกรรมของชุมชน ส่ิงเหลาน้ีลวนเปนการสราง ความสัมพันธเพื่อการสรางเครือขายการปองกันอาชญากรรมในชุมชนอยางมีประสิทธิภาพ ดังนั้น การสงเสริมใหภาคประชาชนมีสวนรวมกับเจาหนาที่ตํารวจตามแนวทางการปฏิบัติงานชุมชนสัมพันธ และการมสี ว นรว มของประชาชนในกจิ การตํารวจ โดยการนําตํารวจชมุ ชนสมั พนั ธม าใชใ นการงานตาํ รวจ ใหประสบผลสาํ เรจ็ ผูบรหิ ารหนวยงานตาํ รวจตองตระหนักวา รูปแบบการทํางานจะตอ งเปลี่ยนแปลง ไปจากเดิมทั้งในมิติดานโครงสรางการบริหารบุคคล การบังคับบัญชา ตลอดจนการบังคับใชกฎหมาย เพราะหลกั ปรชั ญาในการทาํ งานเปลยี่ นแปลงไป รูปแบบการทํางานตองสอดคลองกนั แนวคิดตาํ รวจชุมชนถูกกาํ หนดชื่อท่ีหลากหลายไปตามความเขาใจ ความสนใจ จุดมุงเนนของผูปฏิบัติงาน กอใหเกิดความสับสนเม่ือจะนาํ แนวทางไปปฏิบัติใหบรรลุผลตามหลักการ

๒๒ ทแ่ี ทจริง อาจเปน เพราะแนวคิดเรื่องตาํ รวจชุมชนเปนเร่อื งละเอยี ดออน มคี วามซบั ซอ น ผูน ําแนวคดิ ไปปรบั ใช มสี ภาพปญ หาสงั คม อาชญากรรม ทแ่ี ตกตา งกนั จากความหมายของนกั วชิ าการ ผเู ชยี่ วชาญ ท่ไี ดใหความหมายไวหลากหลาย สามารถสรุปความหมายของ “ตาํ รวจชมุ ชน” ไดว า เปน การทํางาน ของตาํ รวจโดยยดึ ถอื การมสี ว นรว มจากภาคประชาชนเปน หลกั สาํ คญั ทง้ั ดา นกระบวนการ และผลลพั ธ ทมี่ ุงเนน การแกไขปญหาใหส อดคลอ งกบั สภาพชมุ ชนท่ีแตกตางกัน มีแนวทางการปฏบิ ตั ิงานทม่ี คี วาม ยืดหยุนปรับเปล่ียนตามสภาพปญหาภายใตกรอบกฎหมาย โดยวางบทบาทของตํารวจเปนท่ีปรึกษา มากกวาเปนผูปฏิบัติไปเสียเองทุกเรื่อง สงเสริมใหสมาชิกในชุมชนลงมือปฏิบัติดวยตนเอง เพ่ือสราง ความปลอดภยั ใหกบั ชมุ ชน โดยใชท รพั ยากรของชมุ ชน ใหต ํารวจเปน ผูช กั นาํ กระตุนใหป ระชาชนรว ม ลงมอื ทาํ สํานกั งานตํารวจแหง ชาติ ไดว างแนวทางการทาํ งานตํารวจชมุ ชน เพอ่ื ควบคมุ อาชญากรรม ไวใ นคมู อื การบรหิ ารงานปอ งกนั ปราบปราม พ.ศ. ๒๕๕๖ กาํ หนดไวว า “ตํารวจมหี นา ทส่ี รา งชมุ ชนเขม แขง็ เพ่ือการปองกันอาชญากรรม” เปนการตอยอดจาก “งานตาํ รวจชุมชนสัมพันธ” จากการแสวงหา ความรวมมือจากประชาชนมาสู “ความเปนหุนสวน (Partnership)” ระหวางตาํ รวจกับประชาชน บนฐานคิดท่ีวาความเขมแข็งของชุมชนเปนทางเลือกสาํ คัญของการพัฒนาเนื่องจากการแกปญหา ท่ีเกิดขึ้นในชุมชนนั้น ไมสามารถกระทําไดเพียงลําพังเฉพาะหนวยงานภาครัฐ ประชาชน หรือชุมชน เทา นน้ั หากแตท กุ ภาคสว นตอ งเขา มามบี ทบาทในการแกไ ขปญ หารว มกนั โดยเฉพาะการใหค วามสาํ คญั ตอกระบวนการพัฒนาทีเ่ นนชุมชนเปน ศนู ยก ลาง โดยการเพิม่ ศักยภาพของคน และชมุ ชนใหเ ขม แข็ง มีความพรอมในการเขาไปมีสวนรวมในการบริหารจัดการกับปญหาทรัพยากรตาง ๆ การดูแลรักษา สง่ิ แวดลอ ม รวมทง้ั การกําหนดอนาคตของชมุ ชน ความเขม แขง็ ของชมุ ชนจงึ เปน รากฐานสําคญั ทจี่ ะชว ย ในการสรา งกระบวนการพฒั นาทีย่ ่งั ยืนในอนาคตตอไป (สํานักงานตํารวจแหงชาติ, ๒๕๕๖, น.๑๖๔) ปจ จบุ นั สํานกั งานตํารวจแหง ชาตใิ นปจ จบุ นั ไดน ําไปปรบั ประยกุ ตข บั เคลอื่ นใหบ งั เกดิ ผล เปน รปู ธรรมในรปู แบบของการจดั โครงสรา งการทาํ งาน การดําเนนิ โครงการและกจิ กรรมทหี่ ลากหลาย ตวั อยา งเชน การจดั ตง้ั คณะกรรมการตรวจสอบและตดิ ตามการบรหิ ารงานตาํ รวจ (กต.ตร.) ตตู าํ รวจประจาํ ชุมชน การจัดทําแผนปฏิบัติการชุมชนสัมพันธและการมีสวนรวมของประชาชน โครงการอาสาสมัคร รูปแบบตา ง ๆ อาทิ อาสาสมัครจราจร สมาชิกแจง ขา วอาชญากรรม อาสาสมัครตาํ รวจบา น เปน ตน ÊÙμÃสําàÃ稢ͧ¡ÒÃตาํ ÃǨªØÁª¹ โรเบิรต โทรจาโนวิคซ (Robert Trojanowicz) และบอนนี่ บัคคีรอคซ (Bonnie Bucqueroux) ไดอธิบายไววา การตํารวจชุมชนเปนปรัชญาของการตํารวจแนวใหมบนพ้ืนฐาน ของความเช่ือท่วี า การท่ตี าํ รวจกบั ประชาชนทํางานรวมกนั โดยใชค วามริเรม่ิ สรางสรรค ยอมสามารถ แกไขปญหาตางๆ ท่ีเก่ียวของกับอาชญากรรม ความรูสึกหวาดกลัวภัยอาชญากรรม ตลอดจน สภาพการไรระเบียบ/ความเสื่อมโทรมทางสังคมและทางกายภาพในชุมชนตางๆ ได การที่จะบรรลุ

๒๓ วัตถุประสงคดังกลาวหนวยงานตํารวจจะตองเสริมสรางความสัมพันธอันดีกับสุจริตชนท่ีอยูอาศัย ในชุมชนนั้นๆ โดยเปดโอกาสใหเขามามีสวนรวมแสดงความคิดเห็นเสนอแนะในการจัดลําดับ ความสําคัญเรงดวนของปญหา และรวมพัฒนาศักยภาพความเปนอยูโดยรวมของชุมชน ซ่ึงเทากับ เปน การเปลย่ี นปรัชญาในการทํางานจากเดมิ ทใี่ ชมาตรการแกไ ขปญ หาตางๆ ในชุมชน ปรัชญาการตํารวจชุมชนสามารถสังเกตจากการท่ีหนวยงานตํารวจปรับยุทธศาสตร ในการทาํ งาน เพื่อนาํ ทฤษฎีการตํารวจผูรับใชชุมชนไปสูการปฏิบัติ อาทิ การกําหนดหนาท่ีการงาน ของสายตรวจ โดยไมต อ งทาํ งานภายในรถยนตส ายตรวจ ทร่ี อรบั ฟง คําสง่ั ทางวทิ ยตุ ํารวจใหไ ประงบั เหตุ ตลอดเวลา เพื่อใหสายตรวจมีเวลาทํางานมากขึ้น สามารถสัมผัสกับประชาชนภายในเขตพื้นที่ รับผิดชอบของตนไดโดยตรงอยางใกลชิดสมํ่าเสมอทุกวัน เจาหนาท่ีตํารวจชุมชนท่ีเรียกวา Community Policing Officer (CPO) ใหมน้ี ปฏิบัติหนาที่เปนผูรอบรูงานท่ัวไป (generalist) ในฐานะเจาพนักงานซ่ึงมีภาระหนาที่ในการกําหนดแนวทางแกไขปญหาตางๆ ตามความตองการ ของชุมชน โดยใชปรัชญาการตาํ รวจผูรับใชชุมชน การใหเจาหนาท่ีตํารวจชุมชนมีพ้ืนท่ีรับผิดชอบ ในการทํางานน้ัน จะทําใหเกิดความรูสึกเปนเจาของพื้นที่ โดยเจาหนาที่ตาํ รวจชุมชนสามารถเขาถึง รูจกั และสัมผัสโดยตรงอยา งใกลช ิด/สมํ่าเสมอกบั ประชาชนในชมุ ชน อนั จะนําไปสคู วามรสู ึกเชอื่ มั่น/ ไววางใจตอเจาหนาท่ีตาํ รวจชุมชน ซ่ึงมีฐานะเปนผูแทนของหนวยงานตํารวจประจาํ ชุมชนนั้นๆ มีหนาท่ีประสานงานกับหนวยงานท่ีเกี่ยวของทุกฝายในการแกไขปญหาความเดือดรอนตางๆ ของชมุ ชน เจาหนาทตี่ าํ รวจชุมชนจะตองรับฟงความคิดเหน็ และรวบรวมขอ เสนอแนะ นาํ มาวิเคราะห จดั ลาํ ดบั ความสาํ คัญเรง ดว นในการทํางานใหตรงกบั ความตองการของชมุ ชน อนั จะนาํ ไปสูการเขามา มสี ว นรวมและใหค วามรวมมือในการทํางานของตํารวจ ดังน้ันการตํารวจผูรับใชชุมชนจึงตองมีการเปลี่ยนปรัชญาและมุมมองในการคิด เกี่ยวกับภารกิจของหนวยงานตาํ รวจ มุงม่ันที่จะเปลี่ยนแปลงแนวทางการทาํ งานตามปรัชญา การตาํ รวจผูรับใชชุมชนอยางจริงจัง การตํารวจผูรับใชชุมชนเสนอแนวทางการทํางานใหม ซึ่งเนน การตาํ รวจภายใตรูปแบบของการกระจายบริการลงสูระดับชุมชน (Decentralized) และถึง ประชาชนเปน รายบคุ คล (personalized) โดยใหโ อกาสประชาชนทกุ คนไดเ ขา มามบี ทบาทในกระบวน การทาํ งานของตํารวจ โรเบิรต โทรจาโนวิคซ (Robert Trojanowicz) และ บอนน่ี บัคคีรอคซ (Bonnie Bucqueroux) ไดก าํ หนดขอบเขตของยทุ ธศาสตรการตํารวจชมุ ชน โดยใช ÊμÙ Ã ù P ดังตอ ไปนี้ ñ. Philosophy »ÃªÑ ÞÒ¡ÒÃตาํ ÃǨ¼ÃÙŒ ºÑ 㪪Œ ÁØ ª¹ ใหบ รกิ ารแบบเบด็ เสรจ็ ทง้ั ในเชงิ ตงั้ รบั และเชิงรุก โดยใหชุมชนเขามีสวนรวมในฐานะพันธมิตรในเชิงหุนสวนในกระบวนการระบุปญหา การจัดลาํ ดับความสําคัญของปญหาตามความตองการของชุมชน และการแกไขปญหาอาชญากรรม ความหวาดกลัวภัยอาชญากรรม ปญหายาเสพติด สภาพไรระเบียบทางสังคม และสภาพ ความเส่ือมโทรมทางกายภาพของชุมชน ซึ่งไดรับการยอมรับและการสนับสนุนจากหนวยงานตาํ รวจ เพ่อื ยึดถอื เปนปรชั ญาในการทาํ งานและยุทธศาสตรใ นการปฏิบัติ

