หน่วยที่ 9

1 หน่วยท่ี 9 สมดุ เงนิ สด สาระสาคญั สมุดเงินสด เป็นสมุดจดรายการข้นั ตน้ อีกเล่มหน่ึง ท่ีนาสมุดรายวนั รับเงินและสมุดรายวนั จ่ายเงินมารวมอยู่ในเล่มเดียวกนั จึงช่วยให้ธุรกิจขนาดเล็กที่มีรายการคา้ ไม่มากนกั สามารถจดั ทา บญั ชีไดง้ า่ ยและสะดวกข้ึน สาระการเรียนรู้ 1. ภาษเี งินไดห้ กั ณ ท่ีจ่าย 2. สมดุ เงินสด จดุ ประสงค์การเรียนรู้ เมื่อจบหน่วยการเรียนน้ีแลว้ นกั เรียนสามารถ 1. คานวณภาษเี งินไดห้ กั ณ ที่จ่ายได้ 2. บนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกบั ภาษเี งินไดห้ กั ณ ท่ีจ่ายได้ 3. บอกความหมายของคาวา่ เงินสดได้ 4 . เขียนรูปแบบสมุดเงินสด 2 ช่องได้ 5. บนั ทึกรายการในสมุดเงินสด 2 ช่องได้

2 1. ภาษีเงนิ ได้หกั ณ ทจี่ ่าย ตามกฎหมายประมวลรัษฎากรกาหนดใหบ้ ุคคลธรรมดา หา้ งหุน้ ส่วน บริษทั สมาคม คณะ บคุ คล รัฐบาล องคก์ รของรัฐบาล เทศบาล สุขาภิบาลหรือองคก์ ารบริหารราชการส่วนทอ้ งถ่ิน ซ่ึง เป็นผจู้ ่ายเงินไดพ้ ึงประเมิน มีหนา้ ที่หกั ภาษีเงินไดไ้ วท้ กุ คร้ังท่ีจ่ายเงิน และตอ้ งนาเงินภาษที ี่หกั ไวน้ ้นั ส่ง ณ ที่วา่ การเขตหรือท่ีวา่ การอาเภอ ภายใน 7 วนั นบั จากวนั ที่จ่ายเงินได้ 1.1 ความหมายของภาษีเงินไดห้ กั ณ ที่จ่าย ภาษีเงินไดห้ กั ณ ที่จ่าย หมายถึง จานวนเงินท่ีเจา้ ของกิจการไดห้ กั จากคา่ จา้ งของ คนงาน ไวใ้ นวนั สิ้นเดือน ซ่ึงเจา้ ของกิจการมีหนา้ ท่ีจะตอ้ งนาเงินภาษที ี่หกั ไวจ้ ากลูกจา้ งน้ีไปชาระ ท่ีวา่ การเขต หรืออาเภอทอ้ งท่ีภายใน 7 วนั นบั ต้งั แต่วนั ที่จ่ายเงินไดน้ ้นั 1.2 การคานวณหาภาษีเงินไดห้ กั ณ ที่จ่าย กฎหมายกาหนดใหผ้ จู้ ่ายเงินไดห้ กั ภาษีไวท้ ุกคร้ังที่มีการจ่ายเงินได้ แลว้ นาเงินภาษี ที่หกั ไวน้ ้นั ส่งใหก้ บั รัฐบาล การหกั ภาษี ณ ท่ีจ่ายน้นั ในทางปฏิบตั ิใชค้ วบคไู่ ปกบั การเสียภาษีตามปกติ โดยผมู้ ีเงินไดซ้ ่ึงถกู หกั ภาษี ณ ที่จ่ายไวใ้ นระหวา่ งปี เม่ือถึงสิ้นปี ตอ้ งยน่ื รายการเงินไดใ้ หเ้ จา้ พนกั งาน ทาการประเมินอีกคร้ังหน่ึง ถา้ ถูกหกั ภาษีไวเ้ กินกวา่ ท่ีจะตอ้ งเสียก็มีสิทธิไดร้ ับคนื ถา้ ถูกหกั ภาษไี ว้ นอ้ ยกวา่ ท่ีจะตอ้ งเสียก็จะตอ้ งเสียภาษีเพิ่ม 1.3 การบนั ทึกรายการเก่ียวกบั ภาษเี งินไดห้ กั ณ ท่ีจ่าย เม่ือไดค้ านวณหาภาษีเงินไดห้ กั ณ ที่จ่ายแลว้ ก็นามาบนั ทึกรายการได้ ในการบนั ทึก รายการเกี่ยวกบั ภาษีเงินไดห้ กั ณ ที่จ่าย แบ่งออกได้ 3 กรณีดงั น้ี 1.3.1 ลูกจา้ งเป็นผจู้ ่ายภาษเี องท้งั หมด ในกรณีน้ีลกู จา้ งจะเป็นผเู้ สียภาษเี องท้งั จานวน เช่น ค่าจา้ งเดือนละ 9,000 ภาษีที่ลกู จา้ งตอ้ งเสียเดือนละ 145 บาท ในกรณีน้ี ณ วนั สิ้นเดือนลกู จา้ ง จะไดร้ ับเงินเพยี ง 8,855 บาท ส่วนอีก 145 บาท จะถูกกิจการหกั ณ ท่ีจ่าย เพื่อนาส่งกรมสรรพากร ตอ่ ไป คัวอย่างท่ี 9.1 นายสมชาย เป็นลกู จา้ งไดร้ ับเงินเดือน 9,000 บาทตอ่ เดือน ค่าภาษีเงินได้ 145 บาทตอ่ เดือน ลกู จา้ งเป็นผูจ้ ่ายภาษีเองท้งั หมด ในกรณี ณ วนั สิ้นเดือน กิจการจะจ่ายเงินใหน้ ายสมชายเพียง 8,855 บาท ส่วนอีก 145 บาท จะหกั ณ ที่จ่าย เพื่อนาส่งกรมสรรพากรต่อไปกิจการจะบนั ทึก บญั ชี ดงั น้ี

