4. การวิเคราะห์ภาษา

ประโยคความซอ้ น เรยี งตดิ กับนามหรือสรรพนาม คณุ านปุ ระโยค ทาหน้าทขี่ ยายคานามและคาสรรพนามมี ผู้ ท่ี ซึ่ง อนั เปน็ ตวั เช่อื ม เขาผู้มคี วามกลา้ เดนิ ข้ึนบนเวที ทา่ นท่รี ้องเพลงโปรดมารบั รางวัล

ประโยคความซอ้ น เรียงติดกบั นามหรือสรรพนาม คณุ านปุ ระโยค ทาหน้าทข่ี ยายคานามและคาสรรพนามมี ผู้ ท่ี ซงึ่ อนั เปน็ ตวั เชอ่ื ม การเพมิ่ เสน้ ทางรถไฟฟ้าเปน็ อีกหนึ่งทางเลอื กทน่ี า่ สนใจ เขาตอ้ งการขอ้ มูลซ่ึงตรงกับข้อเท็จจริงเพื่อประเมินสถานการณ์

ประโยคความซอ้ น เรยี งตดิ กับนามหรือสรรพนาม คณุ านปุ ระโยค ทาหนา้ ทขี่ ยายคานามและคาสรรพนามมี ผู้ ท่ี ซึง่ อัน เปน็ ตวั เชื่อม เราต้องกาจดั ความประมาทอันก่อใหเ้ กดิ ความผิดพลาด กระต่ายท่นี อนในตะกรา้ เปน็ กระต่ายของพลอย

ประโยคความซอ้ น เรียงอยหู่ ลังกริยาหรอื วเิ ศษณ์ วิเศษณานปุ ระโยค ทาหน้าที่ขยายคากริยาและคาวเิ ศษณ์มี ท่ี ซึ่ง อนั เม่อื จน เพราะ คนตวั สูงท่นี ั่งอยหู่ น้าห้องถอื แกว้ น้าอย่ใู นมือ ประเพณีเปน็ ของดซี ึ่งควรแกก่ ารรักษา

ประโยคความซอ้ น เรียงอย่หู ลงั กริยาหรอื วเิ ศษณ์ วเิ ศษณานปุ ระโยค ทาหน้าท่ีขยายคากรยิ าและคาวเิ ศษณ์มี ท่ี ซ่งึ อนั เมอื่ จน เพราะ เขาเปน็ ลมเม่อื ขาดอากาศหายใจ

ประโยคความซอ้ น เรยี งอยหู่ ลังกริยาหรือวิเศษณ์ วเิ ศษณานปุ ระโยค ทาหนา้ ทข่ี ยายคากริยาและคาวเิ ศษณม์ ี ท่ี ซ่งึ อัน เมือ่ จน เพราะ เขาอ่อนเพลียจนต้องพักผ่อน เขาเปน็ ลมเมอ่ื ขาดอากาศหายใจ

ประโยคความซอ้ น เรยี งอยหู่ ลังกริยาหรือวิเศษณ์ วเิ ศษณานปุ ระโยค ทาหน้าทข่ี ยายคากริยาและคาวิเศษณม์ ี ท่ี ซึ่ง อัน เม่อื จน เพราะ เขาสอบผา่ นเพราะต้ังใจอา่ นหนงั สือ น้าทว่ มเพราะฝนตกหนัก







แบบฝกึ หดั เรอื่ ง ชนดิ ของประโยค ตามโครงสร้าง เอกสารประกอบการเรยี น วิชา ภาษาไทย ชน้ั ม.๓ หน้าที่ ๑๘-๒๑

๑. ขอ้ ใดไมใ่ ชป่ ระโยคความเดยี ว ๑. ผลไม้เมอื งหนาวหลายชนิดจะมีน้าตาลฟรักโทสมากกวา่ ผลไม้เมืองร้อน ๒. ภาวะไขมันไตรกลเี ซอไรดใ์ นเลอื ดสงู เกดิ จากการรบั ประทานน้าตาล ฟรักโทสมากเกนิ ไป ๓. การควบคุมอาหารมคี วามส้าคัญมากเพราะทา้ ให้น้าหนักตัวลดลงไดอ้ ยา่ ง รวดเร็ว ๔. การลดไขมนั ไตรกลีเซอไรด์ในขันแรกควรจะควบคุมอาหารโดยเฉพาะ อาหารกลุ่มแปง้