๒๔ ò. Personalized ÃٻẺ¡ÒúÃÔ¡Ò÷èÕμŒÍ§ÊÑÁ¼ÑʡѺ»ÃЪҪ¹à»š¹ÃÒºؤ¤Å เจาหนาท่ีตาํ รวจชุมชนกับสมาชิกชุมชนรูจักคุนเคยกันอยางใกลชิดสนิทสนม มีการติดตอกัน อยา งสมา่ํ เสมอ ตอเน่อื ง และจรงิ ใจ สามารถเรยี กช่ือเลนก็ได ó. Policing Âѧ¤§ÂÖ´ÁÑè¹μ‹Í˹ŒÒ·Õ輌ÙÃÑ¡ÉÒ¡®ËÁÒ ปฏิบัติงานรับแจงเหตุจับกุม ผูกระทําผดิ และแกไ ขปญ หาชมุ ชนตามมาตรการเชงิ รุก ô. Patrols ๹Œ ¡ÒÃμÃǨ·ÍŒ §·Õè โดยการเดินหนาใชร ถจกั รยานหรือข่ีมา õ. Permanent ¡ÒÃÁͺËÁÒÂ˹ŒÒ·èÕãËŒÁÕà¢μ¾×é¹·èÕ¡ÒÃμÃǨÃѺ¼Ô´ªÍº¶ÒÇà มีเวลา โอกาสและความตอเนอ่ื งในการเขา ถึง สรา งความคุนเคยและพัฒนาพันธมติ รในเชิงหุน สวนกับชุมชน ö. Place ÊÌҧ¤ÇÒÁÃŒÊ٠֡໚¹à¨ŒÒ¢Í§¾é¹× ·¢èÕ Í§à¨ÒŒ ˹ŒÒ·ตèÕ ําÃǨªØÁª¹ โดยมบี ทบาท เปน “หวั หนา ตาํ รวจประจาํ เขตพนื้ ทก่ี ารตรวจทรี่ บั ผดิ ชอบ” (mini-chief) ผบู งั คบั บญั ชาตํารวจจะตอ ง ใจกวา ง ไวว างใจเจา หนา ทตี่ าํ รวจชมุ ชน ใหอ าํ นาจในการพจิ ารณารปู แบบการใหบ รกิ ารตามความตอ งการ และสภาพปญหาของชุมชนน้ันๆ โดยผูบังคับบัญชาเปล่ียนบทบาทเปนโคช (coach) คอยช้ีแนะ สงเสริม และสนบั สนนุ ÷. Proactive ์¹ÁÒμáÒÃàªÔ§ÃØ¡ เพื่อแกไขและปองกันปญหาท่ีจะเกิดขึ้นควบคู ไปกับมาตรการเชงิ ตง้ั รับในการระงบั เหตดุ วนเหตุรายตางๆ ø. Partnership ¡ÒÃÊÌҧ¾Ñ¹¸ÁÔμÃã¹àªÔ§ËŒØ¹Ê‹Ç¹ÃÐËÇ‹Ò§ตําÃǨ¡ÑºªØÁª¹ ตางฝาย ตา งยอมรบั นับถือ และใหก ารสนบั สนนุ ตอ กนั ù. Problem Solving á¹Ç·Ò§¡ÒÃá¡Œ»˜ÞËÒ โดยคํานึงถึงผลลัพธเชิงคุณภาพ ซง่ึ หมายถึง »Þ˜ ËÒ ไดร ับการแกไขมากกวา ʶÔμμÔ ÑÇàÅ¢ ËÅ¡Ñ ¡ÒÃตาํ ÃǨ¼ÙÃŒ Ѻ㪌ªÁØ ª¹ ñð »ÃСÒà โรเบิรต โทรจาโนวิคซ (Robert Trojanowicz) และ บอนน่ี บัคคีรอคซ (Bonnie Bucqueroux) ไดว าง ËÅÑ¡¡ÒâͧตําÃǨ¼ÃÙŒ ºÑ 㪌ªØÁª¹äÇŒ ñð »ÃСÒà คือ ñ. »ÃªÑ ÞÒáÅÐÂ·Ø ¸ÈÒÊμÃ͏ §¤¡ à (Philosophy and Organizational Strategy) การตํารวจผูรับใชชุมชนเปนทั้งปรัชญา (วิธีการคิด) และยุทธศาสตรขององคกร (วิธีการนําปรัชญาไปสูการปฏิบัติ) ซึ่งเปดโอกาสใหตาํ รวจชุมชนทาํ งานรวมกันอยางใกลชิดในวิถีทาง ใหมๆ เพ่ือแกไขปญหาอาชญากรรม ยาเสพติดใหโทษ ความหวาดกลัวภัยอาชญากรรม สภาพไรร ะเบยี บทางสงั คมและทางกายภาพ ความเสอื่ มโทรมของชมุ ชนทอ่ี ยอู าศยั รวมทง้ั คณุ ภาพชวี ติ โดยรวมในชุมชน ปรัชญาการตาํ รวจผูรับใชชุมชนน้ีตั้งอยูบนพ้ืนฐานความเชื่อท่ีวา ตราบใด ทต่ี าํ รวจไมย อมรบั ฟง เสยี งของประชาชนในกระบวนการกําหนดนโยบายตาํ รวจ ประชาชนกจ็ ะไมเ ขา มา มีสวนรวมและใหการสนับสนุนในงานของตาํ รวจ การทํางานรวมกันของตาํ รวจกับชุมชนใหไดผล จะตองศึกษาสาํ รวจแนวทางสรางสรรคใหมๆ ในการแกไขปญหาท่ีสอดคลองกับความตองการ ของชมุ ชน มใิ ชเ พียงเพ่ือคลค่ี ลายคดรี ายหนง่ึ รายใดเทา นนั้