3 1.3.1.1 กรณีกิจการใชส้ มุดรายวนั ทวั่ ไปบนั ทึกเพยี งเลม่ เดียว เดบิต เงินเดือน (5) 9,000 เครดิต เงินสด หรือธนาคาร 8,855 ภาษีเงินไดห้ กั ณ ที่จ่าย (2) 145 1.3.1.2 กรณีกิจการใชส้ มุดรายวนั ทว่ั ไปและสมดุ เงินสด บนั ทึกในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป เดบิต เงินเดือน 145 เครดิต ภาษีเงินไดห้ กั ณ ที่จ่าย 145 บนั ทึกในสมดุ เงินสด เดบิต เงินเดือน 8,855 เครดิต เงินสด หรือธนาคาร 8,855 1.3.2 กิจการเป็นผจู้ ่ายภาษใี หล้ ูกจา้ งท้งั หมด ในกรณีน้ีกิจการจะเป็นผเู้ สียภาษีเอง ท้งั จานวน ดงั น้นั ลูกจา้ งจะไดร้ ับเงินเดือนเตม็ จานวน ในส่วนของภาษนี ้นั ถือเป็นค่าใชจ้ ่ายของกิจการ ควั อย่างท่ี 9.2 นายสมส่วน เป็นลกู จา้ งไดร้ ับเงินเดือน 8,000 บาทต่อเดือน ค่าภาษีเงินได้ 115 บาทตอ่ เดือน กิจการเป็นผจู้ ่ายภาษีเองท้งั หมด ในกรณี ณ วนั สิ้นเดือน นายสมส่วนจะไดร้ ับเงิน 8,000 บาท ส่วนค่าภาษี 115 บาท กิจการเป็นผจู้ ่ายเอง ภายใน 7 วนั ตอ้ งนาส่งกรมสรรพากรต่อไปกิจการจะบนั ทึก บญั ชีดงั น้ี

4 1.3.2.1 กรณีกิจการใชส้ มดุ รายวนั ทวั่ ไปบนั ทึกเพียงเลม่ เดียว เดบิต เงินเดือน (5) 8,000 คา่ ภาษี (5) 115 เครดิต เงินสดหรือธนาคาร 8,000 ภาษเี งินไดห้ กั ณ ที่จ่าย (2) 115 1.3.2.2 กรณีกิจการใชส้ มดุ รายวนั ทวั่ ไปและสมุดเงินสด บนั ทึกในสมุดรายวนั ทวั่ ไป เดบิต คา่ ภาษี (5) 115 เครดิต ภาษีเงินไดห้ กั ณ ที่จ่าย (2) 115 บนั ทึกในสมุดเงินสด เดบิต เงินเดือน (5) 8,000 เครดิต เงินสด หรือธนาคาร 8,000 1.3.3 กิจการเป็ นผูจ้ ่ายภาษีให้ลูกจ้างบางส่วน ในกรณีน้ีกิจการจะเป็ นผูเ้ สียภาษีให้ ลูกจา้ งตามจานวนท่ีตกลงกนั ไว้ ส่วนท่ีเหลือลูกจา้ งจะตอ้ งเป็ นผชู้ าระภาษีเอง ดงั น้นั ลูกจา้ งจะไดร้ ับ เงินเดือนเทา่ กบั เงินเดือน หกั ดว้ ยภาษใี นส่วนท่ีลูกจา้ งตอ้ งเสีย คัวอย่างท่ี 9.3 นายสมสกุล เป็นลูกจา้ งไดร้ ับเงินเดือน 10,000 บาทต่อเดือน ค่าภาษีเงินได้ 175 บาท ต่อเดือน กิจการเป็ นผูจ้ ่ายภาษีให้จานวน 100 บาท ส่วนที่เหลืออีก 75 บาทลูกจา้ งเป็ นผูจ้ ่ายเอง ใน กรณี ณ วนั สิ้นเดือน นายสมสกุลจะไดร้ ับเงิน 9,925 บาท ส่วนค่าภาษี 100 บาท กิจการเป็นผจู้ ่ายเอง ภายใน 7 วนั ตอ้ งนาส่งกรมสรรพากรตอ่ ไป กิจการจะบนั ทึกบญั ชีดงั น้ี

