รายงานสุขภาพคนไทย_ปี_2562

การขยายตวั และความหลากหลายของสอื่ สงั คม (Netizen) ขยายตัวอย่างรวดเร็ว จากการส�ำรวจในปี 2000 ออนไลนใ์ นศตวรรษที่ 21 พบว่าประชากรอย่างน้อย 100 ล้านคนสามารถเข้าถึง อาจกล่าวได้ว่าตลอดระยะเวลา 2 ทศวรรษแรกของ อินเทอร์เน็ต และท�ำให้เห็นว่าโลกเสมือนก�ำลังขยายตัวแข่ง ศตวรรษที่ 21 เป็นยุคเฟือ่ งฟอู ย่างก้าวกระโดดของสอื่ สงั คม กับโลกจริงแบบก้าวต่อก้าว นอกจากน้ีสื่อสังคมออนไลน์ ออนไลน์โดยดูจากสื่อสังคมออนไลน์ใหม่ๆ ที่เปิดตัวเพ่ิมข้ึน น้องใหม่ที่ผุดขึ้น ต่างมีคุณลักษณะเฉพาะท่ีหลากหลาย สะท้อนให้เห็นอย่างชัดเจนว่าประชากรในโลกออนไลน์ เพอื่ ตอบสนองความต้องการอนั ซบั ซ้อนของคนในสงั คม ภาพ : พอตา บนุ ยตีรณะ ความคึกคักของโลกสื่อสังคมออนไลน์เริ่มข้ึนในปี พอมาถึงในปี 2004 Mark Zuckerberg ก็พัฒนา 2002 เม่ือ Friendster ซึ่งเป็นสื่อสังคมออนไลน์ประเภท Facebook เวอร์ช่ันแรกที่ใช้เฉพาะในกลุ่มนักศึกษา เครือข่ายของกลุ่มเพื่อน ถือก�ำเนิดข้ึนที่กรุงกัวลาลัมเปอร์ มหาวิทยาลัย Harvard นอกจากน้ียังมีสารพัดส่ือสังคม ประเทศสหพันธรัฐมาเลเซีย โดยนักพัฒนาโปรแกรม ออนไลนอ์ นื่ ๆ ท่ีเกดิ ขึน้ ในปีน้ไี ด้แก่ Care2, Muliply, Ning, คอมพิวเตอร์ชาวแคนาดา Jonathan เฉพาะในปี 2003 Orkut, Mixi, Pczo, Hyves ในปี 2005 มีส่อื สังคมออนไลน์ มีส่ือสังคมออนไลน์เกิดข้ึนถึง 6 เว็บไซต์ ได้แก่ LastFM ใหม่เกิดอีก 4 เว็บไซต์ ได้แก่ Youtube, Yahoo!360º, สอื่ สงั คมออนไลนท์ ม่ี เี นอื้ หาเฉพาะกลมุ่ ผรู้ กั ดนตรี MySpace Bebo, Reddit ซ่ึงในจ�ำนวนนี้มีเพียง Youtube ส่ือสังคม ส่ือสังคมออนไลน์ประเภทเครือข่ายกลุ่มเพ่ือน LinkedIn ออนไลนป์ ระเภทแบง่ ปนั วดิ โี อทงั้ ทมี่ ขี นาดสนั้ และขนาดยาว สื่อสังคมออนไลน์เพ่ือการเชื่อมโยงในกลุ่มคนท�ำงานเพื่อ และ Reddit สอ่ื สงั คมออนไลนป์ ระเภทรวบรวมขา่ วสารและ เปา้ หมายทางวชิ าชพี WordPress สอ่ื สงั คมออนไลนป์ ระเภท จัดอันดับเว็บไซต์ เท่าน้ันท่ียังด�ำเนินการอยู่ ส่วนที่เหลือน้ัน บล็อก Photobucket และ Flickr สื่อสังคมออนไลน์เพ่ือ เส่อื มความนยิ มและหยุดด�ำเนนิ การในที่สุด การแบ่งปันรูปภาพ Delicious ส่ือสังคมออนไลน์ท่ีช่วย ในปี 2006 Facebook ไดเ้ พมิ่ ลกู เลน่ และขยายกลมุ่ ผใู้ ช้ คน่ั หนา้ เวบ็ ไซต์ (Bookmarking) เพอ่ื จดั หมวดหมทู่ ตี่ นเองชอบ จากเฉพาะในกลุ่มนักศึกษา Harvard สู่สาธารณะจนกลาย และเผยแพรใ่ ห้คนอ่ืนรู้ มาเป็นส่ือสังคมออนไลน์ที่มีผู้ใช้ทั่วโลกและมากที่สุดในโลก 97“สื่อสังคม สื่อสองคม” สุขภาวะของคนไทยในโลกโซเชียล

ในปัจจุบัน และในปีเดียวกัน Jack Dorsey, Noah Glass, ภาพ : https://www.pexels.com Biz Stone และ Evan Williams ได้เปิดตัว Twitter ส่ือ สงั คมออนไลนท์ ม่ี ลี กั ษณะเฉพาะเพอื่ การตดิ ตามและแบง่ ปนั ข่าวสาร อารมณ์ ความรู้สึก ทัศนคติ ความรู้ ความบันเทิง ขา่ ว ความเคลอื่ นไหวในประเดน็ ตา่ งๆ ไมว่ า่ จะเปน็ การเมอื ง มีความสำ� คญั ตอ่ ท้งั เรอื่ งสว่ นตัว เรื่องงาน เร่อื งทั่วไป ท่วั โลก ดารา บนั เทงิ กฬี า ประเดน็ สงั คม สงิ่ แวดลอ้ ม ฯลฯ สอ่ื สงั คม ในศตวรรษท่ี 21 ส่ือสังคมออนไลน์ขยายหน้าที่ออก ออนไลน์ท้ัง 2 เว็บไซต์นี้นอกจากจะท�ำหน้าที่ในการเช่ือม จากการสนทนา รับ-ส่งข้อมูลข่าวสารเพ่ือการบันเทิงและ ความสัมพันธ์ในกลุ่มเพ่ือนแล้ว ยังเป็นเครื่องมือส�ำคัญของ ผ่อนคลาย ไปสู่การเป็นส่วนหน่ึงของการท�ำมาหากิน การ ผู้มีช่ือเสียงในวงการต่างๆ ในการแสดงความคิดเห็น แสดง เคลื่อนไหวในประเด็นสังคมและการเมือง ท้ังในระดับ ตัวตน และรักษาคะแนนนิยมของตนเองในกลุ่มเป้าหมายที่ ประเทศและระหว่างประเทศ ท้ังยังทดแทนบทบาทของส่ือ ตดิ ตามความเคลอื่ นไหว Tumblr และ FriendFeed เกดิ ขน้ึ ประเภทอื่นๆ ท่ีท�ำหน้าท่ีมาในอดีต ไม่ว่าจะเป็นส่ือสิ่งพิมพ์ ในปี 2007 สว่ น Spotify, Ping, Groupon, Kontain เกดิ ขน้ึ โทรทศั น์ และวิทยุ ทตี่ า่ งตอ้ งปรับบทบาท หลกี ทางให้ และ ในปี 2008 Foursquare ในปี 2009 Instagram, Pinterest, อยรู่ ว่ มกบั สอื่ สงั คมออนไลนอ์ ยา่ งชาญฉลาด และไมเ่ พยี งแต่ Google Buzz ในปี 2010 ส่วน Google+ และ Pheed ในแวดวงสื่อเท่านั้น สถาบัน และองค์กรต่างๆ ในสังคมล้วน ในปี 2011 กำ� ลงั ปรบั การทำ� งาน บทบาท และหนา้ ทขี่ องตวั เองใหเ้ ขา้ กบั ความกา้ วหนา้ ของสอื่ สงั คมออนไลนเ์ ขา้ ขนั้ ทะยานแบบ พ้ืนท่ีใหมน่ ี้เพื่อให้ตนเองยังมคี วามหมายในโลกยคุ ดจิ ทิ ลั ติดปีก เม่ือส่ือสังคมออนไลน์เข้าไปอยู่ในสมาร์ทโฟน ผนวก การขยายตวั ของสอ่ื สงั คมออนไลนอ์ นั รวดเรว็ น้ี สรปุ ไดเ้ ปน็ กบั การเขา้ ถงึ อนิ เทอรเ์ นต็ ขยายตวั อยา่ งกวา้ งขวางในศตวรรษ ภาพเดยี ววา่ ผคู้ นไดค้ น้ พบพน้ื ทใี่ หมท่ นี่ า่ ตน่ื เตน้ มากแหง่ หนง่ึ ที่ 21 สื่อสังคมออนไลน์เหล่านี้ท�ำหน้าท่ีเผยแพร่ และเก็บ เป็นท่ีทีไ่ ม่เคยพบมากอ่ น ขา่ วการคน้ พบถูกบอกต่อๆ กนั ไป ข้อมูลระดับ Big Data ทุกเส้ียวนาที ข้อมูลเหล่านี้เป็นทั้ง อยา่ งรวดเรว็ จนผคู้ นไปออกนั อยรู่ อบๆ พน้ื ทนี่ น้ั ตา่ งคนตา่ งคดิ ค้นหนทางที่จะเข้าไปด้วยวิธีการและยานพาหนะแบบต่างๆ 98 สุขภาพคนไทย 2562 เพอ่ื ไดร้ ู้ ไดเ้ หน็ และไดห้ าประโยชนส์ ำ� หรบั ตนเองและใครตอ่ ใคร

อาการต่นื “โลกใหม่” ของศตวรรษที่ 21 การขยายตวั ของประชากรโลก และประชากรไทย ในพนื้ ท่ีเสมอื น และสื่อสงั คมออนไลน์ ภาพ : https://foresight-id.com/wp-content/uploads/2018/07/AEOI-3-1.jpg https://www.coolshop.co.uk/product/world-map-vintage-style-maxi-poster-61x91-5cm/AH98XC การค้นพบ “โลกใหม”่ ของ ครสิ โตเฟอร์ โคลมั บสั เมอ่ื แตข่ อ้ ทแี่ ตกตา่ งทส่ี ำ� คญั ระหวา่ ง โลกเสมอื น กบั โลกใหม่ ค.ศ. 1492 ท�ำให้คนใน “โลกเก่า” ซึ่งประกอบด้วยดินแดน ของโคลัมบัสคือ โลกเสมือนน้ีเป็นโลกที่ใครก็เข้าไปได้อย่าง เพยี ง 3 สว่ นคอื ยโุ รป แอฟรกิ า และเอเชยี เกดิ อาการ “ตน่ื ” ง่ายดาย พาหนะที่จะพาเข้าไปก็ไม่ได้แพงลิบล่ิวเหมือนเรือ ท้ังยังยั่วเย้าความกระหายใคร่รู้ สร้างจินตนาการ ความฝัน นิยาปินตา (Niña Pinta) และเรือ ซานตา มารีอา (Santa และความหวัง ขนาดที่โคลัมบัสเองเพ้อไปว่าเป็น Nuevo Maria) ของโคลัมบัส มีเพียงโทรศัพท์มือถือ แท็บเล็ต หรือ cielo e mundo “สวรรค์ใหม่ และโลกใหม่” แต่หลังจาก คอมพิวเตอร์หลากหลายราคาเป็นพาหนะท่ีจะพาท่องไปได้ การสร้างแผนที่โลกยุคใหม่ส�ำเร็จ และทุกคนเห็นว่าโลกของ ทกุ แห่งหน ไม่ต้องใชเ้ วลาเป็นแรมปขี นาดที่ตอ้ งสัง่ ลาลูกเมยี เรามเี พยี งเทา่ นี้ กไ็ มม่ ใี ครพดู ถงึ การคน้ หาโลกใหมอ่ กี เลย .... ทที่ า่ เรอื กอ่ นออกเดนิ ทางเพราะอาจจะไมไ่ ดก้ ลบั มาพบกนั อกี จนกระท่ังมาถึงช่วงปลายศตวรรษท่ี 20 เม่ือ “โลกเสมือน” โลกเสมอื นนส้ี ามารถเขา้ ออกไดด้ งั ใจนกึ จะใชเ้ วลาเพยี งแวบ อุบัตซิ ้อนขึน้ กับโลกจริง ขณะจติ หนงึ่ หรอื ยาวนานจนหลงวนไปชว่ั วนั ชว่ั คนื ในโลกใบนนั้ โลกเสมือนใบนี้ยังไม่มีใครรู้ว่ามีรูปร่างหน้าตาเป็น ก็ย่อมสามารถท�ำได้ และการท่โี ลกเสมือนน้ีเป็นโลกที่ทุกคน อย่างไร อาณาเขตเร่ิมต้นและสิ้นสุดที่ไหน สิ่งท่ีเหมือน สามารถเข้าได้ง่าย ท�ำให้ประชากรในโลกเสมือนเติบโตขึ้น กันระหว่างโลกใหม่ของโคลัมบัสกับโลกเสมือนของปลาย รวดเร็วอย่างน่าตกใจ และยังไม่มีทีท่าท่ีจะยุติ หรือท�ำให้ ศตวรรษท่ี 20 คือการเป็นพื้นที่ของ “ความไม่รู้ท่ียิ่งท�ำให้ คับแคบลงแต่อยา่ งใด คนอยากรู้” การเป็นพ้ืนที่ของความฝันและความหวังของ ตอนที่โคลัมบัสเหยียบเท้าบนโลกใหม่ซ่ึงเป็นส่วนหน่ึง นกั แสวงโชค เรอ่ื งราวทเี่ ตม็ ไปดว้ ยความจรงิ บา้ ง ความเทจ็ บา้ ง ของอเมรกิ าใตใ้ นปจั จบุ นั โลกใหมต่ อนนน้ั คาดวา่ มปี ระชากร ไม่ผิดไปจากความเป็นสวรรค์ใหม่และโลกใหม่ อย่างท่ี ซึ่งเป็นชาวพ้ืนเมืองเพียง 10 ล้านคน โลกใหม่ของโคลัมบัส โคลมั บสั เคยเพอ้ ไว้ การหลง่ั ไหลเขา้ ไปทอ่ งเทยี่ วและคน้ หาวา่ ใชเ้ วลาอกี กวา่ 500 ปี ถึงไดม้ ปี ระชากรเพม่ิ ข้ึนเป็นประมาณ มอี ะไรในโลกนน้ั บา้ ง กบั การเขา้ ไปเพอื่ แสวงหาและกอบโกย 1 พนั ล้านคน ผลประโยชนน์ ั้น มีมากพอๆ กัน 99“สื่อสังคม สื่อสองคม” สุขภาวะของคนไทยในโลกโซเชียล

ในปี 2018 โลกเสมือนมีประชากรราว 4 พันล้านคน ทั่วโลกเพิ่มข้ึนร้อยละ 39 ในแต่ละวินาทีตลอดระยะเวลา ในจำ� นวนนเี้ ปน็ ผทู้ ใี่ ชส้ อื่ สงั คมออนไลนไ์ มน่ อ้ ยกวา่ 3 พนั ลา้ นคน 12 เดอื นของปี 2017 จะมคี นใชเ้ พม่ิ ขน้ึ อยา่ งนอ้ ย 11 คน และ หากนบั เอาจดุ เริ่มต้นของการก�ำเนิด www ในปี 1991 เปน็ เฉพาะสอ่ื สงั คมออนไลนม์ คี นใชเ้ พม่ิ มากขน้ึ กวา่ 300 ลา้ นคน วันชาติของโลกเสมือน ก็พอจะสรุปได้ว่าโลกเลื่อนลอยใบนี้ ไม่เพียงแต่จ�ำนวนประชากรออนไลน์ในอินเทอร์เน็ตท่ัวไป ใชเ้ วลาเพยี ง 27 ปเี ทา่ นนั้ ในการขยายพลเมอื งเปน็ 4 เทา่ ของ และในส่ือสังคมออนไลน์ท่ีเพิ่มมากข้ึนอย่างต่อเน่ืองเท่าน้ัน โลกใหม่ และหากนับเอาการก�ำเนิดของ Sixdegree.com เวลาที่ผู้คนท่องไปในโลกเสมือนใบน้ีก็มีแนวโน้มที่จะเพ่ิมข้ึน ในปี 1996 เปน็ จุดเริม่ ของโลกส่อื สังคมออนไลน์ กจ็ ะเห็นวา่ อย่างไม่หยุดยั้งเช่นกัน ในรายงาน Global Digital Report โลกสอ่ื สงั คมออนไลนใ์ ชเ้ วลาเพยี ง 22 ปเี ทา่ นน้ั ในการขยาย 2018 คนใชเ้ วลาในโลกเสมอื นเฉลย่ี ไมน่ อ้ ยกวา่ 6 ชว่ั โมงตอ่ วนั พลเมอื งเปน็ 3 เทา่ ของโลกใหม่ การขยายตวั ของโลกเสมอื น โลกเสมือนน้ีมีความคบั คั่งและคกึ คักเพ่ิมข้นึ อยา่ งตอ่ เน่อื ง สะท้อนท้ังความตื่นตัว ความกระหาย รวมทั้งการส่ังสม โลกฝั่งตะวันตกซึ่งหลักๆ ประกอบด้วยอเมริกาเหนือ ความเจรญิ ทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยขี องมนษุ ย์ อเมริกาใต้ และยุโรป มปี ระชากรประมาณ 1 ใน 4 ของโลก ในปี 2019 โลกมีประชากรประมาณ 7.5 พันล้านคน มีอัตราการเข้าถึงอินเทอร์เน็ตค่อนข้างสูงเมื่อเทียบกับคนใน แม้จะมีประชากรเพ่ิมข้ึนในทุกปี แต่ก็เพ่ิมในอัตราท่ีลดลง ทวปี อืน่ ๆ รอ้ ยละ 73 ของประชากรประมาณ 1 พันล้านคน โดยเฉพาะในประเทศทม่ี กี ารพฒั นาในระดบั สงู ประชากรโลก ในอเมริกาเหนือและใต้เข้าถึงอินเทอร์เน็ต และใช้สื่อสังคม จ�ำนวน 2 ใน 3 มีโทรศัพท์มือถือ ซ่ึงกว่าคร่ึงของจ�ำนวนนี้ ออนไลน์ราวร้อยละ 64 ส่วนในทวีปยุโรปซ่ึงมีประชากรราว เป็นสมาร์ทโฟน เท่ากับว่าคนค่อนโลกมียานพาหนะท่ีจะ 840 ล้านคน มีอตั ราการเข้าถงึ อินเทอร์เนต็ ร้อยละ 80 และ สามารถพาท่องโลกเสมือนบนฝ่ามือของตัวเองได้ ไม่ว่าจะ ใชส้ อ่ื สงั คมออนไลนป์ ระมาณรอ้ ยละ 53 ขนาดของประชากร อยูท่ ีใ่ ด จงึ ไมน่ า่ แปลกใจท่ีโลกเสมอื นจะมอี ัตราการเพมิ่ ของ โลกเสมอื นในฝ่งั ตะวันตกน้อยกวา่ โลกจรงิ ไปเพยี งไมเ่ ทา่ ไหร่ ประชากรอย่างน่าตกใจ ในปีท่ีผ่านมามีคนใช้อินเทอร์เน็ต สิ่งที่น่าจับตามองคือแม้อัตราการเข้าถึงจะสูงมากแต่ เพิ่มข้ึนร้อยละ 53 ทั่วโลก และมีคนใช้ส่ือสังคมออนไลน์ อัตราการขยายตัวของการเข้าถงึ ก็ยังไม่ไดอ้ ่มิ ตัว การเตบิ โตของประชากรโลกออนไลน์ 73% 80% 48% 42% 64% 53% 65% 52% 34% 15% อัตราการเขา ถึงอินเทอรเนต็ ใชส ่อื สังคมออนไลน 100 สุขภาพคนไทย 2562

ภาพ : https://www.freepik.com https://www.pexels.com https://www.chilljourney.com/ รีวิวทรปิ ในฝนั -ฝรง่ั เศส https://www.govivigo.com/ideas/68-india-อนสุ รณ์สถานทชั มาฮาล https://www.flickr.com/photos/100 256108@N02/14895768807 https://akholidaysnepal.com/tour/bangkok ในปีที่ผ่านมาอเมริกาเหนือและใต้มีจ�ำนวนคนท่ีเข้าถึง เกิดเป็นจุดสัมผัสของ 2 โลกที่น�ำไปสู่การเปล่ียนแปลง อินเทอร์เน็ตเพ่ิมข้ึนประมาณ 23 ล้านคน คิดเป็นอัตราเพ่ิม ครงั้ สำ� คัญในตะวันออกกลาง ร้อยละ 3 และมีคนใช้ส่ือสังคมออนไลน์เพ่ิมข้ึน 49 ล้านคน เอเชียแปซิฟิค เป็นภูมิภาคท่ีมีทั้งพ้ืนที่และประชากร คดิ เปน็ อตั ราเพม่ิ รอ้ ยละ 8 สว่ นในยโุ รปมคี นเขา้ อนิ เทอรเ์ นต็ มากทส่ี ดุ ถงึ 4 พนั ลา้ นคน แมจ้ ะมอี ตั ราการเขา้ ถงึ อนิ เทอรเ์ นต็ เพม่ิ ขน้ึ 37 ลา้ นคน คดิ เปน็ อตั ราเพม่ิ รอ้ ยละ 6 และคนใชส้ อื่ น้อยกว่าท้ังทวีปอเมริกา ยุโรป และตะวันออกกลาง คือ สงั คมออนไลนเ์ พมิ่ ขนึ้ 32 ลา้ นคน คดิ เปน็ อตั ราเพม่ิ รอ้ ยละ 8 ประมาณรอ้ ยละ 48 ของประชากร และมกี ารใชส้ อ่ื สงั คมรอ้ ยละ ตะวันออกกลางประกอบไปด้วย 22 ประเทศ 42 แต่เม่ือคิดเป็นจ�ำนวนคนแล้วมีประชากรในโลกเสมือน มีประชากรประมาณ 250 ล้านคน แต่มีอัตราการเข้าถึง และการใชส้ อื่ สงั คมออนไลน์ สงู กวา่ ในปที ผี่ า่ นมาเอเชยี แปซฟิ กิ อินเทอร์เน็ตสูงมากถึงร้อยละ 65 ส่วนการใช้ส่ือสังคม มีอัตราการเข้าถึงอินเทอร์เน็ตเพ่ิมขึ้น 98 ล้านคน ออนไลน์อยู่ท่ีร้อยละ 52 แม้ท้ังจ�ำนวนและอัตราการ คิดเป็นการเพ่ิมร้อยละ 5 ส่วนการใช้สื่อสังคมออนไลน์ เข้าถึงอินเทอร์เน็ต และการใช้จะยังสู้ทวีปอเมริกาและทวีป เพ่ิมขึ้น 224 ล้านคน คิดเป็นการเพิ่มร้อยละ 14 แม้อัตรา ยุโรปไม่ได้ แต่มีรายงานว่าอัตราการเติบโตของการเข้าถึง การเขา้ ถงึ อนิ เทอรเ์ นต็ และการใชส้ อื่ สงั คมออนไลนจ์ ะนอ้ ยกวา่ อินเทอร์เน็ตและการใช้สื่อสังคมของคนตะวันออกกลาง ทวีปอเมริกาและยุโรป แต่ก็มีอัตราการเติบโตท่ีค่อนข้างสูง ในปีที่ผ่านมาสูงกว่าทวีปอเมริกาและยุโรปมาก การเข้าถึง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในส่วนของสื่อสังคมออนไลน์ สิ่งท่ีจะ อนิ เทอร์เนต็ ของตะวันออกกลางเพิ่มข้ึน 17 ล้านคน คิดเป็น ต้องระมัดระวังเกี่ยวกับการมองภาพรวมของภูมิภาคนี้ คือ การเติบโตร้อยละ 11 ส่วนส่ือสังคมเติบโต 37 ล้านคน การเป็นภูมิภาคท่ีมีความหลากหลายทั้งเผ่าพันธุ์ วัฒนธรรม คิดเป็นการเติบโตถึงร้อยละ 39 ซึ่งเป็นอัตราการเติบโต ภาษา และระดับการพัฒนา ซ่ึงส่วนใหญ่คนมักมองไปยัง สูงท่สี ดุ เมือ่ เทยี บกบั ทกุ ภูมภิ าค และน่อี าจเป็นภาพสรุปของ ประเทศท่ีมีระดับการพัฒนา หรือมีอัตราการเติบโตทาง ค�ำตอบที่อยู่เบื้องหลังความส�ำเร็จของกลุ่ม Arab Spring เศรษฐกิจท่ีโดดเด่นเพียงไม่ก่ีประเทศ ในขณะที่ประเทศโดย ทปี่ ระชากรตะวนั ออกกลางในโลกจรงิ และโลกเสมอื นรว่ มกนั ส่วนใหญ่ในเอเชียแปซิฟิกยังยากจนและก้าวหน้าไม่มากนัก ปฏิบัติการอย่างที่เรียกว่า O2O (Online to Offline) จากรายงานขององค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรม 101“สื่อสังคม สื่อสองคม” สุขภาวะของคนไทยในโลกโซเชียล

