คำสอนคุณครูไม่ใหญ่ เนื้อหาโอวาท

151 www.kalyanamitra.org

๔๙ ความสุขทีแ่ ตกต่าง สนั ตสิ ขุ ภายในและประโยชนท์ ไี่ ดร้ บั จากการท�ำสมาธิ จะเกิดจากการท�ำสมาธิอย่างเดียวเท่านั้นหรือไม่ เรา สามารถท�ำกิจกรรมอย่างอื่นเพื่อให้ได้ผลเหมือนกันได้ หรอื ไม่ การท�ำกิจกรรมอย่างอ่ืน แล้วจะให้ได้ประโยชน์และสันติสุข ภายในเหมือนกับการท�ำสมาธิน้ัน ไม่มี 152 www.kalyanamitra.org

ไมว่ า่ เราจะใชว้ ธิ กี ารใดกต็ าม กไ็ มไ่ ดค้ วามสขุ ภายในเทา่ กบั การ ท�ำสมาธิ จะไปเท่ียวเตร่ ไปดูทวิ ทัศน์ ได้พดู คุยกบั คนท่ถี ูกใจ หรือจะ ไปท�ำอะไรก็แล้วแต่ มันไดแ้ ค่สขุ หรือสนุกเลก็ ๆ นอ้ ย ๆ พอเพลนิ ๆ เทา่ นน้ั เอง หรอื แมก้ ระทง่ั ประสบความส�ำเรจ็ ในชวี ติ ในธรุ กจิ การงาน การศึกษาเล่าเรียน สุขก็ยังได้ไม่เท่ากับสมาธิ ได้แค่ปลื้มเล็ก ๆ ประเดยี๋ วเดยี ว แลว้ ก็จางหายไป การท�ำสมาธอิ ย่างเดยี วเท่านั้น จงึ จะได้สนั ตสิ ขุ ภายในทม่ี ่ันคง และมปี ริมาณความสขุ มากกวา่ ความสุขที่ได้จากวิธีการอน่ื ...ไดแ้ คส่ ขุ เลก็ ๆ น้อย ๆ ได้ปลืม้ เล็ก ๆ แลว้ กจ็ างหายไป...ไมย่ ง่ั ยนื ๑๗ กุมภาพนั ธ์ พ.ศ. ๒๕๕๒ 153 www.kalyanamitra.org

๕๐ ชวี ิตทสี่ มั บรู ณ์ ชวี ติ ตอ้ งเบิกบานดว้ ยตวั ของเราเอง น่ีเป็นเรอ่ื งทสี่ �ำคญั และสูงสง่ มากเลย ถือว่า...สมหวังในชีวิต เพราะเราไม่ต้องไปพงึ่ พาส่งิ ใด ๆ ภายนอก ต้องเป็นสุขได้ดว้ ยตวั ของเราเอง แม้อยู่เพยี งล�ำพงั ทไี่ หนก็แลว้ แต่ พอหลบั ตาปุ๊บ ก็หาความสุขได้ หลบั ตา ลมื ตา นง่ั นอน ยนื เดิน หาความสขุ จากภายในได้ 154 www.kalyanamitra.org

ความสขุ ทไ่ี ม่มีขอบเขตจ�ำกดั หาไดอ้ ยา่ งง่าย ๆ อยา่ งนถ้ี ึงจะเรียกวา่ ชีวติ ที่ “สมั บูรณ”์ ๑๑ กุมภาพนั ธ์ พ.ศ. ๒๕๕๓ 155 www.kalyanamitra.org