5 1.3.3.1 กรณีกิจการใชส้ มุดรายวนั ทว่ั ไปบนั ทึกเพยี งเลม่ เดียว เดบิต เงินเดือน (5) 10,000 คา่ ภาษี (5) 100 เครดิต เงินสด หรือธนาคาร 9,925 175 ภาษีเงินไดห้ กั ณ ท่ีจ่าย (2) 1.3.3.2 กรณีกิจการใชส้ มุดรายวนั ทว่ั ไป และสมุดเงินสด บนั ทึกในสมดุ รายวนั ทวั่ ไป เดบิต เงินเดือน (5) 75 ค่าภาษี (5) 100 เครดิต ภาษเี งินไดห้ กั ณ ท่ีจ่าย (2) 175 บนั ทึกในสมดุ เงินสด เดบิต เงินเดือน (5) 9,925 เครดิต เงินสด หรือธนาคาร 9,925 ภายใน 7 วนั นบั ต้งั แต่วนั ท่ีจ่ายเงินได้ กิจการมีหนา้ ท่ีตอ้ งนาเงินภาษีเงินไดห้ กั ณ ท่ีจ่าย ส่งกรมสรรพากร โดยชาระท่ีวา่ การเขตหรืออาเภอทอ้ งท่ี กิจการบนั ทึกบญั ชีดงั น้ี เดบิต ภาษีเงินไดห้ กั ณ ที่จ่าย (2) 000 เครดิต เงินสด หรือธนาคาร 000

6 2. สมดุ เงินสด สมุดเงินสดเป็นสมุดท่ีใชบ้ นั ทึกรายการรับเงินสดและรายการจ่ายเงินสดของกิจการ ในวนั สิ้นเดือนสามารถหาขอ้ มูลไดว้ า่ กิจการมีเงินสดคงเหลือเท่าไร โดยนารายการดา้ นเดบิตบวกกนั แลว้ หกั ดว้ ยรายการดา้ นจ่ายหรือดา้ นเครดิต ผลตา่ งคือเงินสดท่ียงั คงเหลืออยู่ 2.1 ความหมายของเงินสด เงินสด (Cash) หมายถึง เงินสดในมือ (Cash on hand) ละเงินฝากธนาคาร (Cash at bank) 2.1.1 เงินสดในมือ หมายถึง เงินเหรียญ ธนบตั ร เช็ค ดราฟตข์ องธนาคาร ธนาณัติ และตวั๋ แลกเงิน 2.1.2 เงินฝากธนาคาร หมายถึง เงินฝากประเภทจ่ายคืนเม่ือทวงถาม หรือเงินฝาก กระแสรายวนั (Current Account) ซ่ึงไม่ไดด้ อกเบ้ียจากธนาคาร 2.2 ความหมายของสมดุ เงินสด สมุดเงินสด (Cash Book) เป็นสมุดบนั ทึกรายการข้นั ตน้ เล่มหน่ึง ท่ีกิจการสามารถใช้ บนั ทึกเก่ียวกบั การรับและจ่ายเงิน เฉพาะรายการที่เป็ นเงินสดเท่าน้นั ท้งั น้ีเพราะลกั ษณะของสมุด เงินสดก็คือ การนาสมุดรายวนั รับเงินและสมุดรายวนั จ่ายเงินมารวมอยใู่ นเลม่ เดียวกนั นนั่ เอง ในกรณี ที่กิจการมีรายการค้าจานวนไม่มากนักประกอบกับการมีพนักงานบัญชี ไม่เพียงพอต่ อการท่ีจะ ปฏิบตั ิงาน กิจการก็สามารถท่ีจะเลือกใช้สมุดเงินสดแทนการใชส้ มุดรายวนั รับเงินและสมุดรายวนั จ่ายเงิน 2.3 รูปแบบของสมุดเงินสด รูปแบบของสมดุ เงินสดน้นั มีลกั ษณะต่าง ๆ เช่น สมุดเงินสด 1 ช่อง สมุดเงินสด 2 ช่อง และสมดุ เงินสด 3 ช่อง ในการเลือกใชส้ มุดเงินสดแบบใดน้นั ยอ่ มข้นึ อยกู่ นั ธุรกิจในแต่ละกรณีดงั น้ี 2.3.1 กรณีที่กิจการมิไดต้ ิดต่อกบั ธนาคาร รูปแบบของสมดุ เงินสดท่ีใชใ้ นกรณีน้ี จะมี ช่องจานวนเงินเพียงช่องเดียวเท่าน้นั ซ่ึงเป็นสมุดเงินสดท่ีจะมีการบนั ทึกรายรับและรายจ่ายเป็นเงิน สดเพยี งอยา่ งเดียว จะเขียนรูปแบบของสมุดเงินสดดงั น้ี ระบุกลางหนา้ กระดาษดว้ ยคาวา่ “สมดุ เงินสด” พร้อมระบุหนา้ ของสมุดเงินสด (1) ช่องวนั เดือน ปี สาหรับบนั ทึก วนั เดือน ปี ที่เกิดรายการคา้ โดยจะบนั ทึก เรียงตามลาดบั ก่อนหลงั ของการเกิดรายการ