๒. ขอ้ ใดไมใ่ ช่ประโยคความเดยี ว ๑. การละเล่นพนื เมอื งของไทยเปน็ เอกลกั ษณโ์ ดดเด่นอยา่ งหนึ่งของ วัฒนธรรมไทย ๒. ในทุกภาคของประเทศมกี ารละเลน่ พืนเมอื งประจ้าท้องถิ่นของตนเอง ๓. การละเลน่ พืนเมอื งมีประโยชน์ในการเผยแพร่วัฒนธรรมไทยสู่โลกสากล ๔. คนไทยสรา้ งสรรค์การละเล่นพนื เมอื งแลว้ สบื ทอดต่อกนั มาจนปัจจุบนั

๓. ขอ้ ใดไมใ่ ชป่ ระโยคเดยี ว ๑. ขบั รถไมเ่ กนิ ๙๐กิโลเมตรตอ่ ช่ัวโมง ๒. ไมค่ วรเรง่ เครือ่ งกอ่ นออกรถ ๓. ใช้เกียร์ใหส้ มั พันธก์ ับรอบความเรว็ ๔. ตรวจเชค็ เครือ่ งยนตป์ ีละ๒ครัง

๔. ขอ้ ใดเปน็ ประโยคความเดยี ว ๑. เครือ่ งป้นั ดนิ เผาก่อนประวตั ศิ าสตร์ที่มชี ่อื เสยี งไปทว่ั โลกคอื เคร่อื งปนั้ ดินเผาที่ บ้านเชยี ง ๒. เคร่อื งปั้นดินเผาท่บี ้านเชียงส่วนใหญเ่ ปน็ หมอ้ ลายเขยี นสีรูปวงกลมม้วนคลา้ ย ลายก้นหอย ๓. หลักฐานทางโบราณคดแี สดงวา่ บ้านเชียงเป็นแหล่งอารยธรรมส้าคญั ในภูมิภาคเอเชยี ตะวันออกเฉยี งใต้ ๔. คณะกรรมการมรดกโลกประกาศให้แหล่งโบราณคดบี า้ นเชยี งเป็นมรดกโลก เมอ่ื พ.ศ. ๒๕๓๕

๕. ขอ้ ใดไมใ่ ชป่ ระโยครวม ๑. พอฝนจะตกเราก็รีบกลบั บ้านทันที ๒. คนไทยรกั สงบแต่ยามรบก็ไม่ขลาด ๓. ใคร ๆ ก็รวู้ า่ แถวสีลมอากาศเป็นพิษ ๔. ประชาชนไม่ใช้สะพานลอยต้ารวจถึงตอ้ งตักเตอื น

๖. ขอ้ ใดเปน็ ประโยคความรวม ๑. กระแสนา้ ไหลแรงจนเซาะตล่งิ พังไปแถบหนงึ่ ๒. มีหลกั ฐานวา่ มนษุ ย์ยุคหนิ ใช้ขวานทองแดงในการลา่ สัตว์ ๓. ฟ้าทะลายโจรเป็นพืชสมนุ ไพรทนี่ ยิ มใช้รกั ษาอาการเจบ็ คอ ๔. การสง่ เสริมการอ่านเป็นการพฒั นาทรัพยากรบุคคลอย่างหน่งึ

๗. ขอ้ ใดเปน็ ประโยคความรวม ๑. ฉันก็อยากท้าอะไรตามใจตัวเองบา้ ง ๒. อะไรทดี่ ี ๆ ก็น่าจะท้าเสียกอ่ น ๓. ร้านนีอาหารอะไรก็อรอ่ ยทังนัน ๔. อะไรมากอ่ นเรากก็ ินไปพลาง ๆ

๘. ลกั ษณะความสมั พนั ธ์ของเนอื ความในประโยคใดตา่ งจากขอ้ อน่ื ๑. มาโนชไปวา่ ยน้าทกุ เชา้ สขุ ภาพของเขาจึงดีกว่าทกุ คนในครอบครัว ๒. พอเสร็จจากกล่าวเปิดงานเลยี งวนั นีท่านก็ขบั รถออกไปทนั ที ๓. บ้านของวไิ ลดูไม่เก่าเลยกเ็ ธอเพง่ิ ใหช้ ่างทาสีใหมเ่ มื่อเดือนท่ีแล้ว ๔. สมบตั ติ อ้ งท้างานหารายได้พิเศษเลยสอบได้คะแนนนอ้ ยกว่าคราวที่แลว้