www.kaly11a5566namitra.org

วธิ ีฝกึ สมาธิเบื้องตน้ สมาธิ คือ ความสงบ สบาย และความรู้สึกเป็นสุขอย่างย่ิง ทม่ี นษุ ยส์ ามารถสรา้ งขน้ึ ไดด้ ว้ ยตนเอง เปน็ สง่ิ ทพ่ี ระพทุ ธศาสนากำ� หนด เอาไว้เป็นข้อควรปฏิบัติ เพ่ือการด�ำรงชีวิตประจ�ำวันอย่างเป็นสุข ไม่ประมาท เต็มไปด้วยสติ สัมปชัญญะ และปัญญา อันเป็นเรื่องไม่ เหลอื วสิ ยั ทกุ คนสามารถปฏบิ ตั ไิ ดง้ า่ ย ๆ ดงั วธิ ปี ฏบิ ตั ทิ พ่ี ระเดชพระคณุ พระมงคลเทพมนุ ี (สด จนฺทสโร) หลวงปู่วดั ปากน�ำ้ ภาษีเจรญิ ได้เมตตา สง่ั สอนไวด้ งั นี้ ๑. กราบบชู าพระรตั นตรยั เปน็ การเตรยี มตวั เตรยี มใจใหน้ มุ่ นวล ไว้เป็นเบื้องต้น แล้วสมาทานศีล ๕ หรือศีล ๘ เพ่ือย้�ำความม่ันคงใน คุณธรรมของตนเอง ๒. คุกเข่าหรือน่ังพับเพียบสบาย ๆ ระลึกถึงความดีที่ได้กระท�ำ แล้วในวันน้ี ในอดีต และท่ีตั้งใจจะท�ำต่อไปในอนาคต จนราวกับว่า ร่างกายท้ังหมดประกอบขนึ้ ด้วยธาตุแห่งคุณงามความดลี ้วน ๆ ๓. นง่ั ขดั สมาธิ ขาขวาทบั ขาซ้าย มือขวาทบั มือซา้ ย นว้ิ ช้ขี องมอื ข้างขวาจรดนิ้วหัวแม่มือข้างซ้าย น่ังให้อยู่ในท่าที่พอดี ไม่ฝืนร่างกาย มากจนเกินไป ไม่ถึงกับเกร็ง แต่อย่าให้หลังโค้งงอ หลับตาพอสบาย www.kalyan1155a77mitra.org

คล้ายกับก�ำลังพักผ่อน ไม่บีบกล้ามเน้ือตา หรือขมวดค้ิว แล้วตั้งใจม่ัน วางอารมณ์สบาย สร้างความรู้สึกให้พร้อมทั้งกายและใจว่า ก�ำลังจะ เขา้ ไปสภู่ าวะแหง่ ความสงบสบายอยา่ งยงิ่ ๔. นึกกำ� หนดนมิ ิต เป็น “ดวงแก้วกลมใส” ขนาดเท่าแก้วตาดำ� ใสบรสิ ทุ ธ์ิ ปราศจากรอยตำ� หนใิ ด ๆ ขาวใส เยน็ ตาเยน็ ใจ ดงั ประกายของ ดวงดาว ดวงแกว้ กลมใสน้ี เรยี กวา่ บริกรรมนิมิต นกึ สบาย ๆ นกึ เหมอื น ดวงแกว้ น้ัน มาน่งิ สนทิ อยู่ ณ ศนู ย์กลางกายฐานที่ ๗ นกึ ไป ภาวนาไป อย่างนุ่มนวล เปน็ พุทธานสุ ตวิ า่ “สมั มาอะระหงั ” หรือคอ่ ย ๆ น้อมนกึ ดวงแก้วกลมใสให้ค่อย ๆ เคล่ือนเข้าสู่ศูนย์กลางกายตามแนวฐาน โดยเริ่มต้นตั้งแต่ฐานท่ี ๑ เป็นต้นไป น้อมนึกอย่างสบาย ๆ ใจเย็น ๆ ไปพรอ้ ม ๆ กบั ค�ำภาวนา อน่งึ เมื่อนมิ ิตดวงแกว้ กลมใสปรากฏแลว้ ณ กลางกาย ให้วาง อารมณส์ บาย ๆ กบั นมิ ติ นน้ั จนเหมอื นกบั วา่ ดวงนมิ ติ เปน็ สว่ นหนงึ่ ของ อารมณ์ หากดวงนมิ ติ น้ันอันตรธานหายไป ก็ไม่ตอ้ งนึกเสียดาย ใหว้ าง อารมณ์สบาย แลว้ นกึ นมิ ิตน้นั ขน้ึ มาใหมแ่ ทนดวงเกา่ หรือเม่ือนมิ ติ นัน้ ไปปรากฏที่อ่ืน ท่ีมิใช่ศูนย์กลางกายให้ค่อย ๆ น้อมนิมิตเข้ามาอย่าง คอ่ ยเปน็ คอ่ ยไปไมม่ กี ารบงั คบั และเมอ่ื นมิ ติ มาหยดุ สนทิ ณศนู ยก์ ลางกาย www.kaly1155a88namitra.org

