สื่อการสอนการจัดทำรายการปรับปรุงบัญชี

การจดั ทาํ รายการปรบั ปรงุ บญั ชี หลกั สูตร การจดั ทาํ งบการเงิน

รายการทจ่ี ะนาํ มาปรบั ปรงุ บญั ชี 1. รายการท่ีไดบ นั ทึกบัญชีไวแลวในระหวางป แตส หกรณย งั ใหประโยชน หรือใชประโยชน จากรายการบญั ชนี นั้ ๆ ไมครบถว น จงึ ตอ งปรับปรงุ รายการที่บันทกึ บญั ชีไวแลว ใหมีเฉพาะทเ่ี ปนของงวดบญั ชีน้ัน ๆ สว นท่ีเกนิ ใหป รบั ปรงุ ออกจากบญั ชี เชน รายไดร บั ลวงหนา คา ใชจายลวงหนา ฯลฯ 2

2. รายการทค่ี วรเปนของงวดบญั ชีน้ี แตย งั ไมไ ด บนั ทกึ บญั ชไี วใ นระหวา งป จงึ ตอ งปรับปรงุ รายการ ใหอ ยใู นบัญชี เชน รายไดค างรับ คา ใชจา ยคา งจาย คา เส่ือมราคาอาคารและอปุ กรณ คา เผอื่ หน้ีสงสัยจะสูญ ลกู หนี้คลาดเคล่ือน วัสดคุ งเหลือ สินคาขาดบญั ชี สาํ รองบาํ เหนจ็ เจา หนา ท่ี ฯลฯ 3

รายไดร ับลว งหนา รายไดท ่ไี ดร บั ในระหวางปบญั ชปี จจุบัน แตย ังไมไดใ หประโยชน แกผูจ ายเงิน จงึ ไมถือเปนรายไดข องปบัญชปี จ จุบัน 1. บนั ทึกบญั ชีไวเ ปน รายได ทง้ั จาํ นวน ใหค าํ นวณวา ปบ ญั ชีถดั ไป มีรายไดร บั ลวงหนาเทาใด ปรับปรุงออกจากบัญชีรายได เดบิต รายได xxx เครดติ รายไดร บั ลว งหนา xxx 4

2. บนั ทกึ บญั ชไี วเ ปน รายไดร ับลว งหนา ทง้ั จํานวน (หนสี้ ินหมุนเวยี นอ่นื ) ใหคํานวณวา ปบ ญั ชปี จ จุบนั มรี ายไดเ ทา ใด ปรบั ปรงุ ออกจากบญั ชีรายไดรับลว งหนา เดบิต รายไดร ับลว งหนา xxx เครดิต รายได xxx 5

ตวั อยา ง 1 ม.ค. X1 สหกรณไดรับรายไดคาเชาสําหรับเวลา 1 ป (1 ม.ค. X1 - 31 ธ.ค. X1) จาํ นวนเงิน 6,000.- บาท สน้ิ ปบ ญั ชี 31 มี.ค. X1 แยกรายไดค า เชา ออกเปน 2 สว น 1. รายได ม.ค. X1 - มี.ค. X1 (3 เดือน) = 1,500.- 2. รายไดรับลวงหนา เม.ย. X1 - ธ.ค. X1 (9 เดือน) = 4,500.- รวม 6,000.- 6

บนั ทกึ บญั ชี 1. สหกรณไ ดร ับคาเชา 1 ม.ค. X1 เดบติ เงนิ สด 6,000.- เครดิต รายไดค าเชา 6,000.- 2. ณ วนั ส้ินปบ ญั ชี 31 ม.ี ค. X1 รายไดร ับลวงหนา (9 เดือน) ปรับปรุงออกจากบัญชีรายได เดบติ รายไดค า เชา 4,500.- เครดิต รายไดค า เชารบั ลวงหนา 4,500.- 7