7 (2) ช่องรายการ สาหรับบนั ทึกช่ือบญั ชีที่จะเดบิตและชื่อบญั ชีที่จะเครดิต ดา้ น ซา้ ยมือของสมดุ เงินสด เขียนช่ือบญั ชีที่เครดิต ส่วนดา้ นขวามือของสมุด เงินสดเขยี นชื่อบญั ชีที่เดบิต (3) ช่องเลขท่ีใบสาคญั สาหรับบนั ทึกเลขที่ของใบสาคญั ท่ีเกิดข้ึน ดา้ นซา้ ยมือ ของสมุดเงินสด สาหรับบนั ทึกเลขที่ใบสาคญั รับเงิน ส่วนดา้ นขวามือของ สมดุ เงินสด สาหรับบนั ทึกเลขท่ีใบสาคญั จ่ายเงิน (4) ช่องเลขที่บญั ชี สาหรับบนั ทึกเลขที่บญั ชี ดา้ นซา้ ยมือของสมุดเงินสด เขยี นเลขที่ของบญั ชีเครดิต ส่วนดา้ นขวามือของสมุดเงินสดเขียนเลขที่ ของบญั ชีเดบิต (5) จานวนเงิน เขียนจานวนเงินในช่องเดบิต และเขยี นจานวนเงินในช่อง เครดิต สมุดเงินสด หนา้ ....... พ.ศ....... รายการ เลขท่ี เลขที่ เดบิต พ.ศ..... รายการ เลขท่ี เลขท่ี เครดิต เดือน วนั ที่ ใบสาคญั บญั ชี เดือน วนั ที่ ใบสาคญั บญั ชี (1) (2) (3) (4) (5) ()1 (2) (3) (4) (5) 2.3.2 กรณีที่กิจการนาเงินฝากธนาคาร รูปแบบของสมดุ เงินสดท่ีใชใ้ นกรณีน้ี จะมี ช่องจานวนเงินเพมิ่ อีก 1 ช่อง หรือ 2 ช่อง ก็ได้ 1) กรณีท่ีเพิ่ม 1 ช่อง รวมเป็น 2 ช่อง คือ ช่องเงินสดและช่องธนาคาร เรียกวา่ สมดุ เงินสด 2 ช่อง 2) กรณีที่เพม่ิ 2 ช่อง รวมเป็น 3 ช่อง คือ ช่องเงินสด ช่องธนาคาร และช่อง ส่วนลดรับหรือส่วนลดจ่าย เรียกวา่ สมดุ เงินสด 3 ช่อง ในวชิ าบญั ชีเบ้ืองตน้ 1 จากมาตรฐานรายวชิ า ไดก้ ล่าวถึงแต่สมุดเงินสด 2 ช่องเทา่ น้นั ใน ส่วนของสมุดเงินสด 3 ช่อง จะกลา่ วถึงในวิชาบญั ชีเบ้ืองตน้ 2 ในภาคเรียนตอ่ ไป สมุดเงินสด 2 ช่อง จะเขยี นรูปแบบดงั น้ี ระบกุ ลางหนา้ กระดาษดว้ ยคาวา่ “สมดุ เงินสด” พร้อมระบุหนา้ ของสมุดเงินสด รายการทบี่ นั ทึกทางด้านเดบิต (1) ช่องวนั เดือน ปี สาหรับบนั ทึก วนั เดือน ปี ท่ีเกิดรายการคา้ โดยจะบนั ทึก เรียงตามลาดบั ก่อนหลงั ของการเกิดรายการ (2) ช่องรายการ สาหรับบนั ทึกช่ือบญั ชี เขียนชื่อบญั ชีที่เครดิต

