หนังสือส่งเสริมการอ่าน ชุด ครอบครัวตัวตอ (ดา)

1

2

3ก คำนำ การอ่านมีความจาเป็นต่อการพัฒนาชีวิตมนุษย์มาก สามารถใช้เป็น เคร่ืองมือในการพัฒนาคุณภาพชีวิตมนุษย์ให้ดีข้ึนได้ เพราะการอ่านเป็นวิธีการ หน่ึงของการเรยี นรทู้ ีจ่ ะพฒั นาคนใหฉ้ ลาดทันการเปล่ียนแปลงและความก้าวหน้า การอ่านเป็นทักษะที่ใช้ในการแสวงหาสรรพวิทยาการ ความบันเทิง และ การพักผ่อนหย่อนใจ หนังสือส่งเสริมการอ่าน ชุด ครอบครัวตัวตอ กลุ่มสาระ การเรยี นร้ภู าษาไทย ช้ันประถมศึกษาปที ่ี 5 จดั ทาขน้ึ เพอื่ สง่ เสริมให้ผู้เรียนมีนิสัย รักการอ่าน ใช้กระบวนการอ่านสร้างความรู้ และความคิดเพ่ือนาไปใช้ตัดสินใจ แก้ปัญหาในการดาเนินชีวิต โดยมีเน้ือหาท่ีมุ่งเน้นวิถีการดาเนินชีวิตในท้องถิ่น พร้อมท้ังสอดแทรกคุณธรรมจรยิ ธรรมในเน้อื หา ความสาเร็จในการจัดทาหนังสือส่งเสริมการอ่านในคร้ังน้ี ผู้จัดทา ขอขอบคุณนางนาติยา ทองพุ ผูอ้ านวยการสถานศกึ ษาโรงเรียนเทศบาลขามใหญ่ บ้านหนองไผ่ และคณะครโู รงเรียนเทศบาลขามใหญบ่ า้ นหนองไผ่ ที่ให้คาแนะนา และคอยช้ีแนะ และขอขอบใจนักเรียนช้ันประถมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนเทศบาล ขามใหญ่บ้านหนองไผ่ ท่มี ีความต้ังใจเรียนและปฏบิ ัติกจิ กรรมด้วยดีเสมอมา อรวมิ ล จนั ทรพ์ วง

สำรบญั 4ข คานา หน้ำ สารบญั คาชีแ้ จง ก คาแนะนาในการใช้สาหรบั ครผู สู้ อน ข คาแนะนาในการใชส้ าหรบั ผ้เู รียน ค สาระสาคัญ ตวั ชว้ี ดั จุดประสงค์การเรยี นรู้ และสาระการเรยี นรู้ ง แบบทดสอบกอ่ นเรียน เร่อื ง เท่ียวท่งุ นาศกึ ษาเร่ืองข้าว จ เทยี่ วท่งุ นาศกึ ษาเรื่องข้าว ฉ ขอ้ คดิ ท่ไี ด้จากเร่อื ง “เที่ยวท่งุ นาศึกษาเรื่องข้าว” ๑ มารู้จกั คาศัพท์กนั เถอะ 4 ใบความรทู้ ่ี 1 เรอื่ ง การอ่านร้อยแกว้ 12 ใบความรู้ท่ี 2 เรอื่ ง การอ่านรอ้ ยกรอง 13 แบบฝึก เรอ่ื ง เทย่ี วท่งุ นาศึกษาเรื่องข้าว 14 ๑6 แบบฝกึ ที่ 1 เรือ่ ง เทย่ี วทงุ่ นาศกึ ษาเรอื่ งขา้ ว 18 แบบฝกึ ท่ี 2 เรื่อง การอ่านรอ้ ยแกว้ 19 แบบฝกึ ที่ 3 เรอ่ื ง การอา่ นรอ้ ยกรอง 20 แบบทดสอบหลังเรยี น เรือ่ ง เทยี่ วท่งุ นาศกึ ษาเร่ืองข้าว 21 บรรณานกุ รม 22 ภาคผนวก 25 26

5ค คำชแ้ี จง หนังสือส่งเสริมการอ่าน ชุด ครอบครัวตัวตอ กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย ช้นั ประถมศกึ ษาปที ่ี 5 มจี านวน ๘ เลม่ ประกอบดว้ ย เลม่ ท่ี ๑ เดก็ ชายตู่เรียนรู้ความพอเพียง เล่มท่ี ๒ เท่ียวทุง่ นาศึกษาเรอื่ งขา้ ว เล่มที่ ๓ สม้ ตายาหมยู อ เลม่ ท่ี 4 สมุนไพรไทยใกลต้ ัว เล่มท่ี 5 เท่ียวบ้านเฮา เลม่ ท่ี ๖ เพ่ือนชอื่ “นา้ ใจ” เลม่ ท่ี 7 ออมไวไ้ ม่มอี ด เล่มที่ 8 ความฝนั ของตกุ๊ และตู่

6ง คำแนะนำในกำรใชส้ ำหรบั ครผู สู้ อน หนังสือส่งเสริมการอ่าน ชุด ครอบครัวตัวตอ กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย ช้ันประถมศึกษาปีท่ี 5 มีเนื้อหาท่ีเกี่ยวข้องวิถีชีวิตความเป็นอยู่ของ ครอบครัวตัวตอ ที่มุ่งเน้นความเป็นอยู่แบบพอเพียง การอยู่กับธรรมชาติและ สิง่ แวดล้อมทใี่ ชส้ อ่ื ความทนั สมัยใหน้ อ้ ยที่สุด เพอ่ื สง่ เสรมิ ให้ผู้เรียนอนุรักษ์วิถีชีวิต แบบดั้งเดิม มีการรักในการอ่าน ได้รับท้ังความรู้และความบันเทิงครบถ้วน โดยครูผู้สอนควรปฏบิ ัตดิ งั น้ี ๑. หนังสือสง่ เสริมการอ่าน มีจานวน 8 เลม่ ควรเรยี นรู้เร่มิ จากเลม่ ท่ี 1 ไปจนถึงเล่มที่ 7 ตามลาดบั เนื่องจากเนือ้ หามคี วามตอ่ เน่ืองและสัมพนั ธ์กัน ๒. ครผู สู้ อนควรดาเนินการจัดการเรยี นรู้ดังน้ี 2.1 ให้ผู้เรยี นทาแบบทดสอบกอ่ นเรียน 2.2 ให้ผู้เรียนอ่านเนอื้ เรือ่ งในใจ 2.3 ให้ผเู้ รยี นทาแบบฝกึ 2.4 ให้ผเู้ รียนทาแบบทดสอบหลังเรียน 2.5 ตรวจแบบทดสอบ แบบฝกึ และใหค้ าแนะนาเพ่มิ เตมิ 2.6 บนั ทกึ ผลการเรียนและแบบประเมนิ พฤติกรรมของผเู้ รียน เพ่อื การประเมนิ ผล 3. ครูผู้สอนควรศึกษาคาแนะนาในการใช้แบบฝึกและเนื้อหาก่อน นาไปใช้ทกุ เล่ม 4. ครูผู้สอนสามารถนาไปประยกุ ต์ใช้สาหรับผู้เรียนท่ีมีผลการเรียนอ่อน โดยนาไปใช้ทบทวนเรียนรู้ด้วยตนเองซ่ึงสามารถประเมินตนเองด้านการตรวจ คาตอบจากเฉลยในภาคผนวก