๒๕ ò. ¡ÒÃãËอŒ ํา¹Ò¨¡ºÑ ªØÁª¹ (Commitment to Community Empowerment) ยุทธศาสตรการตํารวจผูรับใชชุมชน เริ่มตนดวยการสรางความเขาใจกับทุกฝาย ภายในหนวยงานตํารวจ ทั้งเจาหนาท่ีตํารวจในสายปฏิบัติการและสายธุรการ ใหรวมแรงรวมใจกัน ยดึ มนั่ และนาํ ปรชั ญาการตาํ รวจผรู บั ใชช มุ ชนไปใชใ นการปฏบิ ตั งิ านอยา งจรงิ จงั โดยจะตอ งมอบอาํ นาจ การตัดสินใจใหกับเจาหนาท่ีตํารวจระดับปฏิบัติการ ซึ่งเทากับเปนการใหความไววางใจในการใช วิจารณญาณของผูปฏิบัติงาน เน่ืองจากประชาชนผูอยูอาศัยในชุมชนทุกคน มีฐานะเปน “พันธมิตร ในเชิงหุนสวน” (full-fledged partners) กับตํารวจ ยอมจะตองมีสิทธิและหนาท่ีความรับผิดชอบ ตอการเขามามีสวนรวมในกระบวนการพิจารณา วิเคราะหสภาพปญหา การจัดลําดับความสําคัญ เรงดว นของปญหา และวางแนวทางแกไ ขปญหาชุมชน ó. ¡ÒÃตาํ ÃǨÀÒÂãμÃŒ »Ù Ẻ¢Í§¡ÒáÃШÒÂºÃ¡Ô ÒÃŧÊË٠дºÑ ªÁØ ª¹áÅж§Ö »ÃЪҪ¹ ໚¹ÃÒº¤Ø ¤Å (Decentralized and Personalized Policing) การนําหลักการตํารวจผูรับใชชุมชนไปสูการปฏิบัติอยางจริงจัง หนวยงานตํารวจ จะตอ งสรา งและพฒั นาตํารวจสายพันธุใหม เรยี กวา “เจา หนาท่ีตํารวจชมุ ชน” ปฏบิ ตั หิ นา ท่ีเช่ือมโยง และประสานงานโดยตรงระหวางตาํ รวจกับประชาชนในชุมชน ในฐานะตัวแทนของหนวยงานตาํ รวจ ชุมชน เจาหนาที่ตาํ รวจชุมชนจึงตองตัดขาดจากภาระหนาท่ีสายตรวจในการรับแจงเหตุตามสั่งการ จากศูนยวิทยุตํารวจ เพื่อใหสามารถสัมผัสกับประชาชนไดอยางใกลชิดเปนรายบุคคลอยางสมํ่าเสมอ โดยไดรับมอบหมายใหรับผิดชอบเขตพื้นที่ปฏิบัติการที่แนนอนชัดเจน ซึ่งในทายท่ีสุดแลวเจาหนาที่ ตํารวจควรยดึ ถือปฏบิ ตั ิตามหลกั การตํารวจผูร ับใชชมุ ชนกันทกุ คน ô. ¡ÒÃá¡äŒ ¢»Þ˜ ËÒàª§Ô Ã¡Ø ·§Ñé ã¹ÃÐÂÐʹéÑ áÅÐÃÐÂÐÂÒÇ (Immediate and Long-Term Proactive Solving) เจาหนาท่ีตํารวจชุมชนมีบทบาทในการติดตอกับสุจริตชนในชุมชนอยางตอเน่ือง และย่ังยืน เพ่ือใหสามารถศึกษา/สํารวจแนวทางแกไขปญหาชุมชนในเชิงสรางสรรค โดยประชาชน มีบทบาทเปนผูสนับสนุนและอาสาสมัครในฐานะผูบังคับใชกฎหมาย เจาหนาที่ตํารวจชุมชน ยังคงปฏิบัติหนาท่ีใหบริการและจับกุมผูกระทําผิดตอกฎหมายบานเมืองไดตามปกติ แตสามารถ ดําเนินความพยายามท่ีจะแกไขปญหาท้ังในระยะส้ันและระยะยาวดวยการประสานงาน กบั หนว ยงานภาครฐั และภาคเอกชนที่เก่ียวของใหเขา มาดาํ เนินการชว ยเหลอื õ. ¨ÃÃÂÒºÃó ¹μÔ Ô¸ÃÃÁ ¤ÇÒÁÃºÑ ¼Ô´ªÍº áÅФÇÒÁäÇÇŒ ҧ㨠(Ethics, Legality, Responsibility, and Trust) การตํารวจผูรับใชชุมชนถือเปนขอตกลงรวมกันระหวางตํารวจกับประชาชน เพ่ือสัมพันธภาพในรูปแบบใหมบนพ้ืนฐานแหงความเชื่อถือและความไววางใจที่แตละฝายมีตอกัน ซ่ึงตามรูปแบบสัมพันธภาพใหมน้ีตํารวจมีบทบาทเปน “ตัวเรง” (Catalyst) คอยกระตุนเรงเรา เชิญชวนใหประชาชนเขามามีสวนรวมในการแบงเบาภาระหนาท่ี คงความรับผิดชอบตอคุณภาพชีวิต

๒๖ ในชุมชนของตนเองโดยรวมมากขึ้น การที่ประชาชนเพิ่มบทบาทในการแกไขปญหาเล็กๆ นอยๆ ดวยตนเองมากข้ึน ยอมเปดโอกาสใหตํารวจมีเวลาทํางานรวมกับชุมชนในการวางแนวทางแกไข ปญหาความเดือดรอ นทั้งในระยะสั้นและระยะยาวเพมิ่ มากข้ึน ö. ¢ÂÒ¢ͺà¢μอํา¹Ò¨Ë¹ŒÒ·Õè¤ÇÒÁÃѺ¼Ô´ªÍº¢Í§ตําÃǨãËŒ¡ÇŒÒ§¢ÇÒ§¢Öé¹ (Expanding the Police Mandate) การตํารวจผูรับใชชุมชนเพ่ิมบทบาทในการปฏิบัติงานเชิงรุกควบคูไปกับการปฏิบัติ ภารกิจปกติแบบดั้งเดิมในเชิงตั้งรับ เพื่อสามารถใหบริการประชาชนไดอยางครบถวนสมบูรณแบบ กลาวคือ ตํารวจมีฐานะเปนหนวยงานควบคูกติกาสังคมเพียงหนวยงานเดียวท่ีเปดทําการทุกวัน ตลอด ๒๔ ชั่วโมง โดยไมมีวันหยุด จึงตองรักษาขีดความสามารถในการเผชิญสถานการณฉุกเฉิน วิกฤติการณและเหตุรายตางๆ รวมท้ังอาชญากรรมความรุนแรงทุกประเภทไดอยางทันทวงที ไวใหไดมาตรฐานอยูเสมอ ซึ่งตํารวจยังคงตองดําเนินมาตรการในเชิงต้ังรับอยูตลอดเวลา การตํารวจ ผูรับใชชุมชนเพ่ิมบทบาทอํานาจหนาท่ีความรับผิดชอบของตํารวจใหกวางขวางข้ึน เพื่อใหเกิด การเปล่ียนแปลงข้ึนทันทีทันใดและสงผลกระทบในวงกวาง โดยมุงม่ันปรารถนาท่ีจะทําใหชุมชน มคี วามมน่ั คง ปลอดภยั ความสงบสขุ และมบี รรยากาศทีน่ าอยอู าศัยมากขึน้ ในอนาคตใหจ งได ÷. ãˤŒ ÇÒÁªÇ‹ ÂàËÅÍ× ¡ÅÁ‹Ø à»Ò‡ ËÁÒ¾àÔ ÈÉ (Helping Those with Special Needs) การตํารวจผูรับใชชุมชนเนนการสํารวจแนวทางใหมๆ ในการใหความคุมครอง ชวยเหลือและสนับสนุนกลุมเปาหมายพิเศษท่ีมีความออนแอ อาทิ เด็กและเยาวชน ผูสูงอายุ ชนกลุมนอย คนยากจน คนพิการ และคนจรจัด เปนตน ซึ่งสอดคลองกับแนวทางปฏิบัติของงาน ปอ งกนั อาชญากรรมและงานตํารวจชมุ ชนสมั พันธทีม่ ีอยเู ดิม และขยายผลการปฏิบตั ใิ หกวางขวางขนึ้ ท้งั น้ีเพอื่ เปนการเขาถงึ ประชาชนทุกหมูเ หลา อยางเสมอหนากัน ø. ¤ÇÒÁÃàÔ ÃÁÔè ÊÃÒŒ §ÊÃäᏠÅÐáçʹºÑ ʹ¹Ø ¨Ò¡à¨ÒŒ ˹Ҍ ·¼èÕ »ŒÙ ¯ºÔ μÑ §Ô Ò¹ (Grass-Roots Creativity and Support) การตํารวจผูรับใชชุมชนสงเสริมและสนับสนุนการนําวิทยาการและเทคโนโลยี กาวหนามาใชในกิจการตํารวจอยางเหมาะสม แตยังคงมีความเชื่ออยูเสมอวา ไมมีสิ่งใดเหนือกวา การรวมแรงรวมใจกันทํางานเปนทีม ซ่ึงจะนําไปสูผลสําเร็จของงาน โดยผูบังคับบัญชาจะตองให ความไววางใจตอตัวเจาหนาที่ตํารวจชุมชนผูปฏิบัติหนาท่ีอยูในแนวหนาบนทองถนนซ่ึงสัมผัส ใกลชิดกับปญหาความเดือดรอนของประชาชนมากที่สุด ดวยความเช่ือม่ันในการใชดุลยพินิจ วิจารณญาณ ไหวพริบ ปฏิภาณ และประสบการณ ประกอบกับการสรางสรรคหนทางใหมๆ เพ่อื ตอบสนองตามความตอ งการชมุ ชน ù. ¡ÒÃà»ÅÕè¹á»Å§ÀÒÂã¹Ë¹Ç‹ §ҹตําÃǨ (Internal Change) การตํารวจผูรับใชชุมชนจะตองกําหนดเปนแนวทางปฏิบัติท่ีสอดประสานสัมพันธ กบั ทกุ ฝา ยภายในหนว ยงานตาํ รวจอยา งเตม็ รปู แบบ โดยกาํ หนดหนา ทก่ี ารงานของเจา หนา ทตี่ าํ รวจชมุ ชน

