Greenline30

2 กันยายน - ธันวาคม 2554 September - December 2011 บรรณาธกิ ารท่ีปรึกษา: พรทิพย์ ป่นั เจรญิ , รัชนี เอมะรจุ ิ ฉบับท่ี 30 กนั ยายน – ธันวาคม 2554 บรรณาธกิ ารอ�ำ นวยการ: สากล ฐินะกุล No. 30 September - December 2011 บรรณาธกิ ารบรหิ าร: สาวติ รี ศรีสขุ ผพู้ มิ พ์ผู้โฆษณา กองบรรณาธิการ: ภาวนิ ี ณ สายบุรี, จงรกั ษ์ ฐนิ ะกลุ , กรมส่งเสรมิ คณุ ภาพสิ่งแวดล้อม จริยา ช่นื ใจชน, นันทวรรณ เหล่าฤทธิ์, กระทรวงทรพั ยากรธรรมชาติและส่ิงแวดล้อม ผกาภรณ์ ยอดปลอบ, 49 พระราม 6 ซอย 30 ถนนพระราม 6 กรงุ เทพฯ 10400 นชุ นารถ ไกรสวุ รรณสาร โทรศพั ท์ 02-298-5628 โทรสาร 02-298-5629 www.deqp.go.th, www.environnet.in.th บรรณาธกิ ารภาษาอังกฤษ: วสนั ต์ เตชะวงศ์ธรรม Publisher ผชู้ ว่ ยบรรณาธกิ าร: แมน้ วาด กุญชร ณ อยธุ ยา Department of Environmental Quality Promotion Ministry of Natural Resources and Environment เลขานกุ ารกองบรรณาธิการ: ศริ ิรตั น์ ศิวิลยั 49 Rama VI Soi 30, Rama VI Rd., Bangkok 10400 Tel. 02-298-5628 Fax. 02-298-5629 ผ้จู ัดท�ำ : หจก.สำ�นักพิมพ์ทางช้างเผอื ก www.deqp.go.th, www.environnet.in.th 63/123 ซอยราษฎร์พฒั นา 5 แขวงสะพานสงู เขตสะพานสูง กทม 10240 โทรศพั ท์ 02-517-2319 โทรสาร 02-517-2319 E-mail: [email protected] Editorial Advisers: Pornthip Puncharoen, Ratchanee Emaruchi Editorial Director: Sakol Thinagul ลขิ สทิ ธ์บิ ทความ สงวนสิทธโ์ิ ดยกรมส่งเสรมิ คณุ ภาพสง่ิ แวดลอ้ ม Executive Editor: Savitree Srisuk กระทรวงทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดล้อม ลขิ สทิ ธ์ภิ าพถ่าย สงวนสทิ ธโิ์ ดยผถู้ า่ ยภาพหรือเจา้ ของภาพ Editorial Staff: Pavinee Na Saiburi, การพมิ พห์ รอื เผยแพร่บทความซ้�ำโดยไม่ใช่เพอ่ื การพาณิชย์ Chongrak Thinagul, สามารถท�ำได้โดยอา้ งองิ ถงึ กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม Jariya Chuenjaichon, การพมิ พเ์ พ่ือเผยแพร่ภาพถา่ ยซ�้ำ ตอ้ งได้รบั อนญุ าตจากเจา้ ของลขิ สิทธ์ิ Nantawan Lourith, กอ่ นเท่าน้นั Pagaporn Yodplob, บทความทีต่ ีพิมพ์ในวารสารนี้ เปน็ ความคดิ เห็นของผเู้ ขยี น เพ่ือเผยแพร่ Nuchanard Kraisuwansan การแลกเปลยี่ นความคดิ เหน็ ทีห่ ลากหลาย English Edition Editor: Wasant Techawongtham Text copyright by the Department of Environmental Quality Promotion, Ministry of Natural Resources and Assistant Editor: Maenwad Kunjara Na Ayuttaya Environment. Editorial Secretary: Sirirat Siwilai Photographs copyright by photographers or right owners. Producer: Milky Way Press Limited Aricles may be reproduced or disseminated for non- commercial purposes with cited credit to the Department Partnership of Environmental Quality Promotion. 63/123 Soi Rat Pattana 5, Saphan Sung, Bangkok 10240 Reproduction of photographs must be by permission of Tel: 02-517-2319 right owners only. Fax: 02-517-2319 e-mail: [email protected] Opinions expressed in the articles in this journal are the authors’ to promote the exchange of diverse points of view.

บทบรรณาธิการ Editorial ทุกครั้งท่ีไฟดับ ก็มักได้ยินเสียงโห่ร้องขึ้น จาก ท่ีว่า แล้วเราจะหาขุมพลังงานที่ไหนมาทดแทนแหล่งพลังงานเดิมท่ี ตัวเราเองและจากคนรอบข้าง เป็นเสียงโห่ร้อง ก�ำลงั จะหมดไปได้? ทบี่ อกถงึ ความประหลาดใจระคนความหวนั่ วติ ก และพอไฟกลับมาดงั เดมิ กม็ เี สยี ง “เฮ” ตอบรับ พลังงานนิวเคลียร์เคยสร้างความหวังให้กับโลกว่าจะผลิตไฟฟ้า ได้อย่างมากมายมหาศาลจากแร่ยูเรเนียมจ�ำนวนน้อยนิด ซึ่งจะขับ นเี่ ปน็ สง่ิ บง่ บอกวา่ ชวี ติ สมยั ใหมผ่ กู ตดิ อยกู่ บั การมไี ฟฟา้ ใชต้ ลอด เคล่ือนเศรษฐกิจโลกให้เติบโตต่อไปเรื่อยๆ อย่างไม่มีท่ีสิ้นสุด แต่ เวลาอยา่ งแยกไมข่ าด การเปดิ สวทิ ช์ แลว้ ไฟไมส่ วา่ ง หรอื เครอ่ื งไฟฟา้ เราก็หนีสัจจธรรมข้อหน่ึงไปไม่ได้ นั่นก็คือ สิ่งใดท่ีมีคุณอนันต์ก็ อะไรกต็ ามไมต่ ดิ นอกจากทำ� ใหเ้ ราตอ้ งผดิ หวงั แลว้ เรายงั แอบวติ กวา่ มักมีโทษมหันต์เสมอ ส�ำหรับโรงไฟฟ้านิวเคลียร์แล้ว โทษท่ีแสน “แล้วไฟจะมาเมือ่ ไหร่ละ่ ?” สาหัสท่ีสุดอย่างหนึ่งก็คือ อุบัติเหตุที่เกิดขึ้นจนไม่สามารถควบคุมได้ ดงั เชน่ ทเี่ กดิ ขน้ึ กบั โรงไฟฟา้ ฟกุ ชุ มิ ะ ไดอจิ ิ ทญ่ี ป่ี นุ่ เมอื่ มนี าคม ปนี ้ี และ และน่ีคือความวิตกของคนทั่วโลก จากความจริงที่ว่าแหล่ง เชอรโ์ นบลิ ทีส่ หภาพโซเวยี ตเดิม เมือ่ หลายปกี ่อน พลังงานที่ใช้ขับเคล่ือนวิถีชีวิตสมัยใหม่และเศรษฐกิจโลก ไม่ว่าจะ เป็นน�้ำมนั หรือกา๊ ซธรรมชาติ จะหมดไปในไม่ชา้ แมก้ ระทั่งถ่านหนิ แต่การใช้พลังงานนิวเคลียร์เป็นภยันตรายร้ายแรงต่อสังคม ที่มีอยู่มากมายก็ไม่สามารถอยู่ยั้งยืนยงได้ จึงเป็นที่มาของค�ำถาม มนุษย์และส่ิงแวดล้อม ดังที่หลายๆ คนเกรงกลัวและกล่าวเตือน จริงหรือ? เส้นทางสีเขียว ฉบับน้ีน�ำเสนอข้อมูลเก่ียวกับเทคโนโลยี นวิ เคลยี ร์และความคิดเห็นท่ีแตกตา่ งต่อขมุ พลังน้ี Whenever electricity goes out, a roar can we find an alternative energy source to replace these often follows, the sound coming from fast-depleting conventional sources? us our self and other people around. It’s a sound of surprise mixed with Nuclear power was once hoped to be the world’s concern. When power eventually savior to produce plentiful power from small quantities returns, a cheer inevitably rises up in response. What this of uranium that would drive the world’s never-ending means is that our modern life is inextricably tied to hav- economic growth. However, a truth cannot be ignored: ing electricity at our command at all times. When we Whatever offers great benefits also comes with grave taps the switch on and the light bulb or whatever electric dangers. For nuclear power plants, one of the most appliance hooked up to the switch fails to turn on, we severe dangers is an uncontrollable accident such as the often feel a pang of disappointment and are secretly wor- one at Japan’s Fukushima Daiichi power plant in March ried when the power would return again. this year and at former Soviet Union’s Chernobyl many years ago. And this is a common concern of people the world over, arising from the fact that energy sources that drive But is nuclear power such a sinister threat to the the modern way of life and economy, be it oil or natural human society and the environment as many have feared gas, will soon run out. Even coal which is plentiful cannot and warned about? This issue of Green Line presents facts last forever. That’s why the inevitable question: Where about the nuclear technology and conflicting opinions about this great energy potential.

สารบัญ4 กนั ยายน - ธันวาคม 2554 September-December2011 CONTENTS ขย้าคุ มเฟฟอื่ ้าง: ฟูนิวเคลียรไ์ ป ...ยุคพลงั งานใหม่มา 66 ACROSS THE SKY: Out with Nuclear Renaissance... In with the Era of New Energy แกลมาอ้ใกนดนเยริวอ้วั เครรลมิมยี นทรีา:์ปงรป: ะัญเทศหตาท้นย่ีคังดิ แกไ้ มต่ ก 18 On AN unbeaten PATH: 10 Nuclear Waste: An Unsolvable 14 Problem Even in Nuclear Power Pioneer Germany • รู้จกั กากกมั มนั ตรงั สี • What is Radioactive Waste? 18วิกฤตพลังงาน: นวิ เคลียรค์ อื ค�ำตอบ? Energy Crisis: Is Nuclear the Solution? 30 • มองมุมตา่ ง • A Different Perspective • • Jคคuือวsาคมt�iำเcเพปe็นรaธยี nรกdรหมาSจแลาuกsะยชtaงั่มุ iยชnนืนability 37 What Communities Ask for • สรรี ะของโรงไฟฟ้านวิ เคลยี ร์ 42 • The Anatomy of a Nuclear Power Plant การพยากรณค์ วามต้องการไฟฟ้า: 45เหมาะสมหรอื เกนิ จรงิ ? 42 Electricity Demand Forecast: On-target or Over-exaggerated

กนั ยายน - ธันวาคม 2554 September - December 2011 5 สัมภาษณ์พิเศษ: 56 56 รศ. โมโตกิ อะกิตสึ 63 นักเขียนรบั เชิญ: บทเรยี นจากฟุกุชิมะ SPECIAL INTERVIEW: Assoc Prof Motoki Akitsu GUEST WRITER: Lessons from Fukushima 51 63 65 มหิงสา: รางวลั แห่งความภาคภมู ิใจ 75 Little Mahingsa...Young Researchers: Award of Pride เสยี งชมุ ชน: นิวเคลยี ร์ vs ชุมชน 65 สองวิถที ไี่ มส่ อดคล้อง VOICES OF COMMUNITY: Nuclear Power vs Community: The Two Irreconcilable Paths สีแ่ ยกไฟเขยี ว: ตน้ ทุนและความเส่ยี ง 69 ทมี่ องไมเ่ หน็ ของพลังงานนวิ เคลียร์ 75 GREEN INTERSECTION: 78 The Invisible Costs and Risks of Nuclear Power กจิ กรรมกรม DEPARTMENT ACTIVITIES ลอ้ มกรอบ: ถ่านไฟเกา่ VIEWFINDERS: Taan Fai Gao

ขา้ มฟ้า across the skyกันยายน - ธนั วาคม 2554 September - December 2011 ย...ุคยเฟุคพอ่ื ลงังฟงนู าวิ นเใคหลมีย่มราไ์ ป วสันต์ เตชะวงศ์ธรรม เมอ่ื เดอื นมนี าคม ค.ศ. 1979 ภาพยนตรจ์ ากฮอลลวี ดู้ เรอื่ ง เกิดการระเบิดที่เครื่องปฏิกรณ์นิวเคลียร์ 4 เครื่อง แท่งเช้ือเพลิง The China Syndrome ไดอ้ อกมาสรา้ งความฮอื ฮาใหก้ บั คน นวิ เคลยี รเ์ กดิ การหลอมละลายและสารกมั มนั ตรงั สรี ว่ั ไหล เปน็ อาการ ดทู ่ัวโลก หนงั เลา่ เร่ืองนักข่าวโทรทัศน์ (เจน ฟอนดา) และ คล้ายดัง China Syndrome ความวาดหวังเก่ียวกับยุคเฟื่องฟูของ ตากล้องคู่ใจ (ไมเคิล ดักลาส) ที่พบเรื่องไม่ชอบมาพากล นิวเคลยี ร์ก็เปน็ อนั ตอ้ งพังทลายลงไป เกยี่ วกบั การรวั่ ไหลของกมั มนั ตรงั สจี ากโรงไฟฟา้ นวิ เคลยี ร์ ทนั ทีหลงั จากนนั้ ประเทศท่ีมโี รงไฟฟา้ นวิ เคลียร์อยู่แลว้ และทม่ี ี ชอื่ ของหนงั เปน็ ศพั ทท์ ถี่ กู บญั ญตั ขิ น้ึ เพอื่ อธบิ ายอาการทเ่ี กดิ จาก แผนจะกอ่ สรา้ งโรงไฟฟา้ นวิ เคลยี รต์ า่ งกเ็ หยยี บเบรกกนั ตวั โกง่ รฐั บาล อบุ ตั เิ หตุในโรงไฟฟา้ นวิ เคลียร์ ทีเ่ มอ่ื ระบบระบายความรอ้ นลม้ เหลว สง่ั ใหม้ กี ารตรวจสอบความปลอดภยั ในโรงไฟฟา้ ทกุ โรงทม่ี หี รอื ทบทวน นำ� ไปสกู่ ารหลอมละลายของเชอ้ื เพลงิ จนตกลงบนพนื้ ของถงั ปฏกิ รณ์ แผนก่อสรา้ งโรงไฟฟ้าในอนาคต ละลายพน้ื ถงั ทะลอุ าคารปฏกิ รณอ์ อกสบู่ รรยากาศ และจนิ ตนาการได้ วา่ สามารถละลายผวิ โลกจนทะลุไปถึงอีกด้านหน่ึงของโลก ทป่ี ระเทศญป่ี นุ่ ซงึ่ ใชไ้ ฟฟา้ 30% จากโรงไฟฟา้ นวิ เคลยี ร์ 54 แหง่ นายกรัฐมนตรีนาโอโตะ คัง กล่าวกับส่ือมวลชนหนึ่งเดือนให้หลังว่า เป็นความบังเอญิ ทว่ี า่ หลงั จากภาพยนตร์เข้าโรงไดเ้ พยี ง 12 วัน นโยบายท่ีจะเพิ่มก�ำลังผลิตจากนวิ เคลยี ร์เป็น 50% ภายในปี 2030 ก็เกิดเหตุการณ์ไม่คาดฝันขึ้นเม่ือเกิดอุบัติเหตุที่โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ นน้ั ควรจะตอ้ งทบทวนใหม่ โดยใหน้ ำ�้ หนกั กบั พลงั งานหมนุ เวยี นแทน ทรไี มลไ์ อสแ์ ลนด์ ในสหรฐั อเมรกิ า แมจ้ ะไมม่ ผี เู้ สยี ชวี ติ จากเหตกุ ารณ์ ครง้ั นน้ั แตก่ ส็ ร้างความตื่นตระหนกให้กับโลกเป็นอยา่ งมาก หลังจากนนั้ อกี 7 ปีกเ็ กดิ เหตุการณส์ ะเทือนโลกอกี คร้ัง เมื่อโรง ไฟฟา้ นวิ เคลยี รเ์ ชอรโ์ นบลิ ระเบดิ อยา่ งรนุ แรง จนสารกมั มนั ตรงั สแี พร่ กระจายครอบคลุมทวีปยุโรปเป็นบริเวณกว้าง คร่าชีวิตผู้คนนับร้อย และทำ� ลายสุขภาพของคนอกี นบั ไม่ถ้วน เหตุการณ์ท้ังสองสร้างความเสียหายให้กับอุตสาหกรรม นิวเคลียร์อย่างมากมาย โครงการก่อสร้างโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ทั่วโลก ต้องหยุดชะงกั ลง แตไ่ มก่ ปี่ หี ลงั จากนน้ั เมอ่ื เมฆหมอกกมั มนั ตรงั สแี ละความทรงจำ� ของผคู้ นเจอื จางลง แวดวงนวิ เคลยี รก์ ส็ รา้ งยทุ ธศาสตรป์ ระชาสมั พนั ธ์ เพ่ือบอกกับผู้คนว่า นิวเคลียร์จะเป็นพลังงานที่ช่วยผลักดันความ เจริญเติบโตของเศรษฐกิจโลก โดยได้สร้างวลีติดปากที่เรียกว่า “ยคุ นวิ เคลยี ร์คนื ส่คู วามเฟ่อื งฟู (Nuclear Renaissance)” ที่แปลกก็คือ การรณรงค์ครั้งนี้ได้แรงหนุนจากความต่ืนตัวของ โลกตอ่ เรอ่ื งโลกรอ้ น โดยวงการนวิ เคลยี รโ์ ฆษณาวา่ โรงไฟฟา้ นวิ เคลยี ร์ เป็นพลังงานสะอาดที่ไม่ปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ซ่ึงเป็นสาร สำ� คัญอนั หนึ่งทก่ี ่อใหเ้ กิดภาวะเรือนกระจกในโลก อยา่ งไรกต็ าม เมอื่ ญป่ี นุ่ ถกู ถลม่ ดว้ ยแผน่ ดนิ ไหวขนาด 9 รกิ เตอร์ ตามด้วยคล่ืนสึนามิที่สร้างความเสียหายอย่างรุนแรงต่อโรงไฟฟ้า ฟุกชุ มิ ะ-ไดอชิ ิ ระบบระบายความร้อนเสียหายใช้การไมไ่ ด้ จนทำ� ให้ หญงิ สาวถอื เทียนและป้ายต่อตา้ นนวิ เคลียร์ในกิจกรรมไว้อาลัยแก่ผปู้ ระสบภยั ฟุกชุ มิ ะ จดั ขนึ้ ที่เมืองบังกาลอร์ ประเทศอินเดียเมื่อวันท่ี 11 เมษายน 2554 – กรีนพีซ A woman holds up a candle and an anti-nuclear sign during a vigil in Bangalore, India, on 11 April 2011 to pay homage to the victims of the earthquake that hit Japan and say no to nuclear energy. – Greenpeace

กนั ยายน - ธนั วาคม 2554 September - December 2011 7 Out with Nuclear Renaissance...In with the Era of New Energy Wasant Techawongtham dred people were said to have died shortly after the acci- โรงไฟฟ้านิวเคลยี ร์ไลเมริค ตงั้ อยูบ่ นแมน่ ำ�้ สคลู คิล ใกลเ้ มอื งไลเมรคิ ทางตะวันตก dent which continued to cause severe health effects to an เฉยี งเหนือของเมืองฟลิ าเดลเฟยี รัฐเพนซิลเวเนยี สหรัฐอเมรกิ า – วิถีพเี ดยี innumerable number of people. Limerick Nuclear Power Plant, on the Schuylkill River near Limerick, The two incidents inflicted serious damage on the northwest of Philadelphia, PA. – Wikipedia nuclear power industry, causing nuclear power plant projects all over the world to screech to a halt. In March 1979 Hollywood released The China Syn- drome, a movie about a television journalist (Jane However, when the proverbial radioactive dust set- Fonda) and a freelance cameraman (Michael tled and people’s memory faded several years later, the Douglas) who happened upon an irregular inci- nuclear industry devised a public relations strategy to dent while filming what was to be a light docu- convince the public that nuclear power was an energy mentary about a nuclear power plant. source that would drive the world’s economy. The indus- The movie title is a term that describes a series of try expected a new era of nuclear power resurgence call- events that could happen when the loss of coolant in a ing it the “Nuclear Renaissance”. nuclear reactor leads to the severe meltdown of the core components of the reactor, which then burn through Interestingly, the industry’s campaign has been the containment vessel and the housing building, then boosted by increased public awareness about global notionally through the crust and body of the Earth until warming, which made it possible for its proponents reaching China. to claim that nuclear power is clean energy because it releases no carbon dioxide, an important greenhouse gas. Only 12 days after the movie opened in theatre, the Three Mile Island power plant in Pennsylvania in the However, when a 9-magnitude earthquake and an US experienced a partial meltdown, instantly turning ensuing tsunami hit Japan, they also knocked out the the movie into a global box office hit. While no casualties cooling system at the Fukushima Daichi power plants resulted from that accident, it had caused serious con- which led to hydrogen explosion that disabled four of its cerns for people all over the world. reactors, causing partial fuel meltdown and massive radi- ation leak – symptoms similar to the China Syndrome. A mere seven years after Three Mile Island, another The dream of a nuclear renaissance virtually evaporated nuclear accident shocked the world when the Chernobyl overnight. nuclear plant suffered a serious meltdown and spread radiation over wide areas of Europe. More than a hun- After that devastating incident, all countries that had nuclear power plants or planned to build one immedi- ately stepped on the brake. They either ordered safety assessment be done on the existing plants or reviews of construction plans. In Japan which got 30% of its power supply from 54 nuclear plants, then prime minister Naoto Kan told the press one month after the disaster that Japan’s nuclear policy, which envisages more than 50% of its total elec- tricity supply coming from nuclear power by 2030, must be reviewed from scratch and that renewable energy would be a key pillar of the country’s energy policy. Thailand’s plan to build five nuclear plants in the next 20 years was put on hold for three years by the govern- ment under the Democrat Party-led coalition at the time. Prime Minister Benjamin Netanyahu of Israel stated that the country was now unlikely to pursue civil nuclear energy. However, Russia, Britain, France and Poland have said they will leave their nuclear energy poli- cies largely unchanged. ขา้ มฟา้ across the sky

8 กนั ยายน - ธันวาคม 2554 September - December 2011 ประธานาธิบดีจมิ ม่ี คาร์เตอร์ เย่ียมพน้ื ทที่ รีไมล์ไอส์แลนด์ เมอื่ วันที่ 1 เมษายน 2522 ภายหลังเกิดอบุ ตั เิ หตุทโี่ รงไฟฟ้านวิ เคลยี ร์เมอื่ วันท่ี 28 มีนาคม – วถิ ีพเี ดยี President Jimmy Carter visits Three Mile Island on April 1, 1979, following the accident on March 28, 1979. – Wikipedia ประเทศไทยเองท่ีก�ำลังเตรียมการท่ีจะสร้างโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ มาโดยตลอดต้ังแตเ่ กดิ เหตุโรงไฟฟ้าเชอรโ์ นบลิ ขน้ึ 5 โรงก็ต้องหยุดชะงัก หลังจากรัฐบาลภายใต้การน�ำของพรรค ค�ำถามท่ีเกิดขึ้นคือ แล้วเยอรมนีจะหาแหล่งพลังงานมาชดเชย ประชาธิปตั ย์สง่ั ชะลอการดำ� เนนิ แผนไป 3 ปี ทีข่ าดหายไปไดอ้ ยา่ งไร บริษัทพลงั งานในเยอรมนีและประเทศอนื่ ๆ ที่อิสราเอล นายกรัฐมนตรีเบนจามิน เนทันยาฮู ตัดสินใจ ต่างออกมาเตือนว่า การยกเลิกนิวเคลียร์อย่างรวดเร็วเช่นนี้จะสร้าง ยกเลิกแผนการก่อสร้างโรงไฟฟ้าใหม่ แต่ฝรั่งเศส โปแลนด์ รัสเซีย หายนะให้แก่เศรษฐกิจของประเทศ น�ำไปสู่การขาดแคลนพลังงาน และอังกฤษ ต่างยืนยันว่าจะไม่มีการเปลี่ยนแปลงนโยบายพลังงาน และท�ำใหเ้ ยอรมนกี ลายเป็นผนู้ �ำเขา้ พลังงานในท่ีสุด นวิ เคลยี ร์ แต่รฐั บาลกแ็ จงวา่ มแี ผนท่จี ะเพิ่มประสทิ ธิภาพการใช้พลงั งาน ในขณะเดียวกัน สมาคมนิวเคลียร์โลก ซ่ึงเป็นองค์กรของ เพื่อประหยัดพลังงานให้ได้ 10% และเพิ่มพลังงานหมุนเวียนซ่ึงมี อุตสาหกรรมนวิ เคลียร์ พยายามปลอบขวญั ชาวโลกโดยช้วี า่ ทั่วโลกมี อยแู่ ล้ว 20% ในปจั จุบันเปน็ 35% ภายในปี 2020 และเปน็ 50% เครอ่ื งปฏกิ รณ์อยู่ 440 เครอ่ื งใน 31 ประเทศ ผลิตไฟฟา้ 15% ของ ภายในปี 2030 โดยมีเป้าหมายที่จะผลิตพลังงานหมุนเวียนให้ได้ถึง ก�ำลังผลิตทั้งโลก และยังมีการก่อสร้างโรงไฟฟ้าอีก 60 โรงใน 15 80% ภายในปี 2050 เลยทีเดียว ประเทศ รวมทั้ง เกาหลใี ต้ จนี และรสั เซีย ก่อนหน้าที่จะมีการประกาศนโยบายปลอดนิวเคลียร์ นายก แต่ที่น่าสนใจและอาจจะกลายเป็นกระแสโลกข้ึนมาคือ การท่ี รัฐมนตรี นางอังเกลา แมร์เคิล ได้แต่งต้ังคณะผู้เชี่ยวชาญเรียกว่า ประชาชนจ�ำนวนมากในเยอรมนี สวิสเซอร์แลนด์ และอิตาลี ออก “คณะกรรมการจริยธรรมว่าด้วยการผลิตพลังงานท่ีปลอดภัย” เพื่อ มาแสดงท่าทีท่ีชัดเจนว่าไม่ต้องการพลังงานจากเชื้อเพลิงประเภทน้ี ศกึ ษาและให้ค�ำแนะนำ� เก่ียวกบั นโยบายพลังงานของประเทศ อกี ตอ่ ไป ในรายงาน 28 หน้าที่ส่งให้นางแมร์เคิล คณะกรรมการกล่าว ทป่ี ระเทศอติ าลี รฐั บาลจดั ใหม้ กี ารลงประชามตเิ กย่ี วกบั นโยบาย ว่า หายนะที่ฟุกุชิมะ “แสดงให้เห็นถึงข้อจ�ำกัดของมาตรการต่างๆ นิวเคลียร์เมื่อเดือนมิถุนายน มีผู้ออกมาใช้สิทธิ 60% ของผู้มีสิทธิ ของมนุษย์ในการรับมือหายนะและเหตุฉุกเฉิน (แม้แต่)ในประเทศท่ี ออกเสียงท้ังหมด ปรากฏว่า 94% แสดงเจตจ�ำนงให้รัฐบาลยกเลิก ก้าวหน้าทางเทคโนโลยีและระเบียบแบบแผนสูงเช่นญ่ีปุ่น” ในขณะ โครงการโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ ซ่ึงโดยกฏหมายอิตาลี นั่นหมายถึงยุค ทน่ี างแมร์เคิล เองไดก้ ล่าวตอ่ ส่ือมวลชนว่า “เหตกุ ารณ์ในญี่ป่นุ แสดง นิวเคลียร์ได้สนิ้ สุดลง ให้เราเห็นว่าแม้แต่สิ่งที่ดูเหมือนว่าจะเป็นไปไม่ได้ทางวิทยาศาสตร์ก็ ยังเกดิ ข้ึนได้” ส่วนท่ีประเทศสวิสเซอร์แลนด์ ซึ่งพึ่งพานิวเคลียร์เพ่ือผลิต ไฟฟ้าถึง 40% ประชาชนกว่า 20,000 คนออกมาเดินขบวนเมื่อ แน่นอนว่า สิ่งที่เยอรมนีตัดสินใจลงไปเป็นความท้าทายและ เดอื นพฤษภาคมตอ่ ต้านพลงั งานนิวเคลยี ร์ ถอื เปน็ การเดนิ ขบวนครั้ง ความเส่ียงอย่างใหญ่หลวง เพราะเป็นสิ่งที่ไม่มีประเทศไหนในโลก ใหญ่ที่สุดครั้งหนึ่งของประเทศ หลังจากน้ันไม่นาน รัฐบาลประกาศ ที่ไม่เพียงไม่กล้าท�ำ แต่แม้จะคิดก็ยังไม่กล้า มันเป็นการเดิมพันท่ี เจตนารมยท์ จี่ ะปดิ โรงไฟฟา้ นวิ เคลยี รท์ ง้ั หมดในประเทศภายใน 23 ปี มีหนา้ ตกั มหาศาล ขา้ งหน้าและจะไม่มีการก่อสร้างใหมอ่ ีก แตค่ ณะกรรมการจริยธรรมฯ ไม่มองว่ามนั เป็นความเสยี่ ง กลบั แตท่ ส่ี รา้ งเสยี งฮอื ฮาไปทว่ั โลกกค็ อื ทปี่ ระเทศเยอรมนี ซงึ่ ไดไ้ ฟฟา้ มองวา่ เปน็ โอกาสของเยอรมนที จี่ ะเปน็ ผนู้ ำ� ของโลกในการกา้ วเขา้ สยู่ คุ ถงึ 22.6% จากนวิ เคลยี ร์ หลงั จากเกดิ เหตฟุ กุ ชุ มิ ะไมน่ าน รฐั บาลกส็ ง่ั พลงั งานใหม่ และในทสี่ ดุ จะไดร้ บั รางวลั ทางเศรษฐกจิ อยา่ งใหญห่ ลวง ปดิ โรงไฟฟา้ นวิ เคลยี รเ์ กา่ 7 โรง เมอื่ รวมกบั อกี หนง่ึ โรงซงึ่ ปดิ เพอื่ บำ� รงุ รักษาอยู่ เทา่ กับมีโรงไฟฟ้า 8 ใน 17 โรงปดิ ไปแลว้ “การถอนตวั จากพลงั งานนวิ เคลยี รจ์ ะกระตนุ้ ความเจรญิ เตบิ โต และสร้างโอกาสมากมายทางเทคนิค เศรษฐกิจและสังคม ซ่ึงจะวาง ตอ่ มาเม่ือปลายเดือนพฤษภาคม รฐั บาลก็ประกาศวา่ เยอรมนี เยอรมนีให้อยู่ในต�ำแหน่งท่ีกลายเป็นผู้ส่งออกผลิตภัณฑ์และบริการ จะเลิกใช้นิวเคลียรภ์ ายในปี ค.ศ. 2022 การประกาศดังกลา่ วส่งแรง ที่ย่ังยืน” รายงานของคณะกรรมการฯ กล่าว “เยอรมนีจะสามารถ สะเทือนที่ช๊อคโลก เพราะเยอรมนีเป็นประเทศอุตสาหกรรมที่ใหญ่ แสดงให้เห็นว่าการถอนตัวจากนิวเคลียร์เป็นโอกาสที่จะสร้างระบบ เป็นลำ� ดับ 4 ของโลก เป็นประเทศต้นๆ ทเี่ ร่ิมใชไ้ ฟฟ้าจากนวิ เคลียร์ เศรษฐกิจพลังสงู ได้” ตัง้ แตป่ ี 1969 และถือเป็นผู้คดิ ค้นพลงั งานนวิ เคลียร์ขึ้นมากอ่ นใคร สง่ิ ทจ่ี ะตามมากค็ อื การตดั สนิ ใจทช่ี ดั เจนเชน่ นจี้ ะทำ� ใหป้ ระเทศ ท้ังหมดนีเ้ กดิ ข้ึนหลังจากชาวเยอรมนกี ว่า 250,000 คนออกมา เยอรมนสี ามารถทมุ่ เทสมาธิ ทรพั ยากรและพลงั งานทง้ั ปวงเพอ่ื สรา้ ง เดนิ ขบวนตอ่ ตา้ นพลงั งานนวิ เคลยี ร์ ซงึ่ เปน็ การยนื ยนั ขอ้ เรยี กรอ้ งทม่ี ี ระบบพลงั งานใหม่ และเมอ่ื รฐั บาลและสงั คมสง่ สญั ญานชดั เจนเชน่ นี้ ทางภาคธรุ กิจเองกเ็ รมิ่ ตอบสนอง โดยเม่อื กลางเดือนกันยายนนเี้ อง บรษิ ัทซีเมนส์ ซึ่งเป็นกลมุ่ ธุรกจิ ยักษใ์ หญข่ องประเทศ ไดป้ ระกาศวา่ บรษิ ทั จะถอนตวั จากอุตสาหกรรมนวิ เคลียร์โดยส้นิ เชิง อกี ไมน่ าน เยอรมนกี จ็ ะแสดงใหเ้ หน็ วา่ จะเปน็ ผนู้ ำ� โลกไปสรู่ ะบบ พลังงานใหม่ได้ส�ำเร็จหรือไม่ ถ้าส�ำเร็จ เยอรมนีก็จะได้รับความนับ หน้าถือตามากยิ่งข้ึนและผลพวงทางเศรษฐกิจท่ีมหาศาลก็จะตามมา อยา่ งไม่ตอ้ งสงสัย n

กกนั นั ยยาายยนน -- ธธนั ันววาาคคมม 22555544 SSeepptteemmbbeerr--DDeecceemmbbeerr22001111 9 โรงไฟฟา้ นิวเคลยี ร์เอนริโค เฟอรม์ ี 2 ใกลเ้ มอื งดีทรอย์ รฐั มิชแิ กน เปิดใชง้ าน 250,000 Germans across the country put on massive เม่ือเดอื นมกราคม 2531 ก่อนหน้านี้ โรงเฟอร์มี 1 เกดิ อุบัติเหตุแท่งเชื้อเพลงิ demonstrations to reiterate their expressed aversion for หลอมละลายจนเกือบสรา้ งหายนะใหร้ ฐั มิชิแกนตอนใต้กับรฐั โอไฮโอตอนเหนอื มี nuclear power since the Chernobyl nuclear disaster. แผนสร้างโรงไฟฟ้าเฟอร์มี 3 ภายใน 5-10 ปขี า้ งหนา้ – วิถีพีเดีย The question that naturally follows is: How does The Enrico Fermi II nuclear plant near Detroit, Michigan, was opened in Germany expect to get new power sources to compen- sate for the loss of nuclear power supply? Energy cor- January 1988. Fermi I melted down back in the 60s, and almost took porations both inside and outside the country were quick to warn that to quit nuclear power in such haste would out southern Michigan and northern Ohio. Fermi III is planned to be bring certain economic disasters to the country, lead to severe power shortages and turn Germany into a net built in about 5-10 years. – Wikipedia power importer. Trying to put on a brave face in light of what hap- In response, the government said it has planned to pened, the World Nuclear Association, an industry boost power efficiency by 10% and increase the share of group, said 440 nuclear reactors operate in 31 countries, renewable energy from 20% at the present to 35% by producing about 15 percent of the world’s electricity and 2020 and to 50% by 2030. Its final goal, it said, was to that more than 60 plants were being built in 15 coun- derive power from renewable sources by 80% by 2050. tries, notably Russia, China and South Korea. Prior to announcing her government’s nuclear-free In the meantime, more fascinating events took policy, Prime Minister Angela Merkel appointed a panel place across Europe that could give any nuclear indus- of energy experts called the Ethics Commission on a try executive a nightmare. Large numbers of citizens in Safe Energy Supply to study the alternatives and advise Germany, Italy and Switzerland made it clear that they the government on the country’s energy policy. did not want nuclear power as part of their future. The development has the potential to become a global trend. In its 28-page draft to Merkel, the commission argues that the Fukushima disaster “demonstrates the In Italy, a referendum was held to allow voters to limitations of human disaster-preparedness and emer- decide whether they wanted the government to pursue gency measures,” even “in a highly organized, high-tech nuclear power. More than 60% of voters turned out at country like Japan”. Merkel later told a Berlin news con- the polls and 94% of them said no, which by law meant ference that: “The events in Japan have shown us that that the nuclear era in Italy has come to an end. even things that seem all but impossible scientifically can in fact happen.” Meanwhile, in Switzerland which has depended on nuclear power for 40% of its electricity supply, more What the Germans have decided obviously poses a than 20,000 people demonstrated in May to oppose tremendous risk and challenge. It is something no coun- nuclear power. It was one of the largest demonstra- try dares to think, let alone make such a firm commit- tions the country has ever seen. Shortly afterward the ment. It is a gamble with a huge stake. Swiss government made a commitment to close down all nuclear power plants within the next 23 years and not to But the ethics commission refuses to see it as a risk build any new one. but rather as an opportunity for Germany to lead the world into a new era of energy development and to reap But what caused a buzz throughout the world hap- great benefits from it. pened in Germany which depends on nuclear for 22.6% of its power supply. Immediately after the Fukushima “A withdrawal from nuclear power will spur growth, disaster, the government ordered seven old reactors to offer enormous technical, economic and social opportu- close. With one other plant which was down for main- nities to position Germany even further as an exporter of tenance and ordered not to start operation again, Ger- sustainable products and services,” said the panel’s report. many effectively closed down eight of its 17 plants. “Germany could show that a withdrawal from nuclear energy is the chance to create a high-powered economy.” Then in May, the German government put a final nail on the coffin for nuclear power in the country when it The result of such a clear and firm commitment is announced that Germany would be nuclear-free by 2022. that Germany would be able to devote full concentration, The announcement sent a shock wave across the globe. resources and energy on building a new energy system. Not only is it the fourth largest industrialized economy, And when the government and society send out such a it was where nuclear power was invented and one of the clear signal, it is almost certain that the business sector earliest countries to use nuclear power since 1969. will soon fall in line. Indeed, this has already happened when, in September, German industrial and engineering This development came right after more than conglomerate Siemens announced it was to withdraw entirely from the nuclear industry. Before long, Germany will show the world whether it could successfully venture into the Era of New Energy. If it succeeds, it will not only earn itself greater global admiration and respect. It will, without doubt, also reap enormous economic benefits. n ขา้ มฟา้ across the sky