1. สหกรณไ ดร ับคาเชา 1 ม.ค. X1 เดบติ เงนิ สด 6,000.- เครดติ รายไดค า เชารับลวงหนา 6,000.- 2. ณ วนั สิ้นปบ ญั ชี 31 มี.ค. X1 รายได (3 เดอื น) ปรับปรงุ ออกจากบญั ชีรายไดรบั ลวงหนา เดบิต รายไดค าเชารับลวงหนา 1,500.- เครดิต รายไดค า เชา 1,500.- 8

คาใชจายลว งหนา คาใชจ า ยที่จา ยในระหวางปบ ัญชปี จจุบัน แตยงั ไดร บั ประโยชน ไมค รบถวน จึงไมถ อื เปนคา ใชจา ยของปบัญชปี จจุบัน 1. บนั ทึกบญั ชีไวเ ปน คา ใชจา ย ทง้ั จาํ นวน ใหคํานวณวา ปบ ญั ชีถดั ไป มคี าใชจายลว งหนาเทาใด ปรบั ปรงุ ออกจากบัญชคี าใชจ าย xxx xxx เดบติ คา ใชจ า ยจา ยลว งหนา เครดิต คา ใชจา ย 9

2. บันทกึ บญั ชีไวเปน คา ใชจายลว งหนา ทั้งจํานวน (สนิ ทรพั ยหมุนเวียนอืน่ ) ใหคํานวณวา ปบ ญั ชีปจจุบัน มีคาใชจ ายเทา ใด ปรับปรงุ ออกจากบญั ชคี า ใชจ า ยลว งหนา เดบติ คาใชจ า ย xxx เครดิต คา ใชจา ยจายลว งหนา xxx 10

ตัวอยาง 1 ม.ค. X1 จายคาเบ้ียประกันภัยสําหรบั เวลา 1 ป (1 ม.ค. X1 - 31 ธ.ค. X1) จาํ นวนเงิน 1,200.- บาท สนิ้ ปบ ญั ชี 31 มี.ค. X1 แยกคา เบย้ี ประกนั ภยั เปน 2 สว น 1. คา ใชจา ย ม.ค. X1 - มี.ค. X1 (3 เดือน ) = 300.- 2. คา ใชจ า ยลวงหนา เม.ย. X1 - ธ.ค.X1 ( 9 เดือน) = 900.- รวม 1,200.- 11

บนั ทกึ บญั ชี 1. สหกรณจ ายคา เบีย้ ประกันภยั 1 ม.ค. X1 เดบิต คา เบย้ี ประกันภยั 1,200.- เครดิต เงินสด 1,200.- 2. ณ วนั ส้ินปบญั ชี 31 ม.ี ค. X1 คา ใชจ ายลวงหนา (9 เดือน) ปรับปรงุ ออกจากบัญชีคาใชจ าย เดบติ คา เบย้ี ประกนั ภยั จา ยลว งหนา 900.- เครดิต คา เบยี้ ประกันภัย 900.- 12

1. สหกรณจ า ยคา เบี้ยประกันภัย 1 ม.ค. X1 เดบติ คา เบย้ี ประกนั ภยั จา ยลว งหนา 1,200.- เครดิต เงนิ สด 1,200.- 2. ณ วนั สิ้นปบ ญั ชี 31 ม.ี ค. X1 คา ใชจา ย (3 เดอื น) ปรับปรุงออกจากบัญชีคา ใชจ า ยลว งหนา เดบติ คาเบ้ยี ประกันภยั 300.- เครดิต คา เบยี้ ประกันภัยจา ยลว งหนา 300.- 13

รายไดค า งรับ รายไดท ีเ่ กดิ ขนึ้ ในปบัญชีปจจุบัน แตส หกรณยังไมไ ดร ับเงนิ ใหค าํ นวณวา ปบ ัญชีปจ จบุ ัน มีรายไดท ี่ควรไดร ับเทาใด แยกเปน สวนที่ไดร ับแลว และสวนท่ยี ังไมไ ดร ับซงึ่ ถือเปน รายไดคางรบั (สินทรพั ยหมนุ เวียนอื่น) เดบติ รายไดค างรับ xxx เครดติ รายได xxx 14