www.kalyan1155a99mitra.org

ให้วางสติลงไปยังจุดศูนย์กลางของดวงนิมิต ด้วยความรู้สึกคล้าย มีดวงดาวดวงเล็ก ๆ อีกดวงหน่ึง ซ้อนอยู่ตรงกลางดวงนิมิตดวงเดิม แล้วสนใจ เอาใจใส่แต่ดวงเล็ก ๆ ตรงกลางนั้นไปเรื่อย ๆ ใจจะปรับ จนหยดุ ไดถ้ กู สว่ น เกดิ การตกศนู ย์ และเกดิ ดวงสวา่ งขน้ึ มาแทนท่ี ดวงน้ี เรียกว่า “ดวงธรรม” หรือ “ดวงปฐมมรรค” อันเป็นประตูเบ้ืองต้น ท่จี ะเปดิ ไปส่หู นทางแหง่ มรรคผลนิพพาน การระลึกนึกถึงนิมิตสามารถท�ำได้ในทุกแห่งทุกท่ีทุกอิริยาบถ ไมว่ า่ จะน่ัง นอน ยืน เดนิ หรอื ขณะทำ� ภารกจิ ใด ๆ ขอ้ แนะนำ� คอื ตอ้ งทำ� ใหส้ มำ�่ เสมอเปน็ ประจำ� ทำ� เรอ่ื ย ๆ ทำ� อยา่ ง สบาย ๆ ไม่เร่ง ไม่บังคบั ทำ� ไดแ้ ค่ไหน ให้พอใจแค่น้นั ซงึ่ จะเปน็ การ ป้องกันมิให้เกิดความอยากจนเกินไป จนถึงกับท�ำให้ใจต้องสูญเสีย ความเป็นกลาง และเมือ่ การฝกึ สมาธบิ งั เกดิ ผลจนได้ “ดวงปฐมมรรค” ที่ใสเกินใส สวยเกินสวย ตดิ สนิทมน่ั คงอยู่ท่ศี ูนยก์ ลางกายแล้ว ใหห้ ม่นั ตรกึ ระลึกนึกถงึ อยู่เสมอ อย่างนี้แล้ว ผลแห่งสมาธิจะท�ำให้ชีวิตด�ำรงอยู่บนเส้นทาง แห่งความสุข ความส�ำเร็จ และความไม่ประมาทได้ตลอดไป ท้ังยังจะ ท�ำใหส้ มาธลิ ะเอยี ดลมุ่ ลึกไปตามล�ำดับอกี ด้วย www.kaly11a6600namitra.org

ขอ้ ควรระวัง ๑. อยา่ ใชก้ ำ� ลงั คอื ไมใ่ ชก้ ำ� ลงั ใด ๆ ทงั้ สน้ิ เชน่ ไมบ่ บี กลา้ มเนอ้ื ตา เพอ่ื จะใหเ้ หน็ นมิ ติ เรว็ ๆ ไมเ่ กรง็ แขน ไมเ่ กรง็ กลา้ มเนอื้ หนา้ ทอ้ ง ไมเ่ กรง็ ตวั ฯลฯ เพราะการใชก้ ำ� ลงั ตรงสว่ นใดของรา่ งกายกต็ าม จะทำ� ใหจ้ ติ เคลอื่ น จากศนู ย์กลางกายไปสจู่ ุดนนั้ ๒. อยา่ อยากเห็น คอื ท�ำใจใหเ้ ป็นกลาง ประคองสติ มใิ หเ้ ผลอ จากบริกรรมภาวนาและบริกรรมนิมิต ส่วนจะเห็นนิมิตเมื่อใดนั้นอย่า กังวล ถ้าถึงเวลาแล้วย่อมเห็นเอง การบังเกิดของดวงนิมิตน้ัน อุปมา เสมอื นการข้ึนและตกของดวงอาทิตย์ เราไม่อาจจะเร่งเวลาได้ ๓. อยา่ กงั วลถงึ การกำ� หนดลมหายใจเขา้ ออก เพราะการฝกึ สมาธิ เพอื่ ใหเ้ ข้าถึงพระธรรมกายภายใน อาศยั การนึกถึง “อาโลกกสิณ” คอื กสณิ ความสวา่ งเปน็ บทเบอื้ งตน้ เมอื่ ฝกึ สมาธจิ นเขา้ ถงึ ดวงปฐมมรรคแลว้ ฝกึ สมาธติ อ่ ไป ผา่ นกายมนษุ ยล์ ะเอยี ด กายทพิ ย์ กายรปู พรหม กายอรปู พรหม จนกระทั่งเข้าถึงพระธรรมกายแลว้ จงึ เจรญิ วปิ สั สนาในภายหลงั ดงั นนั้ จึงไม่มีความจ�ำเป็นต้องกำ� หนดลมหายใจเขา้ ออกแตป่ ระการใด www.kalyan1166a11mitra.org