ลอดรว้ั ริมทาง on an unbeaten path10 กนั ยายน - ธันวาคม 2554 September-December2011 กากนิวเคลยี ร:์ ปญั หาทีย่ ังแก้ไมต่ ก แม้ในเยอรมนี ประเทศตน้ คดิ วรวรรณ วรรณลักษณ์ แม้ว่าวิกฤตินิวเคลียร์ในประเทศญี่ปุ่นท่ีสร้างความตื่นตระหนกต่อ แต่ปัญหาท่ีจะตามมาแน่นอนเมื่อตัดสินใจสร้างโรงไฟฟ้า คนทวั่ โลก เรอื่ งผลกระทบทที่ ำ� ใหเ้ กดิ การรว่ั ไหลของสารกมั มนั ตรงั สี นิวเคลยี ร์ คือ การก�ำจดั กากนวิ เคลียร์ขน้ั สดุ ท้าย ทจ่ี วบจนวนั นี้ ยัง จะส่งผลให้ประเทศไทยหันมาทบทวนแผนการสร้างโรงไฟฟ้า ไม่มีประเทศใดในโลกท่ีมีการด�ำเนินการจัดเก็บกากของเสียจากแท่ง นวิ เคลยี รแ์ ละ ขยายระยะเวลาการตดั สนิ ใจออกไปอกี 3 ปี แตว่ ัน เชื้อเพลิงนิวเคลียร์ที่ใช้แล้วและกากกัมมันตรังสีอ่ืนๆ ได้อย่างถาวร น้ี ค�ำถามต่อพลังงานไฟฟ้านิวเคลียร์ไม่ได้มีเพียงประเด็นเร่ืองความ หนว่ ยงานทรี่ ับผดิ ชอบของไทยกย็ งั หาค�ำตอบทชี่ ัดเจนไม่ได้ และเกดิ ปลอดภัยเท่าน้ัน ส�ำหรับประเทศไทยเองควรใช้เวลาศึกษาถึงค่าใช้ กระแสการคาดเดาต่างๆ นานาว่า ทางออกหนึ่งท่ีน่าเป็นไปได้คือ จ่ายตน้ ทุนทม่ี ีราคาสูง และความคุ้มคา่ ทางเศรษฐกจิ ซง่ึ การคำ� นวณ การวางแผนใช้เหมืองโปแตชทางแถบภาคตะวันออกเฉียงเหนือของ คา่ ใช้จ่ายต่างๆ เหล่านจ้ี �ำเป็นตอ้ งคำ� นวณคา่ ใชจ้ ่ายตา่ งๆ ทง้ั ระบบ ประเทศส�ำหรบั จัดเกบ็ กากนวิ เคลียรเ์ หล่าน้ี ตลอดระยะเวลากว่า 5 เดือนทผ่ี ่านมา เราอาจยงั หาคำ� ตอบไม่ ได้ชัดเจนนักว่า ค่าเสียหายท่ีเกิดขึ้นจากผลกระทบของการร่ัวไหล ของสารกัมมันตภาพรังสีสู่สภาวะแวดล้อมภายนอกโรงไฟฟ้าฟุกุชิมะ ไดอิจิจะมีมูลค่าความเสียหายมหาศาลเพียงใด เนื่องจากการแก้ไข ปัญหาโดยบริษัทเทปโกและรัฐบาลญี่ปุ่นยังคงไม่ยุติ มูลค่าความเสีย หายต่างๆ จากอุบัติเหตุนิวเคลียร์เหล่าน้ีอาจเป็นเพียงความเป็นไป ไดห้ น่ึงทอ่ี าจเกิดขึ้นกับโรงไฟฟา้ นวิ เคลยี รท์ ่ัวโลก Nuclear Waste: ลกั ษณะโพรงและการทรุดตัวของชั้นเกลอื An Unsolvable Inside the ASSE II salt mine part of which has collapsed. Problem Even in Nuclear Power a consequence of the leakage of radioactive decay from Pioneer Germany the Fukushima Daiichi power plant. This is because both Tokyo Electric Power Company (TEPCO) and the Japa- Vorawan Wannalak nese Government have not yet completed their process of problem solving. The extent of damages from these Even though the nuclear crisis in Japan – which nuclear leakages might be one possibility that might rang alarm bells around the world about the recur at nuclear power plants all over the world. impact of radioactive decay leaking – may have led Thailand to review a plan to build a The problem that will surely follow after any deci- nuclear power plant, and to postpone the decision for sion to build a nuclear power plant is the elimination of another three years, the question of a nuclear power the eventual nuclear waste. To this day, no country in the plant does not stop at only the issue of safety. For Thai- world has been able to eliminate permanently the waste land, the questions to consider are the costs which are from used nuclear rods and other radioactive decay. The high and whether investing in such technology is worth- Thai agencies responsible for this still have yet to find a while, given our economic variables. Moreover, the cal- clear answer, triggering a current of speculation that one culation of the costs and expenses has to embrace the whole system. Over the past few months or so, we have found no clear answer as to the enormity of material damage as

กันยายน - ธนั วาคม 2554 September - December 2011 11 บริเวณด้านหนา้ ของเหมืองเก็บกากนวิ เคลยี ร์ ASSE II เองกย็ งั ไมม่ กี ารศกึ ษาอยา่ งจรงิ จงั ถงึ ความเสยี่ งและอนั ตรายของการ เก็บกากนิวเคลียร์ The building housing the entrance to the ASSE II salt mine. ในปี พ.ศ. 2510 กากนิวเคลียรจ์ ากแหลง่ ต่างๆ ในเยอรมันกเ็ ริม่ แนวทางการแก้ปัญหาเร่ืองกากนิวเคลียร์ของประเทศท่ีมีการ ถกู ขนยา้ ยเขา้ สเู่ หมอื ง ASSE II จนถงึ ปี พ.ศ. 2521 เหมอื งแหง่ นกี้ ก็ ลาย สรา้ งโรงไฟฟา้ นวิ เคลยี รป์ จั จบุ นั สว่ นใหญม่ กั นยิ มใชว้ ธิ กี ารจดั เกบ็ ทาง เป็นท่เี ก็บกากนวิ เคลียร์รังสรี ะดับต่�ำจ�ำนวน 125,000 บาร์เรล และ ธรณวี ิทยา (Geologic Disposal) โดยกากของเสียจะถูกเกบ็ ในโพรง กากนวิ เคลยี ร์รังสีระดับปานกลางจ�ำนวน 1,300 บาร์เรล ใต้ดินลึกหลายร้อยเมตรเพ่ือป้องกันการร่ัวไหลในอนาคต แต่วิธีการ นี้ก็สร้างปัญหาในบางประเทศ อาทิ ประเทศเยอรมนีซ่ึงมีปญั หาจาก 10 ปตี ่อมา ในปี พ.ศ. 2531 ปญั หากเ็ กิดข้ึนเนอื่ งจากน�้ำใต้ดิน การก�ำจดั กากนิวเคลียร์ในเหมืองเกลือ ASSE II และเกิดการร่ัวไหล ท่ีไหลซึมเข้าสู่ภายในเหมือง ซ่ึงช้ันหินเกลือจะประกอบไปด้วยเกลือ ของน้�ำจืดเข้าไปในเหมือง และอาจส่งผลกระทบต่อการร่ัวไหลของ หลายชนิดและบางชนิดเมื่อถูกน�้ำก็เกิดการละลาย ท�ำให้ชั้นหิน สารกัมมนั ตภาพรงั สตี อ่ สภาพแวดล้อมและชมุ ชนที่อาศัยโดยรอบได้ เกลือเกิดรอยแตกและทรุดตัว ถังบรรจุกากนิวเคลียร์ถูกถมทับด้วย เศษเกลือที่พังทลายลงมา รวมทั้งสารละลายเกลือท่ีเกิดจากน�้ำที่ บทความนี้ขอเล่าถึงประสบการณ์ที่ได้รับจากการไปเยี่ยมชม ซึมเข้าไป สิ่งท่ีเกิดข้ึนน้ีถือเป็นเรื่องอันตรายมาก เพราะนานวันเข้า เหมืองเกลือ ASSE II เมอ่ื ปที แ่ี ลว้ ถังบรรจุกากนิวเคลียร์ก็จะผุกร่อนมากขึ้น และสารกัมมันตรังสีก็จะ แพร่ออกมาปนเปื้อนหินเกลือและน้�ำใต้ดิน นอกจากน้ี หากช้ันหิน เหมืองเกลือ ASSE II เป็นเหมืองที่สรา้ งข้ึนในปี พ.ศ. 2449 โดย เกลือยุบตวั ไปเรอ่ื ยๆ เหมอื งแหง่ น้อี าจถลม่ และกา๊ ซ Radon ซ่ึงเปน็ มกี ารขดุ แรเ่ กลอื ทร่ี ะดบั 750 เมตรใตผ้ วิ ดนิ ปจั จบุ นั เปน็ เหมอื งแรร่ า้ ง กา๊ ซกมั มนั ตรงั สกี จ็ ะแพรก่ ระจายสชู่ นั้ บรรยากาศโดยตรงสถาบนั วจิ ยั ที่รัฐบาลเยอรมันเลือกใช้เป็นสถานที่ทดลองเก็บกากนิวเคลียร์ถาวร วทิ ยาศาสตร์ Helmholtz ซง่ึ เปน็ หนว่ ยงานของรฐั ทเี่ ปน็ ผดู้ แู ลสถาน ในปี พ.ศ. 2503 เนอื่ งจากเชื่อกันวา่ เกลือหรอื ดินเหนยี วมีคุณสมบตั ิ ทเี่ กบ็ กากนวิ เคลยี ร์ ASSE II ไมเ่ ปดิ เผยเรอ่ื งนต้ี อ่ ประชาชนจนกระทงั่ ในการป้องกันการแผ่กระจายของรังสีได้ แต่ในช่วงน้ัน คนเยอรมัน ปี พ.ศ.2551 สร้างความไม่พอใจเป็นอย่างมากแก่ชาวบ้านในชุมชน ใกล้เคียงซ่ึงได้เคลื่อนไหวคัดค้านการใช้เหมือง ASSE II เป็นท่ีเก็บ possible option should be the use of a potash mine in the กากนิวเคลียร์มาต้งั แต่ 40 ปกี ่อน รัฐบาลเยอรมันจงึ มีคำ� ส่งั ให้เปลย่ี น Northeast for keeping these nuclear residues. หน่วยงานดแู ลเหมือง ASSE II Current practice among countries with nuclear การแก้ไขปัญหาท่ีเกิดข้ึนน้ีเป็นเร่ืองที่ยุ่งยากมาก สิ่งที่จะต้อง power plants mostly calls for geologic disposal. In other ท�ำก็คือ อนั ดับแรก จะตอ้ งป้องกันไม่ใหอ้ ุโมงคใ์ นเหมอื งถลม่ เพ่ิมขึ้น words, nuclear residues are kept in hollows several hun- ผู้เชี่ยวชาญเยอรมันใช้วิธีฉีดคอนกรีตเข้าไปในช่องว่างรอยแตกของ dred metres under ground to prevent leakage in future. But this method is causing rows in some countries, for the mine chambers. Some layers of salt were eroded, instance in Germany, which is facing a dilemma from causing cracks in the salt rock which partially collapsed. keeping nuclear waste in a salt mine due to the seeping The nuclear waste containers were covered by the crum- of non-saline water into the mine, which may lead to the bled salt rock and saline water. This was considered a leakage of radioactive decay into the surrounding envi- very hazardous situation because the metal barrels would ronment and community. soon be corroded, leading to radioactive material being leaked and contaminating the earth and underground This article recounts the lessons learned from a visit water. Left unattended the mine could collapse and to the salt mine ASSE II last year. release the radioactive radon gas into the atmosphere. This mine, first built in 1906 at 750 meters below The Helmholtz Association, a state-sponsored sci- the earth surface but now abandoned, was chosen by the entific research organization tasked with managing the German Government in 1960 as a permanent storage nuclear waste depository, failed to make the development for nuclear waste. This stemmed from the belief that salt public until 2008. This led to renewed discontent among or glutinous earth possesses properties that can prevent residents in nearby communities who have protested the spread of radioactivity. At that time, Germans had against the depository since it was first proposed. As a not yet seriously studied the risks and dangers of the dis- result, the management of ASSE II was re-assigned to posal of nuclear waste. another state organization. From 1967 to 1978 residues from nuclear facilities Fixing the problem proved to be a headache. The from all over Germany were transported to the ASSE first thing the German experts had to do to prevent the II mine. It now holds 125,000 barrels of low-level and mine from collapsing was to inject concrete into the 1,300 barrels of medium-level nuclear radioactive waste. cracks in the salt rock and pump out the water as well as install a ventilation system to protect operators against Ten years later, water was found to have seeped into exposure to radon. The next step was to remove the bur- ied waste containers, some of which were already dam- aged and leaking radioactive material, and contaminated salt and soil from the mine. The operation was extremely complex having to deal with radioactive material in the ลอดร้ัวรมิ ทางon an unbeaten path

12 กนั ยายน - ธนั วาคม 2554 September - December 2011 หนิ เกลือ และสร้างระบบปม๊ั น้�ำเพ่อื ระบายนำ�้ ท่ีไหลซึมอยตู่ ลอดเวลา อยา่ งปลอดภยั ทสี่ ดุ โดยขนยา้ ยกากนวิ เคลยี รอ์ อกจาก ASSE II ทงั้ หมด ออกจากเหมือง ท้ังยังต้องสร้างระบบระบายอากาศเพ่ือป้องกันเจ้า งบประมาณสำ� หรบั การวจิ ยั , การเตรียมเครื่องมอื อปุ กรณ,์ แรงงาน, หนา้ ทผี่ ปู้ ฏบิ ตั งิ านไมใ่ หไ้ ดร้ บั อนั ตรายจากกา๊ ซ Radon อนั ดบั ตอ่ มาท่ี การขนส่งกากของเสีย, ฯลฯ ซึ่งต้องใช้งบประมาณมหาศาล และ จะตอ้ งดำ� เนนิ การกค็ อื การขนยา้ ยถงั บรรจกุ ากนวิ เคลยี รห์ นง่ึ แสนกวา่ ภาระคา่ ใชจ้ า่ ยทง้ั หมดนจี้ ะตกเปน็ ของรฐั บาลเยอรมนั และประชาชน ถัง ซ่ึงขณะนี้ถูกกลบทับอยู่ใต้กองดินและเกลือภายในอุโมงค์เหมือง เยอรมนั ทุกคน และบางสว่ นช�ำรดุ เสยี หายและมกี มั มันตภาพรังสีรว่ั ไหล รวมทงั้ เศษ ดนิ และหนิ เกลอื ทปี่ นเปอ้ื นกมั มนั ตภาพรงั สอี อกจากเหมอื งแหง่ น้ี การ บทเรยี นสำ� คญั ของการกำ� จดั กากนวิ เคลยี รจ์ ากประเทศเยอรมนั ทำ� งานเหลา่ นเี้ ปน็ เรอื่ งยาก มขี น้ั ตอนมากมายและตอ้ งใชง้ บประมาณ ไม่ได้เป็นปัญหาเชิงเทคนิคเพียงอย่างเดียวว่าท�ำอย่างไรจะสามารถ มหาศาลเพราะเปน็ การทำ� งานกบั สงิ่ ทป่ี นเปอ้ื นกมั มนั ตภาพรงั สี ทง้ั ใน ปอ้ งกนั ไมใ่ หเ้ กดิ การแพรก่ ระจายของกมั มนั ตภาพรงั สี แตเ่ ปน็ ปญั หา รปู ของแขง็ ของเหลว และกา๊ ซ ทรี่ ะดบั ความลกึ จากพน้ื ดนิ 750 เมตร เรอ่ื งการจดั การในองคก์ รหรือหนว่ ยงานทรี่ ับผิดชอบด้วย ไรน์ฮาร์ด เกินต์ (Reinhard Gerndt) แกนน�ำชุมชนกลุ่มผู้ แอนเนตต์ พารล์ ธิ ซ์ อธบิ ายเพม่ิ เตมิ วา่ ปญั หาทงั้ หมดนี้ เกดิ จาก คัดค้านการเก็บกากนิวเคลียร์ ASSE II เล่าว่า ในช่วงต้นหน่วยงาน การขาดความรคู้ วามเขา้ ใจทรี่ อบดา้ นถงึ ความเสยี่ งตา่ งๆ ทอ่ี าจเกดิ ขนึ้ ที่รับผิดชอบด�ำเนินการเรื่องนี้ ได้ออกรายงานทางวิชาการเสนอให้ ในอนาคต เหมอื งแหง่ นเ้ี กบ็ ถงั กากนวิ เคลยี รไ์ วใ้ ตด้ นิ มานานกวา่ 30 ปี ปดิ เหมอื งถาวรและประกาศให้เหมอื ง ASSE II เป็นแหลง่ กักเก็บกาก และเกลือที่ร่วงหล่นลงมาถมทับถังกากนิวเคลียร์ก็เกิดปฏิกิริยาแข็ง นวิ เคลยี รถ์ าวรแหง่ แรก แตป่ ญั หาเรอื่ งนำ้� ซมึ เขา้ ในเหมอื งเปน็ ชใ้ี หเ้ หน็ ตวั มานานแล้ว เม่อื เกลือเหล่านแี้ ข็งตัวมากขน้ึ เร่ือยๆ กจ็ ะท�ำใหก้ าร วา่ ขอ้ มลู ในรายงานฉบบั ดงั กลา่ วไมถ่ กู ตอ้ ง สง่ ผลใหเ้ กดิ กระแสตอ่ ตา้ น เจาะเข้าไปถึงตัวถังท่ีถูกเกลือฝังกลบไว้ท�ำได้ยากยิ่งข้ึน นอกจากนั้น เจ้าหน้าท่ีในตอนน้ันยังขาดความรู้ความเข้าใจที่เพียงพอ จึงท�ำให้ไม่ เร่ืองนี้กลายเป็นข่าวโด่งดังไปจนหลายคนหันมาให้ความสนใจ ไดจ้ ัดเก็บถังบรรจุกากนวิ เคลยี ร์อย่างรอบคอบและระมัดระวัง มีการ กับประเด็นปัญหานี้และเกิดการเคลื่อนไหวกดดันและน�ำมาสู่การ ขบั รถทบั ถงั โยนถงั ใหเ้ รยี งซอ้ นกนั สง่ ผลใหถ้ งั ยบุ และถงั บางสว่ นอาจ แก้ปัญหาโดยรัฐบาลเยอรมัน ซึ่งได้จัดให้หน่วยงานใหม่เข้ามารับ มีการแตกหรอื ร่ัว อกี ท้งั ไมม่ กี ารวางแผนล่วงหนา้ ส�ำหรับการขนย้าย ผิดชอบแทน แต่ว่าชาวบ้านในชุมชนใกล้เคียงต่างได้รับผลกระทบ กากของเสยี เมอื่ ประสบความเสยี่ งในอนาคตทอี่ าจเกดิ ขนึ้ ดงั นน้ั หาก จากราคาที่ดินที่ตกต่�ำลงและความเสี่ยงต่อการปนเปื้อนของสาร จะขนย้ายถังบรรจกุ ากนิวเคลียร์ จะตอ้ งท�ำการขนยา้ ยกากนวิ เคลยี ร์ กัมมันตภาพรังสีสู่แหล่งน�้ำ โดยเฉพาะหากมีการใช้น�้ำละลายเกลือ ทง้ั หมดรวมถงึ เกลือที่ไดร้ บั การปนเปื้อนกัมมนั ตภาพรังสีดว้ ย เพื่อน�ำกากนิวเคลียร์ออกมาจากเหมืองและขนย้ายไปท่ีอ่ืน กรณีที่ เลวร้ายที่สุดอาจเกิดการปนเป้ือนภายใน 2 ปแี ตก่ ารปนเป้ือนจะเกิด ปัจจุบัน ประเทศเยอรมันใช้โรงไฟฟ้านิวเคลียร์มามากกว่า 40 ขึ้นแนน่ อนในอกี 30 ปขี า้ งหนา้ ปีแล้ว แต่เยอรมันก็ยังคงไม่มีค�ำตอบที่ชัดเจนส�ำหรับสถานท่ีกัก เก็บกากนิวเคลียร์ถาวร ปัญหาและภาระมากมายท่ีเกิดขึ้นที่เหมือง ตอนน้ี การจดั การเรอื่ งการดแู ลและแกป้ ญั หาเบอื้ งตน้ ของเหมอื ง ASSE II เปน็ เพียงกากนิวเคลยี รร์ ะดับรงั สปี านกลางและระดับรังสตี �่ำ ASSE II อยู่ในความดูแลรับผิดชอบของหน่วยงานช่ือ Landesamt เท่านั้น ยังไม่ได้รวมถึงแท่งเชื้อเพลิงนิวเคลียร์ใช้แล้วซ่ึงจัดเป็นกาก für Bergbau, Energie und Geologie (LBEG) หรอื State Office นิวเคลียร์ระดับรังสีสูงซ่ึงมีอันตรายและอายุยาวนานกว่านับร้อยเท่า for Mining, Energy and Geology ซงึ่ ได้รบั มอบหมายจากรฐั บาล แมว้ า่ เยอรมนั จะไดต้ ดั สนิ ใจแลว้ ทจี่ ะเลกิ ใชพ้ ลงั งานนวิ เคลยี รใ์ หห้ มด เยอรมันให้เข้ามาด�ำเนินการแก้ไขปัญหาแทนหน่วยงานแรกวิธีการ ภายใน 11 ปีนับจากน้ี (พ.ศ.2565) แต่กากนิวเคลียร์ท่ีเหลือทิ้งไว้ แกไ้ ขปญั หาเฉพาะหนา้ เทา่ ทสี่ ามารถทำ� ไดข้ ณะนคี้ อื การฉดี คอนกรตี กลับยังคงสภาพความอันตรายอยู่ต่อไปด่ังเป็นอมตะ กลุ่ม เข้าไปอุดรอยแยกของหินเกลือ เพ่อื ไม่ใหช้ ัน้ เกลอื ด้านบนเกดิ การยบุ นักเคลื่อนไหวชาวเยอรมันบางกลุ่มเสนอให้กักเก็บกากนิวเคลียร์ไว้ ตัวเพิ่มข้ึน แต่ไม่มีใครแน่ใจว่าทางออกเฉพาะหน้านี้จะสามารถช่วย บนผิวดินเพื่อความโปร่งใสและสามารถตรวจสอบได้ แต่วิธีการน้ีก็ แกไ้ ขปญั หาไดน้ านแคไ่ หน และทางหนว่ ยงานฯ กำ� ลงั ดำ� เนนิ การศกึ ษา ต้ังอยู่บนความเสี่ยงเช่นกัน และดูเหมือนว่าปัญหานี้ยังเป็นโจทย์ให้ ความเป็นไปได้ในการขนย้ายกากนิวเคลียร์ออกจากเหมือง ASSE II ชาวเยอรมันต้องช่วยกันขบคดิ แก้ปญั หารว่ มกนั อกี นาน กอ่ นที่จะเกิดปญั หาเหมอื งเกลือยุบตวั ส�ำหรับประเทศไทย หากจะตัดสินใจสร้างโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ แอนเนตต์ พาร์ลิธซ์ (Annette Parlitz) เจ้าหน้าที่จาก เราคงต้องถามตัวเองว่าเรามีทางออกที่ชัดเจนให้กับเร่ืองการเก็บ กรมป้องกันกัมมันตภาพรังสี (ภายใต้กระทรวงสิ่งแวดล้อม) ซึ่งเริ่ม กากนิวเคลียร์ท่ีรุ่นลูกรุ่นหลานของเราจะต้องรับผิดชอบดูแลแทน ดำ� เนินการท�ำงานแกป้ ญั หาของเหมือง ASSE II ต้งั แต่ปี พ.ศ. 2552 ในอนาคตเป็นเวลาอย่างน้อยหลายร้อยหรือแม้กระทั่งหลายหมื่นปี กลา่ ววา่ แมจ้ ะมมี ตอิ อกมาวา่ จะตอ้ งมกี ารยา้ ยกากนวิ เคลยี รไ์ ปไวท้ อ่ี น่ื หรือยงั ทางหนว่ ยงานตอ้ งเผชญิ กบั ปญั หาใหญว่ า่ จะจดั การกบั กากนวิ เคลยี ร์ ท่มี อี ยูอ่ ย่างปลอดภยั ไดอ้ ยา่ งไร และคนไทยพร้อมหรือยังที่จะแบกรับต้นทุนที่มองไม่เห็นจาก ความเส่ยี งของโรงไฟฟ้านิวเคลยี ร์และการก�ำจดั กากของเสียเหลา่ นี้ โจทย์ท่ีส�ำคัญกว่าน้ันคือ หากย้ายกากนิวเคลียร์จากเหมืองนี้ จะสามารถน�ำไปเก็บไว้ท่ีไหน เพราะตอนน้ีบนโลกเรายังไม่มีแหล่ง หากค�ำตอบยังคงเป็นการโบ้ยให้กับประเทศท่ีค้ายูเรเนียมให้ กักเก็บกากนิวเคลียร์ถาวรได้อย่างปลอดภัยเลยแม้แต่แห่งเดียว ไทย หรอื ยังคงตอบแบบออ้ มๆ แอม้ ๆ การขยายระยะเวลาตดั สินใจ จนถึงตอนน้ี ก็ยังไม่สามารถคาดเดาได้ว่าการแก้ปัญหาการรั่วซึม สรา้ งโรงไฟฟ้านิวเคลียร์เพยี ง 3 ปีอาจไมเ่ พยี งพอกบั อนาคตท่ีคนรนุ่ ของน�้ำเข้าไปในเหมืองและการขนย้ายกากนิวเคลียร์ออกจากเหมือง ถัดไปตอ้ งแบกรับ! n ASSE II จะใชเ้ วลากป่ี ี ติดตามข้อมลู เกีย่ วกบั เหมอื ง ASSE II ไดท้ ี่: www.endlager-asse.de/EN/1_Home/home_node.html ขณะนี้ หน่วยงานฯ มีค่าใชจ้ ่ายส�ำหรบั การด�ำเนินการแก้ปัญหา เวบ็ ไซตก์ ลมุ่ ชาวบา้ นในพน้ื ท่ี ASSE II: www.asse2.de/index.html เฉพาะหนา้ ราว 80 ลา้ นยโู รตอ่ ปี และหากจะตอ้ งแกไ้ ขปญั หาทง้ั ระบบ

กกันันยยาายยนน -- ธธนั นั ววาาคคมม 22555544 SSeepptteemmbbeerr--DDeecceemmbbeerr22001111 13 form of solid, liquid and gas at the depth of 750 m and An important lesson to learn from Germany is not required a huge amount of expense. only a technicalone, that is how to prevent the spread of radiation in nuclear waste disposal but how to deal with Reinhard Gerndt, for 40 years the core leader of organizational problems as well. opponents to the disposal of nuclear waste at ASSE II, recalled that the authorities originally issued a technical Annette Paritz further explained that all these prob- report proposing the closure of the salt mine and turned lems stemmed from a lack of comprehensive knowledge it into a permanent nuclear waste storage. But the dis- and understanding of the risks that might imperil the covery of water seeping into the mine indicated that the country in the future. This mine had kept the nuclear data in the report was inaccurate, sparking currents of waste containers under ground for more than 30 years. opposition among the residents. The crumbled salt covering the barrels had hardened over time, making it hard to get to the barrels. This prob- The protest made the news headlines, drawing the lem was compounded by the lack of knowledge on the attention of the general public to this problem. Pressure part of the responsible authorities at the time resulting in movements grew to such an extent that the German the lack of care in stacking up the barrels so that some government had to assign a new agency to take charge of them were damaged and leaked. In addition, there of the matter to placate the opposition. But villagers in had been no planning for the removal of waste when nearby communities had been affected by the deprecia- problems arose. Therefore to remove the waste, all the tion of their properties and the risk of radioactive decay barrels together with the contaminated salt will have to contaminating water sources, especially if the authori- be removed. ties tried to extract nuclear substances by diluting the salt in the mine with water. In a worst case scenario, there As of now, Germany still has no clear answer on might be contamination within two years. But the resi- the matter of permanent storage for nuclear waste. The dents expect contamination to occur certainly within the complicated problem at the ASSE II mine involves only next 30 years. low- and medium-level radioactive waste. The problem is definitely more complex for the highly radioactive Currently the management and care of the ASSE II spent fuels that it has accumulated generated over four comes under an agency called Landesamt fur Bergbau decades of nuclear plant operation. Although the coun- und Geologie (LBEG) or State Office for Mining, Energy try has decided to abandon nuclear power completely in and Geology, which has been mandated by the German 11 years, the accumulating nuclear waste would remain government to solve the problem of water seeping into hazardous for an indefinite period. the salt mine. Some German activist groups have proposed the The short-term solution to the problem is to pour storing of nuclear waste above ground for the sake of concrete into the cracks in the salt rock in order to stop transparency and to allow monitoring. But this method top layers of salt from sinking further. However, nobody also carries risks and it looks as if the problem will remain knows for how long this short-term solution will be able a problem for the Germans to spend some time yet put- to keep the problem at bay. The agency is studying the ting heads together to solve. possibility of transporting nuclear waste out of ASSE II before they are confronted with the problem of the salt For Thailand, if a decision is made to build nuclear mine sinking. power plants, we may have to ask ourselves whether we already have in hand clear exits on the matter of storing Annette Paritz, an official from the radioactivity pro- nuclear waste which our children and grandchildren will tection department under the Environment Ministry who have to deal with in future for hundreds or even tens of has been working on the problem of ASSE II since 2009, thousands of years. said once the decision is made to move nuclear waste somewhere else, the agency will have to face the big prob- More than that, are Thai people ready to bear the lem of how to manage safely the existing nuclear waste. burden of hidden costs arising from the risks of having nuclear power plants and radioactive wastes that will fol- A more acute question is to where would the waste low? moved because there exists not a single disposal site that can store nuclear waste safely and permanently. Even If the answers to these questions are simply an now, there is no way of speculating for how many years it attempt to pass on the problem to the countries sell- will take to solve the problems of water seeping into the ing uranium to Thailand, or equivocal as usual, then mine, and the removal of nuclear waste from ASSE II. the postponement of a decision on the installation of nuclear power plants for three years may not be enough At present an estimated 80 million euros a year is a time span for the future of the next generations which needed to implement the immediate solution. However, will have to bear the burdens. n to solve the problems in the long term by removing the entire lot of nuclear waste from ASSE II safety would For more information on the ASSE II mine, go to: require a huge budget, in terms of research, equipment, www.endlager-asse.de/EN/1 Home/home node.html or the manpower, and the transportation of waste. The burden website of local residents at www.asse2.de/index.html. of these expenses inevitably lies on the shoulders of the German government and people. ลอดร้ัวริมทางon an unbeaten path

14 กันยายน - ธนั วาคม 2554 September - December 2011 ร้จู กั กากกัมมนั ตรงั สี กากกัมมันตรังสีคือ ของเสียไม่ว่าในรูปของ ของแข็ง ของเหลวหรือก๊าซ ท่ีประกอบหรือ บรรยากาศใตเ้ หมืองท่รี ะดับความลึก 750 เมตร ปนเปื้อนด้วยสารกัมมันตรังสี ในระดับความ แรงรังสีสูงกว่าเกณฑ์ก�ำหนดว่าเป็นอันตราย The salt mine at the depth of 750 meters. และวสั ดนุ น้ั ๆ ไมเ่ ปน็ ประโยชนอ์ กี ตอ่ ไปแลว้ กาก หรือของเสียเหล่านั้นจะต้องได้รับการบ�ำบัด 3. กากกัมมันตรังสีระดับต�่ำ เกิดจากการปฏิบัติงานในโรง และจัดการอย่างมีระบบ และผ่านการตรวจ พยาบาลหรืออุตสาหกรรมท่ีเกี่ยวข้องกับสารกัมมันตรังสี อาทิ สอบอยา่ งเครง่ ครัด เชน่ ถงุ มือ เส้ือผา้ อปุ กรณ์ทท่ี �ำจากกระดาษ ซงึ่ มีการปนเป้ือนสาร กัมมันตรังสีเพียงเล็กนอ้ ย ประเภทของกากกมั มนั ตรงั สี สารกัมมันตรังสีทุกประเภทเป็นสารท่ีมีการสลายตัว โดยมีช่วง 1. กากกัมมันตรังสีระดับสูง ได้แก่ เศษชิ้นส่วนที่เกิดจากการ อายุการสลายตวั แตกตา่ งกัน ตงั้ แตเ่ สย้ี ววนิ าที กระท่ังนับลา้ นปี ท�ำปฏิกิริยาลูกโซ่ในเตาปฏิกรณ์นิวเคลียร์ กากกัมมันตรังสีที่เป็น ของแข็งและของเหลวท่ีได้จากการฟอกกากเช้ือเพลิงนิวเคลียร์ และ Classification of radioactive waste กากกัมมนั ตรังสอี นื่ ๆ ทีม่ ีระดบั รังสีสูงเทยี บเท่า 1. High-level waste includes fission products 2. กากกัมมันตรังสีระดับปานกลาง เกิดจากการปฏิบัติงาน generated in the reactor core, radioactive waste in the ท่ีเก่ียวข้องกับสารกัมมันตรังสีซึ่งบางคร้ังต้องมีการก�ำบังรังสี กาก solid and liquid forms derived from the conditioning จำ� พวกนปี้ ระกอบด้วย อาทิเช่น เศษโลหะจากแทง่ เชื้อเพลงิ ตะกอน of nuclear fuel, and other waste of equally high level ที่ได้จากการบ�ำบัดกากกัมมันตรังสีท่ีเป็นของเหลว สารแลกเปลี่ยน of radioactivity. ไอออน และตน้ กำ� เนดิ รงั สใี ช้แล้ว 2. Intermediate-level waste is generated by What is activities involving radioactive materials which some- Radioactive times require shielding, such as scrap metal and sedi- Waste? ment resulted from treatment of liquid radioactive waste, ion exchangers, and spent radiation sources. Radioactive wastes are wastes in solid, liquid, or gas forms, which contain 3. Low-level waste is generated by activities or are contaminated with radioac- relating to radioactive materials in hospital or industry, tive material at a level considered such as gloves, garments, and equipment made from hazardous, and such materials are paper which are slightly radioactive. no longer useful. The wastes must be treated and managed systematically and strictly All types of radioactive materials have different monitored. half-lives, ranging from a split second to millions of years. Radioactive waste from nuclear reactors A nuclear reactor initiates a sustained nuclear chain reaction. Nuclear reaction, known as fission reac- tion, is caused by neutron striking the nucleus of ura-

กันยายน - ธันวาคม 2554 September - December 2011 15 กากกัมมนั ตรังสจี ากเคร่ืองปฏกิ รณ์นิวเคลียร์ nium-235, which splits and creates heat and expels free neutrons. These neutrons collide with other การเดินเคร่ืองปฏิกรณ์นิวเคลียร์ หมายถึง การท�ำให้เกิด U-235 atoms, causing more fission and maintaining ปฏกิ ริ ยิ านวิ เคลยี รต์ อ่ เนอื่ งตลอดเวลาทำ� งานและควบคมุ ได้ ปฏกิ ริ ยิ า a nuclear chain reaction. Nuclear fuel diminishes as นวิ เคลยี ร์นีเ้ รยี กว่า ปฏกิ รยิ าฟชิ ชนั เกดิ ข้นึ จากการยงิ นวิ ตรอนเข้าไป it releases energy and nuclear particles. ทย่ี เู รเนยี ม-235 ทำ� ใหเ้ กดิ การแตกตวั ของนวิ เคลยี สของยเู รเนยี ม-235 ซึ่งจะปลดปล่อยพลังงานความร้อนและอนุภาคนิวตรอนออกมา Fission reaction emits various particles, par- อนุภาคนิวตรอนท่ีเพิ่มข้ึนนี้จะท�ำให้เกิดการแตกตัวของนิวเคลียสต่อ ticularly neutron as a direct product. Alpha, beta, เนอ่ื งไปอยา่ งทวคี ณู พลงั ความรอ้ นนน้ั เกดิ จากการทม่ี วลสารของเชอื้ and gamma radioactivity in a reactor are emitted เพลิงนิวเคลียร์สลายตัวและปลดปล่อยพลังงานออกมาเป็นพลังงาน from radioisotope (or radioactive isotope) which is และอนภุ าคนวิ เคลียร์ the result of the decaying of U-235. Fission reac- tion is possible only when the fuel has enough con- ส่วนอนุภาคนิวเคลียร์ท่ีเกิดข้ึนมีได้หลายอย่าง ท่ีส�ำคัญคือ centration of fissionable isotope to reach a critical นิวตรอน ซึ่งเกิดจากปฏิกิริยาฟิชชันโดยตรง แต่จะเกิดมีอนุภาค mass. For a nuclear reactor, U-235 must be enriched แอลฟา เบตา้ และแกมมา ซ่ึงเปน็ กัมมนั ตภาพรังสใี นเครือ่ งปฏกิ รณ์ to approximately 3-5%. But for a nuclear bomb, ดว้ ยจากสารไอโซโทปรงั สี (หรอื สารกมั มนั ตรังสี) ทเี่ กดิ จากการสลาย U-235 enriched to 90% is required. To sustain a ตวั ของยเู รเนยี ม-235 ปฏกิ ริ ยิ าฟชิ ชนั จะเกดิ ขนึ้ ไดก้ ต็ อ่ เมอ่ื มเี ชอื้ เพลงิ fission reaction, control rods which are capable of ที่เข้มข้นถึงระดับมวลวิกฤต (Critical Mass) ซึ่งเช้ือเพลิงส�ำหรับ absorbing many neutrons are employed to speed up, slow down or stop a nuclear reaction. ภาพจำ� ลองภายชัน้ เกลือภายในเหมอื ง ชนั้ เกลือในเหมอื งแสดงใหเ้ หน็ ถงึ รอยแยกและการทรุดตัว A graphic poster shows the topography of the mine. Salt deposit showing cracks and subsidence. โรงไฟฟ้านิวเคลียร์จะมีความเข้มข้นของยูเรเนียม-235 ประมาณ There are two types of radio- 3-5% แต่ระเบิดนิวเคลียร์ต้องใช้ยูเรเนียม-235 เข้มข้นถึง 90% active waste from the operation สำ� หรบั โรงไฟฟา้ นวิ เคลยี ร์ จะตอ้ งทำ� การควบคมุ ปฏกิ ริ ยิ าฟชิ ชนั ใหไ้ ด้ of nuclear reactors: ตามต้องการ โดยใชแ้ ท่งควบคมุ (Control Rod) ทีม่ ีคณุ สมบัติในการ ดดู ซบั นวิ ตรอนได้ แทง่ ควบคมุ จะถกู ใชใ้ นการควบคมุ จำ� นวนนวิ ตรอน • The first type is spent fuel. In fission ในการทวีก�ำลัง ลดก�ำลงั หรือหยุดเดินเคร่อื งปฏิกรณน์ ิวเคลียร์ reaction, a large part of U-235 decays and turns into many elements, which are highly radioactive, left in กากกมั มนั ตรงั สที เ่ี กดิ จากการเดนิ เครอ่ื งปฏกิ รณน์ วิ เคลยี ร์ alloy tubes made from “zirconium.” Spent nuclear สามารถแยกได้เปน็ 2 ส่วน fuel still contains irradiated uranium fuel and neu- tron activation products. • ส่วนท่ีหนึ่ง เกิดจากเนื้อเชื้อเพลิงโดยตรง เนื่องจากเม่ือเกิด ปฏิกิริยาฟิชชัน ยูเรเนียม-235 ส่วนใหญ่จะสลายตัวเปลี่ยนเป็นธาตุ One third of nuclear fuel becomes “spent fuel”. ชนิดอืน่ มากมายหลายชนิด ซึ่งล้วนเป็นธาตุกมั มนั ตรงั สี ทง้ั หมดน้จี ะ A 1,000-MW nuclear power plant, for instance, uses 30 tons of fuel and produces about 10 tons of spent nuclear fuel (waste) every year. The spent fuel, regarded as high-level waste, must be stored in a cooling pond for 5-7 years before being tightly sealed in radioactive-protection storage tanks. This is only a temporary storage measure before tanks are buried deep underground in storage tanks. • The second type is intermediate- and low-level waste, such as water heated into steam ลอดรัว้ ริมทางon an unbeaten path