ตัวอยาง สน้ิ ปบัญชี 31 มี.ค. X1 สหกรณมีดอกเบยี้ เงินใหกู ท่ยี งั ไมไ ดร บั จากสมาชิก 1 ราย เปน เงิน 369.86 บาท ปรบั ปรงุ บญั ชี เดบติ ดอกเบย้ี เงนิ ใหก ูค า งรบั 369.86 เครดติ ดอกเบีย้ รบั จากเงินใหกู 369.86 15

คา ใชจายคา งจาย คาใชจา ยท่ีเกิดขนึ้ ในปบญั ชปี จจุบัน ไดร บั ประโยชนแลว แตส หกรณยงั ไมไ ดจ า ยเงนิ โดยอาจจา ยในปบ ญั ชถี ดั ไป ใหคาํ นวณวา ปบญั ชีปจ จบุ นั มีคาใชจายทค่ี า งชําระเทา ใด ถอื เปน คาใชจา ยคางจา ย (หน้ีสินหมุนเวียนอนื่ ) เดบิต คาใชจา ย xxx xxx เครดิต คาใชจายคางจาย 16

ตวั อยาง สิ้นปบัญชี 31 มี.ค. X1 สหกรณม ดี อกเบ้ยี จายเงินกู ทีย่ ังไมไดจ ายใหกองทุนสงเคราะหเกษตรกร จํานวน 2,000.- บาท ปรบั ปรงุ บญั ชี เดบติ ดอกเบ้ียจายเงินกู 2,000.- เครดิต ดอกเบย้ี เงินกูค างจา ย 2,000.- 17

ดอกเบ้ียเงินรับฝากคา งจา ย สน้ิ ปบญั ชี สหกรณค าํ นวณดอกเบย้ี เงนิ รบั ฝากคางจา ย ตามระเบียบวาดว ยเงินรับฝาก 9เงินรับฝากประเภทออมทรัพย คาํ นวณดอกเบย้ี ถงึ วนั สน้ิ ปบ ญั ชี แลว ทบเขา เปน เงินรบั ฝาก 9เงินรับฝากประเภทประจํา คํานวณดอกเบ้ียถึงวนั ส้ินปบ ัญชี แลวตั้งเปน คา ใชจ า ยคา งจา ย 18

ปรับปรงุ บญั ชี เดบติ ดอกเบยี้ จา ยเงนิ รบั ฝาก xxx เครดิต เจาหนีเ้ งนิ รบั ฝากออมทรพั ย xxx ดอกเบี้ยเงินรับฝากประจําคา งจาย xxx 19

ตวั อยา ง สนิ้ ปบัญชี 31 มี.ค. X1 คํานวณดอกเบ้ียเงนิ รับฝากคางจาย ดังนี้ ดอกเบีย้ เงินรับฝากออมทรพั ย 800.- บาท ดอกเบยี้ เงนิ รบั ฝากประจาํ 1,000.- บาท ปรับปรงุ บัญชี เดบิต ดอกเบ้ียจายเงนิ รบั ฝาก 1,800.- เครดิต เงินรบั ฝากออมทรัพย 800.- ดอกเบ้ียเงินรับฝากประจําคา งจาย 1,000.- 20

คา เส่ือมราคาอาคารและอปุ กรณ สนิ้ ปบญั ชี สหกรณคํานวณคาเส่ือมราคาอาคารและอุปกรณ ใหส อดคลอ งกบั สภาพการใชง าน และใกลเ คยี งความเปนจรงิ ตามหลักเกณฑท่กี ําหนดไวในระเบียบนายทะเบียนสหกรณ คาํ นวณคา เสอ่ื มราคาอาคารและอปุ กรณไ ด 2 วิธี + วธิ เี สนตรง + วธิ อี ตั ราลดลงตามผลรวมจาํ นวนป 21