7จ คำแนะนำในกำรใช้สำหรบั ผเู้ รยี น หนังสือส่งเสริมการอ่าน ชุด ครอบครัวตัวตอ กลุ่มสาระการเรียนรู้ ภาษาไทย ชั้นประถมศึกษาปีท่ี 5 ให้ผู้เรียนอ่านคาแนะนาในการใช้หนังสือ สง่ เสรมิ การอา่ น ตามลาดับขั้นตอน ดงั ตอ่ ไปน้ี 1. อ่านคาแนะนาการใชส้ าหรบั ผเู้ รียนให้เขา้ ใจ 2. ศกึ ษาสาระสาคัญ ตวั ชี้วดั จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ และสาระการเรยี นรู้ 3. ทาแบบทดสอบก่อนเรียนเพื่อวัดความรู้พื้นฐานเก่ียวกับเรื่องท่ีจะ ศึกษา ๔. อา่ นเน้อื เรอื่ งและใบความร้ใู หเ้ ขา้ ใจ ๕. ทาแบบฝึกตามท่ีกาหนดให้ตามลาดบั ด้วยตนเอง ๖. ตรวจคาตอบเพ่ือเป็นการทบทวนใหม้ คี วามร้คู วามเขา้ ใจในเนื้อหา ยิ่งขึ้น ๗. ทาแบบทดสอบหลังเรยี นเพ่ือวัดความรู้ความเข้าใจอีกครงั้ หน่งึ ๘. แบบฝกึ หัดสามารถทาได้หลายครั้งจนเกิดความชานาญและทาถูกทุกข้อ

8ฉ สำระสำคญั การอ่านร้อยแก้ว เป็นทักษะทางภาษาที่มีความสาคัญ เป็นการถ่ายทอด ความรู้ ความคิด อารมณ์ความรู้สึก ของผู้เขียนโดยผ่านผู้อ่านไปยังผู้ฟัง การอ่าน รอ้ ยแกว้ ไดด้ ี จะต้องออกเสยี งคาในภาษาไทยถูกต้อง ชัดเจน รู้หลักการอ่าน และ มีทักษะในการอ่าน จึงจะสามารถอ่านได้อย่างไพเราะ ถูกต้อง คล่องแค ล่ว ก่อให้เกิดภาพพจน์ ได้อรรถรส ได้อารมณ์ แม้จะใช้เสียงพูดธรรมดาแต่มีการเน้น ถอ้ ยคา เพ่อื ใหผ้ ู้ฟงั เกดิ ความสนใจ และเข้าใจเร่ืองราวทีอ่ า่ น การอ่านร้อยกรอง บทร้อยกรองเป็นบทประพันธ์ท่ีผู้แต่งคิดประดิษฐ์ เรยี บร้อยถ้อยคา แต่ละวรรค แต่ละบทอย่างประณีตบรรจงตามลักษณะกฎเกณฑ์ ของฉันทลักษณ์ ทาให้เกิดเสียง จังหวะ ลีลาที่งดงาม เกิดความไพเราะและ เพลิดเพลนิ ไปกับน้าเสียงและเนอ้ื หาของเร่ืองน้นั ๆ ตัวชีว้ ดั ท 1.1 ป.5/1 อ่านออกเสียงบทร้อยแก้วและบทรอ้ ยกรองไดถ้ กู ตอ้ ง จุดประสงคก์ ำรเรียนรู้ ๑. อ่านเร่อื งเท่ยี วทุ่งนาศึกษาเร่ืองข้าวได้ ๒. บอกหลักการอา่ นรอ้ ยแก้วได้ ๓. บอกลักษณะของบทรอ้ ยกรองได้ ๔. บอกประเภทของการอา่ นบทรอ้ ยกรองได้ 5. บอกวิธีอ่านบทร้อยกรองได้ สำระกำรเรียนรู้ ๑. เท่ียวทงุ่ นาศกึ ษาเรื่องข้าว ๒. หลักการอา่ นรอ้ ยแกว้ ๓. ลกั ษณะของบทรอ้ ยกรอง ๔. ประเภทของการอ่านบทรอ้ ยกรอง 5. วธิ ีอา่ นบทรอ้ ยกรอง

9 แบบทดสอบกอ่ นเรยี น เรอ่ื ง เทีย่ วท่งุ นำศกึ ษำเรอ่ื งข้ำว กลุม่ สำระกำรเรียนรภู้ ำษำไทย ชนั้ ประถมศกึ ษำปที ี่ 5 เวลำ ๑๐ นำที จำนวน ๑๐ ข้อ ๑๐ คะแนน คำชีแ้ จง นักเรียนทาเครอ่ื งหมาย หนา้ คาตอบที่ถกู ตอ้ ง เพยี งคาตอบเดยี ว 1. ข้อใดไม่ใช่ประโยชนข์ องการใช้ควายไถนา ก. ประหยัดค่าใชจ้ ่าย ข. ไดป้ ุ๋ยคอกไว้ใช้งาน ค. ลดมลพิษทางอากาศ ง. สะดวก รวดเรว็ ทนั สมยั 2. พ่อของตกุ๊ มวี ธิ กี ารไถนาอย่างไร ก. ใช้รถไถนา ข. ใช้ควายไถนา ค. จ้างคนอน่ื ไถนา ง. ใชร้ ถไถนาเดนิ ตาม 3. ข้อใดเป็นลกั ษณะของการลงแขก ก. การว่าจา้ งรถไถนา ข. การว่าจ้างคนดานา ค. การขอแรงญาติสนิทมิตรสหาย ง. การเชญิ แขกมารว่ มรบั ประทานอาหารเท่ียง ๔. ข้าวชนดิ ใดที่คนในท้องถ่นิ ภาคอสี านนิยมรับประทานกันที่สดุ ก. ขา้ วเจ้า ข. ข้าวกลอ้ ง ค. ข้าวเหนียว ง. ข้าวไรเบอรี่

120 5. จากภาพ เปน็ ลกั ษณะของอุปกรณช์ นดิ ใดในการทานา ก. มีด ข. ดาบ ค. ตะขอ ง. เคียว 6. “เคยี ว” ใชท้ านาในช่วงใด และมีประโยชนอ์ ย่างไร ก. ใชใ้ นชว่ งดานา เป็นอุปกรณใ์ นการปกั ดา ข. ใชใ้ นชว่ งเก่ยี วขา้ ว เป็นอปุ กรณส์ าหรบั เกบ็ เก่ียวผลผลติ ค. ในช่วงเพาะต้นกล้า เป็นอุปกรณส์ าหรับหยอดเมลด็ พันธุ์ขา้ ว ง. ใช้ในชว่ งฟาดข้าว เปน็ อปุ กรณส์ าหรบั ฟาดข้าวให้หล่นออกจากตน้ ข้าว 7. ข้อใดเปน็ ความหมายของ “ร้อยแกว้ ” ก. ความเรยี งท่ีมีฉันทลักษณบ์ ังคับ ข. ความเรียงท่ีมุ่งใหค้ วามไพเราะเปน็ สาคัญ ค. ความเรียงท่มี ุ่งใหส้ าระความรเู้ ป็นสาคญั ง. ความเรยี งทม่ี คี วามสละสลวยไพเราะด้วยเสียงและความหมาย 8. ข้อใดไม่ใช่หลักการอา่ นร้อยแก้ว ก. อา่ นให้ถูกตอ้ งตามอักขรวธิ ี ข. อ่านมีทานองเสยี งสูง ต่า สั้น ยาว หนัก เบา มีการเออื้ นเสียง ค. อ่านเครอ่ื งหมายวรรคตอนให้ถูกตอ้ ง ง. อ่านด้วยน้าเสียงที่เป็นธรรมชาติ 9. การศึกษาเร่อื งท่ีจะอา่ นใหเ้ ข้าใจในการอ่านร้อยกรองเพ่ือจุดประสงค์ใด ก. เพอ่ื ทราบสาระสาคญั ของเร่ือง ข. เพือ่ แบง่ วรรคตอนในการอ่านให้เหมาะสม ค. เพ่ือทราบอารมณ์และความรสู้ กึ ของผู้เขยี น ง. เพอ่ื ใชน้ ้าเสียงใหเ้ หมาะสมกบั เน้ือความจะทาใหเ้ กิดอารมณ์คล้อยตาม

113 10. ภาพ นี้ตรงกบั บทร้อยกรองทอ่ นใด ก. มองทิวแถวเป็นแนวชันคันนากวา้ ง ทุ่งเว้งิ วา้ งบนทางเทียวเปลย่ี วและเหงา ข. สองมือหยาบบา่ หาบห้วิ ตามทวิ ท่งุ ขอดน้าคลุ้งท่งุ ขจนี ทีไหว ค. หลังของชาติปาดเหง่ือชมุ่ บนซมุ้ ไพร ลมพล้วิ ไหวใบข้าวเรียวเขยี วท่ัวคาม ง. กระจอกจ้องจะจิกเรียวข้าวเหนียวหน่อ ชาวนาก่อไฟผงิ กายใตโ้ คนขาม