16 กันยายน - ธนั วาคม 2554 September - December 2011 ยังคงอยู่ในแท่งเช้ือเพลิงท่ีมีลักษณะเป็นท่อโลหะที่มีคุณสมบัติพิเศษ that drives turbines to generate electricity. The water สร้างจากวสั ดุท่ีเรียกวา่ “เซอรโ์ คเนียม” แทง่ เชอ้ื เพลงิ น้นั เราเรียกว่า contains contaminants from nuclear reaction and เช้ือเพลิงใช้แล้ว (Spent Fuel) นอกเหนือจากน้ัน ในแท่งเช้ือเพลิง must be treated. ใชแ้ ล้ว ยงั มีเนอ้ื ยูเรเนยี มทใ่ี ช้ไมห่ มดอกี จำ� นวนหน่งึ และมธี าตทุ หี่ นัก กว่ายูเรเนียม ซึ่งเกิดจากปฏิกิริยากระตุ้นด้วยนิวตรอน (Neutron Other types of radioactive waste include defec- Activation) อกี ด้วย tive reactor parts, used resin from water treatment, sediments from boiling and filtering wastes to isolate ในปีหน่ึงๆ แท่งเช้ือเพลิงท่ีใช้ในเตาปฏิกรณ์นิวเคลียร์ประมาณ radioactive wastes, garbage, air filters, and protec- 1 ใน 3 จะกลายเป็น “เช้ือเพลิงใช้แล้ว” เช่น หากเป็นโรงไฟฟ้า tive clothing. These are intermediate- and low-level นวิ เคลยี รข์ นาด 1,000 เมกะวัตต์ จะมีการใช้เช้ือเพลิงประมาณ 30 wastes of which a 1,000-MW,nuclear power plant ตันตอ่ ปี เชอ้ื เพลิงจ�ำนวน 10 ตันจะกลายเป็นกากนิวเคลียรห์ รอื แท่ง produces about 100-600 cubic meters a year. เช้ือเพลงิ ใชแ้ ลว้ แทง่ เชือ้ เพลิงใช้แลว้ จะตอ้ งถูกนำ� ไปเกบ็ ไว้ในสระนำ�้ ที่มีระบบหล่อเย็นอย่างน้อย 5-7 ปี เพ่ือรอให้อุณหภูมิของแท่งเชื้อ In addition, nuclear fuel cycle, including ura- เพลิงใช้แล้วลดลง หลังจากนั้นจึงสามารถน�ำไปจัดเก็บในถังบรรจุท่ี nium mining, uranium ore extraction, and produc- มีเคร่ืองป้องกันรังสีอย่างแน่นหนา ซ่ึงเป็นการจัดเก็บแบบชั่วคราว tion of fuel rods, also produces a small quantity of เพ่ือรอการน�ำไปจัดเก็บในที่เก็บกากนิวเคลียร์ถาวรลึกใต้พื้นดินต่อ radioactive waste. ไป กากกัมมันตรังสีชนิดน้ีเป็นกลุ่มที่เรียกว่ากากกัมมันตรังสีระดับ สงู (High-level Waste) Waste Treatment/Storage Methods There are three schools of thought on nuclear • ส่วนท่ีสอง กากกัมมันตรังสีที่เกิดจากส่วนประกอบในการ เดินเครื่องปฏิกรณ์ เช่น การใช้เครื่องปฏิกรณ์ต้มน้�ำให้ร้อนเป็น waste management: ไอนำ�้ และไอน้ำ� น้ันไปหมนุ ปน่ั เทอรไ์ บน์ผลิตกระแสไฟฟา้ น้�ำที่ใช้นั้น 1. Dilute and Disperse — Waste is diluted to an อาจมีสิ่งเจือปนอยู่บ้าง สิ่งเจือปนในน้�ำท่ีเข้าไปสู่แกนปฏิกรณ์อาจ เกิดปฏิกิริยาจากอนุภาคนิวเคลียร์ท่ีเกิดขึ้น ท�ำให้กลายเป็นสารรังสี acceptable level before being discharged to the envi- ซ่ึงตอ้ งทำ� การบำ� บดั ronment นอกจากน้ันแล้วยังมีกากกัมมันตรังสีอื่นๆ เช่น ชิ้นส่วนเคร่ือง 2. Concentrate and Contain — An example of ปฏิกรณ์ท่ีช�ำรุด เรซินใช้แล้วที่ใช้ในการบ�ำบัดน้�ำมีรังสี ตะกอนจาก this method is to boil or filter contaminated water การต้มระเหยกากของเหลว ขยะต่างๆ รวมท้ังเคร่ืองกรองอากาศ to isolate radioactive waste. The small amount of และเส้ือผ้าของผู้ปฏิบัติงานควบคุมหรือเดินเคร่ืองปฏิกรณ์ เป็นต้น remaining waste will ease storage. ส่ิงเหล่าน้ีเป็นกากกัมมันตรังสีระดับปานกลางและระดับต�่ำ ซึ่งใน โรงไฟฟา้ นวิ เคลยี ร์ขนาด 1,000 เมกะวัตต์ จะมปี ระมาณ 100-600 3. Delay and Decay – This is simply to keep ลกู บาศกเ์ มตรต่อปี waste in storage for a long enough period of time to allow the radioisotope to decay naturally. This is most นอกเหนอื จากสองสว่ นขา้ งตน้ แลว้ ยงั มกี ากกมั มนั ตรงั สจี ากการ common method as there is no technology to totally ทำ� เหมอื งแรย่ ูเรเนยี ม จากการสกดั ธาตุยูเรเนยี มออกจากสินแร่ และ treat or dispose of radioactive waste at present. จากการผลิตแท่งเช้ือเพลิงนิวเคลียร์ รวมกันเรียกว่ากากกัมมันตรังสี จากวฏั จักรเชื้อเพลงิ ซ่งึ มีปรมิ าณไมม่ ากนกั Volume of nuclear Storage Time required waste from a for complete วิธกี ารบำ� บัด/จัดเก็บกากกมั มนั ตรังสี 1,000-MW nuclear radioactivity power plant in one year แนวคดิ ในการจดั การกบั กากกมั มนั ตรงั สี แบง่ เปน็ 3 แนวทางคอื decay 1. การท�ำให้เจอื จาง แลว้ ระบายทิ้ง (Dilute and Disperse) ท้ังนี้ ระดับรังสีที่ระบายท้ิงสู่สิ่งแวดล้อมต้องอยู่ในเกณฑ์ที่ไม่ก่อให้ Volume Radiation เกิดอันตรายตอ่ ส่ิงมีชีวิต 2. การท�ำให้เข้มข้น แล้วเก็บรวบรวม (Concentrate and HLW 10 cubic 95% With shielding >10,000 years Contain) เช่น น�้ำปนเปื้อนรังสี อาจใช้วิธีกรองหรือต้มให้น�้ำระเหย and cooling ออกไป เหลอื ไวแ้ ต่กากกัมมนั ตรังสี ซึ่งจะมปี ริมาตรน้อยลงท�ำให้ง่าย system ต่อการจดั เก็บ 3.การเก็บทอดระยะเวลา และปล่อยให้สารกัมมันตรังสีสลาย ILW 70 cubic 4% With shielding 300 years ตวั ไปเอง (Delay and Decay) กากกัมมันตรงั สเี กอื บทั้งหมดใช้วธิ ี metres การน้ี เน่ืองจากปัจจุบันยังไม่มีเทคโนโลยีใดท่ีจะก�ำจัดหรือท�ำลาย สารกมั มันตรังสไี ด้ ILW 200 cubic 1% With or without 300 years metres shielding Key radioactive materials which are hazardous to human health include: Radioactive Iodine (I) in the form of I-131 with a radioactive half-life of 8 days is often detected in nuclear accidents. The material is similar to com- mon iodine, except that it releases beta and gamma rays which cause genetic mutation and destroy cells. This hazardous radioactive material requires strict preventive measure as it can accumulate in certain parts of the body, particularly in the thy- roid. There, it destroys the thyroid tissue and poses

กนั ยายน - ธนั วาคม 2554 September - December 2011 17 ปรมิ าณกากนวิ เคลียร การจัดเก็บ ระยะเวลาท่ี เชอรโ์ นบลิ เม่ือปี พ.ศ.2529 ซึ่งผา่ นมา 25 ปแี ลว้ แต่สารซเี ซียม-137 จากโรงไฟฟา นิวเคลียร รงั สีสลายตัว ทแ่ี พรก่ ระจายในครงั้ นนั้ ยงั คงปนเปอ้ื นอยใู่ นสงิ่ แวดลอ้ ม ไมเ่ ฉพาะแต่ 1,000 MW ใน 1 ป หมดไป ในบริเวณใกล้เคียงโรงไฟฟ้าเท่านั้น แต่หลายบริเวณในทวีปยุโรปซ่ึง หา่ งออกไปหลายพนั ไมลก์ ย็ งั พบการปนเปอ้ื น เชน่ ทปี่ ระเทศเยอรมนั ปริมาตร ปรมิ าณรังสี ยงั คงมกี ารตรวจพบวา่ หมปู า่ บางสว่ นทชี่ าวบา้ นลา่ มาขายเปน็ อาหาร HLW 10 ลบ.ม. 95% มีวัสดุกำบงั >10,000 ป ยังมีการปนเปื้อนซีเซียม-137 เกินค่าที่กฎหมายก�ำหนดและจะต้อง รังสแี ละระบบ ท�ำลายทงิ้ โดยรฐั บาลต้องจ่ายคา่ ชดเชยใหแ้ ก่ผมู้ อี าชพี ล่าหมปู า่ ดว้ ย หลอ เยน็ หรือที่ประเทศอังกฤษ ฟาร์มเลี้ยงแกะในบางบริเวณยังคงต้องมีการ ตรวจวัดการปนเปื้อนรังสีซีเซียม-137 เพื่อไม่ให้มีแกะปนเปื้อนรังสี ILW 70 ลบ.ม. 4% มีวสั ดุกำบงั 300 ป ถูกขายออกไปสทู่ ้องตลาด รังสี อนั ตรายของสารซเี ซยี ม-137 กค็ อื เมอื่ แพรก่ ระจายสสู่ ง่ิ แวดลอ้ ม LLW 200 ลบ.ม. 1% มหี รือไมม ีวัสดุ 300 ป จะปนเปื้อนห่วงโซ่อาหาร ซีเซยี ม-137 มอี งคป์ ระกอบทางเคมีคล้าย กำบงั รงั สกี ไ็ ด กับโปแตสเซียม เมื่อมนุษย์บริโภคเข้าไป ร่างกายจะเข้าใจว่าเป็น โปแตสเซยี มและดดู ซบั ไปสะสมไว้ โดยเฉพาะทเี่ นอื้ เยอื่ และไขกระดกู สารกมั มันตรงั สีหลักๆ ทเ่ี ปน็ อันตรายต่อมนษุ ย์ คือ ท�ำให้เซลล์ผิดปกติหรือเกิดมะเร็ง หากร่างกายได้รับในปริมาณมาก หรือสะสมไว้เป็นเวลานานก็อาจเกิดความผิดปกติที่ระบบพันธุกรรม ไอโอดีนที่มีสารกัมมันตรังสี (Radioactive Iodine) ในรูป กอ่ ใหเ้ กดิ ความพกิ ลพกิ ารในเด็กเกดิ ใหม่ได้ I-131 สามารถสลายตวั เหลอื ปรมิ าณครงึ่ หนงึ่ ในเวลา 8 วนั หรอื ในทาง วิทยาศาสตรเ์ รียกว่ามีคา่ ครึ่งชวี ิตเท่ากบั 8 วนั น่ันเอง โดยสารชนดิ นี้ โคบอลท์ท่ีมีสารกัมมันตรังสี (Radioactive Cobalt) เป็น สามารถพบไดบ้ อ่ ยครง้ั เม่อื เกดิ อุบัตเิ หตุทางนิวเคลียร์ โดยทั่วไปแล้ว สารกัมมันตรังสีในรูป Co-60 เกิดข้ึนในเตาปฏิกรณ์นิวเคลียร์ แต่มี สารชนิดน้ีมคี ณุ สมบัติเหมอื นสารไอโอดีนปกติแทบทกุ ด้าน เพียงแต่ ปรมิ าณไม่มากนกั มีค่าครง่ึ ชีวติ ประมาณ 5 ปี สามารถแผ่รังสเี บตา้ สารนสี้ ามารถแผร่ งั สเี บตา้ และแกมมา่ ออกมา สง่ ผลใหเ้ กดิ การทำ� ลาย และแกมม่าได้เชน่ เดยี วกับสารกัมมันตรังสีไอโอดนี เซลลแ์ ละกอ่ ให้เกิดการกลายพันธุ์ได้ โคบอลต์-60 เคยเป็นข่าวครึกโครมไปทั่วโลกจากเหตุการณ์รั่ว สารชนดิ นถ้ี อื เปน็ สารกมั มนั ตรงั สที อ่ี นั ตรายมาก และมมี าตรการ ไหลที่ จ.สมุทรปราการ เม่อื ปี พ.ศ. 2543 จากการท่เี ครอ่ื งฉายรงั สี ป้องกันอย่างรัดกุม เน่ืองด้วยสารน้ีสามารถสะสมในอวัยวะบางส่วน ทางการแพทย์ท่ีหมดอายุแล้วเครื่องหน่ึงถูกน�ำไปขายเป็นเศษเหล็ก ของร่างกายได้เปน็ พเิ ศษ คอื ตอ่ มไทรอยด์ ส่งผลให้เกิดการตายของ เมอื่ ร้านรบั ซอื้ ของเกา่ น�ำไปแยกชนิ้ ส่วน สารโคบอลต์-60 ซึ่งเป็นตน้ เซลล์ต่อมไทรอยด์ และอาจกลายเป็นมะเร็งต่อมไทรอยด์ได้อีกด้วย ก�ำเนิดรังสีขนาดเท่าก้อนถ่านไฟฉายได้ตกหล่นอยู่ในร้านรับซื้อของ โดยเฉพาะจะมีอันตรายกับเด็กมาก เนื่องจากเด็กอยู่ในช่วงวัยเจริญ เกา่ และแผร่ งั สอี ยนู่ าน 18 วนั กอ่ นทจ่ี ะถกู เกบ็ กอู้ อกไปโดยสำ� นกั งาน เติบโต และต่อมไทรอยดก์ ำ� ลงั พัฒนาและขยายตัว หากไดร้ บั ในชว่ ง ปรมาณเู พอ่ื สนั ติ เหตกุ ารณค์ รงั้ นน้ั ไมม่ สี ารกมั มนั ตรงั สปี นเปอ้ื นเขา้ สู่ นี้ อาจสง่ ผลต่อการเจรญิ เตบิ โตของรา่ งกายได้ สง่ิ แวดลอ้ ม แตจ่ ากการทโ่ี คบอลต-์ 60 แผร่ งั สอี ยใู่ นรา้ นรบั ซอ้ื ของเกา่ 18 วัน ก็ท�ำให้มีผู้เสียชีวิต 3 ราย หญิงต้ังครรภ์ต้องท�ำแท้งตามค�ำ ซเี ซยี มทมี่ สี ารกมั มนั ตรงั สี (Radioactive Caesium: Cs) เปน็ แนะนำ� แพทย์ 1 ราย ผพู้ กิ าร 2 ราย และเจบ็ ปว่ ยทางรงั สอี กี 5 ราย n สารในรปู Cs-137 ที่ก�ำลงั สรา้ งปญั หาท่ีญป่ี ุ่นในขณะนี้ มีค่าคร่งึ ชวี ติ 30 ปี เป็นสารที่อันตรายมากเนี่องจากมีค่าครึ่งชีวิตท่ียาวนาน ต้อง once consumed, the human body would mistake it as ใชเ้ วลา 200 ปีจึงจะสลายตวั เหลอื 1% ของปรมิ าณต้ังตน้ อุบตั ิเหตุ potassium and absorb and store it in bodily tissues and bone marrow, causing cell abnormality or cancer. A a risk of mutation into thyroid cancer. Children are at high dose or long exposure could cause genetic muta- greater risk because they are in a developmental stage tion and lead to deformities in newborns. and any harm to their thyroid affects their growth. Radioactive Cobalt (Co) is another by-product Radioactive Caesium (Cs) in the form of of nuclear reaction. Taking the form of Co-60 it has Cs-137 has proved to be a headache for Japan at the a half-life of 5 years and can release beta and gamma moment. Given its long half-life of 30 years, Cs-137 rays, similar to radioactive iodine. needs 200 years to diminish to 1% of the original vol- ume. Twenty-five years after the Chernobyl nuclear Co-60 made headlines worldwide in 2000 when accident in 1986, Cs-137 contamination is still evident a radiation leak was reported in Samut Prakan prov- in the environment not just in the surrounding areas ince. A decommissioned medical radiotherapy source but also in many parts of Europe thousands of miles was sold to a junkyard and dismantled for scrap metal. away. In Germany, for example, hunted wild boars A Co-60 source of the size of a flashlight battery was were found with higher than legally acceptable level of inadvertently left in the junkyard for 18 days before Cs-137 contamination and must be disposed of, and being retrieved by the Office of Atoms for Peace. No the German government was forced to compensate the radiation contamination was detected in the environ- hunters. In England, some sheep farms still have to be ment, but the incident led to three deaths, one abortion inspected for Cs-137 to prevent contaminated meat as advised by doctor, two disabilities and five radiation- from being sold. exposed patients. n Cs-137 is a threat to the food chain. Because it pos- sesses similar chemical property as common potassium, ลอดรัว้ รมิ ทางon an unbeaten path

กันยายน - ธันวาคม 2554 September - December 2011 วกิ ฤตพลังงาน: นวิ เคลยี รค์ อื คำ� ตอบ? จากเชอร์โนบิล ถึงฟุกชุ ิมะ แมน้ วาด กญุ ชร ณ อยุธยา ารระเบดิ ของโรงไฟฟา้ นวิ เคลยี รฟ์ กุ ชุ มิ ะ ไดอจิ ิ จาก เชอร์โนบิลระเบิดแต่ไม่เป็นท่ีรับรู้ของสังคมไทยมากนัก หลังจากนั้น เหตุการณ์แผน่ ดนิ ไหวขนาด 9.0 ริกเตอร์ ตามมา ประวตั ศิ าสตรข์ องอบุ ตั เิ หตจุ ากโรงไฟฟา้ นวิ เคลยี รท์ ผ่ี า่ นมากไ็ ดก้ ลาย ด้วยคล่ืนสึมามิพัดถล่มบริเวณชายฝั่งตะวันออก เป็นบทเรียนบทใหม่ท่ถี กู กลา่ วถึงด้วยความวติ กกงั วลในวงกวา้ ง โดย ของประเทศญ่ีปุ่น ได้ก่อให้เกิดความต่ืนตระหนก เฉพาะในพ้ืนท่ีเป้าหมายที่มีการศึกษาความเหมาะสมในการสร้าง ไปทว่ั โลก ท�ำให้ประเทศตา่ งๆ ทวั่ โลกต้องทบทวน โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ 17 แห่งท่ัวประเทศ จากแผนการก่อสร้างโรง นโยบายเกี่ยวกับโครงการโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ และประชาชนใน ไฟฟ้านวิ เคลียร์จ�ำนวน 5 โรง ท่กี ารไฟฟ้าฝา่ ยผลติ แห่งประเทศไทย หลายประเทศในแถบยุโรปแสดงท่าทีท่ีชัดเจนว่าไม่ต้องการพลังงาน (กฟผ.) มีโครงการท่ีจะก่อสร้างบนพื้นท่ีเหมาะสมท่ีถูกเลือก 5 แห่ง นิวเคลยี ร์ ในอีก 10 ปขี า้ งหน้า เหตุการณ์อุบัติภัยฟุกุชิมะได้ส่งสัญญาณเตือนท่ีชัดเจนให้แก่ ประชาคมโลกว่า พลังงานนิวเคลียร์ไม่ได้ปลอดภัยหรือแม้แต่สร้าง ขณะท่ีช่วงเวลาใกล้เคียงกันน้ัน ทบวงการพลังงานปรมาณู ความมน่ั คงทางพลงั งาน ซำ�้ ยงั สรา้ งความเสยี่ งทอี่ นั ตรายตอ่ เศรษฐกจิ ระหว่างประเทศ (IAEA) ได้ประเมินโครงการก่อสร้างโรงไฟฟ้า และชวี ติ ของผคู้ น ผลสะเทอื นนนั้ ทำ� ใหป้ ระเทศทพ่ี ฒั นาแลว้ ทง้ั หลาย นิวเคลียร์ของประเทศไทยในช่วงของการศึกษา 3 ปีแรก โดยให้ค�ำ ต่างต่ืนตัวกับอันตรายจากพลังงานนิวเคลียร์ เพราะมีประสบการณ์ แนะน�ำรวม 8 ข้อด้วยกัน (ดูล้อมกรอบ “ข้อสังเกตและข้อแนะน�ำ แล้วว่าการผูกติดพลังงานไว้กับเชื้อเพลิงฟอสซิลและนิวเคลียร์นั้นถือ ของ IAEA ตอ่ โครงการกอ่ สรา้ งโรงไฟฟา้ นวิ เคลยี รใ์ นประเทศไทย”) ซง่ึ เป็นการเดมิ พนั อนาคตของโลก เก่ียวกับเรื่องของกฏหมายและกฏระเบียบเพื่อก�ำกับดูแลการบริหาร ส�ำหรับประเทศไทย พิบัติภัยที่ญ่ีปุ่นคร้ังนี้ยังสะท้อนไป จัดการโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ โดยเน้นเร่ืองความปลอดภัยและบุคลากร ถึงภาพของความเสียหายอย่างรุนแรงในอดีตเม่ือครั้งโรงไฟฟ้า ต่างๆ ของโครงการ เพ่ือให้สอดคล้องกับมาตรฐานของ IAEA และ สนธสิ ญั ญาระหวา่ งประเทศ กรุงเทพมหานคร “เมอื งที่ไม่เคยหลับ” ไมเ่ พยี งแต่ใช้ไฟฟา้ มากกว่าจงั หวัดใดในประเทศไทย แต่มากกวา่ ภาคเหนอื อสี านและใต้รวมกนั ท้ังหมด โดยสถิตปิ ี 2551 แสดงวา่ ไฟฟา้ ท่ผี ลติ ไดท้ ้งั หมดถกู ใช้ท่ีกรงุ เทพ 39% ขณะทภี่ าคเหนือใช้เพยี ง 10% ภาคอีสาน 11% และภาคใต้ 8% สว่ นภาคกลาง (ไม่รวมกรงุ เทพ) ใช้ 35% – ภาพจากวถิ พี ีเดยี

Energy Crisis: Is Nuclear the Solution? From Chernobyl to Fukushima TMaenwad Kunjara Na Ayuttaya concern and discussion, particularly in 17 targeted areas he explosions at the Fukushima Daiichi across the country under study for the feasibility of build- nuclear power plant in Japan, aftermath ing nuclear power plants. Among these areas, the Elec- of an earthquake measuring 9.0 on the tricity Generating Authority of Thailand (EGAT) plans Richter scale and ensuing tsunamis that to build five nuclear plants in the next decade. struck the country’s east coast, forced countries world-wide to rethink the future At about the same time, the International Atomic of nuclear energy, with many Europeans making clear Energy Agency (IAEA) assessed Thailand’s first three- their opposition to this option. year study of the project to build nuclear power plants, and put forward eight suggestions (see box on “IAEA’s The Fukushima nuclear disaster sent a clear warn- observations and suggestions on the nuclear power plant ing to the global community that nuclear power is nei- construction project in Thailand”) concerning laws and ther safe nor contributes to energy security. Rather, it regulations for regulating and managing nuclear plants. poses risks to economies and lives. Hence, developed The IAEA has emphasized the importance of safety countries have sharpened their awareness of nuclear measures and personnel to be in compliance with IAEA dangers, experience having shown them that reliance on standards and relevant international conventions. fossil fuels and nuclear energy is tantamount to putting the world’s future at stake. After the terrible accident at the nuclear power plant in Japan, the Ministry of Energy confirmed there would In Thailand, Japan’s crisis recalled the severe dam- be no change in its policy to build nuclear power plants ages from the Chernobyl nuclear disaster in Ukraine as stated in the 2010-2030 Power Development Plan of which at the time drew little attention from the Thai Thailand (PDP 2010). public. The more recent crisis has sparked widespread The Thai capital Bangkok, “a city that never sleeps”, not only consumes more electricity than any other province in the country but more than that consumed by the north, northeastern and southern regions combined. The 2008 statistics show that 39% of the total power supply goes to Bangkok while 10% to the North, 11% to the Northeast and 8% to the South. The Central Plains (not including Bangkok), meanwhile, consumes 35%. – Picture from Wikipedia

20 กันยายน - ธนั วาคม 2554 September - December 2011 หลงั เกดิ อบุ ตั เิ หตรุ า้ ยแรงทโี่ รงไฟฟา้ นวิ เคลยี รใ์ นญป่ี นุ่ กระทรวง 72.45 แต่การเลือกใช้แหล่งท่ีมาของพลังงานแต่ละประเภทมีต้นทุน พลังงานได้ออกมายืนยันว่า เหตุการณ์ครั้งนี้จะไม่ส่งผลให้มีการ การผลติ ประสิทธิภาพของพลงั งานไฟฟ้า และขอ้ จ�ำกัดทแี่ ตกตา่ งกนั เปล่ียนแปลงนโยบายเร่ืองการสร้างโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ท่ีได้บรรจุไว้ ในแผนพัฒนาก�ำลังผลิตไฟฟ้าของประเทศไทย พ.ศ 2553-2573 จากการประมาณการของ กฟผ. ปี 2554 พบว่า ต้นทุนค่า (PDP 2010) ก่อสร้าง และการผลิตไฟฟ้า โดยแบ่งเป็นประเภทเชื้อเพลิงของ โรงไฟฟา้ ไดแ้ ก่ แผนดงั กลา่ วกำ� หนดไวว้ า่ ภายในปี 2573 ปรมิ าณการผลติ ไฟฟา้ จากพลงั งานนวิ เคลยี รจ์ ะคดิ เปน็ รอ้ ยละ 11 ของปรมิ าณการผลติ ไฟฟา้ ชนดิ เช้อื เพลงิ คา กอสรา ง ตนทนุ การผลิตไฟฟา ท้ังหมดของประเทศ พลังงานไฟฟ้าจากถ่านหินลิกไนต์และถ่านหิน (ลา นบาท/เมกกะวัตต) (บาทตอ หนวย) คิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 24 พลังงานไฟฟ้าจากก๊าซธรรมชาติร้อยละ • นวิ เคลียร 117.4 2.46 39 พลังงานไฟฟ้าท่ีน�ำเข้าจากประเทศเพื่อนบ้านคิดเป็นร้อยละ 20 และพลังงานไฟฟ้าจากพลงั งานทดแทนร้อยละ 6 โดยกำ� หนดจะผลติ • กา ซธรรมชาติ 26.9 2.88 กระแสไฟฟา้ จำ� นวน 1,000 เมกะวัตต์ (MW) จากโรงไฟฟ้านวิ เคลยี ร์ เครือ่ งที่ 1 ในเดอื นมกราคม พ.ศ. 2563 และ เครือ่ งที่ 2 ในเดอื น • ถานหินนำเขา 55.2 2.56 มกราคม พ.ศ. 2564 • พลังนำ้ ขนาดใหญ 122.5 0.67 อย่างไรก็ตาม รัฐบาลประกาศให้ชะลอการก่อสร้างโรงไฟฟ้า นิวเคลียร์ในประเทศออกไปอีก 3 ปี จากก�ำหนดการเดิมในปี พ.ศ. • น้ำมนั เตา 50.5 6.16 2563 เปน็ ปี พ.ศ. 2566 เพอื่ ทบทวนแผนการสร้างใหม่อกี ครั้งโดยจะ นำ� เหตุภยั พบิ ตั ใิ นประเทศญ่ปี ุน่ มาเป็นกรณศี ึกษาเพิ่มเติม • นำ้ มนั ดเีซล 15.5 11.62 ค�ำยืนยันยังคงท�ำให้สังคมไทยเชื่อว่า ประเทศไทยจะมีความ • พลงั น้ำขนาดเลก็ 70 2-10 พร้อมทุกด้านส�ำหรับการก่อสร้างโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ได้ภายในระยะ เวลาทก่ี �ำหนดไวต้ ามแผนฯ • พลงั ลม 60-85 5-6 อีก 20 ปี วิกฤตพลังงาน • พลงั แสงอาทิตย 80-125 10-13 ก๊าซหมด นิวเคลียร์คอื ค�ำตอบ? • พลงั ชีวมวล 40-70 3-3.5 หลายปีท่ีผ่านมากับเสียงเตือนที่ดังขึ้นเร่ือยๆ จากกระทรวง พลงั งาน และ การไฟฟา้ ฝา่ ยผลติ แหง่ ประเทศไทย (กฟผ.) ทอี่ อกมา ประเด็นส�ำคัญที่มีการกล่าวอ้าง คือ พลังงานหมุนเวียนมีข้อ ระบุว่า ประเทศไทยมีก๊าซธรรมชาติในอ่าวไทยเหลือไว้ใช้อีก 15-20 จ�ำกัด เชน่ แสงแดดไมไ่ ดม้ ีตลอดวัน ลมไม่ไดม้ ีตลอดปี ส่วนราคาของ ปีขา้ งหน้าเทา่ น้ัน และก๊าซธรรมชาติถกู นำ� มาใช้ผลติ ไฟฟ้าในสัดส่วน เทคโนโลยีในการผลิตโรงไฟฟ้าพลังงานทดแทนเชื้อเพลิงชนิดอ่ืนน้ัน มากท่สี ดุ ถึง 70% สูงมาก เนอ่ื งจากไทยไมใ่ ช่ประเทศทผี่ ลติ เทคโนโลยี อาจสง่ ผลใหค้ ่า ไฟฟา้ สงู ขน้ึ อกี สองเทา่ หรอื ถา้ จะใชถ้ า่ นหนิ หรอื กา๊ ซธรรมชาตใิ นการ คำ� ถามคอื ในอนาคตหากกา๊ ซธรรมชาตหิ มดลงแลว้ ประเทศไทย ผลติ ไฟฟา้ กย็ งั คงตอ้ งพบกบั ปญั หาตน้ ทนุ สงู ขน้ึ เหมอื นกนั เพราะตอ้ ง จะพึ่งพาพลังงานชนิดใดมาผลิตไฟฟ้าเพ่ือไม่ให้เกิดวิกฤติพลังงาน น�ำเข้าเทคโนโลยีจากต่างประเทศ แต่น่ันก็ยังไม่ส่งผลกระทบเท่ากับ ขาดแคลน และคนไทยยังมีไฟฟา้ ใชไ้ ดต้ ่อไปในราคาทเี่ หมาะสม มลพษิ จากการเผาไหมถ้ า่ นหนิ รวมทงั้ กา๊ ซเรอื นกระจกทจี่ ะปลอ่ ยออก มาจากกระบวนการผลติ ซึ่งกอ่ ให้เกิดปญั หาด้านส่ิงแวดลอ้ มตามมา  กฟผ. กลา่ ววา่ หากไมม่ โี รงไฟฟา้ นวิ เคลยี รเ์ ขา้ สรู่ ะบบในระหวา่ ง ปี 2563-2564 จะส่งผลใหก้ �ำลงั การผลิตไฟฟา้ ในระบบของประเทศ แต่พลังงานนิวเคลียร์นั้น แม้จะมีค่าใช้จ่ายในการก่อสร้าง หายไป 2,000 MW โดยในปี 2563 จะมกี ารปลดโรงไฟฟ้าพระนคร มหาศาล แตผ่ ลทไี่ ดน้ น้ั สมำ�่ เสมอและมน่ั คง เพราะสามารถเดนิ เครอื่ ง ใต้ชุดท่ี 1 ขนาดก�ำลังผลติ 316 MW, โรงไฟฟ้าน้�ำพอง 325 MW, ผลติ ไฟฟา้ ไดต้ ลอดเวลา เปน็ พลงั งานสะอาด ไมม่ พี ลงั งานทดแทนชนดิ โรงไฟฟา้ ไตร เอนเนอจี้ 730 MW, โรงไฟฟา้ ขนาดเลก็ (Small Power ใดท่ีจะมาทดแทนการผลิตไฟฟ้าจากเช้ือเพลิงหรือพลังงานนิวเคลียร์ Producer: SPP) 168 MW สว่ นปี 2564 จะมกี ารปลดโรงไฟฟา้ ขนาด ได้ 100 เปอร์เซ็นต์ แม้ว่าจะเพ่ิมก�ำลังการผลิตเท่าใดก็ตาม เพราะ เลก็ เพมิ่ เตมิ อกี เนอ่ื งจากโรงไฟฟา้ เหลา่ นคี้ รบอายกุ ารใชง้ านแลว้ การ พลงั งานทดแทนไมม่ คี วามมน่ั คงหรอื ความตอ่ เนอ่ื งของการผลติ ไฟฟา้ ปรบั ปรงุ เพอื่ นำ� กลบั มาใชใ้ หมจ่ ะทำ� ใหต้ น้ ทนุ ผลติ ไฟฟา้ สงู ขนึ้ จนไมค่ มุ้ ไดเ้ ทา่ กับนำ้� มันและนิวเคลยี ร์ ซ่งึ เปน็ พลังงานฐาน ปัญหาท่ีจะเกิดข้ึนคือ หากไม่มีโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ จะหาก�ำลัง ขอ้ มลู เหลา่ นคี้ อื องคป์ ระกอบทท่ี ำ� ใหเ้ ชอื่ ไดว้ า่ หากไมใ่ ชโ่ รงไฟฟา้ ผลิตไฟฟ้าใหม่เข้ามาทดแทนถึง 2,000 MW ได้จากท่ีไหน เพราะ นวิ เคลยี รซ์ งึ่ จะสรา้ งความมนั่ คงดา้ นพลงั งาน สามารถเดนิ เครอ่ื งตลอด การซอื้ ไฟฟา้ จากประเทศเพอื่ นบา้ นไดถ้ กู กำ� หนดไวแ้ ลว้ วา่ ตอ้ งไมเ่ กนิ เวลา เพื่อตอบสนองความต้องการไฟฟ้าพื้นฐานที่มีต้นทุนการผลิต 25% ของก�ำลังผลิตไฟฟ้าท้ังประเทศ ในขณะที่ต้นทุนต่อหน่วยใน ไฟฟา้ ในราคาถกู ทส่ี ดุ กเ็ ชอื่ ไดว้ า่ วกิ ฤตพลงั งานจะเกดิ ขนึ้ ได้ และแนว การผลิตกระแสไฟฟ้าจากพลังงานทดแทนในปัจจุบันยังสูงมาก เมื่อ โน้มราคาค่าไฟฟา้ ในอนาคตจะตอ้ งแพงขน้ึ อย่างมาก เปรียบเทียบกับเช้ือเพลิงประเภทอื่น โดยแหล่งเชื้อเพลิงหลักในการ ผลติ ไฟฟา้ ของประเทศไทยในปี 2553 ไดแ้ ก่ พลงั นำ�้ ขนาดใหญ่ รอ้ ยละ ดร.ชนาธิป ทิพยกุล วิศวกรนิวเคลียร์ สถาบันเทคโนโลยี 3.34 พลงั งานจากถา่ นหนิ รอ้ ยละ 7.67 และกา๊ ซธรรมชาติ ร้อยละ นวิ เคลยี รแ์ หง่ ชาติ (สทน.) เปดิ เผยวา่ ขณะนป้ี ระเทศไทยอยรู่ ะหวา่ ง การศึกษาความเหมาะสมโรงไฟฟ้าพลังงานนิวเคลียร์ ซึ่งรวมถึงการ ศกึ ษาดา้ นเทคนคิ และความปลอดภยั ของโรงไฟฟา้ และการพจิ ารณา คดั เลอื กเทคโนโลยแี ละผผู้ ลติ โรงไฟฟา้ ทเี่ หมาะสม สว่ นการเลอื กประเภทเตาปฏกิ รณข์ องโรงไฟฟา้ ใหมจ่ ะพจิ ารณา ข้อจำ� กัดด้านเทคนคิ กอ่ น เช่น ขนาด ก�ำลงั การผลิต ความสามารถใน การเดินเครือ่ ง จากนั้นจะพจิ ารณาตน้ ทุนการผลติ ซง่ึ ทัง้ หมดจะตอ้ ง อยู่บนการยอมรับของประชาชนและสอดคล้องกับนโยบายพลังงาน ของประเทศ

กนั ยายน - ธันวาคม 2554 September - December 2011 21 พ้ืนทร่ี อบๆ โรงไฟฟ้านิวเคลียร์เชอรโ์ นบิล (ท่ตี ้ังอยูข่ า้ งหลงั ) ยงั คงรกรา้ งไรส้ ิง่ มชี ีวิต 25 ปีหลังจากอบุ ตั ิเหตุนวิ เคลยี ร์ที่รนุ แรงท่ีสุดในโลก The area around the Chernobyl nuclear power plant (in the background) in Ukraine remains deserted, 25 years after the world’s worst nuclear accident. Under the PDP 2010, nuclear power will account power plant, 325-MW Nam Phong plant, 730-MW Tri for 11% of the country’s electricity generation capac- Energy plant, and 168-MW Small Power Producer (SPP) ity, lignite and other coal-based electricity 24%, natural plants. In 2021, more SPP facilities will be shut down as gas 39%, electricity purchased from neighboring coun- they reach their lifespan. Upgrading ageing facilities for tries 20%, and alternative energy 6%. The first nuclear re-commissioning will raise the cost of power production power plant will generate 1,000 MW of electricity in to a level that will make it not worthwhile. 2020 and the second in January 2021. Without nuclear power plants, from where can Thai- However, citing the Japanese disaster as cause for land bring the missing 2,000-MW capacity? The pur- additional study, the government decided to postpone chase of electricity from neighboring countries is fixed the plan for three years from 2020 to 2023 in order to at no more than 25% of the country’s overall capacity, conduct a review. while the cost per unit of power generated from alter- native energy remains high compared to other sources. The Thai society has been made to believe that As of 2010, the main sources of power generation of Thailand is ready in all respects to build nuclear plants Thailand are large-scale hydropower 3.34%, coal power according to the PDP. 7.67%, and natural gas 72.45%. Each energy choice dif- fers in production cost, power efficiency and limitations. With Natural Gas Depleting and Energy Crisis Looming in Two EGAT estimated in 2011 the capital costs of build- Decades, Is Nuclear the Solution? ing power plants and producing electricity classified by energy sources as follows: In the past several years, the Ministry of Energy and EGAT have stepped up warnings that natural gas Energy Source Construction Electricity fields in the Gulf of Thailand would be depleted in only 15-20 years, and that natural gas had been fuelling 70% • Nuclear Cost Production Cost of electricity generation. • Natural gas • Imported coal (million baht/MW) (baht/unit) The question is after natural gas is depleted, to • Large-scale hydropower which sources of energy Thailand should turn in order • Fuel oil 117.4 2.46 to prevent a crisis in energy shortage and ensure that • Diesel Thai people continue to consume electricity at an afford- • Small-scale hydropower 26.9 2.88 able price. • Wind power • Solar power 55.2 2.56 EGAT maintains that without nuclear power plants • Biomass in operation by 2020-2021, Thailand will lose the electric- 122.5 0.67 ity generating capacity of 2,000 MW. Due to be decom- missioned in 2020 are the 316-MW South Phra Nakhon 50.5 6.16 15.5 11.62 70 2-10 60-85 5-6 80-125 10-13 40-70 3-3.5 วกิ ฤตพลังงาน: นวิ เคลียรค์ ือค�ำตอบ? Energy Crisis: Is Nuclear the Solution?

