ศูนย์พัฒนารากฟันเทียมไทย เฉลิมพระเกียรติฯ รัชกาลที่ 9

“ เวลาพระองค์มีปัญหาเกี่ยวกับฟัน “ ก็มีทันตแพทย์ดูแลรักษา แล้วราษฎรที่อยู่ห่างไกล จะมีทันตแพทย์ช่วยรักษาหรือไม่

““การจะให้ราษฎรที่ยากจนที่มีปัญหาเรื่องฟัน หยุดการทำ�นา ทำ�ไร่ เดินทางไปหาหมอนั้น เป็นสิ่งที่ยากยิ่ง ในทางตรงกันข้าม หากเป็นการให้บริการเคลื่อนที่ ไปสู่ประชาชนก็จะเป็นการแก้ปัญหาได้ทางหนึ่ง มูลู นิิธิทิ ันั ตนวัตั กรรม ในพระบรมราชูปู ถััมภ์์ 9

10 ศูนู ย์พ์ ัฒั นารากฟันั เทียี มไทย เฉลิมิ พระเกียี รติพิ ระบาทสมเด็จ็ พระเจ้า้ อยู่่ห� ัวั รัชั กาลที่่� 9

มูลู นิธิ ิทิ ันั ตนวัตั กรรม ในพระบรมราชูปู ถััมภ์์ 11

รัับผิิดชอบดูแู ลราษฏรภาคเหนือื คณะทันั ตแพทยศาสตร์์ มหาวิทิ ยาลัยั เชีียงใหม่่ คณะทัันตแพทยศาสตร์์ มหาวิทิ ยาลัยั นเรศวร 3. รับั ผิดิ ชอบดูแู ลราษฏรภาคตะวัันออกเฉีียงเหนืือ คณะทันั ตแพทยศาสตร์์ มหาวิทิ ยาลััยขอนแก่น่ โรงพยาบาลมหาราชนครราชสีีมา รับั ผิดิ ชอบดูแู ลราษฏรภาคกลางและภาคตะวัันออก คณะทัันตแพทยศาสตร์์ จุฬุ าลงกรณ์์มหาวิิทยาลััย คณะทันั ตแพทยศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยธรรมศาสตร์์ คณะทันั ตแพทยศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยศรีนี คริินทรวิโิ รฒ รัับผิิดชอบดููแลราษฏรภาคใต้้ คณะทันั ตแพทยศาสตร์์ มหาวิทิ ยาลัยั สงขลานครินิ ทร์์ 12 ศูนู ย์พ์ ัฒั นารากฟันั เทียี มไทย เฉลิมิ พระเกียี รติพิ ระบาทสมเด็จ็ พระเจ้า้ อยู่่ห� ัวั รัชั กาลที่่� 9

ตรวจฟััน วินิ ิิจฉััยด้ว้ ยภาพรังั สีี ถอนฟันั ผ่า่ ตััดฟัันคุดุ ขูดู หิินปูนู อุุดฟันั รักั ษาคลองรากฟััน ใส่่ฟันั เทียี มบางส่ว่ นชนิิดถอดได้้ ใส่่ฟัันเทียี มทั้้ง� ปาก ให้ค้ วามรู้้�ด้า้ นทัันตสุุขศึึกษา มูลู นิธิ ิทิ ันั ตนวัตั กรรม ในพระบรมราชูปู ถััมภ์์ 13

14 ศูนู ย์พ์ ัฒั นารากฟันั เทียี มไทย เฉลิมิ พระเกียี รติพิ ระบาทสมเด็จ็ พระเจ้า้ อยู่่ห� ัวั รัชั กาลที่่� 9

มูลู นิธิ ิทิ ันั ตนวัตั กรรม ในพระบรมราชูปู ถััมภ์์ 15

16 ศูนู ย์พ์ ัฒั นารากฟันั เทียี มไทย เฉลิมิ พระเกียี รติพิ ระบาทสมเด็จ็ พระเจ้า้ อยู่่ห� ัวั รัชั กาลที่่� 9