124 เทยี่ วท่งุ นาศกึ ษาเร่อื งข้าว คนไทยมีอาชีพทานามาตั้งแต่สมยั ปู่ย่าตายาย กอ่ นท่จี ะเป็นข้าวสารสีขาว แลว้ ผา่ นกระบวนการทาให้สกุ จนได้ข้าวทีเ่ ราใช้รับประทานกันทว่ั ไป ข้าวจึงเป็น อาหารจานหลักท่ีคนไทยเรากินกันมานานตั้งแต่อดีตกาล เป็นท้ังอาหารคาว หวาน ให้พลังงานแก่ร่างกาย ทั้งยังเป็นยารักษาโรค เป็นเครื่องประทินผิว ประโยชน์นานัปการของข้าวน้ันคนโบราณรู้ดี จึงทาให้ในอดีตคนจะถือเรื่องข้าว อยา่ งมาก “ไมก่ ินเหลอื ไมท่ ง้ิ ขา้ ว ถา้ เหลือทง้ิ จะเปน็ บาป”

135 เมื่อฤดูทานามาถงึ พอ่ ต้อมเปน็ พอ่ ของตกุ๊ และตู่ นาควายที่เลี้ยงไว้ออกไป ไถนา พอ่ เคยบอกกับตุ๊กว่า “ถ้าเราใช้ควายไถนา จะช่วยให้ประหยัดค่าใช้จ่าย และลดมลพิษทางอากาศได้” ซ่ึงควายเป็นผู้ช่วยท่ีแสนดี คอยทาหน้าท่ีไถนา มาเป็นเวลาหลายร้อยปี สาหรับมูลของควายเป็นปุ๋ยชั้นดี เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า “ปุ๋ยคอก”สามารถย่อยสลายง่ายไม่ทาลายสิ่งแวดล้อม มีประโยชน์ต่อพืช แต่ปัจจุบันคนส่วนใหญ่ใช้รถไถนาแทนควายกัน เพราะสะดวก รวดเร็ว ทันสมัย บางคนไม่มีรถไถนาเองก็ตอ้ งว่าจา้ งรถไถนาท่ีออกรับจา้ งไถนา ข้อเสียของรถไถนา คอื มรี าคาแพง ใช้น้ามนั เป็นเช้ือเพลิง และรถไถนาบางคันปล่อยควันเสียลอยไป ในอากาศด้วย ในปัจจุบนั จึงทาใหช้ าวนาเสยี คา่ ใชจ้ ่ายในการลงทนุ ทานาเพ่มิ ขึ้น

164 เมื่อต้นกล้าได้ที่ พร้อมที่จะปักดา พ่อของตุ๊กออกไปดานาแต่เช้า พร้อมกับชาวบ้านที่มาช่วยดานา ซึ่งชาวบ้านจะผลัดกันไปช่วยดานาโดยไม่ต้อง เสียค่าจ้างใด ๆ หรือภาษาชาวบา้ นเรยี กว่า “การลงแขก” “น้าพร ช่วยหาบต้นกล้ามาทางนี้หน่อยครับ กับผมหมดแล้ว” พ่อต้อม เรียกน้าพรซ่งึ เปน็ เพ่ือนบ้านทาหน้าท่ีหาบต้นกล้ามาให้ผู้ที่ดานาได้ปักดาเรียงเป็น แถวอย่างสวยงาม “ได้จ้า” แล้วนา้ พรก็หาบต้นกล้ามาส่งใหพ้ ่อต้อมไดน้ ามาปกั ดาตอ่ ไป แมไ่ ด้มอบหมายให้ตุ๊กเตรียมอาหารช่วยคุณยาย เม่ือตุ๊กเตรียมเสร็จแล้ว จงึ เดินทางมาทท่ี ุ่งนานาอาหารมาให้พ่อและแม่พร้อมทั้งชาวบ้านที่มาช่วยลงแขก ดานาไดร้ บั ประทานกนั ตุ๊กเรียกพ่อ แม่ และชาวบ้านขึ้นพักรับประทานอาหารเที่ยงท่ีกระท่อม กลางนา “หนเู ตรยี มอาหารเท่ยี งเสรจ็ แลว้ นะคะ”

157 ทุกคนจึงพักรับประทานอาหารเที่ยง โดยนั่งล้อมวงกินข้าวด้วยกัน ทีก่ ระท่อม อาหารมหี ลายอย่าง เช่น สม้ ตา ปลาทอด ซุปหน่อไม้ น้าพรเป็นคนตา สม้ ตารสเด็ดดว้ ย นา้ แจ๋วบอกวา่ “อาหารหลักทเ่ี ราขาดไมไ่ ด้ในมอื้ เทย่ี งก็คือส้มตาน่ีแหละนะ” “และชาวอีสานเราขาดไม่ได้คือข้าวเหนียว” แม่ตั๊กกล่าวเสริมน้าแจ๋ว พรอ้ มท้ังหัวเราะดว้ ยความสนกุ สนาน แล้วทุกคนก็ลงมือรับประทานอาหารอย่างเอร็ดอร่อย จากน้ันจึงนั่งพัก เหนื่อยให้อาหารได้ย่อยก่อนกลับไปดานาต่อใหเ้ สร็จ หลังจากรับประทานอาหารเท่ียงเสร็จ ตุ๊กเก็บสัมภาระที่นามาเรียบร้อย จงึ ยนื มองท้องทงุ่ นาอันเขียวขจี พร้อมท่องบทร้อยกรองเก่ียวกับข้าวและชาวนาไทย ที่ครูอ้อนเคยสอน เป็นคากลอนท่ีชนะเลิศการประกวดวันข้าวและชาวนาไทย ในวนั ที่ ๕ มถิ ุนายน ๒๕๕๓ ดงั น้ี

168 ข้าวและชาวนาไทย ณัฐธิดา ด้วงประไพ ชีวติ ท่ลี าเคญ็ ทกุ เย็นยา่ ต่อส้กู รรมลิขติ ฟ้าหนา้ สูฝ้ น ถือกาเนดิ เกิดมาคา่ ของคน แม้นยากจนทนสู้รู้ในงาน ภาคภูมิใจขา้ วไทยเดน่ เป็นทีส่ ดุ บรรพบุรุษมอบผนื นามหาศาล ประวตั ศิ าสตรแ์ ห่งข้าวอันยาวนาน รวงร้ิวปานฉาบทองท้องทงุ่ นา อดตี หรอื ตอ่ สมู้ ริ บู้ ่น เพยี งหลีกพน้ ยามหิวริมชวิ หา สงู้ านหนกั เพยี งไหนแต่ไรมา เพ่ิมคุณค่านาขา้ วเราใหด้ ี หากคนไทยขาดขา้ วสักคราวหน่ึง คงรู้ซง้ึ อาจมลายปลายวิถี ไรอ้ าหารหล่อเลีย้ งเพียงชวี ี จงึ ต้องมขี า้ วไทยอยคู่ ู่ชาวนา หลอมดวงใจชาวนาไทยไว้ทงั้ ชาติ เหงือ่ ทกุ หยาดหยดหลง่ั ทง้ั ซา้ ยขวา อดุ มการณเ์ กรนิ่ ใกลม้ ไิ กลตา ลขิ ิตฟา้ ทาทาบอาบแสงทอง วนั ทห่ี า้ มิถุนาวันฟ้าเปดิ ถือกาเนิดวันชาวนานา่ ผยอง นบั แต่นต้ี ลอดไปใหล้ าพอง โห่รับรอ้ ง…วนั ขา้ ว..ชาวนาไทย