วิธเี สน ตรง - อตั ราคา เสอื่ มราคา อาคารถาวร ฉาง เคร่ืองสขี า ว รอยละ 5 - 10 เรือขาว รอยละ 5 - 15 เรือยนตแ ละอุปกรณเ รอื รอ ยละ 10 - 15 อุปกรณฉ าง เคร่ืองจักร เครื่องยนต รอยละ 10 - 20 ครุภัณฑ และอุปกรณส ํานักงาน รถยนต เคร่ืองคอมพวิ เตอรและอุปกรณ รอยละ 20 - 25 22

ตวั อยาง สหกรณซ อื้ เครอ่ื งคดิ เลขเมอ่ื 18 ม.ค. X1 1,200.- บาท สิ้นปบัญชี 31 มี.ค. X1 คดิ คาเสอ่ื มราคาอตั รารอยละ 10 (ระยะเวลาต้ังแตว ันท่ี 18 ม.ค. X1 - 31 มี.ค. X1) = 1,200 x 10 x 73 100 365 = 24 บาท เดบติ คา เสอ่ื มราคาเคร่อื งใชสํานักงาน 24.- เครดติ คา เสอื่ มราคาสะสมเครอื่ งใชฯ 24.- 23

วิธีอัตราลดลงตามผลรวมจํานวนป ใชกับอาคารและอปุ กรณท่มี ปี ระสทิ ธิภาพการใชงานสูง ในระยะแรก และประโยชนท ่ใี หในระยะหลงั ไมแนนอน หรอื ใชงานไปนานอาจเกดิ คา ซอ มแซมมาก โดยประมาณอายกุ ารใชงานของอาคารและอปุ กรณ แลว คาํ นวณอตั ราสว นการใชงานของแตล ะป 24

วิธีการคํานวณคา เสื่อมราคา หาผลรวมของอายกุ ารใชง าน โดยนาํ อายกุ ารใชง านทม่ี อี ยใู นปแรก บวก อายกุ ารใชงานทเ่ี หลืออยใู นปตอ ๆ ไปทุกป เปน ตัวสวน อายุการใชง านท่เี หลืออยขู องแตล ะป เปนตัวเศษ แลว คณู ดว ยราคาทนุ ของอาคารและอปุ กรณ ดงั น้ี อายกุ ารใชง านทเ่ี หลอื ของแตล ะป X ราคาทนุ ของอาคารและอปุ กรณ ผลรวมของอายกุ ารใชงาน 25

ตัวอยาง สหกรณซื้อคอมพิวเตอรแ ละอุปกรณ (1 ก.ค. X0) ราคา 45,000.- บาท ประมาณวา ใชง านได 5 ป สนิ้ ปบญั ชี 31 ม.ี ค. X1 คํานวณคา เสอ่ื มราคาปท ่ี 1 =5 x 45,000 5 + 4 + 3 +2 +1 = 5 x 45,000 = 15,000 บาท 15 เดบิต คา เสอ่ื มราคาเคร่ืองคอมพวิ เตอร 15,000.- เครดิต คาเสื่อมราคาสะสมเครอื่ งคอมพวิ เตอร 15,000.- 26

คํานวณคาเส่ือมราคาปที่ 2 = 4 x 45,000 15 = 12,000 บาท คาํ นวณคาเสอื่ มราคาปท ี่ 3 ตัวเศษเปล่ียนเปน 3 คาํ นวณคา เสอ่ื มราคาปท ี่ 4 ตัวเศษเปลยี่ นเปน 2 คาํ นวณคา เสือ่ มราคาปท ่ี 5 ตัวเศษเปลี่ยนเปน 1 27