แห่งสหประชาชาติ (United Nations Educational, ในระยะเวลากว่า 10 ปีที่ผ่านมา รัฐบาลของประเทศต่างๆ Scientific, and Cultural Organization: UNESCO) มคี วามพยายามอยา่ งมากในการลงทนุ ในระบบโครงสรา้ งพนื้ ฐาน ในปี 2016 เก่ียวกับการเติบโตและการใช้อินเทอร์เน็ต ดา้ นโทรคมนาคม ซงึ่ รวมถงึ การเชอื่ มโยงเครอื ขา่ ยอนิ เทอรเ์ นต็ และสื่อสังคมออนไลน์ของภูมิภาคนี้พบว่า ยังมีระดับที่ ซึ่งเน้นการวางเคเบิ้ลใต้น�้ำเป็นส�ำคัญ เฉพาะในปี 2013 แตกตา่ งกนั มาก อตั ราการเขา้ ถงึ อนิ เทอรเ์ นต็ มตี ง้ั แตร่ ะดบั ทส่ี งู แอฟรกิ าลงทนุ รวมเกยี่ วขอ้ งกบั เรอ่ื งนไ้ี ปดว้ ยงบประมาณราวๆ เกินกว่าร้อยละ 90 ของประชากร เช่น ในญ่ีปุ่น ร้อยละ 80 3.8 พนั ลา้ นเหรยี ญสหรฐั ทงั้ นเี้ พอ่ื สรา้ งสะพานไซเบอรเ์ ชอ่ื ม ในเกาหลใี ต้ ออสเตรเลยี และสงิ คโปร์ ระดบั กลางๆ ประมาณ แอฟรกิ ากบั ภมู ภิ าคอนื่ ๆ และเพอื่ ไมใ่ หแ้ อฟริกาโดดเดย่ี วจาก ร้อยละ 50 เช่น ในสาธารณรัฐประชาชนจีน และระดับ พื้นที่ในโลกเสมือน แม้จะมีความพยายามอย่างมากในการ น้อยที่เข้าถึงเพียงประมาณร้อยละ 10 หรือต�่ำกว่า เช่น พฒั นาการเชอื่ มโยงเครอื ขา่ ยอนิ เทอรเ์ นต็ แตอ่ ปุ สรรคสำ� คญั อัฟกานิสถาน เมียนมา และกัมพูชา ในรายงานดังกล่าว ทแี่ อฟรกิ าเผชญิ อยแู่ ละยงั หาทางออกไมไ่ ดค้ อื การทย่ี งั มอี กี 16 ยังช้ีประเด็นปัญหาเรื่องความพร้อมของระบบโครงสร้าง ประเทศทไ่ี มม่ ที างออกสทู่ ะเล (Landlocked) ทำ� ใหไ้ มส่ ามารถ รองรบั ราคาของอนิ เทอรเ์ นต็ รวมทงั้ มาตรฐานความปลอดภยั เชอ่ื มกบั เคเบลิ้ ใตน้ ำ�้ ได้ การเชอ่ื มกบั เครอื ขา่ ยเคเบล้ิ บนดนิ ตอ้ ง ความรุนแรง และการคกุ คามในโลกไซเบอร์ อาศัยการผ่านพ้ืนท่ีประเทศเพื่อนบ้านซ่ึงยังคงมีกรณีพิพาท ส่วนแอฟริกานั้น ให้ภาพรวมท่ีแตกต่างไปจากเอเชีย ในหลายพ้ืนที่ ปัญหาเหล่าน้ีกระทบต่อทั้งราคาและคุณภาพ แปซฟิ กิ และอน่ื ๆ ภมู ภิ าคนยี้ งั คอ่ นขา้ งลา้ หลงั และทง้ิ ชว่ งหา่ ง ของการเขา้ ถงึ อนิ เทอรเ์ นต็ รวมทงั้ อตั ราการใชส้ อ่ื สงั คมออนไลน์ ในแงข่ องพัฒนาการทางด้านอนิ เทอรเ์ นต็ และการใชส้ อ่ื สงั คม แม้กระน้ันในปี 2018 ก็พบว่ามีคนเข้าถึงระบบอินเทอร์เน็ต ออนไลนเ์ มอื่ เทยี บกบั ทกุ ภมู ภิ าค จากประชากร 1.2 พนั ลา้ นคน เพมิ่ ขน้ึ จากปี 2017 ถงึ 73 ลา้ นคน คดิ เปน็ อตั ราเพม่ิ รอ้ ยละ ของกว่า 50 ประเทศ มีอัตราการเข้าถึงอินเทอร์เน็ตเพียง 20 และมีคนใช้ส่ือสังคมออนไลน์เพิ่มข้ึนกว่า 20 ล้านคน รอ้ ยละ 34 ใชส้ อ่ื สงั คมออนไลนเ์ พยี งรอ้ ยละ 15 อยา่ งไรกต็ าม คดิ เปน็ อตั ราเพมิ่ รอ้ ยละ 12 ภาพ : https://www.freepik.com 102 สุขภาพคนไทย 2562

ภาพ : https://www.freepik.com https://www.matichon.co.th/lifestyle/news_1208177/attachment/พเิ ภก https://www.macrumors.com/how-to/use-ios-12-ipad-gestures ประเทศไทยในโลกเสมอื น ดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม รายงานว่าคนไทยใช้เวลาใน หากกลา่ วถึงระดับความ “ตน่ื ” กบั โลกเสมือนใบนีแ้ ล้ว อินเทอร์เน็ตเฉล่ีย 10 ช่ัวโมง 5 นาทีต่อวัน เพ่ิมจากปีก่อน ประเทศไทยนับว่าติดอันดับต้นๆ ของโลกมาเป็นเวลา 3 ช่วั โมง 41 นาที ซ่งึ ไมต่ า่ งจากผลการสำ� รวจของ We Are ยาวนานต้ังแต่ยุคที่ไม่มีโทรศัพท์มือถือหรือแท็บเล็ต การจะ Social ซ่ึงรายงานว่าประเทศไทยติดอันดับการใช้เวลาใน เข้าโลกออนไลน์ต้องเข้าผ่านทางคอมพิวเตอร์ส่วนบุคคล อินเทอร์เน็ตสูงที่สุดในโลก 9 ชั่วโมง 38 นาที เฉพาะการ ไมว่ า่ จะเปน็ แบบตง้ั โตะ๊ หรอื โนต้ บคุ๊ และยงิ่ ไปกวา่ นน้ั คนสว่ นใหญ่ ใช้สื่อสังคมออนไลน์ คนไทยใช้เวลาประมาณ 3 ชั่วโมง 10 ยังไม่มีคอมพิวเตอร์ส่วนตัว ต้องพ่ึงพาคอมพิวเตอร์ของ นาทตี อ่ วนั และยงิ่ ไปกวา่ นน้ั คนไทยชมสอ่ื บนั เทงิ ตา่ งๆ ผา่ น ที่ท�ำงาน มหาวิทยาลัย โรงเรียน หรือร้านคอมพิวเตอร์ อินเทอร์เน็ตประมาณ 4 ชั่วโมง 3 นาที จะว่าไปแล้ว เกือบ จนทำ� ให้ร้านคอมพวิ เตอร์ และ Internet Café เตบิ โตอยา่ ง คร่ึงหนึ่งของชวี ิตคนไทยในแตล่ ะวนั ท่องอยใู่ นโลกเสมือน รวดเร็วราวกับดอกเห็ด ในตอนน้ันการสนทนาออนไลน์ต้อง ในแงข่ องการแทรกซึมและการเขา้ ถงึ ของอินเทอรเ์ นต็ ท�ำผ่านคอมพิวเตอร์เท่าน้ัน โดยใช้โปรแกรม Chat ต่างๆ และสอื่ สงั คมออนไลนใ์ นประเทศไทย พบวา่ ประมาณรอ้ ยละ ส่วนส่ือสังคมออนไลน์แรกๆ ท่ีคนไทยนิยมยังเป็น Hi5 ใน 82 ของประชากรไทยเข้าถึงอินเทอร์เน็ต ซ่ึงในปีนี้มี ปี 2008 ฝ่ายการตลาดของ Hi5 รายงานว่าประเทศไทยมี จ�ำนวนเพิ่มข้ึนกว่าปีก่อน 11 ล้านคน คิดเป็นอัตราเพิ่ม สมาชิกมากเปน็ อันดับที่ 12 ของโลก และมีอตั ราการเตบิ โต ร้อยละ 24 และเข้าถึงส่ือสังคมออนไลน์ร้อยละ 74 ปีน้ีมี เปน็ อันดบั 3 ของโลก จ�ำนวนเพิ่มข้ึนกว่าปีก่อน 5 ล้านคน คิดเป็นอัตราเพ่ิม มาจนถึงปี 2018 ผลการส�ำรวจของส�ำนักงานพัฒนา ร้อยละ 11 นอกจากน้ีร้อยละ 80 ของคนไทยมีเครื่องมือ ธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ (องค์การมหาชน) กระทรวง 103“สื่อสังคม สื่อสองคม” สุขภาวะของคนไทยในโลกโซเชียล

สื่อสารเคลื่อนที่ ไม่ว่าจะเป็นโทรศัพท์มือถือ หรือแท็บเล็ต ภาพ : https://www.pexels.com ร้อยละ 90 รายงานว่าเข้าอินเทอร์เน็ตทุกวัน ร้อยละ 8 เขา้ สปั ดาหล์ ะครงั้ รอ้ ยละ 74 เขา้ อนิ เทอรเ์ นต็ ผา่ นสมารท์ โฟน ประเภทการสนทนาที่นิยมท่ีสุด รวมทั้งการใช้อินเทอร์เน็ต และรอ้ ยละ 98 ของคนท่มี อี ายุ 18 ปขี ้ึนไปมีสมาร์ทโฟนใช้ เพื่อการอ่านและติดตามความคิดเห็นในประเด็นต่างๆ และ ซงึ่ อนั ทจ่ี รงิ แลว้ ในปจั จบุ นั เดก็ ทอ่ี ายตุ ำ่� กวา่ 18 ปี กม็ สี มารท์ โฟน แสดงความคิดเห็นของตนเอง เช่น การเข้าไปอ่านและเขียน ใช้แล้วเป็นจำ� นวนมาก แสดงความคดิ เหน็ (Comment) ในเวบ็ ไซต์ Pantip.com และ หากเจาะลกึ ลงไปในพฤตกิ รรมในโลกเสมอื นของคนไทย Sanook.com รวมทง้ั การใช้ Twitter และทน่ี า่ จบั ตามองมาก โดยดูจากเว็บหรือแอพพลิเคช่ันที่มีปริมาณการเข้าใช้คับค่ัง ในขณะน้ีคือการซ้ือสินค้าออนไลน์ ซ่ึงมีหลายเว็บไซต์ จะพบว่า กิจกรรมส�ำคัญของการใช้อินเทอร์เน็ตเป็นไปเพื่อ แตท่ ่ตี ิดอันดับคนใชม้ ากทีส่ ุดในปัจจุบนั คือ Lazada.co.th การคน้ หาขอ้ มลู ผา่ น Google ทำ� ใหป้ รมิ าณการเขา้ Google อินเทอร์เน็ต และสื่อสังคมออนไลน์ เข้ามามีบทบาท สูงที่สุดเม่ือเทียบกับเว็บอื่นๆ เฉล่ียแล้วคนไทยใช้เวลาใน ในชีวิตคนไทยแทบทุกมิติ ไม่ว่าจะเป็นความบันเทิงและ Google ประมาณ 9 นาทีต่อครั้ง ในแต่ละคร้ังเปิดเข้าไป นันทนาการด้วยการอ่าน การดู และการฟังเน้ือหาสาระ ประมาณ 7-8 หน้า รองลงมาจาก Google คือ Facebook ประเภทต่างๆ ในการท�ำงานท่ีมีการใช้สื่อสังคมออนไลน์ ซง่ึ เปน็ สอ่ื สงั คมออนไลนเ์ พอ่ื การตดิ ตอ่ กบั เพอื่ น ในแตล่ ะครงั้ เพ่ือการติดต่อส่อื สารกับผู้รว่ มงานมากขน้ึ การตดิ ตามความ ท่ีเข้า Facebook จะใช้เวลาเฉลี่ยประมาณ 12 นาที และ ก้าวหน้าของงาน การรายงานปัญหาอุปสรรค การขอความ เปิดเข้าไปประมาณ 12 หน้า รองจาก Facebook คือ คดิ เหน็ การสง่ั และสง่ งาน และในการรกั ษาความสมั พนั ธส์ ว่ น Youtube ซึ่งเป็นสื่อสังคมออนไลน์ประเภท TV และ VDO บุคคลทั้งท่ีเป็นเพ่ือน และครอบครัว จนกระท่ังการจับจ่าย ส่วนใหญ่เป็นไปเพื่อความบันเทิง แม้ปริมาณการเข้าจะ ใช้สอยผ่านอินเทอร์เน็ตและส่ือสังคมออนไลน์ที่มีแนวโน้ม น้อยคร้ังกว่า แต่คนไทยจะใช้เวลาใน Youtube นานท่ีสุด เพ่ิมมากขน้ึ ทุกวัน คือประมาณ 24 นาที และเปิดไปประมาณ 10 หนา้ การเติบโตอย่างรวดเร็วของใช้ส่ือสังคมออนไลน์น้ี นอกจากการใชอ้ นิ เทอรเ์ นต็ เพอื่ การคน้ ขอ้ มลู (Google) สว่ นหนงึ่ สะทอ้ นใหเ้ หน็ ปรากฏการณท์ ผ่ี คู้ นตอ้ งการการเชอ่ื มโยง ติดต่อกับเพ่ือน (Facebook) ดู TV และ VDO (Youtube) และรบั รู้ขา่ วสารอย่ตู ลอดเวลา กลัวการ “เอา้ ท”์ (Out) คอื แล้ว คนไทยยังใช้อินเทอร์เน็ตเพื่อการสนทนาด้วยการพิมพ์ การตกข่าว หรือไม่ทันเหตุการณ์ อย่างท่ีเรียกว่า Fear of ขอ้ ความแบบตอบโตท้ นั ที (Instant messaging) ทดแทนการ Missing Out (FOMO) รวมท้ังต้องการแสดงความสนใจ โทรศัพท์มากข้ึน โดยโปรแกรม Line เป็นส่ือสังคมออนไลน์ ในเรื่องต่างๆ ท่ีเกิดข้ึน หรือส่งต่อข้อมูลท่ีตนเองรับทราบมา เพอื่ ใหใ้ ครๆ เหน็ วา่ ตนเองรกู้ อ่ น จนขาดการตรวจสอบขอ้ มลู 104 สุขภาพคนไทย 2562 อยา่ งรอบคอบ

สองคมต่อสขุ ภาวะ ของสอื่ สงั คมออนไลน์ ดาบสองคม เหรียญสองดา้ น และคุณอนันตโ์ ทษมหันต์ ภาพ : http://csslord.blogspot.com/2017/08/computer-knowledge- เห็นจะไม่ผิดไปจากส่ิงที่คนในสังคมก�ำลังเผชิญกับส่ือสังคม quiz-internet-set-3.html ออนไลน์ที่เติบโตอย่างรวดเร็วในทุกพ้ืนท่ีของโลกปัจจุบัน และดูท่าทีแล้วสื่อสังคมออนไลน์แนบชิดกับชีวิตและ และภมู ริ ฐั ศาสตรใ์ ดๆ ขวางกนั้ และยงิ่ เมอื่ สอ่ื สงั คมออนไลน์ พฤติกรรมของคนในสังคมไทยด้วยสถิติที่ไม่น้อยหน้าชาติใด เขา้ ไปอยใู่ นโทรศัพทม์ อื ถอื กย็ ิง่ ทำ� ให้ข้อมลู ถาโถมเข้าสูผ่ ้คู น ในโลก ได้อย่างรวดเร็ว และผู้ใช้ส่ือสังคมออนไลน์ในปัจจุบัน ไม่ได้ ความคล่ังไคล้สื่อสังคมออนไลน์ท่ีแพร่กระจายอย่าง อยู่ในฐานะผ้รู บั ข้อมูลเท่านนั้ แตย่ งั เกิดปรากฏการณท์ ใี่ ครๆ รวดเรว็ น้ี สรา้ งขอ้ กงั ขาเกย่ี วกบั ความปลอดภยั ของสงั คมไทย ก็สามารถสร้างข้อมูล (User-generated content) และ ในพ้ืนท่ีเสมือนนับตั้งแต่ยุคเร่ิมต้นท่ีสื่อสังคมออนไลน์สัมผัส เชอื่ มตอ่ กนั ไดอ้ ยา่ งอสิ ระ เรยี กโดยทวั่ ไปวา่ “เวบ็ 2.0” (Web กบั คนไทย จนกระทงั่ เขา้ ขน้ั รกุ ลำ้� ทงั้ พนื้ ทส่ี ว่ นรวมและสว่ นตวั 2.0) เกดิ เปน็ ขอ้ มูลทีส่ ร้างโดยภาคประชาชนอย่างท่ไี ม่เคยมี ของคนไทย แต่ก็ไม่มีใครกล้าประณามว่าส่ือสังคมออนไลน์ มากอ่ น ชาวเนต็ (Netizen) ไดม้ โี อกาสแสดงบทบาทการเปน็ ชั่วร้ายไปเสียท้ังหมดจนต้องก�ำจัดไปจากสังคม เพราะจริงๆ นักเขียนประชาชน นักสืบประชาชน นักวิชาการประชาชน แล้วมีคนและกิจกรรมในสังคมอีกไม่น้อยท่ีต้องพึ่งพาพ้ืนท่ี นักเคล่ือนไหวประชาชน ฯลฯ ท่ีทรงพลังย่ิง เพราะสามารถ ในสอื่ สงั คมออนไลน์ และมชี วี ติ ของอกี หลายคนอาจพงั ครนื ลงไป ทำ� ไดง้ า่ ย ทำ� ไดเ้ รว็ และทำ� ไดด้ ว้ ยตน้ ทนุ ทตี่ ำ่� หลายคนลงมอื หากสื่อสงั คมออนไลน์หายไปจากโลก ลงแรงคน้ ควา้ ขอ้ มลู วเิ คราะหแ์ ละเขยี นบทสรปุ สรา้ งผลงาน การจาระไนให้เห็นชัดเจนว่าพื้นที่ในสื่อสังคมออนไลน์ ทางความคิดช้ินใหม่ๆ มากมาย และสามารถสร้างรายได้ มีมุมสว่างมุมมืดอย่างไรในสังคมไทย โดยเฉพาะอย่างย่ิงต่อ อย่างงาม โลกสื่อสังคมออนไลน์พานักคิดเหล่าน้ีเข้าถึงกลุ่ม สขุ ภาวะของคนไทย ไมว่ า่ จะเปน็ ทางกาย จติ ปญั ญา หรอื สงั คม ลกู คา้ ทว่ั โลก สง่ สนิ คา้ ถงึ มอื อยา่ งงา่ ยดาย ปดิ การขายดว้ ยการ จึงเป็นสิ่งส�ำคัญที่จะน�ำไปสู่ข้อเตือนใจ และข้อเสนอแนะ โอนเงนิ ผา่ นระบบดจิ ทิ ลั ในพรบิ ตา เราไดเ้ หน็ ศลิ ปนิ หนา้ ใหม่ เกย่ี วกบั แนวปฏบิ ตั เิ พอื่ ลดดา้ นมดื และเพมิ่ ดา้ นสวา่ งของโลก ที่สร้างผลงานในอพาร์ทเม้นท์เล็กๆ ของตัวเองแล้วเผยแพร่ เสมือนในสังคมไทย ผ่านส่ือสังคมออนไลน์จนโด่งดังโดยไม่ต้องง้อคนกลาง ปัญญา และอวิชชา ทมี่ ากบั โซเชียลมเี ดีย หรือบริษัทนายหน้า มิหน�ำซ�้ำบริษัทนายหน้าทั้งหลาย การใชส้ อื่ สงั คมออนไลนเ์ ปน็ การไตร่ ะดบั ทจ่ี ดุ สงู สดุ และ กลายเป็นฝ่ายที่วิ่งเข้าหาเมื่อพบว่าศิลปินเหล่านั้นโด่งดัง ลา่ สดุ ของโลกยคุ ขอ้ มลู ขา่ วสารในปจั จบุ นั แมจ้ ะไมอ่ าจสรปุ ไดช้ ดั เจนว่าโลกยคุ ข้อมูลขา่ วสารจะยกระดบั ของพัฒนาการ ไปถึงจุดไหน แต่เพียงแค่จุดล่าสุดนี้สังคมก็เปลี่ยนแปลงไป จนหลายคนปรับตวั เพื่อรับมือไม่ทนั ในมิติของข้อมูลน้ัน เม่ือแรกเร่ิม อินเทอร์เน็ตได้ทลาย เขื่อนข้อมูลท่ีเคยกีดกั้น และสงวนเก็บไว้ให้กับคนบางกลุ่ม เท่าน้ัน ในขณะท่ีคนอีกจ�ำนวนมากไม่สามารถเข้าถึงและ ใช้ประโยชน์ได้ เกิดเป็นความเหลื่อมล�้ำของข้อมูลข่าวสาร ซง่ึ นำ� ไปสคู่ วามเหลอ่ื มลำ้� ของโอกาสทไี่ ดร้ บั และความเหลอ่ื มลำ�้ ทางสถานภาพในสังคม ในประเด็นนี้ สื่อสังคมออนไลน์ ได้แสดงบทบาทในการเป็นตัวเร่งการทลายของเข่ือน กักเก็บข้อมูลนั้น และยังท�ำให้มวลข้อมูลขนาดมหึมา หล่ังไหลเข้าสู่ผู้คนท่ัวโลก ปราศจากพรมแดนทางภูมิศาสตร์ 105“สื่อสังคม สื่อสองคม” สุขภาวะของคนไทยในโลกโซเชียล

ในชวั่ ขา้ มคนื ยนื ยนั ดว้ ยยอดววิ ขนาดหลาย K (1 K = การเขา้ ชม ปจั จบุ นั มนี กั เขยี นในสอื่ สงั คมออนไลนป์ ระเภทบลอ็ กเกอร์ 1 พันคร้ัง) หรือหลาย M (1 M = การเข้าชม 1 ล้านคร้ัง) ท่ีตั้งใจค้นคว้า และผลิตข้อมูลเพ่ือเผยแพร่จ�ำนวนมาก การแจ้งเกิดของศิลปินออนไลน์หน้าใหม่เหล่านี้ไม่ได้จ�ำกัด ครอบคลมุ แทบทกุ ประเดน็ ไมว่ า่ จะเปน็ ดา้ นสขุ ภาพ ดา้ นการ เพียงแต่กลุ่มวัยรุ่นท่ีมีความคล่องแคล่วในการใช้ส่ือสังคม ลงทุน รวมไปจนถึงประเด็นปกิณกะทั้งหลายตั้งแต่ การท�ำ ออนไลน์เท่านั้น แต่ยังเปิดช่องทางให้ผู้สูงวัยได้ส่งเสียงและ อาหาร การปลูกต้นไม้ การดูแลรักษารถ ไปจนถึงการดูแล แสดงตวั ตนไมใ่ หถ้ กู หลงลมื ไปกบั กาลเวลา มผี สู้ งู อายไุ มน่ อ้ ย สตั วเ์ ลยี้ ง พดู ไดอ้ ยา่ งเตม็ ปากวา่ ไมว่ า่ ใครอยากไดค้ วามรู้ หรอื ท่ีหัวใจกระชุ่มกระชวย มีก�ำลังใจลุกขึ้นมาท�ำสิ่งต่างๆ เพ่ือ ความเห็นเร่ืองอะไร โลกอินเทอร์เน็ตและส่ือสังคมออนไลน์ เผยแพรใ่ นสอ่ื สงั คมออนไลน์ นอกจากนย้ี งั มคี นอกี มากมายที่ ก็สามารถสรรหามาให้ได้อย่างจุใจ และข้อมูลท่ีเป็นความรู้ ลงมอื คดิ และสรา้ งสง่ิ ตา่ งๆ เพอื่ เผยแพรใ่ นสอื่ สงั คมออนไลน์ เหล่านี้ก็มีส่วนท�ำให้ส่ือสังคมออนไลน์เป็นส่วนส�ำคัญในการ เพยี งเพราะความดม่ื ดำ�่ ในการคน้ และการคดิ โดยไมม่ แี รงจงู ใจ สนบั สนนุ “สงั คมอดุ มปญั ญา” และกลายเปน็ แหลง่ รวบรวม ทางการเงิน มีแต่ความสุขสมใจกับการได้ท�ำส่ิงที่ตัวเองชอบ ขอ้ มูลขนาดใหญใ่ นอุปกรณ์เลก็ ๆ ท่อี ยู่ในฝ่ามือของทกุ คน การทไี่ ดเ้ ผยแพร่ และการไดเ้ หน็ ยอดววิ ยอดไลค์ คอมเมน้ ท์ และแชร์ แฟนคลบั ทตี่ ดิ ตามเปน็ ประจำ� จะไดร้ บั การแจง้ เตอื น เม่อื มขี ้อมลู หรอื ผลงานใหม่ๆ ออกมา ภาพ : https://www.youtube.com/watch?v=uBErfuW3a2g ภาพจาก https://www.facebook.com/RayRaiRaiwan/ 106 สุขภาพคนไทย 2562 อย่างไรก็ตาม การผลิตและการเผยแพร่ข้อมูลท่ีแสน งา่ ยดายในโลกสอื่ สงั คมออนไลนท์ พ่ี รอ้ มจะเขา้ ถงึ มอื และเขา้ ถงึ ความคิดของผู้คน อาจแฝงปนไปด้วยข้อมูลด้อยคุณภาพ การคิดวิเคราะห์ท่ีขาดหลักการที่น่าเชื่อถือ รวมไปจนถึง อคติ และความเขา้ ใจผดิ ตา่ งๆ ของผสู้ รา้ งขอ้ มลู เอง เรอื่ งราว และข้อมูลเหล่านี้แพร่กระจายไปตามสื่อสังคมออนไลน์ ประเภทตา่ งๆ โดยอาศยั การแชรข์ อ้ มลู ของคนในโลกสอ่ื สงั คม ออนไลน์เอง ซึ่งการแข่งกันแชร์ข้อมูลต่างๆ ได้กลายเป็น ปรากฏการณอ์ กี อยา่ งหนง่ึ ทเี่ กดิ ซอ้ นขนึ้ มาในโลกยคุ สอ่ื สงั คม ออนไลน์ การแชรข์ อ้ มลู เปน็ ลกู โซน่ แี้ มจ้ ะไมเ่ หมอื นแชรล์ กู โซ่ เสยี ทเี ดยี วแตม่ ลี กั ษณะคลา้ ยกนั อยไู่ มน่ อ้ ย โดยเฉพาะในแงท่ ี่