๔. เม่ือเลิกจากนั่งสมาธิแล้ว ให้ตั้งใจไว้ที่ศูนย์กลางกายท่ีเดียว ไมว่ า่ จะอยใู่ นอริ ยิ าบถใดก็ตาม เชน่ ยืน เดนิ นอน หรือนง่ั อยา่ ย้ายฐาน ที่ตั้งจิตไปไว้ที่อื่นเป็นอันขาด ให้ต้ังใจบริกรรมภาวนา พร้อมกับนึกถึง บริกรรมนมิ ิตเป็นดวงแก้วใสควบคู่กันตลอดไป ๕. นิมิตต่าง ๆ ท่ีเกิดข้ึน จะต้องน้อมไปตั้งไว้ที่ศูนย์กลางกาย ท้งั หมด ถ้านมิ ิตเกดิ ขนึ้ แล้วหายไป กไ็ ม่ต้องตามหา ให้ภาวนาประคอง ใจตอ่ ไปตามปกติ ในที่สดุ เมอื่ จติ สงบ นมิ ิตยอ่ มปรากฏข้ึนใหมอ่ กี การฝึกสมาธิเบื้องต้นเท่าที่กล่าวมาท้ังหมดน้ี ย่อมเป็นปัจจัย ใหเ้ กิดความสขุ ได้ เมอื่ ซกั ซ้อมปฏิบตั อิ ย่เู สมอ ๆ ไมท่ อดทิ้ง จนไดด้ วง ปฐมมรรคแล้ว ก็ให้หมั่นประคองรักษาดวงปฐมมรรคนั้นไว้ตลอดชีวิต ดำ� รงตนอยใู่ นศลี ธรรมอนั ดี ยอ่ มเปน็ หลกั ประกนั ไดว้ า่ ไดท้ พ่ี ง่ึ ของชวี ติ ท่ี ถกู ต้องดีงาม ทีจ่ ะส่งผลใหเ้ ปน็ ผู้มคี วามสุข ความเจรญิ ทง้ั ในภพชาตนิ ้ี และภพชาตหิ นา้ เดก็ เคารพผใู้ หญ่ ผใู้ หญเ่ มตตาเดก็ ทกุ คนมคี วามรกั ใคร่ สามคั คเี ปน็ นำ�้ หนงึ่ ใจเดยี วกนั หากสามารถแนะนำ� ตอ่ ๆ กนั ไป ขยายไป ยังเหล่ามนุษยชาตอิ ย่างไมจ่ �ำกัดเชอื้ ชาติ ศาสนา และเผา่ พันธ์ุ สันติสุข อนั ไพบลู ย์ท่ีทกุ คนใฝ่ฝันก็ยอ่ มบังเกดิ ข้ึนอยา่ งแนน่ อน www.kaly11a6622namitra.org

ประโยชนข์ องการฝกึ สมาธิ ๑. ผลต่อตนเอง ๑.๑ ดา้ นสขุ ภาพจติ • สง่ เสริมให้คณุ ภาพของใจดีข้ึน คือ ทำ� ใหจ้ ติ ใจผ่องใส สะอาด บรสิ ุทธ์ิ สงบ เยือกเยน็ ปลอดโปรง่ โล่ง เบา สบาย มคี วามจ�ำ และสตปิ ัญญาดีข้ึน • ส่งเสรมิ สมรรถภาพทางใจ ท�ำใหค้ ดิ อะไรได้รวดเร็ว ถูกต้อง และเลอื กคิดแต่ในสิง่ ทด่ี ีเทา่ นน้ั ๑.๒ ดา้ นพฒั นาบุคลิกภาพ • ท�ำให้เป็นผูม้ บี คุ ลกิ ภาพดี กระฉับกระเฉง กระปรกี้ ระเปร่า มีความองอาจสง่าผ่าเผย มีผิวพรรณผ่องใส • มีความมนั่ คงทางอารมณ์ หนักแนน่ เยอื กเย็น และเชอ่ื มั่นในตนเอง www.kalyan1166a33mitra.org