8 (3) ช่องเลขท่ีใบสาคญั สาหรับบนั ทึกเลขที่ของใบสาคญั รับเงินท่ีเกิดข้ึน เช่น เลขที่สาเนาใบรับเงินหรือใบเสร็จรับเงิน โดยบนั ทึกเรียงตามลาดบั ตาม เลม่ ท่ี และเลขท่ี (4) ช่องเลขท่ีบญั ชี สาหรับบนั ทึกเลขที่บญั ชี เขียนเลขท่ีของบญั ชีเครดิต (5) ช่องจานวนเงิน เขียนจานวนเงินในช่องเงินสด (6) ช่องจานวนเงิน เขยี นจานวนเงินในช่องธนาคาร กรณีที่รับเงินสดมาแลว้ นาฝากธนาคารทนั ที รายการทบี่ ันทกึ ทางด้านเครดิต (7) ช่องวนั เดือน ปี สาหรับบนั ทึก วนั เดือน ปี ท่ีเกิดรายการคา้ โดยจะ บนั ทึกเรียงตามลาดบั ก่อนหลงั ของการเกิดรายการ (8) ช่องรายการ สาหรับบนั ทึกชื่อบญั ชี เขยี นช่ือบญั ชีท่ีเดบิต (9) ช่องเลขท่ีใบสาคญั สาหรับบนั ทึกเลขท่ีของใบสาคญั จ่ายเงินที่เกิดข้นึ (10) ช่องเลขที่บญั ชี สาหรับบนั ทึกเลขที่บญั ชี เขยี นเลขที่ของบญั ชีเดบิต (11) ช่องจานวนเงิน เขียนจานวนเงินในช่องเงินสด (12) ช่องจานวนเงิน เขยี นจานวนเงินในช่องธนาคาร กรณีที่จ่ายเป็นเช็ค สมุดเงินสด 2 ช่อง หนา้ พ.ศ......... เลขท่ี เลข เดบิต พ.ศ...... เลขที่ เลข เครดิต เดือ วนั รายกา ใบ ท่ี เงิน ธนาคา เดือ วนั รายกา ใบ ท่ี เงินสด ธนาคา น ที่ ร สาคั บญั สด ร น ที่ ร สาคั บญั ร ญ ชี ญ ชี (1) (2) (3) (4) (5 (6) (7) (8) (9) (11 (12) ) (10) ) 2.4 การบนั ทึกรายการคา้ ในสมุดเงินสด สมุดเงินสดเป็นสมดุ จดรายการข้นั ตน้ ท่ีใชบ้ นั ทึกเก่ียวกบั การรับและจ่ายเงินสดเทา่ น้นั นอกจากสมดุ เงินสดจะทาหนา้ ที่เป็นสมดุ จดรายการข้นั ตน้ แลว้ ยงั ทาหนา้ ท่ีเป็นบญั ชีเงินสด และบญั ชี ธนาคารในสมดุ บญั ชีแยกประเภททวั่ ไปดว้ ย ดงั น้นั ถา้ กิจการใชส้ มุดเงินสดแลว้ จะไมม่ ีการเปิ ดบญั ชี เงินสด และบญั ชีธนาคารในสมุดบญั ชีแยกประเภททวั่ ไปอีก ดงั น้นั เม่ือมีรายการเกิดข้ึนจะบนั ทึกรายการในสมุดเงินสดก่อน ขณะที่บนั ทึกในสมุด เงินสด สมุดเงินสดจะทาหน้าที่เป็ นสมุดจดรายการข้นั ตน้ เม่ือบนั ทึกรายการดา้ นเดบิตหรือเครดิต