เกยี่ วกบั การบอกถงึ ผลประโยชนบ์ างอยา่ งใหก้ บั คนทอี่ ยใู่ นวง ง่ายดายและเกิดความเสียหายขนาดใหญ่ได้ในสื่อสังคม ใกลช้ ดิ และบอกตอ่ ๆ กนั ไปจนเปน็ วงกวา้ ง กลายเปน็ กลมุ่ คน ออนไลน์ และยิ่งเทคโนโลยีพัฒนาเร็วข้ึนเท่าใด การฉ้อฉลก็ จ�ำนวนมหาศาลที่ได้รับข้อมูลผิดๆ และส่งต่อข้อมูลผิดๆ ยง่ิ มคี วามซบั ซอ้ นมากขนึ้ และกด็ เู หมอื นวา่ การตกเปน็ เหยอ่ื ก็ นอกจากนี้ ความตื่นเต้นในการเป็นคนแรกท่ีได้แชร์ข้อมูลที่ ยง่ิ งา่ ยขน้ึ กวา่ เดมิ ราวกบั พฒั นาการดา้ นการเรยี นรแู้ ละขอ้ มลู น่าสนใจ น่าตกใจ น่าประทับใจในระดับสุดขีด (Extreme) ต่างๆ ไม่ได้ช่วยคนให้พ้นจากอวิชชาเลย เทคโนโลยีพลิกผัน ให้กับคนที่รู้จักก่อนใครๆ ก็กลายเป็นพฤติกรรมออนไลน์ที่ ทที่ ำ� ใหธ้ รุ กรรมทางธนาคารเปน็ ไปอยา่ งงา่ ยดายดว้ ย Mobile ควรต้องระมัดระวังอีกอย่างหน่ึง ในช่วงระยะเวลาที่ผ่านมา banking application ทำ� ใหค้ นขายของออนไลนจ์ ำ� นวนไมน่ อ้ ย ได้มกี ารแชรข์ อ้ มูลผดิ ๆ ในลกั ษณะเชน่ น้นี ับคร้งั ไม่ถว้ น และ ถูกหลอกให้เช่ือมบัญชีธนาคารของตัวเองกับกระเป๋าเงิน อาจพดู ได้ว่าสังคมไทยมคี วาม “ตื่นตมู ออนไลน”์ อยไู่ มน่ อ้ ย ออนไลน์ (e-Wallet) ของคนร้าย ก่อนจะแอบโอนเงินออก นอกจากนี้ ยงั มขี อ้ มลู อกี ไมน่ อ้ ยทม่ี จิ ฉาชพี จงใจสรา้ งขนึ้ จากบัญชีไปหมดเกลี้ยงในพริบตา เป็นอุทาหรณ์ส�ำหรับ เพื่อฉ้อฉลในโลกออนไลน์ ท�ำให้โซเชียลมีเดียกลายเป็น การกด “ยอมรับ” (OK) และ “ด�ำเนินการต่อไป” (Next) แหล่งท�ำมาหากินของนักหลอกลวงต้มตุ๋นที่ล่อลวงผู้คนใน โดยไมอ่ ่านคำ� อธบิ ายและค�ำเตือนที่แสนยืดยาว สื่อสังคมออนไลน์ได้รายวัน ดังเช่นกรณีของ “นัทโอนไว” โซเชยี ลมเี ดยี ในยคุ ทขี่ อ้ มลู ขา่ วสารขนาดมหมึ าจากทวั่ โลก ชายหนมุ่ วยั 31 ปี ทถี่ กู สาวรนุ่ ใหญใ่ ชร้ ปู ปลอมหลอกใหโ้ อนเงนิ อยู่ในมือของผู้คน และสามารถสืบค้น เรียกใช้ได้ตลอดเวลา ไปรว่ มแสนบาท และกรณขี อง “ฟาง สาวสายเปย”์ ซงึ่ ตกเปน็ ตราบทีม่ ีการเชอ่ื มต่อกบั อนิ เทอรเ์ น็ตไม่ว่าจะเป็นแบบมสี าย เหย่ือสาวทอมที่หลอกให้หลงในจังหวะที่น้องฟางอ่อนไหว หรือแบบไร้สาย ท�ำให้ข้อมูลอยู่ใกล้กับมนุษย์มากท่ีสุดใน ในช่วงอกหัก ลวงให้โอนเงินเกือบสามแสนบาทภายใน ประวตั ศิ าสตรข์ องมนษุ ยชาติ ในขณะทข่ี อ้ มลู มหาศาลเหลา่ นี้ 1 เดอื น ทง้ั สองกรณเี ปน็ กลลวงงา่ ยๆ ไมต่ า่ งอะไรจากพอ่ คา้ เร่ สามารถสร้างปัญญาให้กับคนได้อย่างชนิดท่ีการศึกษาใน ทโี่ ชวง์ เู หลอื ม งจู งอาง และแสดงการตดั คออบั ดลุ กอ่ นหลอก โรงเรยี นหรอื มหาวทิ ยาลยั อาจไมจ่ ำ� เปน็ อกี ตอ่ ไป แตใ่ นหลาย ขายยาและวตั ถมุ งคลตามตลาดสดในอดตี เมอื่ สสี่ บิ หา้ สบิ ปกี อ่ น แงม่ มุ กส็ ามารถมอมเมาคนใหห้ ลงใหล หลงผดิ และถกู ลอ่ ลวง ความเขลาในสังคมยุคข้อมูลข่าวสารท่วม เกิดข้ึนได้อย่าง ได้ไมน่ อ้ ยไปกวา่ กนั ภาพข้อมูลเท็จทีส่ ่งตอ่ ในกลมุ่ ไลนท์ ำ�ให้คนหลงเชอ่ื และตระหนก 107“สื่อสังคม สื่อสองคม” สุขภาวะของคนไทยในโลกโซเชียล

สุขภาพกาย กับการใชโ้ ซเชยี ลมีเดยี ภาพ : https://macropinch.com/cardiograph ตอ้ งยอมรบั วา่ การหนั มาดแู ลรกั ษาสขุ ภาพจนกลายเปน็ https://www.wired.com/2017/11/review-iphone-x กระแสโลกในปัจจุบัน ส่วนหน่ึงได้รับแรงสนับสนุนจากสื่อ สังคมออนไลน์ด้วยการเป็นพื้นท่ีสาธารณะที่ให้ข้อมูลต่างๆ (Sedentary behaviors) และจดจอ้ งมองทหี่ นา้ จอโทรศพั ท์ เกยี่ วกบั การดแู ลรกั ษาสขุ ภาพ ไมว่ า่ จะเปน็ เรอ่ื งอาหารการกนิ มือถือ หรือแท็บเล็ต รวมทั้งจอคอมพิวเตอร์ ในลักษณะ การออกก�ำลังกาย การพักผ่อน และการปฏิบัติตัวต่างๆ เดียวกัน การก้มหน้าพิมพ์และอ่านข้อความต่อเน่ืองเป็น เพื่อการมีสุขภาพที่ดี ส่งไปยังผู้คนได้อย่างกว้างขวาง และ เวลานานจนปวดหลัง ปวดต้นคอ และปวดศรีษะ การไม่ได้ ข้อมูลเหล่านี้ก็เป็นข้อมูลท่ีคนที่ส่ือสังคมออนไลน์ชอบที่จะ ออกก�ำลังกายอย่างถูกต้องและเหมาะสมโดยเฉพาะ สง่ ไปยงั คนทตี่ นเองสนทิ สนม รกั ใคร่ เปน็ การแสดงออกทางหนง่ึ ในกลุ่มเด็กและวัยรุ่นเมื่อติดเกมออนไลน์ การใช้ส่ือสังคม ของความรกั ความหว่ งใย ในยคุ ทผี่ คู้ นแยกยา้ ยอยหู่ า่ งไกลกนั ออนไลน์อย่างต่อเน่ืองจนนอนไม่พอ จากการศึกษาของ และใชส้ อ่ื สงั คมออนไลนเ์ ปน็ ชอ่ งทางในการรกั ษาความผกู พนั คณะแพทยศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั Pittsburgh พบความสมั พนั ธ์ ระหว่างกันไว้ ระหวา่ งการใชเ้ วลาในสอ่ื สังคมออนไลนท์ มี่ ผี ลกระทบเชงิ ลบ นอกจากข้อมูลที่เป็นประโยชน์ทางสุขภาพซึ่งได้กล่าว ตอ่ รา่ งกายจนมคี วามเสย่ี งตอ่ สขุ ภาพ การรบั ประทานอาหาร ไปบ้างแล้ว สื่อสังคมออนไลน์ยังได้สร้างโปรแกรมส�ำเร็จรูป ไม่เป็นเวลา การนอนไมห่ ลบั หรอื นอนดกึ เกนิ ไป หรอื แอพพลิเคชน่ั ทเ่ี ป็นประโยชน์ตอ่ การดูแลรักษาสุขภาพ นอกจากน้ีความสามารถของสื่อสังคมออนไลน์ในการ ตา่ งๆ ซงึ่ มคี วามสะดวกตอ่ การเรยี กใชเ้ พราะสว่ นใหญจ่ ะอยใู่ น ดงึ ความสนใจของผใู้ ชใ้ หอ้ ยหู่ นา้ จอไดเ้ ปน็ เวลานานๆ ยงั ทำ� ให้ โทรศัพท์มือถือ หรืออาจอยู่ในอุปกรณ์ผูกข้อมือพิเศษที่เป็น พอ่ แม่จ�ำนวนมากใชส้ อ่ื สังคมออนไลน์ประเภทตา่ งๆ เพอ่ื ดงึ ทงั้ นาฬกิ าบอกเวลา และมเี ครอื่ งมอื ตรวจวดั กจิ กรรมทางกาย ความสนใจของเด็กเล็กๆ ให้อยู่น่ิงๆ ไม่ว่ิงเล่นซน ท�ำให้ เชน่ จำ� นวนกา้ วทเี่ ดนิ ในแตล่ ะวนั จำ� นวนชวั่ โมงในการนอนหลบั พ่อแม่มีเวลาท�ำกิจกรรมอย่างอื่นซ่ึงได้ผลเป็นอย่างย่ิง การแนะนำ� ทา่ ออกกำ� ลงั กาย ตลอดจนสญั ญาณชพี บางอยา่ ง แตผ่ ลเสยี ทจี่ ะเกดิ แกส่ ขุ ภาพกาย สขุ ภาพจติ และการเรยี นรู้ เช่น จังหวะการเต้นของหัวใจ ชีพจร และ ความดันโลหิต ของเดก็ เปน็ ส่ิงท่ีน่าเป็นห่วงในอนาคต (เช่น แอพพลิเคช่ัน Cardiograph, Nike+ Running, และ Fitstar Personal Trainer) การให้ข้อมูลเบื้องต้นเกี่ยวกับ อาการเจบ็ ปว่ ยตา่ งๆ (เชน่ iTraig) ซง่ึ ขอ้ มลู เหลา่ นจ้ี ะสง่ เชอ่ื ม กบั แอพพลเิ คชน่ั เพอื่ ประมวลขอ้ มลู เบอ้ื งตน้ เกย่ี วกบั สขุ ภาพ และสามารถส่งข้อความเตือน (Notification) ไปที่ตัวเอง คนใกลช้ ดิ หรอื แมก้ ระทงั่ แพทยป์ ระจำ� ตวั ได้ นอกจากนย้ี งั มี แอพพลิเคชั่นท่ีแนะน�ำอาหารเพือ่ การควบคมุ แคลลอรี่ (เชน่ Calorie Counter by FatSecret) การลดนำ�้ หนกั (เชน่ Diet Point Weight Loss) และแมก้ ระทงั่ การเลกิ บหุ รี่ (เชน่ Quit now และ Quit smoking slowly) จนการใช้แอพพลิเคชน่ั เหลา่ นไ้ี ด้กลายเปน็ ส่วนหนงึ่ ของชีวิตในยุคปจั จุบนั อยา่ งไรกต็ าม มผี ลการวจิ ยั ทงั้ ในและตา่ งประเทศทก่ี ลา่ วถงึ การเสพติดส่ือสังคมออนไลน์หรือ โซเชียลซนิ โดรม (Social syndrome) ทมี่ ผี ลตอ่ สขุ ภาพทางกายในลกั ษณะทไ่ี มแ่ ตกตา่ ง จากออฟฟิศซินโดรม (Office syndrome) ซ่ึงเป็นอาการ ที่เกิดจากการน่ังท�ำงานหน้าคอมพิวเตอร์เป็นเวลานานๆ ท้ังนี้เพราะการเสพติดการใช้ส่ือสังคมออนไลน์ท�ำให้ ผู้ใช้ลดการเคลื่อนไหวทางกาย เกิดพฤติกรรมเนือยน่ิง 108 สุขภาพคนไทย 2562

ภาพ : https://www.pexels.com https://blog.ted.com/how-to-react-to-a-bully-in-a-comment-thread จิตและสังคม ความสขุ และความเสอ่ื ม ออนไลน์ก็เพื่อเพิ่มพื้นท่ีและช่องทางให้คนท้ังท่ีรู้จักกันและ จากสอ่ื สงั คมออนไลน์ ไม่รู้จักกันได้พูดคุยและเชื่อมโยงกัน และด้วยคุณสมบัติของ หากจะมีส่ิงหนึ่งส่ิงใดที่สามารถน�ำพาความรู้สึกนึกคิด การเช่ือมโยงความรู้สึกนึกคิดของคนในสังคมเสมือนน้ีเองท่ี ของผู้คนให้มาพบปะกันได้อย่างกว้างขวางและรวดเร็วที่สุด ท�ำให้โซเชียลมีเดียมีผลต่อสภาวะทางจิต และสุขภาวะทาง รบั รองไดว้ า่ ไมม่ สี งิ่ ใดทจ่ี ะทำ� ไดเ้ สมอเหมอื นสอื่ สงั คมออนไลน์ สังคม ในยคุ ปจั จบุ นั และความกวา้ งขวางทว่ี า่ นเี้ ปน็ ความกวา้ งขวาง สอ่ื สงั คมออนไลนม์ บี ทบาทอยา่ งมากในการชว่ ยใหค้ นท่ี ที่ครอบคลุมแทบทุกมุมโลก และความรวดเร็วท่ีว่านี้ก็เป็น ไม่ได้พบปะกันมานาน ไม่ว่าจะเป็นญาติพ่ีน้อง เพ่ือนเก่า ความรวดเรว็ ในชวั่ เสย้ี ววนิ าที ดว้ ยเหตนุ โี้ ซเชยี ลมเี ดยี จงึ เปน็ สมยั เรยี นชน้ั อนบุ าล ประถม มธั ยม มหาวทิ ยาลยั ทท่ี ำ� งานเกา่ เหมือนพื้นที่ที่เป็นชุมทางของความคิดของคนจากคนละท่ี หรอื แมแ้ ตค่ นทเี่ คยพบกนั โดยบงั เอญิ นานมาแลว้ และไมค่ ดิ วา่ ละทางท่ีบ้างก็มาปะทะ บ้างก็มาประนีประนอม บ้างก็มา จะไดพ้ บกนั อกี แตป่ ญั ญาประดษิ ฐ์ (Artificial intelligence) ผสมกลมกลืน เกิดเป็นเครือข่ายสังคมขนาดใหญ่ที่แต่ละจุด และกลไกทางเทคโนโลยีสารสนเทศอันชาญฉลาดของส่ือ ความคิดเชื่อมต่อถึงกันโดยตรงบ้าง โดยอ้อมบ้าง ซ่ึงในแง่นี้ สังคมออนไลน์ก็พาให้คนเหล่าน้ีได้กลับมาพบและพูดคุยกัน จิตและความรู้สึกนึกคิดจึงมีความเชื่อมโยงผูกพันกับสังคม อกี ครั้ง หากพูดเป็นสำ� นวนไทยว่า “โลกกลม” หรอื สำ� นวน อย่างแยกกนั ไม่ออก องั กฤษ “โลกเลก็ ” กต็ อ้ งบอกวา่ สอื่ สงั คมออนไลนใ์ ชป้ ญั ญา หากสืบค้นเอกสารและข้อมูลต่างๆ เกี่ยวกับผลกระทบ ประดษิ ฐน์ ที้ ำ� ใหโ้ ลกกลมขน้ึ และเลก็ ลง และพาใครตอ่ ใครมา ของโซเชียลมีเดีย ก็จะเห็นได้ว่าประเด็นท่ีได้รับความสนใจ พบปะกันอย่างนา่ อัศจรรย์ มากท่ีสุดท้ังในแง่บวกและแง่ลบ คือผลกระทบต่ออารมณ์ และแม้แต่คนที่เห็นหน้าพบปะพูดคุยกันทุกวัน เช่น จติ ใจ และสมั พนั ธภาพกบั สงั คม อนั หมายถงึ ทง้ั ผคู้ นทอี่ ยรู่ อบขา้ ง คนในครอบครัวหรือเพ่ือนร่วมงาน ก็ยังมีความจ�ำเป็นที่ และผู้คนที่อยู่ในพ้ืนท่ีส่ือสังคมออนไลน์ ซ่ึงไม่น่าแปลกใจ ต้องมาเชื่อมต่อกันในพ้ืนท่ีโซเชียล เพราะความสามารถ แตอ่ ยา่ งใดเพราะความตงั้ ใจแตแ่ รกเรมิ่ ของการสรา้ งสอื่ สงั คม ของส่ือสังคมออนไลน์ไม่ได้หยุดเพียงแค่การเช่ือมต่อ 109“สื่อสังคม สื่อสองคม” สุขภาวะของคนไทยในโลกโซเชียล

ในโลกเสมือนเท่านั้น แต่ยังสามารถติดตามความเคล่ือนไหว แมช่ ศี นั สนยี เ์ ผยแพรเ่ รอ่ื งราวการตอ่ สกู้ บั มะเรง็ ของตวั เอง การเปลย่ี นแปลงของอารมณ์ ความคดิ ความรสู้ กึ ของกนั และกนั ได้ เพือ่ เป็นกำ�ลงั ใจแก่ผูป้ ่วยโรงมะเร็งผา่ น Youtube โดยการอ่านข้อความ การดูภาพ และสัญลักษณ์ต่างๆ ท่ี แสดงความในใจของคนทตี่ นเองรจู้ กั รวมถงึ คนทต่ี นเองอยาก ภาพ : https://www.youtube.com/watch?v=Aw6kPk0iOoU รู้จักและอยากรู้เรื่องราวของเขาได้ ส่ือสังคมออนไลน์จึงเป็น ส่ือสารมวลชนท่ีผลิตข่าวคราวความเคล่ือนไหวของปุถุชน ครอบครวั มสี ่วนไมน่ อ้ ยในการกระชบั ความสมั พันธร์ ะหวา่ ง คนสามัญทั่วไป ไม่ใช่ส่ือสารมวลชนแบบในอดีตท่ีรายงาน สมาชิกในกลุ่ม โดยเฉพาะกลุ่มครอบครัวในสภาวะการ เฉพาะความเคล่ือนไหวของบุคคลส�ำคัญท่ีอยู่ในความสนใจ เปล่ียนแปลงทางสังคมและเศรษฐกิจท่ีพลัดพรากให้สมาชิก ของสาธารณชนเท่าน้ัน จากน้ีไปใครๆ ก็สามารถเป็นบุคคล ในครอบครัวอยู่ห่างไกลกัน หรือแม้ไม่ได้อยู่ห่างไกลกันแต่มี สาธารณะได้ นอกจากน้ีหน้าท่ีของส่ือสังคมออนไลน์ก็ไม่ใช่ เวลาทจ่ี ะพบปะกนั นอ้ ยลง สอ่ื สงั คมออนไลนม์ สี ว่ นอยา่ งมาก แค่การเผยแพร่ข่าวสาร แต่ยังเผยแพร่ตัวตนของแต่ละคน ในการสรา้ งพน้ื ทเ่ี สมอื นใหส้ มาชกิ ในครอบครวั ไดพ้ ดู คยุ กนั ได้ ให้ผู้อ่ืนได้รับรู้ (Identity presentation) ไม่ว่าจะโดยตั้งใจ บอ่ ยครงั้ ตามทตี่ อ้ งการ “หอ้ งครอบครวั ” ทเี่ กดิ ขนึ้ ในกลมุ่ ไลน์ หรอื ไม่ต้งั ใจก็ตาม แต่การเผยแพร่ (หรอื การโพสต)์ เปน็ การ ได้ท�ำหน้าท่ีเหมือนห้องน่ังเล่น หรือชานบ้านสมัยก่อนท่ี บอกในส่ิงท่ีอยากบอกไม่ว่าจะเป็นความรู้สึกกลางๆ อันเป็น สมาชกิ ในครอบครวั ไดพ้ บปะ นงั่ พดู คยุ ไถถ่ ามสารทกุ ขส์ กุ ดบิ ปกติธรรมดา ความรู้สึกที่เป็นสุข ความรู้สึกที่เป็นทุกข์ แจ้งข่าวส�ำคัญ แสดงความยินดี แสดงความเสียใจ ช่วยกัน ความโกรธ ความน้อยใจ การรายงานความเคลื่อนไหวและ ขบคิดปัญหาและหาทางแก้ไขร่วมกัน แม้การส่ือสารผา่ นส่ือ ความรู้สึกเหล่าน้ีตามมาด้วยความคาดหวังที่จะต้องรับการ สงั คมออนไลนจ์ ะไมส่ ามารถทดแทนการพบปะและการกอด ตอบสนองบางอยา่ ง ซงึ่ สอ่ื สงั คมออนไลนใ์ นฐานะสอ่ื สองทาง สมั ผสั ไดอ้ ยา่ งเตม็ ที่ แตก่ ช็ ว่ ยบรรเทาความหา่ งเหนิ ทเ่ี กดิ จาก (Two-way communication) ท�ำให้คนสามารถตอบโต้ ระยะทางที่หา่ งไกลข้ึน และเวลาทีไ่ ด้พบปะกนั น้อยลง กันได้ด้วยวิธีท่ีหลากหลาย และช่วยให้ความรู้สึกและความ “หมูป่าอะคาเดมี” ก็เป็นกรณีตัวอย่างส�ำคัญอีก เคลื่อนไหวเหล่านั้นได้รับการตอบสนอง ไม่ว่าจะด้วยการ ตัวอย่างหน่ึงท่ีแสดงพละก�ำลังของโซเชียลมีเดียในการเป็น ท�ำให้คนที่โพสต์รู้ว่าได้รับรู้แล้ว หรือการให้ความเห็นต่างๆ ตัวกลางเพ่ือระดมความรู้สึกเห็นอกเห็นใจ ความลุ้นระทึก ซ่ึงส่ิงเหล่านี้เองได้กลายเป็น “การเกื้อหนุนทางจิตใจ” และความหวัง ท่ีตามมาด้วยความช่วยเหลือรูปแบบต่างๆ (Mental support) ที่มีอิทธิพลต่อจิตใจของคนในส่ือสังคม จากท่ัวโลก พลิกเหตุการณ์ที่เกือบจะเป็นโศกนาฏกรรมให้ ออนไลน์เปน็ อย่างมาก และการแสดงการเก้ือหนนุ ทางจิตใจ กลายมาเปน็ การเฉลมิ ฉลองความรว่ มมอื ของมวลมนษุ ยชาติ ในพนื้ ทส่ี อ่ื สงั คมออนไลนน์ ก้ี อ็ าจไดแ้ สดงออกในพนื้ ทจี่ รงิ ดว้ ย เราอาจไดเ้ หน็ ภาพทแี่ ตกตา่ งออกไป หากเหตกุ ารณใ์ นครง้ั นนั้ เหมือนที่เราได้เห็นคนพูดถึงการเคลื่อนไหวและการโพสต์ ไมไ่ ด้เกดิ ในยคุ ส่อื สงั คมออนไลน์ ตา่ งๆ ของกนั และกนั เมอ่ื ตา่ งฝา่ ยตา่ งมาพบปะกนั ในพนื้ ทจี่ รงิ ตามโอกาสต่างๆ โลกจริงและโลกเสมือนของสื่อสังคม ออนไลนว์ ง่ิ สลบั กนั ไปมาอยตู่ ลอดเวลา และการเกอื้ หนนุ ทาง จิตใจก็อาจตามมาด้วยการสนับสนุนทางอ่ืนๆ ไม่ว่าจะเป็น ความช่วยเหลือด้านข้อมูล เงินทอง ทรัพยากร หรือแม้แต่ แนะน�ำให้รู้จักกับคนอื่นๆ ในสื่อสังคมออนไลน์ที่สามารถ ให้การช่วยเหลือสนับสนุนได้ สื่อสังคมออนไลน์จึงเป็น พื้นท่ีที่เปิดให้คนร้องขอการช่วยเหลือเยียวยาทางจิตใจ และเปิดโอกาสให้คนแสดงการสนับสนุนทางจิตใจแก่ผู้อื่น ด้วยในขณะเดยี วกัน การสรา้ งกลมุ่ เฉพาะในส่อื สงั คมออนไลน์ประเภทต่างๆ ไมว่ า่ จะเปน็ กลมุ่ เพอื่ นเกา่ เพอื่ นรว่ มงาน รวมทง้ั กลมุ่ สมาชกิ 110 สุขภาพคนไทย 2562