มูลู นิธิ ิทิ ันั ตนวัตั กรรม ในพระบรมราชูปู ถััมภ์์ 19

ท่า่ นผู้�ห้ ญิงิ บุตุ รีี วีรี ะไวทยะ ที่่�ปรึึกษาคณะกรรมการ รศ.ทพญ.คุณุ เมตตจิิตต์์ นวจิินดา นายดนุชุ า สินิ ธวานนท์์ ผศ.ทพ.วิิจิติ ร ธรานนท์์ นพ.ณัฐั พร วงษ์ศ์ ุุทธิภิ ากร นายลลิิต ถนอมสิงิ ห์์ รศ.ทพญ.วาสนา พัฒั นพีรี ะเดช รองประธานกรรมการ กรรมการ กรรมการ กรรมการ กรรมการ กรรมการและเหรัญั ญิิก





วันที่ 24 กรกฎาคม พ.ศ. 2552 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รชั กาลท่ี 9 ทรงได้พระราชทานพระบรมราชานญุ าต ให้ใช้ชอื่ หน่วยงานว่า “ศูนย์ทนั ตนวัตกรรม” อักษรย่อ ศทก. และให้ใช้ ตราสญั ลกั ษณ์ของหน่วยทันตกรรมพระราชทานฯ เปน็ ตราสัญลักษณ์ หนว่ ยงาน มููลนิิธิิทันั ตนวััตกรรม ในพระบรมราชูปู ถััมภ์์ 23

วันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2552 พระบาทสมเดจ็ พระบรมชนกาธเิ บศร มหาภมู พิ ล อดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รัชกาลที่ 9 ทรงได้พระราชทาน​พระบรมราชานญุ าตให้ จัดตั้งศนู ย์ทันตนวัตกรรม เป็น “มลู นธิ ”ิ 24 ศูนู ย์พ์ ัฒั นารากฟันั เทียี มไทย เฉลิมิ พระเกียี รติพิ ระบาทสมเด็จ็ พระเจ้า้ อยู่่ห� ัวั รัชั กาลที่่� 9

วันที่ 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2554 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รัชกาลที่ 9 ทรงได้พระราชทาน​พระบรมราชานุญาต ให้ปรับปรุงแกไ้ ขแบบตราสญั ลกั ษณ์ ฯ แทนแบบตราสญั ลักษณ์ ฯ เดมิ มูลู นิิธิิทันั ตนวััตกรรม ในพระบรมราชูปู ถัมั ภ์์ 25



1 2 3 ใช้้แนวทาง พึ่่�งพาตนเอง ใช้้กระบวนการ เศรษฐกิิจพอเพีียง โดยการสร้้างนวััตกรรม วิิจััยและพััฒนา วัสั ดุุ เครื่อ� งมือื และอุปุ กรณ์์ ให้้เหมาะสมกัับประเทศไทย 4 5 6 ใช้้วััตถุุดิิบหรืือ ทรััพยากร ภายในประเทศ 7 89

“ คนแก่อ่ ย่่างเรามีเี ยอะ“ ทันั ตแพทย์ต์ ้้องช่่วยดูแู ล 2. 4. / 5. 7. 1. 3. 28 ศูนู ย์พ์ ัฒั นารากฟันั เทียี มไทย เฉลิมิ พระเกียี รติพิ ระบาทสมเด็จ็ พระเจ้า้ อยู่่ห� ัวั รัชั กาลที่่� 9

มูลู นิธิ ิทิ ันั ตนวัตั กรรม ในพระบรมราชูปู ถััมภ์์ 29

30 ศูนู ย์พ์ ัฒั นารากฟันั เทียี มไทย เฉลิมิ พระเกียี รติพิ ระบาทสมเด็จ็ พระเจ้า้ อยู่่ห� ัวั รัชั กาลที่่� 9

มูลู นิธิ ิทิ ันั ตนวัตั กรรม ในพระบรมราชูปู ถััมภ์์ 31

32 ศูนู ย์พ์ ัฒั นารากฟันั เทียี มไทย เฉลิมิ พระเกียี รติพิ ระบาทสมเด็จ็ พระเจ้า้ อยู่่ห� ัวั รัชั กาลที่่� 9

มูลู นิธิ ิทิ ันั ตนวัตั กรรม ในพระบรมราชูปู ถััมภ์์ 33

34 ศูนู ย์พ์ ัฒั นารากฟันั เทียี มไทย เฉลิมิ พระเกียี รติพิ ระบาทสมเด็จ็ พระเจ้า้ อยู่่ห� ัวั รัชั กาลที่่� 9

มูลู นิธิ ิทิ ันั ตนวัตั กรรม ในพระบรมราชูปู ถััมภ์์ 35

36 ศูนู ย์พ์ ัฒั นารากฟันั เทียี มไทย เฉลิมิ พระเกียี รติพิ ระบาทสมเด็จ็ พระเจ้า้ อยู่่ห� ัวั รัชั กาลที่่� 9

