กฎหมายธุรกิจ บทที่ 4

อายคุ วามฟ้องคดี ห้ามมิให้ฟ้องคดีในข้อรับผิดเพื่อการรอนสิทธิเม่ือพ้นกําหนด 3 เดือนนับแต่ 1. วันที่คําพิพากษาในคดีเดิมถึงที่สุด ในกรณีท่ีผู้ขายไม่ได้เป็ น คู่ความในคดีเดิม หรือ 2. วันประนีประนอมยอมความ ในกรณีทผ่ี ู้ซื้อได้ประนีประนอม ยอมความกบั บุคคลภายนอก หรือ 3.วันที่ยอมตามที่บุคคลภายนอกเรียกร้อง ในกรณีท่ีผู้ซื้อได้ยอม ตามทบี่ ุคคลภายนอกเรียกร้อง

ข้อสัญญาว่าจะไม่ต้องรับผดิ 1. คู่สัญญาซื้อขายจะตกลงกนั ว่า ผู้ขายจะไม่ต้องรับผดิ เพ่ือความ ชํารุดบกพร่องหรือเพ่ือการรอนสิทธิกไ็ ด้ 2. ข้อสัญญาว่าจะไม่ต้องรับผิดน้ัน ย่อมไม่คุ้มผู้ขายให้พ้นจากการ ต้องคืนเงินตามราคา เว้นแต่จะได้ระบุไว้เป็ นอย่างอื่น 3. ข้อสัญญาว่าจะไม่ต้องรับผิดน้ัน ไม่อาจคุ้มความรับผิดของ ผู้ขายในผลของการอันผู้ขายได้กระทําไปเอง หรือผลแห่งข้อความจริง อนั ผู้ขายได้รู้อยู่แล้วและปกปิ ดเสีย

หน้าทข่ี องผู้ซื้อ 1. รับมอบทรัพย์สินที่ตนซื้อ 2. ใช้ราคาทรัพย์สินทต่ี นซื้อ

การใช้ราคาทรัพย์สิน 1. ใช้ตามราคาทกี่ าํ หนดกนั ไว้ในสัญญา 2. ใช้ตามราคาทกี่ าํ หนดกนั ด้วยวธิ ีอย่างใดอย่างหนึ่งอนั ได้ตกลงกนั ไว้ในสัญญา 3. ใช้ราคาทคี่ ู่สัญญาประพฤตติ ่อกนั อยู่เป็ นประเพณี 4. ถ้ามิได้กาํ หนดราคากนั ไว้ดังกล่าวใน 3 ข้อข้างต้น ผู้ซื้อจะต้อง ใช้ราคาตามสมควร

การยดึ หน่วงราคาทรัพย์สิน ถ้าผู้ซื้อพบเห็นความชํารุดบกพร่ องใน ทรัพย์สินซ่ึงตนได้รับซื้อ ผู้ซื้อชอบที่จะยึด หน่วงราคาท่ียงั ไม่ได้ชําระไว้ได้ท้ังหมดหรือแต่ บางส่วน เว้นแต่ผู้ขายจะหาประกนั ทีส่ มควรให้ ได้

จะใช้ราคาทรัพย์สินกนั เม่ือใด ถ้ าได้ กําหนดกันไว้ว่ าให้ ส่ งมอบ ท รั พ ย์ สิ น ซึ่ ง ข า ย น้ั น เ ว ล า ใ ด ใ ห้ สันนิษฐานไว้ก่อนว่าเวลาอันเดียวกัน น้ันเองเป็ นเวลากาํ หนดใช้ราคา

การซื้อขายเฉพาะบางอย่าง 1. ขายฝาก 2. ขายตามตัวอย่าง 3. ขายตามคาํ พรรณนา 4. ขายเผ่ือชอบ 5. ขายทอดตลาด

ขายฝาก 1. ขายฝากน้นั คือสัญญาซ้ือขายซ่ึง กรรมสิทธ์ิในทรัพยส์ ินตกไปยงั ผซู้ ้ือ โดยมี ขอ้ ตกลงกนั วา่ ผขู้ ายอาจไถ่ทรัพยน์ ้นั คืนได้