179 เมื่อกอข้าวออกรวงสีทองไปท่ัวท้ังท้องทุ่งนา ซ่ึงชาวนาได้ปักดามาเป็น เวลาหลายเดือน ตั้งแต่ช่วงปลูกจนถึงเก็บเกี่ยวจนได้ผลผลิตเป็นข้าวสารสีขาวท่ี เราใชร้ บั ประทานกนั ท่วั ไป พ่อต้อมและชาวบ้านต่างพากันมาลงแขกเก่ียวข้าวท่ีนาของพ่อต้อม เหมือนตอนลงแขกดานาอีกครั้ง โดยวิธีการเกี่ยวข้าวนั้น ใช้เคียวด้วยมือข้างที่ ถนัดแล้วใชเ้ คยี วเกี่ยวกระหวัดกอข้าวทีละกอ ในขณะเดียวกันก็ใช้มืออีกข้างหน่ึง จบั กอขา้ ว และออกแรงดึงเคียวให้คมเคียวตัดลาต้นข้าวให้ขาดออกมา โดยทั่วไป จะเกย่ี วใหม้ คี วามยาวของตน้ ขา้ วห่างจากรวงขา้ ว ให้พอเหมาะท่ีจะนาไปฟาดข้าว ได้สะดวก หรือให้มีความยาวของต้นข้าวพอท่ีจะนาไปใช้ประโยชน์อย่างอ่ืน ต่อไปได้ เช่น ใช้คลมุ แปลงผกั ใชป้ ลูกเหด็ ฟาง เป็นตน้

1810 เมื่อเกี่ยวข้าวเสร็จ พ่อต้อมได้ตากข้าว และนามากองรวมกันที่ลานใกล้ กับกระท่อมกลางนา เวลากลางคืนพ่อต้อมก็ฟาดข้าว และเก็บข้าวใส่กระสอบ ในพื้นท่นี าบางแห่งมีรถเก่ียวข้าวไปรับจ้างเก่ียวข้าวและสีออกมาเป็นข้าวเปลือก ได้อย่างง่ายดาย แต่ที่นาของพ่อต้อมต้องเกี่ยวข้าวก่อน ซ่ึงยังไม่มีรถเกี่ยวข้าว รบั มารับจา้ งเกีย่ ว ขา้ วที่ได้สว่ นหนึง่ พ่อแบง่ ไปขาย อีกส่วนหน่ึงเก็บไว้กินเอง ท้ังข้าวเหนียว และข้าวเจ้า “ปีนขี้ ายข้าวไดเ้ งินเยอะกว่าปีทแ่ี ล้วนะครับพ่อต้อม” เถ้าแก่โรงสีเอ่ยกับ พอ่ ตอ้ ม “ครับเถ้าแก่ ปีน้ีไม่ทานาหว่าน แต่ทานาดา ทาให้ปริมาณข้าวได้เยอะ และยงั เกีย่ วเองด้วยครับ” พ่อต้อมตอบและยมิ้ อยา่ งมคี วามสุข นอกจากจะทานามขี ้าวไวก้ ินทั้งปีแล้ว พ่อต้อมยังทานาขายข้าวได้เงินกับ ไปใช้ในครวั เรือนอกี ด้วย

1911 คนจนบางคนไม่ได้ทานากไ็ ม่มีข้าวกนิ ดังคากลอนท่ีเคยได้ยินกนั บอ่ ย ๆ ดงั น้ี “ขา้ วทกุ จาน อาหารทุกอย่าง อย่ากินทงิ้ ขว้าง เป็นของมคี ่า พ่อแม่เหน่อื ยยาก ลาบากหนกั หนา สงสารบรรดา คนยากคนจน ในโลกใบนี้ ยังมีคนจนยาก แสนลาบากอัตคัดและขดั สน อยา่ กนิ ทิ้งกินขว้างตามใจตน สงสารคนจนทไี่ ม่มีอะไรกิน”

2012 ขอ้ คดิ ท่ไี ดจ้ ากเรื่อง “เที่ยวท่งุ นาศึกษาเร่อื งขา้ ว” ข้าวแตล่ ะเมด็ ที่เรารับประทานในทุกวันนี้ ชาวนา ผู้เป็น “กระดูกสันหลังของชำติ” ต้องลาบากและเสีย หยาดเหง่ือมามากมายกว่าจะได้ข้าวแต่ละเม็ดมาให้เรา ได้รับประทาน ดังน้ันเราจึงควรทานข้าวให้หมดจาน ตักพอประมาณ ให้เห็นคุณค่าของข้าวดังคากล่าวท่ีว่า “ข้ำวทุกจำน อำหำรทุกอย่ำง อย่ำกินทิ้งขว้ำง เป็นของมีค่ำ ผู้คนอดอยำก มีมำกหนักหนำ สงสำร บรรดำ เดก็ ตำดำ ๆ”

2113 มำรูจ้ ักคำศัพท์กันเถอะ คำศพั ท์ ควำมหมำย ปยุ๋ คอก การลงแขก เป็นปยุ๋ อนิ ทรยี ์ชนิดหนึง่ ซึ่งได้จากการเลี้ยงสัตว์ และนาไปใช้ ดานา ในทางการเกษตร เคียว เป็นวิธกี ารแลกเปล่ยี นแรงงานชว่ ยเหลอื ในการผลิต และเป็น กระดูกสัน สว่ นสาคัญในการสรา้ งความสัมพันธ์อันดรี ะหว่างคนในหมู่บ้าน หลงั ของชาติ ปลูกตน้ ขา้ วลงในนา เครอื่ งมอื ทางการเกษตรชนิดหนง่ึ ใช้สาหรบั เก็บเกีย่ วพืชผล ประเภทข้าวและธัญพชื มีลกั ษณะเป็นมีดทาดว้ ยเหลก็ โค้งคลา้ ย ตะขอและมคี มอยดู่ ้านใน มีด้ามจับสาหรบั ถือ มีชือ่ ที่แตกต่างไป ในแต่ละภาค เช่น ตรูด กรดู ผใู้ ชง้ านจะใชเ้ คยี วเกีย่ วไปทฐี่ าน ของตน้ พชื และตัดออก เคียวแบบด้ามสน้ั อาจทาให้เกิดอาการ ปวดหลังเม่อื ใช้เป็นระยะเวลานานเนื่องจากตอ้ งยนื กม้ อยู่ตลอด เป็นคาเปรียบความสาคัญของชาวนาคอื กระดูกสนั หลงั ของชาติ ผู้ผลติ อาหาร ปัจจัยหลกั ของประเทศและของโลก

2214 ใบควำมรู้ท่ี 1 เรอ่ื ง กำรอ่ำนรอ้ ยแก้ว กำรอ่ำนร้อยแก้ว เป็นทักษะทางภาษาท่ีมีความสาคัญ เนื่องจากเป็น การถา่ ยทอดความรู้ ความคิด อารมณ์ความรู้สึก ของผู้เขียนโดยผ่านผู้อ่านไปยัง ผฟู้ ัง การอา่ นร้อยแก้วน้ีใช้กันมากในชวี ติ ประจาวัน โดยเฉพาะผูท้ ่ีมอี าชีพอ่านข่าว อ่านรายงาน อ่านบทความทางวิทยุ โทรทัศน์ หรือบุคคลท่ีอ่านสุนทรพจน์ เป็นต้น การอ่านร้อยแก้วได้ดี จะต้องออกเสียงคาในภาษาไทยถูกต้อง ชัดเจน รหู้ ลกั การอ่าน และมที ักษะในการอ่าน จงึ จะสามารถอ่านได้อย่างไพเราะ ถูกต้อง คล่องแคล่ว ก่อให้เกิดภาพพจน์ ได้อรรถรส ได้อารมณ์ แม้จะใช้เสียงพูดธรรมดา แตม่ กี ารเน้นถ้อยคา เพอ่ื ให้ผฟู้ ังเกิดความสนใจ และเข้าใจเร่ืองราวที่อ่าน สามารถ รับสารได้อย่างถูกต้องครบถ้วน ดังนั้น ผู้อ่านจะต้องอ่านออกเสียงคาแต่ละคาได้ ชัดเจน แบ่งวรรคตอนได้ถูกต้อง และมีอารมณ์สอดคล้องกับข้อความที่อ่าน การจะอ่านได้ไพเราะน่าฟังน้ันต้องอาศัยการฝึกฝน เรียนรู้หลักเกณฑ์ต่าง ๆ พรอ้ มทั้งฝึกอา่ นให้เคยชิน1 โดยมหี ลกั การอ่านร้อยแก้วดงั นี้ ๑. ศึกษำเร่ืองที่อ่ำนให้เข้ำใจ เพื่อให้ทราบถึงสาระสาคัญของเรื่อง อารมณ์และความรู้สึกที่ผู้เขียนต้ังใจจะส่ือให้ผู้อ่านทราบ แล้วแบ่งวรรคตอน ในการอา่ นใหถ้ ูกต้องว่าตอนใดควรเว้นวรรคน้อย ตอนใดควรเว้นวรรคมาก ๒. ศกึ ษำหลักกำรอ่ำนคำในภำษำไทยให้ถูกตอ้ งตำมอักขรวิธี การอ่าน คาทน่ี ยิ มมาจากภาษาตา่ งประเทศ ต้องอา่ นให้ถกู ตอ้ งโดยยดึ พจนานกุ รม ๓. ต้องมีสมำธิในกำรอ่ำน คือ ต้องมีความม่ันใจตัวเอง ไม่อ่านผิด อ่านตก อ่านเติม หรืออ่านผิดบรรทัด ต้องควบคุมสายตาจากซ้ายไปขวาและ ย้อนกลับมาอกี บรรทดั หน่ึงอย่างวอ่ งไวและแมน่ ยา 1 สุชาวลี เกษมณี, Modern ภำษำไทย ป.5, (กรุงเทพฯ : แมค็ แอ็ดดเู คช่ัน, 2556), หนา้ 28.