ภาพ : https://www.facebook.com/pg/ThaiSEAL สื่อสังคมออนไลนก์ ับภารกิจช่วย “หมปู า่ อะคาเดมี” “หลงั ไดท้ านอาหารเพม่ิ พลงั ทหี่ นว่ ยซลี ดำ� นำ�้ นำ� เขา้ ไปให้ ถา่ ยทอดเหตุการณแ์ บบ Real time ซงึ่ ทำ� ให้คนตดิ ตามและ และแพทย์ทหารท่ีผ่านการฝึกในหลักสูตรนักท�ำลายใต้น้�ำ เปน็ ก�ำลงั ใจใหท้ ีมหมปู ่าและทมี ชว่ ยเหลอื อย่างมาก จู่โจม ตรวจร่างกาย ทีมหมูป่าทุกคนแล้ว น้องๆ ส่งเสียง เฟซบุ๊กเพจ Thai Navy SEAL รายงานว่าเครื่องสูบน้�ำ ทักทายผู้คนท่ีรอคอยอยู่นอกถ�้ำฝากมาครับ” (บันทึกภาพ มกี ำ� ลงั ไมเ่ พยี งพอจะทำ� ใหน้ ำ�้ ลดไดแ้ ละฝนตกทหี่ นกั ตอ่ เนอื่ ง 03/07/18) ท�ำให้น้�ำท่วมมาถึงห้องโถง 3 เจ้าหน้าท่ีท่ีปักหลักอยู่ข้างใน ภายหลงั การโพสตข์ อ้ ความขา้ งตน้ จากเฟสบกุ๊ แฟนเพจ จึงตอ้ งถอยมาอยูท่ โ่ี ถง 2 ทนั ทีท่ีมกี ารรายงานผา่ นส่ือสงั คม/ Thai Navy SEAL ก็มีผู้เข้ามาติดตาม (Follow) เฟสบุ๊ก ส่ืออ่ืนๆ ท้ังคนไทยและชาวต่างชาติต่างก็แสดงท่าที ดงั กลา่ วกวา่ 2 ลา้ นครงั้ โดยมคี อมเมนทใ์ หก้ ำ� ลงั ใจจำ� นวนมาก ท้ังให้ก�ำลังใจ และเอาใจช่วย ผ่านสื่อสังคมหลายช่องทาง และขอบคณุ โคช้ ทช่ี ว่ ยดแู ลเดก็ ทงั้ 12 คนใหม้ ชี วี ติ รอดในถำ้� ความชว่ ยเหลือจากทัง้ ในและต่างประเทศก็ทยอยเข้ามา อยา่ งปลอดภยั ขณะเดยี วกนั พอ่ แมท่ รี่ ออยบู่ า้ นรบั ทราบขา่ ว ความชว่ ยเหลอื จากผเู้ ชย่ี วชาญตา่ งประเทศ หลงั่ ไหลมายงั ของลูกๆ จากเฟสบ๊กุ ดงั กลา่ ว ก็ร้สู กึ ดใี จและมีกำ� ลงั ใจทเี่ ห็น ประเทศไทย โดยแหล่งข่าวรายงานว่า นอกจากทีมกู้ภัยจาก ลูกหลานปลอดภยั ลาว องั กฤษและสหรฐั ฯ แลว้ ยงั มที มี กภู้ ยั จากประเทศจนี และ 4 กรกฎาคม 2561 Facebook Fan page: Thai ฟลิ ปิ ปนิ ส์ แสดงความพรอ้ มและเจตจำ� นงคท์ จ่ี ะสง่ ทมี งานเขา้ Navy SEAL เผยแพร่คลิปวีดิโอทีมหมูป่าแนะน�ำตัวทีละคน ช่วยเหลือหากฝ่ายไทยต้องการ นอกจากนี้พบว่ามีการส่งต่อ แต่ละคนมีสีหน้าแจ่มใสและยังยิ้มได้ ภายในคลิปแสดงให้ ขอ้ ความทางโซเชยี ลมเี ดยี ในฟลิ ปิ ปนิ สว์ า่ กลมุ่ นกั ประดานำ�้ กภู้ ยั เห็นว่าเด็กๆ ได้ใช้แผ่นฟอยล์ฉุกเฉิน อุปกรณ์รักษาอุณหภูมิ มากกวา่ 10 คน และอปุ กรณ์ พรอ้ มจะเดนิ ทางมาใหค้ วามชว่ ยเหลอื ท่ีประชาชนช่วยกันบริจาคด้วย ขณะเดียวกันเว็บไซต์อย่าง และวา่ กอ่ นหนา้ นไ้ี ดพ้ ยายามตดิ ตอ่ กบั เจา้ หนา้ ทไี่ ทยดว้ ย YouTube ของส�ำนักข่าวต่างๆ ปรากฏคลิปข่าว Live สด facebook และ website ส�ำนักข่าวต่างๆ กล่าวว่า พรอ้ มกนั นนั้ กม็ คี นเขา้ มาแสดงความคดิ เหน็ ดว้ ยความชนื่ ชม นเี่ ปน็ “Mission Possible” ใน 18 วนั ของปฏบิ ตั กิ ารคน้ หา ยนิ ดีทที่ มี คน้ หาพบเด็กๆ และพาทีมหมูป่าออกจากถ้�ำหลวง ในช่วงเดือน มิถุนายน-กรกฎาคม 2561 เหตุการณ์ นกั ฟตุ บอลเดก็ 13 คน ตดิ ถำ�้ กลายเปน็ ขา่ วดงั ทท่ี กุ คนกลา่ วถงึ ท่ีมา : https://www.matichon.co.th/region/news_1027686 และยังจดจ�ำได้ดี ระหว่างการช่วยเหลือ สังคมได้รับรู้ความ https://www.matichon.co.th/foreign/news_1044837 คืบหน้าจากเฟซบุ๊กเพจ Thai Navy SEAL ที่คอย update https://www.khaosod.co.th/special-stories/news_1291506 ความเป็นไปภายในถ้�ำเท่าท่ีจะเป็นไปได้ ขณะเดียวกันก็มี https://www.khaosod.co.th/bbc-thai/news_1270268 https://www.bbc.com/news/world-asia-44791998 https://www.bbc.com/thai/thailand-44659999 111“สื่อสังคม สื่อสองคม” สุขภาวะของคนไทยในโลกโซเชียล

ภาพ : https://www.vox.com/2014/8/20/ 6040435/als-ice-bucket-challenge- and-why-we-give-to-charity-donate กระแสไอซ์บักเกต็ ชาลเลนจ์ กบั การส่งจติ กุศลผา่ นส่อื สังคมออนไลน์ ไอซ์บักเก็ตชาลเลนจ์ (Ice Bucket Challenge) Fletcher, Blake Shelton และ Adam Levine เป็นตน้ กลายมาเป็นข่าวส�ำคัญ หลังจากกระแสน้ีท�ำให้ชาวโลก ในช่วงแรกของการท�ำไอซ์บักเก็ตชาลเลนจ์ก็ตรงตาม พร้อมใจกันรับค�ำท้า โดยราดตัวเองด้วยน�้ำแข็งเย็นเฉียบ วตั ถปุ ระสงค์ แตพ่ อนานเขา้ ผคู้ นกล็ มื วตั ถปุ ระสงคว์ า่ กระแสนี้ เพื่อให้ซาบซ้ึงถึงความรู้สึกของคนที่เป็นโรคกล้ามเน้ือ เกิดข้ึนเพราะอะไร เพื่อใคร จนกระทั่ง สมาคม ALS เปดิ อ่อนแรง (Amyotrophic Lateral Sclerosis: ALS) เพ่ือ เผยจ�ำนวนเงินบริจาคจากการเล่นราดน้�ำแข็ง จ�ำนวน 115 บริจาคเงินช่วยเหลือเพื่อการวิจัยการรักษา คนที่ถูกท้าทาย ล้านเหรียญสหรัฐ ถูกน�ำไปใช้ในการศึกษาวิจัยสาเหตุของ (Challenge) จะตอ้ งเลอื กระหวา่ งการเอานำ้� เยน็ ราดใสต่ วั เอง โรครา้ ยแรง และนกั วทิ ยาศาสตรเ์ ปดิ เผยการคน้ พบครง้ั สำ� คญั หรือคนรอบข้างแล้วจ่ายแค่ 10 เหรียญ หรือเลือกที่จะ นนั่ คอื คน้ พบยนี ส์ NEK1 ทเี่ ปน็ ตวั การทำ� ใหเ้ กดิ โรค ซง่ึ ทำ� ใหเ้ กดิ ไม่สาดน้�ำแต่เข้าไปบริจาคเงิน 100 เหรียญให้กับ ALS การค้นคว้าวิธีการรักษาต่อไป โดยได้รับการตีพิมพ์เผยแพร่ Association ในสหรัฐฯ นายคอรีย์ กรีฟฟิน อดีตผู้จัดการ ในวารสาร Nature Genetics นอกจากน้ี เงินบริจาคที่ได้ ของบริษัทการลงทุน เบน แคปิตอล จ�ำกัด ถือเป็นหน่ึงใน สามารถน�ำไปอุดหนุนโครงการวิจัยถึง 6 โครงการ ซึ่งเป็น ผู้ริเร่ิมกิจกรรมดังกล่าว โดยช่วยเปล่ียนให้กิจกรรม Ice ประโยชนใ์ นวงการแพทย์อกี ด้วย Bucket Challenge เป็นการระดมทุนช่วยเหลือผู้ป่วย ในเมืองไทยเวบ็ ไซต์ Blognone โดย มาร์ค Blognone โรคกล้ามเน้ืออ่อนแรง หลังจากท่ีเพื่อนของเขา พีท เฟรตส์ เจ้าของคอลัมน์ คนดังน่ังเขียนในไทยรัฐออนไลน์ ซ่ึง อดตี กปั ตนั ของทมี เบสบอลมหาวทิ ยาลยั บอสตนั ปว่ ยเปน็ โรค ต้องการจุดประกายค่านิยมการบริจาค หรือการให้เงิน ดงั กลา่ ว กรฟิ ฟนิ จงึ บรจิ าคเงนิ กวา่ 3 ลา้ นบาท ใหแ้ กโ่ ครงการ เพื่อสาธารณประโยชน์แก่มูลนิธิ หรือภาคส่วนต่างๆ ใน ดงั กลา่ ว จากนั้นกิจกรรมนี้ก็ได้รับความสนใจและสนับสนุน ประเทศไทย โดยมไิ ดจ้ ำ� กดั ไวท้ ใ่ี ดทห่ี นง่ึ โดยเขาไดข้ อบรจิ าค จากแวดวงไอที กีฬา และนักร้องนักแสดงดังๆ จ�ำนวนมาก ให้โครงการสร้างอาชีพให้แม่หญิงใต้ที่สูญเสียสามีจากความ อย่าง Bill Gates, Mark Zuckerberg, Tim Cook, Darren ไมส่ งบ ผา่ นเวบ็ ไซตเ์ ทใจ (taejai.com) พรอ้ มกบั สง่ คำ� ทา้ ไปยงั 112 สุขภาพคนไทย 2562

บุคคลส�ำคัญในวงการอินเทอร์เน็ตและไอทีในเมืองไทย ในประเทศไทย มีดารา เซเลบริตี้ ออกมาโหนกระแส ได้แก่ คุณภาวุธ (@pawoot) TARAD.com, คุณจักรพงษ์ แคมเปญ Don’t Judge Challenge ด้วยการออกมา (@jakrapong) จาก Thumbsup และอาจารย์ศุภเดช แปลงโฉม แต่งหน้า วาดหน้าตาให้เป็นคนน่าเกลียด (@ripmilla) พธิ กี รรายการแบไตไ๋ ฮเทค โดยผทู้ ถ่ี กู ทา้ จะมเี วลา ก่อนจะโชว์ความสวยความหล่อในภายหลัง โดยแคมเปญ 24 ช่ัวโมงในการตอบรับค�ำท้าเอาน�้ำแข็งราดตัว พร้อมกับ #DontJudgeChallenge จริงๆ แล้วมาจากผู้หญิงคนหน่ึง การบรจิ าค ได้โชว์ลบเครื่องส�ำอางออกจากหน้า ท�ำให้เห็นว่า จริงๆ อย่างไรก็ตาม มีผู้วิจารณ์ว่าการเล่นไอซ์บักเก็ต หน้าตาไม่ดี ซ่ึงตอนเธอแต่งหน้ามีแต่คนชมว่าสวย แต่พอ เหลวไหล ไรป้ ระโยชน์ ซงึ่ ในความเปน็ จรงิ กม็ คี นทใ่ี ชก้ ระแสน้ี ไมแ่ ตง่ หนา้ กลบั วา่ เธออปั ลกั ษณ์ เธอจงึ บอกทกุ คนวา่ “ความ ในทางท่ีเป็นการบิดเบือนวัตถุประสงค์กลายเป็นกิจกรรมท่ี งามของคนควรเกิดจากจิตใจ ไม่ใช่จากเคร่ืองส�ำอาง” แต่ ไม่เกิดประโยชน์ ตัวอย่างเช่น การเลียนแบบการเล่น ปรากฏว่า ผู้คนที่ใช้ Online social media จ�ำนวนมาก ไอซบ์ กั เกต็ ใน Twitter, Vine หรอื Facebook ทต่ี ดิ แฮชแทก็ ทง้ั ในและตา่ งประเทศ พากนั ตคี วามผดิ ๆ โดยแตง่ หนา้ ใหต้ วั เอง #dontjudgechallenge ซึ่งเน้นความสนุกสนานของการ อปั ลกั ษณจ์ ากนนั้ กล็ บออก แลว้ อวดความสวยความหลอ่ ของ ทา้ ทายใหโ้ ชว์ “รปู ลกั ษณภ์ ายนอก” เชน่ หนา้ ทม่ี สี วิ เตม็ หนา้ ตวั เอง กลายเปน็ วา่ คนหนา้ ตาดไี ดโ้ อกาสในการอวดความสวย คิ้วหนากว่าคนท่ัวไป สวมแว่นกรอบหนา ผมเผ้ารุงรัง หรือ ความหล่อของตัวเองทาง Online social media โดย อะไรก็ตามท่ีเป็น “สิ่งผิดปกติ” “ท่ีน่าตลก” “น่าอับอาย” ไมเ่ กดิ ประโยชน์แตอ่ ยา่ งใด และตรงกันข้ามกับค�ำว่า “หน้าตาดี” ซ่ึงเป็นการเล่น ที่เขา้ ข่ายการลอ้ เลียนคนอน่ื ท่มี า : https://www.thairath.co.th/content/444109 https://www.posttoday.com/world/445380 ในขณะที่การติดตามรับรู้ความเคล่ือนไหวของคนท่ี ภาพ : https://www.pexels.com รู้จักเป็นกิจกรรมที่สร้างความเพลิดเพลินให้แก่ผู้ใช้สื่อสังคม ออนไลน์อย่างมาก และเป็นส่ิงท่ีดึงความสนใจของผู้ใช้ส่ือ คนอื่นดีกว่า สุขกว่า รวยกว่า เก่งกว่า หรือคนอื่นเลวกว่า สังคมออนไลน์ได้เป็นเวลานานๆ ในบางมุมมืดของกิจกรรม ทกุ ขก์ วา่ จนกวา่ ดอ้ ยกวา่ คนจำ� นวนไมน่ อ้ ยทไ่ี มอ่ าจทำ� ใจใหม้ ี การ “ส่อง” หรือติดตามเร่ืองราวของคนอื่น ทั้งที่ตนเอง มฑุ ติ าจติ ทจี่ ะพลอยยนิ ดกี บั ความสขุ ความดี ความสำ� เรจ็ ของ รู้จักและไม่รู้จัก บ่อยครั้งท่ีท�ำให้เกิดการเปรียบเทียบและ คนอนื่ แตก่ ลบั กอ่ เปน็ ความทกุ ขท์ เ่ี กดิ จากความรษิ ยาของตวั เอง นำ� ไปสคู่ วามอจิ ฉารษิ ยาตามทฤษฎกี ารเปรบี บเทยี บทางสงั คม แต่ก็กด “ไลค์” (like) หรือแสดงการรับรู้ด้วย “สต๊ิกเกอร์” (Social comparison theory) ที่คนเรามักเอาตัวเอง รูปแบบต่างๆ ทุกครั้งเพื่อแสดงมารยาทที่ดีในโลกส่ือสังคม เปรยี บเทยี บกบั ผอู้ นื่ อยเู่ สมอ และเกดิ ปฏกิ ริ ยิ าตา่ งๆ เมอ่ื เหน็ วา่ ออนไลน์ แตส่ ำ� หรบั คนทหี่ ลดุ ออกจากกรอบมารยาททด่ี ขี อง โลกสอื่ สงั คมออนไลน์ การแสดงออกเพอื่ ปลดปลอ่ ยแรงรษิ ยา หรอื ความโกรธเกลยี ดเหลา่ นนั้ อาจแสดงออกดว้ ยความรนุ แรง 113“สื่อสังคม สื่อสองคม” สุขภาวะของคนไทยในโลกโซเชียล

ผ่านข้อความ รูปภาพ และสัญลักษณ์ต่างๆ จนกลายเป็น สนทนาผ่านโซเชียลมีเดีย แม้ทุกคนจะอยู่พร้อมหน้า ณ การข่มเหงคุกคามในโลกไซเบอร์ (Cyberbullying) ซึ่งอาจ ท่ีนั้นก็ตาม สังคมก้มหน้าดังที่ว่านี้ได้สร้างปัญหาอย่างมาก ลุกลามออกจากพื้นที่เสมือนสู่พื้นที่จริง และลุกลามจากการ ต่อการใช้เวลาด้วยกันอย่างมีคุณภาพของครอบครัว และ ขม่ เหงคกุ คามทางจติ ใจสกู่ ารทำ� รา้ ยรา่ งกายไดใ้ นทสี่ ดุ ยงิ่ เมอ่ื สอื่ สงั คมออนไลนย์ กระดบั สนั ทนาการดว้ ยการรวมเอา แม้การส่ือสารผ่านสื่อสังคมออนไลน์จะเป็นการ เกมออนไลน์เข้าไปเป็นส่วนหนึ่งของส่ือสังคมออนไลน์ การ แลกเปล่ียนข้อมูลข่าวสารระหว่างกันไม่ผิดแผกไปจากการ เล่นเกมออนไลน์กลายเป็นการเล่นเกมเป็นกลุ่มที่ผู้เล่นซึ่ง สอ่ื สารผา่ นชอ่ งทางอนื่ แตบ่ รบิ ทและบรรยากาศของการตอบโต้ โดยส่วนใหญ่เป็นเด็กหรือวัยรุ่นไม่จ�ำเป็นต้องมารวมกันอยู่ ผา่ นโซเชยี ลมเี ดยี มลี กั ษณะเฉพาะหลายประการ เชน่ การไมไ่ ด้ ทเี่ ดียวกันในพื้นทจ่ี ริง แตม่ าพบปะกันในรูปแบบ “Avatar” เผชิญหน้ากับคู่สนทนา ณ เวลาจริง การไม่ได้รับฟังน้�ำเสียง ซ่ึงเป็นตัวจ�ำลองของตัวเองเพ่ือเล่นเกมร่วมกัน ใช้เวลานาน และสีหน้าของคู่สนทนาอย่างครบถ้วน ข้อความส่วนใหญ่ และใช้เงินในการเล่นเกมมากข้ึนถึงขั้นบั่นทอนทั้งสุขภาวะ ส้ันกระชับและห้วนในบางคร้ัง การตีความจากภาพและ ทางปญั ญา กาย จิต และสงั คมไปพรอ้ มๆ กัน สัญลักษณ์ด้วยตัวเอง การไม่ต้องแสดงการรับรู้หรือตอบโต้ สื่อสังคมออนไลน์เชื่อมต่อกับทุกมิติของสุขภาวะไป โดยทันทีและมีโอกาสได้คิดก่อนตอบสนองนานกว่าการ พร้อมๆ กัน ไม่ว่าจะเป็นด้านปัญญา กาย จิต หรือสังคม สนทนาต่อหน้าจริงๆ ท�ำให้คนจ�ำนวนไม่น้อยรู้สึกคุ้นชินกับ ผลกระทบท่ีเกิดข้ึนมีท้ังแง่ที่ท�ำให้สุขภาวะดีขึ้นเนื่องมาจาก การสนทนาผ่านโซเชียลมีเดีย แต่กลับท�ำตัวไม่ถูก และขาด การใช้อย่างสร้างสรรค์ และแง่ท่ีบั่นทอนสุขภาวะเน่ืองจาก ทักษะการสนทนาต่อหน้าจริงๆ รวมท้ังการเสพติดสื่อมากๆ การใช้อย่างเห็นแก่ตัวโดยไม่ค�ำนึงถึงผลเสียท่ีเกิดแก่ผู้อ่ืน เนื่องจากทั้งความคุ้นชินน้ันและความเพลิดเพลินจากความ พัฒนาการทางเทคโนโลยีส่ือสังคมออนไลน์ดูจะท�ำให้สื่อ หลากหลายของโซเชยี ลมเี ดยี ทำ� ใหค้ นใชเ้ วลากบั การเขา้ สงั คม สังคมออนไลน์ยิ่งมีความ “คม” มากขึ้นต่อสุขภาวะ ท้ังใน และการสนทนาในพื้นท่ีจริงลดน้อยลง ต่างคนต่างก้มหน้า คมทีเ่ ปน็ ประโยชน์และคมทเี่ ปน็ โทษ ภาพ : http://botswanayouth.com/wp-content/uploads/2015/05/5-Ways-To-Dealing-With-Cyber-Bullies.jpg 114 สุขภาพคนไทย 2562

ภาพ : https://www.macthai.com/2013/01/30/thief-steal-iphone4s-but-get-steal-again การใช้สอ่ื สงั คมออนไลน์เพอ่ื เสรมิ สร้างสขุ ภาวะ “สง่ิ ใดเกิดขน้ึ แลว้ ย่อมดีเสมอ” ในอาณาจักรอันกว้างใหญ่นี้ท�ำได้ยากเย็นเป็นอย่างยิ่ง จริงๆ แล้ว สื่อสังคมออนไลน์เป็นเพียงนวัตกรรม การจะสร้างกฎเกณฑ์ กลไก หรือโครงสร้างขนาดใหญ่เพ่ือ การส่ือสารอย่างหนึ่ง ไม่มีความดีหรือความเลวโดยตัว ควบคุมการเข้าออก ก�ำหนดและติดตามพฤติกรรมการใช้ให้ ของมนั เอง การใชแ้ ละผลของการใชจ้ ะเปน็ อยา่ งไรยอ่ มขน้ึ กบั เป็นไปแต่ในทางปลอดภัย เหมือนกับการสร้างคุกวงแหวน ผู้ใช้เป็นผู้ปรุงแต่งข้ึน ไม่ผิดอะไรไปจากการค้นพบพลังงาน (Panopticon) ตามแนวสถาปัตยกรรมเรือนจ�ำ (Prison ปรมาณูที่สามารถใช้ในทางอธรรมให้ล้างผลาญและเสียหาย architecture) ของ Jeremy Betham ท่ีมักน�ำไปใช้กับท้ัง แกม่ นุษย์โลกได้ แตก่ ส็ ามารถใชเ้ พอื่ ประโยชน์ในทางสนั ตไิ ด้ เรือนจ�ำและสถานบ�ำบัดทางจิตเมื่อช่วงปลายศตวรรษท่ี 18 ในขณะเดียวกัน การค้นพบและพัฒนาส่ือสังคมออนไลน์ นนั้ แทบจะเปน็ ไปไมไ่ ดเ้ ลย และแมจ้ ะทำ� ไดเ้ ชน่ การสรา้ งชอ่ งทาง จากอดีตมาจนถึงปัจจุบันนับเป็นความส�ำเร็จที่ส�ำคัญทาง ควบคุมการส่งสัญญาณ (Gateway) หรือการสร้างตาข่าย วิทยาศาสตร์การสื่อสาร เราต้องหาทางใช้ให้เกิดประโยชน์ เพอ่ื ดกั กรองขอ้ มลู กท็ ำ� ไดไ้ มเ่ ตม็ ทหี่ รอื ไมเ่ ปน็ ทย่ี อมรบั และ อยา่ งสงู ทส่ี ดุ ในทางดี และพยายามหาทางปอ้ งกนั ทางเสยี หาย แม้จะท�ำได้ก็เท่ากับเป็นการลดทอนความสามารถส�ำคัญ ใหไ้ ด้มากที่สดุ และพลังของสื่อสังคมออนไลน์ กลายเป็นการปฏิเสธความ ในขณะทค่ี ณุ ประโยชนอ์ นั สำ� คญั อยา่ งหนง่ึ ของสอื่ สงั คม กา้ วหน้าทางเทคโนโลยไี ปอย่างนา่ เสยี ดาย ออนไลน์คือความอิสระในการเข้าถึงและการสร้างข้อมูล เมื่อไม่มีทางที่จะสร้างการควบคุมการใช้ส่ือสังคม ด้วยตัวผู้ใช้เอง ท�ำให้ส่ือสังคมออนไลน์เป็นของคนทุกเพศ ออนไลน์อย่างเบ็ดเสร็จเช่นนี้ ผู้ใช้สื่อสังคมออนไลน์จึงต้อง ทุกวัยทุกชนชั้นและทุกชนชาติ ปัญหาใหญ่ของการป้องกัน มีหน้าที่ท่ีจะต้องเฝ้าระวังการใช้ด้วยตนเอง และช่วยกัน ภัยร้ายจากส่ือสังคมออนไลน์ก็คือความอิสระของการเข้าถึง เปน็ หเู ปน็ ตา ระแวดระวงั ภยั รา้ ยตา่ งๆ ทส่ี อ่ื สงั คมออนไลนจ์ ะนำ� มา สอ่ื สังคมออนไลน์น้ีเอง เพราะทำ� ใหก้ ารควบคมุ ความเป็นไป เม่ือพบเห็นส่ือสังคมออนไลน์ที่อาจเป็นอันตรายต่อสังคม 115“สื่อสังคม สื่อสองคม” สุขภาวะของคนไทยในโลกโซเชียล