9 เสร็จแลว้ จะผ่านรายการจากสมุดเงินสดไปบญั ชีแยกประเภททางดา้ นตรงขา้ ม โดยใชจ้ านวนเงิน เทา่ กบั ที่ไดบ้ นั ทึกในสมุดเงินสด ยกเวน้ บญั ชีเงินสดและบญั ชีธนาคาร ลกั ษณะของสมดุ เงินสดที่ใช้ ในธุรกิจมี 3 รูปแบบ ดงั ท่ีไดก้ ล่าวมาแลว้ กิจการจะเลือกใช้รูปแบบใดก็ข้ึนอยู่กบั ความจาเป็ นและ ความเหมาะสมกบั ขนาดและประเภทของการดาเนินกิจการคา้ สาหรับการอธิบายการบนั ทึกรายการ คา้ ในสมดุ เงินสดจะขออธิบายเฉพาะสมดุ เงินสดแบบ 2 ช่อง ดงั น้ี 2.4.1. ขอเปิ ดบญั ชีกบั ธนาคาร หมายถึง นาเงินสดไปฝากธนาคารเป็นคร้ังแรก ใน การนาเงินสดฝากธนาคารทกุ คร้ังใชเ้ อกสาร “ใบนาฝาก” (Pay in Slip) บนั ทึกบญั ชีโดย เดบิต บญั ชีธนาคาร xxx เครดิต บญั ชีเงินสด xxx 2.4.2. สง่ั จ่ายเงินจากธนาคาร หมายถึง การเขยี นเชค็ เพื่อถอนเงินจากธนาคารเพื่อ นามาใชใ้ นกิจการ หรือจ่ายใหแ้ ก่บุคคลภายนอก บนั ทึกบญั ชีโดย กรณีเขียนเชค็ ถอนเงินจากธนาคารเพื่อนามาใชใ้ นร้าน บนั ทึกบญั ชีโดย เดบิต บญั ชีเงินสด xxx เครดิต บญั ชีธนาคาร xxx การนาเงินฝากธนาคารหรือการถอนเงินจากธนาคารมาใชใ้ นร้าน เป็นการโอนเงินระหวา่ ง เงินสดในกิจการกบั เงินสดฝากธนาคาร รายการท่ีเกิดข้นึ ในลกั ษณะน้ีจะถกู บนั ทึกในสมุดเงินสด ท้งั 2 ดา้ นคือดา้ นเดบิต และดา้ นเครดิต ช่องเลขที่บญั ชีท้งั 2 ดา้ น เขียน C ซ่ึงย่อมาจาก “Contra” หมายความวา่ เป็นการบนั ทึกรายการตรงกนั ขา้ มระหวา่ งเงินสดกบั ธนาคารในสมุดเล่มเดียวกนั เป็น รายการรับและจ่ายเงิน และไมต่ อ้ งผา่ นรายการไปยงั บญั ชีแยกประเภททว่ั ไป กรณีเขยี นเช็คเพอ่ื จ่ายใหแ้ ก่บุคคลภายนอก บนั ทึกบญั ชีโดย เดบิต บญั ชีสินทรัพย์ หรือเจา้ หน้ี หรือคา่ ......... xxx เครดิต บญั ชีธนาคาร xxx

10 2.4.3 รายการที่เก่ียวกบั เงินสดเกิดจากการรับเงิน ถา้ รับเป็นเงินสดใหล้ งในช่อง จานวนเงินช่องเงินสดทางดา้ นเดบิต เช่น รับรายไดค้ ่าบริการเป็นเงินสด จะบนั ทึกบญั ชีโดย เดบิต บญั ชีเงินสด xxx เครดิต บญั ชีรายไดค้ ่าบริการ xxx กรณีรับเงินรายไดค้ ่าบริการแลว้ นาฝากธนาคารทนั ทีจะบนั ทึกบญั ชีโดย เดบิต บญั ชีธนาคาร xxx เครดิต บญั ชีรายไดค้ ่าบริการ xxx 2.4.4 รายการท่ีเกี่ยวกบั เงินสดที่เกิดจากการจ่ายเงินสดออกไป ใหล้ งในช่องจานวนเงิน ช่องเงินสดทางดา้ นเครดิต เช่น จ่ายเงินสดชาระหน้ีเจา้ หน้ี จะบนั ทึกบญั ชีโดย เดบิต บญั ชีเจา้ หน้ี xxx เครดิต บญั ชีเงินสด xxx กรณีจ่ายโดยการเขียนเช็คสั่งจ่ายให้ลงจานวนเงินที่ช่องธนาคารทางดา้ นเครดิต เช่น จ่ายเงินเดือนดว้ ยเชค็ จะบนั ทึกบญั ชีโดย เดบิต บญั ชีเงินเดือน xxx เครดิต บญั ชีธนาคาร xxx