Oraทlันaตnแdพmทยaผxเูilชoย่ี fวaชcาiaญlดSาuนrgery รศ.ทพ.ประเวศ เสรีเชษฐพงษ ทันตแพทยผูเชี่ยวชาญ ดานทันตกรรมประดิษฐ มููลนิธิ ิทิ ัันตนวััตกรรม ในพระบรมราชูปู ถััมภ์์ 37

เมือ่ ปพี ทุ ธศักราช 2546 38 ศูนู ย์พ์ ัฒั นารากฟันั เทียี มไทย เฉลิมิ พระเกียี รติพิ ระบาทสมเด็จ็ พระเจ้า้ อยู่่ห� ัวั รัชั กาลที่่� 9

มูลู นิธิ ิทิ ันั ตนวัตั กรรม ในพระบรมราชูปู ถััมภ์์ 39

จากการสำรวจในกลุ่�มผู้้�สูงู อายุพุ บว่า่ บางครั้�งการใช้ฟ้ ันั เทียี มทั้้�งปากยัังไม่ส่ ามารถช่ว่ ยให้้การบดเคี้�ยวอาหาร ดีีขึ้�นได้้ เนื่�องจากในผู้้�ป่่วยบางรายที่่�มีีการสููญเสีียฟััน หรืือมีีการละลายตััวของสัันกระดููกขากรรไกร ซึ่่�งเป็็นอุุปสรรค ต่่อการใส่่ฟัันทดแทนด้้วยงานฟัันเทีียมแบบพื้้�นฐาน (Conventional Dental Prosthesis) จาการศึึกษาพบว่่า “การฝัังรากฟันั เทียี ม” เป็็นอีีกทางเลืือกหนึ่�งในการแก้้ปััญหาเรื่�องสัันกระดููกขากรรไกรล่่างแบนราบในผู้้�สููงอายุุ ซึ่�ง่ การฝังั รากฟันั เทีียมนี้้จ� ะช่ว่ ยเป็น็ ที่่�ยึดึ ฟัันเทีียมให้ต้ ิิดแน่่น ช่่วยให้้ผู้้�สููงอายุุใช้้งานฟัันเทีียมได้้อย่่างมีีประสิิทธิิภาพ ทั้้�ง การพููด การบดเคี้�ยวอาหาร ปัญั หาสุขุ ภาพในช่อ่ งปากน้้อยลง มีคี ุุณภาพชีีวิิตที่่�ดีขีึ้�น และการฝังั รากฟัันเทียี มยังั สามารถ แก้ป้ ััญหาการละลายตัวั ของสันั กระดููกขากรรไกรอีีกด้ว้ ย แต่น่ วััตกรรมรากฟันั เทีียมเป็น็ เทคโนโลยีที างการแพทย์์ที่่�ผลิิต ในต่่างประเทศ มีีค่่าใช้้จ่่ายสููงประมาณ 50,000 - 120,000 บาทต่่อราก เนื่�องจากต้้องอาศััยการนำเข้้าเทคโนโลยีีและ เครื่�องมืือในการทำศััลยกรรมจากต่่างประเทศจึึงทำให้้โอกาสในการเข้้าถึึงการรัักษาทัันตกรรมรากเทีียมของประชาชน ในประเทศเป็็นไปได้ย้ าก 50,000 - 120,000 บาท รากฟันเทียมนำ�เข้าจาก ประชาชนจำ�นวนมาก ต่างประเทศมรี าคาสูง ไม่สามารถเขา้ รับบรกิ ารได้ 40 ศูนู ย์พ์ ัฒั นารากฟันั เทียี มไทย เฉลิมิ พระเกียี รติพิ ระบาทสมเด็จ็ พระเจ้า้ อยู่่ห� ัวั รัชั กาลที่่� 9

13IS4O85 MDD 93/42/EEC มูลู นิิธิทิ ัันตนวัตั กรรม ในพระบรมราชูปู ถัมั ภ์์ 41

รากฟนั เทยี มคือ ? เมอ่ื ปีพทุ ธศักราช 2495 42 ศูนู ย์พ์ ัฒั นารากฟันั เทียี มไทย เฉลิมิ พระเกียี รติพิ ระบาทสมเด็จ็ พระเจ้า้ อยู่่ห� ัวั รัชั กาลที่่� 9

