agFA2021

Γεωλογία - Γεωγραφία Α’ Γυμναςίου ΦΤΛΛΑ ΕΡΓΑ΢ΙΑ΢ Σ__ μακθτ___ : ______________________________ ΢χολικό Ζτοσ: _________________ vyridis.weebly.com 1

Α1.1 Γεωγραφικέσ ςυντεταγμένεσ 1. ΢σμπληοώρςε ςα κξσςάκια διαλέγξμςαπ ςξσπ ρχρςξύπ όοξσπ: Ισημερινός, θερινός, βόρειο γ.π., μεσημβρινός, κάθετος, δυτικό γ.μ., νότιος πόλος, ανατολικό γ.μ., νότιο γ.π., πλάγιος, πρώτος μεσημβρινός, παράλληλος, βόρειος πόλος Χάρτθσ 1 2. Γοάφςε ρςξμ υάοςη 2 Χάρτθσ 2 ςιπ ηπείοξσπ. 3. Γοάφςε ρςξμ πίμακα ςιπ ηπείοξσπ με ςη ρειοά από ςη μεγαλύςεοη ρε έκςαρη ποξπ ςη μικοόςεοη. 4. ΢ςξμ ίδιξ πίμακα, βάλςε ρςασοό ρςα ημιρταίοια ρςα ξπξία εκςείμεςαι η κάθε ήπειοξπ. ΉΠΔΙΡΟΙ ΗΜΙ΢ΥΑΙΡΙΑ 1 Βόοειξ Νόςιξ Δσςικό Αμαςξλικό 2 3 Β. Αμεπική 4 5 6 7 2

Β1.1 Ο πλανήτησ Γη (κινήςεισ Γησ) 1. ΢σμπληοώρςε ςα κεμά ςξσ κειμέμξσ πξσ αματέοεςαι ρςιπ κιμήρειπ ςηπ Γηπ. Α) Περιστροφή γύρω από τον άξονα της Εξαιτίας της κίνησης αυτής η μισή Γη φωτίζεται από τον Ήλιο και οι περιοχές αυτές έχουν ………………………………… , ενώ η υπόλοιπη βρίσκεται στη σκιά του Ήλιου και οι περιοχές που δεν φωτίζονται έχουν ………………………………… . Μία πλήρης περιστροφή της Γης γύρω από τον άξονα της διαρκεί ………………………………………… . Η Γη χωρίζεται σε ωριαίες ατράκτους που η καθεμία έχει ξεχωριστή ………………………………… από τις διπλανές της. Κάθε πρωί βλέπουμε τον Ήλιο να εμφανίζεται στην ………………………………… και να «χάνεται» στη ………………………………… . Φυσικά η φαινομενική αυτή κίνηση του Ήλιου δεν οφείλεται σε κίνηση του Ήλιου γύρω από τη Γη αλλά …………………………………………………………………….…………………………………..……………………………………………………. . Έτσι, καταλαβαίνουμε ότι η Γη περιστρέφεται γύρω από τον άξονά της από τα ………………………… προς τα ……….……………… . Β) Περιφορά γύρω από τον Ήλιο Μία πλήρης περιφορά γύρω από τον Ήλιο διαρκεί …………………………………. μέρες ή ένα …………………………………. . Η κλίση του γήινου άξονα προκαλεί τις …………………………………. και την διαφορετική διάρκεια της …………………………………. μέσα στο έτος. Το Δεκέμβριο έχουν καλοκαίρι οι περιοχές του …………………………………. …………………………………. . Για παράδειγμα η …………………………………. . Στον Βόρειο Πόλο τον Ιούνιο η μέρα διαρκεί …………………………………. . Μέσα σε ένα έτος η μέρα στο Βόρειο Πόλο διαρκεί …………………………………. . Γ) Γαλαξιακή περιφορά Ο Ήλιος περιστρέφεται γύρω από το κέντρο του …………………………………. . Έτσι η Γη, ακολουθώντας τον Ήλιο, διαγράφει μία …………………………………. κίνηση, που μοιάζει με …………………………………. . 2. Κάμςε ςιπ ρχρςέπ αμςιρςξιυίρειπ. συνοδοιπορία στην κίνηση του Ήλιου ίση διάρκεια μέρα με νύχτα εποχές περιστροφή γύρω από τον άξονα ημέρα – νύχτα ωοειδές σχήμα Γης ελικοειδής κίνηση κλίση του άξονα της Γης μεγαλύτερη περίμετρος Ισημερινού ισημερία διαφορετική διάρκεια ημέρας μέσα στο έτος ξημερώνει στον Βόρειο Πόλο ανατολή και δύση του Ηλίου περιφορά γύρω από τον Ήλιο και κλίση του άξονα της Γης εαρινή ισημερία κλίση του άξονα της Γης περιστροφή γύρω από τον άξονα εξάμηνη διάρκεια ημέρας στο Βόρειο Πόλο η μικρότερη μέρα του χρόνου χειμερινό ηλιοστάσιο 3