11 ตวั อย่างท่ี 9.4 ต่อไปน้ีเป็นรายการรับ และจ่ายเงินของร้านสุวรรณ ในเดือนมกราม 25X2 มกราคม 1 นายสุวรรณดาเนินกิจการ “สุวรรณบริการ” นาสินทรัพย์ และหน้ีสินมาลงทุน ดงั น้ี เงินสด 40,000 บาท เงินฝากธนาคาร 60,000 บาท เคร่ืองมือในการซ่อม 20,000 บาท ลกู หน้ี 3,000 บาท เจา้ หน้ี 10,000 บาท 3 รับรายไดค้ ่าบริการเป็นเงินสด 8,000 บาท 4 ซ้ือเคร่ืองมือในการซ่อมเป็นเงินสด 12,000 บาท 8 รับรายไดค้ า่ บริการเป็นเช็คจานวน 6,000 บาท 10 นาเช็คท่ีไดร้ ับในวนั ที่ 8 ฝากธนาคาร 15 จ่ายคา่ ใชจ้ ่ายเบด็ เตลด็ 300 บาท 19 จ่ายเงินสดชาระหน้ี 3,000 บาท 20 นาเงินสดฝากธนาคาร 14,000 บาท 25 รับชาระหน้ีจากลกู หน้ีท้งั จานวน 28 จ่ายคา่ เช่าสาหรับเดือนมกราคม 4,000 บาท โดยจ่ายเป็นเช็คธนาคาร 30 จ่ายคา่ น้า ค่าไฟ คา่ โทรศพั ท์ 2,000 บาท 31 จ่ายเงินเดือน 6,500 บาท ใหท้ า 1. บนั ทึกรายการในสมดุ เงินสด 2 ช่อง 2. ผา่ นรายการไปบญั ชีแยกประเภททวั่ ไปท่ีเกี่ยวขอ้ ง 3. งบทดลองของร้าน ณ 31 มกราคม 25X2 บันทกึ รายการในสมุดรายวนั ท่วั ไปดังนี้ สมุดรายวนั ทว่ั ไป หนา้ 1 พ.ศ.. 25X2 รายการ เลขที่ เดบิต เครดิต เดือน วนั ที่ บญั ชี ม.ค. 1 เงินสด 101 40,000 - ธนาคาร 102 60,000 - ลกู หน้ี 103 20,000 - เครื่องมือในการซ่อม 104 3,000 - เจา้ หน้ี 201 10,000 - ทนุ 301 113,000 - นาสินทรัพยแ์ ละหน้ีสินมาลงทุน

12 สมุดเงินสด หนา้ 1 พ.ศ. 25x2 เลขทใ่ี บ รายการ เลขที่ เงนิ สด ธนาคาร พ.ศ. 25x2 เลขทใี่ บ รายการ เลขที่ ธนาคาร สาคญั บญั ชี 40,000 - เดือน วนั สาคญั บญั ชี เงนิ สด เดือน วนั 8,000 - 4,000 - สมดุ รายวนั ทว่ั ไป ร.ว.1 6,000 - 60,000 - ม.ค. 4 เครื่องมือในการซ่อม 104 12,000 - 76,000 - ม.ค. 1 รายไดค้ ่าบริการ 401 เงนิ ฝากธนาคาร 6,000 - 80,000 - 3 รายไดค้ ่าบริการ 401 3,000 - 10 ค่าใชจ้ ่ายเบ็ดเตล็ด C 300 - 8 เงินสด C เจา้ หน้ี 501 3,000 - 10 เงนิ สด C 57,000 - 15 เงินฝากธนาคาร 201 14,000 - 20 ลูกหน้ี 103 13,200 - คา่ เช่า 25 6,000 - 19 ค่าน้า-ไฟ-โทรศพั ท์ C 2,000 - เงินเดอื น 502 6,500 - 14,000 - 20 ยอดยกไป 503 13,200 - 504 57,000 - 28 30 31 31 80,000 - ก.พ. 1 ยอดยกมา 76,000 - ลกู หน้ี เลขท่ี 103 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ที่ บญั ชี เดือน วนั ที่ บญั ชี สมดุ รายวนั ม.ค. 1 รว.1 3,000 - ม.ค. 25 เงินสด งส.1 3,000 เคร่ืองมือในการซ่อม เลขท่ี 104 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี บญั ชี เดือน วนั ท่ี บญั ชี สมุดรายวนั ม.ค. 1 รว.1 20,000 - 4 เงินสด งส.1 32,000 12,000 - เจา้ หน้ี เลขที่ 201 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ที่ บญั ชี เดือน วนั ที่ บญั ชี สมดุ รายวนั ม.ค. 19 เงินสด รว.1 3,000 - ม.ค. 1 ร.ว.1 10,000 - ¤ 7,000.- ทุน เลขที่ 301

13 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี บญั ชี เดือน วนั ที่ บญั ชี ม.ค. 1 สมดุ รายวนั รว.1 113,000 - รายไดค้ า่ บริการ เลขที่ 401 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี บญั ชี เดือน วนั ท่ี บญั ชี ม.ค. 3 เงินสด งส.1 8,000 - 8 เงินสด งส.1 6,000 - 14,000 คา่ ใชจ้ ่ายเบด็ เตลด็ เลขที่ 501 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี บญั ชี เดือน วนั ที่ บญั ชี ม.ค. 15 เงินสด ง.ส.1 300 - ค่าเช่า เลขที่ 502 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ที่ บญั ชี เดือน วนั ที่ บญั ชี ม.ค. 28 ธนาคาร ง.ส.1 4,000 -