2. ในกรณีท่ีมีการไถ่ทรัพย์สินซึ่งขายฝากภายในเวลา ที่กําหนดไว้ในสัญญาหรือภายในเวลาท่ีกฎหมายกําหนด หรือผู้ไถ่ได้วางทรัพย์อนั เป็ นสินไถ่ต่อสํานักงานวางทรัพย์ ภายในกาํ หนดเวลาไถ่ โดยสละสิทธิถอนทรัพย์ทีไ่ ด้วางไว้ ให้ทรัพย์สินซึ่งขายฝากตกเป็ นกรรมสิทธ์ิของผู้ไถ่ต้ังแต่ เวลาท่ีผู้ไถ่ได้ชําระสินไถ่หรือวางทรัพย์อันเป็ นสินไถ่ แล้วแต่กรณี

3. ในการขายฝาก คู่สัญญาจะตกลงกัน ไม่ให้ผู้ซื้อจําหน่ายทรัพย์สินซึ่งขายฝากก็ได้ ถ้าและผู้ซื้อจําหน่ ายทรัพย์ สินน้ันฝ่ าฝื น สัญญา กต็ ้องรับผดิ ต่อผู้ขายในความเสียหาย อย่างใด ๆ อนั เกดิ แต่การน้ัน

ทรัพย์สินท่ขี ายฝากได้ ทรัพย์สินที่ขายฝากได้มีท้ังสังหาริมทรัพย์และอสังหาริมทรัพย์ แต่ การขายฝากทรัพย์สินบางอย่างต้องทําเป็ นหนังสือและจดทะเบียนต่อ พนักงานเจ้าหน้าที่ มฉิ ะน้ันจะเป็ นโมฆะ ทรัพย์สินเหล่านีไ้ ด้แก่ 1. อสังหาริมทรัพย์ 2. เรือทมี่ ีระวางต้ังแต่ 5 ตันขึน้ ไป 3. แพ 4. สัตว์พาหนะ

กาํ หนดเวลาไถ่คืนทรัพย์สินซ่ึงขายฝาก 1. ห้ามมิให้ใช้สิทธิไถ่ทรัพย์สินซ่ึงขายฝากเม่ือพ้น เวลาดงั นี้ 1.1 ถ้าเป็ นอสังหาริมทรัพย์ กําหนด 10 ปี นับ แต่เวลาซื้อขาย 1.2 ถ้าเป็ นสังหาริมทรัพย์ กําหนด 3 ปี นับแต่ เวลาซื้อขาย

2. ถ้าในสัญญามีกาํ หนดเวลาไถ่เกินกว่าน้ัน ให้ ลดลงมาเป็ น 10 ปี และ 3 ปี ตามประเภทของทรัพย์ 3. กําหนดเวลาไถ่น้ัน อาจทําสัญญาขยายหมด เวลาไถ่ได้ แต่กําหนดเวลาไถ่รวมกันท้ังหมด ถ้าเกิน กําหนดเวลา 10 ปี และ 3 ปี ตามประเภทของทรัพย์ ให้ลดลงมาเป็ นกําหนดเวลา 10 ปี และ 3 ปี ตาม ประเภทของทรัพย์

ผู้มสี ิทธิไถ่ทรัพย์สินคืน 1. ผู้ขายเดมิ หรือทายาทของผู้ขายเดมิ หรือ 2. ผู้รับโอนสิทธิน้ัน หรือ 3. บุคคลซ่ึงในสัญญายอมไว้โดยเฉพาะว่าให้เป็ น ผู้ไถ่ได้

จะใช้สิทธิไถ่ทรัพย์สินคืนต่อผู้ใด 1. ผู้ซื้อเดมิ หรือทายาทของผู้ซื้อเดมิ หรือ 2. ผู้รับโอนทรัพย์สิน หรือรับโอนสิทธิเหนือ ทรัพย์สิน แต่ในข้อนีถ้ ้าเป็ นสังหาริมทรัพย์จะใช้สิทธิ ได้ต่อเม่ือผู้รับโอนได้รู้อยู่ในเวลาโอน ว่าทรัพย์สินตก อยู่ในบงั คบั แห่งสิทธิไถ่คืน

ต้องไถ่ทรัพย์สินคืนในราคาเท่าใด สินไถ่น้ัน ถ้าไม่ได้กาํ หนดกันไว้ว่าเท่าใด ให้ไถ่ ตามราคาท่ีขายฝาก ถ้าปรากฏในเวลาไถ่ว่าสินไถ่ หรือราคาขายฝากที่กําหนดไว้สูงกว่าราคาขายฝาก ท่แี ท้จริง เกินอัตราร้อยละ 15 ต่อปี ให้ไถ่ได้ตาม ราคาขายฝากท่ีแท้จริงรวมประโยชน์ตอบแทนร้อย ละ 15 ต่อปี