๒๗ ใหเปนผูรอบรูงานท่ัวไป (Generalist) มีหนาที่คอยเชื่อมโยงและประสานงานระหวางตํารวจกับ ประชาชนผูใชบริการ โดยใหการสนับสนุนเกี่ยวกับขอมูลและผลวิเคราะหเก่ียวกับสถานภาพ ท่ัวไปและปญหาความเดือดรอนในชุมชนกับเจาหนาที่ฝายอ่ืนๆ ภายในหนวยงานตํารวจ และ แสวงหาความรวมมือและแรงสนับสนุนจากชุมชนในงานดําเนินการตามวัตถุประสงคของ หนว ยงานตาํ รวจโดยรวม เมอื่ ไดย อมรบั ปรชั ญาการตาํ รวจผรู บั ใชช มุ ชนไวเ ปน ยทุ ธศาสตรร ะยะยาวของ หนวยงานตํารวจแลว เจาหนาทตี่ าํ รวจทุกคนควรยึดถอื ปฏิบตั ติ ามแนวทางใหมน ้ี ซึ่งอาจใชเ วลานาน ประมาณ ๑๐-๑๕ ป ñð. ¡ÒÃÇÒ§ÃÒ¡°Ò¹à¾Íè× Í¹Ò¤μ (Building for the Future) การตํารวจผูรับใชชุมชน กําหนดแนวทางการใหบริการประชาชนโดยกระจายลงสู ระดับชมุ ชน (decentralized) และสมั ผัสกับประชาชนเปนรายบคุ คล (personalized) โดยยอมรบั วา ตราบใดท่ีตํารวจยังคงเหินหางกับชุมชน ยอมไมอาจที่จะเขาไปจัดระเบียบในชุมชนนั้นๆ ใหเรียบรอยไดสําเร็จ ซึ่งจะตองปรับทัศนคติใหประชาชนเขาใจเสียใหมวา ตํารวจคือแหลงที่พ่ึงพิง ซ่ึงประชาชนสามารถใชบริการและขอรับความชวยเหลือตางๆ ได ในยามทุกขรอน เพ่ือแกไขปญหา ความเดอื ดรอ นของชมุ ชน การตาํ รวจผรู บั ใชช มุ ชนจงึ มใิ ชย ทุ ธวธิ ตี าํ รวจทจี่ ะนาํ มาใชเ พยี งชว่ั ครง้ั ชว่ั คราว แลว ละทงิ้ ไปแบบไฟไหมฟ าง แตเ ปน ปรชั ญาในการทาํ งานแนวใหมแ ละยทุ ธศาสตรข องหนว ยงานตาํ รวจ ท่ีคอนขางยืดหยุนและสามารถปรับใหสอดคลองกับความตองการและลําดับความเรงดวนของชุมชน ทเ่ี ปลีย่ นแปลงอยเู สมอๆ ÊÃ»Ø ปรชั ญาการตาํ รวจชมุ ชนเปน ปรชั ญาในการทาํ งานแนวใหมบ นพนื้ ฐานของความเชอื่ ทวี่ า การท่ีตํารวจกับชุมชนสราง “พันธมิตรในเชิงหุนสวน (Partnerships)” ในการทํางานรวมกันดวย ความไววางใจตอกัน (trust) โดยใชความคิดริเร่ิมสรางสรรคใหมๆ ยอมสามารถแกไขปญหา อาชญากรรมตางๆ รวมทั้งความรูสึกหวาดกลัวภัยอาชญากรรม สภาพความไรระเบียบ/ ความเสอื่ มโทรมทางสงั คมและทางกายภาพในชุมชน ¡Ô¨¡ÃÃÁ·ÒŒ º· ใหนักเรียนอธิบายหลักการสําคัญของการตํารวจชุมชนวามีสวนรวมปองกันปญหา อาชญากรรมที่จะเกิดข้นึ ไดอยา งไร

๒๘

๒๙ º··Õè ó ËÅÑ¡¡ÒÃÁÊÕ Ç‹ ¹ÃÇ‹ ÁáÅСÒÃºÃ¡Ô Òà ÇÑμ¶»Ø ÃÐʧ¤ เพ่ือใหนักเรียนทราบเก่ียวกับหลักการสรางการมีสวนรวมของประชาชนและลักษณะ ของการบริการท่ดี ี ตลอดจนการปฏิบัติตอประชาชนในรปู แบบตางๆ ËÅÑ¡¡ÒÃÁÊÕ Ç‹ ¹Ã‹ÇÁ¢Í§»ÃЪҪ¹ การมีสวนรวมของประชาชน ถือเปนหลักการสากลที่อารยประเทศใหความสําคัญ และเปนประเด็นหลักท่ีสังคมไทยใหความสนใจเพื่อพัฒนาการเมืองเขาสูระบอบประชาธิปไตยแบบมี สวนรวมตามหลักธรรมาภิบาลท่ีภาครัฐจะตองเปดโอกาสใหประชาชนและผูเก่ียวของทุกภาคสวนรับรู รวมคิด รวมตัดสินใจ เพ่ือสรางความโปรงใสและเพิ่มคุณภาพการตัดสินใจของภาครัฐใหดีข้ึน และเปน ทยี่ อมรับรวมกนั ของทุกๆ ฝาย ËÅÑ¡¡ÒÃÊÌҧ¡ÒÃÁÕʋǹËÇÁ¢Í§»ÃЪҪ¹ หมายถึง การเปดโอกาสใหประชาชน และผทู เี่ กยี่ วขอ งทกุ ภาคสว นของสงั คมไดเ ขา มามสี ว นรว มกบั ภาคราชการนนั้ International Association for Public Participation ไดแ บงระดับของการสรางการมสี วนรวมของประชาชนเปน ๕ ระดบั ดังนี้ ñ. ¡ÒÃãËŒ¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒà ถือเปนการมีสวนรวมของประชาชนในระดับตํ่าท่ีสุด แตเปน ระดับที่สําคัญท่ีสุด เพราะเปนกาวแรกของการที่ภาคราชการจะเปดโอกาสใหประชาชนเขาสู กระบวนการมีสวนรวมในเร่ืองตางๆ วิธีการใหขอมูลสามารถใชชองทางตางๆ เชน เอกสารสิ่งพิมพ การเผยแพรขอมูลขาวสารผานทางส่ือตางๆ การจัดนิทรรศการ จดหมายขาว การจัดงานแถลงขาว การติดประกาศและการใหข อมลู ผานเว็บไซต เปน ตน ò. ¡ÒÃÃѺ¿˜§¤ÇÒÁ¤Ô´àËç¹ เปนกระบวนการท่ีเปดใหประชาชนมีสวนรวมในการ ใหขอมูลขอเท็จจริงและความคิดเห็นเพ่ือประกอบการตัดสินใจของหนวยงานภาครัฐดวยวิธีตางๆ เชน การรับฟงความคิดเห็น การสํารวจความคิดเห็น การจัดเวทีสาธารณะ การแสดงความคิดเห็น ผา นเว็บไซต เปน ตน ó. ¡ÒÃà¡ÕèÂÇ¢ŒÍ§ เปนการเปดโอกาสใหประชาชนมีสวนรวมในการปฏิบัติงาน หรือรวมเสนอแนะทางที่นําไปสูการตัดสินใจ เพ่ือสรางความมั่นใจใหประชาชนวาขอมูลความคิดเห็น และความตองการของประชาชนจะถูกนําไปพิจารณาเปนทางเลือกในการบริหารงานของภาครัฐ เชน การประชุมเชิงปฏิบัติการเพ่ือพิจารณาประเด็นนโยบายสาธารณะ ประชาพิจารณ การจัดต้ัง คณะทาํ งานเพอ่ื เสนอแนะประเดน็ นโยบาย เปน ตน

๓๐ ô. ¤ÇÒÁËÇÁÁ×Í เปนการใหกลุมประชาชน ผูแทนภาคสาธารณะมีสวนรวม โดยเปน หุนสวนกับภาครัฐในทุกข้ันตอนของการตัดสินใจ และมีการดําเนินกิจกรรมรวมกันอยางตอเนื่อง เชน คณะกรรมการทีฝ่ ายประชาชนรว มเปน กรรมการ เปน ตน õ. ¡ÒÃàÊÃÔÁอํา¹Ò¨á¡‹»ÃЪҪ¹ เปนขั้นที่ใหบทบาทประชาชนในระดับสูงท่ีสุด โดยใหประชาชนเปนผูตัดสินใจ เชน การลงประชามติในประเด็นสาธารณะตางๆ โครงการ กองทุนหมบู านที่มอบอาํ นาจใหประชาชนเปน ผตู ัดสนิ ใจทงั้ หมด เปนตน การสรางการมีสวนรวมของประชาชนอาจทําไดหลายระดับและหลายวิธี ซ่ึงบางวิธี สามารถทาํ ไดอ ยา งงา ยๆ แตบ างวธิ กี ต็ อ งใชเ วลา ขนึ้ อยกู บั ความตอ งการเขา มามสี ว นรว มของประชาชน คาใชจายและความจําเปนในการเปดโอกาสใหประชาชนเขามามีสวนรวม การมีสวนรวม ของประชาชนเปนเรื่องละเอียดออน จึงตองมีการพัฒนาความรูความเขาใจในการใหขอมูลขาวสารที่ ถูกตองแกประชาชน การรับฟงความคิดเห็น การเปดโอกาสใหประชาชนเขามามีสวนรวม รวมทั้ง พัฒนาทักษะและศกั ยภาพของขา ราชการทกุ ระดับควบคูกันไปดว ย จากหลักการและความจําเปนดังกลาวทําใหการพัฒนาระบบราชการท่ีผานมาไดรับ การพัฒนากระบวนการบริหารราชการท่ีสนับสนุนการปรับกระบวนการทํางานของสวนราชการ ท่เี ปดโอกาสใหป ระชาชนเขา มามสี ว นรว มมากข้ึนหรอื ทเี่ รยี กวา “¡ÒúÃÔËÒÃÃÒª¡ÒÃẺÁÕʋǹÃÇ‹ Á” ในสวนภาคราชการ การสงเสริมการบริหารราชการแบบมีสวนรวมถือไดวาเปนเง่ือนไข และเปนกุญแจดอกสําคัญของความสําเร็จของการพัฒนาระบบราชการใหสามารถตอบสนอง ความตองการของประชาชนและเอื้อตอประโยชนสุขของประชาชน เพราะกระบวนการมีสวนรวม เปนปจจัยสําคัญที่สนับสนุนและสงเสริมใหระบบราชการมีพลังในการพัฒนาประเทศอยางสรางสรรค อันเปน เปา หมายหลกั ของการพัฒนาราชการยุคใหมทีเ่ ปนราชการระบบเปด การมีสวนรวมในการดําเนินงานของภาคราชการท่ีมาจากทุกภาคสวนของสังคม โดยเฉพาะอยางยิ่งประชาชนผูมีสวนไดสวนเสียและชุมชนทองถิ่นจะชวยทําใหเจาหนาที่ของรัฐ มีความใกลชิดกับประชาชนไดรบั ทราบความตองการและปญ หาท่แี ทจรงิ ลดความขัดแยงและตอตาน ท้ังยังเปนการสรางสังคมแหงการเรียนรูที่เสริมสรางใหประชาชน รวมคิด รวมตัดสินใจในประเด็น สาธารณะ ซ่งึ เปน บทบาทที่หนวยงานภาคราชการจะตอ งดาํ เนินการใหเกดิ ข้นึ อยางไรกต็ าม การบรหิ ารราชการแบบมสี วนรว มทเ่ี ปด โอกาสใหประชาชนและเครือขา ย ภาคประชาสังคมทุกภาคสวนเขามาเปนหุนสวนจะประสบความสําเร็จหรือไมน้ันขึ้นอยูกับหนวยงาน ราชการตางๆ จะสนับสนุนใหเกิดการมีสวนรวมของประชาชนมากนอยเพียงใด รวมท้ังตองอาศัย กระบวนการความรวมมือและการมีสวนรวมของทุกฝายในสังคมที่เปนพันธมิตรของภาคราชการ ซ่ึงถึงเวลาแลวที่ภาคราชการจะตองรวมมือกันเปดระบบราชการใหประชาชนมีสวนรวม เพ่ือทําให เกิดการบริหารกิจการบานเมืองที่ดี เกิดการแบงสรรทรัพยากรอยางยุติธรรม และลดความขัดแยง ในสังคม และที่สําคัญท่ีสุดคือการสรางกลไกของการพัฒนาระบบราชการท่ียั่งยืน เพื่อประโยชนสุข ของประชาชนนัน่ เอง