14 คา่ น้า-ไฟ-โทรศพั ท์ เลขที่ 503 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ท่ี บญั ชี เดือน วนั ที่ บญั ชี ม.ค. 30 เงินสด ง.ส.1 2,000 - เงินเดือน เลขที่ 504 พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เดบิต พ.ศ. 25X2 รายการ หนา้ เครดิต เดือน วนั ที่ บญั ชี เดือน วนั ท่ี บญั ชี ม.ค. 31 เงินสด งส.1 6,500 - ช่ือบญั ชี ร้านสุวรรณาบริการ เดบิต เครดิต งบทดลอง 13,200 - เงินสด 76,000 - 7,000 - เงินฝากธนาคาร ณ วนั ที่ 31 มกราคม 25X2 32,000 - 113,000 - เคร่ืองมือในการซ่อม 14,000 - เจา้ หน้ี เลขท่ี 300 - ทุน บญั ชี 4,000 - 134,000 - รายไดค้ ่าบริการ 101 2,000 - คา่ ใชจ้ ่ายเบด็ เตลด็ 102 6,500 - ค่าเช่า 104 134,000 - คา่ น้า-ไฟ-โทรศพั ท์ 201 เงินเดือน 301 401 501 502 503 504

15 สรุปเนื้อหาหน่วยที่ 9 เม่ือผเู้ รียนไดศ้ ึกษาหน่วยที่ 9 สมุดเงินสดจบแลว้ สามารถสรุปเน้ือหาไดด้ งั น้ี 1. ภาษีเงินไดห้ กั ณ ที่จ่าย หมายถึง จานวนเงินท่ีเจา้ ของกิจการไดห้ กั จากคา่ จา้ งของ คนงานหรือลกู จา้ งไวใ้ นวนั สิ้นเดือน ซ่ึงเจา้ ของกิจการมีหนา้ ท่ีจะตอ้ งนาเงินภาษีท่ีหกั ไวจ้ ากลูกจา้ งไป ชาระท่ีวา่ การเขต อาเภอทอ้ งที่ภายใน 7 วนั นบั ต้งั แต่วนั ท่ีจ่ายเงินไดน้ ้นั 2. การบนั ทึกรายการเก่ียวกบั ภาษเี งินไดห้ กั ณ ที่จ่าย แบง่ ออกเป็น 3 กรณีคอื 2.1 ลูกจา้ งเป็นผจู้ ่ายภาษีเองท้งั หมด ในกรณีน้ีลูกจา้ งจะไดร้ ับเงินไปเท่ากบั เงินเดือน หรือคา่ จา้ งหกั ดว้ ย เงินภาษีหกั ณ ที่จ่าย 2.2 นายจา้ งเป็นผจู้ ่ายภาษีใหล้ กู จา้ งท้งั จานวน ในกรณีน้ีลกู จา้ งจะไดร้ ับเงินไปเทา่ กบั เงินเดือนหรือค่าจา้ ง ส่วนภาษีน้นั ถือเป็นค่าใชจ้ ่ายของนายจา้ ง 2.3 นายจา้ งเป็นผจู้ ่ายภาษีใหล้ ูกจา้ งบางส่วน ในกรณีน้ีลูกจา้ งจะไดร้ ับเงินไปเทา่ กบั เงินเดือนหรือค่าจา้ ง หกั ดว้ ยเงินภาษีหกั ณ ท่ีจ่าย ในส่วนของตนท่ีตอ้ งชาระ ส่วนนายจา้ งจ่ายค่าภาษี เท่ากบั จานวนที่ตอ้ งออกให้ 3. เงินสด (Cash) หมายถึง เงินสดในมือ (Cash on hand) และเงินฝากธนาคาร (Cash at bank) 4. สมดุ เงินสด (Cash Book) เป็นสมดุ บนั ทึกรายการข้นั ตน้ ที่กิจการสามารถใชบ้ นั ทึก เก่ียวกบั การรับ-จ่ายเงิน เฉพาะรายการที่เป็ นเงินสดเท่าน้ัน และยงั ทาหน้าท่ีเป็ นบญั ชีแยกประเภท ทว่ั ไป บญั ชีเงินสดและบญั ชีเงินฝากธนาคาร ศัพท์บญั ชี Cash Cash on hand เงินสด Cash at bank เงินสดในมือ Current Account เงินฝากธนาคาร Cash Book เงินฝากกระแสรายวนั สมดุ เงินสด