ค่าฤชาธรรมเนียมการขายฝากและการไถ่ทรัพย์สิน 1. ตอนขายฝาก ถ้าไม่มีข้อตกลงไว้เป็ นอย่างอ่ืนแล้ว ผู้ซื้อต้องเป็ นผู้ออกค่าฤชาธรรมเนียม แต่ผู้ซื้อมีสิทธิได้รับ ค่าฤชาธรรมเนียมทเ่ี สียไปคืนจากผู้ไถ่ในเวลาไถ่ 2. ตอนไถ่คืน ผู้ไถ่ต้องเป็ นผู้เสียค่าฤชาธรรมเนียม

ในกรณีท่ีผู้ซื้อได้ออกค่าฤชาธรรมเนียมตอน ขายฝากไป ผู้ไถ่จะต้องเสียเงินในตอนไถ่คืน ดงั นี้ 1. สินไถ่ 2. ค่าฤชาธรรมเนียมทผ่ี ู้ซื้อได้ออกไปในตอน ขายฝาก 3. ค่าฤชาธรรมเนียมการไถ่ทรัพย์

ต้องส่งคืนทรัพย์สินทไ่ี ถ่ในสภาพอย่างไร ทรัพย์สินซึ่งไถ่น้ันต้องส่ งคืนตามสภาพท่ี เป็ นอยู่ในเวลาไถ่ แต่ถ้าหากว่าทรัพย์สินน้ันถูก ทําลาย หรือทําให้เสื่อมเสียไปเพราะความผิด ของผู้ซื้อ ผู้ซื้อจะต้องใช้ค่าสินไหมทดแทน

ผลของการไถ่ทรัพย์สินคืน 1. ทรัพย์สินซ่ึงไถ่น้ัน บุคคลผู้ไถ่ย่อม ได้รับคืนไปโดยปลอดจากสิทธิใด ๆ ซ่ึงผู้ ซื้อเดิมหรือทายาท หรือผู้รับโอนจากผู้ซื้อ เดมิ ก่อให้เกดิ ขนึ้ ก่อนเวลาไถ่

2. ถ้าว่าเช่าทรัพย์สินที่อยู่ในระหว่าง ขายฝากอันได้ จดทะเบียนเช่ าต่ อพนักงาน เจ้าหน้าท่ีแล้ว การเช่าน้ันหากมิได้ทําขึ้น เพ่ือจะให้เสียหายแก่ผู้ขาย กาํ หนดเวลาเช่า ยังเหลืออยู่อีกเพียงใดก็ให้ คงเป็ นอัน สมบูรณ์อยู่เพยี งน้ัน แต่มใิ ห้เกนิ กว่า 1 ปี

ขายตามตัวอย่าง ในการขายตามตวั อย่างน้ัน ผู้ขายจาํ ต้องส่ง มอบทรัพย์สินให้ตรงตามตัวอย่าง ถ้าผู้ขายส่ งมอบทรัพย์สินไม่ตรงตาม ตวั อย่าง และผู้ซื้อต้องการให้ผู้ขายรับผดิ ผู้ซื้อ ต้องฟ้องคดเี สียภายในกาํ หนด 1 ปี นับแต่เวลา ส่ งมอบ

ขายตามคาํ พรรณนา ในการขายตามคําพรรณนา ผู้ขายจําต้อง ส่งมอบทรัพย์สินให้ตรงตามคาํ พรรณนา ถ้าผู้ขายส่ งมอบทรัพย์สินไม่ตรงตามคํา พรรณนาและผู้ซื้อต้องการให้ผู้ขายรับผิด ผู้ ซื้อต้องฟ้องคดเี สียภายในกาํ หนด 1 ปี นับ แต่ เวลาส่ งมอบ

ขายเผ่ือชอบ 1. ขายเผ่ือชอบน้ัน คือการซื้อขายกนั โดยมีเง่ือนไขว่าให้ผู้ซื้อได้มี โอกาสตรวจดูทรัพย์สินก่อนรับซื้อ 2. การตรวจดูทรัพย์สินน้ัน ถ้าไม่ได้กาํ หนดเวลากันไว้ ผู้ขายอาจ กําหนดเวลาอันสมควร และบอกกล่าวแก่ผู้ซื้อให้ตอบภายในกาํ หนดน้ัน ได้ว่าจะรับซื้อหรือไม่ 3. ทรัพย์สินอนั ผู้ซื้อจะพึงตรวจดูก่อนทีจ่ ะส่งมอบแก่กนั น้ัน ถ้าผู้ ซื้อไม่ตรวจรับภายในเวลาท่ีกําหนดไว้ในสัญญา หรือโดยประเพณี หรือ โดยคาํ บอกกล่าวของผู้ขาย ผู้ขายย่อมไม่มีความผูกพนั ต่อไป