3. ΢σμπληοώρςε ςα κεμά ρςημ εικόμα. 4

Β1.2 Χωρίζοντασ το φυςικό περιβάλλον ςε ενότητεσ Να γοάφεςε ρε πξια εμόςηςα ςξσ τσρικξύ πεοιβάλλξμςξπ αμήκξσμ ςα αμςικείμεμα πξσ αματέοξμςαι. Γοάφςε Α για αςμόρταιοα, Τ για σδοόρταιοα, Β για βιόρταιοα και Λ για λιθόρταιοα. Πάγοσ: Άνκρωποι: Βράχοι: Θάλαςςα: Δζντρα: Θάλαςςα: Ζδαφοσ: Αζρασ: Πάγοσ: Δζντρα: Παγόβουνα: Φϊκια: Ποτάμι: Θάλαςςα: Βουνό: ΢φννεφα: Θαλάςςιοι οργανιςμοί: Παγετϊνασ: Πουλιά: Δζντρα: Ψάρια: Λίμνθ: Θάλαςςα: Βουνό: Πυκμζνασ (πάτοσ): Τδρόβια φυτά: ΢φννεφα: Παγετϊνασ: 5

ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΚΑΘΕΤΑ 1. Ο ρώξνο ζηνλ νπνίν δνπλ όινη νη νξγαληζκνί ηεο Γεο 2. Σν γ.πιάηνο θαη ην γ.κήθνο ελόο ηόπνπ 3. Σν θιίκα ηεο Γξνηιαλδίαο 4. Κιίκα ησλ πνιύ ςειώλ βνπλώλ 8. Κιίκα πνπ ζπλαληάηαη ζην εζσηεξηθό ησλ επείξσλ 5. Ννεηά εκηθύθιηα πνπ εθηείλνληαη από ηνλ έλαλ πόιν ζηνλ άιιν 9. Η πην δεζηή ζεξκηθή δώλε 12. Η κεγαιύηεξε ήπεηξνο 6. Άλεκνη πνπ πλένπλ από ηνλ Ιλδηθό Ωθεαλό 15. ΢'απηή ηε ζεξκηθή δώλε βξίζθεηαη ε Διιάδα 7. ΢'απηό ην ζηξώκα εθδειώλνληαη ηα πεξηζζόηεξα 16. Πιάγηεο θαη θάζεηεο θηλήζεηο ηνπ αέξα κεηεσξνινγηθά θαηλόκελα 17. Από εθεί πεξλάεη ν Πξώηνο Μεζεκβξηλόο 10. Πξνβνιή από ηε κεηαηξνπή ζθαηξηθήο επηθάλεηαο ζε επίπεδε 19. Οη θαηξηθέο ζπλζήθεο κηαο πεξηνρήο γηα έλα κεγάιν ρξνληθό 11. Με ηε βνήζεηά ηνπο πξνζδηνξίδεηαη ην γεσγξαθηθό πιάηνο δηάζηεκα ελόο ηόπνπ 21. Άλεκνη πνπ θέξλνπλ βξνρέο ζηελ Αγγιία 13. Πεξηιακβάλεη ην έδαθνο θαη ην ππέδαθνο 23. Δηδηθή θαηεγνξία ηνπ εύθξαηνπ θιίκαηνο 14. Πεξηιακβάλεη ην λεξό ζε όιεο ηηο κνξθέο ηνπ 25. Απνπζία αλέκσλ 27. Από εθεί μεθηλάεη ην Ρεύκα ηνπ Κόιπνπ 18. Ο κεγαιύηεξνο παξάιιεινο 28. Σα αεξνπιάλα πξνηηκνύλ λα πεηάλ ζ'απηό ην ζηξώκα 20. Η κηθξόηεξε ήπεηξνο 22. Ο αέξαο είλαη πην ςπρξόο ζε κεγαιύηεξν 24. Από εθεί πλένπλ νη ζεξκνί άλεκνη 26. Δκπνδίδνπλ ηνπο κνπζώλεο λα θηάζνπλ ζην εζσηεξηθό ηεο Αζίαο 29. Αέξην πνπ απνξξνθά ηηο βιαβεξέο αθηίλεο ηνπ ήιηνπ 6