๓๑ ËÅ¡Ñ ¡ÒÃãËŒºÃÔ¡Òà ¡ÒúÃÔ¡Òà คือ การใหความชวยเหลือหรือการดําเนินการเพื่อประโยชนของผูมาติดตอ หรือรับบริการจะตองมีหลักยึดถือปฏิบัติ มิใชวาการใหความชวยเหลือหรือการทําประโยชน ตอ ผูมาใชบ รกิ ารจะเปน ไปตามใจของผใู หบริการ โดยทัว่ ไปหลักการใหบ ริการมีขอควรคาํ นึง ดังนี้ ๑. สอดคลอ งตรงตามความตองการของผูรบั บรกิ าร ๒. ทําใหผูรับบริการเกิดความพอใจ ๓. ปฏิบตั โิ ดยถกู ตอ งสมบูรณค รบถวน ๔. เหมาะสมแกสถานการณ ๕. ไมก อผลเสยี หายแกบคุ คลอ่ืนๆ Å¡Ñ É³Ð¢Í§¡ÒúÃÔ¡Ò÷è´Õ Õ ๑. ประชาชนตอ งมากอนเสมอ หมายถงึ คาํ นึงถึงประชาชนกอนสงิ่ อนื่ ใด ๒. ประชาชนถูกเสมอ ไมวาประชาชนจะพูดจะทําอยางไรตองไมโตแยงเพ่ือยืนยันวา ประชาชนผิด ๓. ใหบ ริการดวยความยม้ิ แยมแจมใส เพ่อื ใหป ระชาชนรูส ึกอบอุนสบายใจ การใหบ รกิ ารเปน การกระทาํ ของบคุ คลซงึ่ มบี คุ ลกิ ภาพ อปุ นสิ ยั และอารมณแ ตกตา งกนั ไป ในแตละบุคคลและแตละสถานการณ จึงมีการประพฤติปฏิบัติท่ีหลากหลายออกไป การบริการท่ีดี อนั เปนท่ยี อมรบั กันท่วั ไป มีดงั นี้ ๑. ทําดวยความเต็มใจ ๒. ทําดว ยความรวดเร็ว ๓. ทาํ ถูกตอ ง ๔. ทําอยา งเทาเทยี มกัน ๕. ทําใหเ กิดความชน่ื ใจ ÁÒμðҹ¡ÒúÃÔ¡Òà ñ. ¡ÒÃãËŒ¤ÇÒÁʹ㨠คือ การตอนรับอยางอบอุน การใหเกียรติประชาชน การให ความสาํ คัญ ฟง ประชาชนพดู และสบนยั นตาดวย ò. ¡ÒÃãËŒ¤ÇÒÁãʋ㨠คือ การเอาใจใสในการใหบริการอยางเทาเทียม ไมแสดงออก อยา งเหนอื่ ยหนายเยน็ ชา และติดตามเร่ืองของประชาชนจนสําเรจ็ ó. ¡ÒÃºÃ¡Ô ÒÃÍÂÒ‹ §μ§Ñé 㨠คอื การมน่ั ใจในความถกู ตอ งสมบรู ณ การจดั บรกิ ารใหต รงเวลา และบริการใหประชาชนรสู ึกคมุ คา

๓๒ ô. ¡ÒúÃÔ¡ÒÃÍ‹ҧàμçÁ㨠คือ การสรางความเชื่อมั่นแกประชาชนวาจะเปนบริการ ทีไ่ ดร ับประโยชนสูงสุด และตอ งใหค วามรวมมือในการตอบสนองความตอ งการ õ. ¡ÒúÃÔ¡ÒÃÍ‹ҧ¨Ãԧ㨠คือ การแสดงออกถึงบริการที่นาเชื่อถือ เชื่อใจได มีความรบั ผิดชอบ และใหบรกิ ารอยางซ่ือตรงและเปน ธรรม ö. ¡ÒúÃÔ¡ÒÃÍ‹ҧࢌÒ㨠คือ มีความรูในการใหบริการอยางแทจริง มุงถึงบริการ ทีม่ ีคุณภาพสูง และตองใหบริการอยางถกู ตอ ง ÷. ¡ÒúÃÔ¡ÒÃÍ‹ҧÃٌ㨠คือ ตองสนองความตองการของประชาชนไดถูกตอง และดําเนินการอยางรวดเรว็ ø. ¡ÒúÃÔ¡ÒÃÍ‹ҧÁÕ¹éíÒ㨠คือ การใหความชวยเหลืออยางเอ้ืออาทร ใหคําแนะนํา อยางถูกตองและเปน ประโยชน เพอ่ื ใหประชาชนรสู กึ ผอนคลายและอบอนุ ใจ ¤³Ø ÊÁºμÑ Ô¾¹é× °Ò¹¢Í§¼ãŒÙ ˺Œ Ã¡Ô Òà ๑. มีความรักในการบรกิ าร ๒. มีความรบั ผิดชอบในหนา ท่ี ๓. มคี วามซื่อสัตยและซ่อื ตรง ๔. มคี วามสามารถควบคุมตนเองได ๕. มีความคดิ ริเรมิ่ สรางสรรค ๖. มคี วามมานะพยายามจะทาํ แตส งิ่ ทด่ี มี ีคุณประโยชน ๗. มีจติ ใจมั่นคงไมร วนเร ๘. มีความมุงมั่น เรยี นรสู ิ่งใหมที่ใหประโยชนตอ ผอู ่นื ๙. มคี วามชา งสังเกต ๑๐. มวี ิจารณญาณไตรต รองรอบคอบ ๑๑. มีความสามารถวเิ คราะหปญ หาและหาทางแกไ ข ๑๒.มกี ารพจิ ารณาใครครวญ à·¤¹Ô¤¡ÒÃãËŒºÃ¡Ô Òà - เทคนิคการใหบรกิ าร โดยเฉพาะอยา งยิ่งการสนทนาเพราะการสนทนาเปน ส่ือกลาง ระหวา งผูร ับบรกิ ารกับผูใหบ รกิ าร การสนทนาใหผ รู ับบริการเกดิ ความประทับใจมีวิธกี ารงายๆ ดงั นี้ ๑. สรา งความเปนกันเอง เพ่ือใหผ รู ับบริการเกิดความอนุ ใจ แสดงความเปนมติ ร โดยอาจแสดงออกทางสีหนา แววตา กิริยาทาทาง หรือน้ําเสียงที่สุภาพ มีหางเสียง อาทิเชน ขอประทานโทษครับ (คะ) มีอะไรใหผม (ดิฉัน) ชวยประสานงานไดบางครับ (คะ) กรุณารอสักครู นะครับ (คะ ) เปน ตน การพูดจาตองชดั เจน งายตอการเขาใจ และไมเรว็ หรือรัวจนผูร บั บริการไมรเู ร่อื ง ๒. เนน การฟง เปนหลกั คือ ผใู หบริการควรตง้ั ใจฟง ดว ยความอดทน ขณะท่ผี ูรับ บรกิ ารพดู ไมค วรแสดงอาการทีไ่ มพ อใจออกมา สบตากับผูร ับบรกิ ารเปนระยะพรอมกริ ิยาตอบรบั