การขายเผื่อชอบสําเร็จบริบูรณ์เมื่อใด 1. เมื่อผ้ซู ื้อแสดงเจตนาชัดแจ้งว่าตกลงซื้อ 2. เมื่อทรัพย์สินน้ันได้ส่งมอบแก่ผู้ซื้อเพ่ือตรวจดูแล้ว การซื้อขายย่อมเป็ น อนั บริบูรณ์ ในกรณีต่อไปนี้ 2.1 ถ้าผู้ซื้อมิได้บอกกล่าวว่า ไม่ยอมรับซื้อภายในเวลาที่กําหนดไว้โดย สัญญา หรือโดยประเพณี หรือโดยคาํ บอกกล่าว หรือ 2.2 ถ้าผ้ซู ื้อไม่ส่งทรัพย์สินคืนภายในกาํ หนดเวลาดงั กล่าวมาน้ัน หรือ 2.3 ถ้าผู้ซื้อใช้ราคาทรัพย์สินน้ันสิ้นเชิง หรือแต่บางส่วน หรือ 2.4 ถ้าผู้ซื้อจําหน่ายทรัพย์สิน หรือทําประการอ่ืนอย่างใดอันเป็ นปริยาย ว่ารับซื้อของน้ัน

ขายทอดตลาด 1. เป็ นการขายโดยเปิ ดเผย และมีการโฆษณาให้ บุคคลท่ัวไปเข้าทําการเสนอซื้อไม่ใช่เสนอขายต่อบุคคล ใดบุคคลหนึ่งโดยเฉพาะเจาะจง 2. มีบุคคลต้ังแต่ 2 คนขึน้ ไปเข้าทําการเสนอซื้อ โดยประมูลสู้ราคากัน ผู้ใดให้ราคาสูงสุดผู้น้ันย่อมได้ ทรัพย์สินไป

บุคคลทเี่ กยี่ วข้องในการขายทอดตลาด 1. ผู้ขาย คือเจ้าของทรัพย์สินท่ีนําทรัพย์สินมาขายทอดตลาด หรือผู้มอี าํ นาจขายทรัพย์สินทน่ี ํามาขายทอดตลาด 2. ผู้ทอดตลาด คือผู้จัดการนําทรัพย์สินออกขายทอดตลาด และทาํ พธิ ีการต่าง ๆ เกยี่ วกบั การขายทอดตลาด 3. ผู้สู้ราคา คือผู้ทท่ี าํ การเสนอซื้อโดยประมูลสู้ราคากนั 4. ผู้ซื้อ คือผู้ท่ีให้ราคาสูงสุด และผู้ทอดตลาดแสดงความตกลง ขายให้แล้วตามประเพณใี นการขายทอดตลาด

การขายทอดตลาดสําเร็จบริบูรณ์เม่ือใด การขายทอดตลาดย่อมบริบูรณ์ เมื่อผู้ทอดตลาด แสดงความตกลงด้วยการเคาะไม้ หรือด้วยกิริยาอื่น อ ย่ า ง ใ ด อ ย่ า ง ห นึ่ ง ต า ม จ า รี ต ป ร ะ เ พ ณี ใ น ก า ร ข า ย ทอดตลาด ถ้ายังมิได้แสดงเช่นน้ันอยู่ตราบใด ผู้สู้ ราคาจะถอนคาํ สู้ราคาของตนเสียกย็ งั ถอนได้

ผู้สู้ราคาหลดุ พ้นจากความผูกพนั เมื่อใด 1. เมื่อผู้สู้ราคาถอนคําสู้ราคาของตนเสีย ก่อน การขายทอดตลาดจะสําเร็จบริบูรณ์ 2. เมื่อมีผู้อื่นสู้ราคาสูงขนึ้ ไป 3. เมื่อผู้ทอดตลาดถอนทรัพย์สินจากขาย ทอดตลาด โดยเห็นว่าราคาซึ่งมีผู้สู้สูงสุดน้ันยังไม่ เพยี งพอ หรือโดยประการอื่น