และคนใกล้ชิด โดยเฉพาะกลุ่มคนท่ีมีความเปราะบางไม่ว่า ความอบั อาย การละเมดิ ความเปน็ สว่ นตวั การใหเ้ กยี รตแิ ละ จะเปน็ กลมุ่ เดก็ หรอื ผสู้ งู อายทุ อี่ าจไดร้ บั ผลรา้ ยจากสอ่ื สงั คม เคารพซง่ึ กนั และกนั การเขา้ ใจในความแตกตา่ ง การมใี จกวา้ ง ออนไลน์ได้โดยง่าย การรู้เท่าทันสื่อสังคมออนไลน์ (Online ตระหนักถงึ คุณค่าของความแตกตา่ ง มมี นษุ ยธรรมในการใช้ social media literacy) ซึ่งเปน็ การรทู้ ัง้ ประโยชน์และโทษ สื่อสังคมออนไลน์ เพื่อให้คนในส่ือสังคมออนไลน์อยู่ร่วมกัน ของสื่อสังคมออนไลน์เป็นข้อมูลส�ำคัญที่ต้องมีการเผยแพร่ อย่างสรา้ งสรรค์ และลับ “คมด”ี ของส่ือสังคมออนไลนเ์ พอ่ื ให้แก่ผู้ใช้สื่อสังคมออนไลน์ ไม่ว่าจะเป็นการสร้างข้อมูลเพ่ือ สรา้ งประโยชนส์ งู สดุ แกส่ ว่ นรวม การสรา้ งพลงั บวกในการใช้ ส่งต่อไปยังผู้อ่ืน หรือการส่งต่อข้อมูลที่ตนเองได้รับมา สอ่ื สงั คมออนไลนใ์ หเ้ กดิ ขนึ้ ทง้ั ในผใู้ ชแ้ ตล่ ะคนและในระหวา่ ง รวมทง้ั การรบั ขอ้ มลู ผา่ นสอื่ สงั คมออนไลน์ ทต่ี อ้ งมวี จิ ารณญาณ กลุ่มผู้ใช้ร่วมกัน จะท�ำให้เกิดกลไกการเฝ้าระวังการใช้ส่ือ ไตร่ตรองว่าเชื่อและถูกต้องมากน้อยเพียงใด การส่งต่อ สงั คมออนไลน์ (Online social media surveillance) อยา่ ง (Share) จะส่งผลอย่างไร เหมาะสมกับผู้ที่จะได้รับหรือไม่ ไม่เป็นทางการ โดยไม่ต้องท�ำเป็นกฎเกณฑ์หรือโครงสร้างท่ี การปลูกฝังจริยธรรมในสื่อสังคมออนไลน์ (Online social บดี รดั แนน่ หนาเกนิ ไปจนไมเ่ หมาะสมแกท่ างปฏบิ ตั ใิ นบางบรบิ ท media ethics) และมารยาทในสื่อสังคมออนไลน์ (Online อยา่ งไรกต็ าม ในการสง่ เสรมิ การเฝา้ ระวงั ในระดบั บคุ คล social media etiquette) เปน็ สง่ิ ทค่ี วรไดร้ บั การปลกู ฝงั ให้ จะมปี ระสทิ ธภิ าพยง่ิ ขน้ึ หากไดร้ บั การสนบั สนนุ ทด่ี จี ากกลไก กบั คนทอี่ ยใู่ นสอื่ สงั คมออนไลนเ์ พอื่ ใหต้ ระหนกั รถู้ งึ สง่ิ ทค่ี วรทำ� ทางสังคมในระดับสถาบัน โดยเฉพาะสถาบันครอบครัว หรือไม่ควรท�ำ รวมไปถึงวินัย กาละ และเทศะ ในการใช้ ซ่ึงเป็นส่วนท่ีใกล้ชิดท่ีสุดกับกลุ่มผู้ใช้ท่ีมีความเส่ียง 2 กลุ่ม สื่อสังคมออนไลน์ว่าท่ีใดควรใช้ ท่ีใดไม่ควรใช้ เมื่อใดควรใช้ คือกลุม่ เดก็ และกลมุ่ ผสู้ ูงอายุ อนั เป็นกล่มุ ทีม่ ีแนวโน้มจะได้ เมอื่ ใดไมค่ วรใช้ ใชม้ ากเกนิ ไปแลว้ หรอื ไม่ ใชอ้ ยา่ งเหมาะสมแลว้ รบั ความเสย่ี งจากความรเู้ ทา่ ไมถ่ งึ การณ์ หรอื การขาดความรู้ หรือไม่ ซึ่งหากจะกล่าวโดยทั่วไปแล้ว จริยธรรมในสื่อสังคม ความเข้าใจเก่ียวกับเทคโนโลยีสมัยใหม่มากกว่ากลุ่มอ่ืน ออนไลน์ควรมีพื้นฐานจากจริยธรรมท่ัวๆ ไป ซึ่งการละเมิด และความเสย่ี งทว่ี า่ น้ี เปน็ ความเสย่ี งทง้ั ในแงข่ องการรบั ผลรา้ ย จริยธรรมหลายคร้ังหลายหนเกิดขึ้นด้วยความไม่ตั้งใจ จากส่ือสังคมออนไลน์ และความเส่ียงจากการเป็นผู้สร้าง หรือการรู้เท่าไม่ถึงการณ์ เช่น การใช้ค�ำพูดล้อเลียน หรือ ความเสียหายเอง ดว้ ยตงั้ ใจหรอื ไมต่ งั้ ใจกต็ าม ผใู้ หญค่ วรตอ้ ง เหยยี ดหยามเพศ ชาตพิ นั ธุ์ และศาสนา เพ่ือประจานใหเ้ กดิ คอยตดิ ตามการเขา้ ถงึ และการรบั รขู้ อ้ มลู ตา่ งๆ ของเดก็ รวมทงั้ ภาพ : https://www.freepik.com

ภาพ : https://www.freepik.com สังเกตพฤติกรรมผิดปกติต่างๆ ที่อาจเกิดจากการเสพส่ือ และมีความก้าวหน้าอย่างรวดเร็ว ส่วนหนง่ึ เปน็ เพราะความ สังคมออนไลน์ ควรมีการจ�ำกัดการใช้อย่างเหมาะสม และท่ี ตน่ื ตวั ในการดแู ลรกั ษาสขุ ภาพ ประกอบกบั การเขา้ ถงึ สมารท์ โฟน ส�ำคัญคอื ตอ้ งเป็นตัวอย่างการใช้สอ่ื สังคมออนไลนท์ ด่ี ี อย่างทั่วถึง ส่ิงที่น่าเป็นห่วงและยังมีการเฝ้าระวังไม่มาก ในส่วนของสถานศึกษานั้นสามารถแสดงบทบาท เท่าท่ีควรคือการตรวจสอบความน่าเชื่อถือของข้อมูลต่างๆ เชงิ สรา้ งสรรคไ์ ดเ้ ปน็ อยา่ งมาก เนอ่ื งจากเปน็ สถานทท่ี เ่ี ดก็ และ ท่ีผลิตผ่านแอปพลิเคชั่นเหล่าน้ี ซ่ึงส่วนใหญ่เป็นข้อมูลทาง เยาวชนใช้เวลาไม่น้อยกว่า 40 ชั่วโมงในแต่ละสัปดาห์ โดย วิทยาศาสตร์สุขภาพที่มีความซับซ้อน ท�ำให้ผู้รับข่าวสาร เฉพาะในระดับก่อนอุดมศึกษา ขณะนี้ในบางประเทศ เช่น ถกู ลอ่ ลวงและหลงเชอ่ื ไดง้ า่ ยเนอ่ื งจากขาดความรคู้ วามเขา้ ใจ ฝรั่งเศสมีข้อก�ำหนดชัดเจนเก่ียวกับการปริมาณการใช้ส่ือ สถาบันท่ีมีความเกี่ยวข้องกับการสาธารณสุขควรมีวิธีการ สังคมออนไลน์ในห้องเรียนท่ีเหมาะสมเพ่ือไม่ให้นักเรียนใช้ ตรวจสอบการทำ� งานของสือ่ สงั คมออนไลนต์ า่ งๆ ทม่ี เี น้อื หา เวลากับส่ือสังคมออนไลน์มากเกินความจ�ำเป็น นอกจากนี้ เกยี่ วขอ้ งกบั สขุ ภาพ และใหข้ อ้ มลู ทถ่ี กู ตอ้ งออกมาเปน็ ระยะ สถานศกึ ษายงั ควรแสดงความชดั เจนเกยี่ วกบั แนวทางการใช้ เพอื่ ให้ประชาชนมีความรู้ความเขา้ ใจที่ถูกต้อง ส่ือสังคมออนไลน์เพ่ือประโยชน์ต่อการเรียนการสอน การ ในแงข่ องกลไกระดบั รฐั ซง่ึ ควรเปน็ ผรู้ บั ผดิ ชอบนโยบาย สร้างชุมชนเพ่ือพัฒนาและแบ่งปันความรู้เก่ียวกับการใช้สื่อ การใชส้ อ่ื สงั คมออนไลนใ์ นภาพรวม ควรแสดงบทบาทในการ สงั คมออนไลนท์ เี่ หมาะสมในสถานศกึ ษา การเรยี นรเู้ กยี่ วกบั สร้างสถาปัตยกรรมการส่ือสารออนไลน์ท่ีไม่ได้เน้นแต่เพียง สอื่ สงั คมออนไลนใ์ นฐานะเครอื่ งมอื การสอ่ื สาร และขมุ ทรพั ย์ การเข้าถึง แต่ต้องเน้นการสร้างระบบเฝ้าระวังอัจฉริยะที่ ทางปัญญา และในฐานะส่ือการเรียนยุคใหม่ที่ต้องมีการใช้ ไม่บีบรัดและจ�ำกัดการใช้มากเกินไปจนกระทบต่อการใช้สื่อ อยา่ งชาญฉลาด มีพลัง และมีจรยิ ธรรม รวมทง้ั การเฝ้าระวงั สังคมออนไลน์อย่างสร้างสรรค์ มีความเด็ดขาดในการช้ีชัด ตดิ ตามพฤตกิ รรมอนั ไมเ่ หมาะสมในการใชส้ อ่ื สงั คมออนไลน์ ว่าการใช้สื่อสังคมออนไลน์อย่างใดท่ีเป็นผลเสียต่อสังคม ของผู้เรยี น และของผอู้ ่ืนทจี่ ะส่งผลกระทบต่อผเู้ รียน โดยรวม ส่งเสริมการเฝ้าระวังและการใช้สื่อสังคม ส�ำหรับการสาธารณสุขแล้ว ขณะน้ีได้มีการพัฒนา เชงิ สรา้ งสรรคเ์ พอื่ การพฒั นา ในระดบั ตา่ งๆ อยา่ งทว่ั ถงึ แอปพลิเคชั่นเพื่อประโยชน์ทางสุขภาพแล้วอย่างมากมาย 117“สื่อสังคม สื่อสองคม” สุขภาวะของคนไทยในโลกโซเชียล

เกณฑ์การจัดทำ�รายงาน “สุขภาพคนไทย 2562” 118 สุขภาพคนไทย 2562

สว่ นที่ 1 ส่วนท่ี 2 12 หมวดตัวชวี้ ัดสขุ ภาพประชากรเปราะบาง 10 สถานการณ์เด่นทางสุขภาพ และ 4 ผลงานดๆี เพือ่ สุขภาพคนไทย กระบวนการทำ� งาน สถานการณใ์ นรอบปี 1. การคดั เลอื กประเดน็ เดน่ ตวั ชว้ี ดั ทางดา้ นประชากร โดยผา่ น ประกอบดว้ ย สถานการณเ์ ดน่ ฯ ล�ำดบั 1 ถงึ 10 และผลงานดๆี คณะกรรมการชี้ทิศทางรว่ มกนั กบั คณะทำ� งานโครงการฯ เพ่ือสุขภาพของคนไทยอีก 4 สถานการณ์ ซึ่งเรียกงานส่วนนี้ว่า “สถานการณ์เด่น 10+4” เกณฑ์การเลือกสถานการณ์ และ 2. ติดต่อผู้เชี่ยวชาญ ท่ีมีความรอบรู้ในดัชนีชี้วัดท่ีก�ำหนดไว้ เกณฑ์การจัดลำ� ดบั สถานการณ์เดน่ มดี งั นี้ มีแหล่งข้อมูลท่ีน่าเชื่อถือ และข้อมูลน้ันมีการจัดเก็บทุกปี เพ่อื ขอข้อมูลทีท่ นั สมัย เกณ ฑ์การเลอื กสถานการณเ์ ดน่ ฯ 3. ก�ำหนดกรอบเวลาในการเขียนบทความ คณะท�ำงาน • เปน็ สถานการณท์ เ่ี กดิ ขนึ้ ในชว่ งปี 2561 หรอื เปน็ สถานการณ์ รบั ผดิ ชอบหลกั ในแตล่ ะหมวด ไดท้ ราบถงึ แนวทางการเขยี น ท่ีเคยรายงานไปแล้ว แต่น�ำมาเสนออีกคร้ัง เพ่ือให้เห็น วัตถุประสงค์ของการน�ำเสนอแต่ละหมวดตัวชี้วัดและ ความเปลี่ยนแปลง เป็นบทเรยี นในสงั คมไทย ข้อก�ำหนดเวลาเบ้ืองต้นในการค้นคว้าหาข้อมูล และจัดท�ำ เนอ้ื หา • มีผลกระทบอย่างส�ำคัญต่อสุขภาพคนไทยในวงกว้าง ซึ่งผลกระทบหมายรวมถงึ ความมั่นคงปลอดภัยด้วย 4. ร่างเนอ้ื หาตวั ชว้ี ดั สุขภาพ 5. ประชมุ ระดมสมอง พจิ ารณารา่ งงานตวั ชว้ี ดั เพอ่ื รว่ มพจิ ารณา • เป็นนโยบายท่ีส่งผลต่อสุขภาพท่ีมีผลบังคับใช้หรือผลทาง ปฏบิ ัตทิ ี่เกดิ ข้นึ ในปนี ี้ชัดเจน ความเหมาะสม ความครอบคลมุ ของเนอ้ื หาและความซำ้� ซอ้ น ของตวั ชวี้ ดั โดยผา่ นการประชมุ คณะทำ� งานทมี สขุ ภาพคนไทย • เป็นเรอื่ งใหม่ที่ไมเ่ คยเกิดขึ้นมากอ่ น และคณะกรรมการชที้ ศิ ทางสุขภาพคนไทย • เปน็ เร่ืองทเ่ี กดิ ขน้ึ บอ่ ยคร้งั มากในรอบปี 6. ผู้ทรงคุณวุฒิ อ่านทบทวนหมวดตัวช้ีวัดสุขภาพ โดยอ่าน ภาพรวมทุกหมวดในชุดตัวชี้วัดสุขภาพคนไทย พร้อมให้ ส�ำหรบั 4 ผลงานดีๆ เพ่ือสขุ ภาพคนไทย คำ� แนะน�ำในการปรับแกไ้ ขงาน เป็นเร่ืองของการประสบความส�ำเร็จในการประดิษฐ์คิดค้นหรอื ความกา้ วหนา้ ทางวทิ ยาการดา้ นสขุ ภาพ การค้นพบแนวทางใหม่ๆ เกณฑใ์ นการจัดท�ำเนอื้ หาตัวชวี้ ดั ท่ีเป็นผลดีกับสุขภาพสงั คม และคนไทยโดยรวม 1. คน้ หาสาระสำ� คญั (Key message) ของหมวดทจี่ ะนำ� เสนอ เพ่อื ใหเ้ น้อื หาไม่กระจัดกระจายในการนำ� เสนอ 2. คน้ หาสถติ ขิ อ้ มลู เกยี่ วกบั ตวั ชวี้ ดั แตล่ ะตวั ทคี่ ดั เลอื ก โดยเนน้ ขอ้ มลู รายปี เพอ่ื นำ� เสนอแนวโนม้ และรวมถงึ ผลการสำ� รวจ ลา่ สุด เพ่ือใหเ้ ห็นสถานการณ์ 3. เนน้ รปู แบบ และเนอื้ หาทง่ี า่ ยตอ่ การอา่ นและเขา้ ใจตอ่ ผอู้ า่ น ทกุ กลุ่มวัย ภาคผนวก 119

สว่ นที่ 3 เรื่องพิเศษประจำ� ฉบับ เกณฑ์การจัดลำ� ดับสถานการณเ์ ด่น หวั ขอ้ เรอ่ื งพิเศษประจำ� ฉบบั มี 2 ลกั ษณะ คือ • ส�ำรวจความคิดเห็นจากคณะกรรมการชี้ทิศทางสุขภาพ เร่ืองท่ีเน้นกลุ่มเป้าหมาย (Target group oriented) และ คนไทย โดยใช้แบบส�ำรวจสถานการณ์ที่มีความส�ำคัญ เรื่องเฉพาะประเด็น (Issue oriented) โดยอาจมกี ารเลอื กเร่ือง ในสังคมไทย ท้ังที่เป็นข่าวและไม่เป็นข่าว เกิดขึ้นต้ังแต่ แตล่ ะลกั ษณะสลบั กนั ไปในแตล่ ะปี ทมี่ าของเรอ่ื งอาจจะพจิ ารณา ตน้ ปี 2561 จนถงึ ณ เวลาทที่ ำ� การสำ� รวจสถานการณ์ โดยให้ เลอื กจาก 10 สถานการณเ์ ด่นในรอบปที ่ีผ่านมา หรือหัวขอ้ ของ คณะกรรมการช้ีทิศทางสุขภาพคนไทยให้คะแนน โดยใช้ ตัวชว้ี ดั ทางสุขภาพทีน่ า่ สนใจ มาตรวัดแบบประมาณค่า (Rating Scale) ของลิเคอร์ท (Likert Scale) แบ่งระดับความคิดเห็นเป็น 5 อนั ดับ คือ หลักเกณฑ์สำ� คญั ในการเลือก มากที่สุด (คะแนน = 5) มาก (คะแนน = 4) ปานกลาง เร่ืองพเิ ศษประจ�ำฉบับ คือ (คะแนน = 3) น้อย (คะแนน = 2) และน้อยท่ีสุด (คะแนน = 1) 1. เป็นเรอ่ื งทมี่ คี วามสำ� คัญเชิงนโยบาย 2. เป็นเรอื่ งที่มปี ระโยชนต์ อ่ ประชาชน • การวิเคราะหข์ อ้ มูลความถี่ เพื่อเรยี งลำ� ดับความส�ำคญั 3. เปน็ เรอ่ื งท่มี ีประเดน็ และมุมมองทีห่ ลากหลาย กระบวนการทำ� งาน 1. คณะกรรมการชี้ทิศทางสุขภาพคนไทยประชุมเพ่ือเลือก หวั ขอ้ เรอ่ื งพเิ ศษประจำ� ฉบบั ในแตล่ ะปี 2. คณะทำ� งานสขุ ภาพคนไทยกำ� หนดกรอบโครงรา่ งของรายงาน 3. ติดต่อผู้เชี่ยวชาญในแต่ละประเด็น เพื่อสัมภาษณ์ข้อมูล ประกอบการจดั ท�ำรายงาน 4. คณะท�ำงานสุขภาพคนไทยประมวลและเรียบเรียงเน้ือหา ทางวิชาการให้เหมาะสมกับการสื่อสารต่อสาธารณะ และ ตรวจสอบความถูกต้องกับนักวิชาการและผู้เช่ียวชาญ ในประเด็นนน้ั ๆ อกี ครงั้ 5. ผู้ทรงคุณวฒุ ิอา่ นทบทวนร่างเนือ้ หารายงานและปรับแก้ไข 120 สุขภาพคนไทย 2562

รายชื่อคณะกรรมการชี้ทิศทาง สุขภาพคนไทย 2562 นพ.อำ�พล จนิ ดาวฒั นะ นกั วิชาการอิสระ ประธานกรรมการ นพ.ชูชัย ศุภวงศ ์ มูลนิธิสาธารณสขุ แห่งชาต ิ กรรมการ คุณปารชิ าต ศวิ ะรักษ ์ นกั วิชาการอสิ ระ กรรมการ นพ.พงษ์พสิ ุทธิ์ จงอุดมสขุ สำ�นักงานหลกั ประกนั สุขภาพแห่งชาต ิ กรรมการ นพ.พรี พล สุทธิวเิ ศษศักด์ิ สถาบันวิจยั ระบบสาธารณสขุ กรรมการ คุณยวุ ดี คาดการณไ์ กล ศนู ยศ์ กึ ษามหานครและเมอื ง วทิ ยาลัยรัฐกจิ กรรมการ นพ.วชิ ยั โชควิวัฒน สถาบนั พัฒนาการคุ้มครองการวจิ ยั ในมนุษย์ กรรมการ คุณสุรนิ ทร์ กิจนิตย์ชวี ์ องค์กรชุมชนคลองขนมจีน กรรมการ คุณสรุ ิยนต์ ธญั กิจจานกุ ิจ สำ�นกั งานสภาพฒั นาการเศรษฐกิจและสังคมแหง่ ชาต ิ กรรมการ คณุ อรพรรณ ศรีสุขวฒั นา  สำ�นกั งานคณะกรรมการสุขภาพแหง่ ชาต ิ กรรมการ คณุ อรวรรณ สทุ ธางกรู ผู้อำ�นวยการสำ�นักสถติ ิพยากรณ์ สำ�นักงานสถิติแห่งชาต ิ กรรมการ ดร.ณฐั พนั ธ์ุ ศภุ กา ผู้อำ�นวยการสำ�นกั พัฒนาภาคสี มั พนั ธ์และวเิ ทศสมั พนั ธ ์ กรรมการ สำ�นักงานกองทนุ สนบั สนนุ การสร้างเสริมสุขภาพ  ภาคผนวก 121

รายชื่อผู้ทรงคุณวุฒิ ปี 2562 ทบทวนรายงานทง้ั เล่ม นพ.วิชัย โชควิวฒั น นพ.สุวิทย์ วิบุลผลประเสรฐิ นพ.อำ�พล จนิ ดาวฒั นะ ทีมเขียนสถานการณเ์ ดน่ ทางสุขภาพรา่ งแรก คณุ ฐิตกิ ร ทพิ ย์มณเฑียร คุณธรี วัฒน์ ซว้ นตนั้ คณุ ปรกชล อทู๋ รพั ย์ คุณพิสฐิ ษ์ ศรอี คั คโภคิน ดร.ทพ.วิรตั น์ เอ้ืองพลู สวสั ดิ์ คุณสถาพร อนกุ ลู คุณสถาพร อารักษว์ ทนะ คุณสุบงกช สุขแกว้ 122 สุขภาพคนไทย 2562

คณะทำ�งานจัดทำ�โครงการ สุขภาพคนไทย สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล ผู้อำ�นวยการโครงการ ศ.ดร.ชืน่ ฤทัย กาญจนะจติ รา ตัวชี้วัดสุขภาพ ผศ.ดร.เฉลิมพล แจ่มจันทร์ ผศ.ดร.มนสกิ าร กาญจนะจติ รา กัญญา อภพิ รชยั สกุล สถานการณ์เดน่ ทางสุขภาพ ผศ.ดร.สกั กรินทร์ นยิ มศิลป์ กาญจนา เทียนลาย เร่อื งพิเศษประจำ�ฉบับ รศ.ดร.ชาย โพธสิ ติ า ผศ.ดร.ภเู บศร์ สมุทรจกั ร กญั ญาพชั ร สทุ ธิเกษม ภาคผนวก 123