๙. ขอ้ ใดเปน็ ประโยคความซอ้ น ๑. ปจั จบุ นั ระบบอนิ เทอรเ์ นต็ มีบทบาทอยา่ งมากทงั ในหม่วู ัยรนุ่ และวัยผ้ใู หญ่ ๒. โลกของอนิ เทอร์เน็ตมสี ารประโยชน์ความบันเทงิ ความรู้และการสื่อสาร มากมาย ๓. ทุกวนั นเี ราจะสงั เกตเห็นวา่ มอี นิ เทอรเ์ นต็ คาเฟแ่ ฝงอยใู่ นธุรกิจหลาย ประเภท ๔. ในร้านอาหารโรงแรมสปาหา้ งสรรพสนิ ค้าและโรงพยาบาลบางแหง่ มมี มุ ของอนิ เทอรเ์ นต็ คาเฟ่ทังนัน

๑๐. ขอ้ ใดเปน็ ประโยคความซอ้ น ๑. ประเทศไทยมีแหลง่ ทอ่ งเทย่ี วทางธรรมชาตหิ ลากหลายประเภท ๒. แหล่งทอ่ งเท่ยี วประเภทถา้ มักอยูใ่ นบริเวณภูเขาในภาคต่างๆ ของประเทศ ๓. นา้ ใตด้ นิ ทไ่ี หลซมึ ผา่ นชนั ของหินปูนกอ่ ใหเ้ กดิ ถา้ ขนาดตา่ งๆ ขึน ๔. นักทอ่ งเท่ียวสามารถเดนิ เขา้ ไปชมส่ิงสวยงามต่างๆ ภายในถา้ ได้

๑๑. ขอ้ ใดไมใ่ ชป่ ระโยคความซ้อน ๑. คนไทยนยิ มทา้ อาหารตามฤดูกาลซงึ่ สอดคลอ้ งกบั ธรรมชาติ ๒. ปลายฤดูฝนต้นฤดหู นาวอากาศท่เี ปลีย่ นแปลงท้าใหค้ นเปน็ ไขห้ วดั ๓. เย็นนแี มบ่ า้ นจะท้าแกงส้มดอกแคและผดั ผกั รวม ๔. เช่อื กันว่าการรบั ประทานแกงร้อนๆจะชว่ ยแก้ไขห้ วัดในระยะเปล่ียนฤดไู ด้

๑๒. ขอ้ ใดเปน็ ประโยคตา่ งชนิดกบั ขอ้ อนื่ ๑. ทกุ วันนีสงิ่ ที่สา้ คญั ทสี่ ดุ ในการดา้ รงชีวติ คอื สติ ๒. การแก้ปญั หาท่เี กิดขึนในสังคมจะต้องทา้ ดว้ ยสติ ๓. การถือศีลเปน็ เร่อื งไมย่ ากแตค่ นสว่ นใหญ่ปฏบิ ตั ิไม่ได้ ๔. ระบบการศกึ ษาในปจั จบุ นั ไมส่ อนให้มีคณุ ธรรมจรยิ ธรรมซ่งึ จ้าเปน็ มาก

๑๓. ขอ้ ใดเปน็ ประโยคตา่ งชนดิ กบั ขอ้ อนื่ ๑. ลกู ทดี่ เี ปน็ ท่พี ่งึ ของพ่อแมใ่ นวัยชรา ๒. ไม่วา่ ลูกจะเปน็ อยา่ งไรพ่อแมก่ ็ยงั คงรักลูกเสมอ ๓. หากลูกทุกคนเอาใจใสด่ ูแลพอ่ แม่ท่านกจ็ ะมคี วามสขุ ๔. การดูแลเอาใจใสพ่ อ่ แมเ่ ป็นหนา้ ทีแ่ ละความรับผิดชอบของลกู

๑๔. ขอ้ ความตอ่ ไปนสี ว่ นใดเปน็ ประโยคตา่ งชนดิ กบั ข้ออน่ื (๑) การบริโภคอาหารทะเลมีประโยชน์อย่างยิ่งต่อร่างกายคนเรา (๒) ใน เนือปลามีกรดไขมันไม่อ่ิมตัวซึ่งมีส่วนช่วยลดคอเลสเตอรอลในเลือด (๓) คนที่ ชอบรับประทานกุง้ สว่ นมากไม่รับประทานหางและเปลือก (๔) ทังหางและเปลือก กงุ้ เป็นอาหารทอ่ี ดุ มไปด้วยแคลเซยี มและไคโตซาน ๑. สว่ นที่ ๑ ๒. ส่วนที่ ๒ ๓. สว่ นท่ี ๓ ๔. ส่วนท่ี ๔