2315 ๔. อ่ำนด้วยน้ำเสียงท่ีเป็นธรรมชำติ คือ การอ่านให้มีน้าเสียงเหมือน เสยี งพดู ไม่ดัดเสยี งหรือใช้เสยี งแหลมเกินไป เน้นเสยี งหนักเบา สูงต่า ให้เป็นไป ตามธรรมชาติโดยสอดคลอ้ งกับเรอ่ื งทอ่ี ่าน ๕. อ่ำนออกเสียงให้ดังพอประมำณ ไม่ตะโกนหรือเสียงแผ่วเกินไป หากอ่านเสียงดังผ่านไมโค รโฟนค วรให้ป ากห่างจาก ไมโค รโฟนของแต่ล ะ ค น และระมดั ระวังอย่าใหเ้ สียงหายใจเขา้ ไมโครโฟน เพราะเสยี งจะพรา่ ไมน่ า่ ฟงั ๖. อ่ำนเว้นวรรคตอนให้ถูกต้อง เป็นการกาหนดการอ่านให้เหมาะสม ไม่อ่านเร็วหรือช้าเกินไป ต้องอ่านให้จบคาและจบความ ถ้าเป็นคายาวหรือ คาหลายพยางค์ไมค่ วรหยดุ กลางคาหรอื ตดั ประโยคจนเสยี ความ ๗. อ่ำนอย่ำงมีลีลำและอำรมณ์ตำมเนื้อเร่ืองท่ีอ่ำน คือ เน้นคาสาคัญ และคาท่ีต้องการเพ่อื ให้เกิดภาพพจนห์ รอื จินตนาการ การเน้นควรเน้นเฉพาะคา ไมใ่ ช่เนน้ ทั้งวรรคหรือเน้นทัง้ ประโยค เช่น “แม่ คือผู้ให้กาเนดิ และผูม้ พี ระคุณต่อเรา” เนน้ คาว่า “แม”่ เป็นต้น ๘. อ่ำนเครื่องหมำยวรรคตอนให้ถูกต้อง เช่น คาที่ใช้อักษรย่อต้องอ่าน ให้เต็มคาดงั ตวั อย่าง “คณะกรรมการแมบ่ า้ น ทบ. ลงพืน้ ทชี่ ว่ ยเหลอื ผปู้ ระสบภัยน้าท่วม” ต้องอา่ นออกเสียงว่า “สมาคมแม่บ้านกองทัพบก ลงพื้นท่ีช่วยเหลือ ผ้ปู ระสบภัยน้าท่วม” ๙. กำรผ่อนลมหำยใจ เมื่ออ่านจบย่อหน้าหน่ึง ๆ ควรผ่อนลมหายใจ เล็กน้อย เม่ืออ่านย่อหน้าใหม่จึงเน้นเสียงหรือทอดเสียง เพ่ือดึงดูดความสนใจ จากนัน้ ก็อา่ นตามปกติตามเน้อื หาทีอ่ า่ น ๑๐. กำรจับหนงั สอื ควรวางหนังสือหรอื บทอ่านบนฝ่ามือซ้าย ยกข้ึนให้ ไดร้ ะดบั ตามความเหมาะสม มอื ขวาคอยพลิกหนงั สอื หน้าถัดไปไม่ควรใช้น้ิวชี้ตาม ตัวหนังสอื

2416 ใบควำมรู้ที่ 2 เร่ือง กำรอำ่ นร้อยกรอง กำรอ่ำนร้อยกรอง บทร้อยกรองเป็นบทประพันธ์ที่ผู้แต่งคิดประดิษฐ์ เรียบร้อยถอ้ ยคา แตล่ ะวรรค แต่ละบทอย่างประณีตบรรจงตามลักษณะกฎเกณฑ์ ของฉันทลักษณ์ ทาให้เกิดเสียง จังหวะ ลีลาท่ีงดงาม เกิดความไพเราะและ เพลิดเพลินไปกับน้าเสียงและเน้ือหาของเร่ืองน้ัน ๆ ดังนั้นการอ่านบทร้อยกรอง โดยทว่ั ไปอาจแบ่งได้เป็นดังนี้ 1. อ่ำนแบบธรรมดำ เป็นการอ่านเหมือนร้อยแก้ว แต่เน้นจังหวะ วรรคตอนอาจมกี ารทอดเสียงบา้ งเล็กน้อย 2. อ่ำนแบบเจรจำ เป็นการอ่านเหมือนร้อยแก้ว เน้นจังหวะวรรค ตอนและเน้นเสียงเพ่ือแสดงอารมณ์ความรู้สึก คล้ายการพูดมากกว่าการอ่าน แบบธรรมดา 3. อ่ำนแบบทำนองเสนำะ เป็นการอ่านที่มีทานองเสียงสูง ต่า ส้ัน ยาว หนัก เบา มีการเอื้อนเสียง และเน้นสัมผัสชัดเจน ทาให้เกิดความไพเราะ ถา้ ย่งิ ใช้น้าเสียงที่เหมาะสมกับเน้ือความตามบทต่าง ๆ เช่น ชมความงาม ตัดพ้อ คร่าครวญ โกรธเกร้ยี ว ฯลฯ กจ็ ะทาให้เกดิ อารมณ์คล้อยตามมากยิ่งขึ้น กำรอำ่ นร้อยกรอง ควรปฏบิ ัติ ดงั น้ี 1. รู้ลักษณะและจังหวะการอ่านของบทร้อยกรองแต่ละชนิด เช่น กลอนสี่ กลอนแปด กาพยย์ านี 11 โคลง ฉันท์ ดงั ตวั อย่าง ตัวอยำ่ ง คาประพันธ์กลอนแปดหรือกลอนสุภาพ จากลาธาร/สายน้อย/คอ่ ยรินไหล จากขุนเขา/เนนิ ไพร/ในปา่ กวา้ ง ลาธารนอ้ ย/เลาะเรอื่ ย/มาตามทาง บรรจบกัน/เป็นลาราง/ชลาลัย เป็นแหลง่ น้า/อาบกิน/ของสัตวป์ า่ เปน็ บา้ นของ/เหลา่ ปลา/ไดอ้ าศัย เห็นหยาดทิพย/์ ชโลมดิน/ถ่นิ พฤกษไ์ พร เขียวชอุม่ /ทั่วไป/ท้งั ตาปี