บรรณานุกรม 4. กลุม่ เพศวิถนี อกขนบ สำ� นกั งานสถติ แิ หง่ ชาติ (2551-2561). การสำ� รวจสภาวะทางสงั คม วฒั นธรรม และสขุ ภาพจติ 12 ตวั ช้วี ดั “สขุ ภาพประชากรเปราะบาง” 1. ประชากรต่างชาตกิ ลุ่มเปราะบาง พ.ศ. 2551-2561. กรุงเทพฯ: สำ� นักงานสถติ แิ ห่งชาต.ิ กฤษฎา บุญราช. (2560). สถานการณ์และแนวทางแก้ไขปัญหาคนไร้รัฐไร้สัญชาติใน ส�ำนักระบาดวิทยา กระทรวงสาธารณสุข. (2559). รายงานเฝ้าระวังพฤติกรรมการติดเชื้อเอช ประเทศไทย. สืบคน้ เมอ่ื วนั ท่ี 10 กมุ ภาพันธ์ 2562: จาก https://www.matichon. ไอวแี ละพฤติกรรมทส่ี ัมพนั ธ์กับการติดเชื้อเอชไอวใี นกลุ่มท่ีมีความเสย่ี งสงู พ.ศ. 2555, co.th/article/news_599580 2557, 2559. นนทบุรี: ส�ำนักระบาดวทิ ยา กระทรวงสาธารณสขุ . กระทรวงการพัฒนาสังคมและความม่ันคงของมนุษย์. (2560). แผนแม่บทการพัฒนากลุ่ม Baral, S. et al. (2018). Population Size Estimation of Gay and Bisexual Men and ชาติพันธุ์ในประเทศไทย (พ.ศ.2558-2560). กรุงเทพฯ. กระทรวงการพัฒนาสังคม Other Men Who Have Sex With Men Using Social Media-Based Platforms. และความมัน่ คงของมนุษย์. JMIR Public Health and Surveillance. 2018. 4 (1): e15. doi: 10.2196/ ระพพี งศ์ สพุ รรณไชยมาตย์ และคณะ. (2559). การตอบสนองของนโยบายและผลลพั ธข์ องบตั ร publichealth.9321. ประกันสุขภาพคนต่างด้าวและผู้ติดตามในประเทศไทย 2559. นนทบุรี: สถาบันวิจัย Pew Research Center analysis. (2017). Map classifications. Retrieved from ระบบสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุข. http://www.pewresearch.org/fact-tank/2017/12/08/global-snapshot-sex- ส�ำนักบริหารแรงงานต่างด้าว กระทรวงแรงงาน. (2561). สถิติจ�ำนวนคนต่างด้าวที่ได้รับ marriage/ อนุญาตท�ำงานคงเหลือทั่วราชอาณาจักร ประจ�ำเดือนตุลาคม 2561. สืบค้นเมื่อ วันท่ี United Nations Programme on HIV/AIDS. (2018). Population Size estimate. 15 มกราคม 2562: จาก https://www.doe.go.th/prd/assets/upload/files/ Retrieved from http://aidsinfo.unaids.org/ alien_th/98802fed607243cb1c1afe248b3d29eb.pdf 5. คนจนและผมู้ ีรายไดน้ ้อย Health Data Center ศนู ยเ์ ทคโนโลยสี ารสนเทศและการสอ่ื สาร กระทรวงสาธารณสขุ . (2561). มูลนิธิอิสรชน. (2561). รายงานการส�ำรวจผู้ใช้ชีวิตในท่ีสาธารณะ พ.ศ. 2561. กรุงเทพฯ: ข้อมูลบริการสุขภาพประชากรต่างชาติ เขตสุขภาพ 1-12 (ไม่รวม กทม.). นนทบุรี: มูลนธิ อิ สิ รชน. กระทรวงสาธารณสุข. ส�ำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2560). การส�ำรวจสภาวะทางเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือน Thailand-Myanmar Cross Border Portal Information Management Common พ.ศ. 2560. กรุงเทพฯ: ส�ำนกั งานสถิติแห่งชาติ. Service (IMCS): Retrieved from http://data.unhcr.org/thailand/regional.php ส�ำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2560). ความเหล่ือมล้�ำทางรายได้ใน 2. คนไทยในตา่ งแดน ประเทศไทย. ประมวลผลจาก: การสำ� รวจสภาวะทางเศรษฐกจิ และสงั คมของครวั เรอื น กรมการกงสุล กระทรวงการต่างประเทศ. (2560). สถิติคนไทยในต่างประเทศ พ.ศ. 2560. พ.ศ. 2560. สบื คน้ เมอื่ วนั ท่ี 25 กมุ ภาพนั ธ์ 2562: จาก http://social.nesdb.go.th/ กรงุ เทพฯ: กระทรวงแรงงาน. สบื คน้ เมอ่ื วนั ที่ 19 มกราคม 2562: จาก http://www. SocialStat/StatSubDefault_Final.aspx?catid=13 consular.go.th/main/th/customize/85262-สถติ คิ นไทยในต่างประเทศ.html ส�ำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2560). สถานการณ์ความยากจนใน กรมการกงสลุ กระทรวงการตา่ งประเทศ. (2560). สถติ กิ ารชว่ ยเหลอื คนไทยในตา่ งประเทศ พ.ศ. ประเทศไทย. ประมวลผลจาก: การสำ� รวจสภาวะทางเศรษฐกจิ และสงั คมของครวั เรอื น 2560. สบื คน้ เมอื่ วนั ที่ 23 มกราคม 2562: จาก http://www.thaiembassyjakarta. พ.ศ. 2560. สืบคน้ เม่ือ วนั ท่ี 5 กมุ ภาพันธ์ 2562: จาก http://social.nesdb.go.th/ com/statistics-for-helping-the-thai-people-abroad-in-2017/ SocialStat/StatSubDefault_Final.aspx?catid=13 กองบรหิ ารแรงงานไทยไปตา่ งประเทศ กรมการจัดหางาน กระทรวงแรงงาน. (2561). จำ� นวน ส�ำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2560). สัดส่วนความยากจนตาม คนไทยทอี่ าศยั อยใู่ นตา่ งประเทศ พ.ศ. 2561. กรงุ เทพฯ: กระทรวงแรงงาน. สบื คน้ เมอื่ เกณฑ์ด้านรายจ่ายเพื่ออุปโภค (เฉพาะอายุ 6 ปีข้ึนไป จ�ำแนกตามระดับการศึกษา). วนั ท่ี 9 มกราคม 2562: จาก https://www.doe.go.th/prd/assets/upload/files/ ประมวลผลจาก: การส�ำรวจสภาวะทางเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือน พ.ศ. 2560. overseas_th/1aa1dc367d244ae5eb9bde8772b6068d.pd สบื คน้ เมอ่ื วนั ท่ี 2 กมุ ภาพันธ์ 2562: จาก http://social.nesdb.go.th/SocialStat/ กองบรหิ ารแรงงานไทยไปตา่ งประเทศ กรมการจดั หางาน กระทรวงแรงงาน. (2561). ประมาณ StatSubDefault_Final.aspx?catid=13 การรายได้ท่ีคนหางานในต่างประเทศส่งกลับ 2561. สืบค้นเมื่อ วันท่ี 13 มกราคม สำ� นกั งานหลกั ประกนั สขุ ภาพแหง่ ชาติ กระทรวงสาธารณสขุ . (2559). รายงานการสรา้ งระบบ 2562: จาก https://doe.go.th/prd/overseas/statistic/param/site/149/cat/81/ หลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ประจ�ำปีงบประมาณ 2561. นนทบุรี: ส�ำนักงานหลัก sub/0/pull/category/view/list-label ประกนั สุขภาพแห่งชาติ. กองบริหารแรงงานไทยไปต่างประเทศ กรมการจัดหางาน กระทรวงแรงงาน. (2561). 6. ครอบครัวเปราะบาง สถิติการเดินทางไปท�ำงานต่างประเทศ 2561. สืบค้นเมื่อ วันท่ี 25 มกราคม 2562: ระบบฐานข้อมูลด้านสังคมและคุณภาพชีวิต ส�ำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคม จาก https://doe.go.th/prd/overseas/statistic/param/site/149/cat/81/sub/0/ แห่งชาติ. (2523–2559). โครงสร้างครอบครัวประเทศไทย อัตราการจดทะเบียน pull/category/view/list-label สมรสและอัตราการจดทะเบียนการหย่า ปี พ.ศ. 2523–2559. สืบค้นเมื่อ วันท่ี 5 3. ผตู้ อ้ งขงั พนักงานบรกิ ารทางเพศ และผใู้ ช้สารเสพตดิ มกราคม 2562: จาก http://social.nesdb.go.th/SocialStat/StatReport_Final. กุลภา วนจสาระ. (2561). ป่วยไข้ในเรือนจ�ำ: ปัญหาสุขภาพและการเข้าถึงบริการ. นครปฐม: aspx?reportid=26&template=3R1C&yeartype=M&subcatid=44 สถาบันวจิ ัยประชากรและสงั คม มหาวทิ ยาลยั มหิดล. ส�ำนักงานกิจการสตรีและสถาบันครอบครัว กระทรวงการพัฒนาสังคมและความม่ันคง กองเศรษฐกิจสุขภาพและหลักประกันสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. (2561). แนวทางการ ของมนุษย์. (2560). รายงานข้อมูลสถานการณ์ด้านความรุนแรงในครอบครัวส�ำหรับ พัฒนาระบบหลักประกันสุขภาพส�ำหรับผู้ต้องขัง พ.ศ. 2561. นนทบุรี: กองเศรษฐกิจ การรายงานตามมาตรา 17 แห่งพระราชบัญญัติคุ้มครองผู้ถูกกระท�ำด้วยความรุนแรง สุขภาพและหลกั ประกันสุขภาพ กระทรวงสาธารณสขุ . ในครอบครวั พ.ศ. 2550 ประจำ� ปี 2560. กรงุ เทพฯ: สำ� นกั งานกจิ การสตรแี ละสถาบนั ส�ำนักระบาดวิทยา กระทรวงสาธารณสุข. (2559). รายงานเฝ้าระวังพฤติกรรมการติดเชื้อเอช ครอบครวั . ไอวีและพฤติกรรมทีส่ ัมพนั ธ์กบั การตดิ เชอ้ื เอชไอวใี นกลุม่ ท่ีมคี วามเส่ียงสงู พ.ศ. 2559. ส�ำนักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย. (2547–2560). รายงาน นนทบรุ ี: ส�ำนักระบาดวิทยา กระทรวงสาธารณสุข. สถิติจ�ำนวนทะเบียนสมรสและการหย่า (2547–2560). กรุงเทพฯ: ส�ำนักบริหารการ ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศ กรมราชทัณฑ์ กระทรวงยุติธรรม. (2561). รายงานสถิติผู้ต้อง ทะเบยี น. ราชทัณฑ์ท่ัวประเทศ พ.ศ. 2561. สืบค้นเมื่อ วันที่ 12 มกราคม 2562: จาก http:// ศนู ยจ์ ดั การความรนุ แรงในครอบครวั ไทย คณะแพทยศ์ าสตรโ์ รงพยาบาลรามาธบิ ดี มหาวทิ ยาลยั www.correct.go.th/rt103pdf/report_pdf.php?date=2018-12-01&report= มหิดล. (2560). รายงานผลการสำ� รวจระดบั ประเทศ 2560: ความรนุ แรงในครอบครวั ศูนย์อ�ำนวยการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด กระทรวงสาธารณสุข. (2561). รายงานผล ไทยตอ่ ผหู้ ญิงและบคุ คล. กรงุ เทพฯ: ศูนยจ์ ัดการความรุนแรงในครอบครวั ไทย. การดำ� เนนิ การคดั กรองผปู้ ว่ ยสารเสพตดิ พ.ศ. 2561. นนทบรุ :ี ศนู ยอ์ ำ� นวยการปอ้ งกนั 7. คนพกิ าร และปราบปรามยาเสพตดิ กระทรวงสาธารณสขุ . กรมส่งเสริมและพัฒนาคุณภาพชีวิตคนพิการ กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของ Institute for Criminal Policy Research, University of London. (2018). World Prison มนษุ ย.์ (2561). รายงานขอ้ มลู สถานการณด์ า้ นคนพกิ ารในประเทศไทย (ณ 31 ตลุ าคม Brief Data: Retrieved from http://www.prisonstudies.org/highest-to-lowest/ 2561). กรุงเทพฯ: กรมส่งเสรมิ และพัฒนาคณุ ภาพชวี ติ คนพิการ. prison-population-total?field_region_taxonomy_tid=All คำ� สง่ั คณะรกั ษาความสงบเรยี บรอ้ ยแหง่ ชาติ เลขที่ 58/2559. การดำ� เนนิ การใหค้ นพกิ ารทเี่ ปน็ ผปู้ ระกนั ตนได้รบั สิทธกิ ารรักษาพยาบาลอยา่ งมีประสิทธภิ าพ. โครงการประเมินเทคโนโลยีและนโยบายด้านสุขภาพ. (2558). Policy Brief: ฉบับท่ี 23 สิทธิประโยชน์ด้านสุขภาพส�ำหรับคนพิการ:อีกหน่ึงความเหลื่อมล้�ำในระบบประกัน สขุ ภาพไทย. นนทบุรี: โครงการประเมินเทคโนโลยีและนโยบายดา้ นสขุ ภาพ. 124 สุขภาพคนไทย 2562

ส�ำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2547-2561). จ�ำนวนและเบ้ียยังชีพ สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. (2559). ผพู้ กิ าร 2547-2561. สบื คน้ เมอื่ วนั ท่ี 8 กมุ ภาพนั ธ์ 2562: จาก http://social.nesdb.go.th/ ความพิการในทารกแต่ก�ำเนิดท่ีพบบ่อยที่สุด 5 ล�ำดับแรก 2559. สืบค้นเม่ือ วันท่ี 28 SocialStat/StatReport_Final.aspx?reportid=175&template=1R2C&yeartype กมุ ภาพนั ธ์ 2562: จาก https://www.hfocus.org/content/2018/03/15501 =M&subcatid=47 11. วัยรนุ่ สถาบนั วจิ ยั ประชากรและสงั คม. (2561). สารประชากร พ.ศ. 2561. สถาบนั วจิ ยั ประชากรและสงั คม มูลนิธิไทยโรดส์. (2553–2559). อัตราการสวมหมวกนิรภัยของผู้ใช้รถจักรยานยนต์ใน มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล ประเทศไทย พ.ศ. 2553–2559. สืบค้นเมื่อ วันที่ 8 กุมภาพันธ์ 2562: จาก http:// United Nations ESCAP. (2018). Building Disability-Inclusive Societies in Asia and trso.thairoads.org/resources/5762 the Pacific: Assessing Progress of the Incheon Strategy. United Nations. สำ� นกั งานสถติ แิ หง่ ชาติ (2561). การสำ� รวจสภาวะทางสงั คม วฒั นธรรม และสขุ ภาพจติ พ.ศ. 2561. กรุงเทพฯ: ส�ำนักงานสถติ ิแหง่ ชาต.ิ 8. ผู้ติดเช้ือเอชไอวีและผู้ปว่ ยวณั โรค สำ� นกั ระบาดวทิ ยา กรมควบคมุ โรค กระทรวงสาธารณสขุ . (2560). การคมุ กำ� เนดิ ดว้ ยวธิ ที เ่ี ชอ่ื ถอื สมาน ฟูตระกูล. (2561). สรุปความก้าวหน้าการด�ำเนินงานยุติปัญหาเอดส์ประเทศไทยรอบ ได้เมอื่ มีเพศสมั พนั ธค์ รัง้ ลา่ สดุ กับแฟนหรอื ครู่ ัก ปี 2560. สืบค้นเมอ่ื วนั ท่ี 17 มกราคม 2562: สืบค้นจากhttp://rh.anamai.moph.go.th/ewt_dl_link.php?nid=86 ปี 2561/2018. สืบค้นเมื่อ วนั ที่ 2 กมุ ภาพันธ์ 2562: สบื คน้ จาก http://aidssti.ddc. ส�ำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. (2560). รายงานผลการเฝ้าระวัง moph.go.th/contents/download/2198 พฤติกรรมท่ีสัมพันธ์กับการติดเชื้อเอชไอวี กลุ่มนักเรียนประเทศไทย พ.ศ. 2560. สถาบนั วจิ ยั ระบบสาธารณสขุ กระทรวงสาธารณสขุ . (2557-2558). รายงานการสำ� รวจสขุ ภาพ นนทบุร:ี ส�ำนกั ระบาดวทิ ยา. ประชากรไทยโดยการตรวจร่างกาย คร้ังท่ี 5. พ.ศ. 2557 (สุขภาพเด็ก). นนทบุรี. ส�ำนกั ระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. (2553-2560). อตั ราป่วยโรคติดตอ่ สถาบนั วจิ ยั ระบบสาธารณสขุ . อา้ งใน Kriengkrai Srithanaviboonchai, et, al. (2017) ทางเพศสมั พนั ธใ์ นวยั รนุ่ และเยาวชนอายุ 15-24 ปี. สบื คน้ เมอ่ื วนั ที่ 8 มกราคม 2562: เอกสารประกอบการประชุมเชิงปฏิบัติการพัฒนาศักยภาพผู้จัดการและประสานงานเอชไอวี สืบค้นจากhttp://rh.anamai.moph.go.th/ewt_dl_link.php?nid=86 เอดส์และโรคตดิ ต่อทางเพศสัมพนั ธ์. สถานการณ์ นโยบาย และการดำ� เนนิ งานการยตุ ิ ส�ำนักอนามัยการเจริญพันธุ์ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข. (2560). รายงานสถานการณ์ ปัญหาเอดส์ และโรคตดิ ตอ่ ทางเพศสมั พนั ธ.์ สบื คน้ เมื่อ วนั ท่ี 9 กุมภาพันธ์ 2562: จาก ด้านอนามยั การเจริญพนั ธุ์ 2560. นนทบรุ ี: ส�ำนักอนามัยการเจรญิ พันธ์.ุ http://aidssti.ddc.moph.go.th/contents/download/2291 12. ผูส้ ูงอายุ Global Burden of Disease Health Financing Collaborator Network. (1995–2015). กรมกจิ การผสู้ งู อายุ กระทรวงการพฒั นาสงั คมและความมน่ั คงของมนษุ ย.์ (2560). สรปุ ขอ้ มลู Spending on health and HIV/AIDS: domestic health spending and ส�ำคัญผู้สูงอายุท่ีลงทะเบียนในบัตรสวัสดิการแห่งรัฐปี พ.ศ. 2560. สืบค้นเมื่อ วันท่ี 8 development assistance in 188 countries, 1995–2015. The Lancet 2018; มกราคม 2562: จาก http://www.dop.go.th/th/know/1/139 391: 1799–829 พ.ต.อ.ไกรวุฒิ วัฒนสิน. (2561). รูปแบบการป้องกันอาชญากรรมท่ีกระท�ำต่อผู้สูงอายุ 2561. World Health Organization. (2018). Global Tuberculosis Report 2018. Geneva: สืบค้นเมอ่ื วนั ท่ี 8 มกราคม 2562: จากhttp://research.police.go.th/index.php/ World Health Organization; 2018. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO. datacenter/research/2558/-2560/286--33/file United Nations Programme on HIV/AIDS. (1990-2017). People living with HIV: ระบบฐานข้อมูลด้านสังคมและคุณภาพชีวิต ส�ำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคม PLHIV in Thailand. Retrieved from http://aidsinfo.unaids.org/ แห่งชาติ. (2553–2583). ประมาณการจ�ำนวนประชากรจ�ำแนกตามกลุ่มอายุ รายปี 9. กล่มุ เปราะบางจากปญั หาสขุ ภาพจติ พ.ศ. 2553–2583. สืบค้นเมื่อ วันท่ี 28 มกราคม 2562: จาก http://social.nesdb. กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข. (2558-2560). จ�ำนวนผู้ป่วยมารับบริการด้านจิตเวช go.th/social/Default.aspx?tabid=131 กรมสุขภาพจติ ปีงบประมาณ 2558-2560. สบื ค้นเมอ่ื วนั ที่ 3 กุมภาพันธ์ 2562: จาก สถาบันวจิ ัยประชากรและสงั คม. (2560). รายงานสถานการณผ์ ู้สูงอายไุ ทย 2560. นครปฐม : https://www.dmh.go.th/report/datacenter/map/ สถาบนั วจิ ยั ประชากรและสังคม. กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข. (2558-2560). รายงานอัตราการฆ่าตัวตาย (ต่อแสน สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุข. (2557). รายงานการส�ำรวจสุขภาพ ประชากร) ของประเทศไทยปี พ.ศ. 2540–2560. สบื คน้ เมอ่ื วนั ท่ี 6 กมุ ภาพนั ธ์ 2562: ประชากรไทยโดยการตรวจร่างกาย คร้ังที่ 5 พ.ศ.2557. นนทบุรี: สถาบันวิจัยระบบ จาก https://www.dmh.go.th/report/suicide/stat_prov.asp# สาธารณสขุ . เบ็ญจมาส พฤกษ์กานนท์ และคณะ. (2556). การส�ำรวจระบาดวิทยาปัญหาสุขภาพจิตและ ส�ำนักสถิติพยากรณ์ ส�ำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2560). ดัชนีพฤฒิพลังผู้สูงอายุไทย 2560. จิตเวชในโครงการสนับสนุนและส่งเสริมการบริการครบวงจรส�ำหรับผู้ป่วยจิตเวชใน กรุงเทพฯ: ส�ำนกั สถติ ิพยากรณ์ ส�ำนักงานสถิตแิ ห่งชาติ. พน้ื ทเ่ี ปา้ หมายเรง่ รดั ภายใตร้ ะบบประกนั สขุ ภาพถว้ นหน้า (โครงการบรกิ ารสขุ ภาพจติ 10 สถานการณเ์ ด่นทางสขุ ภาพ ครบวงจร). นนทบุร:ี โครงการประเมินเทคโนโลยแี ละนโยบายสขุ ภาพ (HITAP). 1. พาราควอตยดื เยอื้ คณะกรรมการวตั ถุอนั ตรายไม่ยอมยกเลิกการใช้ โรงพยาบาลพระศรีมหาโพธ์ิ กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข. (2561). รายงานการเข้า 1 การใช้พาราควอตอย่างถูกต้องปลอดภัย. 5 กุมภาพันธ์ 2562. ค้นเม่ือ 10 มีนาคม 2562, ถึงบริการการวินิจฉัยและรักษาอาการของผู้ป่วยโรคซึมเศร้า ยอดสะสมต้ังแต่ปี 2552 จาก ส�ำนักควบคุมพชื และวสั ดุการเกษตร เว็บไซต์: www.doa.go.th/ard/ ถึงปัจจุบัน ณ วันที่ 25 ธันวาคม 2561. สืบค้นเม่ือ วันที่ 26 กุมภาพันธ์ 2562: จาก 2 พาราควอต : 1 ใน 3 สารเคมีอันตรายในอุตสาหกรรมการเกษตร. 17 กุมภาพันธ์ http://www.thaidepression.com/www/report/main_report/ 2562. ค้นเมื่อ 10 มีนาคม 2562, จาก BBC เว็บไซต์: www.bbc.com/thai/ 10. เดก็ เปราะบาง thailand-45312985 กรมกิจการเด็กและเยาวชน กระทรวงการพัฒนาสังคมและความม่ันคงของมนุษย์. (2559- 3 รู้จัก ‘พาราควอต’ ไทยไม่หา้ มใช้ แตท่ ำ� ไม 51 ชาติ ทั้งกัมพูชา ลาว ถึงแบน. 18 กมุ ภาพันธ์ 2563). ประมาณการเด็กยากจนและเสี่ยงจน และประมาณการงบประมาณส�ำหรับ 2562. จาก ไทยรฐั เว็บไซต์ https://www.thairath.co.th/content/1498513 โครงการเงินอุดหนุนเพ่ือการเล้ียงดูเด็กแรกเกิด พ.ศ. 2559-2563. สืบค้นเม่ือ วันที่ 6 4 ท�ำไมต้องเลิกใช้ “พาราควอต”. 11 กรกฎาคม 2561. ค้นเมื่อ 10 มีนาคม 2562. จาก มกราคม 2562: จาก https://csg.dcy.go.th/ จุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลัย เว็บไซต์ https://www.chula.ac.th/cuinside/10196/ กรมกจิ การเดก็ และเยาวชน กระทรวงการพฒั นาสงั คมและความมน่ั คงของมนษุ ย.์ (2559- 2561). 5 งานเสวนาทางวิชาการนี้เป็นความร่วมมือของศูนย์วิชาการเฝ้าระวังและพัฒนาระบบยา ผลการด�ำเนินงานโครงการเงินอุดหนุนเพ่ือการเล้ียงดูเด็กแรกเกิด ปีงบประมาณ (กพย.) ร่วมกับ มหาวิทยาลัยนเรศวร คณะเภสัชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย 2559-2561. กรงุ เทพฯ: กรมกจิ การเด็กและเยาวชน. คณะสาธารณสขุ ศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล ศนู ยค์ วามเปน็ เลศิ ดา้ นอนามยั สง่ิ แวดลอ้ ม กรมกิจการเด็กและเยาวชน กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. (2562). และพิษวิทยา ส�ำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา (สกอ.) คณะเภสัชศาสตร์ ผลการดำ� เนนิ งานโครงการเงนิ อดุ หนนุ เพอ่ื การเลย้ี งดเู ดก็ แรกเกดิ ปงี บประมาณ 2562. มหาวทิ ยาลัยสยาม สถาบนั วิจยั สงั คม จฬุ าลงกรณม์ หาวิทยาลัย สภาเภสัชกรรม ศูนย์ กรุงเทพฯ: กรมกจิ การเดก็ และเยาวชน. วชิ าการคุ้มครองผ้บู ริโภคด้านสุขภาพ (คคส.) ศนู ย์ประสานงานการศึกษาเภสัชศาสตร์ กรมกิจการเด็กและเยาวชน กระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์. (2560). แห่งประเทศไทย ส�ำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (สช.) เครือข่ายพัฒนา สถติ ขิ อ้ มลู และสถานการณด์ า้ นเดก็ และเยาวชน ประจำ� ปี 2560. กรงุ เทพฯ: กรมกจิ การ ศกั ยภาพผนู้ ำ� การสรา้ งสขุ ภาวะ (คศน.) แผนงานวจิ ยั นโยบายอาหารและโภชนาการ เพอ่ื เด็กและเยาวชน. การสรา้ งเสรมิ สุขภาพ(FHP) และสหพนั ธ์นิสิตนักศึกษาเภสัชศาสตร์แห่งประเทศไทย กระทรวงการพฒั นาสงั คมและความมนั่ คงของมนษุ ย.์ (2560). เสยี งเลก็ ๆ จากเดก็ ถกู เท (2560). 6 เร่ืองเดยี วกัน. พาราควอต : 1 ใน 3 สารเคมีอันตรายในอตุ สาหกรรมการเกษตร. สืบค้นเมื่อ วันที่ 8 กุมภาพันธ์ 2562: จาก https://thailand.unfpa.org/sites/ default/files/pub-pdf/Vulnerable%20youth_graphics_th_resized.pdf ภาคผนวก 125 สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข. (2557-2559). อุบัติการณ์ความพิการแต่ก�ำเนิด จากข้อมูลการจดทะเบียนความพิการแต่ก�ำเนิด พ.ศ. 2557–2559. สืบค้นเม่ือ วันที่ 22 กุมภาพันธ์ 2562: จากhttp://www. bangkokbiznews.com/news/detail/750589