ลกั ษณะการใชง้ านของ รากฟนั เทยี ม 1 รากฟนั เทยี มทใ่ี ชก้ บั ฟนั เทยี มชนดิ ตดิ แนน่ อาจใชใ้ นกรณที ส่ี ญู เสยี ฟนั ไป 1 ซ่ี หรอื หลายซ่ี โดยท�ำ เปน็ ครอบฟนั ซเ่ี ดยี ว (Implant with Single Crown) สวมลงบนรากฟันเทียมซึ่งทำ�หน้าที่เสมือนรากฟันธรรมชาติ หรือการทำ�สะพานฟันโดยใช้รากฟันเทียมเป็นตัวรองรับสะพานฟัน (Implant - Retained Bridge) ซึ่งมขี ้อดคี ือไมต่ อ้ งใช้กรอฟันธรรมชาติ แลว้ ครอบเพอ่ื เปน็ หลกั ยดึ ของสะพานฟนั 2 รากฟันเทียมที่ใช้กับฟันเทียมชนิดถอดได้ ส่วนใหญ่เป็นกรณี ทผ่ี ูป้ ว่ ยสูญเสียฟันไปทัง้ ปาก โดยทำ�เปน็ ฟันเทยี มทั้งปากชนดิ ถอดได้ (Complete Denture) สวมบนตวั ยดึ ทต่ี อ่ อยกู่ บั รากฟนั เทยี ม ซง่ึ ฝงั ไว้ ในตำ�แหน่งท่เี หมาะสมในกระดกู ขากรรไกร เพมิ่ ประสิทธิภาพในการ ยดึ อยขู่ องฟนั เทยี มชนดิ ถอดได้ มูลู นิธิ ิทิ ัันตนวััตกรรม ในพระบรมราชูปู ถััมภ์์ 43

กรระะบบวนกบารรออากกแฟบบนัแลเะพทฒั ียนมา 44 ศูนู ย์พ์ ัฒั นารากฟันั เทียี มไทย เฉลิมิ พระเกียี รติพิ ระบาทสมเด็จ็ พระเจ้า้ อยู่่ห� ัวั รัชั กาลที่่� 9

2. ออกแบบและวเิ คราะหร์ ูปแบบของระบบรากฟนั เทยี ม ทเ่ี หมาะสม (Design & Development) ดำ�เนินการโดยใช้การจำ�ลองรากฟันเทียมที่ฝังลงใน กระดูกจำ�ลอง และวิเคราะห์การทดสอบทางกลเสมือนจริงด้วย วิธีการ Finite Element เพื่อศึกษารูปแบบต่างๆ ที่เหมาะสม ในการท�ำ งาน โดยผลที่ได้เป็นการเปรียบเทียบความเค้นที่เกิดขึ้น บนกระดูกและรากฟัน โดยมีการตั้งสมมติฐานว่ารูปแบบต่างๆ นั้นมีการยึดติดของกระดูกกับรากฟันที่สมบูรณ์ และทุกรูปแบบ จ�ำ ลองมีความต่อเนื่องกันของเนื้อวัสดุ ซึ่งวัสดุที่ใช้เป็นไทเทเนียม บริสุทธ์ิเกรด 4 นอกจากนย้ี งั ท�ำ การออกแบบและทดสอบรปู รอยตอ่ แบบต่างๆ ระหว่างชุดฟันหลัก (abutment) กับรากฟันด้วย เมื่อได้ดำ�เนินการออกแบบรากฟันเทียมแล้ว ขึ้นรูปรากฟันเทียม และน�ำ ไปทดสอบดา้ นตา่ งๆ ในระดบั หอ้ งปฏบิ ตั กิ าร และการทดสอบ ในมนุษย์ เพื่อยืนยันเรื่องความปลอดภัยและประสิทธิผลด้าน การใชง้ านรากฟนั เทียม มูลู นิธิ ิทิ ัันตนวัตั กรรม ในพระบรมราชูปู ถััมภ์์ 45

46 ศูนู ย์พ์ ัฒั นารากฟันั เทียี มไทย เฉลิมิ พระเกียี รติพิ ระบาทสมเด็จ็ พระเจ้า้ อยู่่ห� ัวั รัชั กาลที่่� 9

มูลู นิธิ ิทิ ันั ตนวัตั กรรม ในพระบรมราชูปู ถััมภ์์ 47