22 กันยายน - ธันวาคม 2554 September - December 2011 ระเบิดไฮโดรเจนที่ท�ำลายเตาปฏิกรณห์ ลังหนงึ่ ที่โรงไฟฟา้ นิวเคลยี รฟ์ กุ ุชมิ ะ ไดอิจิ 1. แผนการจัดต้ังโครงสร้างพ้ืนฐานเพื่อการผลิตไฟฟ้าพลังงาน นวิ เคลียร์ (Nuclear Power Infrastructure Establishment Plan: A hydrogen explosion at the Fukushima Daiichi nuclear power plant. NPIEP) แม้โรงไฟฟ้าพลังงานนิวเคลียร์มีค่าก่อสร้างสูงกว่าโรงไฟฟ้า 2. การจัดต้ังส�ำนักพัฒนาโครงการโรงไฟฟ้าพลังงานนิวเคลียร์ ประเภทอ่ืน เนื่องจากมีอุปกรณ์ความปลอดภัยและมีมาตรฐานใน (สพน.) (Nuclear Program Development Office) โดยใหอ้ ยใู่ น การควบคมุ ของเสียในขบวนการผลติ ไฟฟ้ามากกวา่ แต่มีคา่ เช้ือเพลงิ สงั กดั สำ� นกั งานปลดั กระทรวงพลงั งาน และค่าใช้จ่ายในการเดินเคร่ืองและบ�ำรุงรักษาต่�ำกว่า เม่ือพิจารณา ตน้ ทนุ การผลติ เฉลยี่ ตลอดอายขุ องโรงไฟฟา้ ตน้ ทนุ การผลติ ไฟฟา้ ของ 3. การแต่งต้ังคณะกรรมการประสานงานเพ่ือเตรียมการจัดตั้ง โรงไฟฟา้ นิวเคลียร์จะถกู กวา่ โรงไฟฟ้าประเภทอืน่ ดร.ชนาธปิ กลา่ ว โครงสรา้ งพ้ืนฐานพลังงานไฟฟ้านวิ เคลียร์ (Nuclear Power Infra- structure Preparation Committee) ส�ำหรับพื้นท่ีเป้าหมายนั้น ตัวแทน กฟผ. ได้กล่าวไว้ในงาน สัมมนาระดับภูมิภาคเร่ือง “การผลิตไฟฟ้าจากพลังงานนิวเคลียร์” 4. แผนด�ำเนินการ (Roadmap) และกรอบวงเงนิ งบประมาณ โดยมีนักอุตสาหกรรมนิวเคลียร์จาก 17 ประเทศเข้าร่วม เม่ือวันที่ สำ� หรับชว่ ง 3 ปแี รก (2551 – 2553) จำ� นวน 1,345 ลา้ นบาท 20-22 กรกฎาคม 2549 ว่าได้มีการศึกษาพื้นที่ที่เหมาะสมในการ ก่อสร้างโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ไว้เรียบร้อยแล้ว 2 แห่ง คือ ท่ีบริเวณ ในฐานะวิศวกรนิวเคลียร์ ดร.ชนาธิป คิดว่าพ้ืนที่ 5 แห่งที่ได้ “แหลมแท่น” อ.ประทิว จ.ชุมพร และ “บางเบิด” รอยต่อระหวา่ ง ศึกษาในเบ้ืองต้นนี้ มีความเหมาะสมเพียงพอท่ีจะสร้างโรงไฟฟ้า จ.ชมุ พรกับ ประจวบครี ขี นั ธ์ นิวเคลียร์ได้ตามปัจจัยหลักในการพิจารณาเลือกสถานท่ีตั้ง (Site Selection) ท้ังด้านความปลอดภัย ด้านผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม วันนี้โครงการโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ได้ถูกจัดวางเข้าสู่แผนปฏิบัติ และด้านความเหมาะสมเชิงเศรษฐศาสตร์ กล่าวคือสภาพพื้นผิวดิน ของรัฐเรยี บรอ้ ยแลว้ โดยแผนงาน แบ่งเป็น 4 ระยะ คอื ไม่อยบู่ นรอยเล่ือนใต้พืน้ โลก ไมม่ ีแผ่นดนิ ไหว มคี วามเหมาะสมของ โครงสรา้ งทางธรณวี ทิ ยา ไมม่ ภี เู ขาไฟ ไมม่ นี ำ้� ทว่ มจากทะเลหรอื แมน่ ำ้� ระยะท่ี 1 ปี 2551 - 2553 เตรยี มเรมิ่ โครงการและศึกษาความ และไมม่ ปี รากฏการณท์ างภมู อิ ากาศทรี่ นุ แรง ประชากรทอ่ี ยอู่ าศยั ไม่ เหมาะสมทางเศรษฐศาสตร์ ความปลอดภัย สิ่งแวดล้อม กฎหมาย หนาแน่น มีแหล่งน้�ำขนาดใหญ่เพื่อใช้ระบายความร้อนเช่นเดียวกับ และสนธสิ ญั ญาฯ เทคโนโลยี สถานทต่ี ง้ั การพฒั นาบคุ ลากร และการ โรงไฟฟ้าพลังความร้อนท่ัวไป (Thermal Power Plant) สามารถ สร้างความรคู้ วามเข้าใจกบั ประชาชน เขา้ ถึงพ้ืนที่ได้ง่าย เปน็ ตน้ ระยะท่ี 2 ปี 2554 - 2557 ตดั สนิ ใจวา่ จะสรา้ งโรงไฟฟา้ นวิ เคลยี ร์ หากรัฐบาลอนุมัติโครงการก่อสร้างโรงไฟฟ้านิวเคลียร์เมื่อไหร่ หรือไม่ (Go Nuclear) จัดท�ำโครงการเพ่ือขออนุมัติจากรัฐบาลใน งานทุกด้านก็สามารถเดินหน้าได้ โดยการด�ำเนินโครงการจะต้อง การออกแบบ ออกกฎหมาย จัดตั้งองค์กรก�ำกับดูแล และก�ำหนด ศึกษาและเตรียมความพร้อมในการก่อสร้าง 19 ข้อ ตามมาตรฐาน สถานท่ีตั้ง ของส�ำนกั งานพลงั งานปรมาณูระหว่างประเทศ หรอื ไอเออเี อ ระยะท่ี 3 ปี 2557 - 2563 กอ่ สร้างโรงไฟฟา้ นิวเคลยี ร์ ดร.ชนาธิป ยนื ยนั วา่ ประเทศไทยจะได้ประโยชน์หลายๆ อยา่ ง ระยะท่ี 4 ปี 2563 เดินเคร่ืองโรงไฟฟา้ นิวเคลยี ร์ จากโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ ทั้งเร่ืองความมั่นคงด้านพลังงาน การลด โดยการเตรียมโครงการซงึ่ อยู่ในระยะท่ี 1 มีการเผยแพร่ข้อมลู - ภาวะโลกร้อนเพราะเป็นโรงไฟฟ้าท่ีไม่ปล่อยก๊าซเรือนกระจก ราคา ข่าวสารด้านนิวเคลียร์ให้ประชาชนได้รับรู้ และศึกษา-ส�ำรวจสถาน เชอ้ื เพลิงทไี่ มแ่ พง สามารถผลิตพลังงานจ�ำนวนมากมายจากปริมาณ ท่ีต้ังท่ีมีศักยภาพ (Potential Sites) 17 แห่ง มีพื้นที่ที่ได้คะแนน เชอื้ เพลิงเพยี งเล็กนอ้ ย โดยผลิตกากของเสียจ�ำนวนนอ้ ย การพัฒนา ความเหมาะสมสงู สดุ 5 พน้ื ที่ เรียงลำ� ดับดงั นี้ 1. สิรนิ ธร อ.สิรนิ ธร วงจรเชื้อเพลิงพลังงานนิวเคลียร์เพ่ือให้ได้ประโยชน์เพ่ิมมากข้ึนมีอยู่ จ.อบุ ลราชธานี 2. พนมรอก อ.ทา่ ตะโก จ.นครสวรรค์ 3. ไม้รดู อยา่ งตอ่ เนอ่ื ง อ.คลองใหญ่ จ.ตราด 4. คนั ธลุ ี อ.ทา่ ชนะ จ.สรุ าษฎรธ์ านี 5. ปากนำ้� ละแม อ.ละแม จ.ชุมพร อยา่ งกต็ าม เขายอมรบั วา่ โรงไฟฟา้ นวิ เคลยี รม์ รี าคาลงทนุ เรม่ิ ตน้ ในเดอื นธนั วาคม 2550 คณะกรรมการนโยบายพลงั งานแหง่ ชาติ (capital cost) ทส่ี งู กว่าโรงไฟฟ้าชนิดอ่นื เพราะตอ้ งให้ความส�ำคญั (กพช.) และคณะรฐั มนตรกี ็ได้ใหค้ วามเห็นชอบและอนมุ ตั เิ รอ่ื งต่างๆ กบั การออกแบบกอ่ สรา้ ง วสั ดอุ ปุ กรณ์ ระบบควบคมุ และการเกบ็ และ ท่ีเกี่ยวกบั แนวทางการด�ำเนินงานข้างต้น ดงั นี้ จดั การกากจากโรงไฟฟา้ ทง้ั ในกรณดี �ำเนนิ การปกตแิ ละในกรณฉี กุ เฉนิ เพอื่ ใหม้ กี ารเตรียมพรอ้ มด้านความปลอดภยั สูงสดุ “โรงไฟฟา้ นวิ เคลยี รเ์ ปน็ ทางเลอื กหนง่ึ อยทู่ จี่ ะยอมรบั กนั ไดห้ รอื เปลา่ วา่ นวิ เคลยี รเ์ ปน็ พลงั งานทด่ี ี ประเทศไทยตอ้ งมาดวู า่ เรายอมรบั กนั หรอื ไมว่ า่ ในอนาคตจะเกดิ วฤิ ตพลงั งานขาดแคลน และพจิ ารณาขน้ั พนื้ ฐานวา่ เราจะหาพลงั งานทางเลอื กจากไหนไดบ้ า้ ง ถา้ ไมเ่ อาพลงั งาน นวิ เคลยี ร์ แลว้ พลังงานทีเ่ ป็นพลังงานทางเลอื กอนื่ ๆ มันเพียงพอหรือ เปลา่ แลว้ ราคาจะเปน็ อยา่ งไร เพราะปญั หาใหญท่ สี่ ดุ ในเรอ่ื งพลงั งาน นิวเคลียร์ คือเรอื่ งการยอมรบั ของประชาชน” ถึงเวลาแล้วท่ีคนไทยท้ังประเทศต้องร่วมกันตัดสินใจ ดร.ชนาธปิ กลา่ วและเสรมิ วา่ หากคนไทยสามารถตดั ความกลวั ทฝ่ี งั ใจ ออกไป “เทคโนโลยีของโรงไฟฟา้ นิวเคลียร์กม็ คี วามปลอดภยั สูงมาก ถา้ เทยี บกับอตุ สาหกรรมประเภทอ่ืน”

กันยายน - ธนั วาคม 2554 September - December 2011 23 The main argument against renewable energy is ince and Bang Boet on the border of Chumphon with that solar energy is unavailable all day long while strong Prachuap Khiri Khan province. wind is only seasonal. In addition, the cost of technolo- gies for other energy sources, including coal, is high and, The nuclear power plant project has already been because Thailand cannot produce the technologies on included in the government’s operation plan, which is its own, the cost is likely to be even higher. Even coal organized into four phases: which is competitive to nuclear in terms of cost emits greenhouse gases and other pollutants, causing severe Phase 1 (2008-2010): Prepare for the project start environmental problems. and conduct a feasibility study in terms of the economy, safety, environment, legal compliance and international Such disadvantages cannot be said about nuclear conventions, technology, location, human resource devel- power, so the argument goes. Despite its high construc- opment, and promotion of public information. tion costs, output is consistent and stable because the plants can be operated around the clock, and the energy Phase 2 (2011-2014): Decide whether or not to “go is clean. No other renewable power sources can totally nuclear”, seek approval from the government for design, replace conventional fuels or nuclear energy. This is law promulgation, establishment of a regulatory agency, because the output of alternative energy is not as stable and location of plants. or consistent as oil and nuclear power which are base power sources. Phase 3 (2014-2020): Build nuclear power plants. Phase 4 (2020): Start operating nuclear power Without stability and consistency of production that plants. nuclear power provides, an energy crisis is a possibility, During Phase 1, a public information campaign and electricity prices will rise considerably. on nuclear energy was launched and a survey study conducted on 17 potential sites. Five of the sites received Chanatip Tippayakul, nuclear engineer at the Thai- the highest rating for suitability in descending order: land Institute of Nuclear Technology, a public organi- Sirindhorn in Sirindhorn District, Ubon Ratchathani; zation, said Thailand has been conducting a feasibility Phanom Rok, Tha Tako District, Nakhon Sawan; Mai study of nuclear power plants, including the technical Root, Khlong Yai District, Trat; Khanthuli, Tha Chana and safety aspects, and in the process of selecting the District, Surat Thani; and, Lamae estuary, Lamae appropriate technology and construction contractor for District, Chumphon. such power plants. In December 2007, the National Energy Policy Council and the cabinet granted approval to the follow- The choice of reactor will be determined by techni- ing actions: cal consideration, such as the size and capacity of power 1. The drawing up of the Nuclear Power Infrastruc- plants, and operation capacity. The cost of power gen- ture Establishment Plan (NPIEP); eration will also be taken into consideration. The final 2. The setting up of the Nuclear Program Develop- decision will be based on the public’s acceptance and the ment Office under the Office of the Permanent Secre- plan’s consistency with the country’s energy policy. tary of Energy; 3. The formation of the Nuclear Power Infrastruc- Although nuclear power plants entails high con- ture Preparation Committee; struction costs due to the need to include more safety 4. The drawing up of a roadmap and a three-year equipment and stricter waste controls, the costs of fuel, budget (2008-2010) amounting to 1,345 million baht. and reactor operation and maintenance are lower. This makes the average generation cost over the life-time of โรงไฟฟา้ ทรีไมล์ไอส์แลนด์ ในรัฐเพนซิลเวเนีย ของประเทศสหรฐั อเมรกิ า เกดิ a nuclear power plant lower than that of other types of อบุ ัตเิ หตุแทง่ เช้ือเพลงิ หลอมละลายบางสว่ น เพียงไมถ่ งึ 7 เดอื นหลงั จากเริม่ เดนิ power plants, Chanatip said. เครอ่ื งเมอ่ื เดือนกนั ยายน พ.ศ. 2521 During a seminar on Three Mile Island Nuclear Power Plant in Pennsylvania in the US “Nuclear Power Generation” suffered a partial core meltdown less than seven months after it began operation in September 1978. attended by industrialists from 17 countries during 20-22 July 2006, an EGAT representative revealed that feasibility studies have been completed on two targeted sites. They are the cape of Laem Thaen in Pathieu District of Chumphon Prov- ดร.ชนาธปิ ทิพยกุล Dr Chanatip Tippayakul วกิ ฤตพลงั งาน: นิวเคลียรค์ อื ค�ำตอบ? Energy Crisis: Is Nuclear the Solution?

24 กนั ยายน - ธนั วาคม 2554 September - December 2011 อาสาสมัครกรนี พซี ร่วมกิจกรรมคัดคา้ นโรงไฟฟ้านวิ เคลยี ร์ ณ อ่าวทอ้ งชงิ จงั หวดั นครศรธี รรมราช เมื่อปลายเดือนกันยายน 2553 อ่าวท้องชงิ เปน็ หน่งึ ในพนื้ ทีท่ ี่ถกู เลอื กใหเ้ ปน็ ท่ตี ้ังโรงไฟฟ้านวิ เคลียร์ และทะเลบรเิ วณนี้เปน็ ที่อยู่อาศยั ของโลมาหลังค่อมอนิ โดแปซิฟิก หรอื ท่เี รยี กกนั ว่า โลมาสีชมพู ธงที่ใชร้ ณรงคม์ ีรูปโลมาสีชมพูโดยมี ขอ้ ความว่า “ถอดปล๊กั อนาคตนิวเคลยี ร”์ – อธษิ ฐ์ พรี ะวงศ์เมธา/กรีนพีซ Greenpeace volunteers participate in an anti-nuclear activity in Thong Ching Beach of Nakhon Si Thammarat province, 610 km south of Bangkok. Thong Ching is one of the proposed sites for the construction of nuclear power plants. The sea here is known for its vast population of pink dolphins (Indo-Pacific hump-backed dolphins or Sousa chinensis). – Athit Perawongmetha/Greenpeace ด้าน ผ.ศ.ปรีชา การสุทธ์ิ ท่ีปรึกษาด้านเทคนิคนิวเคลียร์ ผ.ศ. ปรีชากล่าวว่าประเทศไทยควรจะอนุมัติให้มีการสร้าง ส�ำนักงานพัฒนาโครงการโรงไฟฟ้าพลังงานนิวเคลียร์ (สพน.) โรงไฟฟ้านิวเคลียร์มาตั้งแต่เมอื่ 30 ปกี ่อนแล้ว เพราะประเทศไทยมี กล่าวถึงทางเลือกของประเทศไทยส�ำหรับความมั่นคงด้านพลังงาน แผนทจี่ ะสรา้ งมาตงั้ แตป่ ี 2509 ซง่ึ มกี ารสำ� รวจและกำ� หนดทตี่ งั้ เอาไว้ ว่า ประเทศไทยใช้ก๊าซธรรมชาติเป็นเช้ือเพลิงผลิตไฟฟ้าในสัดส่วนที่ ว่าจะสร้างที่ อา่ วไผ่ อ. ศรรี าชา จ. ชลบรุ ี ขนาด 600 MW แต่เม่ือมี สงู มากคอื ประมาณ 70% และตอ้ งน�ำเข้าจากประเทศพม่าถงึ 1 ใน การสำ� รวจพบกา๊ ซในอา่ วไทย โครงการโรงไฟฟา้ นวิ เคลยี รจ์ งึ ถกู ระงบั 3 ดังนั้น เพื่อเพิ่มความม่ันคงด้านพลังงานไฟฟ้าของประเทศและ ไปโดยไม่มกี ำ� หนด ลดการพึ่งพาก๊าซธรรมชาติ ประเทศไทยมีนโยบายกระจายแหล่ง เชอื้ เพลงิ สำ� หรบั โรงไฟฟา้ ใหมท่ จ่ี ะผลติ ไฟฟา้ ฐาน ซง่ึ ตอ้ งเปน็ โรงไฟฟา้ ปัจจุบัน การที่ต้องน�ำเข้าก๊าซธรรมชาติจากพม่าถึง 30% ขนาดใหญ่ ตน้ ทนุ การผลิตตำ�่ และสามารถเดินเคร่ืองได้ตลอดเวลา อีกท้ังต้องน�ำเข้าก๊าซธรรมชาติเหลว หรือ LNG (Liquid Natural Gas) จากต่างประเทศเข้ามาด้วย ท�ำให้ค่าเอฟทีของค่าไฟฟ้าสูงขึ้น การเตรยี มความพร้อมสำ� หรับโครงการกอ่ สรา้ ง ซ่งึ หมายความวา่ คา่ ไฟฟา้ ตอ้ งแพงขึน้ ด้วย โรงไฟฟ้านิวเคลยี รใ์ นประเทศไทย 8. การป้องกนั รังสี 9. โครงข่ายระบบไฟฟ้า การเตรยี มความพร้อมตามมาตรฐาน IAEA 19 ขอ้ ในการก่อสรา้ ง 10. ทรพั ยากรบุคคล โรงไฟฟ้านวิ เคลียร์ 11. การมสี ่วนรว่ มของผเู้ กีย่ วข้อง 12. การจัดหาทต่ี ้ัง 1. นโยบายของชาติ 13. การปกป้องสิ่งแวดล้อม 2. ความปลอดภยั นวิ เคลยี ร์ 14. การวางแผนฉุกเฉนิ 3. การบริหารและจดั การ 15. ความมั่งคงทางนิวเคลียร์ 4. แหลง่ ทุนและการบรหิ ารการเงิน 16. วัฐจักรเชอื้ เพลงิ 5. กฎหมาย 17. กากกัมมันตรังสี 6. การพิทกั ษ์นิวเคลยี ร์ 18. การมสี ่วนรว่ มของภาคอุตสาหกรรม 7. การตรวจสอบและควบคมุ 19. การจดั ซอ้ื จัดจ้าง

กนั ยายน - ธนั วาคม 2554 September - December 2011 25 In Chanatip’s view, all five sites fit the key selection Preparedness for the project to build nuclear power plants in criteria in the initial study. They meet benchmarks on Thailand safety, environmental impacts, and economic suitabil- A 19-item preparation list under IAEA standard of nuclear plant construction: ity, that is, the sites do not sit on fault lines and are geo- 1. National Position graphically appropriate without any risk of earthquakes, 2. Nuclear Safety 3. Management volcanoes, or floods from rivers or the sea. Moreover, the 4. Funding and Financing 5. Legislative Framework sites have no record of severe weather conditions, nor 6. Safeguards 7. Regulatory Framework are they densely populated. They are easily accessible 8. Radiation Protection 9. Electrical Grids and located near large water sources for cooling purposes 10. Human Resources 11. Stakeholder Involvement similar to thermal power plants in general. 12. Site and Supporting Facilities 13. Environmental Protection Upon government approval for the construction of 14. Emergency Planning 15. Security nuclear power plants, work can take off. However, there 16. Nuclear Fuel Cycle 17. Radioactive Waste must be studies and preparation work in compliance 18. Industrial Involvement 19. Procurement with a list of 19 items specified in the standards of the Discussing energy security options for Thai- International Atomic Energy Agency (IAEA). land, Assoc Prof Pricha Karasuddhi, Expert Advi- sor on Technical and Nuclear Safety, Nuclear Power Chanathip insisted that Thailand stands to gain Program Development Office, pointed out that natu- ral gas represents 70% of fuel for electricity genera- from nuclear power plants in several respects , including tion, one third of which is imported from Myanmar. To enhance energy security and reduce reliance on natu- energy stability and climate change mitigation, because ral gas, Thailand’s policy is to diversify energy sources for new power plants. These plants need be built on a the plants will emit no greenhouse gases and produce large scale and able to produce electricity at low cost on demand at all time. high electricity output from small quantity of fuel which Thailand should have approved the construction of yields a relatively small amount of waste. Notably, the nuclear power plants 30 years ago when it first drew up a plan in 1966, he said. Then, a survey had identified Phai nuclear energy cycle can be developed further to derive Bay in Si Racha District of Chonburi Province as the site for a 600-MW plant. However, when gas fields were dis- additional benefits. covered in the Gulf of Thailand, the plan was shelved. However, he admitted that the initial capital cost At present, the fact that 30% of natural gas must be imported from Myanmar and liquid natural gas also for nuclear power plants is higher than for other energy acquired from overseas will increase fuel tariff (ft) and thereby power bills. installations. This is due to the need to take great care The 2,400MW Mae Moh power plant in Lampang about plant design, materials and equipment, and sys- which has been operating since 1978 consumed over 16 million tons of lignite a year. The domestic source of lig- tems for the management and storage of nuclear waste nite will be depleted in a few decades. The problem with coal as well as other fossil fuels is that it causes pollution to ensure maximum safety both during normal operation as well as emits greenhouse gases. and emergency situation. Assoc Prof Pricha said nuclear power plants will keep electricity cost affordable to the majority of con- “Nuclear power is an option. The question is sumers while providing a stable, secure and safe source of electricity. whether the public can accept that nuclear power is a good option when the country faces an energy crisis. We need to consider the different sources of energy, whether alternative sources are adequate and affordable. The most challenging issue with regard to nuclear power is the public acceptance.” It is high time for the Thai people to take part in making this decision, said Dr. Chan- athip, adding that if Thais can overcome their fear, “nuclear technology is very safe compared with other indus- tries.” ผ.ศ.ปรีชา การสุทธ์ิ Assoc Prof Pricha Karasuddhi วิกฤตพลงั งาน: นิวเคลยี รค์ ือค�ำตอบ? Energy Crisis: Is Nuclear the Solution?

26 กนั ยายน - ธันวาคม 2554 September - December 2011 สว่ นแหลง่ ไฟฟ้าอกี แหล่ง คอื โรงไฟฟา้ แมเ่ มาะ จังหวดั ลำ� ปาง โรงไฟฟ้านิวเคลียร์หรือไม่ ตลอด 3 ปีท่ีผ่านมามีการศึกษาเตรียม มีก�ำลังการผลิต 2,400 MW ท่ีใช้ถ่านหินลิกไนต์เป็นเช้ือเพลิง แต่ ความพร้อมในเบ้ืองต้นไว้แล้ว โดยโรงไฟฟ้าท่ีไทยจะสร้าง โรงไฟฟ้าแม่เมาะเปดิ มาตัง้ แต่ พ.ศ. 2521 ถึงตอนนเี้ กือบ 30 ปี ใช้ เปน็ เทคโนโลยรี นุ่ ใหมซ่ งึ่ มคี วามปลอดภยั สงู กวา่ รนุ่ เกา่ ทก่ี ำ� ลงั มปี ญั หา ถ่านหินไปปีละกว่า 16 ล้านตัน อีกไม่กี่สิบปีก็คงหมด นอกจากนี้ ในญ่ีปนุ่ และต้องม่ันใจว่าคนไทยทำ� ได้ โรงไฟฟา้ นวิ เคลียร์ทุกแห่งใน การผลิตไฟฟ้าด้วยถ่านหินน้ันยังก่อมลภาวะตลอดมา รวมท้ังการ โลกอยภู่ ายใตม้ าตรฐานเดยี วกนั คอื มาตรฐานโลกทกี่ ำ� หนดโดย IAEA: ปล่อยก๊าซเรือนกระจก ซ่ึงเป็นปัญหาร่วมของโรงไฟฟ้าท่ีใช้พลังงาน ไมใ่ ชม่ าตรฐานของประเทศใดประเทศหน่ึง ความร้อน ไม่ว่าจะน�้ำมนั ก๊าซธรรมชาติ หรือถา่ นหนิ ลว้ นแต่ปลอ่ ย ก๊าซเรือนกระจกสูบ่ รรยากาศทั้งส้ิน “การศึกษาเตรียมความพร้อมท่ีด�ำเนินการมาแล้ว 3 ปีก็ชะงัก ท�ำอะไรต่อไม่ได้ การท่ีไอเออีเอไม่รับรองรายงานข้อมูลความพร้อม ผ.ศ.ปรีชากล่าวว่าถ้าประเทศไทยมีโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ ราคา การก่อสร้าง 19 ข้อ ท่ีไทยส่งไป เป็นเพราะรัฐบาลไม่อนุมัติให้เร่ิม พลังงานไฟฟ้าของไทยจะไม่สูงเกินไปจนเป็นภาระกับคนส่วนใหญ่ ก่อสร้างโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ ปัญหาอยู่ท่ีการอนุมัติโครงการเท่าน้ัน การผลิตกระแสไฟฟ้าจะมีเสถียรภาพ มีความม่ันคงและมีความ รัฐบาลควรจะก�ำหนดให้โรงไฟฟ้านิวเคลียร์เป็นนโยบายของชาติ ปลอดภัย ไม่ใช่เป็นแค่แผนพัฒนาพลังงาน เมื่อระดับนโยบายไม่ชัด ข้ันตอน ตอ่ ไป เชน่ กฎหมายควบคมุ ตา่ งๆ การเลอื กเทคโนโลยี การเลอื กพนื้ ที่ “โรงไฟฟ้าในนิวเคลียร์ของไทยจะเดินหน้าได้หรือไม่ขึ้นอยู่ การพัฒนาบคุ ลากรรองรับจึงไมเ่ กดิ ขนึ้ ” ผ.ศ.ปรชี า กล่าว กับนโยบายของรัฐบาล ถามว่าประเทศไทยมีความพร้อมในการมี ขอ้ สังเกตและข้อแนะนำ� ของ IAEA ตอ่ โครงการก่อสรา้ งโรงไฟฟา้ นิวเคลียร์ในประเทศไทย ระหว่างการมาเยือนประเทศไทยของคณะผู้เชี่ยวชาญของ ประเทศไทยควรออกแถลงการณย์ อมรบั เขา้ รว่ ม Global Nuclear IAEA ระหว่างวันท่ี 13-18 ธ.ค. 2553 เพ่อื ประเมินความพรอ้ มใน Safety Regime และแสดงความชัดเจนท่ีจะเข้าร่วมเป็นภาคีใน ระยะแรกของโครงการก่อสร้างโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ในช่วงของการ สนธิสัญญาระหว่างประเทศที่เก่ียวข้อง โดยเฉพาะสนธิสัญญา ศึกษา 3 ปแี รก โดยได้ตงั้ ขอ้ สังเกตดงั นี้ ต่อไปน้ี 1. ไม่มีแถลงการณ์อย่างเป็นทางการใดๆ ที่แสดงให้เห็นถึง – อนสุ ญั ญาความปลอดภัยดา้ นนิวเคลียร์ ความต้ังใจของรัฐบาลในการด�ำเนินการด้านพลังงานนิวเคลียร์ – อนสุ ญั ญารว่ มวา่ ดว้ ยความปลอดภยั ในการจดั การเชอ้ื เพลงิ อย่างปลอดภัย มั่นคงและสนั ติ (ไม่แพร่กระจาย) ในระยะยาว ใชแ้ ลว้ และกากกมั มันตรังสี 2. ไม่มีแผนอย่างเป็นทางการในการตรากฎหมายด้าน – อนุสญั ญาการปอ้ งกันวสั ดุนิวเคลียร์ นิวเคลยี รใ์ ห้บรรลผุ ล – อนสุ ญั ญาเวยี นนาวา่ ดว้ ยความรบั ผดิ ทางแพง่ ส�ำหรบั ความ 3. องค์ประกอบท่ีจ�ำเป็นในการร่วมเป็นภาคีต่อเครื่องมือ เสียหายอนั เกดิ จากนวิ เคลียร์ ทางกฎหมายระหว่างประเทศท่ีเกี่ยวข้องไม่ได้รับการบรรจุในการ 5. ควรจัดท�ำแผนเบ้ืองต้นเกี่ยวกับระบบการบริหารจัดการ ด�ำเนินการตรากฎหมายของประเทศ และรัฐบาลยังไม่มีแผนใน ของหน่วยงานก�ำกับดูแลและหน่วยงานที่มีความส�ำคัญอ่ืนๆ ใน การจดั การประเดน็ น้ี นอกจากนนั้ ประเทศไทยไมไ่ ดแ้ สดงเจตจำ� นง อนาคต เชน่ หนว่ ยงานสนบั สนุนดา้ นเทคนิค เป็นตน้ ในการเข้ารว่ มเปน็ ภาคใี นอนุสญั ญาความปลอดภยั ด้านนิวเคลียร์ 6. ประเทศไทยควรจัดทำ� แผนทีจ่ ะออกกฎหมายนวิ เคลียรท์ ่ี 4. ไม่มีหลักฐานยืนยันเจตจ�ำนงในการแต่งต้ังผู้น�ำท่ีผ่านการ ครอบคลุมทั้งหมดและกฎหมายอ่ืนๆ ท่ีเกี่ยวข้อง โดยสอดคล้อง อบรมและมีประสบการณ์ท่ีเหมาะสมเพ่ือน�ำการจัดการด้านความ กับมาตรฐานของ IAEA และสนธิสัญญาระหว่างประเทศ ซึ่ง ปลอดภยั กฎหมายเหล่านี้ควรจัดตั้งโครงสร้างและขอบข่ายงานของ 5. ไม่มีหลักฐานที่แสดงความเข้าใจต่อเร่ืองความรับผิดชอบ หนว่ ยงานทเ่ี กยี่ วขอ้ ง รวมทงั้ จดั ตงั้ หนว่ ยงานกำ� กบั ดแู ลทเ่ี ปน็ อสิ ระ ขนั้ สดุ ทา้ ยของผดู้ ำ� เนนิ การโรงไฟฟ้าตอ่ เร่อื งความปลอดภัย มหี นา้ ท่แี ละความรับผดิ ชอบที่ชดั เจน นอกจากนี้ กฎหมายจะตอ้ ง 6. ยังไม่มีรายละเอียดเพียงพอในเรื่องการพัฒนาทรัพยากร ครอบคลมุ ประเดน็ ส�ำคัญอนื่ ๆ ด้วย เชน่ ความปลอดภัยนวิ เคลียร์ บุคคลของส�ำนักงานปรมาณูเพ่ือสันติส�ำหรับขั้นตอนการด�ำเนิน การรกั ษาความปลอดภยั การพทิ กั ษว์ สั ดนุ วิ เคลยี ร์ และการชดเชย งานขั้นท่ี 1 ความเสยี หายจากนิวเคลยี ร์ 7. ประเทศไทยควรมพี น้ื ท่ตี รวจนบั วัสดนุ วิ เคลยี ร์ (Material ทั้งน้ี คณะผู้เชีย่ วชาญ IAEA ให้ขอ้ แนะนำ� โดยสรปุ 8 ขอ้ ได้แก่ Balance Area) ส�ำหรบั สถานที่ภายนอก (Locations Outside 1.หลักการพ้ืนฐานเกี่ยวกับการใช้พลังงานนิวเคลียร์อย่าง Facilities) และวสั ดนุ วิ เคลยี รท์ งั้ หมดทจี่ ะตอ้ งผา่ นขน้ั ตอนของการ มนั่ คง ปลอดภยั และอยา่ งสนั ตใิ นระยะยาว ควรระบไุ วใ้ นกฎหมาย พิทักษ์วัสดุนิวเคลียร์ ควรได้รับการตรวจนับอย่างถูกต้องท่ี MBA ฉบบั แก้ไข หรือในเอกสารราชการอื่นๆ ทเี่ หมาะสม และรายงานไปยงั IAEA 2. ประเทศไทยควรมคี วามชดั เจนวา่ การแตง่ ตง้ั ผบู้ งั คบั บญั ชา 8. ส�ำนักงานปรมาณูเพื่อสันติ (ปส.) ควรจัดท�ำแผนพัฒนา จะพจิ ารณาบคุ คลทผ่ี า่ นการอบรมและมปี ระสบการณท์ เ่ี หมาะสม บุคลากรท่ีครอบคลุมทั้งหมดอย่างเร่งด่วน และจะต้องสอดคล้อง สำ� หรบั ท่จี ะเป็นผู้นำ� และส�ำหรบั การจัดการดา้ นความปลอดภยั กับแผนงานโครงการโรงไฟฟา้ พลังงานนวิ เคลียร์ของประเทศดว้ ย 3. ประเทศไทยควรสรา้ งความเขา้ ใจใหด้ มี ากขนึ้ เกย่ี วกบั ความ ที่มา: เอกสารการช้ีแจงเรื่องการประเมินตนเองเบื้องต้นต่อ รับผิดชอบด้านความปลอดภัยของเจา้ ของ/ผูเ้ ดินเครอ่ื งโรงไฟฟ้า IAEA โดย นายชวลิต พิชาลัย รองผู้อ�ำนวยการส�ำนักงานพัฒนา 4. ในการตัดสินใจเร่ิมโครงการโรงไฟฟ้าพลังงานนิวเคลียร์ โครงการโรงไฟฟา้ พลงั งานนวิ เคลียร์ เมอ่ื วันที่ 8 กมุ ภาพนั ธ์ 2554

กนั ยายน - ธนั วาคม 2554 September - December 2011 27 “Whether or not Thailand will go forward with development plan. Without a clear policy, further steps, nuclear energy depends on the government’s policy. Is such as legislation, technology selection, site selection, Thailand ready for nuclear power? We have conducted and human resource development cannot proceed.” preliminary studies over the past three years. The power plants that we will build will have new technology that is For industrial and business sectors which together much safer than the older technology which has caused consume 73% of local energy supply, electricity rates problems in Japan. We must trust that Thailand can today and tomorrow are the top priorities. operate it. After all, all nuclear plants are subject to the world’s standard set by the IAEA, not to any standard set Kobkarn Wattanavrangkul, deputy secretary-gen- by any one country,” he said. eral of the Thai Chamber of Commerce, expressed her concerns about fuel risk and energy security that come “The study and preparation for the project has been with over-reliance on fossil fuels. ongoing for three years. But now it has been interrupted. The IAEA has not approved Thailand’s report of 19 pre- She said in less than two decades, fossil fuels will paratory activities because the government has yet to give be depleted, while imports such as hydro-electric power plant construction a go-ahead which is the main prob- from dams in Laos and natural gas from Myanmar and lem. The government should put nuclear power plants Malaysia comprise about 40% of energy demand. Any on the national agenda, not only as part of the energy interruption will definitely threaten the nation’s energy security. IAEA’s observations and suggestions on the nuclear power plant The future of energy requires vision and long- construction project in Thailand 3. Thailand should ensure a better understanding During a visit to Thailand from 13-18 December among owners/operators that the ultimate responsibil- 2010, a team of experts from IAEA conducted initial ity for safety lies with them. assessment of the 3-year study under the nuclear plant construction project and made the following remarks: 4. With the decision to go nuclear,the Thai govern- ment should make a statement on acceptance of the 1. No official statement demonstrating the govern- Global Nuclear Safety Regime and commit itself to ment’s commitment to the safe, secure and peaceful joining relevant international legal instruments, in par- (nonproliferation) implementation of nuclear power ticular the following: for the long term. – Convention on Nuclear Safety; 2. There is no official plan for the completion of – Joint Convention on the Safety of Spent Fuel the national nuclear legislation Management and the Radioactive Waste Management; – Convention on Physical Protection of Nuclear 3. Necessary elements for joining the relevant Materials and its amendment; international legal instruments are not included in – Vienna Convention on Civil Liability for Nuclear national legislation, and the government has not yet Damage. formalized the plan to address this issue. Thailand has 5. Thailand should draw up a basic plan for the not made a commitment to join the Convention on Management Systems in the Regulatory Body and Nuclear Safety other future key organizations, such as Technical Stan- dard Orders (TSO). 4. No evidence of commitment to ensure appoint- 6. Thailand should formalize a plan to enact a ment of leaders with appropriate training and experi- comprehensive nuclear law and other companion laws, ence for leadership and the management of safety consistent with the relevant IAEA standards and inter- national legal instruments. These laws should establish 5. No evidence showing understanding of the ulti- an institutional framework, including an effectively mate responsibility for safety lies with the operator independent regulatory body with clear functions and responsibilities, and missions to address other areas 6. Office of Atoms for Peace’s Human Resource such as nuclear safety, nuclear security, safeguards and Development Plan is not sufficiently detailed for Mile- civil liabilities for nuclear damage. stone 1 7. A Material Balance Area (MBA) for Locations Outside Facilities (LOFs) should be created in Thailand Recommendations of IAEA’s experts with all relevant nuclear material subject to safeguards are summarized below: and properly accounted for at this MBA and reported to the IAEA. 1. Basic principles regarding the safe, secure and 8. The Office of Atoms for Peace should urgently peaceful uses of nuclear power for the long term should develop a comprehensive, phased HRD Plan that is be demonstrated either specifically by the revision of compatible with the national nuclear power project. the Act or other appropriate official government state- Source: Presentation on Thailand’s self-assessment process ment. to IAEA by Chavalit Pichalai, deputy director of the Nuclear Power Program Development Office, on 8 February 2011. 2. Thailand should commit to ensuring the appoint- ment of leaders with appropriate training and experi- ence for the leadership and management of safety. วิกฤตพลังงาน: นิวเคลียรค์ อื ค�ำตอบ? Energy Crisis: Is Nuclear the Solution?