๓๓ ๓. ทวนคําพดู เพ่อื แสดงใหผูร ับบริการทราบวาผูใหบริการกําลังตงั้ ใจฟงในเร่อื งท่ี ผรู ับบรกิ ารพูดอยู นอกจากน้ีผใู หบ รกิ ารควรจดั เตรยี มตนเองในดา นตา งๆ คือ ·Ò§¡Ò ตองดูแลสุขภาพรางกายใหแข็งแรงสดชื่นดวยอาการกระปรี้กระเปรา ไมงว งเหงาหาวนอน เซอ่ื งซมึ มลี ักษณะทะมัดทะแมง กระฉบั กระเฉง กระชมุ กระชวย หนา ตาสดใส หวผี มเรยี บรอย ไมปลอ ยผมรงุ รัง หรอื หวั ยุงเปนกระเซิง การแตง กายเรียบรอย ย้มิ ไหว หรอื ทกั ทาย เหมาะสม กิริยาสุภาพ เปนคุณสมบัติขั้นพ้ืนฐาน นอกจากน้ันตองวางตัวเปนมิตร เปดเผย จริงใจ สนองความตองการของผูรับบริการอยา งกระตือรือรน แสดงความเต็มใจทจ่ี ะใหบ ริการ ·Ò§ÇÒ¨Ò ตอ งใชถ อยคําชวนฟง นา้ํ เสยี งไพเราะ ชดั เจน พูดมีหางเสยี ง มคี าํ ขานรับ เหมาะสม กลาวตอนรับและสอบถามวาจะใหชวยบริการอยางไร พูดแตนอยฟงใหมาก ไมพูดแทรก ไมก ลา วคาํ ตําหนิ อาจพูดทวนยํ้าส่ิงที่มีผมู าติดตอ ตองการใหเขาฟงเพ่อื ความเขา ใจตรงกนั ¡Òû¯ºÔ ÑμμÔ ‹Í»ÃЪҪ¹ ประชาชนทมี่ าตดิ ตอ กบั หนว ยงานของรฐั มพี ฤตกิ รรมเปน บวกและเปน ลบ ความจรงิ ประชาชนหรือผูมาตดิ ตอ กบั เรากม็ คี วามหลากหลาย มที งั้ คนนารกั นา นับถือ นา ใหบ ริการ ไปจนถงึ คนที่ไมอยากจะติดตอสัมพันธดวย แตเราตองถือวาคนจํานวนมากก็ตองมีลักษณะอุปนิสัยใจคอ แตกตางกันไป จะใหทุกคนเปนเหมือนใจเราทุกคนยอมไมได หากจะนึกทบทวนใหดีก็จะพบวา คนสวนใหญเปนคนดีนาคบ เพราะมิเชนนั้นเราคงจะอยูในโลกน้ีไมไดหรือคงจะตองมีชีวิต อยางนาเวทนา จงใกลชิดกับประชาชนและจงเรียนรูลักษณะการบริการท่ีดีจากประชาชน พฤติกรรม ที่เปนธรรมชาติของคนทั่วไป รวมทั้งตัวเราเองคือความตองการบริการท่ีสะดวก รวดเร็ว ถูกตอง สมบูรณ ซง่ึ จะมีพฤตกิ รรมแสดงออกในลกั ษณะเรงรอ น และตองการใหทกุ คนเอาอกเอาใจ พฤติกรรม ที่เปนดานลบของประชาชน ก็ไดแก จุกจิก จูจี้ ข้ีบน และบริการอยางไมดี อาจพูดไมสุภาพ หรือเอะอะโวยวาย เปนตน ไมวาประชาชนจะมีพฤติกรรมอยางไร เราไมมีทางเลือกเปนอยางอื่น นอกจากรบั ฟงและพูดดวยอยา งสุภาพและหาทางสรางความรสู กึ ที่ดีตอ ประชาชนเสมอ เราเองก็เคยอยูในฐานะประชาชนผูไปรับบริการ จึงควรถามใจตัวเองวา เม่ือเราเปน ประชาชนผูไปรับบริการเราตองการอะไร อยางไร มากนอยเทาใด ดังนั้นประชาชนของเรา เขาก็เปนคนเชนเดียวกับเรา ยอมมีความตองการบริการไปทุกสิ่งทุกอยางหลากหลายรูปแบบ มากมายไมมีขีดจาํ กดั

๓๔ á¹Ç·Ò§»¯ÔºμÑ μÔ Í‹ »ÃЪҪ¹¼ŒÙ«Ö§è ÁÕ¾ÄμÔ¡ÃÃÁμ‹Ò§æ พฤตกิ รรมของประชาชนทเี่ ปน ปญ หา หากจะพจิ ารณาโดยรวมกจ็ ะพบการประพฤตปิ ฏบิ ตั ิ และการแสดงออกดงั ตอไปน้ี ๑) กริ ยิ ากาวรา ว ขมขู ๒) แสดงทาทางใหญโต อวดศกั ดา ๓) วาจากราว พูดอวดดี ๔) พดู บน วา จูจีจ้ กุ จกิ ไมรจู บ ๕) พูดประชดประชนั เปรียบเทียบเสยี ดสี ๖) จิตใจมงุ แตป ระโยชนของตนฝา ยเดียว ๗) ใชอ ารมณอยูเหนอื เหตุผลไมฟ งคําชแ้ี จง เราไมควรต้ังอคติตอประชาชนวา เขาเปนประชาชนประเภทใด เพราะจะทําใหเราตั้งแง กับประชาชนไวต้ังแตตน ท้ังอาจประเมินเขาเร็วไปหรือประเมินผิดก็ได แตหากลองหยิบยก พฤติกรรมของประชาชนเพื่อพิจารณาแนวทางกําหนดวิธีปฏิบัติตอเขาเหลานั้น ก็จะเปนประโยชน ในการปรบั ใชกบั ลักษณะอ่ืนๆ ดงั นี้

๓๕ ¾ÄμÔ¡ÃÃÁ¢Í§»ÃЪҪ¹ á¹Ç·Ò§»¯ºÔ ÑμμÔ ‹Í»ÃЪҪ¹ ๑. ไมฟ งใคร คิดอยา งไรฝงใจอยางนั้น ไดขอมลู - ฟงเขาพดู มาผดิ ๆ กย็ นื กระตา ยขาเดยี ว ไมร บั ฟง เหตผุ ล - ถามเขาบา ง แตอ ยา ซกั เขาวา ไดข อ มลู มาจากใคร ที่ช้ีแจง - ใหเ ขาแสดงออกอยางเต็มท่ี - ชแ้ี จงแกเ ขาเพยี งสนั้ ๆ ปลอยเขาพดู อยา ขัด ๒. ตทิ กุ สงิ่ ทกุ อยา งทจี่ ะสรรหามาติ ตสิ ารพดั อยา ง - แยงเขาบาง แตไ มพูดขดั คอ ทั้งสินคา ราคา บริการ - บอกจุดเดนของสนิ คาและบริการใหเหน็ ชัด - พยายามชวนเขาไปพดู ในที่ไมมีคน ปลอยใหเขาบนตามสบาย ๓. จจู ี้ ขบี้ น พดู เสยี งดงั วางทา ใชก ริ ยิ าไมส ภุ าพ - อยาสนใจกริ ิยาทา ทางของเขา เห็นผูใหบรกิ ารตํา่ ตอยกวา ตน - จับความใหไ ดวาเขาตอ งการอะไร - สนองตอบตามควร - ฟง เงยี บ - ปลอยใหค ุยใหพ อ ใหความเหน็ ทว่ั ๆ ไป ๔. ชอบคยุ เรอื่ งความราํ่ รวย และการกลา ใชจ า ย - อยาผสมโรง หรือซกั ถามใดๆ อยางไร ไมก ลัวสิ้นเปลือง - ช้ีแจงเรอ่ื งเทา ท่จี าํ เปน - ฟง อยา งสงบ - แสดงทา ทเี ห็นอกเห็นใจ - นาํ สนิ คา มาพจิ ารณาเปรยี บเทยี บขอ แตกตา ง ออ นนอ มใหเขาสมใจอยาก ๕. โกรธท่สี นิ คา ไมตรงตามตัวอยาง กลาวหาวา - ยกยอ งใหความสาํ คญั กบั ตําแหนงเขา หลอกลวงตบตา - ถามความเปน มาของเขาในบางเรือ่ ง - ใชค วามอดทนตอเขาเปน พิเศษ ดาํ เนินการใหเ สรจ็ โดยเรว็ ๖. แสดงทา ทางวางมาดเปน ผมู บี ญุ หนกั ศกั ดใ์ิ หญ - พยายามหลกี เลยี่ งการโตแ ยง วางทา จะขอพดู กบั เจา นายเทา นน้ั ไมส นใจฟง - ฟง เขาพูดแตอ ยา ใสใ จในนํา้ เสียง คาํ อธบิ าย คิดวา รหู มดทกุ อยาง - ช้แี จงเหตผุ ลอยางสน้ั ๆ - ไมพ ดู ตอปากตอ คาํ กับเขา - ๗. อารมณเสยี โกรธใครมาจากไหน ก็มาลงคน - ซ่ึงไมร ูอีโหนอเี หน พูดเกรีย้ วกราดฉุนเฉียว - - -