2. จับตาวัณโรคระบาดหนัก เรง่ ตรวจคัดกรองกล่มุ เส่ยี ง 9 ‘พุฒิพัฒน์’ อดีตปลัด พม.กินยาฆ่าตัวตายพร้อมภรรยา. 29 มิถุนายน 2561. ค้นเม่ือ 1 จับตา “5 เพชฌฆาตร้าย-7โรคเฝ้าระวัง” คุกคามชีวิตคนไทยปี 2561. 2 มกราคม 3 ธันวาคม 2561, จาก มติชนออนไลน์ เว็บไซต์: www.matichon.co.th/news- monitor/news_1020297 2561. ค้นเม่ือ 12 มกราคม 2562, จาก ไทยรัฐ เว็บไซต์: www.thairath.co.th/ content/1167090 10 เฟส 3! ปปท. ตรวจพบมูลทุจริตเงินสงเคราะห์ผู้มีรายได้น้อยและคนไร้ที่พ่ึง 7 แห่ง. 25 2 วณั โรคระบาดคกุ โคราชพบผตู้ อ้ งขงั ปว่ ย 300 ราย. 30 สงิ หาคม 2560. คน้ เมอ่ื 12 มกราคม มิถุนายน 2561. ค้นเม่ือ 3 ธันวาคม 2561, จาก Springnews เว็บไซต์: www. 2562, จาก โพสต์ทเู ดย์ เวบ็ ไซต์: www.posttoday.com/social/local/511943 springnews.co.th/thailand/294052 3 วัณโรค โรคติดต่อร้ายแรง 1 ใน 10 สาเหตกุ ารตายทสี่ �ำคัญ. 26 กนั ยายน 2561. ค้นเมอื่ 2 มกราคม 2562, จาก Honestdocs เว็บไซต:์ www.honestdocs.co/tuberculosis- 11 สัมภาษณ์ พนั ต�ำรวจโทวันนพ สมจนิ ตนากลุ รกั ษาการเลขาธิการ ป.ป.ท. เม่อื 7 ธนั วาคม death-causes 2561 4 เรียนรู้วัณโรค. 15 ตุลาคม 2553. ค้นเมื่อ 2 มกราคม 2562, จาก คณะแพทยศาสตร์ ศิริราชพยาบาล เว็บไซต์: www.si.mahidol.ac.th/sidoctor/e-pl/articledetail. 12 กรมพฒั นาสงั คมและสวัสดกิ าร. 2561. แนวทางและมาตรการจา่ ยเงินอุดหนุน. กรงุ เทพฯ asp?id=496 13 นกั วชิ าการ มธ.ชม้ี าตรการใหม่ โอนเงนิ ‘สงเคราะหค์ นจน’ ผา่ นแบงก์ แกท้ จุ รติ เเคเ่ ฉพาะหนา้ . 5 อมรา สนุ ทรธาดา. (2550). นโยบายควบคมุ วณั โรคแหง่ ประเทศไทย. สถาบนั วจิ ยั ประชากร และสังคม มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล. 23 เมษายน 2561. ค้นเม่ือ 3 ธันวาคม 2561, จาก ส�ำนักข่าวอิศรา เว็บไซต์: www. 6 งานต่อตา้ นวัณโรคในประเทศไทย. ม.ป.ป. ค้นเมื่อ 19 มกราคม 2562, จาก TB Thailand isranews.org/isranews-news/65361-news-65361.html เว็บไซต์: tbthailand.org/download/Manual/งานต่อต้านวัณโรคในประเทศไทย_ 14 “เลขาตา้ นโกง” เชอ่ื กนิ เงนิ คนจน ทำ� เปน็ กระบวนการ. 4 มนี าคม 2561. คน้ เมอ่ื 2 ธนั วาคม NEW.pdf 2561, จาก เดลนิ ิวส์ เวบ็ ไซต:์ www.dailynews.co.th/politics/630616 7 แผนยุทธศาสตร์วัณโรคระดับชาติ พ.ศ. 2560-2564. ม.ป.ป. ค้นเมื่อ 3 มกราคม 2562, 15 “ศรีสุวรรณ” ร้อง “ปปง.” สอบเส้นทางเงินแก๊งงาบเงินคนจน. 28 กุมภาพันธ์ 2561. จาก TB Thailand เว็บไซต์: www.tbthailand.org/download/Manual ค้นเมื่อ 23 ธันวาคม 2561, จาก ไทยโพสต์ เว็บไซต์: www.thaipost.net/main/ หนังสือแผนยุทธศาสตร์วัณโรคระดับชาติ%20FINAL_new%20des.pdf detail/4038 ข้อมลู จากแผนยุทธศาสตร์วณั โรคระดับชาติ พ.ศ. 2560-2564 4. ขยะอิเลก็ ทรอนกิ ส์ ภยั รา้ ยจากต่างแดน 8 สำ� นกั วณั โรค กรมควบคมุ โรค. (2561). แนวทางการควบคมุ วณั โรคประเทศไทย พ.ศ. 2561 1 รัฐบาลประกาศหา้ มน�ำเข้าขยะอิเลก็ ทรอนิกส์ พรอ้ มใช้ ม. 44 หากกฎหมายทีม่ ีอยไู่ ม่ได้ผล. = National Tuberculosis Control Programme Guidelines, Thailand 2018. 20 มถิ นุ ายน 2561. ค้นเมอื่ 25 ธนั วาคม 2561, จาก BBC เวบ็ ไซต:์ www.bbc.com/ กรงุ เทพฯ. thai/thailand-44543729 9 สถานการณ์วัณโรคของประเทศไทย ปรับปรุงวันท่ี 10 พฤศจิกายน 2560. ม.ป.ป. 2 ไทยบ่อท้ิง ‘ขยะพิษ’ 35 ประเทศ. 2 มิถุนายน 2561. ค้นเม่ือ 25 ธันวาคม 2561, จาก ค้นเมื่อ 3 มกราคม 2562, จาก TB Thailand เว็บไซต์: www.tbthailand.org/ กรุงเทพธุรกิจ เวบ็ ไซต:์ www.bangkokbiznews.com/news/detail/803604 download/สถานการณ์วัณโรคของประเทศไทย%2010%20พ.ย.%2060%20 3 กรอ.ช้ี โรงงานรไี ซเคลิ ฯ ฉะเชงิ เทรา เขา้ ขา่ ยลกั ลอบนำ� เขา้ ขยะอเิ ลก็ ทรอนกิ ส.์ 28 พฤษภาคม final%201.pdf 2561. ค้นเมื่อ 12 มกราคม 2562, จาก Voice tv เว็บไซต์: voicetv.co.th/read/ 10 สมาคมปราบวณั โรคฯ หนนุ ทนุ พฒั นานวตั กรรมคมุ วณั โรค สธ.ตง้ั เปา้ 5 ปี ลดอตั ราปว่ ยเหลอื HyiUhAu1X 88 ต่อแสนคน. 10 กรกฎาคม 2561. ค้นเมื่อ 3 มกราคม 2562, จาก สสส. เว็บไซต์: 4 การนำ� เขา้ ขยะอเิ ลก็ ทรอนกิ ส:์ ถงึ เวลาปฏริ ปู กฎหมายหรอื ยงั ?. 7 สงิ หาคม 2561. คน้ เมอ่ื 12 www.thaihealth.or.th/partnership/Content/44178-รณรงค์วัณโรค%20 มกราคม 2562, จาก กรุงเทพธุรกิจ เว็บไซต์: www.bangkokbiznews.com/blog/ ไมเ่ ปน็ ปัญหาสาธารณสขุ ภายในปี%2078.html detail/645238 11 มติ ครม.เห็นชอบ สธ.ลงนามกองทุนโลก รับงบ 788 ล้านบาท ‘ยุติเอดส์-วัณโรค’. 5 การจัดการขยะอิเล็คทรอนิกส์ในประเทศไทย. ตุลาคม 2560. ค้นเม่ือ 12 มกราคม 2562, 30 มถิ นุ ายน 2558. คน้ เมอ่ื 19 มกราคม 2562, จาก H focus เวบ็ ไซต:์ www.hfocus. จาก TDRI เวบ็ ไซต์: tdri.or.th/wp-content/uploads/2018/04/wb133.pdf org/content/2015/06/10287 6 อันตรายจากซากโทรศัพท์มือถือและแบตเตอร่ี. ม.ป.ป. ค้นเมื่อ 12 มกราคม 2562, 3. ทุจรติ เงินสงเคราะห์คนไร้ทพี่ ่ึง คนบาปในคราบ “นักบุญ” จาก กรมควบคุมมลพษิ เว็บไซต:์ www.pcd.go.th/info_serv/haz_battery.htm 1 เปิดใจ “นักศึกษาต้านทุจริต” ผ่าขบวนการโกงเงินคนจน. 26 กุมภาพันธ์ 2561. ค้นเมื่อ 7 ยงั ลกั ลอบขน “ขยะอเิ ลก็ ทรอนกิ ส”์ เขา้ ไทย ใชว้ ธิ สี ำ� แดงเทจ็ . 30 พฤษภาคม 2561. คน้ เมอื่ 2 ธันวาคม 2561, จาก โพสต์ทูเดย์ เว็บไซต์: www.posttoday.com/social/ 12 มกราคม 2562, จาก Thai PBS เว็บไซต์: www.news.thaipbs.or.th/ general/541924 content/272497 2 ฮีโร่ฝึกงาน แฉขบวนการ “ทุจริตเงินคนจน” เด้งหมด ยศเล็กใหญ่. 25 กุมภาพันธ์ 2561. 8 ขยะอิเล็คทรอนิกส์:ขยะพษิ มหันตภยั รา้ ยจากเทคโนโลยี. 2561. คน้ มอ่ื 12 มกราคม 2562, ค้นเม่ือ 2 ธันวาคม 2561, จาก MGR Online เว็บไซต์: mgronline.com/live/ จาก สภาขับเคล่ือนการปฏิรูปประเทศ เว็บไซต์: www.library2.parliament.go.th/ detail/9610000019261 ejournal/content_af/2561/aug2561-2.pdf 3 นศ.ฝึกงานแฉ! ศนู ยค์ ุ้มครองคนไร้ท่พี ่ึงฯ สัง่ ปลอมเอกสาร เบกิ เงิน 6.9 ลา้ น. 8 กมุ ภาพนั ธ์ 9 ตรวจ รง.ยังไง-สอบทุจริตไหม? 4ปมท่ียังไม่เคลียร์จากอธิบดีกรมโรงงานกรณีขยะอิเล็กฯ. 2561. ค้นเมื่อ 2 ธันวาคม 2561, จาก ไทยรัฐ เว็บไซต์: www.thairath.co.th/ 16 มิถุนายน 2561. ค้นเมื่อ 12 มกราคม 2562, จาก ส�ำนักข่าวอิศรา เว็บไซต์: content/1198883 www.isranews.org/isranews-scoop/66898-isranews11111111-66898.html 4 ปปท.จอ่ เอาผดิ ผอ.ศนู ยไ์ รท้ พี่ ง่ึ ‘โกง’เงนิ คนจน กบั พวกอกี 5 คน. 14 กมุ ภาพนั ธ์ 2561. คน้ 10 ครม.ไฟเขยี วรา่ งก.ม.จดั การซากขยะอเิ ลก็ ทรอนกิ ส.์ 25 ธนั วาคม 2561. คน้ เมอ่ื 12 มกราคม เมอ่ื 2 ธนั วาคม 2561, จาก ไทยรฐั เวบ็ ไซต:์ www.thairath.co.th/content/1203777 2562, จาก เดลินวิ ส์ เวบ็ ไซต์: www.dailynews.co.th/politics/684475 5 ไล่ออก ผอ.-หน.ฝ่ายสวัสดิการฯ ศูนย์คุ้มครองคนไร้ท่ีพ่ึงขอนแก่น. 2 พฤษภาคม 11 เรอื่ งเดียวกนั . การจดั การขยะอเิ ล็คทรอนกิ สใ์ นประเทศไทย. 2561. ค้นเมื่อ 2 ธันวาคม 2561, จาก Thai PBS เว็บไซต์: news.thaipbs.or.th/ 12 รฐั บาลประกาศหา้ มน�ำเข้าขยะอิเลก็ ทรอนิกส์ พรอ้ มใช้ ม. 44 หากกฎหมายท่ีมอี ยไู่ มไ่ ด้ผล. content/271995 20 มถิ นุ ายน 2561. คน้ เมอ่ื 12 มกราคม 2562, จาก BBC เวบ็ ไซต:์ www.bbc.com/ 6 สั่งย้ายปลัด – รองปลัด พม. ปมทุจริตเงินสงเคราะห์ผู้ยากไร้มีผลทันท.ี 23 กุมภาพันธ์ thai/thailand-44543729 2561. คน้ เม่อื 2 ธันวาคม 2561,จาก M Thai เวบ็ ไซต์: news.mthai.com/politics- 13 ชที้ างออกจดั การขยะอเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ และซากผลติ ภณั ฑอ์ ปุ กรณไ์ ฟฟา้ . 4 ตลุ าคม 2557. คน้ news/620755.html เม่อื 12 มกราคม 2562, จาก MGR Online เวบ็ ไซต:์ www.mgronline.com/local/ 7 จังหวัดดังกล่าวประกอบด้วย ขอนแก่น เชียงใหม่ บึงกาฬ หนองคาย สุราษฎร์ธานี สระบุรี detail/9570000118068 พระนครศรีอยุธยา ตราด อุดรธานี น่าน กระบ่ี ตรัง สระแก้ว ร้อยเอ็ด พัทลุง ชุมพร 14 ชง คสช.ยกเลกิ โรงงานรไี ซเคลิ ตดั วงจรขยะพิษ. 21 มิถนุ ายน 2561. คน้ เมอื่ 12 มกราคม ชัยภูมิ สุรินทร์ พิษณุโลก มหาสารคาม ล�ำพูน นครราชสีมา อ�ำนาจเจริญ อ่างทอง 2562, จาก Thai PBS เวบ็ ไซต์: www.news.thaipbs.or.th/content/272897 ยโสธร ศรสี ะเกษ อบุ ลราชธานี นครพนม กาฬสนิ ธ์ุ ยะลา สมทุ รสงคราม พจิ ติ ร ราชบรุ ี 5. ปลดล็อกกัญชา: ก้าวแรกส่คู วามหวังทางการแพทย์ เลย เชียงราย พะเยา แม่ฮ่องสอน ล�ำปาง บุรีรัมย์ มุกดาหาร สกลนคร หนองบัวล�ำภู 1 มาตรา76, พระราชบัญญัตยิ าเสพตดิ ใหโ้ ทษ พ.ศ.2522 ก�ำแพงเพชร ชัยนาท นครนายก นครปฐม ปทุมธานี เพชรบูรณ์ ลพบุรี สมุทรปราการ 2 กัญชาไทย เป็นไปได้เเค่ไหน? เปิดโมเดล 5ประเทศ “กัญชาถูกกฎหมาย”โกยเงินส่งออก- สมุทรสาคร สุพรรณบุรี อุทัยธานี จันทบุรี ชลบุรี ระยอง กาญจนบุรี เพชรบุรี ตาก รกั ษาโรค-ท่องเทย่ี ว. 17 มกราคม 2561. คน้ เมอ่ื 18 มกราคม 2562, จาก ประชาชาติ ประจวบคีรขี นั ธ์ นราธวิ าส ปตั ตานี พงั งา ภูเกต็ ระนอง สตลู และ สงขลา ธุรกจิ เวบ็ ไซต:์ www.prachachat.net/spinoff/spinoff-featured/news-102903 8 ป.ป.ท.เผยผลสอบทจุ ริตคนไร้ทพ่ี ึ่ง พบมีโกง 67 จังหวดั มี จนท. รัฐเกี่ยวข้อง 189 ราย. 30 3 กัญชา (cannabis sativa). 28 มิถุนายน 2553. ค้นเม่ือ 17 มกราคม 2562, จาก กอง เมษายน 2561. ค้นเมื่อ 2 ธนั วาคม 2561, จาก MGR Online เว็บไซต:์ mgronline. ควบคมุ วตั ถเุ สพตดิ เวบ็ ไซต:์ www.narcotic.fda.moph.go.th/welcome/?p=2548 com/crime/detail/9610000042526 4 The health and social effects of nonmedical cannabis use. n.d. ค้นเม่ือ 26 กุมภาพันธ์ 2562, จาก WHO เว็บไซต์: www.who.int/substance_abuse/ 126 สุขภาพคนไทย 2562 publications/msbcannabis.pdf