28 กนั ยายน - ธนั วาคม 2554 September - December 2011 สำ� หรบั ภาคอตุ สาหกรรมและภาคธรุ กจิ ทม่ี กี ารใชพ้ ลงั งาน 73% term energy development plans. Importantly, it must be ของประเทศ อตั ราคา่ ไฟฟา้ ทไ่ี มส่ งู เกนิ ไปทงั้ ในปจั จบุ นั และอนาคตเปน็ เรื่องทต่ี อ้ งคำ� นงึ ถึงเปน็ ลำ� ดับแรก admitted that there is no perfect energy source. Energy กอบกาญจน์ วัฒนวรางกูร กรรมการรองเลขาธิการสภา security does not mean reliance on nuclear power alone, หอการค้าแห่งประเทศไทย แสดงความเป็นห่วงเรื่องความเส่ียงด้าน เช้ือเพลิงและความม่ันคงด้านพลังงานซ่ึงพ่ึงพาพลังงานจากฟอสซิล but ensuring a diverse range of options and spreading เปน็ หลัก risks over a long-term period in order to strike a balance กอบกาญจนก์ ล่าวว่า อกี ไมเ่ กิน 20 ปีข้างหนา้ เชือ้ เพลงิ เหล่าน้ี จะหมดลง ขณะทสี่ ดั สว่ นการผลติ ไฟฟา้ 40% เปน็ การนำ� เขา้ จากตา่ ง and create self-reliance when any one alternative runs ประเทศเป็นหลัก เช่น เข่อื นผลติ ไฟฟ้าในประเทศลาว ก๊าซธรรมชาติ น�ำเข้าจากพม่า และมาเลเซีย ถ้าเกิดปัญหาไม่สามารถน�ำเข้าก๊าซ into trouble. ไดจ้ ะส่งผลกระทบกบั ความมนั่ คงด้านพลังงานของประเทศแนน่ อน On this matter, the PDP 2010 covers quite exten- การด�ำเนินงานด้านพลังงานต้องมองการณ์ไกล ต้องมีการ วางแผนพัฒนาพลังงานระยะยาว และที่ส�ำคัญต้องยอมรับว่าไม่มี sively energy sources and renewable energy, such as ther- พลังงานใดที่จะสมบูรณ์แบบ ดังนั้นความมั่งคงด้านพลังงานไม่ใช่ การพ่ึงพานิวเคลียร์อย่างเดียว ควรมีหลายๆ อย่างไว้เป็นทางเลือก mal, wind and sun. Nevertheless, such an approach is กระจายความเสยี่ งระยะยาว เพ่ือให้เกิดความสมดลุ หรอื พึ่งพาได้ใน ยามท่ีตัวใดตวั หนง่ึ เกิดปญั หาฉุกเฉนิ not enough because alternative energy sources are beset ในเร่ืองน้ี แผนพัฒนาพลังงานปี ค.ศ. 2010 (PDP 2010) ได้ by many limitations. As power consumption is likely to มีการบรรจุเรื่องพลังงานต่างๆ รวมถึงพลังงานทดแทน ท้ังจากน้�ำ ลม และแสงแดดไว้ในแผนค่อนข้างมาก แต่อย่างไรก็ยังไม่เพียงพอ rise in step with economic growth, diversification of เพราะพลังงานทดแทนยังมีข้อจ�ำกัดอยู่หลายอย่าง ในขณะที่การใช้ พลังงานไฟฟ้ามีแนวโน้มเพ่ิมขึ้นตามการพัฒนาและการเจริญเติบโต energy sources and energy self-reliance emerge as the ของเศรษฐกิจในประเทศ การกระจายแหล่งเช้ือเพลิงและหันมาเป็น ผู้ผลติ ไฟฟา้ ดว้ ยตนเองจงึ ถือเป็นแนวทางท่คี วรทำ� ในขณะน้ี best approach, Kobkarn said. เธอแนะวา่ รฐั บาลควรมคี วามกลา้ ตดั สนิ ใจในการพฒั นาพลงั งาน She suggested that the government commit to devel- นวิ เคลยี ร์ ซงึ่ เปน็ เทคโนโลยที ด่ี ที สี่ ดุ ในขณะน้ี เพราะเปน็ เทคโนโลยที ี่ ไมป่ ลอ่ ยกา๊ ซคารบ์ อนไดออกไซด์ ซง่ึ เปน็ ไปตามกระแสโลกทเี่ รยี กรอ้ ง oping nuclear energy, which is today’s best technology ว่าการผลติ พลงั งานต้องไมส่ รา้ งผลกระทบตอ่ ส่งิ แวดลอ้ ม with zero carbon dioxide emission which is in tune with กอบกาญจน์ กลา่ วว่า พลงั งานเป็นตน้ ทุนสำ� คัญของภาคธุรกจิ และการแข่งขัน หลายประเทศมีการพัฒนาพลังงานของตนเองเพื่อ the world-wide demand for environmentally-friendly ให้เข้มแขง็ ย่ิงข้นึ เชน่ จีน อินเดีย เม่อื 30 ปีทแี่ ลว้ ประเทศไทยคดิ พร้อมกับเกาหลีใต้และไต้หวัน วันนี้เศรษฐกิจของประเทศเหล่าน้ัน power production. พฒั นากา้ วหนา้ กวา่ ไทยไปมากแล้ว และวันนเ้ี รากำ� ลงั คิดไปพรอ้ มกับ ประเทศเวยี ดนาม ซงึ่ เวยี ดนามตดั สนิ ใจพฒั นาพลงั งานนวิ เคลยี รแ์ หง่ Kobkarn said energy is a main capital cost of busi- แรกในปี 2563 ดว้ ยก�ำลงั ผลติ 2,000 MW แซงประเทศไทยไปแลว้ ness and competitiveness. Many countries, including ปัจจุบันไทยยังต้องน�ำเข้าพลังงาน ท�ำให้ต้นทุนสูง ดังนั้นการ สรา้ งโรงไฟฟา้ นิวเคลยี ร์ ซงึ่ เปน็ พลังงานท่ีมีศกั ยภาพสงู ต้นทนุ ตำ�่ จะ China and India, have developed their energy sources in นำ� ความเจรญิ ทางดา้ นวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยมี าสปู่ ระเทศ ซง่ึ จะ ท�ำให้เกิดการพัฒนาอตุ สาหกรรมใหญ่น้อยขน้ึ มารองรับ และช่วยให้ order to raise their competitive edge. Thirty years ago, ภาคธรุ กจิ ของไทยมีศักยภาพในการแข่งขนั ทีส่ งู ขึ้นในอนาคต Thailand shared the same vision with South Korea and “รฐั บาลตอ้ งกลา้ ตดั สนิ ใจ และตอ้ งรจู้ กั การจดั การกบั ประชาชน ญ่ีปุ่นเขาบอกไม่ใช่ว่าทุกคนจะรักโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ แต่ถ้ามันถึงจุด Taiwan. Today, these economies have outpaced Thai- หนง่ึ ทีค่ ิดวา่ อยา่ งไรกจ็ ำ� เปน็ คณุ กต็ ้องท�ำ อาจจะมีคน 30% ทไ่ี มเ่ ห็น ด้วยก็ต้องท�ำ เพราะไม่มีอะไรหรอกในโลกนี้ท่ีคุณจะต้องได้ 100% land’s considerably. Now, Thailand is on the same track ค�ำว่าประชาธิปไตยเราอาจจะเข้าใจผิด มันไม่มีอะไรท่ีประชาชนคิด เหมือนกัน 100% มันแลว้ แต่มมุ มองของคน” กอบกาญจน์ กลา่ ว as Vietnam. But Vietnam has already taken a nuclear “การพฒั นาพลงั งานนิวเคลยี ร์ตอ้ งมคี นเสยี สละ ไม่วา่ โรงไฟฟ้า path with its first 2,000-MW nuclear power plant slated จะไปลงในที่ไหน แต่การตัดสินใจควรอยู่บนพ้ืนฐานของเหตุผล Thailand still has to rely on imported energy, which raises its capital cost. Nuclear power is low cost and high in efficiency. Having nuclear power plants will bring about scientific and technological progress, Kobkarn said, and this will help develop related industries thereby boosting the competitive edge of Thai businesses. “The government must be decisive and know how to handle the public. The Japanese knows that not every citizen embraces nuclear plants but it also realizes that when you reach a point where you need to build one, then you simply go ahead even if 30% of the population may be against it. Noth- ing in this world will win 100% support. Democ- racy doesn’t mean 100% of the people need to agree. Each person can have his own view,” said Kobkarn. “Going nuclear means some people will have to make sacrifices. But deci- sions must be ratio- nal not based on กอบกาญจน์ วฒั นวรางกูร fear. People should Kobkarn Wattanavrangkul

กันยายน - ธันวาคม 2554 September - December 2011 29 ไมใ่ ชค่ วามกลวั ตอ้ งมองอยา่ งสรา้ งสรรค์ มองใหเ้ ปน็ โอกาส เชน่ โอกาส look at nuclear power constructively as opportunities to ในการจ้างงาน การพัฒนาความเจริญในชุมชนท่ีจะเกิดขึ้นจากการ create jobs and develop communities around the power มโี รงไฟฟา้ ” plants.” เธอแนะว่าประชาชนควรเปิดใจให้กว้างกับโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ She urged the public to be broad-minded and the และรัฐบาลควรกล้าตัดสินใจและผลักดันให้เกิดขึ้น โดยไม่ควรเสีย government to be courageous in developing nuclear เวลาทบทวนหรือศกึ ษาซ้�ำอีก technology without spending any more time commis- sioning additional studies. เธอเช่ือว่าเหตุที่รัฐบาลไม่กล้าตัดสินใจเพราะโครงการพลังงาน นิวเคลียร์ไม่สร้างความนิยมเหมือนโครงการประชานิยมท่ัวไป และ She attributed the government’s reluctance to make โครงการต้องใช้เวลานานในการด�ำเนินการ รัฐบาลจึงคิดว่าถ้าเร่ิม a decision to the fact that the nuclear power plant project โครงการแลว้ ตวั เองจะไมไ่ ด้อย่ดู ูผลส�ำเรจ็ แต่เธอเชื่อวา่ ถา้ โครงการ cannot curry votes. As it takes substantial time to bear ส�ำเร็จขึน้ มาแลว้ ประชาชนก็จะเขา้ ใจ fruit, the ruling politicians are afraid that they may not survive to see it through. She believes the public will กอบกาญจน์เรียกร้องให้ทั้งประชาชนและรัฐบาลยอมเสียสละ come to appreciate it once the project is a success. โดยสร้างรากฐานให้ถูกต้อง ไม่ท�ำให้ตลาดบิดเบือนโดยการอุ้มราคา น้�ำมัน แต่จะต้องท�ำให้เกิดการประหยัดพลังงานอย่างแท้จริงและให้ Kobkarn called on the public and the government ไดแ้ หล่งพลงั งานที่ดกี ว่าในปจั จุบัน to make sacrifices by putting in place a firm foundation. Rather than depressing oil prices thereby distorting the “ทางออกของวิกฤติพลังงานคือต้องตัดสินใจท�ำอย่างจริงจัง market, the government should promote energy effi- ลงลึก อย่างแรก คือใช้พลังงานให้น้อยลง อันท่ีสองคือพยายาม ciency and secure better energy sources. กระจายความเสี่ยงท่ีมีอยู่แล้ว และควบคุมให้ดีที่สุด และสามคือ หาเทคโนโลยีใหม่ ซ่ึงตอนน้ีโลกก็ก�ำลังท�ำอยู่ เราถึงบอกว่าว่า ไม่ใช่ “The solution to the energy crisis requires decisive เราจะรักนิวเคลียร์ตลอดชาติ แต่ ณ วันน้ีนิวเคลียร์เป็นหนึ่งใน action by reducing energy consumption, then diversifying ทางเลอื กท่ดี ีที่สุด” กอบกาญจน์ กลา่ ว n risks and tighten controls, and seeking out new technolo- gies. The world is moving in this direction. This does not mean that we will love nuclear power eternally. But for now it is one of the best options,” said Kobkarn. n PROPORTION OF POWER PRODUCTION BY FUEL: According to Power Development Plan 2010 (PDP 2010) ตสาัดมสแวผนนกพาฒัรผนลากติ ำพลลังงัผงลาิตนไไฟฟฟฟาาแ2ย0ก1ต0าม(PปDรPะเภ2ท0เ1ช0อื้ )เพลงิ : ลานหนวย Million kWh 360,000 320,000 11% 11% 280,000 240,000 10% 10% 12% 6% 6% 200,000 8% 11% 6% 6% 6% 160,000 6% 6% 6% 18% 19% 120,000 6% 19% 80,000 6% 63%% 6% 6% 17% 18% 18% 18% 6% 6% 6% 6% 17% 17% 5% 6% 6% 13% 14% 14% 15% 16% 6% 8% 13% 5% 5% 7% 7% 7% 39% 39% 30% 68% 66% 64% 64% 64% 62% 59% 59% 59% 58% 54% 49% 48% 47% 46% 45% 43% 44% 40,000 8% 9% 10% 10% 11% 12% 11% 11% 10% 11% 12% 13% 13% 15% 14% 13% 17% 16% 19% 20% 21% 0 11% 11% 10% 10% 9% 9% 9% 8% 8% 8% 7% 7% 7% 6% 6% 5% 4% 4% 4% 3% 2% 2553 2554 2555 2556 2557 2558 2559 2560 2561 2562 2563 2564 2565 2566 2567 2568 2569 2570 2571 2572 2573 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 นวิ เคลียร พลังงานหมุนเวียน น้ำมันเตา ซ้อื ตางประเทศ กา ซธรรมชาติ ถา นหินนำเขา ลิกไนต พลังนำ้ Nuclear Renewable Energy Heavy Oil Power Import Natural Gas Imported Coal Lignite Hydro ที่มา: กระทรวงพลงั งาน Source: Ministry of Energy วกิ ฤตพลงั งาน: นิวเคลียร์คือค�ำตอบ? Energy Crisis: Is Nuclear the Solution?

30 กนั ยายน - ธนั วาคม 2554 September - December 2011 มองมมุ ต่าง A Different Perspective ขอ้ อ้างท่ีมั่นคง สะอาด ถกู ... Security, Clean, Cheap… A Shaky Line ฟงั ไม่ข้นึ ? of Reasoning? วามเส่ียงของการใช้ก๊าซธรรมชาติเพ่ือผลิต The dwindling reserves of natural กระแสไฟฟ้ากว่าร้อยละ 70 ที่ก�ำลังร่อยหรอ gas, which fuel 70% of the produc- ลง บวกกับกระแสโลกเรื่องการลดหรือไม่ปล่อย tion of Thailand’s electricity, and คารบ์ อนไดออกไซด์ ทำ� ใหป้ ระเทศตอ้ งหาพลังงาน the campaigns against carbon diox- ทางเลือกที่มีต้นทุนต�่ำเข้ามาเสริมระบบ ในสายตา ide emissions are being used by state ของผู้วางนโยบายและแผนพัฒนาพลังงาน โรงไฟฟ้าพลังงาน policy makers to back their search นิวเคลียร์จึงเป็นทางเลอื กดว้ ยเหตุผล 3 ประการ คอื เพิ่มความม่นั คง for an alternative, inexpensive energy to reinforce ด้านพลังงานไฟฟ้าของประเทศโดยกระจายแหล่งเชื้อเพลิงส�ำหรับ the national grid. Nuclear power is the choice they โรงไฟฟา้ ใหมแ่ บบฐาน (baseload plants) ท่ีสามารถจ่ายไฟข้ันต�่ำ advance for three reasons. The country must secure ไดต้ ลอดเวลาเพอ่ื ลดความเสีย่ งจากการขาดไฟ, เปน็ พลงั งานสะอาด more electricity supplies to feed its base-load plants, เปน็ มติ รกบั กบั สง่ิ แวดลอ้ ม, และตน้ ทนุ การผลติ ไฟฟา้ ราคาถกู และคงท่ี or power plants that need to produce electricity con- แต่เหตุผลใหญ่ทั้งสามประการน้ีมีข้อโต้แย้งจากทั้งนักวิชาการ stantly based on the minimum demands of custom- และเอ็นจโี อ รวมถงึ ประชาชนในพื้นทีเ่ ป้าหมาย ers. Next, energy must be clean and friendly to the environment. Finally, costs must be low and stable. But these reasons raise doubts among scholars, non-governmental organizations, and people living เยาวชนยุคพลังงานสะอาดของกรนี พีซ และชุมชนปะทิว จังหวัด Members of Solar Generation, a youth wing of ชมุ พร รว่ มตดิ ตงั้ กงั หันลมขนาด 2.5 กิโลวัตตท์ ่ีโรงเรยี นปะทิว Greenpeace, and the local community of Pathieu district เมอ่ื กลางเดือนกมุ ภาพันธ์ 2550 กรีนพีซเรยี กรอ้ งให้นักการ in Chumphon province install a 2.5kw wind turbine at เมอื งบรรจกุ ารศึกษาดา้ นพลังงานหมนุ เวียนและประสิทธิภาพ Pathiu primary school. Greenpeace demands that the พลังงานไปในแผนพฒั นาก�ำลังการผลิตไฟฟา้ แทนการสนับสนนุ Power Development Plan promote and explore the เชอื้ เพลงิ ฟอสซิลทส่ี กปรกและเทคโนโลยนี ิวเคลยี รท์ ีเ่ ปน็ อนั ตราย potential of renewable energy combined with energy – วินัย ดษิ ฐจร/กรนี พซี efficiency, instead of dirty fossil fuels and dangerous nuclear technologies. – Vinai Dithajohn/Greenpeace

กนั ยายน - ธนั วาคม 2554 September - December 2011 31 เรม่ิ ตัง้ แต่โครงสร้างของระบบไฟฟ้า ที่เปน็ หวั ใจส�ำคญั ท�ำใหโ้ รง “ทผ่ี า่ นมาเวลาคยุ เรอ่ื งระบบไฟฟา้ กจ็ ะคยุ กนั แตเ่ รอื่ งกรรมสทิ ธิ์ ไฟฟ้านิวเคลียร์มีสถานะในแผนพัฒนาก�ำลังการผลิตไฟฟ้า ปี 2010 และการพัฒนาทุน ความเช่ือเรื่องเทคโนโลยีไฟฟ้ายังคิดอยู่ภายใต้ หรอื แผนพดี พี ี 2010 ระบบใหญท่ ผี่ กู ขาดไวโ้ ดย กฟผ. (การไฟฟา้ ฝา่ ยผลติ แหง่ ประเทศไทย) โดยเชื่อว่าถ้าไม่ผูกขาดแต่ผู้เดียวจะมีความไม่มั่นคง โครงสร้างด้าน วิฑูรย์ เพิ่มพงศาเจริญ ผู้อ�ำนวยการ เครือข่ายพลังงานเพ่ือ พลงั งานของประเทศจงึ เปน็ อปุ สรรคตอ่ การพฒั นาพลงั งานหมนุ เวยี น นิเวศวิทยาแมน่ ้ำ� โขง (MEE Net) กลา่ ววา่ กว่า 10 ปที ี่ผ่านมา การ และทำ� ใหแ้ ผนการอนรุ กั ษพ์ ลงั งานไมค่ บื หนา้ สว่ นประชาชนผบู้ รโิ ภค พยากรณ์ความต้องการพลังงานเกินความเป็นจริงเป็นปัญหาเรื้อรัง ไฟฟ้าต้องแบกภาระค่าไฟเกินกว่าท่ีใช้จริง หากไม่จ่ายค่าไฟจะถูก ของระบบไฟฟ้าไทยมาโดยตลอด ยิง่ เมื่อเกดิ วิกฤตเศรษฐกจิ ระหวา่ ง ตัดไฟทันที ซง่ึ คนไทยไม่มสี ิทธเิ ลอื ก เพราะอยูใ่ นระบบผูกขาดอยา่ ง ปี พ.ศ. 2541 และ 2542 อตั ราการใชไ้ ฟฟ้าสูงสุดมกี ารเติบโตตำ�่ กวา่ สมบูรณ์แบบ โครงสร้างระบบไฟฟา้ ของเราจงึ พิการ ดังน้ันการปฏริ ูป ทเ่ี คยเป็นมา และในปี 2551 และ 2554 ความต้องการใช้ไฟฟา้ ลดลง โครงสรา้ งในระบบไฟฟา้ เป็นเร่ืองจำ� เปน็ มาก” วิฑรู ย์กล่าว อยา่ งชดั เจน โดยกำ� ลงั ผลติ ไฟฟา้ รวมของระบบ (Installed Capacity) ด้าน ดร.เดชรัต สุขก�ำเนิด อาจารย์คณะเศรษฐศาสตร์ ในปี พ.ศ. 2554 เกินจากทใี่ ช้จรงิ บวกไฟฟา้ ส�ำรอง 15% ไปถงึ 3,738 มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ได้วิเคราะห์ถึงความเส่ียงทางเศรษฐกิจ เมกะวัตต์ (MW) เทียบกับเข่ือนปากมลู รวมกันถึง 28 เขือ่ น และหาก ของการพัฒนาโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ โดยมองแนวโน้มของโลกที่เกี่ยว ค�ำนวณตามสถิติการใช้พลังงานไฟฟ้าสูงสุดที่เกิดข้ึนจริงในช่วง 20 กบั การเตบิ โตของพลงั งานทาง เลือก 3 ประเภท ปที ผี่ ่านมา จะมคี า่ เฉลีย่ เพียง 830 MW/ปี เทา่ นน้ั การจัดหาไฟฟ้า คือ โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ พ ลั ง ง า น ล ม ส�ำรองที่สูงเกินความจ�ำเป็นเหล่านี้ท�ำให้ประชาชนต้องแบกรับภาระ และพลงั งานแสงอาทติ ย์ ค่าใชจ้ า่ ยเป็นเงินหลายแสนล้านบาท ดร. เดชรัตชี้ว่า ใน ปี ค.ศ. 2006 จ�ำนวนก�ำลังการ ผ ลิ ต ติ ด ต้ั ง วิฑูรย์ คดิ ว่า แผนพีดีพี 2010 ซ่ึงขยายระยะเวลาแผนการคาด ของพลังงานลม และพลังงาน การณ์ความตอ้ งการใช้ไฟฟ้าในประเทศจากเดมิ 15 ปี เปน็ 20 ปี ก็ แ ส ง อ า ทิ ต ย ์ มี เพื่อจะผลกั ดนั แผนการสรา้ งโรงไฟฟา้ นิวเคลยี ร์จำ� นวน 5 โรงใหเ้ กดิ เพิ่มมากขึ้น ขึ้นในประเทศไทย move to adjust the PDP 2010 by extending the time span “นักวิชาการจะพูดถึงแต่เทคโนโลยี[และ]วิชาการ(เมื่อพูดถึง of the forecast of future electricity demands from 15 to พลังงานนิวเคลียร์) แต่ไม่เชื่อมโยงเรื่องนิวเคลียร์กับระบบไฟฟ้า ซ่ึง 20 years. The change, he says, probably is part of the เป็นเรื่องทีร่ บั ไมไ่ ด้ ระบบไฟฟ้ามปี ญั หาเชงิ โครงสร้างทีต่ ้องแกไ้ ขอกี attempt to push ahead the plan to build five new power เยอะมาก และโจทยเ์ หลา่ นจ้ี ะตอ้ งมกี ารจดั การทด่ี ขี นึ้ แลว้ มนั จะตอบ plants using nuclear technology. ค�ำถามและหลกี เล่ียงนิวเคลียร์ได้ “Experts are keen to talk about the technology [of เดชรตั สขุ ก�ำเนดิ Decharut Sukkumnoed nuclear energy], but fail to look at nuclear issues in the context of the current electricity system,” says Witoon. in areas targeted for the construction of nuclear power plants. Thailand’s electricity system has been handicapped by a “structural problem.” Electricity management and The opponents question the forecast of future technologies are entirely in the hands of the Electricity demands for electricity cited in the the government’s Generating Authority of Thailand (Egat). Egat believes Power Development Plan 2010 (PDP) which they see it needs to monopolize the national electricity system to as a questionable attempt to justify the need for nuclear ensure the security of power supply. But letting the state- power plants in Thailand. owned agency to control the whole electricity system does not always mean that renewable energy and energy For the past 10 years, Thailand has faced problems conservation will be promoted extensively. Instead, it in predicting electricity demands because the forecast has turns out that consumers have to bear the excessive costs not corresponded with real circumstances in society, says of electricity production. Failure to pay the bills means Witoon Permpongsachaoren, director of the Mekong electricity to their houses will be suddenly cut. Egat’s vir- Energy and Ecology Network (MEE Net). Among factors tual monopoly leaves people with no choice of alterna- in the discrepancy is the decrease of maximum usage of tive means to electricity supply. electricity during the country’s financial crash in 1998 and 1999 and the falling demands in 2008 and 2011. “Our electricity system is crippled as a result,” Witoon says. “Reform of the structure of the electricity For the past 20 years, he says, the maximum usage system is badly needed.” of electricity in Thailand has not been greater than 830 megawatts (MW) a year on average. The excessive power reserves subsequently have caused people to bear huge financial burdens worth several billions of baht. Even this year, he adds, electricity generating capac- ity, known as installed capacity, is more than the require- ment of 15% in reserve by 3,738 MW), or the equivalent of electricity produced by 28 Pak Moon dams. Witoon also has his doubts about the the state’s มน่ั คง สะอาด ถกู ... ขอ้ อ้างทีฟ่ งั ไม่ขึน้ ? Security, Clean, Cheap… A Shaky Line of Reasoning?

32 กันยายน - ธนั วาคม 2554 September - December 2011 ในขณะที่โรงไฟฟ้านิวเคลียร์กลับลดน้อยถอยลง โดยพลังงานลม ชาวบ้านราวหนึง่ รอ้ ยคนและลกู เรือเรนโบว์ วอรร์ ิเออร์ จัดขบวนเปน็ รูปโลมา แม้กระท่ังพลังงานแสงอาทิตย์ที่ถือกันว่าแพง เข้าสู่ระบบมากกว่า สีชมพู ณ อา่ วทอ้ งชิง จังหวัดนครศรธี รรมราช พร้อมถอื ป้ายผา้ ท่ีมขี ้อความวา่ พลังงานจากโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ “ถอดปล๊ัก ถอดนิวเคลยี ร”์ เมื่อปลายเดือนกันยายน 2553 – อธษิ ฐ์ พีระวงศ์เมธา/กรีนพีซ ดร.เดชรตั อ้างถงึ การศึกษาของ US Congressional Budget Office หรอื ส�ำนักงบประมาณแหง่ รัฐสภาของสหรฐั อเมรกิ า ท่ีเสนอ More than a hundred people representing communities opposed รายงานเม่อื เดอื นพฤษภาคม พ.ศ. 2551 ว่า ต้นทนุ ของโรงไฟฟา้ 75 to nuclear power together with crew from the Greenpeace flagship แห่งของสหรฐั สูงกวา่ ทอี่ ุตสาหกรรมนิวเคลียร์อา้ งถงึ กวา่ 3 เท่า โดย Rainbow Warrior place windsocks to form the shape of a pink dolphin, ตน้ ทุนเฉลย่ี ในการกอ่ สรา้ งเพิ่มขึ้นจาก 0.94 ลา้ นเหรยี ญ/MW (หรอื next to a banner reading “Unplug a nuclear future,” in Thong Ching ประมาณ 33 ลา้ นบาท/MW) กลายเป็น 3.0 ล้านเหรยี ญ/MW (105 Beach, Nakhon Si Thammarat province in September 2010. ลา้ นบาท/MW) เม่ือท�ำการกอ่ สร้างจรงิ – Athit Perawongmetha/Greenpeace ขณะเดียวกันผลการศึกษาของ Keystone Center ซึ่งเป็น ยุ่งยากในการก�ำกับดูแลเรื่องความปลอดภัยของโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ สถาบันวจิ ยั อสิ ระ เมื่อปี ค.ศ. 2007 พบวา่ ต้นทุนของการผลิตไฟฟา้ แต่ละโรง อันเป็นต้นเหตุส�ำคัญของความล่าช้า และท�ำให้ต้นทุนใน จากนวิ เคลยี รอ์ ยใู่ นระดบั 8.3–11.1 เซน็ ต/์ หนว่ ย (หรอื ประมาณ 2.9- การกอ่ สร้างโรงไฟฟ้านวิ เคลียร์บานปลายอกี ด้วย 3.9 บาท/หน่วย) แต่หลงั จากนัน้ อีกไมน่ าน นักวจิ ัยหลักคนหนึ่งของ รายงานนก้ี ป็ รบั ตวั เลขไปทรี่ ะดบั 12-17 เซนต/์ หนว่ ย (4.2-6.0 บาท/ การลงทุนในโครงการโรงไฟฟ้านิวเคลียร์มีปัญหาในเรื่องการ หน่วย) โดยยังไมร่ วมต้นทนุ ในการเกบ็ รักษากากนวิ เคลยี ร์ คำ� นวนคา่ กอ่ สรา้ งทม่ี ตี วั เลขไมช่ ดั เจน เนอื่ งจากมปี จั จยั ทเ่ี ปน็ ตวั แปร ในส่วนของต้นทุนในการเก็บรักษากากนิวเคลียร์ ก็พบว่า factors complicate the investment plan and often cause โครงการเก็บรักษากากนิวเคลียร์ถาวรที่ภูเขายัคคาในสหรัฐอเมริกา nuclear power plant operators worldwide to pay more มีตน้ ทนุ ในการดำ� เนนิ การสงู ถึง 96.2 พนั ลา้ นเหรยี ญ (3.4 ล้านล้าน than they expected to do. บาท) เพ่มิ ข้ึนจากทีค่ าดไว้เดิมถึงร้อยละ 38 ทีส่ �ำคัญโครงการนี้ก็ยัง ไมส่ ามารถดำ� เนนิ การไดเ้ นอ่ื งจากไมไ่ ดร้ บั การยอมรบั จากนกั วชิ าการ The uncertainties in cost estimates, which often และประชาชน bring heavy financial burdens, lead operators to do everything possible to secure certain returns. They call ปัญหาท่ีส�ำคัญในแง่เศรษฐกิจของอุตสาหกรรมนิวเคลียร์ คือ on the government to guarantee constant revenues, and การออกแบบก่อสร้างโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ต้องออกแบบเฉพาะส�ำหรับ have to manage insurance plans for risks and accidents แต่ละโรง แทนท่ีจะมีแบบแปลนมาตรฐาน ท�ำให้ต้นทุนในการ that can happen at the plants. Eventually, Decharut says, ออกแบบ และต้นทุนในการก่อสร้างสูงขึ้น และยังกลายเป็นความ these expenses will be pushed to both the government and consumers. Besides the monopoly of the electricity system and the inaccurate forecast of electricity demands in Thai- These problems are seen in the construction of the land, the high costs of building nuclear power plants also 75 nuclear power plants. According to the US Congres- lend credit to opponents. Construction of such plants sional Budget Office, the plants, erected from 1966 to comes with “economic risks”, warns Kasetsart Univer- 1986, had to go through complicated processes, which sity’s economist Decharut Sukkumnoed. led to the higher costs, during the average construction period of 12 years of each plant. The operators were The risk can be seen in the uncertainty of the cost first required to find locations, choose types of technol- estimate of a nuclear power plant. A study by the US ogy, study laws, think of how to decrease environmen- Congressional Budget Office in May, 2008 notes that the tal impacts, recruit specialists to oversee the plants, and real construction costs of 75 nuclear power plants in the plan ways to prevent and respond to unwanted incidents United States were three times higher than the estimates including terrorist attacks. put forward by the industry sector. Their average cost was also found to jump from US$0.94 million a MW Other costs needed to operate the plant and deal (about 33 million baht a MW) to US$3 million a MW with its waste also make this alternative energy a very (105 million baht a MW). These figures came to light expensive option. A study by non-partisan think-tank only after construction work started. Keystone Center in 2007 found the cost of electricity On-site, the construction of a nuclear power plant requires the design of buildings and facilities to be unique to each location. This lack of a standard design inflates costs and slows the inspection of the plant and equipment safety, Decharut explains. The higher construction costs also stem from the usually long construction period of about 10 years, the need to keep the power plant projects in line with laws to obtain construction and operation permits, and expenses in linking the plant with the state infrastructure. These

กันยายน - ธนั วาคม 2554 September - December 2011 33 หลายๆ อยา่ ง เชน่ ระยะเวลาการก่อสรา้ งท่ยี าวนานเป็นสบิ ปี คา่ ใช้ ใหมเ่ ข้ามาส่รู ะบบ 2 โรง ปี ค.ศ. 2007 มเี พยี ง 3 โรง ในปี ค.ศ. 2008 จ่ายท่ีเกิดจากการปฏิบัติตามกฎหมายและกฎระเบียบต่างๆ เพ่ือให้ ไมม่ โี รงไฟฟา้ นิวเคลียรเ์ ขา้ สู่ระบบแมแ้ ต่โรงเดยี ว ได้มาซ่ึงใบอนุญาตก่อสร้างและด�ำเนินการ และการจัดการเก่ียวกับ โครงสร้างพ้ืนฐานที่จะเชื่อมต่อกับโรงไฟฟ้า ฯลฯ การวางแผนการ ฉะนน้ั การโฆษณาวา่ ทัว่ โลกมุ่งสู่โรงไฟฟา้ นิวเคลียร์ จึงเป็นการ ลงทุนในโครงการก่อสร้างโรงไฟฟ้านิวเคลียร์จึงเป็นเรื่องท่ีซับซ้อน โฆษณาท่ีเกินจริง และประเด็นส�ำคัญที่สุดเร่ืองน้ีกลับไม่ค่อยถูกพูด โครงการโรงไฟฟา้ นวิ เคลยี รเ์ ทา่ ทม่ี มี าทวั่ โลกจงึ มกั ประสบปญั หาเรอื่ ง ถงึ ในเมอื งไทย เวลาก่อสรา้ งที่ยาวนานและเงนิ ลงทุนที่มากเกนิ กวา่ ท่ีคาดการณไ์ ว้ ดร.เดชรัต แสดงความเห็นจากข้อมูลเชิงประจักษ์ โดยรวม ด้วยความไม่แน่นอนต่างๆ เหล่านี้ ท�ำให้นักอุตสาหกรรม ประเด็นเรื่องแผนพีดีพี 2010 ท่ีคาดการณ์การใช้ไฟฟ้าสูงจริงว่า นิวเคลียร์เรียกร้องหลักประกันจากรัฐบาลท่ีจะป้องกันเงินทุนและ โครงการโรงไฟฟา้ ของเอกชนหรือ IPP (Independent Power Pro- สรา้ งรายไดท้ แี่ นน่ อนให้แก่ผปู้ ระกอบการโรงไฟฟ้านิวเคลยี ร์ รวมทง้ั ducers) โรงไฟฟา้ ถา่ นหนิ ของ กฟผ. และโรงไฟฟา้ นวิ เคลยี ร์ สามารถ ประกันความเสี่ยงจากความเสียหายท่ีเกิดข้ึนหากมีเหตุฉุกเฉิน ซ่ึง ยกเลกิ หรอื เลอ่ื นออกจากแผนพดี พี ี 2010 ไดเ้ ลย เพราะความตอ้ งการ แน่นอนว่าค่าใช้จ่ายต่างๆ เหล่านี้ในท่ีสุดต้องถูกผลักเป็นภาระของผู้ ไฟฟ้าสูงสุดลดลง และก�ำลังการผลิตไฟฟ้าส�ำรองของระบบยังคงสูง บรโิ ภคหรอื ของรฐั บาลเอง กวา่ ร้อยละ 15 ซ่ึงเป็นเกณฑม์ าตรฐานที่ก�ำหนดไว้อยู่ดี ซง่ึ อีกไม่เกนิ 20 ปี พลงั งานหมุนเวียนจะถกู กวา่ พลังงานนวิ เคลยี ร์ รัฐควรสง่ เสรมิ จากรายงานผลการศกึ ษาของสำ� นกั งบประมาณแหง่ รฐั สภาของ และสนบั สนนุ การใชพ้ ลงั งานหมนุ เวยี นใหม้ ากขน้ึ เชน่ การใชพ้ ลงั งาน สหรฐั อเมรกิ า เมอื่ ปี ค.ศ. 2008 พบวา่ การกอ่ สรา้ งโรงไฟฟา้ นวิ เคลยี ร์ แสงอาทิตย์และพลังงานลม ซึ่งประเทศไทยมีศักยภาพผลิตกระแส 75 โรงในช่วงปี ค.ศ. 1966-1986 มีระยะเวลาโดยเฉลี่ย 12 ปีต่อ ไฟฟ้าไดถ้ ึง 1.2 หม่นื เมกะวัตต์ ทำ� ใหไ้ ม่ตอ้ งพ่ึงพาโรงไฟฟ้านวิ เคลยี ร์ โรง ประกอบกับการด�ำเนินการตามโครงการทซ่ี บั ซอ้ นไมแ่ พก้ ัน เรมิ่ ตั้งแต่การตระเตรียมกฎหมายและกฎระเบียบในด้านความปลอดภัย “ปจั จบุ นั ตามแผนอนรุ กั ษพ์ ลงั งานทต่ี ง้ั เปา้ จะลดการใชพ้ ลงั งาน และการลดผลกระทบต่อส่ิงแวดล้อม การหาพ้ืนที่เพื่อก่อสร้างโรง ลงใหไ้ ด้ 20% ทเี่ พงิ่ ออกมา แคส่ ง่ เสรมิ ใหก้ ลมุ่ ผใู้ ชไ้ ฟฟา้ สงู สดุ คอื ภาค ไฟฟ้า การตัดสินใจเร่ืองเทคโนโลยีท่ีจะใช้ การตระเตรียมบุคลากร อุตสาหกรรม 50% อาคารพาณิชย์ 25% และภาคครัวเรือน 25% ในการด�ำเนินงานโรงไฟฟ้าท่ีต้องมีความเช่ียวช�ำนาญเป็นพิเศษ ไป โดยทุกฝา่ ยสามารถลดการใช้ไฟฟ้าได้ 10% ก็ไม่จ�ำเป็นต้องสรา้ ง โรง จนถึงการวางแผนป้องกันอุบัติภัยชนิดต่างๆ รวมไปถึงการป้องกัน ไฟฟา้ นวิ เคลยี ร์ ลา่ สดุ ยงั พบวา่ มผี ผู้ ลติ รายเลก็ และรายเลก็ มากยนื่ ขอ้ ภัยจากผู้ก่อการร้าย ด้วยเหตุดังน้ี ตั้งแต่ช่วงกลางทศวรรษท่ี 1980 เสนอเพอ่ื ขายไฟฟา้ เขา้ ระบบอกี หลายพนั เมกะวตั ต์ ฉะนน้ั ไมต่ อ้ งกงั วล อุตสาหกรรมนิวเคลียร์จึงตกต่�ำลง มาจนปัจจุบันการสร้างโรงไฟฟ้า วา่ เราจะมีไฟฟา้ ไมพ่ อสำ� หรับการเตบิ โตในอนาคต ดังนั้น ในชว่ งการ นวิ เคลยี รท์ เ่ี ขา้ สรู่ ะบบในแตล่ ะปมี นี อ้ ยมาก โดยในปี 2006 มโี รงไฟฟา้ เปล่ียนผา่ นสู่ยคุ พลงั งานหมนุ เวียน เราควรลดการใชพ้ ลงั งานลงและ เพม่ิ การใช้พลงั งานหมุนเวียนใหม้ ากข้ึน production, fuelled by nuclear energy, stood between Decharut is not convinced by the Energy Ministry’s 8.3 and 11.1 cents a kilowatt-hour (kWh), or about 2.9 claim that the cost of electricity produced by a nuclear and 3.9 baht a kWh. However, a researcher of the centre power plant is cheaper than other types of power plants. later adjusted the numbers to between 12 and 17 cents a The ministry estimates that a 1,000-MW nuclear power kWh (4.2 and 6 baht a kWh). This excluded the expenses plant incurs an electricity cost of only 150 billion baht. of nuclear waste management. However, he says, this is not a precise figure because even the United States is not confident in estimating the costs When nuclear waste is included, cost has to be of nuclear power plants. The US nuclear power plants adjusted. According to the centre, if the waste is taken so far have chalked up more electricity production costs for storage at the Yucca Mountain in Nevada, it will cost than initially estimated. On top of that there are the US$96.2 billion (3.4 trillion baht), a 38% increase from expenses of public information campaigns. With such the initial estimate. However, the nuclear waste reposi- unpredictable expenses, some nuclear plants even had to tory project at Yucca site has been stalled due to the cut short construction. strong opposition from experts and local people. Another “cost” that may surface when considering Since 2006, the high construction costs of nuclear the building of a nuclear power plant in Thailand lies in power plants are a major reason for the declining trend of the non-transparency of projects, Decharut says. Mega their numbers, Decharut says. That year, there were only projects in Thailand are renowned for being steeped in two plants; the numbers were put at three in the following corruption. year, but in 2008 there were none. Meanwhile, there has been an increase in the use of renewable energy sources Moreover, in the international context, Thailand such as sun and wind. Even the solar cell technology is far from meeting requirements for building nuclear looked set to have a brighter future despite its high cost. power plants. The government’s decision to delay its nuclear power plant plan for another three years seems The advertisements that the world is moving towards to be a response to the International Atomic Energy nuclear technology are thus exaggerated, Decharut says. Agency which says “Thailand is not ready in many However, in Thailand, the problems inherent in the con- areas,” notes Decharut. struction of nuclear power plants have been rarely com- municated to the public. Reflecting on the PDP 2010, Decharut suggests the มั่นคง สะอาด ถูก... ข้ออ้างทฟี่ งั ไม่ขึน้ ? Security, Clean, Cheap… A Shaky Line of Reasoning?