2517 2. ออกเสียงคาให้ถูกต้องชัดเจนตามอักขรวิธี โดยเฉพาะตัว ร ล และ คาควบกลา้ เพอื่ ไม่ใหค้ วามหมายคลาดเคลื่อน เช่น ริน เร่อื ย ลาราง ลาธาร เลาะ ชลาลัย ไพร พฤกษ์ ปลา กว้าง ฯลฯ 3. รูว้ ธิ อี า่ น ดงั นี้ 3.1 เน้นเสียงคาท่ีเป็นสัมผัสบังคับให้ชัดเจนและต้องทอดเสียงคา สัมผัสระหว่างบทให้ยาวกว่าปกติ เน้นเสียงคา เช่น ไหล – ไพร กว้าง – ทาง ทาง – ราง และทอดเสยี งคา ชลาลัย – อาศัย 3.2 ออกเสียงให้สูงและดังก้องในคาท่ีมีเสียงวรรณยุกต์จัตวา เช่น ไหล อาศยั 3.3 ไมเ่ อื้อนเสยี งคาที่มสี ระเสยี งสนั้ และเบา เช่น เลาะ แหล่ง 3.4 อ่านเสียงเบาและรวบเสียงคาที่มี 2 พยางค์ในคาฉันทลักษณ์ บังคบั ให้ออกเสียงเพยี ง 1 พยางค์ โดยให้เสยี งตกทพ่ี ยางค์หลัง เช่น ลาราง ชโลม ฯลฯ 3.5 ต้องเออื้ นเสยี งและทอดจังหวะใหช้ า้ ลงเมื่อจบบท 4. เข้าใจความหมายของคาศัพท์ เพื่อถอดความและจับใจความสาคัญ ได2้ 5. ฝึกอ่านตามตัวอย่างเป็นทานองเสนาะ ฝึกออกเสียงตามหลาย ๆ ครงั้ จนคล่องและจาได้ 6. ใช้เสยี งเหมาะสมกบั อารมณ์และบรรยากาศของบทรอ้ ยกรองที่อ่าน เชน่ ปลุกใจ รกั เศรา้ ฯลฯ 7. ใช้เสียงธรรมชาติของผู้อ่านให้เหมาะสมกับความหมาย อารมณ์ ความร้สู กึ ของบทร้อยกรองนน้ั ๆ ไม่ตัดเสยี งหรือฝนื เสียงให้ผิดธรรมชาติ3 2กระทรวงศึกษาธกิ าร, หนงั สือเรยี น รำยวิชำพน้ื ฐำน ภำษำไทย ชุด ภำษำเพือ่ ชวี ิต ภำษำพำที ชั้นประถมศกึ ษำปที ่ี ๕, (กรุงเทพฯ : สกสค.ลาดพรา้ ว, 2556), หน้า 11. 3 สชุ าวลี เกษมณี, Modern ภำษำไทย ป.5, (กรงุ เทพฯ : แม็คแอ็ดดเู คช่ัน, 2556), หนา้ 28.

26 แบบฝึก เรื่อง เท่ยี วทุ่งนำศึกษำเรอื่ งขำ้ ว

2719 แบบฝกึ ที่ 1 เรอื่ ง เทีย่ วทงุ่ นำศึกษำเรื่องขำ้ ว ชั้นประถมศกึ ษำปที ี่ 5 ช่อื – สกลุ ................................................................................. เลขที่ .............. คำสงั่ ตอบคาถามต่อไปนใี้ ห้ถกู ตอ้ ง (10 คะแนน) 1. ขา้ วมีประโยชน์อย่างไร ตอบมา 3 ข้อ (3 คะแนน) 1.1 ................................................................................................................ 1.2 ................................................................................................................ 1.3 ................................................................................................................ 2. บอกวธิ กี ารเก่ียวข้าวโดยการใช้เคยี ว (2 คะแนน) ........................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ 3. เขยี นสานวนท่ีกล่าวถงึ ความสาคญั ของข้าวหรอื ชาวนา 1 สานวน (5 คะแนน) ........................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................

2820 แบบฝกึ ท่ี ๒ เร่ือง กำรอำ่ นร้อยแก้ว ชั้นประถมศึกษำปที ่ี 5 ชื่อ – สกลุ ................................................................................. เลขที่ .............. คำส่งั เขยี นแผนผงั ความคิดหลักการอ่านรอ้ ยแกว้ (10 คะแนน) หลกั กำรอำ่ นรอ้ ยแก้ว

2291 แบบฝึกท่ี 3 เร่อื ง กำรอำ่ นรอ้ ยกรอง ชัน้ ประถมศกึ ษำปที ี่ 5 ชอ่ื – สกุล................................................................................. เลขท่ี .............. คำสัง่ ตอบคาถามต่อไปน้ีลงในช่องว่างให้ถูกต้อง (10 คะแนน) 1. บทรอ้ ยกรอง คือ ............................................................................................... ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ 2. การอ่านบทร้อยกรองแบง่ เปน็ ...............ประเภท ดังนี้ 2.1 ............................................................................................................. ................................................................................................................................ 2.2 ............................................................................................................. ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ 2.3 ............................................................................................................. ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ 3. บอกวิธีอา่ นบทร้อยกรอง ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................ ................................................................................................................................

3202 แบบทดสอบหลังเรยี น เร่ือง เที่ยวทุ่งนำศกึ ษำเร่อื งข้ำว กลมุ่ สำระกำรเรยี นรภู้ ำษำไทย ช้ันประถมศกึ ษำปที ี่ 5 เวลำ ๑๐ นำที จำนวน ๑๐ ข้อ ๑๐ คะแนน คำชี้แจง นักเรียนทาเคร่อื งหมาย หนา้ คาตอบทถ่ี กู ต้อง เพยี งคาตอบเดยี ว 1. พอ่ ของต๊กุ มวี ธิ ีการไถนาอย่างไร ก. ใชร้ ถไถนา ข. ใช้ควายไถนา ค. จ้างคนอนื่ ไถนา ง. ใชร้ ถไถนาเดนิ ตาม 2. ข้อใดไม่ใช่ประโยชน์ของการใช้ควายไถนา ก. ประหยัดคา่ ใชจ้ ่าย ข. ได้ปุย๋ คอกไว้ใช้งาน ค. ลดมลพิษทางอากาศ ง. สะดวก รวดเรว็ ทนั สมัย 3. ข้าวชนดิ ใดทคี่ นในทอ้ งถ่นิ ภาคอีสานนิยมรบั ประทานกนั ที่สดุ ก. ข้าวเจา้ ข. ข้าวกลอ้ ง ค. ข้าวเหนียว ง. ข้าวไรเบอรี่ 4. ข้อใดเป็นลักษณะของการลงแขก ก. การวา่ จ้างรถไถนา ข. การว่าจ้างคนดานา ค. การขอแรงญาตสิ นทิ มิตรสหาย ง. การเชิญแขกมารว่ มรับประทานอาหารเท่ียง

3213 5. จากภาพ เป็นลกั ษณะของอปุ กรณ์ชนดิ ใดในการทานา ก. มีด ข. ดาบ ค. ตะขอ ง. เคยี ว 6. “เคียว” ใช้ทานาในช่วงใด และมปี ระโยชนอ์ ย่างไร ก. ใชใ้ นช่วงดานา เป็นอุปกรณใ์ นการปกั ดาใช้ ข. ใชใ้ นช่วงเก่ียวขา้ ว เปน็ อุปกรณ์สาหรบั เก็บเกี่ยวผลผลติ ค. ใช้ในชว่ งเพาะตน้ กล้า เป็นอปุ กรณส์ าหรบั หยอดเมล็ดพันธุข์ ้าว ง. ใช้ในช่วงฟาดข้าว เปน็ อปุ กรณส์ าหรบั ฟาดข้าวให้หลน่ ออกจากต้นขา้ ว 7. ข้อใดไม่ใช่หลักการอา่ นร้อยแก้ว ก. อา่ นให้ถูกต้องตามอักขรวิธี ข. อ่านมที านองเสยี งสูง ต่า ส้ัน ยาว หนัก เบา มกี ารเอ้ือนเสยี ง ค. อา่ นเครื่องหมายวรรคตอนให้ถูกต้อง ง. อ่านดว้ ยน้าเสียงทเ่ี ปน็ ธรรมชาติ 8. ข้อใดเปน็ ความหมายของ “รอ้ ยแก้ว” ก. ความเรยี งที่มีฉนั ทลกั ษณบ์ ังคบั ข. ความเรียงที่มุ่งใหค้ วามไพเราะเปน็ สาคัญ ค. ความเรยี งท่ีมุ่งใหส้ าระความรู้เปน็ สาคัญ ง. ความเรียงทมี่ คี วามสละสลวยไพเราะด้วยเสียงและความหมาย