+ วธิ เี สน ตรง ถาใชง านไมเต็มปใหคํานวณคาเส่ือมราคา เปนวัน นับจากวันท่อี าคารและอุปกรณพ รอ มใชงาน (1 ป 365 วนั ) + วิธีอัตราลดลงตามผลรวมจาํ นวนป แมว าจะใชงาน ไมเตม็ ป ใหคํานวณคา เสื่อมราคาเตม็ ป 28

+ เมื่อคดิ คาเสื่อมราคาถึงงวดสดุ ทายแลว ใหคงเหลือ มลู คา ไว 1 บาทตอ หนว ย จนกวา จะสนิ้ สภาพ หรอื ตดั บัญชไี ด + เมอ่ื หมดสภาพ ชํารุด สญู หาย เสยี หาย ใหต ดั จาํ หนาย ออกจากบัญชีในปท ่ีสน้ิ สภาพ โดยบันทึกไวในบญั ชี คา เสอ่ื มราคา + ใหบันทกึ คาเส่ือมราคาไวในทะเบียนสินทรัพยถาวรดว ย 29

คา ตดั จายสนิ ทรพั ยไ มม ตี วั ตน สน้ิ ปบญั ชี สหกรณค ํานวณคาตดั จา ยสนิ ทรัพยไ มมตี วั ตน ตามคาํ แนะนํานายทะเบียนสหกรณ 30

1. สนิ ทรพั ยไ มม ตี วั ตนทมี่ อี ายกุ ารใหประโยชนจ าํ กดั ใหต ดั จายโดยวิธเี สน ตรงตามระยะเวลาการใหประโยชน + ตามอายุการใหประโยชนท ี่จํากัด + อายกุ ารใหป ระโยชนน อ ยกวา อายสุ ทิ ธติ ามกฎหมาย ตดั จายตามอายุการใหประโยชนทแ่ี ทจริง + อายกุ ารใหประโยชนไ มเตม็ ปตัดจายเปน วัน นบั จากวนั ที่ พรอ มท่จี ะใชประโยชนไ ด (1 ป มี 365 วนั ) + สินทรัพยไมมตี ัวตนที่เกยี่ วกบั อาคารและอปุ กรณ ตัดจายไมน อ ยกวา จาํ นวนทค่ี าํ นวณจากอตั ราคา เสอ่ื มราคา + ตดั จายจนหมดมูลคา ทางบญั ชีในปสุดทายของอายุการ ใหประโยชน แมวา จะยงั ใชประโยชนไดตอ ไป 31

2. สนิ ทรพั ยไมม ตี วั ตนทีม่ ีอายุการใหป ระโยชนไมจํากดั ใหต ัดจายไมนอ ยกวาจาํ นวนทค่ี ํานวณจากอตั ราคา เส่ือมราคา อาคารและอุปกรณ โดยตดั จา ยไมเกนิ 20 ป 3. สนิ ทรพั ยไ มม ตี วั ตนประเภทโปรแกรมคอมพิวเตอร ใหต ัดจา ยตามอายุการใชง าน แตต องไมนอยกวา รอ ยละ 20 - 25 ของราคาทนุ ของโปรแกรมคอมพวิ เตอรน น้ั 4. ใหต ดั จา ยโดยตรงกบั สนิ ทรพั ยไ มม ตี วั ตนนน้ั และบันทึกคา ตัดจา ยไวใ นทะเบียนสนิ ทรพั ยถ าวรดว ย 32

ตัวอยา ง สหกรณก อสรางอาคารบนทด่ี นิ ราชพัสดุ 1,000,000.- บาท โดยไดร บั สทิ ธกิ ารใชป ระโยชนใ นอาคาร 25 ป สหกรณ ตอ งตัดจา ยไมน อ ยกวา อัตราคาเสื่อมราคาอาคารรอ ยละ 5 หรอื 20 ป = 1,000,000 20 = 50,000.- บาท 33