34 กนั ยายน - ธนั วาคม 2554 September - December 2011 “เหตุผลท่ีท�ำให้รัฐบาลเล่ือนแผนการสร้างโรงฟ้านิวเคลียร์ออก โรงไฟฟ้าท่ีสร้างความไม่เป็นธรรมในสังคม คือระหว่างคนท่ีจะได้ ไปอีก 3 ปีน่าจะมาจากเหตุผลที่ทบวงการพลังงานปรมาณูระหว่าง ใช้ประโยชน์กับคนท่ีจะต้องตกอยู่ภายใต้ความเสี่ยงเพราะอยู่ใกล้ ประเทศบอกวา่ ไทยไมพ่ รอ้ มในหลายๆ เรอื่ งมากกวา่ ปญั หาโรงไฟฟา้ โรงไฟฟ้า และในบางประเทศ เช่น ออสเตรียถือเป็นประชามติของ นวิ เคลยี รท์ ก่ี ำ� ลงั จะผดุ ขน้ึ ในประเทศไทยเวลานม้ี คี วามจำ� เปน็ เรง่ ดว่ น สังคมท่ีร่วมกันตัดสินใจว่าจะไม่มีการสร้างโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ หรือ ทจ่ี ะตอ้ งสร้างความรู้ความเข้าใจแก่ประชาชนอยา่ งทัว่ ถึง ท่สี ำ� คัญรฐั ล่าสุดในเยอรมนี ถือเปน็ นโยบายผ่านการเลอื กตัง้ และมกี ระบวนการ จะตอ้ งไมบ่ ิดเบือนข้อเทจ็ จริง” ดร.เดชรตั กล่าว ทางกฎหมายที่ชัดเจนว่าจะรื้อถอนหรือปิดโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ก่อนท่ี จะหมดอายกุ ารใชง้ าน ขอ้ สรปุ เรอ่ื งโรงไฟฟา้ นวิ เคลียร์ จากตวั เลขทม่ี กั ถกู กลา่ วอ้างว่า ตน้ ทนุ ค่าไฟฟ้าจากโรงไฟฟา้ นวิ เคลียร์ กำ� ลังผลติ 1,000 เมกะวัตต์ ที่ เหตุผลเหล่าน้ีท�ำให้ค�ำส่ังซ้ือเครื่องปฏิกรณ์นิวเคลียร์ใหม่ลดลง กระทรวงพลงั งานบอกไวท้ ี่ 150,000 ลา้ นบาท ถกู กวา่ ตน้ ทนุ คา่ ไฟฟา้ อยา่ งมากทว่ั โลก บรษิ ทั ผผู้ ลติ เทคโนโลยโี รงไฟฟา้ นวิ เคลยี รว์ นั นก้ี ำ� ลงั จากทุกโรงไฟฟ้าทุกประเภท จึงยงั ไมใ่ ชต่ วั เลขทชี่ ัดเจน เพราะแมแ้ ต่ จะไปไมร่ อด และสายการผลติ กำ� ลงั จะหมดลงไป การลงนามในสญั ญา ในประเทศที่เคยสร้างโรงไฟฟ้านิวเคลียร์อย่างสหรัฐยังไม่ระบุวงเงิน ซื้อขายเทคโนโลยีหรือการก่อสร้างจึงเหมือนเป็นการการันตีรายได้ ทแี่ ท้จรงิ เพราะโรงไฟฟ้านิวเคลยี ร์ที่ผ่านมาล้วนประสบกับปญั หาค่า และก�ำไรจากราคาหนุ้ ให้บรษิ ทั ผ้ผู ลติ ไมว่ า่ โรงไฟฟ้านวิ เคลียรจ์ ะเกดิ กอ่ สร้างที่บานปลายมาตลอด และในทีส่ ุดบางโครงการต้องหยดุ การ ข้ึนได้หรือไมก่ ็ตาม โดยจะเหน็ วา่ โรงไฟฟ้านิวเคลยี ร์แห่งใหม่น้ัน สว่ น กอ่ สรา้ งไป ยงั ไมร่ วมตน้ ทนุ ทจ่ี ะตอ้ งประชาสมั พนั ธใ์ หค้ วามรกู้ บั คนใน ใหญอ่ ยใู่ นแถบทวปี เอเชยี ประเทศ และที่ส�ำคัญปัญหาการคอร์รัปช่ันที่ทุกคนยอมรับว่ามักจะ เกดิ ขึ้นกบั โครงการขนาดใหญ่ในสงั คมไทย และหากมองในประเด็นของกลุ่มประเทศท่ีพัฒนาแล้วท่ีต้อง เผชญิ กบั สภาวะโลกรอ้ น เชน่ เดนมารก์ ออสเตรยี เยอรมนี นวิ เคลยี ร์ สันติ โชคชัยช�ำนาญกิจ กลุ่มศึกษาพลังงานทางเลือกเพ่ือ ก็ไม่ได้ตอบโจทย์เรื่องโลกร้อน โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ไม่ใช่ไม่ปล่อยก๊าซ อนาคต มองว่า ในช่วงปี ค.ศ. 1990 เป็นต้นมา เมื่อประเทศทาง เรือนกระจกอย่างท่ีหลายคนเข้าใจ เพราะการท�ำเหมืองแร่ยูเรเนียม ตะวนั ตกเปดิ เสรใี นระบบไฟฟา้ แลว้ ลกั ษณะการกอ่ สรา้ งแบบโรงไฟฟา้ กระบวนการผลติ แรย่ เู รเนยี ม การเพม่ิ ประสทิ ธภิ าพแร่ (enrichment) นวิ เคลยี รไ์ มส่ ามารถตอบโจทยใ์ นแงท่ จี่ ะไปแขง่ ขนั ในเชงิ เสรไี ด้ ทำ� ให้ การขนส่ง และการสร้างโรงไฟฟ้า ล้วนต้องใช้พลังงานจากฟอสซิล การกอ่ สรา้ งหยดุ ชะงักไปในประเทศในกลุ่มยุโรปตะวันตก อเมรกิ าก็ จำ� นวนมากซึ่งก่อให้เกิดปัญหาโลกร้อนเช่นกัน ไม่มีการก่อสรา้ งอกี เลยในชว่ งกวา่ 30 ปีที่ผา่ นมา ในระยะยาวแล้วโรงไฟฟ้านิวเคลียร์จะปล่อยก๊าซคาร์บอน ส่วนบางประเทศก็มีการพิจารณาโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ในมิติทาง ไดออกไซด์ออกมามากกว่าพลังงานหมุนเวียน เช่น พลังงานแสง สังคม เช่น เดนมาร์ก ที่มีค�ำตอบชัดเจนว่าโรงไฟฟ้านิวเคลียร์เป็น อาทิตย์ และพลังงานลม เนื่องจากแร่ยูเรเนียมคุณภาพดีมีค่อนข้าง government remove plans to have more Independent ity for our future growth,” Decharut says. “What we Power Producers, or to build more coal-fired power should do is to conserve electricity and use more renew- plants and nuclear power plants. He reasons that the able energy.” country does not need such a large amount of electric- ity. The maximum demands for electricity have so far Santi Chokechaichamnankij, of the Alternative decreased while the national electricity reserves are still Energy for Sustainability, echoes Decharut’s comment above the 15% requirement. on the dim future of nuclear power plants. He says since western countries allowed for free competition of elec- In 20 years, he adds, renewable energy is expected tricity production in 1990, nuclear power plants operat- to be cheaper than nuclear energy. Therefore the gov- ing under such market conditions have struggled unsuc- ernment should support more uses of renewable energy, cessfully. Consequently, there have been no new plants especially wind and sun. With these energy sources, in western Europe, says Santi. In the US, he has not Thailand has a potential to produce up to 12,000 MW heard news of nuclear power plant construction for the of electricity without any need to rely on nuclear power past 30 years. plants. Many European countries look at social and eco- Thailand can also secure its power supply by pro- nomic dimensions when they are considering the mer- moting electricity conservation among people more seri- its of nuclear power plants. In Denmark, Santi says, a ously, he says. Currently the industry sector is the largest nuclear power plant is viewed as an option that causes consumption group accounting for half of the national social injustice between people who take benefits from its electricity usage while commercial buildings and house- electricity and those who have to bear risks due to living holds consume 25% each. If all sectors can reduce con- near the plant. The Austrian government decided not to sumption by 10%, which is still less than the 20% target build one after a public referendum rejected this technol- set by the government, there will be no need to build ogy. In other countries such as Germany, plans to close nuclear power plants. and remove nuclear power plants have been included in election campaigns and legislation processes. Besides, there are many small private electricity pro- ducers wanting to sell several thousand megawatts of In Santi’s view, the nuclear power plant industry is electricity to Egat, making it hard to imagine Thailand on the downhill. New orders for nuclear reactors have will face electricity shortage. greatly decreased; nuclear technology firms are strug- gling for survival and their production lines are approach- “Don’t worry that we will not have enough electric-

กันยายน - ธันวาคม 2554 September - December 2011 35 น้อย มีการประมาณกันว่า ถ้าความต้องการไฟฟ้ายังคงเท่าเดิม เรอื ประมงทท่ี ่าเรอื ประมงบา้ นบางจาก อ.ปะทิว จ.ชมุ พร -ในสภาวะน้�ำมันราคา แร่ยูเรเนียมคุณภาพดีจะสามารถตอบสนองความต้องการของโลกได้ แพง ชาวประมงในทะเลไทยล้วนปรบั ตวั หนั มาใชห้ ลอดประหยดั ไฟ โดยเฉพาะเรือได อกี เพียง 40 ถงึ 50 ปี หมึกที่ต้องใช้หลอดไฟเปน็ จ�ำนวนมาก การปรับตวั แบบนีเ้ กดิ ขึน้ มานานหลายปีซง่ึ เปน็ ความกา้ วหน้าก่อนชุมชนเมอื ง ปัจจุบันพลังงานไฟฟ้าท่ีใช้กันทั้งโลกมาจากพลังงานนิวเคลียร์ ประมาณ 16% เท่าน้ัน ดังนั้นถ้าจะน�ำพลังงานนิวเคลียร์มาแทน Small squid fishing boats at rest in an inlet of Ban Bang Chak in Pathiu โรงไฟฟ้าถ่านหิน แร่ยูเรเนียมชั้นดี ซึ่งเป็นแหล่งพลังงานท่ีมีจ�ำนวน district of Chumphon province are equipped with energy-saving light จ�ำกัด เช่นเดียวกับก๊าซธรรมชาติและน�้ำมัน ก็จะหมดภายในเวลา bulbs which are essential for drawing squids. Local fisher folks are ประมาณหนงึ่ ทศวรรษ สว่ นสนิ แรย่ เู รเนยี มคณุ ภาพรองลงมา กต็ อ้ งใช้ years ahead of their city counterparts in their awareness of energy พลงั งานอกี จำ� นวนมากไปในกระบวนการผลติ ซงึ่ จะทำ� ใหโ้ ลกรอ้ นขน้ึ efficiency which leads directly to revenue saving. อีกมาก ราคาซือ้ ขายกอ็ าจจะสูงขนึ้ ไปตามจ�ำนวนที่ลดลงของแรด่ ้วย ในขณะท่ีประเทศไทย พลังงานนิวเคลียร์มีประเด็นที่ยังต้อง ing the end. Nuclear technology producers need to look ถกเถียงกนั อกี มากในหลายมิติ เชน่ ความคมุ้ ทุน ความปลอดภัย for new markets in Asia and are trying to enter into con- struction contracts, no matter whether a nuclear power แตใ่ นหลายๆ พน้ื ทซี่ ง่ึ เปน็ เปา้ หมายในการกอ่ สรา้ งโรงไฟฟา้ ใหม่ plant will be built, simply to raise the price of their shares สนั ตติ ง้ั คำ� ถามทปี่ ระชาชนมกั จะไดร้ บั ขอ้ มลู ผดิ ๆ เกยี่ วกบั ประโยชนท์ ี่ in the stock market. ชุมชนจะได้รับจากการยินยอมใหม้ กี ารก่อสรา้ งโรงไฟฟา้ เช่น บ้างได้ รับข้อมูลว่าชาวบ้านจะมีงานท�ำ ใครที่อยู่บริเวณรอบโรงไฟฟ้าจะได้ A claim that nuclear power plants produce clean ใช้ไฟฟา้ ฟรี หรือมีไฟฟ้าทว่ั ถงึ พืน้ ทม่ี ากขึน้ มีถนน มคี วามเจรญิ แต่ energy that does not cause global warming is not entirely ขอ้ เทจ็ จรงิ ก็คือ กระแสไฟฟา้ ทผี่ ลิตขึน้ ในพ้ืนท่หี น่งึ ๆ สว่ นใหญ่ถูกน�ำ true. From mining and processing uranium to transporting ไปป้อนให้ประชาชนในกรุงเทพฯ ท่ตี อ้ งการก�ำลงั ผลิตไฟฟา้ ถึง 39% it to a plant, a large amount of fossil fuel is needed, Santi ของทงั้ ประเทศ มากกวา่ ความตอ้ งการกำ� ลงั ผลติ ไฟฟา้ ของภาคเหนอื notes. So the use of nuclear technology to produce elec- อีสาน และภาคใต้รวมกัน tricity inevitably will cause more carbon dioxide emissions. สันติยกตัวอย่างห้างสรรพสินค้าสยามพารากอน มาบุญครอง Another problem is the scarcity of uranium. If the และเซ็นทรลั เวิรล์ ทใี่ ชไ้ ฟฟ้ารวมกนั แลว้ เทา่ กับ 279 ล้านหนว่ ย ใน demands for electricity stay unchanged, it is expected ขณะท่ีมีจังหวัดถึง 16 จังหวัด ที่มีการใช้ไฟฟ้ารวมทั้งจังหวัดไม่เกิน that the reserves of good quality uranium would be able 278 ล้านหนว่ ย to feed nuclear power plants for only another 40 and 50 years. เขาสรุปว่าไฟฟ้า 80% ของประเทศจะถูกน�ำไปป้อนให้ธุรกิจ และโรงงานต่างๆ ในนิคมอุตสาหกรรม ในขณะท่ีประชาชนในพ้ืนที่ At present, 16% of global electricity supply is pro- เปา้ หมายก่อสร้างโรงไฟฟา้ ตอ้ งไดร้ บั ความเสย่ี งโดยตรง duced by nuclear energy. If nuclear power plants are cho- sen to replace other types of energy, the world will face power plant construction are often misled that they will a big environmental problem, Santi says. The amount benefit from the construction. Operators often give resi- of good uranium will run out in a decade, causing plant dents predictable promises ranging from new jobs, better operators to rely on lower grade uranium. More fossil- roads and free electricity for those living near the plant in based energy will then be used to process the mineral, order to get permission to build a plant in that particular causing even more carbon dioxide emissions as a result. area. However, the large portion of benefits will go to Bangkokians who live far away from their neighborhood. Economically, Santi adds, the dwindling amount of Bangkok demands 39% of electricity produced in the uranium will also increase costs of electricity because the country, which is more than the combination of electric- mineral will carry heftier price tags. ity demands in the North, the Northeast and the South. In Thailand, people living in areas eyed for nuclear Just the electricity usages of 279 million units in Paragon, MBK and Central World shopping malls in the capital amount to more than the total electricity demands of people in 16 provinces across the country which stand at 278 million units, Santi says. Villagers living in an area where a nuclear power plant is built in fact will suffer risks from the plant. They will not enjoy its benefits like businesses and factories in industrial estates which demand 80% of the national electricity supply. “The government often advertises that nuclear power plants are safe. That’s not true,” Santi says. “There are risks. The question is whether we should take such risks.” He doubts how the PDP 2010 will deal with risks in its plans to build power plants. Currently, certain com- munities are at risk of encountering impacts of new power plants in their neighborhood. These people are มนั่ คง สะอาด ถกู ... ขอ้ อ้างท่ฟี งั ไม่ขน้ึ ? Security, Clean, Cheap… A Shaky Line of Reasoning?

36 กนั ยายน - ธนั วาคม 2554 September - December 2011 “รัฐบาลพยายามโฆษณาว่าโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ปลอดภัย นั่นไม่ being told to “sacrifice their ways of living, environ- จริง เราตอ้ งพูดความจรงิ วา่ มนั มคี วามเสยี่ งอยู่ แล้วเราจำ� เปน็ จะตอ้ ง ment and local resources,” he says. “But for whose เส่ียงหรือเปล่า เรามีวิธีจัดการหรือควบคุมความเสี่ยงอย่างไร ภาย interests?” ใต้แผนพีดีพี 2010 ชุมชนท้องถิ่นท่ีก�ำลังเผชิญกับโครงการก่อสร้าง โรงไฟฟา้ ใหมใ่ นขณะน้แี ละในอนาคต พวกเขาเหลา่ นน้ั กำ� ลงั ถกู เรยี ก Santi does not believe nuclear power plants will ร้องให้เสียสละวิถีชีวิต สิ่งแวดล้อม และทรัพยากรท้องถ่ินไปเพ่ือผล be the answer to Thailand’s national electricity secu- ประโยชนข์ องใคร rity. The Energy Ministry’s and Egat’s claim that this country needs nuclear power plants because of the “โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ไม่ใช่ค�ำตอบของความม่ันคงพลังงานของ decreasing reserves of natural gas is made without ประเทศ ทงั้ กฟผ.และกระทรวงพลงั งานไม่ไดใ้ ห้ข้อมูลทแ่ี ทจ้ ริงและ well-rounded assessment. He wonders what the gov- รอบด้านทั้งหมด การยกเหตุผลของความจ�ำเป็นท่ีจะต้องมีโรงไฟฟ้า ernment will do if a 1,000-MW nuclear power plant นิวเคลียร์เพราะประเทศก�ำลังเสี่ยงจากการใช้ก๊าซธรรมชาติร้อยละ stops working one day. How many other power plants 70 หากมองในมุมกลับกัน ถ้าโรงไฟฟา้ นิวเคลยี ร์ที่กำ� ลงั ผลิต 1,000 will be needed to replace the troubled one? เมกะวัตต์ เกิดปัญหาจนต้องหยุดเดินเคร่ืองน้ันจะต้องมีโรงไฟฟ้า อ่ืนๆ มาทดแทนกีโ่ รง In terms of safety, Santi reminds the govern- ment of the tragedy of the Chernobyl plant accident “ประเดน็ สำ� คญั เรอื่ งความปลอดภยั เรามบี ทเรยี นจากเหตกุ ารณ์ in Ukraine 25 years ago. The number of deaths and วิกฤตโรงไฟฟ้าเชอร์โนบิลผ่านมา 25 ปี มีตัวเลขผู้เสียชีวิตและบาด injuries are reported at 4,000 people, but an unofficial เจบ็ อยา่ งเปน็ ทางการ 4,000 คน แตจ่ ากการสำ� รวจขอ้ มลู อยา่ งไมเ่ ปน็ survey indicates there may be up to 900,000 people ทางการพบวา่ อาจมีผ้ปู ว่ ยมากถงึ 9 แสนคน เนอ่ื งจากเป็นการสะสม facing long-term impacts of nuclear pollution from ในระยะยาว โดยคนเหลา่ นเ้ี ป็นผทู้ ถ่ี ูกหลงลมื และไม่มีใครแสดงความ the plant. These people have been forgotten and no รบั ผดิ ชอบ ในขณะทกี่ ารระเบดิ ของโรงไฟฟา้ นวิ เคลยี รท์ ฟ่ี กุ ชุ มิ ะ มกี าร one has taken responsibility to help them, Santi says. ประมาณวา่ ผลกระทบท่ีเกิดข้ึนจะเลวรา้ ยกวา่ เชอร์โนบิลหลายเท่า The meltdown of nuclear reactors after the tsu- “อุบัติเหตุจากโรงไฟฟ้านิวเคลียร์มีอยู่ตลอดมาเพียงแต่ไม่ค่อย nami attacked Fukushima Prefecture in Japan early เป็นข่าวในประเทศไทยเท่านั้น และหากเกิดเหตุการณ์เหล่านี้ขึ้นใน this year may be even worse than the Chernobyl acci- ประเทศไทยใครจะรบั ผดิ ชอบไหวหรอื ” สนั ติ กล่าว n dent, Santi adds. “Nuclear accidents have continued to happen, but the news about them has been rarely reported in Thailand,” he says. “If such accidents occur here, who can bear the responsibility?” n

กันยายน - ธนั วาคม 2554 September - December 2011 37 ความเป็นธรรมและยัง่ ยนื คือค�ำเพรียกหาจากชุมชน Justice and Sustainability ขณะท่ีหลายประเทศทั่วโลกสั่งทบทวนมาตรการ ค ว า ม ป ล อ ด ภั ย โร ง ไ ฟ ฟ ้ า นิ ว เ ค ลี ย ร ์ ข อ ง ต น What Communities หลังเกิดเหตุระเบิดที่โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ฟุกุชิมะ ไดอจิ ิ ชาว “คันธลุ ”ี และ “ปากนำ�้ ละแม” ซ่ึงเปน็ 2 AAsk fors many countries around the world ใน 5 พนื้ ทเี่ ปา้ หมายในแผนกอ่ สรา้ งโรงไฟฟา้ นวิ เคลยี ร์ review safety measures at their nuclear ในประเทศไทย ก็ตน่ื ตวั มากย่งิ ขนึ้ power plants after explosions at Japan’s Fukushima Daiichi, Thai communities หลังจากพวกเขาเฝ้าติดตามข่าวสารต่างๆ ด้วยความกังวล living in places eyed as sites for a nuclear ค�ำถามใหญ่ของพวกเขาต่อจากนี้ คือ หากมีการก่อสร้างโรงไฟฟ้า power plant focus keenly on the risks. นวิ เคลียร์ จะเกิดอะไรขนึ้ บา้ งในพื้นท่ีบ้านเขา? Having followed the news with grave concern, the biggest question for people living in Khanthuli and Pak- เริ่มจากพื้นท่ีติดทะเล 625 -2,500 ไร่ ท่ีจะถูกน�ำมาก่อสร้าง nam Lamae is: what will happen to their homes if a โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ รวมถึงการก่อสร้างอ่ืนๆ เช่น พื้นท่ีรอบโรงงาน nuclear power plant is built in their communities? เข่ือนกันคลื่น ท่าเรือ ฯลฯ จะมีบ้านไหนบ้างที่ต้องอพยพออกจาก พ้ืนท่ี และชีวติ หลงั อพยพจะเปน็ อย่างไร The coastal area of 625-2,500 rai will be used for the construction of the plant as well as companion facili- กองทนุ พฒั นาชมุ ชนในพน้ื ทร่ี ศั มี 5 กโิ ลเมตรรอบโรงไฟฟา้ หาก ties, among them breakwaters and docks. How many คดิ ในอตั ราเดยี วกบั โรงไฟฟา้ ถา่ นหนิ ขนาด 1,000 เมกกะวตั ต์ ทม่ี เี งนิ families will have to move? What will happen after they เข้าประมาณ 140-150 ล้านบาทต่อปี จะท�ำให้ชุมชนเปล่ียนแปลง move? อย่างไร How will their lives change if a community develop- จะเกิดอะไรขึ้นจากการเปลี่ยนแปลงด้านสังคม ส่ิงแวดล้อม ment fund is set up for the area within a five-kilometer สุขภาพ จากอุณหภูมิของน้�ำทะเล และสภาพภูมิอากาศ ท่ีอาจจะ radius around the plant – supposing the cash injection is เปลี่ยนไปจากโครงการหรือกิจกรรมที่อาจก่อให้เกิดผลกระทบต่อ similar to the 140-150 million baht per year proposed for ชุมชนอย่างรุนแรง ท้ังทางด้านสง่ิ แวดลอ้ ม ทรพั ยากรธรรมชาติ และ communities near a 1,000 megawatt coal power plant. สุขภาพ เชน่ ความตอ้ งการน้ำ� ปรมิ าณมหาศาลในโรงไฟฟา้ นวิ เคลยี ร์ จะส่งผลกระทบต่อการไหลเวยี นของนำ้� ทะเล และสิ่งมีชีวติ ต่างๆ ใน What will be the social, environmental, and health ท้องทะเลหรอื ไม่ impacts on the communities as a result of higher sea- water temperatures and changes in climatic conditions? และจะเชื่อถือข้อมูลที่ทางการให้มาว่า การเดินเคร่ืองตามปกติ The proposed nuclear plant and related activities may ของโรงไฟฟา้ นวิ เคลยี รจ์ ะไมม่ กี ารปลอ่ ยกมั มนั ตรงั สอี อกสสู่ งิ่ แวดลอ้ ม threaten seriously their communities in terms of the เกินมาตรฐานท่ีควบคุมโดย IAEA ไม่เป็นอันตราย ไม่มีผลกระทบ environment, natural resources and health. For instance, ต่อชุมชนและส่งิ แวดลอ้ ม รวมถึงประมง พชื ไร่ และผลผลิตทางการ will the tremendous demand for water to supply the เกษตร โดยเฉพาะประสบการณ์ที่ผ่านมาบ่งช้ีได้ว่า พวกเขาได้รับ plant affect natural seawater circulation and creatures ข้อมูลข่าวสารแต่ข้อดีของโรงไฟฟ้านิวเคลียร์โดยไม่มีข้อมูลเร่ืองผล living in the ocean? กระทบด้านอ่ืนๆ ท่อี าจจะเกิดขนึ้ ไดจ้ ากโรงไฟฟา้ ฯ … และยงั มีคำ� ถามอกี มากมาย บรเิ วณปากน้�ำละแม อ.ละแม จ.ชุมพร พนื้ ที่ทีท่ อ้ งทะเลยังมีความอุดมสมบรู ณ์ เปน็ แหล่งหากินของชมุ ชนชาวประมง รวมถงึ วถิ ีชีวติ ของชาวชมุ พรทีพ่ ่ึงพิง ทรพั ยากรจากทอ้ งทะเลเป็นหลกั The estuary of Lamae in Lamae district of Chumphon province feed many fisher communities along its coast with abundant marine resources to help sustain a way of life that is dependent on them.

38 กนั ยายน - ธันวาคม 2554 September - December 2011 ชาวบ้านใช้เวลายามว่างหาหอยลอยบนหาดคันธลุ ี ซงึ่ เชื่อมตอ่ 3 ตำ� บลใน ส�ำเนาว์ คชเดช (ซ้าย) ออกทา่ ทางระหว่างการสัมภาษณ์ โดยมเี พอ่ื นชาวประมง อ.ทา่ ชนะ จ.สรุ าษฎร์ธานี ทะเลแถบนม้ี ีปา่ ชายเลนสมบูรณ์กว่า 50 ไร่ และเป็น อยู่ข้างๆ แหล่งท�ำมาหากินของชาวประมงหลายรอ้ ยครอบครวั มีเรือประมงพืน้ บ้านรวม แลว้ กว่า 300 ล�ำ Samnao Kotchadej (left) gestures during an interview as a fellow fisherman looks on. Villagers spend free time looking for undulated surf clams (Paphia undulate) on Khanthuli Beach which connects three tambons or ส�ำเนาว์ คชเดช ประมงพน้ื บ้าน หมู่ท่ี 1 ต.ละแม และ สะอาด subdistricts in Thachana district of Surat Thani province and includes ดุลหลัง ชาวบ้าน หมู่ที่ 11 ต.คันธุลี กล่าวถึงปัญหาที่สองพ้ืนท่ีมี a 50-rai fertile mangrove forest. The sea here is a major fishing area for รว่ มกนั คอื พ้ืนที่ชายทะเลทถี่ ูกเจาะส�ำรวจและคาดวา่ จะมกี ารสรา้ ง hundreds of families with over 300 boats. โรงไฟฟ้าฯ ส่วนใหญ่เป็นที่อยู่อาศัยของชาวประมงพ้ืนบ้านนับสิบ หมู่บ้าน ซงึ่ ชาวประมงเหล่านอ้ี าศยั อย่บู นทีด่ นิ ไม่มเี อกสารสิทธ์ิ ไม่มี แต่ค�ำถามส�ำคัญที่สุดที่ทุกคนเป็นห่วงในเวลาน้ี คือ ในกรณีท่ี ที่ดินท�ำกินของตนเอง มีเพียงอาชีพประมงเพียงอย่างเดียวท่ีเลี้ยง เกิดอุบัติเหตุเช่นในญี่ปุ่น จะมีการจัดการอย่างไร ประชาชนในพ้ืนที่ ครอบครัวมาเน่ินนาน หากพวกเขาต้องอพยพออกจากพ้ืนที่ หมาย จะเป็นอยา่ งไรบ้าง ถึงจะไม่ได้รับค่าชดเชยใดๆ ไม่มีอาชีพ หรือถ้ามีโรงไฟฟ้าฯ เกิดขึ้น พวกเขาที่เป็นชาวประมงหากินใกล้ชายฝั่งก็จะเป็นผู้ได้รับผลกระทบ ตัวแทนชาวบา้ นในพ้ืนทีบ่ รเิ วณปากนำ�้ ละแม อ.ละแม จ.ชุมพร ในประเด็นส่งิ แวดล้อมเป็นกลุม่ แรก และชาวบา้ นในพนื้ ทตี่ ำ� บลคนั ธลุ ี อ.ทา่ ชนะ จ.สรุ าษฏรธ์ านี สองพนื้ ท่ี ทห่ี า่ งกนั ไมถ่ งึ 10 กโิ ลเมตร บอกเลา่ ดว้ ยความกงั วลตอ่ การคาดการณ์ “ประมงเรือเล็กมีรายได้ 4-5 ร้อยบาทต่อวัน เรือใหญ่ 1,000 ความเปลย่ี นแปลงทอี่ าจจะเกดิ ขนึ้ กบั เกษตรกร ชาวประมง และพน้ื ที่ กว่าบาทขึ้นไปต่อวัน เรือประมงในละแมมีกว่า 240 ล�ำ 6 หมู่บ้าน ชายทะเลท่มี ศี ักยภาพสูงในธรุ กิจการท่องเทีย่ ว ไม่มีท่ีดินเป็นของตนเอง แต่เราอยู่ได้เพราะอ่าวท้ังอ่าวจากละแมไป ถงึ อ่าวสรุ าษฎร์ฯ เป็นทะเลทอี่ ุดมสมบรู ณ์หมดทั้งอา่ ว ถา้ มีโรงไฟฟา้ Besides, can they believe in the authorities’ sugges- อะไรก็จะเปลี่ยนไปหมด แล้วจะเอาทะเลไปไว้ท่ีไหนให้มีความอุดม tion that under normal circumstances, the operation of สมบรู ณเ์ หมอื นเดิม” ส�ำเนาว์ กลา่ ว a nuclear power plant will not release into the environ- ment radioactive materials that exceed the amount per- bon Lamae, and Sa-Ard Dullang, villager from Mu 11, mitted by the IAEA, and hence will pose no danger to Khanthuli, discussed their common plight. Over ten vil- the community, the environment, fishery, or agriculture? lages are located in the coastal area surveyed and identi- These communities seem to have been given only posi- fied as potential sites for plant construction. Fishermen tive information about the proposed nuclear power plant live in these villages without land title deeds. They have but provided no data on other effects that such an instal- lived by fishing and raised their families for generations lation may bring. and have no land they can call their own to make a new start. If they have to relocate, they will receive no com- …And there are many more questions. pensation, and become jobless. If a plant is built, these But topmost in everyone’s minds are these: in the coastal fishermen will be most affected environmentally. event of an accident similar to that in Japan, how will the authorities in Thailand manage, and what will happen to “In a day, a fisherman with a small boat can earn local communities? 400-500 baht while others operating larger boats make Individuals representing communities living less than over 1,000 baht. In Lamae, there are 240 boats in six 10 kilometers apart – Paknam Lamae, Lamae District, villages. We have no land title deeds but we make a liv- Chumporn Province, and Khanthuli, Tha Chana District, ing because the sea from Lamae to Surat Bay is teem- Surat Thani Province – voiced concern for the changes ing with marine life. If a power plant is built, everything they expect the proposed plant to bring to agriculture, will change. You can’t move the sea somewhere else so its fishery, and a potentially strong coastal tourism business. abundance is maintained,” said Samnao. Samnao Kotchadej, a fisherman from Mu 1, Tam- Sa-Ard’s concern is similar. He has seen how the lives of fishermen around the Khanom estuary in Nakhon Si Thammarat Province have changed after a natural gas plant was built there.

กันยายน - ธนั วาคม 2554 September - December 2011 39 สะอาด ดลุ หลัง (น่ังกลาง เสือ้ สเี ขียว) และกลุ่มชาวบา้ นในพื้นท่คี นั ธลุ ี ก�ำลังพูด ชำ� นาญ คงแสง (ขวา) ขณะนำ� เรือตรวจตราแหลง่ อนุรักษห์ อยมือเสือในทะเล คุยถึงอนาคตหากมกี ารสรา้ งโรงไฟฟา้ นิวเคลยี ร์ข้นึ ในพน้ื ท่ี ชมุ พรที่ อ.ปะทวิ Sa-Ard Dullang (center in green shirt) and a group of concerned Chamnan Kongsaeng (right) is steering his boat during a routine villagers in Khanthuli sub-district are discussing the future of their inspection of the giant clam conservation area in the sea off Pathiu communities in the face of a nuclear power plant construction plan. district of Chumphon province. เชน่ เดียวกับความกงั วลของ สะอาด ทไ่ี ดไ้ ปเห็นชีวิตที่เปลี่ยนไป ที่ท่าเรือชุมชนประมงบ้านบางจาก ต.ชุมโค อ.ปะทิว จ.ชุมพร ของชาวประมงแถบปากแมน่ �้ำขนอม จ.นครศรีธรรมราช หลงั จากมี ชำ� นาญ คงแสง กำ� ลังออกเรือลาดตระเวนในทอ้ งอ่าวที่มเี ขตอนรุ กั ษ์ โรงไฟฟ้าขนอมท่ีใชก้ ๊าซธรรมชาตเิ ป็นเชอื้ เพลงิ เกิดขึ้นในพืน้ ที่ หอยมือเสือซึง่ ริเริม่ และด�ำเนนิ งานโดยชาวประมงในพืน้ ท่ี “ถ้าอุณหภูมิของน้�ำที่ปล่อยออกมาจากโรงไฟฟ้าท�ำให้อุณหภูมิ ช�ำนาญ เล่าว่า พ้ืนที่ชายฝั่งในประเทศไทย (รวมประมาณ น้�ำทะเลเพ่ิมข้ึน 1-2 องศา ปะการังก็ฟอกขาวแล้ว ปลาทูตายหมด 1,643 กิโลเมตร) มีการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรทางทะเลในด้าน ชาวไทยก็จะไม่มีปลาทูกิน เพราะอ่าวแถวน้ีเป็นท่ีวางไข่ของปลาทู ต่างๆ มาอย่างยาวนาน ทะเลเป็นที่รับมลพิษจากน้�ำทุกสายที่ไหล ชาวประมงก็หากินริมฝั่ง 3-5 กิโลไม่ได้ สัตว์น้�ำไม่อยู่แล้ว ต้องออก ลงมาจากแผ่นดิน รวมถงึ ผลกระทบทางธรรมชาติ เช่น พายุ สึนามิ ไปไกลเป็น 10 กิโล เหมือนท่ีเห็นท่ีโรงไฟฟ้าขนอม ชาวประมงเรือ และสถานการณ์โลกร้อนท่ีท�ำให้น�้ำทะเลมีอุณหภูมิสูงข้ึนจนปะการัง เล็กไม่ได้หากินใกล้บ้าน ค่าใช้จ่ายก็สูงขึ้นจนแทบไม่คุ้มกับปลาท่ีจับ ฟอกขาว ได”้ สะอาด กลา่ ว ในสายตาของช�ำนาญและชาวทะเลทมี่ ีตรงกนั คือ 30 ปที ี่ผา่ น “If the temperature of water released from the power มาแม้ทะเลจะเปล่ียนแปลงไปมาก แต่ผลกระทบที่เกิดข้ึนตามกาล plant raises the seawater temperature by only 1-2 degrees, เวลาเหลา่ น้นั ก็ยังไมร่ นุ แรงเท่ากบั ผลกระทบตอ่ ฐานอาหาร ฐานชีวิต coral bleaching will occur and mackerels will die. Thai ดงั เชน่ ทเ่ี กดิ ขนึ้ จากการระเบดิ ของโรงไฟฟา้ นวิ เคลยี รใ์ นญปี่ นุ่ ทท่ี ำ� ให้ people will not have mackerels to eat because this fish cen- เกิดการปนเปื้อนสารกัมมันตรังสีในห่วงโซ่อาหาร หรือแม้แต่การ tral to the Thai diet lays its eggs in this area. With marine life gone, fishermen will not be able to catch fish at 3-5 For Chamnan and other local residents, the ocean kilometers from the shore. They will have to go much may have undergone overwhelming changes but the scale farther out as fishermen in Khanom now do. Small-scale of the effects is incomparable to what happened from fishermen will not be able to catch anything close to home. radioactive contamination to the food chain as seen after Travelling farther will raise costs to an extent that may the explosion of the nuclear power plant in Japan. How- make their daily catch not worthwhile,” Sa-Ard said. ever, even in the normal operation of the proposed power plant, there is no guarantee that radioactive materials will At a community pier in Bangchak, Tambon Chum- not leak into the ocean and the surrounding environment. kho, Pathiu district, Chumphon Province, Chamnan Kongsaeng is taking out his boat to patrol the giant clam Public anxiety over the possible perils of a nuclear conservation area local fishermen initiated and now run. power plant has taken center stage for the first time in their lives. Chamnan said marine resources along the coast of Thailand (about 1,643 kilometers) have been used in Local people encountered say the authorities have many different ways for a long time. The ocean has also visited them in the past two years to promote a posi- been used as a sink for garbage dumped from all sorts of tive image of the plan with various giveaways to com- waterways. It also has weathered natural disasters such munities, schools and temples. They also have taken vil- as storms, tsunamis and the effects of global warming, lage leaders to Mae Moh Power Plant and other power including rising sea temperatures and coral bleaching. plants in the country, without adequately revealing the real effects of such installations. They also spent money on an advertising campaign to convince the communi- ties that the power plant would bring prosperity to the area. Notably, these community relations programs have resulted in conflicts among the villagers. ความเป็นธรรมและยั่งยืน: คือค�ำเพรียกหาจากชมุ ชน Justice and Sustainability: What Communities Ask for