ผู้ทเี่ ข้าสู้ราคาไม่ได้ 1. ผู้ทอดตลาด จะเข้าสู้ราคาเองหรือใช้ให้ผู้หน่ึง ผู้ใดเข้าสู้ ราคาในการขายทอดตลาดซ่ึงตนเป็ น ผู้อาํ นวยการเองไม่ได้ 2. ผู้ขาย จะเข้าสู้ราคาเองหรือใช้ให้ผู้หน่ึงผู้ใด เข้าสู้ราคาไม่ได้ เว้นแต่จะได้แถลงไว้ในคําโฆษณาว่า ผู้ขายสงวนสิทธิทจี่ ะเข้าสู้ราคาด้วย

หน้าทข่ี องผู้ซื้อ 1. ผู้ซื้อในการขายทอดตลาดจะต้องทําตามคาํ โฆษณาบอกขายและ ตามข้อความอ่ืน ๆ ซ่ึงผู้ทอดตลาดได้แถลงก่อนเผดิมการสู้ราคา ทรัพย์สินเฉพาะรายไป 2. ผู้ซื้อต้องใช้ราคาเป็ นเงินสดเม่ือการซื้อขายสําเร็จบริบูรณ์ หรือ ตามเวลาทกี่ าํ หนดไว้ โดยคาํ โฆษณาบอกขาย 3. ถ้าผู้ซื้อไม่ชําระราคา กฎหมายบัญญัติให้ผู้ทอดตลาดเอา ทรัพย์สินน้ันขายอกี คร้ังหน่ึง ถ้าได้เงินไม่คุ้มราคา และค่าขายทอดตลาด คร้ังแรก ผู้ซื้อคนน้ันต้องรับผดิ ในเงินส่วนทขี่ าดน้ัน

สัญญาแลกเปลย่ี น

สัญญาแลกเปลย่ี น 1. เป็ นสัญญาต่างตอบแทน 2. โดยทั่วไปแล้วไม่ต้องทําตามแบบ ในกรณีท่ี กฎหมายต้องการให้ทําตามแบบ ก็จะต้องปฏิบัติให้ ถูกต้องตามแบบทกี่ ฎหมายบญั ญตั ไิ ว้ 3. คู่กรณีต่างโอนกรรมสิทธ์ิในทรัพย์สินให้แก่กัน และกนั

ให้ นําบทบัญญัติในเร่ื องซื้อขายมาใช้ กับเรื่ อง แลกเปลย่ี นด้วย บทบัญญัติท้ังหลายในลักษณะซื้อขายน้ัน ให้ใช้ถึงการ แลกเปล่ียนด้วย โดยให้ถือว่าผู้เป็ นคู่สัญญาแลกเปล่ียน เป็ นผู้ขายในส่วนทรัพย์สินซึ่งตนได้ส่งมอบ และเป็ นผู้ซื้อ ในส่วนทรัพย์สินซึ่งตนได้รับในการแลกเปลยี่ นน้ัน

การแลกเปลยี่ นโดยเพม่ิ เงนิ เข้าไปด้วย ถ้าคู่สัญญาฝ่ ายหน่ึงในสัญญาแลกเปล่ียนตกลง จะโอนเงินเพ่ิมเข้ากับทรัพย์สินส่ิงอ่ืนให้แก่อีกฝ่ าย หนึ่ง บทท้ังหลายอันว่าด้วยราคาในลักษณะซื้อขาย น้ัน ให้ใช้ถึงเงนิ เช่นว่าน้ันด้วย

สัญญาแลกเปลยี่ นสําเร็จบริบูรณ์เม่ือใด สัญญาแลกเปลีย่ นสําเร็จบริบูรณ์ เมื่อคู่สัญญาท้ัง สองฝ่ ายแสดงเจตนาโอนกรรมสิทธ์ิในทรัพย์สิน ให้แก่กันและกัน สัญญาแลกเปล่ียนซ่ึงต้องทําตาม แบบน้ัน กรรมสิทธ์ิยงั ไม่โอนไปจนกว่าจะได้ทําตาม แบบเรียบร้อยแล้ว

สัญญาแลกเปลยี่ นซ่ึงต้องทาํ ตามแบบ สัญญาแลกเปลี่ยนซ่ึงต้องทําตามแบบ คือทําเป็ นหนังสือ และจดทะเบยี นต่อพนักงานเจ้าหน้าท่ี มดี งั นี้ 1. อสังหาริมทรัพย์ 2. เรือที่มรี ะวางต้งั แต่ 5 ตันขนึ้ ไป 3. แพ สําหรับคนอยู่อาศัย 4. สัตว์พาหนะ ทม่ี ีตวั๋ รูปพรรณแล้ว