3224 9. ภาพ นต้ี รงกบั บทรอ้ ยกรองท่อนใด ก. มองทิวแถวเปน็ แนวชันคันนากวา้ ง ทงุ่ เว้ิงว้างบนทางเทยี วเปล่ยี วและเหงา ข. สองมือหยาบบ่าหาบหิ้วตามทวิ ทงุ่ ขอดน้าคลุ้งทุง่ ขจนี ทไี หว ค. หลังของชาตปิ าดเหงื่อช่มุ บนซ้มุ ไพร ลมพล้ิวไหวใบขา้ วเรยี วเขยี วทั่วคาม ง. กระจอกจ้องจะจกิ เรียวข้าวเหนยี วหน่อ ชาวนากอ่ ไฟผงิ กายใต้โคนขาม 10. การศกึ ษาเรอ่ื งท่ีจะอ่านให้เขา้ ใจในการอ่านรอ้ ยกรองเพ่อื จุดประสงค์ใด ก. เพ่ือทราบสาระสาคญั ของเร่อื ง ข. เพอ่ื แบง่ วรรคตอนในการอา่ นใหเ้ หมาะสม ค. เพอื่ ทราบอารมณ์และความรู้สกึ ของผเู้ ขยี น ง. เพอ่ื ใชน้ า้ เสยี งให้เหมาะสมกับเนื้อความจะทาให้เกิดอารมณค์ ลอ้ ยตาม

33 บรรณำนุกรม การปกครองสว่ นทอ้ งถนิ่ , กรม. หลักสูตรสถำนศกึ ษำ โรงเรยี นเทศบำลขำม ใหญ่บ้ำนหนองไผ่ ระดับประถมศกึ ษำพทุ ธศักรำช 2558 ตำม หลักสตู รแกนกลำงกำรศึกษำขน้ั พน้ื ฐำน พุทธศกั รำช 2551. อุบลราชธานี : สังกดั กองการศกึ ษา เทศบาลตาบลขามใหญ่, 2558. ราชบัณฑิตยสถาน. พจนำนุกรมฉบบั รำชบัณฑติ ยสถำน. กรุงเทพฯ : นานมีบุคส์พบั ลิเคช่ันส,์ ๒๕๔๖. ศึกษาธิการ, กระทรวง. สำนักงำนคณะกรรมกำรกำรศึกษำขน้ั พื้นฐำน. หนังสือเรยี น รำยวิชำพื้นฐำน ภำษำไทย ชุด ภำษำเพือ่ ชวี ิต ภำษำพำที ชน้ั ประถมศึกษำปีที่ 5 กลุ่มสำระกำรเรียนรู้ภำษำไทย ตำมหลักสูตรแกนกลำงกำรศกึ ษำขั้นพื้นฐำน พทุ ธศักรำช 2551. กรงุ เทพฯ : สกสค.ลาดพร้าว, 2553. _________ . หนังสือเรยี น รำยวิชำพนื้ ฐำน ภำษำไทย ชุด ภำษำเพื่อชวี ิต ภำษำพำที ช้นั ประถมศึกษำปีท่ี ๕. กรุงเทพฯ : สกสค.ลาดพร้าว, 2556. สชุ าวลี เกษมณี. Modern ภำษำไทย ป.5. กรงุ เทพฯ : แมค็ แอ็ดดูเคช่ัน, 2546.

34 ภาคผนวก

35 เฉลยแบบฝึก เร่อื ง เท่ยี วทุ่งนำศึกษำเรอ่ื งขำ้ ว

3268 เฉลยแบบฝึกท่ี 1 เร่อื ง เที่ยวท่งุ นำศึกษำเร่ืองขำ้ ว ชั้นประถมศึกษำปีที่ 5 คำสั่ง ตอบคาถามตอ่ ไปนใี้ ห้ถูกต้อง (10 คะแนน) 1. ข้าวมีประโยชน์อย่างไร ตอบมา 3 ข้อ (3 คะแนน) ขนึ้ อยู่กบั ดุลยพนิ ิจของผสู้ อน เชน่ 1.1 ..เ.ป...็น...อ..า..ห..า..ร..ท...งั้..ค..า..ว..แ...ล..ะ..ห...ว..า..น.................................................................... 1.2 ..ใ..ห..้พ...ล..งั..ง..า..น..แ...ก..่ร..่า..ง..ก..า..ย.............................................................................. 1.3 ..เ.ป...น็..เ..ค..ร..่ือ...ง.ป...ร..ะ..ท...ิน..ผ...วิ ............................................................................... 2. บอกวธิ กี ารเก่ียวขา้ วโดยการใช้เคยี ว (2 คะแนน) .....ข..้นึ...อ..ย..่กู...บั ..ด...ลุ ..ย..พ...ิน...ิจ..ข..อ...ง..ผ..ู้ส..อ...น....เ.ช..่น................................................................. .............ใ.ช..เ้..ค..ีย..ว..ด...ว้ ..ย..ม...ือ..ข..้า..ง..ท...ี่ถ..น...ดั ..แ..ล...ว้ ..ใ.ช...้เ.ค..ยี...ว..เ.ก..่ยี...ว..ก..ร..ะ...ห..ว..ดั...ก..อ..ข...้า..ว..ท..ีล...ะ..ก..อ............... .ใ..น..ข...ณ...ะ..เ..ด..ีย..ว..ก...ัน..ก...็ใ.ช...้ม..อื..อ...ีก..ข...า้ ..ง.ห...น..ึ่.ง.จ...ับ..ก...อ..ข..า้..ว....แ..ล...ะ..อ..อ...ก..แ..ร..ง..ด..ึง..เ.ค...ีย..ว..ใ..ห..ค้...ม..เ..ค..ีย..ว..ต...ัด... .ล...า..ต..้น...ข..้า..ว..ใ..ห..้ข..า..ด...อ..อ...ก..ม...า...โ.ด...ย..ท...่วั ..ไ.ป...จ..ะ..เ..ก..ย่ี..ว..ใ..ห..้.ม..ีค...ว..า..ม..ย..า..ว..ข...อ..ง..ต..้น...ข..า้..ว..ห...า่ ..ง..จ..า..ก......... .ร..ว..ง..ข...้า..ว.................................................................................................................... 3. เขียนสานวนทีก่ ลา่ วถึงความสาคญั ของข้าวหรือชาวนา 1 สานวน (5 คะแนน) .....ข...น้ึ ..อ...ย..ู่ก..ับ...ด..ุล...ย..พ...ิน..จิ...ข..อ..ง..ผ..ูส้...อ..น....เ.ช...่น................................................................ ........................ข...้า.ว...ท..ุก...จ..า..น..................อ..า..ห...า.ร..ท...กุ ...อ..ย..า่ ..ง................................................ ........................อ...ย..่า..ก..นิ...ท..ิง้..ข...ว..า้ ..ง...........เ.ป..น็...ข..อ...ง..ม..ีค..่า..................................................... ........................ผ...คู้ ..น...อ..ด..อ...ย..า..ก...............ม..ีม..า..ก...ห..น...ัก..ห...น...า................................................ ........................ส...ง.ส...า..ร..บ..ร..ร..ด...า..............เ.ด..ก็...ต..า..ด..า....ๆ...................................................... ................................................................................................................................ ................................................................................................................................