40 กันยายน - ธันวาคม 2554 September - December 2011 ด�ำเนนิ การตามปกตขิ องโรงไฟฟา้ นวิ เคลยี ร์ ก็ไม่มีหลกั ประกนั อะไรที่ ผลกระทบต่อระบบนิเวศในพ้ืนที่อย่าง จะท�ำให้พวกเขาเช่ือม่ันได้ว่า กัมมันตรังสีจะไม่แพร่กระจายออกมา แนน่ อน ปนเปื้อนในทะเลหรือสิง่ แวดลอ้ ม “การก่อสร้างโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ จะเปิดพื้นท่ีขนาดใหญ่ในการก่อสร้าง ความตน่ื ตวั เรอื่ งอนั ตรายทอ่ี าจจะเกดิ ขน้ึ จากโรงไฟฟา้ นวิ เคลยี ร์ ห น ้ า ดิ น จ ะ ถู ก กั ด เ ซ า ะ ล ง ไ ป ใ น ป ่ า โดยตรงกลายเป็นประเดน็ ใหญ่ทถ่ี กู กล่าวถึงเปน็ ครัง้ แรกในพ้นื ท่ี ชายเลนและแนวปะการังยาวกว่า 10 กิโลเมตรท่ีปากแม่น�้ำและหน้าอ่าว ซึ่ง พวกเขาเลา่ ว่า ตลอด 2 ปที ่ีผา่ นมา มีแต่เจ้าหน้าที่มาเยยี่ มเยยี น เป็นแหล่งหากนิ ของชาวประมง การดึง พื้นท่ีเพ่ือสร้างภาพลักษณ์ด้วยกิจกรรมการสงเคราะห์เป็นหลัก เช่น น้�ำทะเลป้อนเข้าโรงงานในปริมาณมาก การแจกข้าวของ มอบเงินให้โรงเรียนหรือวัด พาผู้น�ำชาวบ้านไปดู ชลดรงค์ ทองสง จะดูดสัตว์น�้ำวัยอ่อนเข้าไปด้วย และ งานทโี่ รงไฟฟ้าแม่เมาะและโรงไฟฟ้าแห่งอน่ื ในประเทศ โดยไม่ใหข้ อ้ Chondarong Thongsong สารเคมีท่ีจะออกมาจากกิจกรรมใน เท็จจริงเร่ืองผลกระทบที่เพียงพอ การใช้งบในการโฆษณาเพ่ือชักจูง ให้ชุมชนคล้อยตามในท�ำนองว่าโรงไฟฟ้าจะน�ำความเจริญมาสู่พ้ืนท่ี โรงงานอาจท�ำให้ความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรทางทะเลลดลง” ซ่ึงการเคล่ือนไหวด้านมวลชนสัมพันธ์ในลักษณะน้ีท�ำให้ชุมชนแบ่ง ชลดรงค์ พูด เป็นฝักฝ่ายจนเกดิ ความแตกแยก “แมอ้ ณุ หภมู นิ ำ้� จะเพม่ิ ขน้ึ 1- 2 องศา กจ็ ะมผี ลกระทบตอ่ ระบบ นิเวศแนน่ อน ย่งิ ถ้าจะมีการสรา้ งโรงไฟฟ้าเพมิ่ ขน้ึ ในภาคใต้ ตามแผน นอกจากน้ัน ยังมีการกว้านซ้ือท่ีดินนับพันไร่และการบุกรุกป่า พีดีพี 2010 (แผนพัฒนาก�ำลังผลิตไฟฟ้าประเทศไทย พ.ศ. 2553- ชายเลน ที่เกดิ ข้ึนหลงั กระแสข่าวว่าจะมกี ารสร้างโรงไฟฟา้ ในพ้นื ที่ 2573) ผลกระทบต่อทรัพยากรทางทะเลในภาคใตจ้ ะรุนแรงมาก” อย่างไรก็ตามความวิตกเร่ืองผลกระทบต่อทรัพยากรทางทะเล ทางด้าน ชลดรงค์ ทองสง รองผู้อ�ำนวยการฝ่ายวิชาการและ ซง่ึ เป็นความม่ังคงทางอาหารของประเทศ เปน็ เพยี งสว่ นหน่ึงในภาพ วิจัย มหาวทิ ยาลัยแมโ่ จ้ – ชมุ พร ซงึ่ ตง้ั อยใู่ กล้ปากน�้ำละแม กลา่ วว่า ใหญข่ องทรพั ยากร และเศรษฐกจิ ในพนื้ ทเ่ี ท่านั้น โดยจะเห็นได้จาก รัฐบาลเผยแพร่ข้อมูลข่าวสารเรื่องโรงไฟฟ้านิวเคลียร์เพียงด้านบวก รายงานของธนาคารแหง่ ประเทศไทยทรี่ ะบวุ า่ ผลติ ภณั ฑม์ วลรวมของ ด้านเดียว ท�ำให้คนไทยขาดข้อมูลที่เพียงพอในการตัดสินใจต่อการ ภาคใต้ (GRP: Gross Regional Product) ปี 2552 มมี ูลคา่ เทา่ กับ พัฒนาทีจ่ ะเกดิ ข้นึ ในพนื้ ท่ีซ่ึงเป็นสิทธติ ามรัฐธรรมนญู 362,428 ลา้ นบาท หรอื รอ้ ยละ 8.5 ของผลติ ภณั ฑม์ วลรวมทงั้ ประเทศ เขากล่าวว่าการก่อสร้างโรงไฟฟ้าไม่ว่าประเภทใดก็ตามใกล้ ecology, a main component of Thailand’s food prosper- สถานศึกษา ใกล้ชุมชน ไม่ใช่เร่ืองที่ถูกต้อง และไม่ว่าจะเป็นการ ity, are only part of the natural resource and economic ก่อสร้างโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ หรือโรงงานอุตสาหกรรมก็ตามก็จะมี profile of this area. According to the Bank of Thailand, the southern region’s Gross Regional Product (GRP) in In addition, investors are buying up vast tracts of 2009 was worth 362,428 million baht or 8.5% of the land. Encroachment of mangrove forests has been wide- Gross Domestic Product. Although the main products in spread since news was reported of the pending construc- this region are rubber and oil palm, fishery accounts for tion of a power plant in the area. 29.9% of its GRP. Chondarong Thongsong, deputy director of Vivek Amatavet, coordinator of the Rak Lamae research and academic affairs, Maejo University at Network, says the coastal area linking Chumphon and Chumphon, which is located near Paknam Lamae, Surat Thani is 412 kilometers long with 42 districts situ- believes that the government promotes only positive ated on the coast. information about nuclear power plants, so Thai people lack sufficient information with which to exercise their “Southerners are quite alarmed by the possibility of constitutional right in the decision-making processes a power plant being installed in this area. We are content related to development projects in their localities. with the way we live. Chumphon’s 200,000 rai of coastal area is priceless with its coral reef, sea grass and many It is wrong, said Chondarong, to build power plants tourist attractions. We have rubber and palm oil generat- of any kind near schools and communities. Both nuclear ing 1,700 million baht in annual income. Wouldn’t you power plants and industrial activities inevitably destroy want to protect this way of life?” he said. the ecosystem. “To whom should we make sacrifices? Electricity “The construction of a nuclear power plant will generation is a monopoly. The authorities are not telling involve clearing a large plot of land. Top soil as well as the truth about FT (fuel tariff charge). The PDP fore- mangrove forests and coral reefs stretching over ten kilo- casts (of power use) were never accurate. We don’t trust meters at the mouth of the river and in the bay will be the monitoring system. Today, Chumphon can produce eroded, affecting the livelihoods of local fishermen. Sea- surplus electricity for our own consumption. The entire water pumped into the plant will take with it young marine southern region needs 1,880 megawatts, so for whom is organisms, and the chemicals released into the ocean may the nuclear power plant, us or the investors?” squeeze the abundance of marine life,” he said. Chantachote Pusilp, recognized by Khanthuli vil- “The effect on the ecosystem is inevitable even with lagers as a local scholar, points to the adverse impacts only 1-2 degree increase in seawater temperature. Installing on agriculture. He said vapor emissions from the power nuclear power plants (as called for under the 2010 Power Development Plan) in the south of Thailand will result in severe damage to marine resources in the southern region.” Nevertheless, concerns over impacts on marine

กนั ยายน - ธันวาคม 2554 September - December 2011 41 (GDP: Gross Domestic Product) ในอากาศเปลีย่ นไป ซง่ึ ผลไม้ เช่น เงาะ โดยโครงสรา้ งการผลติ ของภาคใตพ้ ง่ึ พา ทุเรียน ปาล์ม ถ้าอุณหภูมิคงที่ไม่เป็น ยางพาราและปาลม์ นำ้� มนั เปน็ หลกั สว่ น ไปตามฤดูกาลผลไม้จะไม่ออกดอกออก มูลค่าจากการผลิตประมงมีสัดส่วนร้อย ผล ส่วนยางพาราท่ีเป็นพืชผลัดใบก็จะ ละ 29.9 ของ GRP ออ่ นแอลง ยงั ไมร่ วมถงึ อนั ตรายจากสาร วิเวก อมตเวทย์ ผู้ประสานงาน กมั มนั ตรงั สที อี่ าจจะปนเปอ้ื นในผลผลติ เครอื ขา่ ยรกั ษล์ ะแม กลา่ ววา่ แนวชายฝง่ั ทางการเกษตร ซึ่งจะท�ำให้ผู้บริโภค ทะเลของจังหวัดชุมพรถึงสุราษฎร์ธานี ขาดความเช่ือมั่นจนส่งผลกระทบต่อ วเิ วก อมตเวทย์ ที่มีชายฝั่งทะเลเช่ือมต่อกันประมาณ ตลาดท้ังในประเทศ และท่ีส่งออกนอก จันทโชติ ภู่ศิลป์ Vivek Amatavet Chantachote Pusilp 412 กิโลเมตร มีตำ� บลทีต่ ดิ ทะเลรวม 42 ต�ำบล ประเทศอีกดว้ ย “คนใต้ตื่นตัวเรื่องโรงไฟฟ้าท่ีจะเข้ามาในพื้นที่ เพราะเราพอใจ “วนั นคี้ นทเี่ หน็ ดว้ ยกบั การสรา้ งโรงไฟฟา้ คอื คนทไ่ี ดข้ อ้ มลู ทเี่ ปน็ ในวิถีที่เราเป็นอยู่ บนพ้ืนท่ี 2 แสนไร่ตลอดชายฝั่งทะเลของจังหวัด เทจ็ (เจา้ หนา้ ทโ่ี ครงการ)พาชาวบา้ นไปดโู รงไฟฟา้ บางกรวย บอกวา่ นี่ ชุมพรมคี ณุ ค่าทปี่ ระเมนิ ไมไ่ ด้ มแี นวปะการงั หญา้ ทะเล แหล่งท่อง คือโรงไฟฟา้ นวิ เคลยี ร์ อยู่ในกรงุ เทพฯ ยังอยูไ่ ด้ เทยี่ ว มลู คา่ ไมร่ กู้ พี่ นั ลา้ น เรามยี างพารา ปาลม์ นำ�้ มนั มรี ายตอ่ ปเี ฉพาะ “ผมเคยถามคนท่ีมาส�ำรวจพื้นท่ี เขาบอกต้องใช้พ้ืนท่ีสร้างโรง ยางพารา 1,700 ล้านบาท วถิ ตี รงนี้มนั น่าหวงม้ยั ไฟฟา้ 3,000 ไร่ แตบ่ ทเรยี นในประเทศไทยมาตรการอพยพคนไมเ่ คย “ให้เราเสียสละเพอื่ ใคร การไฟฟ้าเป็นระบบผูกขาด การไฟฟ้า สรา้ งความม่ันใจให้ได้ เช่น การสรา้ งเขือ่ นทกุ เข่ือน รวมพื้นท่ีกว่า 2 ปกปิดความจริงเรื่องเอฟที พีดีพีไม่เป็นจริงตามท่ีคาดการณ์ เราไม่ ลา้ นไร่ ที่เป็นสญั ลักษณ์ของการพัฒนา แตช่ ุมชนตอ้ งอพยพมากกว่า เชอ่ื ในระบบตรวจสอบ ทุกวันนีช้ ุมพรเราผลติ ไฟฟ้าไดเ้ องเหลอื ใชท้ ง้ั สองหมนื่ ครอบครวั ทกุ วนั นสี้ ว่ นใหญ่ยงั ใชช้ วี ติ อย่างยากล�ำบาก เรา จังหวดั ภาคใตท้ ้งั ภาคมีความต้องการไฟฟ้าสูงสดุ 1,880 MW แลว้ เหน็ ตวั อยา่ งทชี่ ดั เจนแลว้ ประเทศไทยยงั มอี กี หลายดา้ นทตี่ อ้ งพฒั นา โรงไฟฟา้ นิวเคลียร์สร้างใหใ้ คร ใหเ้ ราหรือใหท้ นุ ” โดยไมถ่ งึ ขนาดกบั ตอ้ งมโี รงไฟฟ้านวิ เคลียร”์ จันทโชติ กลา่ ว ดา้ น จันทโชติ ภ่ศู ลิ ป์ ผ้ไู ด้รบั การยกยอ่ งเปน็ ครูภมู ิปัญญาแห่ง ณ เวลานกี้ ระแสคดั คา้ นโรงไฟฟา้ นวิ เคลยี รย์ ง่ิ หนกั หนว่ งขน้ึ โดย ต�ำบลคันธุลี กล่าวถึงผลกระทบท่ีจะมีต่อผลผลิตทางการเกษตรว่า เฉพาะแรงคดั คา้ นจากชาวบา้ นใน 14 พน้ื ทที่ มี่ กี ารสำ� รวจ และ 5 พนื้ ท่ี อุณหภูมิที่เพ่ิมขึ้นจากไอน้�ำจากโรงไฟฟ้าจะท�ำให้ความช้ืนสัมพัทธ์ ทีผ่ า่ นการคัดเลอื กเป็นพืน้ ทเี่ ป้าหมาย ปาล์มน้�ำมนั ยางพารา อวนปู หมกึ สาย เลย้ี งหอยแมลงภู่ ตกหมกึ หอม ตกปลา งมหอยลาย อาชพี ทส่ี รา้ งรายได้ใหก้ ับชาวประมงชายฝั่ง และชาวบ้านในต�ำบลคนั ธุลี Oil palm, rubber, crabs, squids, undulated surf clams, fish – all these have given the people of Khanthuli a consistent and stable income. plant would raise temperatures and change the level of in Thailand could not instill much confidence. The con- air humidity, and possibly render infertile fruit trees, struction of dams, altogether covering over two million such as rambutan, durian and palm, which are sensitive rai, as the national symbol of development, has rooted to temperature changes, during regular seasons. Rub- out more than 20,000 families. Even now most of them ber trees, which are deciduous, will be weakened. These still live in hardships. We have seen many clear exam- effects do not include radioactive contamination in agri- ples. Thailand needs development in many other aspects cultural produce, which could hurt domestic and interna- without going so far as to build nuclear power plants,” tional consumer confidence in Thai produce in general. Chantachote said. “Today, those who welcome the nuclear power plant Today, opposition to nuclear power plants has project have received false information. Project staff grown even more intense, especially from people living have taken them to the Bang Kruay plant and told them in the 14 areas surveyed and the five locations that have that it was a nuclear plant right in Bangkok. been selected as potential project sites. “I once spoke to a group of surveyors who said the These people have raised questions about injustices plant would require an area of 3,000 rai. But the history in the distribution of resources. They pointed in par- of relocation (as a result of mega-project construction) ticular to the differences in electricity demands. While ความเป็นธรรมและย่ังยนื : คอื ค�ำเพรยี กหาจากชมุ ชน Justice and Sustainability: What Communities Ask for

42 กนั ยายน - ธันวาคม 2554 September - December 2011 พวกเขายงั คงตง้ั คำ� ถามเกย่ี วกบั ความไมเ่ ปน็ ธรรมในการจดั สรร households across the country consume only 20%, ทรัพยากร โดยเฉพาะเม่ือพิจารณาความต้องการใช้ไฟฟ้า ภาคครัว industries guzzle 63% and small businesses 17%. If the เรอื นใชไ้ ฟฟ้ารวมกันทัง้ ประเทศเพยี ง 20% ภาคอตุ สาหกรรมขนาด State wants to secure energy sustainability, there are ใหญแ่ ละขนาดกลาง 63% ธรุ กจิ ขนาดเลก็ และอน่ื ๆ อกี 17% ซง่ึ หาก many other options. For example, the State could pro- รัฐตอ้ งการความยง่ั ยืนของพลังงานยังมีทางเลือกอกี มาก เช่น การส่ง mote alternative energy by allowing communities and เสริมพลังงานทางเลือก โดยให้ชุมชนหรือเอกชนขนาดเล็กสามารถ small businesses to generate electricity for their own use ดำ� เนนิ การผลติ กระแสไฟฟา้ เองได้ ทง้ั เพอื่ ใชเ้ องและจำ� หนา่ ยใหก้ บั รฐั and for sale to the State. ส่วนการสร้างโรงไฟฟ้านิวเคลียร์น้ัน พวกเขาเชื่อว่าเป็นความ They say the risks from nuclear power plants are ไม่คุ้มค่าที่ไม่สามารถยอมรับได้ และสวนทางกับการด�ำรงชีวิตของ unacceptable and contrary to the way of life in an คนไทยในเมืองเกษตรกรรม และจะเปน็ การพัฒนาทสี่ ร้างผลกระทบ agricultural society like Thailand. They believe that it เป็นหว่ งโซ่อยา่ งหนักและตอ่ เนอ่ื ง is a form of development that will lead to a chain of adverse effects that would grow ever more severe and ดว้ ยเหตดุ งั น้ี พวกเขาจงึ ไมย่ อมเสยี่ งตอ่ อนาคต โดยปฏเิ สธและ sustained. คัดค้านไม่เพียงโรงไฟฟ้านิวเคลียร์เท่านั้น แต่รวมถึงโครงการการ พัฒนาทุกประเภทท่ีจะเกิดข้ึน ซึ่งเขาเช่ือว่าจะท�ำลายความย่ังยืน It is for these reasons that the local villagers have ของวิถีชีวิตที่เรียบง่ายและรายได้ท่ีมั่นคง ท้ังยังท�ำลายสิทธิชุมชน refused to risk their future by rejecting and opposing และฐานทรัพยากรท่ีอุดมสมบูรณ์ ซึ่งควรจะส่งต่อให้ลูกหลาน และ not only nuclear power plants but all development plans เป็นคลังอาหารของประเทศไทย ไม่ใช่เพียงเพ่ือกลุ่มคนเพียงหยิบ they believe present a threat to their simple, secure and มือเดียว n sustainable way of life, their community rights and abundant natural resources. These resources should สรรี ะของโรงไฟฟ้า stand as a “food store” for the country and, together นิวเคลยี ร์ with the way of life, should be handed down to future หลกั การพนื้ ฐานของเครอ่ื งปฏกิ รณน์ วิ เคลยี รม์ งี า่ ยๆ คอื ความ generations, not to be served to only a select few. n รอ้ นจากปฏกิ ริ ยิ านวิ เคลียรฟ์ ชิ ชัน (Fission Reaction) ถกู นำ� ไปใชท้ �ำใหเ้ กดิ ความดนั ไอน้ำ� เพื่อขับเคลื่อนเครือ่ งก�ำเนิดไฟฟ้า แต่เทคโนโลยีท่ีน�ำมาใช้ตามหลักการนี้ให้มีประสิทธิภาพและปลอดภัยกลับมี ความซับซ้อนสูงยิ่ง เพราะปฏิกิริยาฟิชชัน เม่ือเกิดขึ้นแล้วจะเป็นปฏิกิริยาลูกโซ่ (Chain Reaction) ท่ีขยายตัวต่อไปอย่างทวีคูณจนกว่าจะหมดเชื้อเพลิง ซ่ึง เคร่ืองปฏิกรณ์นิวเคลียร์จะต้องสามารถควบคุมปฏิกริยาฟิชชันให้มีความคงท่ี ในระดับท่ีถูกต้องและต้องปรับระดับหรือท�ำให้หยุดได้เม่ือจ�ำเป็น ในขณะเดียวกัน จะต้องมีการควบคุมอุณหภูมิและความดันของน้�ำอย่างระมัดระวัง จ�ำเป็นต้องมี ระบบระบายความร้อนท่ีซับซ้อนและซ�้ำซ้อนเพื่อป้องกันความเป็นไปได้ท่ีเช้ือเพลิง นิวเคลียรจ์ ะเพ่มิ ระดบั ความร้อนแรงมากไปและเรมิ่ หลอมละลาย The Anatomy of a Nuclear Power Plant The basic principle behind a nuclear reactor is simple: the heat produced by a controlled nuclear fission chain reaction is used to create steam pressure that drives a power-generating turbine. But the technology required to implement this principle effi- ciently and safely is enormously complex. The chain reaction, once achieved, will be sustained until the fuel is exhausted, and the fission reaction must be maintained at the correct rate and quickly adjusted or stopped when necessary. Water temperature and pressure must be carefully controlled. Elaborate, redundant cooling systems are needed to guard against the possibility that the nuclear fuel will overheat and start to melt. Different reactor designs approach these requirements in differ- ent ways, each with its advantages and disadvantages.

กันยายน - ธันวาคม 2554 September - December 2011 43 เครือ่ งปฏิกรณน์ ิวเคลยี ร์ถูกออกแบบเพ่ือจดั การกับปัจจยั ที่จำ� เป็นต่างๆ นใ้ี น แกนเครอ่ื งปฏกิ รณ์นิวเคลียร์ และใช้ไอน�ำ้ ท่เี กิดข้ึนไปขบั กงั หนั ไอน�ำ้ ของเครอื่ งก�ำเนดิ หลายๆ ลักษณะดว้ ยกนั แต่ละแบบก็จะมขี อ้ เดน่ ข้อด้อยที่ต่างกันออกไป ไฟฟ้าโดยตรงเพ่อื ผลติ เปน็ กระแสไฟฟ้า เครื่องปฏิกรณ์ส่วนใหญ่ที่ใชก้ นั ในโลกนนั้ เปน็ แบบ “น้ำ� มวลเบา” (light water) 3. เครือ่ งปฏกิ รณ์นวิ เคลยี รแ์ บบน้�ำมวลหนัก (Heavy Water Reactors) คือใช้นำ้� ธรรมดาภายในเตาปฏกิ รณ์ มบี างชนิดใช้ “น้ำ� มวลหนัก” (heavy water) เปน็ เครอื่ งปฏกิ รณน์ วิ เคลยี รท์ ใี่ ชน้ ำ�้ มวลหนกั เปน็ ตวั หนว่ งความเรว็ นวิ ตรอน และเปน็ และบางชนดิ กใ็ ชส้ ารอยา่ งอ่นื เชน่ กา๊ ซ แตก่ ็มอี ยู่น้อยมาก ตัวทำ� ใหเ้ ย็น น้ำ� มวลหนักเปน็ ตวั หน่วงความเร็วนิวตรอนท่ีดีเยี่ยม จงึ ช่วยเพ่ิมโอกาส การเกิดปฏกิ ริ ยิ าการแบง่ แยกนิวเคลียส ท�ำใหส้ ามารถใชย้ ูเรเนยี มธรรมชาติเป็นเชอ้ื เทคโนโลยเี ครื่องปฏกิ รณน์ ิวเคลียร์ เพลงิ ไดโ้ ดยไม่ตอ้ งเสรมิ สมรรถนะ เทคโนโลยีเคร่ืองปฏิกรณ์นิวเคลียร์ที่ใช้กันแพร่หลายในโลกมี 3 ชนิดหลักๆ เครอื่ งปฏกิ รณช์ นดิ นพี้ ฒั นาขน้ึ โดยประเทศแคนาดา จงึ รจู้ กั กนั ในชอ่ื CANDU ดัวยกนั ดงั น้ี (Canada Deuterium Uranium Reactor) 1. เครื่องปฏิกรณ์นิวเคลียร์แบบน�้ำอัดความดัน (Pressurized Water น�้ำ Reactors) เป็นเคร่ืองปฏกิ รณน์ ิวเคลียรท์ ่ใี ช้กันแพรห่ ลายทีส่ ุด ถกู ออกแบบให้ใชน้ ้ำ� เป็นตัวหน่วงความเร็วนิวตรอนและตัวหล่อเย็น ซ่ึงแยกต่างหากจากน้�ำในอีกระบบ โดยปกติ โรงไฟฟ้านิวเคลียร์จะก่อสร้างอยู่ใกล้ทะเล แม่น้�ำ ทะเลสาบ หรือ หน่ึงทใี่ ชผ้ ลิตไอน้ำ� ไปหมนุ กงั หันของเครอ่ื งก�ำเนดิ ไฟฟ้า แหล่งน้�ำขนาดใหญ่อื่นๆ ทั้งนี้ไม่ใช่เพราะทิวทัศน์ท่ีสวยงาม แต่เป็นเพราะว่า โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ต้องการน้�ำในปริมาณมหาศาลเพ่ือระบายความร้อนที่เกิดจาก น�้ำที่ใช้เป็นตัวหน่วงนิวตรอนและหล่อเย็นน้ันจะอยู่ภายใต้ความดันสูงในแกน การท�ำงานของเครื่องปฏิกรณ์นิวเคลียร์และอุปกรณ์อื่นๆ ที่ใช้ในการผลิตกระแส เครอ่ื งปฏกิ รณน์ วิ เคลยี ร์ ซ่ึงท�ำใหม้ ีอุณหภูมิสงู ขึ้นโดยไมเ่ ปลย่ี นสถานะเปน็ ไอน�้ำ เพอื่ ไฟฟา้ นอกจากนี้ ในกรณีที่เกิดอบุ ตั ิเหตุ ยงั ตอ้ งมีการใช้นำ�้ เพอ่ื ระบายความรอ้ นท่ี ทำ� ใหก้ ารแปลงความรอ้ นเปน็ ไฟฟา้ มปี ระสทิ ธภิ าพสงู ขนึ้ แลว้ ถา่ ยโอนความรอ้ นไปให้ เกิดจากการสลายกัมมันตรังสีจากเคร่ืองปฏิกรณ์นิวเคลียร์และอุปกรณ์และอาคาร นำ�้ อีกระบบหนึง่ กลายเป็นไอไปหมนุ กังหนั เพื่อผลติ กระแสไฟฟ้า ที่ใชใ้ นการระบายความรอ้ นด้วย 2. เครื่องปฏกิ รณน์ ิวเคลยี รแ์ บบน้�ำเดือด (Boiling Water Reactors) เป็น ระบบระบายความร้อนจากเคร่ืองปฏิกรณ์นิวเคลียร์มีอยู่สองลักษณะด้วยกัน เครอื่ งปฏกิ รณน์ วิ เคลยี รท์ ใี่ ชแ้ พรห่ ลายเปน็ ลำ� ดบั สอง ถกู ออกแบบใหใ้ ชน้ ำ�้ เปน็ ทง้ั ตวั คือ ระบบไหลผ่านตลอด และ ระบบหมุนเวยี นแบบปดิ หลอ่ เยน็ และตวั หนว่ งความเรว็ นวิ ตรอน โดยออกแบบการทำ� งานใหน้ ำ้� เดอื ดอยภู่ ายใน electricity. In event of an accident, nuclear power plants need water to Most of the plants in operation are “light water” reactors, meaning remove the decay heat produced by the reactor core and also to cool the they use normal water in the core of the reactor. Another technology in equipment and buildings used to provide the core’s heat removal. use is “heavy water” and some other reactors, much less common, use gas. Two modes of cooling are used to remove the waste heat from electrical generation: once-through cooling and closed-cycle cooling. The Different Types of Nuclear Reactors There are three most common types of nuclear reactors currently In the once-through cooling system, water from the nearby lake, river or ocean flows through thousands of metal tubes inside the con- in operation throughout the world. denser. Steam flowing through the condenser outside the tubes gets 1. Pressurized Water Reactors (PWR’s) are by far the most com- cooled down and converted back into water. The condensed water is re-used by the plant to make more steam. The water exits the condenser mon type of nuclear reactors deployed to date. Ordinary water is used tubes warmed up to 16.7ºC (30ºF) higher than the temperature of that as both neutron moderators and coolant. The water used as moderator water body from where it came. and primary coolant is separate to the water used to generate steam and to drive a turbine. In the closed-cycle cooling system, cooling works in the same fashion as the once-through cooling system, except instead of water In order to efficiently convert the heat produced by the nuclear exiting the condenser tubes flowing to the original water body, it flows to reaction into electricity, the water that moderates the neutron and cools a cooling tower. Air moving upward past the water spraying downward the fuel elements is contained at pressures many times greater than inside the cooling tower cools the water. The water collected in the cool- atmospheric pressure to keep it from turning into steam. This heat is ing tower basin is pumped back to the condenser for re-use. later transferred to the water in another system, generating steam to drive the turbine. An open cone-shaped cooling tower often indicates a nuclear power plant employing this type of cooling system. While it is a closed 2. Boiling Water Reactors (BWRs) are second most commonly system, a certain volume of water is lost as water vapor that is carried deployed reactors. Ordinary light water is used as both a moderator and away by the air leaving the cooling tower. Water from the nearby lake, coolant, like the PWR. However unlike the PWR, in a BWR there is no sep- river, or ocean is needed to make-up for the loss. arate secondary steam cycle. The water from the reactor is converted into steam and used to directly drive the generator turbine. As mentioned, nuclear power plants need huge volumes of water for cooling. It has been estimated that for a typical 1,000 megawatt (MW) 3. Heavy Water Reactors use water enriched with the deuterium nuclear power reactor, if the differential temperature passing through isotope of hydrogen as the moderator and coolant. This type of water is the condenser is 16.7 ºC, it will need approximately 1,803,750 liters called “heavy water” and is an excellent moderator, which helps in the (476,500 gallons) of water per minute. If the temperature rise is limited reaction to break up nucleus and enables the use of natural, unenriched to 11ºC (20ºF), the cooling water need rises to 2,705,600 liters (714,750 uranium as fuel. gallons) per minute. The design of this type of reactors was developed in Canada and The differential temperature of water discharged into natural water is known by its name the CANDU (Canada Deuterium Uranium) reactor. sources is specified in the rules and laws governing the operation of nuclear power plants, which may be different according to the condition Water of individual water body. This is to prevent excessive damage to the ecosystem and fauna and flora of the water source. Nuclear power plants are usually built next to lakes, rivers, and oceans, not for the scenic views that such locales provide, but because Nuclear power plants need more water than other types of power nuclear power plants consume vast amounts of water during normal plants. Without good management, the abundance of water source could operation to absorb the waste heat left over after making electricity be put in danger as large numbers of young aquatic beings are pumped and also to cool the equipment and buildings used in generating that into the condenser together with the cooling water.

44 กนั ยายน - ธันวาคม 2554 September - December 2011 ในระบบไหลผา่ นตลอด (once-through cooling) นำ�้ จากแหลง่ น้�ำภายนอก ที่ถูกอากาศในหอหล่อเย็นพัดพาออกไปจากระบบ นอกจากน้ัน น้�ำอีกจ�ำนวนหนึ่ง ไหลผา่ นทอ่ โลหะเป็นพันทอ่ ภายในเครื่องควบแนน่ ไอนำ้� ทไี่ หลผ่านเครื่องควบแนน่ ถูก ต้องถูกท้ิงออกไปเพื่อควบคุมปริมาณสารเคมีในน้�ำและเพื่อลดตะกอนและส่ิงสกปรก ทำ� ใหเ้ ยน็ และกลายเปน็ นำ้� ซง่ึ จะถกู นำ� ไปทำ� ใหเ้ ปน็ ไอนำ้� เพอ่ื ใชผ้ ลติ ไฟฟา้ อกี ครง้ั สว่ นนำ้� อน่ื ๆ ในอ่างเก็บนำ�้ ภายในตัวหอเอง ตวั อย่างเชน่ โรงไฟฟ้านวิ เคลียรซ์ สั เควฮานนา ที่ใชใ้ นการหลอ่ เย็นหลังจากออกจากทอ่ โลหะแลว้ ไหลกลบั สู่แหลง่ น�้ำเดิมจะมอี ณุ หภูมิ (Susquehanna) ในรัฐเพนนซิลเวเนีย ในสหรัฐอเมริกา เครื่องปฏิกรณ์สองตัวใช้ สงู มากขน้ึ ถึง 30 องศาฟาห์เรนไฮต์ (ประมาณ 16.7 องศาเซลเซียส) น้�ำถึง 155 ล้านลิตรต่อวันเพ่ือทดแทนน�้ำที่สูญเสียไปกับละอองน�้ำและลดสารเคมี และตะกอนกบั สง่ิ สกปรกอ่ืนๆ ในระบบ สว่ นระบบหมนุ เวยี นแบบปดิ (closed-cycle cooling) การหลอ่ เยน็ ทำ� งานใน ลกั ษณะเดยี วกนั กบั ระบบไหลผา่ นตลอด เพยี งแตเ่ มอ่ื นำ้� ทใ่ี ชใ้ นการหลอ่ เยน็ ออกจากทอ่ นอกจากความจ�ำเป็นในการหล่อเย็นเคร่ืองปฏิกรณ์นิวเคลียร์แล้ว ยังต้อง โลหะแลว้ แทนทีจ่ ะไหลกลบั ไปสแู่ หลง่ นำ�้ เดิม จะไหลไปหอหลอ่ เย็นและถูกฉีดเปน็ ละออง มีการใช้น้�ำในการหล่อเย็นอุปกรณ์อ่ืนๆ อีกด้วย เช่น เครื่องปรับอากาศ เคร่ือง ลงมาจากข้างบน ขณะเดยี วกนั อากาศเยน็ ภายในหอจะไหลยอ้ นขึ้นข้างบนท�ำใหน้ ้ำ� ท�ำความเย็นให้กังหันผลิตไฟฟ้า เคร่ืองควบแน่น และเคร่ืองแลกเปลี่ยนความร้อน ทถี่ กู ฉดี ลงมาเยน็ ลง นำ้� ทตี่ กลงมาในบอ่ เบอื้ งลา่ งของหอจะถกู ดดู กลบั ไปใชห้ ลอ่ เยน็ ต่างๆ เป็นต้น น�้ำเหล่าน้ีจะมีการใช้ตลอดเวลาแม้เม่ือมีการหยุดเคร่ืองปฏิกรณ์ ในเคร่อื งควบแนน่ อีกครัง้ หนงึ่ นิวเคลียร์เพ่ือการบ�ำรุงรักษา และเม่ือใช้แล้วก็จะถูกถ่ายเทออกสู่แหล่งน�้ำข้างนอก ด้วยอุณหภมู ทิ ส่ี ูงขึ้นดว้ ย ดงั นนั้ การจะบอกวา่ โรงไฟฟา้ นวิ เคลยี รใ์ ชร้ ะบบหลอ่ เยน็ แบบใด สามารถทำ� ได้ โดยการสงั เกตวา่ โรงไฟฟา้ นน้ั มหี อหลอ่ เยน็ ทมี่ กั มลี กั ษณะเปน็ ทรงกรวยสงู ใหญห่ รอื ขนาดพนื้ ทีส่ ำ� หรับโครงการโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ ไม่ อยา่ งไรกต็ ามในการท�ำงานระบบน้ี จะมกี ารสูญเสยี น้�ำสว่ นหน่งึ อากาศท่ีพดั พา ละอองน้ำ� ออกไป ซงึ่ ต้องดงึ น้ำ� จากแหล่งนำ้� ภายนอกมาชดเชย สมาคมนวิ เคลยี รอ์ เมริกนั (American Nuclear Society) ช้แี จงในเอกสาร แผน่ พับไว้วา่ ถา้ เทียบกบั โรงไฟฟ้าชนิดอนื่ แลว้ โรงไฟฟ้านวิ เคลียร์ตอ้ งการพืน้ ทนี่ อ้ ย อย่างที่กล่าวไว้ โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ต้องการน้�ำปริมาณมหาศาลในการหล่อ ทส่ี ดุ ส�ำหรบั โรงไฟฟ้าขนาด 1,000 เมกกะวัตต์ นวิ เคลียรใ์ ช้พ้ืนที่เพียง 1-4 ตาราง เย็น มีการประเมินว่า ส�ำหรับโรงไฟฟ้าขนาด 1,000 เมกกะวัตต์ ถ้าให้น้�ำที่ผ่าน กโิ ลเมตร ในขณะทีโ่ รงไฟฟ้าแสงอาทติ ย์ตอ้ งใช้พนื้ ท่ี 20-50 ตร.กม. โรงไฟฟ้าพลัง การหล่อเยน็ มอี ณุ หภูมเิ พม่ิ ข้นึ จากเดิม 16.7C° จะต้องใชน้ �ำ้ ถึง 1,803,750 ลิตรตอ่ ลม 50-150 ตร.กม. และโรงไฟฟ้าพลงั ชวี มวล 4,000-6,000 ตร.กม. นาที แต่ถ้าความต่างของอุณหภูมิลดลงเหลือ 11C° ปริมาณน�้ำท่ีต้องใช้จะสงู ถงึ 2,705,600 ลติ รตอ่ นาทีเลยทเี ดยี ว อยา่ งไรกต็ าม การเลอื กพน้ื ทเ่ี พอ่ื กอ่ สรา้ งโรงไฟฟา้ นวิ เคลยี รน์ นั้ มกั พจิ ารณา พื้นที่ท่ีมีการอยู่อาศัยเบาบางในบริเวณกว้าง เพ่ือป้องกันผลกระทบจากสาร ความตา่ งของอณุ หภมู นิ ำ�้ หลอ่ เยน็ ทถี่ กู ปลอ่ ยกลบั สแู่ หลง่ นำ�้ ในธรรมชาตนิ นั้ จะ กมั มนั ตรงั สใี นกรณเี กดิ อบุ ตั เิ หตขุ น้ึ หลงั เกดิ อบุ ตั เิ หตโุ รงไฟฟ้าฟกุ ชุ มิ ะ ไดอจิ ิ ทญ่ี ป่ี นุ่ ถกู กำ� หนดในกฎหมายหรอื ระเบยี บทเี่ กี่ยวกบั การด�ำเนนิ งานของโรงไฟฟา้ ซง่ึ อาจจะ เมอ่ื เดือนมนี าคม พ.ศ. 2554 รัฐบาลประกาศให้พ้นื ท่ใี นรศั มี 20 กม. รอบโรงไฟฟ้า แตกตา่ งกนั ไปตามสภาพของแหลง่ นำ�้ เนอ่ื งจากวา่ นำ้� ทร่ี อ้ นขนึ้ จะมผี ลกระทบทส่ี รา้ ง เป็นเขตวิกฤตห้ามอยู่อาศยั ตอ้ งอพยพราษฎรออกจากพน้ื ทที่ ง้ั หมด ปัจจบุ นั มีการ ความเสยี หายตอ่ พนั ธพ์ุ ชื และสตั วใ์ นสง่ิ แวดลอ้ มของแหลง่ นำ้� หรอื แมก้ ระทงั่ ระบบนเิ วศ เรียกร้องให้รัฐบาลประกาศพื้นท่ีวิกฤตเพ่ิมเป็น 30 กม.ในรัศมีรอบโรงไฟฟ้า ใน ของแหล่งนำ้� เอง ขณะท่ีมีรายงานการตรวจพบระดับกัมมันตรังสีในบริเวณท่ีห่างไหลจากโรงไฟฟ้า เป็นบริเวณกว้างกว่าหลายเทา่ ตัวนัก โรงไฟฟ้านิวเคลียร์ต้องการน�้ำมากกว่าโรงไฟฟ้าประเภทอื่นๆ ทั้งหมด หาก ไม่มีการจัดการที่ดี สัตว์น�้ำวัยอ่อนจ�ำนวนมากจะถูกดูดเข้าไปพร้อมกับน้�ำปริมาณ กระทรวงความมนั่ คงภายในของสหรฐั อเมรกิ าไดร้ ายงานวา่ รฐั บาลระดบั รฐั มหาศาลทีป่ ้อนเข้าส่โู รงไฟฟ้า และอาจทำ� ใหค้ วามอุดมสมบูรณข์ องแหล่งนำ้� ลดลง และท้องถ่ิน องค์การบริหารรัฐบาลกลางและบริษัทผลิตไฟฟ้า ต่างก็มีการเตรียม แผนเพื่อรับมือกับอุบัติเหตุโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ โดยแบ่งพ้ืนท่ี “การวางแผนฉุกเฉิน” ถ้าเงินลงทุนเป็นเพียงปัจจัยเดียวในการตัดสินใจก่อสร้างโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ เป็นสองสว่ นดว้ ยกัน ส่วนแรกกนิ บริเวณกว้างเป็นรศั มี 10 ไมล์ (16 กม.) รอบ ทุกโรงก็คงจะใช้ระบบหล่อเย็นแบบไหลผ่านตลอดเพื่อประหยัดค่าใช้จ่ายในการสร้าง โรงไฟฟ้าที่ประชาชนอาจจะได้รับกัมมันตภาพรังสีโดยตรง ส่วนท่ีสองกินบริเวณ และบำ� รุงรกั ษาหอหลอ่ เย็น อยา่ งไรกต็ าม ถา้ โรงไฟฟา้ ต้งั อยู่ในบรเิ วณทม่ี ีปรมิ าณ เป็นรัศมี 50 ไมล์ (80 กม.) ซ่ึงสารกมั มันตรงั สสี ามารถปนเปอ้ื นแหลง่ น้�ำ พ้ืนท่ี นำ�้ ไมม่ ากพอหรอื มขี ้อจ�ำกัดทางด้านสิง่ แวดล้อม หอหลอ่ เยน็ ก็กลายเปน็ สง่ิ จำ� เปน็ เพาะปลกู และเล้ียงสัตว์ได้ n และแม้ว่าระบบหมุนเวียนแบบปิดจะใช้น้�ำน้อยกว่าแบบไหลผ่านตลอด ก็ใช่ว่า Site Requirement for Nuclear Power จะเป็นปริมาณท่ีน้อยนิดไม่ เน่ืองจากน�้ำจ�ำนวนหนึ่งต้องสูญเสียไปกับละอองน�้ำ The American Nuclear Society states in one of its brochures that If cost were the only factor in the decision, nearly all nuclear power compared to other energy options, nuclear power plants require far less plants would feature once-through cooling systems because pumping land area. For a 1000-MW plant, a nuclear power plant requires only 1-4 vast amounts of water through the condenser is usually the cheapest sq km while a solar park requires 20-50 sq km, a wind farm 50-150 sq option. Closed-cycle cooling systems are used when the nearby water km, and biomass 4,000-6,000 sq km. source lacks sufficient water volume to allow the large flow rate needed for once-through cooling or when environmental limits on thermal pol- However, the siting of a nuclear power plant normally take into lution dictate that waste heat be rejected to the air and not just to the consideration a wide area that is sparsely populated to prevent mas- body of water. sive impact from radiation exposure in case of accident. This neces- sity is clearly demonstrated when the Fukushima Daiichi nuclear plant While the closed-cycle system uses less make-up water than the suffered debilitating damage in March 2011. The Japanese government once-through system, the volume of water used is not negligible. That’s was forced to declare an area within the 20km radius of the plant an because water is needed to compensate for the water vapor leaving the emergency zone and order all inhabitants evacuated. Later there were cooling towers with the cooling air flow. Water must also be discharged calls for the government to expand the zone to 30km radius as radiation from closed-cycle cooling systems in order to control the chemistry of was discovered in area far away from the damaged plant. the recycled water and to limit the build-up of sediment and other debris in the cooling tower basins. At the Susquehanna nuclear plant in the The US Department of Homeland Security says in a report that US’s State of Pennsylvania, its two reactors need about 155 million liters local and state governments, federal agencies, and the electric utilities of water to make up for the vapor loss and the discharge to the river to have emergency response plans in the event of a nuclear power plant reduce chemicals and sediments accumulating in the cooling system. incident. The plans define two “emergency planning zones.” One zone covers an area within a 10-mile radius of the plant, where it is possible In addition to using water as coolant, nuclear power plants also that people could be harmed by direct radiation exposure. The second take water from the nearby lakes, rivers, and oceans to cool other zone covers a broader area, usually up to a 50-mile radius from the equipment, such as the chillers for air conditioning units, lubricating plant, where radioactive materials could contaminate water supplies, oil coolers for the main turbine, after-coolers for air compressors, and heat exchangers for closed-loop cooling systems. This so-called ser- food crops, and livestock. n vice water system never stops operating even when the reactor is shut down for refueling or maintenance. After cooling these components, the heated water is returned to the nearby source.