ช่วั โมงท่ี ๑











ระดมสมอง ลองยกตัวอย่าง ปธ. กริ. ก. ขยาย ก. ใช้กลมุ่ คากรยิ า ๑ กลุ่ม ฉันจบั มือนกั ร้อง กริยา ปธ. กร.ิ กรรม ฉันรบี เบียดเสยี ดเข้าไปจบั มอื นกั ร้อง เพ่ือนชอบฟตุ บอล ขยายประธาน มสี ่วนขยายประธานหลายแหง่ ปธ. กร.ิ เพื่อนขา้ งบ้านของน้องฉันชอบฟุตบอล เขาวงิ่ ขยายกรยิ า เขาวง่ิ เหยาะ ๆ บนสนามหญา้ ในหม่บู า้ น มสี ว่ นขยายกริยาหลายแห่ง

ฝกึ สมอง ลองวเิ คราะห์ โครงสรา้ งของประโยคตอ่ ไปน้ี เป็นประโยคชนิดใด ? ขยายประธาน ประธาน กริยา กรรม เพอ่ื นบา้ นฉนั กาลังลา้ งรถยนต์ ประโยคความเดียว ปธ. กรยิ า ก. มสี ่วนขยายกริยาหลายแหง่ ประโยคความเดียวท่ีซบั ซ้อน สปั ดาห์ทผ่ี ่านมาตารวจจับกมุ ผู้ร้ายได้โดยละม่อม ขยายกริยา ขยายกริยา ซับซ้อนในภาค ………แ…ส..ด...ง..........

ประโยคความเดยี วทซี่ บั ซ้อนตอ่ ไปน้ี มคี วามซบั ซอ้ นทภ่ี าคประธานหรือภาคแสดง และมีหลักสงั เกตอยา่ งไร ขยายประธาน ประธาน กริ. กรรม การแสดงนา้ ใจเอ้ืออารีต่อเพ่อื นมนุษยด์ ้วยกนั สร้างสันตสิ ุข เป็นประโยคความเดียวท่ีซบั ซอ้ นในภาคประธาน ประธานเป็นคาที่ขน้ึ ต้นดว้ ย “การ” “ความ” ตามดว้ ยส่วนขยาย

ประโยคความเดยี วท่ีซับซ้อนต่อไปน้ี มคี วามซบั ซอ้ นที่ภาคประธานหรือภาคแสดง และมหี ลักสังเกตอยา่ งไร ขยายประธาน ขยายกริยา ประธาน กริ. รถบรรทุกของบรษิ ัทแหง่ หนึง่ ในกรุงเทพฯ ว่ิงเรว็ เปน็ ประโยคความเดยี วทีซ่ ับซอ้ นในภาคประธาน ประธานมีคาหรือกล่มุ คาเป็นสว่ นขยายอย่หู ลายแห่ง

ประโยคความเดยี วที่ซับซอ้ นตอ่ ไปนี้ มคี วามซบั ซ้อนท่ีภาคประธานหรอื ภาคแสดง และมีหลกั สงั เกตอย่างไร ประธาน กลุ่มคากริยา ๑ กลุ่ม นกั เรียนลกุ ขึน้ กระโดดโลดเตน้ เป็นประโยคความเดยี วท่ซี ับซอ้ นในภาคแสดง กริยาเปน็ กลุ่มคาทป่ี ระกอบด้วยคากริยาหลายคา

ประโยคความเดยี วท่ีซับซ้อนตอ่ ไปนี้ มีความซับซ้อนที่ภาคประธานหรือภาคแสดง และมหี ลกั สงั เกตอยา่ งไร ขยายกรยิ า ปธ. กรยิ า ก. ขยายกริยา ภายในเดือนนเี้ ขาจะชาระหนี้อย่างแนน่ อน เปน็ ประโยคความเดียวที่ซบั ซ้อนในภาคแสดง กริยามีคาหรอื กล่มุ คาเปน็ ส่วนขยายอยู่หลายแห่ง