• มมี นุษยสมั พันธ์ดี วางตวั ไดเ้ หมาะสมกับกาลเทศะ เป็นผ้มู ี เสนห่ ์ เพราะไม่มักโกรธ มคี วามเมตตากรุณาต่อบุคคลทั่วไป ๑.๓ ด้านชวี ิตประจ�ำวนั • ชว่ ยให้คลายเครียด เปน็ เครอ่ื งเสริมประสทิ ธภิ าพในการ ทำ� งาน และการศึกษาเลา่ เรยี น • ชว่ ยเสรมิ ใหม้ ีสขุ ภาพร่างกายแขง็ แรง เพราะรา่ งกายกบั จติ ใจ ยอ่ มมอี ทิ ธิพลต่อกัน ถา้ จติ ใจเข้มแข็ง ย่อมเปน็ ภูมิตา้ นทานโรค ไปในตวั ๑.๔ ดา้ นศลี ธรรมจรรยา • ท�ำใหเ้ ป็นผ้มู ีสมั มาทิฐิ เชื่อกฎแหง่ กรรม สามารถคุม้ ครองตน ใหพ้ ้นจากความช่ัวท้งั หลายได้ และเนอ่ื งจากจติ ใจดี จึงทำ� ให้ความประพฤติทางกาย และวาจา ดีตามไปดว้ ย • ทำ� ให้เป็นผู้มคี วามมกั น้อย สนั โดษ รกั สงบ และมีขนั ตเิ ป็นเลิศ • ท�ำให้เปน็ ผู้มีความเอ้ือเฟื้อเผือ่ แผ่ เหน็ ประโยชนส์ ่วนรวม มากกวา่ ประโยชน์สว่ นตัว เปน็ ผมู้ สี มั มาคารวะ และมคี วามอ่อนนอ้ มถอ่ มตน www.kaly11a6644namitra.org

๒. ผลต่อครอบครวั ๒.๑ ทำ� ให้ครอบครัวมีความสงบสขุ เพราะสมาชกิ ในครอบครัว เหน็ ประโยชนข์ องการประพฤตธิ รรม ทกุ คนตงั้ มนั่ อยใู่ นศลี ปกครองกนั ดว้ ยธรรม เดก็ เคารพผใู้ หญ่ ผใู้ หญเ่ มตตาเดก็ ทกุ คนมคี วามรกั ใครส่ ามคั คี เป็นนำ้� หนึง่ ใจเดยี วกนั ๒.๒ ท�ำให้ครอบครัวมีความเจริญก้าวหน้า เพราะสมาชิกต่าง ก็ท�ำหน้าที่ของตนโดยไม่บกพร่อง เป็นผู้มีใจคอหนักแน่น เมื่อมีปัญหา ครอบครัว หรือมีอปุ สรรคอนั ใด ย่อมรว่ มใจกนั แก้ไขปญั หานน้ั ใหล้ ุลว่ ง ไปได้ ๓. ผลต่อสงั คมและประเทศชาติ ๓.๑ ท�ำให้สงั คมสงบสุข ปราศจากปัญหาอาชญากรรม รวมถึง ตลอดจนปัญหาสังคมอื่น ๆ เพราะปัญหาท้ังหลายท่ีเกิดข้ึนนั้น ไม่ว่า จะเปน็ ปญั หาการฆา่ การข่มขนื โจรผู้ร้าย การทจุ รติ คอรัปชัน่ ลว้ นเกดิ ขึ้นมาจากคนทขี่ าดคุณธรรม เปน็ ผ้ทู ีม่ ีจิตใจอ่อนแอ หวน่ั ไหวต่ออ�ำนาจ สิง่ ย่วั ยวนหรือกเิ ลสได้ง่าย ผทู้ ีฝ่ ึกสมาธิยอ่ มมีจิตใจเข้มแข็ง มคี ุณธรรม www.kalyan1166a55mitra.org