คา เผือ่ หนีส้ งสัยจะสูญ เปนเงินทีก่ ันไวส าํ หรบั ลกู หนี้ทีค่ าดวาจะเรียกเกบ็ เงินไมไ ด ถือเปนบัญชปี รับมูลคา แสดงเปนรายการหักบญั ชลี ูกหน้ี ในงบการเงนิ ใหคงเหลือเปน มลู คาสทุ ธขิ องลูกหน้ที ่ีคาดวา จะเรียกเกบ็ เงินได 34

ใหพ จิ ารณาสภาพของลกู หน้ี และหลกั ทรพั ยค า้ํ ประกนั ท่ใี หไ วก ับสหกรณเ ปน สําคญั แลว ตง้ั คา เผ่อื หน้สี งสยั จะสญู ใหเพยี งพอกบั ผลเสียหายทอ่ี าจเกิดขึน้ 35

ลกู หน้ีเงินใหก ู ผูกไู มช าํ ระหนี้ สหกรณอาจตดิ ตามจากผูคํา้ ประกัน หรือยึดหลักทรัพยค้ําประกันทีใ่ หไวกับสหกรณ แตถ า ไมอ าจเรยี กใหช าํ ระหนไ้ี ดแ นน อน ใหตัง้ คาเผ่ือหนสี้ งสัยจะสญู เต็มจาํ นวน โดยพิจารณาลูกหน้เี ปน รายๆ ไป ดอกเบยี้ เงนิ ใหก ูคางรับ และคาปรับคางรับ คา งชําระ 1- 5 ป ไมน อ ยกวา รอ ยละ 5 หรอื ใหใกลเคียงกบั ความเปนจริง คา งชําระเกิน 5 ป เตม็ จํานวน 36

ลกู หน้ีการคา หน้ีการคามอี ายุความฟองรอง 2 ป ใหต งั้ คาเผอ่ื หนสี้ งสยั จะสญู ลดหลนั่ ตามอายหุ น้ี ดงั นี้ คา งเกิน 60 วัน แตไ มเกนิ 6 เดือน รอ ยละ 5 คางเกนิ 6 เดอื น แตไ มเกนิ 1 ป รอ ยละ 10 คา งเกนิ 1 ป แตไ มเ กนิ 2 ป รอยละ 15 คา งเกนิ 2 ป หนีข้ าดอายุความ เตม็ จํานวน 37

ลกู หนอี้ น่ื ๆ เชน ลูกหนีเ้ งนิ ยมื ทดรอง ลกู หนเี้ งินสดขาดบญั ชี ลูกหนี้สนิ คาขาดบัญชี ฯลฯ ใหพิจารณาสภาพของลูกหนี้ และหลักประกนั ที่ใหไ วกบั สหกรณ แลว ตงั้ คาเผอ่ื หนสี้ งสัยจะสญู ใหเพียงพอ ตามหลกั ความระมดั ระวังในการดาํ เนนิ งานของสหกรณ 38

ลกู หนร้ี ะหวา งดําเนนิ คดี และลกู หนต้ี ามคาํ พพิ ากษา + ตน เงิน พิจารณาสภาพของลูกหน้ี และหลกั ทรพั ยค ํา้ ประกัน หน้ีรายนั้น ๆ ตัง้ คา เผื่อหนี้สงสยั จะสญู ใหเ พียงพอกบั ผลเสยี หายทอ่ี าจเกดิ ขน้ึ + ดอกเบยี้ รบั ดอกเบย้ี คา งรบั รายไดค า ปรบั คา ปรบั คา งรบั รบั รเู ปนรายไดแลวตามเกณฑคงคาง แตย ังไมไ ดร บั เงนิ ควรตง้ั คา เผื่อหนีส้ งสัยจะสญู เตม็ จาํ นวน 39

วธิ ีปฏบิ ัติ + สิน้ ปบัญชี คาํ นวณคาเผื่อหน้สี งสยั จะสญู ตามหลักเกณฑ 1. ตัง้ คาเผื่อหนีส้ งสยั จะสูญเปนปแ รก บันทกึ จาํ นวนคาเผอ่ื หน้ีสงสัยจะสูญท่ีคาํ นวณได เดบติ หน้สี งสยั จะสญู ลกู หนี้.............. xxx เครดติ คาเผอ่ื หนส้ี งสยั จะสญู ลกู หน้.ี ........ xxx 40