จบั ฉนั ใส่ตะกรา้ ประโยคความเดยี วซับซ้อน ภาคประธาน ภาคแสดง ขอ้ ที่ ประโยค ประธานมีคาหรอื กล่มุ คาเป็นสว่ นขยายอย่หู ลายแห่ง ๑ แมข่ องเพอ่ื นของนอ้ งฉันซ้ือบ้านหลงั ใหม่ ๒ พกร่อยิ าคม่อีคยาหๆรอื กหลย่มุ คบิ าขเปอน็ งสข่วนวขัญยาอยออยกู่หจลาากยแกหร่งะเปา๋ ดว้ ยความระมดั ระวงั ประธานเปน็ คาท่ีข้นึ ตน้ ด้วย “การ” “ความ” ตามดว้ ยสว่ นขยาย ๓ ความขยันหมั่นเพียรอย่างยิ่งยวดนาความสาเร็จมาให้ กรยิ าเป็นกลุ่มคาท่ปี ระกอบด้วยคากริยาหลายคา ๔ นักเรียนวง่ิ เลน่ ลน่ื หกลม้ ก้นกระแทกท่ีบันได ๕ เกมรยิื่อาวมาีคานหนรอืี้ผกู้กลามุ่ คกาบั เปต็นรสวว่ นจขเคยารย่อื องย่หูแลบาบยแอหย่งา่ งละเอยี ดในชว่ั โมงลกู เสอื

ประโยคความเดียวทีซ่ ับซอ้ น ภาคประธาน ภาคแสดง ประธานเปน็ คาทขี่ ึ้นตน้ ดว้ ย “การ” กริยาเป็นกลุ่มคาท่ีประกอบด้วย “ความ” ตามด้วยสว่ นขยาย คากริยาหลายคา เชน่ การแสดงนา้ ใจเอ้อื อารตี อ่ เพอ่ื น เช่น นักเรียนตา่ งลุกขึ้นกระโดดโลดเต้น มนุษยด์ ว้ ยกันสรา้ งสันตสิ ุข กรยิ ามีคาหรอื กล่มุ คาเป็นส่วนขยาย ประธานมีคาหรือกลุ่มคาเป็นส่วน อยู่หลายแห่ง ขยายอยูห่ ลายแหง่ เช่น ภายในเดือนน้ีเขาจะชาระหนี้อยา่ ง เชน่ รถบรรทุกของบรษิ ทั แหง่ หนึ่งใน แนน่ อน กรงุ เทพฯ ว่งิ เร็ว

ช่วั โมงท่ี ๒















ระดมสมอง ลองยกตัวอย่าง พแ่ี ละนอ้ งกาลงั รับประทานอาหาร ประโยคความเดียว คาเชอื่ ม ประโยคความเดียว และ ปธ. กริยา ปธ. กริยา พีก่ าลังรบั ประทานอาหาร น้องกาลังรบั ประทานอาหาร เปน็ ประโยคความรวม กับ และ ทงั้ ...และ ท่ีมีใจความ.........ค..ล...้อ..ย..ต...า..ม...ก..ัน............ แลว้ ...ก็ แล้ว...จงึ ถ้า...ก็ เมอื่ ...ก็ ครัน้ ...ก็ พอ...ก็

ระดมสมอง ลองยกตัวอย่าง แมท่ าอาหารส่วนพอ่ ทาสวน ประโยคความเดยี ว คาเชือ่ ม ประโยคความเดยี ว สว่ น ปธ. กริ. กรรม ปธ. กริ. ก. แม่ทาอาหาร พอ่ ทาสวน เป็นประโยคความรวม แต่ ส่วน ทวา่ ทม่ี ีใจความ...........ข...ัด..แ...ย..้ง..ก..ัน............... กวา่ ...ก็ ถึง...ก็ แม้...ก็

ระดมสมอง ลองยกตัวอยา่ ง นกั เรยี นจะอ่านหนังสอื หรอื เลน่ กีฬา ประโยคความเดียว คาเช่อื ม ประโยคความเดยี ว หรือ ปธ. กริ. กรรม ปธ. กริ. ก. นกั เรยี นจะอ่านหนังสอื นักเรยี นจะเล่นกีฬา เป็นประโยคความรวม หรอื มิฉะนนั้ ไม.่ ..ก็ ทม่ี ใี จความ.ใ.ห...เ้ .ล..อื...ก..อ..ย..า่..ง..ใ.ด...อ..ย..่า..ง..ห..น...ง่ึ ..