3279 เฉลยแบบฝึกที่ ๒ เรอ่ื ง กำรอำ่ นร้อยแกว้ ชั้นประถมศกึ ษำปีท่ี 5 คำส่ัง เขียนแผนผงั ความคิดหลกั การอ่านรอ้ ยแกว้ (10 คะแนน) ศึกษาเรื่องทอี่ ่าน ศกึ ษาหลักการอ่าน ต้องมสี มาธิ ใหเ้ ขา้ ใจ คาในภาษาไทยให้ ในการอา่ น ถกู ตอ้ งตามอักขรวธิ ี การจับหนังสอื อ่านด้วยน้าเสยี ง หลักกำรอ่ำนร้อยแก้ว ทีเ่ ปน็ ธรรมชาติ อ่านออกเสยี งให้ดัง พอประมาณ การผอ่ นลมหายใจ อา่ นเวน้ วรรคตอน ใหถ้ กู ตอ้ ง อา่ นเคร่อื งหมาย วรรคตอนให้ถูกต้อง อา่ นอยา่ งมลี ีลา และอารมณ์ตาม เนือ้ เรอ่ื งที่อา่ น

3380 เฉลยแบบฝึกที่ 3 เรอ่ื ง กำรอ่ำนร้อยกรอง ช้นั ประถมศกึ ษำปที ี่ 5 คำสัง่ ตอบคาถามต่อไปน้ีลงในชอ่ งวา่ งให้ถูกต้อง (10 คะแนน) 1. บทร้อยกรอง คือ ..เ.ป...็น..บ...ท...ป..ร..ะ..พ...ัน...ธ..์ท...่ผี ..แู้..ต...ง่ .ค...ดิ ..ป...ร..ะ..ด..ษิ...ฐ..เ์.ร..ีย...บ..ร..้อ...ย..ถ..้อ...ย..ค...า............ ..แ..ต..ล่...ะ..ว..ร..ร..ค....แ..ต..ล่...ะ..บ...ท..อ...ย..่า..ง..ป..ร..ะ...ณ...ีต..บ...ร..ร..จ..ง..ต..า..ม...ล..ัก...ษ..ณ....ะ..ก..ฎ...เ.ก..ณ....ฑ...์ข..อ..ง..ฉ..นั...ท...ล..ัก..ษ...ณ...์.. ..ท..า..ใ..ห..เ้.ก...ิด..เ..ส..ีย..ง...จ...ัง.ห...ว..ะ....ล..ีล..า..ท...่ีง..ด..ง..า..ม....เ.ก..ิด...ค..ว..า..ม...ไ.พ...เ.ร..า..ะ..แ...ล..ะ..เ..พ..ล...ดิ ..เ.พ...ล..ิน...ไ..ป..ก..บั............ ..น..้า..เ.ส...ยี ..ง..แ..ล..ะ...เ.น...อ้ื ..ห...า..ข..อ..ง..เ.ร..ือ่...ง.น...้ัน....ๆ............................................................................ 2. การอ่านบทรอ้ ยกรองแบง่ เป็น......3.........ประเภท ดังนี้ 2.1 .อ..า่..น...แ..บ...บ..ธ..ร..ร..ม...ด..า...เ..ป..น็...ก..า..ร..อ...่า..น..เ.ห...ม...ือ..น...ร..้อ..ย..แ...ก..ว้...แ...ต..เ่.น...น้...จ..ัง..ห..ว..ะ...ว..ร..ร..ค..... ..ต...อ..น...อ..า..จ..ม...ีก..า..ร..ท...อ..ด...เ.ส..ยี ...ง.บ...า้ ..ง..เ.ล..็ก...น..อ้...ย...................................................................... 2.2 .อ...า่ ..น..แ..บ...บ...เ.จ..ร..จ..า....เ.ป...น็ ..ก...า..ร..อ..า่..น..เ..ห..ม...อื ..น...ร..้อ..ย...แ..ก..้ว....เ.น...น้ ..จ..ัง..ห...ว..ะ..ว..ร..ร..ค...ต..อ..น...... ..แ...ล..ะ..เ..น..น้...เ.ส..ยี...ง.เ..พ..อ่ื...แ..ส...ด..ง..อ..า..ร..ม...ณ...์ค..ว..า..ม...ร..ู้ส..ึก....ค..ล...้า..ย..ก..า..ร..พ...ดู..ม...า..ก..ก...ว..า่ ..ก..า..ร..อ..า่..น................ ..แ...บ..บ...ธ..ร..ร..ม...ด..า........................................................................................................... 2.3 .อ...า่ ..น..แ..บ...บ...ท..า..น...อ..ง..เ.ส...น..า..ะ....เ.ป...น็ ..ก...า..ร..อ..่า..น..ท...ี่ม...ีท..า..น...อ..ง..เ.ส...ยี ..ง..ส..งู...ต...า่ ...ส..ั้น....ย...า..ว.... ..ห...น...ัก...เ..บ..า....ม..กี..า..ร..เ.อ...้ือ..น...เ.ส...ีย..ง...แ..ล...ะ..เ.น...น้ ..ส...มั ..ผ..ัส...ช..ดั...เ.จ..น....ท...า..ใ.ห...เ้ .ก..ิ.ด..ค..ว..า..ม...ไ.พ...เ.ร..า..ะ............... ..ถ...้า..ย..ิ่ง..ใ.ช...้น..้า..เ.ส...ีย..ง..ท..เ่ี..ห..ม...า..ะ..ส..ม...ก..บั...เ.น...อ้ื ..ค...ว..า..ม..ต..า..ม...บ...ท..ต...า่ ..ง...ๆ........................................... 3. บอกวิธอี ่านบทร้อยกรอง .............1......เ.น..้น...เ.ส...ีย..ง..ค..า..ท...เ่ี .ป...น็ ..ส...มั ..ผ...สั ..บ...ัง.ค...บั ..ใ..ห...ช้ ..ัด..เ..จ..น..แ...ล..ะ..ต...อ้ ..ง..ท...อ..ด..เ..ส..ยี..ง..ค..า..ส...ัม..ผ...สั ........ .ร..ะ...ห..ว..า่..ง..บ...ท..ใ..ห..ย้...า..ว..ก..ว..่า..ป...ก..ต...ิ .................................................................................... .............2......อ..อ..ก...เ.ส..ีย...ง..ใ.ห...ส้ ..งู..แ..ล..ะ...ด..ัง..ก..้อ...ง..ใ.น...ค..า..ท...ี่ม..ีเ.ส...ยี ..ง..ว..ร..ร..ณ...ย...กุ ..ต..์จ...ตั ..ว..า......................... .............3......ไ.ม...เ่ .อ..ื้อ...น..เ.ส...ยี ..ง..ค..า..ท...ี่ม..ีส...ร..ะ..เ.ส...ีย..ง..ส..้ัน...แ..ล..ะ...เ.บ...า.................................................. .............4......อ..่า..น...เ.ส..ีย...ง.เ..บ..า..แ..ล...ะ..ร..ว..บ...เ.ส..ยี...ง.ค...า..ท...่มี ..ี.2....พ...ย...า..ง.ค...ใ์ .น...ค..า..ฉ...ัน..ท...ล..กั...ษ..ณ....บ์ ..งั..ค..บั...ใ..ห..้.. .อ...อ..ก...เ.ส..ีย...ง.เ.พ...ยี...ง...1....พ...ย..า..ง..ค..์..โ.ด..ย...ใ.ห...เ้ .ส..ีย...ง..ต..ก..ท...ีพ่...ย..า..ง..ค..ห์...ล..งั............................................ .............5......ต..้อ..ง..เ.อ...้ือ..น...เ.ส...ีย..ง..แ..ล..ะ..ท...อ...ด..จ..ัง..ห...ว..ะ..ใ.ห...้ช..า้..ล...ง..เ.ม..อื่...จ..บ...บ..ท....................................

3391 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน-หลังเรียน เรือ่ ง เทยี่ วทุ่งนำศกึ ษำเรือ่ งขำ้ ว กอ่ นเรียน หลังเรียน ขอ้ คำตอบ ขอ้ คำตอบ 1ง 1ข 2ข 2ง 3ค 3ค 4ค 4ค 5ง 5ง 6ข 6ข 7ค 7ข 8ข 8ค 9ง 9ข 10 ข 10 ง