2. ตง้ั คา เผอ่ื หน้ีสงสยั จะสูญในปตอ ๆ ไป เปรียบเทยี บจาํ นวนคา เผอื่ หนส้ี งสยั จะสญู ทคี่ าํ นวณได กบั ยอดคงเหลือในบัญชแี ยกประเภท 9 ยอดคงเหลือตามบัญชี นอยกวา ทค่ี าํ นวณได ผลตางถือเปนคาใชจาย ใหตั้งคา เผอ่ื หนี้สงสัยจะสูญเพม่ิ เดบติ หน้ีสงสยั จะสญู ลกู หน้ี ...................... xxx เครดติ คาเผอ่ื หนีส้ งสัยจะสูญลกู หนี้ ............. xxx 41

9 ยอดคงเหลอื ตามบญั ชี มากกวา ทค่ี าํ นวณได ผลตา งถอื เปน คา เผอื่ หนีส้ งสัยจะสูญเกนิ ความตอ งการ ใหลดยอดคา เผอื่ หนี้สงสยั จะสูญ เดบติ คา เผื่อหนี้สงสัยจะสูญลูกหนี้ .................. xxx เครดติ หนีส้ งสยั จะสญู ลกู หน้ี ....................... xxx 42

ตวั อยา ง สนิ้ ปบญั ชี 31 มี.ค. x1 มลี กู หนี้การคา 100,000.- บาท คา งชาํ ระเกิน 2 ป จํานวน 10,000.- บาท จํานวนที่เหลือ คา งเกนิ 1 ป แตไ มเ กนิ 2 ป และมดี อกเบยี้ เงนิ ใหก ูคางรบั 20,000.- บาท คางชาํ ระเกนิ 5 ป จํานวน 2,000.- บาท คาเผื่อหน้สี งสัยจะสญู – ลูกหนกี้ ารคา 25,000.- บาท คาเผอ่ื หนสี้ งสยั จะสญู – ดอกเบยี้ เงนิ ใหก คู า งรบั 1,500.- บาท 43

+ อายหุ นี้คา งชาํ ระเกิน 2 ป 10,000.- บาท 10,000.- ตั้งคาเผอ่ื หนสี้ งสัยจะสญู เต็มจํานวน 13,500.- + อายุหน้ีคา งชําระเกนิ 1 ป แตไมเกิน 2 ป 23,500.- ต้ังคา เผอ่ื หนสี้ งสยั จะสญู รอ ยละ 15 รวม ปกอ นต้งั คาเผ่อื หนสี้ งสยั จะสูญลูกหนก้ี ารคาไว 25,000.- บาท เดบติ คา เผอื่ หน้ีสงสยั จะสูญ - ลูกหนกี้ ารคา 1,500.- เครดิต หน้ีสงสัยจะสูญ – ลูกหน้กี ารคา 1,500.- 44

+ คางชําระเกิน 5 ป 2,000.- บาท 2,000.- ตง้ั คา เผอื่ หนสี้ งสัยจะสูญเต็มจาํ นวน 900.- + คา งชําระตั้งแต 1 – 5 ป (20,000 – 2,000) 2,900.- ต้ังคา เผอ่ื หนส้ี งสยั จะสญู รอ ยละ 5 รวม ปก อนตงั้ คาเผอื่ หนส้ี งสัยจะสญู ดอกเบย้ี คา งรบั ไว 1,500.- บาท เดบิต หนีส้ งสยั จะสูญ - ดอกเบย้ี เงนิ ใหกูคางรบั 1,400.- เครดิต คา เผอื่ หนี้สงสัยจะสูญ – ดอกเบย้ี เงนิ ใหก ฯู 1,400.- 45