5 WHO recommends the most stringent level of international control for 7. เครือขา่ ย ‘เมจิกสกนิ ’: ถงึ เวลายกระดับการค้มุ ครองผูบ้ รโิ ภคแลว้ หรอื ยงั ? synthetic opioid carfentanil. n.d. ค้นเมื่อ 26 กุมภาพันธ์ 2562, จาก WHO 1 บทเรียน “เมจิกสกิน” อย่าเชื่อ! แค่มีเลข อย. อย่าเชื่อ! แค่ดารารีวิว. 28 เมษายน 2561. เว็บไซต์: www.who.int/medicines/news/2017/WHO-recommends-most- stringent-level-int-control/en/ คน้ เมอื่ 3 มกราคม 2562, จาก ผจู้ ดั การสดุ สปั ดาห์ เวบ็ ไซต:์ www.mgronline.com/ daily/detail/9610000041403 6 เภสชั ม.รังสติ สุดเจง๋ ! ผลิต “ยาพ่นกัญชา” บรรเทาความทรมานจาก “มะเรง็ ”. 30 มนี าคม 2 สรปุ กรณี เมจกิ สกิน ใชค้ นดังสร้างความเชอ่ื อวดอ้างเกนิ จรงิ สร้างความเสยี หายกวา่ 100 2561. ค้นเม่ือ 26 กุมภาพันธ์ 2562, จาก ข่าวสด เว็บไซต์: www.khaosod.co.th/ ลา้ นบาท. 24 เมษายน 2561. คน้ เมอ่ื 20 มกราคม 2562, จาก The Standard เวบ็ ไซต:์ monitor-news/news_906258 www.thestandard.co/conclude-magic-skin/ 3 ผตู้ อ้ งหา 8 ราย ไดแ้ ก่ นางวรรณภา พวงสน หวั หนา้ ทมี นายกร พวงสน ทำ� หนา้ ทดี่ แู ลการเงนิ 7 ช้ีกัญชาไทยพันธุ์ดีท่ีสุด สกัดน้�ำมันท�ำยา-มูลค่ามหาศาล. 30 มีนาคม 2561. ค้นเมื่อ 26 นายกสทิ ธิ์ วรชงิ ตนั นายไมยสทิ ธิ์ สวา่ งธรรมรตั น์ ทำ� หนา้ ทจี่ ดั โรงเรยี นสอนรวย นายพริ น์ ธิ ิ กมุ ภาพันธ์ 2562, จาก เดลนิ ิวส์ เว็บไซต:์ www.dailynews.co.th/politics/635360 ติรณวัตถุภรณ์ ท�ำหน้าที่วางกลยุทธ์ นางสาวธนัญพรรธน์ บุญโญสิทธิ์ นางสาวตรีชฎา https://voicetv.co.th/read/SJgX9BBaQ ใจสบาย และ นางสาวมธรุ ส แดงสมั ฤทธิ์ ทำ� หน้าท่ีสง่ั ผลติ และจดั จำ� หน่าย 4 เรือ่ งเดยี วกนั . สรุปกรณี เมจิก สกนิ ใชค้ นดังสร้างความเช่อื อวดอา้ งเกนิ จริง สร้างความเสยี 8 เร่อื งเดยี วกนั . ช้กี ญั ชาไทยพันธด์ุ ีที่สดุ สกดั นำ้� มันทำ� ยา-มลู ค่ามหาศาล. หายกวา่ 100 ลา้ นบาท. 9 รายงานของ คณะกรรมการวิสามัญ พิจารณาร่างพระราชบัญญัติยาเสพติดให้โทษ 5 เรอื่ งเดยี วกัน. สรปุ กรณี เมจิก สกิน ใช้คนดังสร้างความเชือ่ อวดอา้ งเกินจริง สร้างความเสีย หายกวา่ 100 ลา้ นบาท. (ฉบบั ท.่ี ..) พ.ศ... ม.ป.ป. คน้ เมอื่ 26 กมุ ภาพนั ธ์ 256, จาก สภานติ บิ ญั ญตั แิ หง่ ชาติ เวบ็ ไซต:์ 6 บทเรียนจาก เมจิกสกิน หรือจะเป็นจุดเร่ิมต้นสู่ฝันร้ายของ กลยุทธ์ Influencer/KOL ?. www.library.senate.go.th/document/mSubject/Ext84/84242_0002.PDF 25 เมายน 2561. คน้ เม่อื 5 กมุ ภาพันธ์ 2562, จาก Marketingoops เว็บไซต:์ www. 10 จุดยืนพรรคการเมืองต่อกัญชา 4 พรรคหนุนปลดล็อก “เพ่ือไทย” ค้านใช้กัญชาทางการ marketingoops.com/news/viral-update/magic-skin/ แพทย.์ 21 มกราคม 2562. คน้ เมอ่ื 25 กมุ ภาพนั ธ์ 2562, จาก MGR Online เวบ็ ไซต์ : 7 “สรรพากร” ยนั เดนิ หนา้ เรยี กเกบ็ ภาษี ผกู้ ระทำ� ผดิ คดี “เมจกิ สกนิ ” ถงึ ทสี่ ดุ . 18 ธนั วาคม www.mgronline.com/politics/detail/9620000007302 2561. ค้นเม่ือ 12 กุมภาพันธ์ 2562, จาก ข่าวสด เว็บไซต์: www.khaosod.co.th/ 11 ‘เฉลิม’ ค้าน ปลดล็อก กม.ใช้กัญชาทางการแพทย์. 21 มกราคม 2562. ค้นเม่ือ 23 monitor-news/news_1971003 กมุ ภาพนั ธ์ 2562, จาก กรงุ เทพธรุ กจิ เวบ็ ไซต:์ www.bangkokbiznews.com/news/ 8 สถาพร อารักษ์วทนะ. (2559). การจัดการปัญหาโฆษณาผลิตภัณฑ์สุขภาพผิดกฎหมายของ detail/824682 หนว่ ยงานกำ� กบั ดแู ล ปญั หา อปุ สรรค และขอ้ เสนอแนะ. กรงุ เทพฯ : สํานกั งานกองทนุ 12 ม.รังสิตรวมพลคนกัญชาร้องป.ป.ช 28 ธ.ค.เอาผิดอธิบดีกรมทรัพย์สินฯ ล่ันพรรคไหนไม่ สนับสนนุ การสรางเสรมิ สขุ ภาพ (สสส.) และ มูลนิธิเพ่อื ผูบริโภค (มพบ.). หนุนไมเ่ ลอื ก!!. 27 ธันวาคม 2561. คน้ เมอ่ื 28 กมุ ภาพันธ์ 2562, จาก มตชิ น เว็บไซต:์ 9 สถาพร อารักษ์วทนะ. (2561). การพัฒนารูปแบบการก�ำกับดูแลโฆษณาผลิตภัณฑ์สุขภาพ www.matichon.co.th/local/quality-life/news_1291891 เกินจริง : คลังข้อมูลผลิตภัณฑ์สุขภาพ. กรุงเทพฯ : คณะกรรมการองค์การอิสระเพ่ือ 13 การประชุมวิชาการโรคมะเร็งแห่งชาติ. 12 ธันวาคม 2561. ค้นเม่ือ 6 มกราคม 2562, การคุ้มครองผ้บู ริโภคภาคประชาชน. จาก สสส. เว็บไซต์: www.thaihealth.or.th/Content/46238-การประชุมวิชาการ 8. 17 วัน กบั ภารกจิ ชว่ ยทมี หม่ปู า่ อะคาเดมี โรคมะเร็งแหง่ ชาติ.html 1 10 เร่ืองท่ีสุดในปฏิบัติการ “ถ้�ำหลวง”. 12 กรกฎาคม 2561. ค้นเมื่อ 20 มกราคม 2562, 6. โรคพิษสุนัขบ้าระบาด: ปญั หาการฉดี วคั ซีนป้องกนั โรค จาก BBC เวบ็ ไซต:์ www.bbc.com/thai/thailand-44805699 1 กรมควบคมุ โรค เตอื นภยั โรคพษิ สนุ ขั บา้ . 11 ธนั วาคม 2561. คน้ เมอ่ื 20 มนี าคม 2562, จาก 2 How Rescuers in a Thai Cave Pulled Off the Impossible. 10 กรกฎาคม 2561. Thai health เวบ็ ไซต:์ www.thaihealth.or.th/Content/46201-กรมควบคมุ โรค%20 ค้นเม่ือ 20 มกราคม 2562, จาก The New York Times เว็บไซต์: www.nytimes. เตือนภัยโรคพิษสนุ ัขบ้า.html%20วนั ที่ com/2018/07/10/world/asia/thailand-cave-rescue-how.html 2 กรมปศุสัตว์รายงานสถานการณ์โรคพิษสุนัขบ้า ณ วันที่ 31 ธ.ค.61. ม.ป.ป. ค้นเม่ือ 12 3 เร่งค้นหาเด็กพร้อมโค้ชหายในถ้�ำหลวง 13 คน. 24 มิถุนายน 2561. ค้นเมื่อ 25 ธันวาคม มีนาคม 2562, จาก กรมปศุสัตว์ เว็บไซต์: www.dld.go.th/th/images/stories/ 2561, จาก ช่อง 3 เว็บไซต:์ www.news.ch3thailand.com/local/72005 warning/2561/256112/25611231_1rabies.pdf 4 10 เดชะพระบารมี ในปฏิบัติการ “ถ�้ำหลวง”. 27 กรกฎาคม 2561. ค้นเม่ือ 20 มกราคม 3 สตง.พบท้องถ่ินซื้อวัคซีนโรคพิษสุนัขบ้าไร้คุณภาพ-ราคาแพง. 7 มีนาคม 2561.ค้น 2562, จาก BBC เวบ็ ไซต์: www.bbc.com/thai/thailand-44977413 เมื่อ 20 ธันวาคม 2561, จาก Thai PBS เว็บไซต์: www.news.thaipbs.or.th/ 5 เรอื่ งเดยี วกนั . 10 เร่ืองท่ีสดุ ในปฏบิ ตั กิ าร “ถ้ำ� หลวง”. content/270806 6 เปิดคลิป ซีลล�ำเลียงขวดอากาศเข้าโถง 3 อีกทีมเลี้ยวซ้าย มุ่งหน้าพัทยาบีช!. 2 กรกฎาคม 4 เมอื่ สตง. ถกู กลา่ วหาเปน็ ตน้ เหตทุ ำ� พษิ สนุ ขั บา้ ระบาด. 12 มนี าคม 2561. คน้ เมอ่ื 20 ธนั วาคม 2561. ค้นเมื่อ 20 มกราคม 2562, จาก ข่าวสด เว็บไซต์: www.khaosod.co.th/ 2561, จาก สำ� นกั ข่าวอศิ รา เวบ็ ไซต:์ www.isranews.org/thaireform/thaireform- breaking-news/news_1290698 documentary/64227-rabies-64227.html 7 ปฏิบัติการค้นหาและกู้ภัยถ�้ำหลวง. ม.ป.ป. ค้นเม่ือ 21 มกราคม 2562, จาก Wikiwan 5 บทเรียน “วัคซีนพิษสุนัขบ้า” ผลประโยชน์ที่แลกด้วยชีวิต. 1 เมษายน 2561. ค้นเมื่อ 20 เวบ็ ไซต์: www.wikiwand.com/th/ปฏิบตั ิกาค้นหาและกูภ้ ยั ถำ้� หลวง#/สญู หาย ธันวาคม 2561, จาก ประชาชาตธิ รุ กจิ เว็บไซต์: www.prachachat.net/economy/ 8 ผู้ว่าฯ เชียงรายยืนยันพบแล้ว “13 หมูป่าอะคาเดมี” ในถ�้ำหลวง-เร่งหาทางพาออกมา. news-138350 2 กรกฎาคม 2561 ค้นเมื่อ 12 มกราคม 2562, จาก ประชาไท เว็บไซต์: www. 6 สรุปเวทีจุฬาฯ เสวนา คร้ังที่ 12 “ฝ่าวิกฤตโรคพิษสุนัขบ้า”. 21 มีนาคม 2561. ค้นเม่ือ prachatai.com/journal/2018/07/77668 7 กุมภาพันธ์ 2561, จาก จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เว็บไซต์: www.chula.ac.th/ 9 ดว่ น!! สดุ สลด อดตี หนว่ ยซลี นกั ทำ� ลายใตน้ ำ้� จโู่ จม เสยี ชวี ติ ใน ถำ�้ หลวง. 6 กรกฎาคม 2561. news/6295/ ค้นเมอ่ื 20 มกราคม 2562, จาก ข่าวสด เวบ็ ไซต์: www.khaosod.co.th/breaking- 7 นายกฯ รังสิต ระบุ สตง.ท้วงติงท้องถ่ินท�ำ ‘พิษสุนัขบ้า’ ระบาดพุ่ง ช้ี กม.ไม่ตรงกับ news/news_1306815 สถานการณ์จริง. 10 มีนาคม 2561. ค้นเมื่อวันท่ี 7 กุมภพันธ์ 2562, จาก เว็บไซต์: 10 พระราชทานยศ ‘น.ต.’ และเครอ่ื งราชฯกรณพี เิ ศษ ‘จา่ สมาน’ วรี บรุ ษุ ถำ�้ หลวง. 14 กรกฎาคม www.prachatai.com/journal/2018/03/75817 2561. คน้ เมอื่ 20 มกราคม 2562, จาก กรงุ เทพธรุ กจิ เวบ็ ไซต:์ www.bangkokbiznews.com/ 8 กลุ่มคนรักสัตว์จ้ี“อธิบดีปศุสัตว์”ลาออก ชี้โรคพิษสุนัขบ้าระบาดจากวัคซีนด้อยคุณภาพ. news/detail/807670 24 เมษายน 2561. ค้นเม่ือ 7 กุมภาพันธ์ 2562, จาก โพสต์ทูเดย์ เว็บไซต์: www. 11 “ออกซเิ จนหมด-ฝนหนกั กำ� ลงั มา”ภารกจิ สดุ หนิ ทต่ี อ้ งแขง่ กบั เวลา! เรอ่ื งเลา่ จาก “หนว่ ยซลี ”. posttoday.com/social/general/548994 11 กรกฎาคม 2561. ค้นเมื่อ 21 มกราคม 2562, จาก โพสต์ทูเดย์ เว็บไซต์: www. 9 ผู้ว่าสตง.แจงวุ่น! โดนกล่าวหาต้นเหตุท�ำพิษสุนัขบ้าระบาด จัดหาวัคซีนป้องกันชะงัก 2 ปี. posttoday.com/social/general/557292 12 มีนาคม 2561. ค้นเม่ือ 7 กุมภาพันธ์ 2562, จาก Khaosod เว็บไซต์: www. 12 แพทย์แถลงผลตรวจ 8 หมูป่า ไม่พบเชื้อโรคติดต่อ. 11 กรกฎาคม 2561. ค้นเม่ือ 21 khaosod.co.th/monitor-news/news_828650 มกราคม 2562, จาก Voice TV เวบ็ ไซต์: www.voicetv.co.th/read/HyoJigX7Q 10 เร่ืองเสร็จที่ 442/2559 บันทึกส�ำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา เรอ่ื ง ภารกจิ และอำ� นาจ 13 ถ�้ำหลวง กับส่ิงท่ีผู้น�ำควรเรียนรู้จากอดีตผู้ว่าฯ เชียงราย. 2 กรกฎาคม 2561. ค้นเม่ือ 21 หน้าท่ีขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นตามพระราชบัญญัติโรคพิษสุนัขบ้า พ.ศ. 2535. มกราคม 2562, จาก The Standard เวบ็ ไซต:์ www.thestandard.co/editors-desk- ม.ป.ป. ค้นเม่ือ 20 ธันวาคม 2561, จาก ส�ำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา เว็บไซต์: chiangrai-governor-lesson-learned/ www.app-thca.krisdika.go.th/Naturesig/CheckSig?whichLaw=cmd&year= 14 สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชหัตถเลขาถึงผู้ว่าฯณรงค์ศักด์ิ. 15 กรกฎาคม 2561. 2559&lawPath=c2_0442_2559 คน้ เมอ่ื 21 มกราคม 2562, จาก โพสตท์ เู ดย์ เวบ็ ไซต:์ www.posttoday.com/social/ 11 กฏกระทรวงการแบ่งส่วนราชการกรมปศุสัตว์ ราชกิจจานุเบกษา เล่ม 131 ตอนท่ี 88 ก royal/557711 30 ธันวาคม พ.ศ. 2557 12 แผนยุทธศาสตร์การก�ำจัดโรคพิษสุนัขบ้าให้หมดไปใน พ.ศ.2563. ม.ป.ป. ค้นเมื่อ 26 ภาคผนวก 127 ธันวาคม 2561, จาก ส�ำนักควบคุม ป้องกัน และบ�ำบัดโรคสัตว์ เว็บไซต์: www. dcontrol.dld.go.th/dcontrol/index.php/manual/158-2563 13 ราชกิจจานเุ บกษา เล่มท่ี 136 ตอนพิเศษ 28 ง วันท่ี 31 มกราคม 2562

15 นายกฯ มอบโล่ 32 รางวัลผลงานสุดยอดวัฒนธรรมสร้างสรรค์แห่งปี 61. 26 ธันวาคม นทั โอนไว เขนิ เจอ นอ้ งขวญั ตวั จรงิ ชเี้ พอ่ื นเตอื นตง้ั แตพ่ นั หา้ เหน็ ขบั เบนซค์ ดิ วา่ รวย!. สบื คน้ เมอ่ื 2561. ค้นเม่ือ 20 มกราคม 2562, จาก ไทยรัฐ เว็บไซต์: www.thairath.co.th/ วันที่ 5 มกราคม 2562: จาก https://www.khaosod.co.th/special-stories/ content/1455373 news_1876995 16 สรุปเวทีจุฬาฯ เสวนา คร้ังท่ี 14 “วิเคราะห์ปรากฏการณ์ถ�้ำหลวง จากหลากมิติ”. 11 ไทยรฐั ออนไลน.์ รบั คำ� ทา้ ! Ice Bucket Challenge เทรนดบ์ อกบญุ แบบไฮเทค. สบื คน้ เมอ่ื วนั ท่ี กรกฎาคม 2561. คน้ เมอื่ 25 มกราคม 2562, จาก จฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั เวบ็ ไซต์ : 5 มกราคม 2562: จาก https://www.thairath.co.th/content/444109 www.chula.ac.th/news/11113/ โพสต์ทูเดย์. กองปราบเตือน “การโกงแบบใหม่” ที่ดูดเงินเพียงไม่กี่นาที. สืบค้นเมื่อ วันท่ี 17 ประเวศ วะสี. (2561). หมูป่าโมเดล มรรค 8. ใน ประเวศ วะสี (บรรณาธิการ), หมอชาว 5 มกราคม 2562: จาก https://www.posttoday.com/social/general/575652 บา้ น. หน้า 2-3. กรุงเทพฯ: ส�ำนักพิมพห์ มอชาวบา้ น. ภารกจิ ถำ้� หลวง: รจู้ กั ทมี กภู้ ยั นานาชาตทิ ม่ี าชว่ ยคน้ หาทมี ฟตุ บอลหมปู า่ อะคาเดม.ี สบื คน้ เมอ่ื วนั ท่ี 9. โศกนาฏกรรม “เรือลม่ ภูเก็ต 2561” บทเรียนท่องเท่ียวไทย 5 มกราคม 2562: จาก https://www.khaosod.co.th/bbc-thai/news_1270268. 1 เหตุเรือล่มในจังหวัดภูเก็ต พ.ศ. 2561. ม.ป.ป. ค้นเม่ือ 25 ธันวาคม 2561, จาก วิกิพีเดีย ภูเบศร์ สมุทรจักร และกุลทิพย์ ศาสตระรุจิ. (2558). เหว่ียง วีน ออนไลน์ ความขัดแย้งและ เว็บไซต์: www.th.wikipedia.org/wiki/เหตเุ รือล่มในจงั หวดั ภูเกต็ _พ.ศ._2561 การวิวาทในส่ือสังคมของวัยรุ่น. การประชุมวิชาการ ประชากรและสังคม 2558: 2 เจอแล้วศพสุดท้าย เหย่ือเรือล่ม-ลอยถึงกระบ่ี จ่อฟันจนท.รู้เห็นกับคนผิด. 12 กรกฎาคม ความหลากหลายทางประชากรและสงั คมในประเทศไทย 2561. ค้นเมื่อ 25 ธันวาคม 2562, จาก ไทยรัฐ เว็บไซต์: www.thairath.co.th/ ภัทริกา วงศ์อันนต์นนท์. (2557). พฤติกรรมการใช้อินเทอร์เน็ตของเด็กและเยาวชน. วารสาร content/1332602 พยาบาลทหารบก, 15(2), 173-178 3 แจ้งข้อหายกครัว นอมินีเรือฟีนิกซ์ ปปง.ชี้เส้นทางการเงินชัด. 27 สิงหาคม 2561. ค้นเมื่อ 25 ธันวาคม 2561, จาก มติชนออนไลน์ เว็บไซต์: www.matichon.co.th/region/ มติชน ออนไลน์. ด่วน! ซีลเผยคลิป 13 หมูป่าผลัดกันแนะน�ำตัว พบยังแจ่มใส-เฮฮา ชาวเน็ต news_1105539 แหใ่ หก้ ำ� ลงั ใจโคช้ . สบื คน้ เมอื่ วนั ที่ 5 มกราคม 2562: จาก https://www.matichon. 4 แค…่ น้ำ� ผ้ึงหยดเดยี ว. 3 สงิ หาคม 2561. คน้ เมือ่ 25 ธนั วาคม 2561, จาก ประชาชาตธิ ุรกิจ co.th/region/news_1027686 เวบ็ ไซต:์ www.prachachat.net/columns/news-199726 5 เร่ืองเดียวกนั . แค่…นำ้� ผ้ึงหยดเดียว. มตชิ น ออนไลน.์ ละเอยี ดยบิ ! นกั ดำ� นำ�้ องั กฤษ เผยขน้ั ตอนชว่ ย 13 ชวี ติ ไมเ่ หมอื นในรายงานขา่ ว 6 “บิ๊กป้อม” ขอโทษปมพูดเหตุเรือล่มเกิดจากคนจีนท�ำกันเอง. 10 กรกฎาคม 2561. ค้น ชี้ประกบรายคน. สืบค้นเมอ่ื วนั ท่ี 5 มกราคม 2562: จาก https://www.matichon. เม่ือ 26 ธันวาคม 2561, จาก โพสต์ทเู ดย์ เวบ็ ไซต:์ www.posttoday.com/politic/ co.th/foreign/news_1044837 news/557114 7 ฉาวอกี ! จนท.ดอนเมอื งทำ� รา้ ยนกั ทอ่ งเทย่ี วจนี คาสนามบนิ คลปิ แชรว์ อ่ น. 29 กนั ยายน 2561. ส�ำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ (องค์การมหาชน) กระทรวงดิจิทัลเพ่ือเศรษฐกิจ ค้นเมื่อ 26 ธันวาคม 2561, จาก ข่าวสด เว็บไซต์: www.khaosod.co.th/special- และสังคม. (2561). ผลส�ำรวจพฤติกรรมผู้ใช้งานอินเทอร์เน็ตประเทศไทย ปี 2561. stories/news_1620334 สืบค้นเมื่อ วันที่ 5 มกราคม 2562: จาก https://www.etda.or.th/content/ 8 เปิดสถิตินักท่องเที่ยวจีน มาไทย เพิ่มขึ้นต่อเน่ือง. 1 ตุลาคม 2561. ค้นเม่ือ 26 ธันวาคม etda-reveals-thailand-internet-user-profile-2018.html 2561, จาก MThai เว็บไซต:์ www.news.mthai.com/world-news/675738.html 9 เขย่าพอร์ตแก้เกมจีน กระจายเสี่ยง“กู้เท่ียวไทย”. 6 มกราคม 2562. ค้นเมื่อ 8 มกราคม ไอซ์บักเก็ตไม่เสียเปล่า! เงินบริจาคหนุนวิจัยจนพบยีนก่อโรค ALS. สืบค้นเม่ือ วันที่ 2562, จาก กรุงเทพธุรกิจ เว็บไซต์: www.bangkokbiznews.com/news/ 5 มกราคม 2562: จาก https://www.posttoday.com/world/445380 detail/823315 10 ขายท้ิงโรงแรมเชียงใหม่-ภูเก็ต พิษทัวร์จีนวูบหนัก-ห้องพักล้น. 28 พฤศจิกายน 2561. Apak, S., Gümüş, S., & Kurban, Z. (2012). Strategic dimension of outsourcing in ค้นเม่ือ 8 มกราคม 2562, จาก ประชาชาติธุรกิจ เว็บไซต์: www.prachachat.net/ the information technologies intensified businesses. Procedia-Social and property/news-256684 Behavioral Sciences, 58, 783-791. 11 ตะลงึ ปี 60 ไทยคร่าชีวิตนกั ทอ่ งเที่ยว 936 คน ผลกระทบ เรือล่มเกาะเฮ จนี ยกเลกิ ทรปิ ท�ำรายได้หด 4.2 หม่ืนล้านบาท. 16 กรกฎาคม 2561. ค้นเมื่อ 8 มกราคม 2562, BBC News. The full story of Thailand’s extraordinary cave rescue. สบื คน้ เมอ่ื วนั ที่ จาก Newsringside เว็บไซต:์ www.newsringside.com/3698/ 5 มกราคม 2562: จาก https://www.bbc.com/news/world-asia-44791998 12 ทุ่มงบ 35 ลา้ น กูเ้ รือฟีนิกซ์ หาสาเหตกุ ารจม คาด 1 สัปดาห์รผู้ ล. 21 พฤศจิกายน 2561. คน้ เมอื่ 8 มกราคม 2562, จาก ไทยรฐั เวบ็ ไซต:์ www.thairath.co.th/content/1426366 BBC News. ภารกจิ ถำ้� หลวง : โลกโซเชยี ลสง่ ตอ่ ภาพการต์ นู และใชแ้ ฮชแทก็ ใหก้ ำ� ลงั ใจเดก็ ตดิ ถำ้� . 13 โศกนาฏกรรม“เรอื ฟนี กิ ซ”์ ลม่ สะเทอื นทอ่ งเทยี่ วไทย. 25 ธนั วาคม 2561. คน้ เมอ่ื 9 มกราคม สืบค้นเม่ือ วันที่ 5 มกราคม 2562: จาก https://www.bbc.com/thai/thailand- 2562, จาก คมชัดลึก เวบ็ ไซต์: www.komchadluek.net/news/scoop/356811 44659999 14 ยกเคร่ืองท่องเที่ยวไทย ชงเก็บค่าต๋ง-ประกันภัยทัวริสต์. 2 สิงหาคม 2561. ค้นเม่ือ 12 มกราคม 2562, จาก ประชาชาติธุรกิจ เว็บไซต์: www.prachachat.net/tourism/ C. Lee Ventola. (2014). Social Media and Health Care Professionals: Benefits, Risks, news-199050 and Best Practice. P T. 2014 Jul; 39(7): 491-499, 520. 15 รฐั อดั ฟรวี ซี า่ -ลดคา่ ธรรมเนยี มเหมาลำ� โหมแพก็ เกจปลกุ มดู้ ทอ่ งเทยี่ วปลายป.ี 9 พฤศจกิ ายน 2561. ค้นเม่อื 8 มกราคม 2562, จาก ประชาชาติธุรกจิ เว็บไซต์: www.prachachat. Charoensukmongkol, P. (2018). The Impact of Social Media on Social Comparison net/tourism/news-248164 and Envy in Teenagers: The Moderating Role of the Parent Comparing Children and In-group Competition among Friends. Journal of Child and 10. โรคหัดกลบั มา “อบุ ตั ซิ ำ้� ” ในไทย Family Studies, 27(1), 69-79. 1 โรคหัดระบาดภาคใต้ยังน่าเป็นห่วง. 27 ตุลาคม 2561. ค้นเม่ือ 3 มีนาคม 2562, จาก Farinosi, M. (2011). Deconstructing Bentham’s Panopticon: The New Metaphors ThaiPBS เว็บไซต:์ www.news.thaipbs.or.th/content/275354 of Surveillance in the Web 2.0 Environment. tripleC: Communication, 2 โรคหดั ระบาด และปญั หาการฉดี วคั ซนี ในพนื้ ทม่ี สุ ลมิ . 11 ตลุ าคม 2561. คน้ เมอื่ 10 มนี าคม Capitalism & Critique. Open Access Journal for a Global Sustainable Information Society, 9(1), 62-76. 2562, จาก Themomentum เว็บไซต์: www.themomentum.co/measles- vaccine-and-muslims/ Global Digital Report. (2018). World’s Internet Users Pass The 4 Billion Mark. 3 สธ.เพิ่มวัคซีนป้องกันโรคหัด 1.4 แสนโด๊ส หลังมีผู้เสียชีวิตแล้ว 23 ราย. 4 มีนาคม 2562. Retrieved from https://digitalreport.wearesocial.com/ คน้ เมื่อ 10 มีนาคม 2562, จาก Workpointnews เว็บไซต:์ www.workpointnews. com/2019/03/04/01สธ-เตรียมเพ่มิ วัคซีน-1-4-แส/ Katie Hurley & LCSW. (2018). Social Media and Teens: How Does Social Media 4 เร่ืองเดยี วกัน. โรคหดั ระบาด และปัญหาการฉีดวคั ซนี ในพน้ื ท่ีมุสลมิ . Affect Teenagers’ Mental Health. Retrieved from https://www.psycom. 5 เรื่องเดียวกัน. โรคหดั ระบาด และปญั หาการฉีดวัคซนี ในพ้ืนที่มุสลิม. net/social-media-teen-mental-tealht 6 การกําจัดโรคหัดตามพันธสัญญานานาชาติ. ม.ป.ป. ค้นเมื่อ 10 มีนาคม 2562, จาก กรมควบคุมโรค เวบ็ ไซต์: www.boe.moph.go.th/files/meeting/srrt2018/1.pdf O’Keeffe, G. S., & Clarke-Pearson, K. (2011). Clinical report—the impact of social “สื่อสังคม ส่ือสองคม” สุขภาวะของคนไทยในโลกโซเชยี ล media on children, adolescents, and families. Pediatrics, 127(4), 800-804. ข่าวสด. ล�ำดับเหตุการณ์ค้นหาทีมหมูป่า จากวันแรกถึงวันท่ีพบ13ชีวิต. สืบค้นเมื่อ วันท่ี 5 มกราคม 2562: จาก https://www.khaosod.co.th/special-stories/news_1291506 Przybylski, A. K., Murayama, K., DeHaan, C. R., & Gladwell, V. (2013). Motivational, emotional, and behavioral correlates of fear of missing out. Computers in 128 สุขภาพคนไทย 2562 Human Behavior, 29(4), 1841-1848. Rayamajhi S. (2017). Internet Development Report of Asia-Pacific 2016 Least Developed Countries (LDCs) and their Challenges. UNESCO Schechner, S. (2018, August 13). France takes on cellphone addition with a ban in schools. Wall Street Journal. Retrieved from https://www. wsj.com/articles/france-takes-on-cellphone-addiction-with-a-ban-in- schools-1534152600 Shumann, R. & Kende, M. (2013). Report for the Internet Society: Lifting barriers to Internet development in Africa: suggestions for improving connectivity. Internet Society. Taylor, A. (2002). American Colonies: The Settling of North America. The Penguin History of the United States, Volume 1. Penguin. (p.40)