Β3.1 Το νερό ςτη φύςη 7 ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ 1 2 3 4 5

1. Γράψτε τα ονόματα των ωκεανϊν. 2. Γράψτε τα ονόματα των μεγαλφτερων καλαςςϊν τθσ Γθσ. 3. Γράψτε τα ονόματα των μεγαλφτερων λιμνϊν τθσ Γθσ. 4. Γράψτε τα ονόματα των νθςιϊτικων κρατϊν. 5. Γράψτε τα ονόματα των μεγαλφτερων ορο8ςειρϊν τθσ Γθσ.

9

Β3.4 Τα ποτάμια του κόςμου – Υδρογραφικό Δίκτυο 10

Βοείςε από ςξσπ υάοςεπ ςξσ βιβλίξσ (ρελ.60,63,66,68,78,79) ρε πξια ήπειοξ βοίρκεςαι ςξ κάθε πξςάμι και πξσ βοίρκξμςαι ξι πηγέπ και ξι εκβξλέπ ςξσπ. ΕΚΒΟΛΕ΢ ΠΟΣΑΜΟ΢ ΗΠΕΙΡΟ΢ ΠΗΓΕ΢ (Οροσειρά) Νείλοσ ΩΚΕΑΝΟ΢ ΘΑΛΑ΢΢Α Αμαηόνιοσ Μιςιςιπισ Λίμμη Βικσώπια Γιανγκ Σςε Κονγκό --- Μεκόνγκ Κόλοξρ Μενικξύ Παρανά - Παραγουάθσ Οπξςειπά Μισξύμοα Κόλοξρ Γξτιμέαρ Μάρεϊ – Ντάρλινγκ Διαχωπιςσική Οπ. --- Ινδόσ --- Σίγρθσ Όπξρ Ζαγκπόρ 11

Β4.2 Το εςωτερικό τησ γησ Η κερμοκραςία ςτο εςωτερικό τθσ Γθσ ……………………………… όςο αυξάνει το βάκοσ. Η μζγιςτθ κερμοκραςία που επικρατεί ςτο εςωτερικό τθσ Γθσ είναι περίπου ……………………………… οC ςε βάκοσ ……………………………… χλμ., δθλαδι ςτον ……………………………… τθσ Γθσ. Οι υπολογιςμοί των κερμοκραςιϊν ςτο εςωτερικό τθσ Γθσ ζχουν γίνει με ζμμεςεσ μεκόδουσ από τθν μελζτθ διάδοςθσ των ……………………………… κυμάτων. ΢υμπλθρϊςτε ςτον πίνακα που ακολουκεί τα ονόματα των τμθμάτων του εςωτερικοφ τθσ Γθσ, με τα αντίςτοιχα βάκθ τουσ. 4321 ΢ΣΡΩΜΑΣΑ ΣΟΤ Ε΢ΩΣΕΡΙΚΟΤ ΣΗ΢ ΓΗ΢ 1 2 3 4 Ποια ςτάδια του γεωλογικοφ κφκλου απεικονίηονται ςτθν παρακάτω εικόνα; Β4.3 Δυνάμεισ που διαμορφώνουν την επιφάνεια τησ γησ (Ενδογενείσ και εξωγενείσ) 12