ลูกหนี้คลาดเคลอื่ น สนิ้ ปบัญชมี ีจาํ นวนเงนิ รวมตามบญั ชียอยลูกหน้ี ไมเทากับ ยอดคงเหลือตามบญั ชคี มุ ยอดลกู หนี้ในบัญชีแยกประเภท และไมส ามารถคน พบสาเหตขุ องขอคลาดเคลอ่ื นนน้ั ใหถ ือจาํ นวนเงนิ ในบญั ชยี อ ยลูกหนี้เปนหลกั แลวปรับปรงุ บัญชคี ุมยอดลูกหนีใ้ หม จี ํานวนเงินรวม เทา กบั บญั ชยี อ ยลกู หนี้ 46

บัญชยี อยลูกหนี้ ตาํ่ กวา บัญชคี ุมยอดลูกหนี้ 1. บนั ทึกผลตา งเปน ลกู หน้ีคลาดเคลอ่ื น และตง้ั คาเผอื่ หนี้สงสัยจะสูญลูกหนี้คลาดเคลอื่ น เดบติ ลกู หน.ี้ ............คลาดเคลอ่ื น xxx เครดิต ลกู หนี.้ ................... xxx xxx เดบติ หน้สี งสัยจะสูญลกู หน้ี...........คลาดเคลอ่ื น xxx เครดติ คา เผอ่ื หน้สี งสยั จะสูญลูกหน้ี....คลาดเคลอ่ื น 47

2. ภายหลังคนพบสาเหตุของขอ คลาดเคลือ่ น ลดยอดลกู หนค้ี ลาดเคลอ่ื น และโอนกลบั รายการคา เผอื่ หนี้สงสัยจะสูญลกู หนคี้ ลาดเคลือ่ นตามจาํ นวนเงนิ ทคี่ นพบ เดบิต ลกู หนี.้ ................ xxx เครดติ ลกู หน้ี.............คลาดเคลอื่ น xxx เดบิต คาเผอื่ หนีส้ งสัยจะสญู ลกู หนี้.....คลาดเคลอื่ น xxx เครดติ หนสี้ งสัยจะสญู ลูกหน.้ี ....คลาดเคลอื่ น xxx 48

3. ไมส ามารถคน พบสาเหตขุ องขอ คลาดเคล่อื น ขออนมุ ตั ติ ดั เปน หนี้สูญจากทป่ี ระชมุ ใหญข องสหกรณ เมอ่ื ไดรบั อนมุ ตั ิใหตดั เปนหนส้ี ูญ xxx xxx เดบติ หนีส้ ูญลูกหน้.ี .........คลาดเคลอ่ื น เครดิต ลกู หนี้..............คลาดเคลื่อน เดบิต คา เผอ่ื หน้สี งสยั จะสญู ลูกหน้ี.....คลาดเคลอื่ น xxx เครดติ หนสี้ งสยั จะสูญลกู หน.้ี ......คลาดเคลือ่ น xxx 49

ตวั อยาง สน้ิ ปบญั ชี 31 มี.ค. X1 ลกู หน้เี งินกรู ะยะสน้ั คงเหลือตามบญั ชี 100,000.- แตใ นบญั ชียอ ยลูกหนี้เงินกรู ะยะสั้นมียอดรวม 95,000.- สหกรณย งั คน หาสาเหตขุ องขอคลาดเคลือ่ นไมพ บ เดบติ ลกู หน้เี งนิ ใหก ูระยะสัน้ คลาดเคลอ่ื น 5,000.- เครดิต ลูกหนีเ้ งินใหกรู ะยะสัน้ 5,000.- เดบิต หนี้สงสยั จะสูญลกู หน้เี งนิ ใหกูระยะส้ันคลาดเคล่ือน 5,000.- เครดิต คาเผอื่ หน้ีสงสัยจะสูญลูกหนีเ้ งินใหกูระยะส้ันคลาดเคลื่อน 5,000.- 50