๓๖ ¾ÄμÔ¡ÃÃÁ¢Í§»ÃЪҪ¹ á¹Ç·Ò§»¯ÔºÑμÔμÍ‹ »ÃЪҪ¹ ๘. เลนหเู ลนตา พูดจาแทะโลม ทําเปนสนใจ - ทาํ สีหนาปกติ ไมยิ้มไมบ ึ้ง สินคา แตไมมีทที า จะซ้ือสินคา เดินหนา - พดู ดว ยเฉพาะเรอ่ื งทเี่ กยี่ วกบั สนิ คา และบรกิ าร เก้ียวพาราสที า เดียว - โตตอบอยูใ นเรือ่ งธรุ กจิ - ไมใสใจคาํ พูดทนี่ อกเหนอื จากงาน - เรียกใหผ ูอ่ืนมารว มอธบิ ายสินคา ดวย - ถา จาํ เปน เชิญพบหัวหนา ปรับตัวปรบั ใจใหวอ งไวกับเขา ๙. มีอาการรบี รอ น ตองการใหบรกิ ารอยาง - บอกวาจะตอ งทาํ อะไรบา ง ใชเวลาเทาใด ทนั อกทันใจ รออะไรไมเ ปน ขี้รําคาญ - ไมควรซกั ถามอะไรเขามาก - ดําเนินการอยางกระฉับกระเฉงรวดเรว็ - ใหรายละเอียดตามท่เี ขาตอ งการ ใจเยน็ ๆ อยาเรงเรา เขานกั ๑๐. สภุ าพ พดู ชา ๆ ทที า สขุ มุ ซกั ถามเปน ระยะๆ - ระวงั การแสดงสหี นา เบอื่ หนา ยความเชอื่ งชา ของเขา พูดไมร ูจบ - ชว ยสรปุ ใหเ ขา แตอ ยา พดู ตดั บทจนเขารสู กึ วา - เราเรงรัด - รบั ฟง เพราะเปน ธรรมชาตขิ องการตอรอง อธบิ ายคณุ สมบตั ขิ องสนิ คา ใหป ระชาชนเขา ใจ ๑๑. ชอบติสินคา - เสนอจุดขายทีส่ ินคาเรามี - ปลอยใหประชาชนพดู ไปกอน - สิง่ ทีพ่ ดู ถูกตอ งยกยอ งประชาชน สง่ิ ทีพ่ ดู ไมถกู ตองชีแ้ จงแนะนําเพมิ่ เตมิ ๑๒. คยุ วารเู รื่องตัวสินคามากกวา พนกั งาน - ขอใหเ ขารอสักครู - นาํ ผูท่พี ูดภาษาเดียวกบั เขามาพบ - ฝกฝนตนเองใหใชภาษาอังกฤษซึ่งเปนภาษา สากลใหได ๑๓. ชาวตางประเทศพูดไทยไมไดห รอื พดู ไมช ดั - สง เสริมใหเ ขาบอกเลา ไปอยางกวางขวาง - ขอบคณุ ทเ่ี ขาชวยแนะนาํ ประชาชนเพม่ิ - อยา ใสใ จมากนกั เพราะคนเรานสิ ยั สนั ดานไมเ หมอื นกนั ทาํ ใจเยน็ เหมอื นไมเ ขา ใจทา ทีของเขา ๑๔. พอใจสนิ คา และเลา ใหป ระชาชนคนอนื่ ๆ ฟง - - ๑๕. ดถู กู พนกั งานผใู หบรกิ ารวา ตํา่ ตอ ย - -

๓๗ ¾Äμ¡Ô ÃÃÁ¢Í§»ÃЪҪ¹ á¹Ç·Ò§»¯ÔºÑμμÔ ‹Í»ÃЪҪ¹ ๑๖. ซกั ถามแบบอวดรทู ้งั ๆ ทร่ี ูไมจริง - ไมถอื เปนสาระ ไมพดู ปด - ขอใหซ้อื กใ็ ชไ ด - รบั ฟง ปลอ ยใหพ ดู กอ นแลว อธบิ ายคณุ สมบตั ิ ทถี่ กู ตองแกป ระชาชนทีหลัง ๑๗. กินเหลาเมามาพูดจาเสียงดงั ติวารุนนไ้ี มดี - อยา พยายามอธบิ ายอะไรกับคนเมา รนุ นี้ไมสวย - พยายามหลกี เลยี่ งการปะทะคารมเพราะอาจนาํ ไปสกู ารวิวาท ๑๘. ตองการสทิ ธิพเิ ศษมากกวาผูอื่น - อธบิ ายนโยบายของบรษิ ทั ทกี่ าํ หนดหลกั การไว เพ่ือเปน กรอบหรอื แนวทางปฏบิ ตั ิ โดยสรุปจะเห็นไดวา การใหความสําคัญกับการใหบริการน้ันมีความสําคัญมาก ซงึ่ สว นหนงึ่ ตอ งไดร บั ความรว มมอื จากผรู บั บรกิ าร และผใู หบ รกิ ารตอ งเปน บคุ คลทมี่ ใี จในการใหบ รกิ าร เปนสําคัญ ซ่ึงทุกองคกรไมสามารถหลีกเล่ียงการใหบริการได ดังนั้นผูใหบริการพึงระลึกไวเสมอวา ตนคือพนักงานผูใหบริการในทุกๆ ดาน ไมวาจะใหขอมูลขาวสาร การประชาสัมพันธ การตอนรับ บุคคลทั้งภายในและภายนอก รวมถึงผูมาติดตอทุกประเภท เปนตน ตองเขาใจและตระหนักถึง ความสําคัญของการใหบริการเพ่ือสรางภาพลักษณที่ดีและความประทับใจกับผูรับบริการทุกคน และทายสุด ผูใหบริการเปนกลไกสําคัญท่ีสุดท่ีจะตองพัฒนาบุคลิกภาพและทัศนคติที่ดี โดยเฉพาะ การมจี ิตสาํ นกึ ในการรกั การใหบริการ เพ่ือการพฒั นาองคกรอยา งสมบรู ณแ บบ

๓๘ ÊÃ»Ø การมีสวนรวมในการดําเนินงานของภาคราชการที่มาจากทุกภาคสวนของสังคม โดยเฉพาะอยางย่ิงประชาชนผูมีสวนไดสวนเสียและชุมชนทองถ่ิน จะชวยทําใหเจาหนาที่ของรัฐ มีความใกลชิดกับประชาชนไดรบั ทราบความตองการและปญหาท่ีแทจ ริง ลดความขดั แยงและตอตาน ท้ังยังเปนการสรางสังคมแหงการเรียนรูท่ีเสริมสรางใหประชาชน รวมคิด รวมตัดสินใจในประเด็น สาธารณะ ซ่ึงเปนบทบาททีห่ นวยงานภาคราชการจะตองดาํ เนินการใหเกิดขึน้ อยา งไรก็ตาม การบริหารราชการแบบมสี ว นรว มท่ีเปด โอกาสใหป ระชาชนและเครือขา ย ภาคประชาชน สังคมทุกภาคสวนเขามาเปนหุนสวน จะประสบความสําเร็จหรือไมนั้น ขึ้นอยูกับ หนวยงานราชการตางๆ จะสนับสนุนใหเกิดการมีสวนรวมของประชาชนมากนอยเพียงใด รวมทั้ง ตองอาศัยกระบวนการความรวมมือและการมีสวนรวมของทุกฝายในสังคมที่เปนพันธมิตรของภาค ราชการ ซึ่งถึงเวลาแลวที่ภาคราชการจะตองรวมมือกันเปดระบบราชการใหประชาชนมีสวนรวม เพอื่ ทาํ ใหเ กดิ การบรหิ ารกจิ การบา นเมอื งทดี่ ี เกดิ การแบง สรรทรพั ยากรอยา งยตุ ธิ รรม และลดความขดั แยง ในสังคม และท่ีสําคัญที่สุดคือการสรางกลไกของการพัฒนาระบบราชการท่ีย่ังยืน เพ่ือประโยชนสุข ของประชาชนน่ันเอง ¡Ô¨¡ÃÃÁ·ŒÒº· ใหนักเรียนอธิบายการใหบริการที่ดี ท่ีทําใหประชาชนผูรับบริการจะไดรับความพึงพอใจ อยา งสงู สดุ ควรจะตอ งทําอยา งไรบา ง