ΣΕΙΣΜΟΙ . ΢τον παγκόςμιο ςειςμοτεκτονικό χάρτθ, που απεικονίηει τουσ μεγαλφτερουσ ……………………………… που ζγιναν τα τελευταία χρόνια φαίνεται ότι οι περιςςότεροι ςειςμοί γίνονται πάνω ςε κάποιεσ γραμμζσ που είναι τα ……………………………… των ……………………………… ……………………………… . Αντίκετα, ςτο ……………………………… των πλακϊν δεν ςυμβαίνουν τόςο ςυχνά ςειςμοί. Ποιεσ από τισ παρακάτω χϊρεσ είναι πολφ ςειςμογενείσ: Αυστραλία, Γαλλία, Ελλάδα, Χιλή, Σουηδία, Ρωσία, Μεξικό Άλλεσ χϊρεσ με υψθλι ςειςμικότθτα είναι ……………………………… , ……………………………… , ……………………………… , ……………………………… , ……………………………… . Η Ελλάδα είναι πολφ ςειςμογενισ χϊρα επειδι βρίςκεται ςτο όριο τθσ ……………………………… και τθσ ……………………………… πλάκασ. Ο μεγαλφτεροσ ςε μζγεκοσ ςειςμόσ που ζχει καταγραφεί ζγινε ςτ…………………...……….. το ζτοσ ………..……. και είχε μζγεκοσ ……..…. βακμϊν τθσ κλίμακασ Ρίχτερ. ΟΡΟΓΕΝΕΣΗ . Σρεισ οροςειρζσ που ςχθματίςτθκαν με ορογζνεςθ κατά τθν ……………………………. λικοςφαιρικϊν πλακϊν είναι: ……………………………… , ……………………………… , ……………………………… . 13

ΗΦΑΙΣΤΕΙΑ . - ΝΗΣΙΩΤΙΚΕΣ ΑΛΥΣΙΔΕΣ . Οι νθςιϊτικεσ αλυςίδεσ αποτελοφνται από μία ςειρά ……………………………………………………………… που ςχθματίςτθκαν μετά από υποβφκιςθ……………………………… πλάκασ κάτω από ……………………………… . Νθςιϊτικθ αλυςίδα υπάρχει και ςτθν Ελλάδα, ςτο νότιο ………………………………με τα ενεργά θφαίςτεια: ……………………………… , ……………………………… , ……………………………… , ……………………………… . Αν ενϊςουμε με μια γραμμι αυτά τα θφαίςτεια κα ςχθματίςουν ζνα ……………………………… . Η γραμμι που κα ςχθματιςτεί είναι ςχεδόν ……………………………… με αυτι των ορίων τθσ Ευραςιατικισ και τθσ ……………………………… πλάκασ. Ζνα μικρό τμιμα τθσ Ευραςιατικισ πλάκασ προσ τα ……………………………… είναι θ μικροπλάκα του Αιγαίου. Μπορείτε με τθ βοικεια τθσ εικόνασ να εξθγιςετε τθν φπαρξθ των θφαιςτείων ςτθν Ελλάδα; ΢υμπλθρϊςτε ςτθν ςωςτι κζςθ πάνω ςτθν εικόνα τισ εξισ φράςεισ και λζξεισ: θφαιςτειακό τόξο Νοτίου Αιγαίου, Αφρικάνικθ πλάκα, μικροπλάκα Αιγαίου και τα ονόματα των θφαιςτείων: ΢αντορίνθ, Μιλοσ, Νίςυροσ. - ΗΦΑΙΣΤΕΙΑΚΑ ΤΟΞΑ . Σα θφαιςτειακά τόξα δθμιουργοφνται κατά παρόμοιο τρόπο με τισ νθςιϊτικεσ αλυςίδεσ με τθ διαφορά ότι ςχθματίηονται κατά τθν υποβφκιςθ……………………………… πλάκασ κάτω από ……………………………… . - ΜΕΣΟΩΚΕΑΝΙΕΣ ΡΑΧΕΣ . Οι μεςοωκεάνιεσ ράχεσ ςχθματίηονται όταν ……………………………… δφο λικοςφαιρικζσ πλάκεσ. Σα πετρϊματα που βρίςκονται ςτισ ακτζσ τθσ δυτικισ Αφρικισ είναι ……………………………… από αυτά που βρίςκονται κοντά ςτθ μεςοωκεάνια ράχθ του Ατλαντικοφ, αφοφ ςτισ μεςοωκζανιεσ ράχεσ βρίςκονται τα πιο……………………………… πετρϊματα πάνω ςτθ Γθ. - ΘΕΡΜΕΣ ΚΗΛΙΔΕΣ . Οι κερμζσ κθλίδεσ είναι θ μοναδικι περίπτωςθ θφαιςτείων που δθμιουργοφνται ςτο ……………………………… των ……………………………… ……………………………… . Σα θφαίςτεια τθσ γθσ βρίςκονται πάνω ι παράλλθλα ςτα ……………………………… των ……………………………… ……………………………… . Σρία θφαίςτεια που ανικουν ςτο «δαχτυλίδι τθσ φωτιάσ» που εκτείνεται γφρω από τον ……………………………… ωκεανό είναι: ……………………………… , ……………………………… , ……………………………… 14

ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΚΑΘΕΤΑ 3. Βύζηζκα ηνπ σθεάληνπ ππζκέλα κε απόηνκεο 1. Γόλεζε ηνπ εδάθνπο πνπ νθείιεηαη ζηε ζξαύζε πεηξσκάησλ πιεπξέο 2. Ο θύθινο ηνπ λεξνύ 4. Σύπνο βιάζηεζεο πνπ ραξαθηεξίδεηαη από ηελ απνπζία 6. Η εηζξνή ηνπ λεξνύ κέζα ζηε γε 9. Η ςειόηεξε νξνζεηξά ηεο Γεο δέληξσλ 11.Πεδηάδα κέζα ζηε ζάιαζζα 5. Η \"θαξδηά\" ηεο γεο 12.Νεζηώηηθν θξάηνο κε ηα πεξηζζόηεξα λεζηά 7. Λέγεηαη αιιηώο ην ηξνπηθό δάζνο 13.΢ην κέζν κηαο ιηζνζθαηξηθήο πιάθαο 8. Ο κεγαιύηεξνο σθεαλόο ηεο γεο 10.Η κεγαιύηεξε ιίκλε ηεο Αθξηθήο δεκηνπξγνύληαη ζεξκέο 15.Σα απνκεηλάξηα θπηώλ θαη δώσλ πνπ έρνπλ δηαηεξεζεί ζε 14.Σν ιησκέλν πέηξσκα πνπ βγαίλεη από έλα πεηξώκαηα εθαίζηεην 17.Αληηπξνζσπεύεη ην κεγαιύηεξν κέξνο ηνπ όγθνπ ηεο γεο 16.Γξακκή πνπ ελώλεη ηα ςειόηεξα ζεκεία κηαο 18.Ο κεγαιύηεξνο ζε κήθνο πνηακόο ηεο γεο 19.Σύπνο βιάζηεζεο πνπ ζπλαληάηαη θπξίσο ζηελ Αθξηθή ιεθάλεο απνξξνήο 21.Η θίλεζε ηνπ λεξνύ ζηελ επηθάλεηα ηνπ εδάθνπο 20.Η κεγαιύηεξε ιίκλε ηεο γεο 22.Ράρεο πνπ απνηεινύληαη από ππνζαιάζζηα εθαίζηεηα 23.΢ρεκαηίδεηαη ζπρλά ζηηο εθβνιέο ελόο πνηακνύ 25.Θάιαζζα πνπ ιέγεηαη θαη Δύμεηλνο Πόληνο 24.Σν λεξό πνπ πέθηεη ζηε γε 26.Όιν ην λεξό κηαο ιεθάλεο απνξξνήο θαηαιήγεη ζηελ θεληξηθή 27.Ο ζρεκαηηζκόο νξνζεηξώλ 28.Μεγάιε κάδα πάγνπ 15

1. ΢σμπληοώρςε ςξμ παοακάςχ πίμακα για μία ήπειοξ πξσ θα επιλένεςε, με ςημ βξήθεια ςξσ βιβλίξσ, ςξσ ΥΑ και ςχμ υαοςώμ πξσ είμαι κοεμαρμέμξι ρςημ ςάνη. Ήπειοξπ Ημιρταίοια πξσ αμήκει Θεομικέπ ζώμεπ Κλιμαςικξί ςύπξι Σύπξι βλάρςηρηπ Γλώρρεπ Θοηρκείεπ Ωκεαμξί πξσ ςημ βοέυξσμ Θάλαρρεπ πξσ ςημ βοέυξσμ Οοξρειοέπ Μεγαλύςεοξι πξςαμξί Μεγαλύςεοεπλίμμεπ Μεγάλεπ υώοεπ Νηριώςικα κοάςη 2. Γοάφςε ςιπ πόλειπ πξσ αματέοει ςξ βιβλίξ για ςημ ήπειοξ πξσ έυεςε επιλένει και γοάφςε ρε πξια υώοα αμήκει η καθεμία. Μεγάλεπ πόλειπ Φώοα 3. Παοξσριάρςε ρςημ ςάνη ασςήμ ςημ ήπειοξ με ςη βξήθεια ςξσ υάοςη. 16