ในใจสูง ถ้าแต่ละคนในสังคมต่างฝึกฝนอบรมใจของตนให้หนักแน่น มั่นคง ปัญหาเหลา่ น้กี ็จะไมเ่ กดิ ข้นึ ส่งผลใหส้ งั คมสงบสุขได้ ๓.๒ ทำ� ใหเ้ กดิ ความมรี ะเบยี บวนิ ยั และเกดิ ความประหยดั ซง่ึ ผทู้ ี่ ฝกึ ใจใหด้ งี ามดว้ ยการทำ� สมาธอิ ยเู่ สมอ ยอ่ มเปน็ ผรู้ กั ความมรี ะเบยี บวนิ ยั รักความสะอาด มีความเคารพกฎหมายของบ้านเมือง ท�ำให้บ้านเมือง ของเราสะอาดน่าอยู่ ไม่มคี นมักงา่ ยทิ้งขยะลงบนพ้นื ถนน จะข้ามถนน ก็เฉพาะตรงทางข้าม เป็นต้น เป็นเหตุให้ประเทศชาติไม่ต้องส้ินเปลือง งบประมาณ เวลา และกำ� ลงั เจา้ หนา้ ที่ ทจ่ี ะไปใชส้ ำ� หรบั แกป้ ญั หาทเ่ี กดิ ขนึ้ จากความไมม่ รี ะเบียบวินัยของประชาชน ๓.๓ ท�ำให้สังคมเจริญก้าวหน้า เมื่อสมาชิกในสังคมมีสุขภาพ จิตดี รักความเจริญก้าวหน้า มีประสิทธิภาพในการท�ำงานสูง ย่อมส่ง ผลให้สังคมเจริญก้าวหน้าตามไปด้วย และเมื่อมีกิจกรรมของส่วนรวม สมาชกิ ในสงั คมกย็ อ่ มพรอ้ มทจี่ ะสละความสขุ สว่ นตน ใหค้ วามรว่ มมอื กบั สว่ นรวมอยา่ งเตม็ ที่ แมม้ ผี ไู้ มป่ ระสงคด์ ตี อ่ สงั คม จะมายแุ หยใ่ หเ้ กดิ ความ แตกแยก กจ็ ะไม่เป็นผลส�ำเรจ็ เพราะสมาชกิ ในสังคม เปน็ ผู้มีจติ ใจหนัก แน่น มีเหตุผล และเป็นผรู้ กั สงบ www.kaly11a6666namitra.org

๔. ผลตอ่ ศาสนา ๔.๑ ท�ำให้เข้าใจพระพุทธศาสนาได้อย่างถูกต้อง และรู้ซึ้งถึง คณุ คา่ ของพระพทุ ธศาสนา รวมทงั้ รเู้ หน็ ดว้ ยตวั เองวา่ การฝกึ สมาธไิ มใ่ ช่ เร่อื งเหลวไหล หากแต่เปน็ วธิ ีเดยี วท่จี ะทำ� ใหพ้ น้ ทุกข์เข้าสูน่ ิพพานได้ ๔.๒ ทำ� ใหเ้ กดิ ศรทั ธาตงั้ มน่ั ในพระรตั นตรยั พรอ้ มทจ่ี ะเปน็ ทนาย แก้ต่างให้กับพระพุทธศาสนา อันจะเป็นก�ำลังส�ำคัญในการเผยแผ่การ ปฏบิ ตั ิธรรมทีถ่ ูกต้องใหแ้ พรห่ ลายไปอยา่ งกว้างขวาง ๔.๓ เป็นการสืบอายุพระพุทธศาสนาให้เจริญรุ่งเรืองตลอดไป เพราะตราบใดที่พุทธศาสนิกชนยังต้ังใจปฏิบัติธรรมเจริญภาวนาอยู่ พระพทุ ธศาสนาก็จะเจริญรุ่งเรืองอยู่ตราบน้ัน ๔.๔ จะเปน็ กำ� ลงั สง่ เสรมิ ทำ� นบุ ำ� รงุ พระพทุ ธศาสนา เพราะเมอ่ื เข้าใจซาบซ้ึงถึงประโยชน์ของการปฏิบัติธรรมด้วยตนเองแล้ว ย่อมจะ ชกั ชวนผู้อืน่ ใหท้ �ำทาน รกั ษาศีล และเจริญภาวนาตามไปด้วย เมือ่ ใดทีท่ ุกคนในสังคมตง้ั ใจปฏิบัตธิ รรม ทำ�ทาน รกั ษาศีล และ เจรญิ ภาวนา เมอ่ื นน้ั ยอ่ มเปน็ ทห่ี วงั ไดว้ า่ สนั ตสิ ขุ ทแี่ ทจ้ รงิ กจ็ ะบงั เกดิ ขน้ึ อย่างแนน่ อน www.kalyan1166a77mitra.org