การพยากรณค์ วามตอ้ งการกนั ยายน - ธันวาคม 2554 September-December2011 45 ไฟฟ้า: เหมาะสมหรอื เกินจรงิ ? OElne-ctatrrgicetitoyrDOevmera-enxdagFgoerreacteadst: แผนพัฒนาก�ำลงั การผลติ ไฟฟา้ ของประเทศไทย The Power Development Plan (PDP), หรอื ทเี่ รยี กกันวา่ แผนพีดีพี (PDP: Power the country’s 15-year master plan Development Plan) เป็นแผนแม่บทระยะยาว 15 ปี for electricity,was drawn up by the ของการไฟฟ้าฝ่ายผลติ แหง่ ประเทศไทย (กฟผ.) ใน Electricity Generating Authority of การจัดหาก�ำลงั ผลติ ไฟฟา้ เพอื่ ตอบสนองความ Thailand (EGAT) to ensure sufficient ตอ้ งการใชไ้ ฟฟ้าของประเทศท่ีจะเพม่ิ ข้ึนในอนาคต electricity to match the nation’s growing demand. อตุ สาหกรรมเป็นภาคสว่ นท่ีใช้ พลงั งานมากท่ีสุด โดยมีสว่ นแบ่ง 49% ในขณะที่ครัวเรือนใช้ 21% พาณชิ ย์ 25% และกิจกรรมอืน่ ๆ 5% ตามสถิตขิ องปี 2550 Industry is the largest user of electricity, consuming 49% of power supply compared to 21% by households, 25% by commerce and 5% by other activities according to the 2007 statistics.

46 กนั ยายน - ธนั วาคม 2554 September - December 2011 The PDP has two principal tasks. It ระบวนการจัดท�ำแผนพีดีพีมีข้ันตอนส�ำคัญ 2 ข้ัน forecasts the growth in electric- ตอน คอื การพยากรณค์ วามตอ้ งการไฟฟา้ หรอื การ ity demand and the timing of peaks คาดการณก์ ารขยายตวั ของการใชไ้ ฟฟา้ ทจี่ ะเพม่ิ ขน้ึ during the plan in order to increase ในอนาคต เพ่ือให้ทราบว่าระบบไฟฟ้าจ�ำเป็นต้อง production capacity as needed. The มีก�ำลังผลิตเพิ่มข้ึนจ�ำนวนเท่าใด และอยู่ในช่วงปี PDP also considers options for secur- ing electricity generating sources that will ensure the ไหนของแผน รวมถึงการพิจารณาทางเลือกในการจัดหาก�ำลังผลิต system is strong enough to meet the figures forecast. ไฟฟ้า เพ่ือเสริมให้ระบบมีความมั่นคงสามารถรองรับกับตัวเลขการ The options include the construction of new power พยากรณ์ฯ ทไี่ ด้มา โดยทางเลือกต่างๆ ได้แก่ การก่อสรา้ งโรงไฟฟา้ plants, inviting the private sector to bid for conces- เพิม่ ขน้ึ , การเปดิ ประมูลใหเ้ อกชนเขา้ มารบั สมั ปทานผลิตไฟฟา้ , การ sions to generate electricity or procuring electricity ท�ำสญั ญาซอ้ื กระแสไฟฟา้ จากประเทศเพอื่ นบา้ น เป็นตน้ from neighboring countries. ในแผนพีดีพี 2007 ปรับปรุงครัง้ ท่ี 2 (พ.ศ. 2551-2564) ไดร้ บั The second revision of PDP 2007 (for 2008- ความเห็นชอบจากคณะรฐั มนตรี เมอ่ื วนั ท่ี 24 มนี าคม 2552 กำ� หนด 2021), approved by the cabinet on March 24, 2009, ปลายเดือนสิงหาคม พ.ศ.2554 กล่มุ เครือขา่ ยประชาชน 14 จงั หวัดภาคใต้ calls for new power plants to be built some time dur- รวมตวั กันรมิ ถนนเพชรเกษม ต.ท่าขา้ ม อ.ท่าแซะ จ.ชมุ พร ภายใตช้ อื่ ปฏบิ ตั ิการ ing the years 2016-2021, including nuclear power “เพชรเกษม 41 คนใต้ขอก�ำหนดอนาคตตัวเอง” เพอ่ื ให้รัฐบาลทบทวนโครงการ plants to generate 2,000 MW of electricity. เมกะโปรเจก็ ต์ต่างๆ รวมถึงโครงการกอ่ สร้างโรงไฟฟา้ ถ่านหิน และโรงไฟฟ้า นิวเคลียร์ในพ้นื ที่ภาคใต้ However, a year later, on March 12, 2010, the National Energy Policy Committee approved yet A network of civic groups from 14 southern provinces rally on Phet another plan to secure electricity for 2010-2030 Kasem Highway in Tha Sae district of Chumphon province in September (called PDP 2010). This plan was submitted to the 2011 to demand that the government review mega-projects planned for cabinet for approval on March 23, 2010. The differ- southern Thailand, including coal-fired and nuclear power plants. ence between this and its predecessor lies in the exten- sion of the time span from 15 to 20 years. In addition, ให้มีการกอ่ สร้างโรงไฟฟา้ แห่งใหม่ ในชว่ งปี พ.ศ. 2559-2564 ซง่ึ มี the committee suggested a review of the risks from โรงไฟฟ้านิวเคลยี ร์รวมอยูด่ ว้ ย 2,000 เมกะวตั ต์ (MW) exploration for natural gas along the western shore- line that might require an increase in the contingency อย่างไรกต็ าม ผ่านไปเพยี ง 1 ปี วันที่ 12 มีนาคม พ.ศ. 2553 power reserve from 15% to 20%. คณะกรรมการนโยบายพลังงานแห่งชาติ (กพช.) ก็ได้อนุมัติแผน พฒั นากำ� ลงั ผลติ ไฟฟา้ พ.ศ. 2553-2573 (แผนพดี พี ี 2010) และเสนอ In short, the PDP 2010 (for 2010-2030) requires ครม.มมี ตเิ หน็ ชอบเปน็ ทเ่ี รยี บรอ้ ยเมอ่ื วนั ท่ี 23 มนี าคม 2553 ทผ่ี า่ นมา the following: โดยหลักเกณฑ์บางส่วนในการจัดท�ำแผนพีดีพีฉบับใหม่นี้ มีการปรับ เปลยี่ นไปจากแผนฉบบั ทผ่ี า่ นๆ มา กลา่ วคอื มกี ารการขยายชว่ งระยะ

กันยายน - ธันวาคม 2554 September - December 2011 47 เวลาของแผนจากเดิม 15 ปี เปน็ 20 ปี นอกจากน้ีในส่วนของก�ำลัง 1. Twenty combined-cycle power plants to pro- ผลติ ไฟฟา้ สำ� รองทเ่ี คยกำ� หนดมาตรฐานไวท้ ่ี 15% กใ็ หม้ กี ารพจิ ารณา duce 15,870 MW of electricity; สถานการณ์ความเสี่ยงในการจัดหาก๊าซธรรมชาติฝั่งตะวันตก ระดับ กำ� ลังผลิตไฟฟา้ สำ� รองท่ีเหมาะสมของประเทศอาจสงู กวา่ ร้อยละ 20 2. Thirteen coal-fired power plants to produce 10,000 MW; แผนพีดพี ี 2010 (พ.ศ. 2553-2573) ได้ก�ำหนดให้มี 3. Small power producers (SPP) of the co-gener- 1. โรงไฟฟา้ พลงั ความรอ้ นรว่ ม (Combined Cycle) จำ� นวน 20 ation type to produce 6,844 MW; โรง กำ� ลงั ผลติ ติดตงั้ 15,870 MW 4. Very small power producers (VSPP) operated 2. โรงไฟฟา้ ถา่ นหนิ จำ� นวน 13 โรง กำ� ลงั ผลติ ตดิ ตงั้ 10,000 MW by private investors and EGAT to produce 5,242 3.โรงไฟฟ้าขนาดเล็ก (Small Power Producer: SPP) MW; ประเภท ระบบผลิตพลังงานร่วม (Co-Generation) ก�ำลังผลิตติด ตัง้ 6,844 MW 5. Purchase of up to 11,669 MW of electricity 4.โรงไฟฟ้าพลังงานหมุนเวียนขนาดเล็กมาก (Very Small from overseas; Power Producer: VSPP) ที่เป็นของเอกชนและการไฟฟ้าฝ่ายผลติ แหง่ ประเทศไทย รวม 5,242 MW 6. Five nuclear power plants with a combined 5. การรับซ้ือไฟฟ้าจากตา่ งประเทศกำ� ลังผลิต 11,669 MW production capacity of 5,000 MW, the first plant of 6. โรงไฟฟา้ นวิ เคลยี ร์ 5 โรง กำ� ลงั การผลติ รวมกนั เทา่ กบั 5,000 which to start operating in 2020. MW โดยโรงไฟฟ้านวิ เคลียรแ์ ห่งแรกจะเดินเคร่อื งในปี พ.ศ. 2563 การปรบั ปรงุ แผนพดี พี จี ากฉบบั 2007 เปน็ 2010 น้ี มปี ระเดน็ ที่ The revision of PDP 2007 to PDP 2010 raises ถกู ตงั้ คำ� ถามมากทส่ี ดุ คอื การพยากรณก์ ารใชไ้ ฟฟา้ ทเ่ี ปน็ หวั ใจสำ� คญั a few questions. Most in doubt is the accuracy of ของการวางแผนพัฒนาก�ำลังผลิตไฟฟ้า และน�ำมาก�ำหนดนโยบาย the electricity forecast that forms the basis for forging พลังงานของประเทศ ที่หลายฝ่ายมองว่าสูงเกินจริง เป็นต้นเหตุให้ the country’s energy policy and setting production ต้องจัดหาก�ำลังผลิตไฟฟ้าเข้าสู่ระบบเพิ่มขึ้นอย่างมากเกินความ capacity. Many observers see the current forecasting จ�ำเป็น โดยการพยากรณ์การใช้ไฟฟ้าที่อาศัยตัวเลขอัตราการเติบโต method as exaggerated, causing too much electricity ทางเศรษฐกิจท่ีคาดว่าจะขยายตัวในอัตราสูงต่อเน่ืองกันไปเป็นเวลา to be produced. The method assumes that electricity 20 ปี ซึ่งความต้องการใช้พลังงานไฟฟ้าย่อมขยายตัวตามอัตราการ demand grows with the economy and uses economic เตบิ โตทางเศรษฐกจิ ดังกลา่ ว indicators to project electricity consumption over the ในการขยายระยะเวลาของแผนฯ ออกไปเปน็ 20 ปนี ั้น ชว่ งปี next 20 years. ทา้ ยๆ ของแผนฯ มกี ารบรรจโุ ครงการโรงไฟฟา้ ถา่ นหนิ และนวิ เคลยี ร์ เขา้ มาเปน็ จำ� นวนมาก โดยโรงไฟฟา้ นวิ เคลยี รถ์ กู ระบไุ วท้ ง้ั สนิ้ ถงึ 5 โรง The extension of the PDP from 15 to 20 years จากแผนฯ เดมิ (พีดีพี 2007) ท่ีก�ำหนดไวเ้ พียง 2 โรงเทา่ นน้ั calls for the construction of a large number of coal- สว่ นคา่ พยากรณ์ความต้องการไฟฟา้ สงู สดุ ในปี พ.ศ. 2573 ซ่งึ fired and nuclear power plants. PDP 2010 specifies เป็นปีสุดท้ายของแผนฯ ก�ำหนดไว้ท่ี 52,890 MW เท่ากับเพิ่มข้ึน five nuclear power plants compared with just two ถึง 30,845 MW ในระยะเวลา 20 ปี (จาก 22,045 MW ในปี พ.ศ. under PDP 2007. 2552) เมอื่ เปรยี บเทยี บกบั สถติ คิ วามตอ้ งการไฟฟา้ สงู สดุ ในอดตี ทผ่ี า่ น มา กจ็ ะพบวา่ คา่ พยากรณด์ งั กลา่ วมแี นวโนม้ สงู กวา่ คา่ เฉลย่ี ของความ The peak demand for electricity in 2030, which ต้องการไฟฟา้ สูงสุดท่ีเกิดขน้ึ จริงในอดีตอยูม่ าก is the last year of the PDP, is forecast to be 52,890 ยกตวั อยา่ งเช่น ช่วงปี พ.ศ. 2535-2549 ความตอ้ งการใชไ้ ฟฟ้า MW. The figure represents an increase of 30,845 สูงสดุ เพิม่ ขน้ึ เฉลย่ี ปลี ะ 568 MW/ปี แต่ กฟผ. กลับคาดการณค์ วาม MW in a period of 20 years (from 22,045 MW in ตอ้ งการใชไ้ ฟฟา้ สงู สดุ สำ� หรบั ชว่ งปี พ.ศ. 2550-2564 เฉลย่ี สงู ถงึ ปลี ะ 2009). However, a comparison of this forecast with 1,942 MW โดยอิงกับตัวเลขผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ (Gross figures of electricity usage in the past shows a ten- Domestic Product: GDP) ซึ่งมแี นวโนม้ เพมิ่ ขึ้นตอ่ เนอื่ งทุกปี dency by forecasters to grossly overestimate peak แผนพดี พี ี 2007 ที่ผ่านการอนมุ ัตโิ ดย ครม. เมอ่ื ปี 2550 ระบุ demands. ความต้องการกำ� ลังไฟฟ้าสงู สุดในปี พ.ศ. 2551 ที่ 23,957 MW ซง่ึ เพมิ่ จากปที ผี่ า่ นมาถงึ 1,371 MW จนนำ� ไปสกู่ ารเปดิ ประมลู โรงไฟฟา้ For example, from 1982-2006, the peak electric- เอกชนรายใหญ่ (โรงไฟฟา้ ไอพีพี) จ�ำนวน 4,400 MW แตต่ ัวเลขการ ity demand rose steadily at an average rate of 568 ใชไ้ ฟฟ้าสูงสุดที่เกดิ ข้นึ จริงเม่ือเดอื นเมษายน ของปี พ.ศ. 2551 กลับ MW per year. But EGAT forecasted that demand กลายเปน็ 22,568 MW ซง่ึ ตาํ่ กวา่ ของปีท่ผี ่านมา 18 MW เสยี อกี would rise at 1,942 MW per year on average from ล่าสดุ เมือ่ วนั ท่ี 24 พฤษภาคม ปีนีเ้ อง การใช้ไฟฟา้ สูงสดุ ของ 2007-2021, citing the likely annual increase in Gross Domestic Product (GDP). The PDP 2007 that was approved by the cabinet in 2007 forecasted peak electricity demand for 2008 at 23,957 NW, an increase of 1,371 MW from the previous year. This increase was used to justify bid- ding for a large private-owned power plant (IPP) with a generating capacity of 4,400 MW. But the peak usage in April 2008 turned out to be only 22,568 MW – or 18 MW lower than the previous year. On May 24, 2011, electricity usage peaked at 23,900.21 MW – or 668 MW less than the 24,568 MW forecasted under PDP 2010. The difference almost equals the output of a standard coal-fired power plant of 700 MW. การพยากรณ์ความตอ้ งการไฟฟ้า: เหมาะสมหรอื เกินจริง? Electricity Demand Forecast: On-target or Over-exaggerated

48 กันยายน - ธนั วาคม 2554 September - December 2011 นักกจิ กรรมกรีนพีซเรยี กรอ้ งให้ รฐั มนตรพี ลงั งานหยุดแผนกอ่ สร้าง โรงไฟฟ้านวิ เคลียร์ในประเทศไทย ที่ หนา้ กระทรวงพลังงาน เมอื่ เดอื น มถิ ุนายน 2553 และเรยี กร้องให้ เปลยี่ นแผนการลงทุนไปสพู่ ลังงาน หมุนเวียนทส่ี ะอาด – เริงชัย คงเมือง/ กรนี พีซ Greenpeace activists rally in front of the Energy Ministry in June 2010 to call for diversion of all energy related investments toward clean renewable energy. – Roengchai Kongmuang / Greenpeace ระบบอยู่ที่ 23,900.21 MW แตใ่ นแผนพดี พี ี 2010 กฟผ. คาดการณ์ At that time, the installed capacity of the system ไวถ้ งึ 24,568 MW ซง่ึ สูงกว่าคา่ ที่เกิดขน้ึ จรงิ ถงึ 668 MW หรือเทยี บ was calculated to be 31,516.61 MW – or 32% higher เท่ากบั โรงไฟฟ้าถ่านหินขนาดมาตรฐาน 1 โรง (700 MW) เลยทีเดยี ว than the actual usage. The universally accepted ในขณะนนั้ กำ� ลงั ผลติ ไฟฟา้ รวมของระบบ (Installed Capacity) amount of power reserve is set at 15% of the peak สูงถึง 31,516.61 MW ซึ่งเท่ากับว่าสูงกว่าความเป็นจริงถึง 32% usage of the year (during April-May which are the ทั้งๆ ท่ีตามมาตรฐานที่ยอมรับโดยทั่วไป ปริมาณก�ำลังผลิตส�ำรองท่ี hottest months). เหมาะสมคือ 15% ของความตอ้ งการใช้ไฟฟ้าสงู สุดของปี (ชว่ งเดือน เมษายน-พฤษภาคมทอี่ ากาศรอ้ นที่สดุ ) Vitoon Permpongsacharoen, director of the วิฑูรย์ เพ่ิมพงศาเจริญ ผู้อ�ำนวยการ เครือข่ายพลังงานเพ่ือ Mekong Energy and Ecology Network (MEE Net), นเิ วศวทิ ยาแมน่ ำ้� โขง (MEE Net) ชใ้ี หเ้ หน็ วา่ ตวั เลขการพยากรณค์ วาม pointed out that the demand forecasts have grown ตอ้ งการไฟฟา้ ตามแผนฯ ทม่ี ลี กั ษณะสงู ขนึ้ อยา่ งทวคี ณู ในแตล่ ะปี เขา remarkably every year. If realities prove the forecasts อธิบายว่าเม่ือเกิดผิดพลาดขึ้นจะต้องมีการปรับฐานตัวเลขตามที่เกิด to be wrong, the basic figures should be adjusted ข้ึนจริงทันที มิฉะน้ันส่วนต่างที่ผิดพลาดนี้จะท�ำให้ตัวเลขในปีท้ายๆ immediately. Otherwise, the discrepancies will lead ของแผนถา่ งหรือแคบอย่างทวคี ูณจากทเ่ี กดิ จริง to an unreal widening or narrowing of the figures, เขายกตัวอย่างกรณีแผนพีดีพี 2007 ซ่ึงได้พยากรณ์ความ particularly towards the last years of the plan. ต้องการไฟฟ้าสงู สุดของปี พ.ศ. 2551 ที่ 23,957 MW แต่การใช้ไฟ ที่เกิดข้ึนจริงคือ 22,568 MW ซงึ่ สูงกว่าทพี่ ยากรณไ์ ว้ 1,389 MW He cited PDP 2007 which forecasted peak ในกรณีนหี้ าก ปรับตัวเลขพยากรณ์ใน demand for electricity in 2008 to be 23,957 MW แผนฯ ให้ สอดคล้องกับตัวเลข when actual electricity usage was only 22,568 MW การใช้ จริง จะมีผลให้ตัวเลข or 1,389 MW lower. In such a case, if an adjust- พยากรณ์ ความต้องการไฟฟ้า ment is made to the PDP based on the actual usage ในปี พ.ศ. 2564 เทา่ กับ 46,125 figure, the forecast of power demand in 2021 would M W ซ่ึ ง ต่�ำกว่าตัวเลขในแผนฯ come down to 46,125 MW – or 2,833 MW lower ถึง 2,833 MW หากบวกก�ำลัง than previously stated. Even if a 15% contingency ผ ลิ ต ส� ำ ร อ ง อีก 15% ก็จะเท่ากับ is added, the forecast will exceed the reality by 3,257 MW. With this scenario, there is no need at all to build two nuclear power plants to produce the extra 2,000 MW the plan requires. Vitoon believes that consumers have shouldered the burden of paying excessive electricity rates over the past 10 years. Most of this has gone to funding the building of power plants to produce an electricity reserve that is greater than needed, causing Thailand to hold excess electricity in the system. The average cost of building a new power plant is estimated at วิฑูรย์ เพิม่ พงศาเจริญ Vitoon Perpongsacharoen

กันยายน - ธนั วาคม 2554 September - December 2011 49 31 กรกฎาคม 2545 ตวั แทนชาวบา้ นบอ่ นอก-บ้านกรดู เกือบ 1,000 คน ได้ 35-40 million baht per MW. This enormous cost เดนิ ทางมารวมตวั กนั ทลี่ านพระบรมรปู ทรงมา้ และเดนิ มายังทำ� เนยี บรฐั บาล เพื่อ would be passed on to consumers through the Fuel คัดคา้ นการก่อสร้างโครงการโรงไฟฟา้ หินกรูด–บอ่ นอก ในสมยั รฐั บาลนายก Adjustment Tariff (FT) or the automatic variable รฐั มนตรที ักษณิ ชนิ วัตร cost that fluctuates according to the fuel cost and the expenditures that are beyond EGAT’s control, such About 1,000 villagers from Ban Krut and Bo Nok of Prachuap Khiri as inflation rate, foreign exchange rates or compen- Khan province march from the Royal Plaza to the Government House sation to accommodate sales that fail to meet targets to protest against the coal-fired power plant construction project during or unwise investments. the administration of Thaksin Shinawatra in July 2002. Another reason for the escalating electricity ว่าการพยากรณ์ความต้องการใช้ไฟฟ้าเกินจริงไปถึง 3,257 MW price is the change in criteria for determining elec- และถ้าปรับตัวเลขให้สอดคล้องกับความต้องการจริง ก็จะไม่มีความ tricity rates, from those based on income to those จ�ำเปน็ ในการสร้างโรงไฟฟา้ นิวเคลียร์ 2 โรง รวม 2,000 MW ท่ถี ูก based on investment. Generally, the overseeing orga- บรรจุอย่ใู นแผนฯ nization sets the rate of returns based on the capi- tal invested in order to guarantee revenues for the วิฑูรย์ มองว่า ในระยะ 10 ปีที่ผ่านมา ประชาชนในฐานะผู้ entrepreneurs regardless of whether or not they are บรโิ ภคไฟฟา้ ตอ้ งแบกรบั ภาระคา่ ไฟฟา้ ทส่ี งู เกนิ กวา่ ทคี่ วรมาโดยตลอด efficient managers. เน่ืองจากต้องสร้างโรงไฟฟ้าเผื่อไว้ผลิตไฟฟ้าส�ำรองเพื่อใช้ในกรณี ฉกุ เฉนิ มมี ากเกนิ ความจำ� เปน็ ทำ� ใหป้ ระเทศไทยมกี ำ� ลงั ไฟฟา้ สว่ นเกนิ This method of calculating the rate of return อยู่ในระบบมากกว่าที่ควรจะเป็น ซึ่งต้นทุนในการก่อสร้างโรงไฟฟ้า removes the incentive for operators to optimize effi- สว่ นเกนิ เฉลย่ี คร่าวๆ อยูท่ ่ี เมกะวัตต์ละ 35-40 ล้านบาท เงนิ จ�ำนวน ciency in order to save costs. In fact, it encourages มหาศาลต่อปีนี้จะถูกผลักภาระให้แก่ผู้บริโภคผ่านค่าเอฟที (Fuel operators to over-invest, inevitably leading to an adjustment tariff: Ft) หรือ ค่าไฟฟ้าผันแปรอัตโนมัติ ท่ีปรับ increase in electricity rates. This is tantamount to เปลี่ยนเพิ่มข้ึนหรือลดลงตามการเปลี่ยนแปลงของต้นทุนค่าใช้จ่าย accepting that the more EGAT invests, the more it ดา้ นเชอ้ื เพลงิ และคา่ ซอ้ื ไฟฟา้ ทอ่ี ยนู่ อกเหนอื การควบคมุ ของการไฟฟา้ will gain in return. เช่น อัตราเงินเฟอ้ อัตราแลกเปลยี่ นเงนิ ตราต่างประเทศ หรอื แมแ้ ต่ การชดเชยกรณหี นว่ ยขายต่�ำกวา่ ประมาณการ หรอื การลงทุนเกิน Vitoon noted that the change in calculating the electricity rates based on Return on Invested Capi- เหตผุ ลใหญอ่ กี เหตผุ ลหนง่ึ ทท่ี ำ� ใหค้ า่ ไฟสงู ขน้ึ เกดิ จากการเปลยี่ น tal (or ROIC) took place in 2003 when the Thaksin หลักเกณฑ์การก�ำหนดอัตราค่าไฟฟ้าจากการอิงรายได้ เป็นการอิง Shinawatra administration considered privatizing ผลตอบแทนจากการลงทุน โดยองค์กรก�ำกับดูแลจะก�ำหนดอัตรา EGAT. A consulting firm was hired to conduct due ผลตอบแทนจากเงินลงทุนเป็นหลัก ซึ่งเป็นการประกันรายได้ให้แก่ diligence to prepare EGAT for listing in the stock ผปู้ ระกอบการ ไมว่ า่ ผปู้ ระกอบการจะดำ� เนนิ งานอยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ exchange. It proposed this payment method which หรอื ไม่ is widely used by overseas privatized organizations to attract investors. วิธีค�ำนวนผลตอบแทนดังกล่าวท�ำให้ผู้ประกอบการจึงขาดแรง จงู ใจ (Incentive) ในการปรบั ปรงุ ประสทิ ธภิ าพเพอื่ ประหยดั คา่ ใชจ้ า่ ย Although the Supreme Administrative Court และทง้ั ยงั เปน็ การสง่ เสรมิ ใหผ้ ปู้ ระกอบการลงทนุ มากเกนิ ความจำ� เปน็ issued the order of March 24, 2006, to cancel (Overcapitalization/Overinvestment) ซ่ึงท้ายสุดแล้วจะท�ำให้ EGAT privatization plan, the ROIC payment has ราคาค่าไฟฟ้าสูงขึ้นอย่างหลีกเล่ียงไม่ได้ นั่นย่อมเท่ากับว่าย่ิง กฟผ. continued to the present day. ลงทุนมากเท่าไหร่ ผลตอบแทนทไี่ ดก้ ็จะสูงตามไปด้วย The ambiguous FT and the ROIC are seen by many as an avenue for passing EGAT’s operating problems to consumers. They also raise the question of whether the exaggerated forecast of electricity usage is in fact a transfer of the burden of funding power plant construction (including nuclear power plants) to the public. Vitoon called for a restructuring of the electric- ity system citing EGAT’s monopoly of both electric- ity production and power development planning. The projection of electricity demand that was set to increase at the rate of 4-10% every year since 1992 is questionable. In reality, there have been three incidents of negative growth, i.e. actual usage is lower than that forecasted. The first incident occurred right after the economic crisis known as the “Tom Yum Kung Crisis” in Thailand, followed by the “Hamburger Crisis” in the US and the most recent crisis this year (2011). การพยากรณค์ วามตอ้ งการไฟฟา้ : เหมาะสมหรอื เกินจริง? Electricity Demand Forecast: On-target or Over-exaggerated

50 กนั ยายน - ธันวาคม 2554 September - December 2011 วิฑูรย์เล่าว่า การเปลี่ยนแปลงวิธีก�ำหนดค่าไฟฟ้าโดยใช้ “การ จะตอ้ งจัดหากำ� ลังผลิตไฟฟ้าใหมเ่ พมิ่ ข้นึ ถงึ 34,818 MW หรอื เฉล่ยี ประกันผลตอบแทนการลงทนุ ” หรอื ค่าอารโ์ อไอซี (Return on ปีละ 1,740 MW ตอ่ ปี Invested Capital: ROIC) เกิดขึ้นในปี พ.ศ. 2546 เมื่อรัฐบาล พ.ต.ท.ทักษณิ ชินวตั ร มีแนวคดิ ที่จะแปรรูป กฟผ. บริษทั ท่ีปรกึ ษาที่ แตว่ ฑิ รู ยก์ ลา่ วตอ่ วา่ การพยากรณด์ งั กลา่ วสงู เกนิ กวา่ ความเปน็ ถกู จา้ งมาศกึ ษาและเตรียมความพรอ้ มเพ่อื นำ� กฟผ. เข้าตลาดหนุ้ ได้ จรงิ ในชว่ ง 20 ปที ผี่ า่ นมาอยา่ งมหาศาล เพราะความตอ้ งการไฟฟา้ ใน เสนอหลักคิดนี้ซ่ึงใช้โดยบริษัทในต่างประเทศท่ีผ่านการแปรรูปแล้ว ชว่ งเวลาดงั กล่าวเตบิ โตข้ึนเฉลี่ยเพยี งปลี ะ 830 MW เท่านน้ั คือน้อย เพอ่ื ดงึ ดูดนักลงทนุ กวา่ ประมาณการณถ์ งึ เท่าตวั แม้ว่าศาลปกครองสูงสุดมีค�ำส่ังเมื่อวันท่ี 24 มีนาคม 2549 เขาเสนอว่าให้เปลี่ยนการพยากรณ์ใหม่ โดยใช้วิธีค�ำนวนแบบ ยกเลิกโครงการแปรรูป กฟผ. แต่ค่าอาร์โอไอซีกลับยังคงใช้อยู่มา เสน้ ตรง ซง่ึ จะทำ� ใหค้ วามตอ้ งการในอกี 20 ปขี า้ งหนา้ เพมิ่ ขนึ้ 16,600 จนถงึ ทกุ วันนี้ MW หมายความว่าความต้องการไฟฟ้าสูงสุดในปี 2573 จะอยู่ที่ 39,092 MW และเมอ่ื รวมไฟฟา้ สำ� รอง 15% เขา้ ไป ระบบควรจะมี ความไมช่ ดั เจนและคลมุ เครอื ของคา่ เอฟทีและค่าอารโ์ อไอซถี กู ก�ำลงั ผลิตอย่ทู ่ี 44,955 MW หรือเพม่ิ ขน้ึ จากปจั จบุ นั 13,606 MW มองว่าเป็นเพียงช่องทางในการแก้ปัญหาการด�ำเนินงานของทางการ คอื เพยี ง 40% ของการคาดการณใ์ นแผนพดี พี ี 2010 ไฟฟา้ ดว้ ยการผลักภาระตา่ งๆ มาใหก้ ับประชาชน วิฑรู ย์ยืนยนั ว่า ถา้ หากความต้องการไฟฟา้ เพมิ่ ขึ้นเพยี งเทา่ นใ้ี น และเกิดค�ำถามขึ้นว่าการพยากรณ์การใช้ไฟฟ้าให้สูงเกินจริง อีก 20 ปขี ้างหน้าจรงิ ก็จะไมม่ ีความจำ� เปน็ ใดๆ ในการกอ่ สร้างโรง แท้จริงเป็นการผลักดันโครงการก่อสร้างโรงไฟฟ้าต่างๆ ไม่จ�ำเพาะ ไฟฟ้าถ่านหิน โรงไฟฟา้ นิวเคลียร์ หรอื เขอ่ื นเพมิ่ ขึ้น เพยี งโรงไฟฟา้ นวิ เคลียรห์ รือไม่ เขากลา่ ววา่ ปจั จบุ นั ประเทศไทยมแี ผนปรบั ปรุงประสทิ ธภิ าพ วฑิ รู ยเ์ รยี กรอ้ งใหม้ กี ารปฏริ ปู โครงสรา้ งระบบไฟฟา้ โดยกลา่ ววา่ การใชพ้ ลงั งาน 20 ปี ซงึ่ ตงั้ เปา้ ไวว้ า่ จะทำ� ใหเ้ กดิ การประหยดั พลงั งาน ปจั จบุ นั กฟผ. เปน็ ผผู้ กู ขาดทง้ั ระบบไฟฟา้ และการวางแผนพดี พี ี โดยที่ ได้ถึง 12,000 MW น่ันหมายความว่ามีความจ�ำเป็นต้องหาแหล่ง การพยากรณค์ วามตอ้ งการใชไ้ ฟฟา้ มแี ตจ่ ะเพมิ่ ขน้ึ ทกุ ปี ปลี ะ 4-10% พลังงานเพ่ิมเพียงอีก 1,600 MW เท่าน้ัน และสามารถท�ำได้จาก ตั้งแต่ พ.ศ. 2535 จนถงึ ปัจจบุ นั ท้ังๆ ท่ีขอ้ เทจ็ จรงิ ตงั้ แต่ พ.ศ. 2540 พลงั งานหมนุ เวยี นและการปรับปรงุ โรงไฟฟ้าเก่าบางสว่ นก็เพยี งพอ เปน็ ต้นมา ความต้องการใช้ไฟฟา้ มกี ารเตบิ โตที่ “ตดิ ลบ” คอื ตำ�่ กว่า การคาดการณ์แลว้ 3 ครั้ง นน่ั คอื หลังวิกฤตเศรษฐกจิ “ต้มยำ� กงุ้ ” ที่ “รัฐต้องหามาตรการเพ่ิมประสิทธิภาพในการใช้ไฟฟ้ามากข้ึน เรม่ิ ตน้ ในประเทศไทย วกิ ฤตแฮมเบอรเ์ กอรท์ เ่ี กดิ ขน้ึ ในสหรฐั อเมรกิ า เช่น หากเปลย่ี นมาใชห้ ลอดผอม (ที 5) 83 ล้านหลอดทัว่ ประเทศ จะ และในปนี ้เี อง (พ.ศ. 2554) มคี า่ เท่ากับก�ำลงั การผลติ ของโรงไฟฟา้ นวิ เคลียร์ 1 โรง โดยเฉพาะใน ภาคพาณชิ ยแ์ ละอตุ สาหกรรมทถ่ี อื วา่ มสี ดั สว่ นในการใชไ้ ฟฟา้ ถงึ 70% เขาชี้ว่า ตามแผนพีดีพี 2010 ในอกี 20 ปีข้างหนา้ ประเทศไทย ของความตอ้ งการใชไ้ ฟฟา้ ทงั้ หมด และมศี กั ยภาพการอนรุ กั ษพ์ ลงั งาน จะต้องมีก�ำลังผลิตติดต้ังไฟฟ้าสูงถึง 66,167 MW ซ่ึงสูงกว่าก�ำลัง ถึง 15-30% ตัวอย่างอาคารสูงที่จะออกแบบสร้างใหม่ หากอยู่ใน ผลิตติดตั้งในปัจจุบันที่ 31,349 MW เกือบเท่าตัว หมายความว่า มาตรฐานใช้ไฟฟ้าไม่เกนิ 100 หนว่ ย/ตารางเมตร/ปี เท่าน้กี ส็ ามารถ ตดั แผนการสรา้ งโรงไฟฟา้ นวิ เคลยี ร์ทง้ิ ไปไดเ้ ลย” วฑิ รู ย์ กลา่ ว n He pointed out that according to the PDP 2010, need to build more coal-fired or nuclear power plants Thailand must develop the capacity to generate or new dams. 66,167 MW in the next 20 years. That figure is more than double the current production capacity of 31,349 The Thai government currently has plans to MW, requiring the country to mobilize resources to improve the efficiency of energy usage in the country generate another 34,818 MW – or an average increase over the next 20 years with a target of saving at least of 1,740 MW per year. 12,000 MW. If it is successful, then only an additional 1,600 MW needs to be found, and this can easily be Based on the actual power usage during the past done by securing renewable energy and renovating old 20 years, the forecasts have been grossly exaggerated, power plants, Vitoon noted. Vitoon said. The demand for electricity during the period had grown at an average rate of only 830 MW “The government must implement measures to per year, or about half of the forecasted figure. increase the efficiency of electricity usage. For exam- ple, if the whole country switches to using T5 energy- Vitoon called for a new forecasting method. A saving light bulbs, the economies gained from over 83 linear calculation, he said, would forecast a demand million bulbs would be equivalent to the capacity of increase of 16,600 MW over the next 20 years, with a whole nuclear power plant. More efficient usage the peak to be reached in 2030 at 39,092 MW. After should be encouraged in particular in the commercial adding the 15% contingency to the total capacity, the and industrial sectors that consume almost 70% of the final figure would be 44,955 MW – an increase of electricity energy and have the capacity to save 15-30% 13,606 MW or a mere 40% of the PDP 2010 fore- of energy.. And if new high-rise buildings observe the casted increase. standard energy usage threshold of under 100 units of electricity per square meter per year, the entire nuclear If electricity demand in the next 20 years is cal- power plant plan can be scrapped,” Vitoon said. n culated in this manner, he said, there is absolutely no