º··èÕ ô ËÅ¡Ñ ¡ÒÃáÅÐà·¤¹¤Ô ¡ÒÃÊÃÒŒ §Á¹ÉØ ÂÊÁÑ ¾Ñ¹¸ ÇÑμ¶»Ø ÃÐʧ¤ เพ่ือใหนักเรียนทราบถึงวิธีการสรางมนุษยสัมพันธในการอยูรวมกัน หลักท่ัวไป ของมนษุ ยสมั พนั ธ เทคนคิ การสรา งมนุษยสัมพนั ธ และขอเสนอแนะในการสรางมนุษยสมั พันธ แนวคิดในการสรางสัมพันธภาพในการทํางาน เปนแนวทางในการสรางความผูกพัน กับสมาชิกเพ่ือใหเกิดความรวมมือ สงผลใหการทํางานมีประสิทธิภาพและสามารถทํางานรวมกัน ไดอยางมีความสุข ซ่ึงในการทํางานกลุมจะมีบทบาทผูนําและผูตาม ดังน้ันจึงตองมีการปรับตัว เพื่อการมีสมั พนั ธภาพที่ดตี อ กนั และเพ่อื ใหง านบรรลวุ ตั ถุประสงคไดท ้ังผลงานและนํ้าใจ Ç¸Ô ÕÊÃÒŒ §Á¹ÉØ ÂÊÑÁ¾Ñ¹¸ã ¹¡ÒÃÍ‹ÙËÇÁ¡¹Ñ การสรางมนุษยสัมพันธในการอยูรวมกัน หมายถึง การสรางมนุษยสัมพันธกับคนท่ีเรา ตอ งอยูรว มกันนานๆ ใกลช ิดสนทิ สนมกนั เชน อยหู อพัก อยใู นทท่ี าํ งาน เปน ตน พอจะสรปุ ไดดังน้ี ๑. สรางความเปนกันเอง ถาหากเราเปนกันเองกับบุคคลอื่น เขาก็จะมีความรูสึก เปนกนั เองดว ย และจะอยรู วมกนั ทํางานดว ยกันดว ยความสบายใจ เพราะเขาจะมีทศั นคติทีด่ ีตอ เรา เขามคี วามมัน่ ใจที่จะพดู คยุ ขอรอ ง หรือขอความชว ยเหลือจากเรา ๒. พูดจาดวยความสุภาพออนโยน การพูดจาสุภาพออนโยนจะทําใหผูอื่นสบายใจ คําพูดท่ีควรใชไดแกคําวา กรุณา ไดโปรด ขอบคุณ เสียใจ นอกจากน้ียังควรใชคําตําหนิอยางสุภาพ เชน “ใครๆ เขาก็อาจจะทําผดิ แบบนี้” หรือ “ผมกเ็ คยทําผิดแบบนเ้ี หมอื นกัน” ๓. แสดงความราเริงแจมใส มีชีวิตชีวา การที่เราแสดงความราเริงแจมใสทําใหคนท่ี อยูใกลหรือคนที่พบเห็นเกิดความสบายใจ เราจึงเปนคนท่ีมีเสนห การแสดงความราเริงแจมใส ทาํ ไดด ังนี้ คอื ๓.๑ ย้ิมเมอ่ื พบปะกบั ผอู ื่นหรอื หัวเราะเม่อื มีเรอื่ งแปลกๆ ขําขนั ๓.๒ รอ งเพลงหรือฮมั เพลงเบาๆ ขณะทํางาน ๓.๓ มอี ารมณข ัน มองเร่อื งใหญเ ปน เรอื่ งเลก็ บางครงั้ ก็เลา เร่อื งขําขนั ใหเ พ่ือนฟง ๓.๔ แสดงความยินดที ีจ่ ะทําส่ิงตา งๆ ไมทําหนา บงึ้ ตึง หรือบน จนนา รําคาญ ๓.๕ พรอ มท่จี ะย้มิ รบั ปญหา และแกปญหาอยา งอารมณเ ยน็ ๓.๖ มองโลกในแงด ี ไมว พิ ากษว จิ ารณค นอนื่ ในแงล บ และไมท ะเลาะววิ าทกบั ผอู นื่ ๔. ไมเอาเปรียบผูท่ีอยูดวยกันจนเกินไป การอยูรวมกันอยางมีความสุขตองไม เอาเปรียบซึ่งกันและกัน รูจักรับและใหในอัตราสวนท่ีใกลเคียงกัน เชน การรวมรับประทานอาหาร ดว ยกนั ในที่ทํางานหรือในหอพัก ถาเพ่ือนนําอาหารมา ๒ อยาง เราอาจจะซอื้ มาเพิม่ เตมิ ๑-๒ อยา ง

๔๐ หรือเพอื่ นเคยซ้ือขนมมาใหเ รารบั ประทาน ๒ คร้งั แลว คร้งั ที่ ๓ ควรซ้ือมาใหเพื่อนบา ง หรือถา ไมม ี โอกาสจะเลีย้ งตอบแทน จะตองหาโอกาสอ่นื ใหได การอยูด ว ยกันและใชข องรวมกนั หรอื รับประทาน อาหารดวยกนั ควรใชวธิ แี บงกนั จาย คือใชจํานวนคนหารแบงคา ใชจายจะชว ยทาํ ใหทกุ คนสบายใจ ๕. แสดงน้าํ ใจดว ยการใหค วามชวยเหลือกันโดยไมต องขอรอง ๖. ดแู ลเอาใจใสยามเพอื่ นเจ็บไขไ ดปวย ๗. เปน ทปี่ รบั ทกุ ขข องเพอื่ นได คอื จะตอ งเปน ทไี่ วว างใจ เกบ็ ความลบั แสดงความเหน็ ใจ ไมดหู ม่นิ เหยยี ดหยาม หรอื เยาะเยย ความผิดพลาดของเพือ่ น ๘. เมอื่ ทําผดิ ตองยอมรับผิด และพรอมที่จะแกไข ๙. มีความอดทนตอ ความบกพรอ งของเพื่อนบางอยา ง เชน อยกู ับเพื่อนที่ขบ้ี น ๑๐. แสดงความจริงใจตอกัน ไววางใจซึ่งกันและกัน เมื่อมีเรื่องเดือดรอนหรือเปนเร่ือง สวนตัวก็ตองเปดเผยและไววางใจที่จะเลาใหฟง และเมื่ออีกฝายรับฟงจะตองเห็นใจอยางจริงใจ และเก็บความลบั ของเพอ่ื นเอาไว ËÅÑ¡·ÇÑè 仢ͧÁ¹ÉØ ÂÊÑÁ¾¹Ñ ¸ ๑. มองโลกในแงดี การมองโลกในแงดีจะชวยใหเกิดความสบายใจและสุขภาพจิตจะดี ซึง่ พฤตกิ รรมท่ีแสดงออกก็จะดีไปดว ย ๒. รูจักวิเคราะหตนเอง เพื่อจะไดเขาใจตนเอง ซ่ึงจะนําไปสูการพัฒนาตนเอง และรจู กั วิเคราะหผูอ ่นื เพือ่ จะไดเขา ใจและรูจกั พวกเขาไดดขี ึน้ ๓. รูจักใชหลกั จิตวิทยาเปน พ้นื ฐานในการทาํ งานรวมกบั บุคคลอน่ื

๔๑ ๔. พยายามหาวิธีการในการปรับตวั ปรับใจใหเขากับสภาพการณตางๆ ๕. ไมต กเปน ทาสของอารมณของตนและรจู กั อดกลนั้ ในอารมณข องผอู น่ื ๖. ปรับปรุงบุคลิกภาพของตนใหเหมาะสมกับบทบาทและสภาพท่ีตนเองดํารงอยู และสามารถแสดงบทบาทไดเ หมาะสมกับสถานภาพและสถานการณน ั้นๆ ๗. พยายามสรางแรงจูงใจ เพอ่ื ผลกั ดนั ใหใ ชความสามารถในการทาํ งานอยางเตม็ ที่ ๘. ใชก ารย้มิ ใหเ ปน ประโยชนในการพบปะบุคคลและตองมคี วามออ นนอมถอ มตน ๙. ควรจําช่อื บุคคลใหแมน โดยเฉพาะชอ่ื เลน ๑๐. มคี วามพรอมทีจ่ ะบรกิ ารผูอ่นื อยูเสมอ ๑๑. รจู กั เอาใจเขามาใสใจเรา ๑๒.รับฟง ความคิดเหน็ ของผอู ่นื ๑๓.แสดงความเปน กนั เองและความจรงิ ใจ ๑๔.สามารถเปน ผูนาํ หรือผูตามไดต ามสถานการณ ๑๕.ศกึ ษาคน ควาความรูใหมๆ ใหทันกับเหตกุ ารณที่เปล่ยี นแปลง ËÅ¡Ñ ¡ÒÃÊÃÒŒ §Á¹ÉØ ÂÊÁÑ ¾¹Ñ ¸ การศกึ ษาเรือ่ งหลกั การสรางมนุษยสัมพันธ มีหลกั การสรางมนุษยสมั พันธ ๑๐ ขอ คือ ๑. บุคคลยอมมีความแตกตางกัน (Individual difference) บุคคลโดยท่ัวไปนั้น ถา พจิ ารณาอยา งผวิ เผนิ แลว จะเหน็ วา เหมอื นๆ กนั แตแ ทจ รงิ แลว บคุ คลแตล ะคนมลี กั ษณะพเิ ศษเฉพาะตวั (Uniqueness) แตละคนยอมแตกตางไปจากบุคคลอ่ืน ไมวาจะเปนทางดานสิ่งแวดลอม พันธุกรรม สตปิ ญญา อารมณ เจตคติ คา นยิ ม อดุ มคติ วฒั นธรรม ความคิด ความเชอ่ื นิสยั ใจคอ วินยั จรรยา การศกึ ษาท่ีมีมาตลอดชีวิต หรือกระบวนการเรยี นรทู างสังคม (Socialization Process) สถานภาพ ทางสังคมหรือเศรษฐกิจก็ตาม เปนเหตุผลทําใหบุคคลแตกตางกันทั้งสิ้น จะหาบุคคลท่ีเหมือนกัน ทกุ กระเบียดนว้ิ สกั คหู นึ่งก็ไมมี แมแ ตล ูกแฝดก็ตามที มนุษยมคี วามแตกตางกัน (Man is different) ยากทจี่ ะเขาถึงจิตใจของคนทกุ คนไดเ พราะนานาจิตตงั “จติ มนุษยนี้ไซร ยากแทห ยง่ั ถงึ ” ๒. การพจิ ารณาศกึ ษาบคุ คลตอ งดทู ง้ั หมดในฐานะทเี่ ปน บคุ คลหนง่ึ (A whole person) ในการสรา งความสมั พนั ธก บั บคุ คลหนง่ึ บคุ คลใดนน้ั เราตอ งพงึ ระลกึ เสมอวา เราไดเ ขา มามคี วามสมั พนั ธ เกย่ี วขอ งกบั บคุ คลนนั้ ทง้ั คน เรามไิ ดเ ลอื กตดิ ตอ สมั พนั ธก บั เรอื่ งหนง่ึ เรอ่ื งใด หรอื ลกั ษณะหนงึ่ ลกั ษณะใด ของเขา น่ันก็คือบุคคลไมสามารถจะแบงแยกเร่ืองความรูของเขาออกจากความสามารถของเขาได หรอื แยกความรอู อกจากทักษะของเขาได ๓. พฤตกิ รรมของบคุ คลนนั้ ตอ งมสี าเหตุ (Cauced behavior) บคุ คลอาจไดร บั การจงู ใจ (Motivated) เหตนุ เ้ี ราจงึ จาํ เปน ตอ งเรยี นรถู งึ สาเหตขุ องพฤตกิ รรม อนั ไดแ ก เรอื่ งความตอ งการทงั้ ทาง รางกายและจิตใจของบุคคล การท่ีบุคคลจะไดรับการจูงใจใหทาํ งาน เขาจะตองสรางพฤติกรรมขึ้น