OKULUMUZDA ŞİDDETİ VE ZORBALIĞI ÖNLEMEDE VELİ BİLGİLENDİRME BROŞÜRÜ

OKULUMUZDA ŞİDDET VE ZORBALIĞIN ÖNLENMESİNDE AİLE BİLGİLENDİRME BROŞÜRÜ GAMZE ÇAÇAN – HALE KULAÇOĞLU Şiddet ve zorbalık nedir? Dünya Sağlık Örgütü şiddet ve zorbalığı, \"kişinin bilinçli olarak kendisine, başkasına, bir gruba veya bir topluluğa karşı yaralama, ölüm, psikolojik zarar, gelişme geriliği ya da yoksunlukla sonuçlanan ya da sonuçlanma olasılığı olan, tehdit ederek veya gerçekten, fiziksel zorlama ya da güç kullanılması\" olarak tanımlamaktadır. Şiddetin nedenleri/kaynakları; · Şiddet, öğrenilen bir davranıştır. Hem medyada sunulan şiddeti kendine rol-model alanlar, hem de geçmişinde şiddete maruz kalanlar, uygun zemin bulduklarında şiddet uygulamaktadır. · Bilinçaltına sorun çözme yöntemi olarak şiddeti yerleştiren ve öğrenen birey, kendini şiddet davranışıyla ifade etmektedir. · Psikolojik ve davranışsal olarak şiddete neden olan hiperaktivite, dürtüsellik, zayıf davranış kontrolü, dikkat problemleri ve psikolojik bozukluklar. · Okulun olumsuz kültür çevresi · Akran grubunun özellikleri · Aile ortamının özellikleri

· Medya ve bağımlılık yapıcı madde kullanımı, şiddetin temel kaynakları olarak gösterilmektedir. · Çocukların aile tarafından gözetim altında tutulmaması ve rehberlik edilmemesi, sert davranılması, disiplin amaçlı fiziksel cezalar verilmesi, sosyal desteğin eksik olması. · Suç işleyen ya da madde kullanan arkadaş çevresi, arkadaş çevresindeki doğrudan kışkırtmalar (fiziksel zarar, alay, hakaret vb.). · Öğrenci davranışlarına belirsiz ve dolaylı tepkiler verilmesi, · Yanlış davranışların göz ardı edilmesi, · Düşük düzeydeki akademik başarı, · Okula olan bağlılık düzeyinin düşüklüğü, · Okul koşulları ve iklimi, · Çeteye katılmalar. Okullarda Karşılaşılan Şiddet Türleri Genel olarak okuldaki şiddet; öğrenci ile öğrenci, öğrenci ile öğretmen veya okul yöneticileri ve okul personeli arasında yaşanan tehdit ve fiziksel saldırıyı içermektedir. Okullardaki şiddet, gerek zengin gerekse yoksul ülkelerde, kız ve erkek çocukları aynı şekilde etkileyen bir sorun haline gelmiştir. Okullarda karşılaşılan bazı şiddet türleri şunlardır: Fiziksel ceza; bilerek verilen bir ceza ya da öfkeli bir yetişkinin veya yaşça büyük bir çocuğun düşünmeden aniden verdiği tepki olabilir. Buna örnek olarak öğrencilerin birbirini itmesi, vurması verilebilir. Zorbalık; yapanların bir kısmı saldırgandır ve kaba kuvvet kullanılırlar. Kaba kuvvete başvurmayanlar ise duygusal açıdan daha baskıcı olabilirler. Her iki halde de, zorbalık yapanlara karşı duyulan korku ve kaygılar, bazı çocukların okula gitmekten kaçınmalarına ya da kendilerinin de şiddete başvurmalarına neden olur. Reddetmek; çocuğun değerini kabul etmeyi reddetmek, kendisini küçük görmesine neden olmak gibi tavırlardır. Örneğin, öğretmenin bir çocuğa kızdığını veya o çocuktan hoşlanmadığını göstermesi diğer öğrencilerin de o çocuğa farklı davranması olarak ortaya çıkabilir. Aşağılamak; alay ya da hakaret ederek çocuğu küçük düşürme durumudur. Bir yetişkin ya da çocuğun yaşıtı tarafından yapılabilir.

Yıldırmak; fiziksel şiddetle tehdit etmekle ya da çocuğun eşyalarını kırıp dökmekle tehdit etmektir. Bu, zorbalıkta sıklıkla tercih edilen bir yöntemdir. Soyutlama; diğer çocuklarla arkadaşlıklarını kısıtlama, fiziksel sınırlama getirme durumudur. Duygusal şiddet; çok yıkıcı olabilir ve çocuğun depresyona girmesine, içe kapanmasına, öz saygısının azalmasına, kaygılı olmasına, saldırgan hale gelmesine ve başarısız olmasına yol açabilir. Ekonomik şiddet; kişilerin veya grupların bir öğrenci üzerinde baskı kurması, parasını alması, istemediği bir işte çalıştırması şeklinde yapılan davranışlardır. Eğitim ortamlarında şiddet; öğrencilere ve öğretmenlere yönelik fiziksel, psikolojik ya da sosyal olarak kasten saldırı ya da müdahale olup bireylerde fiziksel ya da ruhsal acı yaşanmasına neden olur. Bu tip şiddete maruz kalan öğrenciler duygusal ve düşünsel bazı sorunlar yaşarlar. Duygusal sorunların bazıları; içten içe aşırı kızgınlık ve intikam alma isteği, unutkanlık, çekingenlik, umutsuzluk, çaresizlik duygusu, güvensizlik, kendini sevmeme... gibi şiddete bağlı olarak çıkan sorunlardır. Düşünsel sorunlar ise; geleceği ile ilgili palan yapamama, karar verme güçlüğü, kendinde bir sorun olduğuna inanma veya her şey için başkalarını suçlama gibi düşüncelerden oluşur. Şiddet ve Zorbalığın En Sık Yaşandığı Yerler: Pek çok araştırmacı, okulun içindeki zorbalığın, okula geliş gidiş sırasındaki zorbalıktan çok daha sık olduğunu, okuldaki \"oyun bahçesinin\" en tipik yer olduğunu, bunu \"koridorlar\", \"sınıfın içi”, kantin ve tuvaletlerin\" izlediğini, yatılı okullarda zorbalığın en yaygın olarak \"yatakhane “de olduğunu belirlemiştir. Şiddetin En Sık Yaşandığı Zamanlar: Okullar tarafından tutulan olay kayıtlarına bakıldığında, okullarda görülen şiddet olaylarının en fazla kış aylarında olduğu, okulun açılma ve kapanma aylarında şiddet olaylarının daha az olduğu görülmektedir. Araştırma sonuçlarına bakarak şiddetin en sık yaşandığı yer ve zaman birlikte değerlendirildiğinde, şiddet olaylarının en çok, kontrolün daha az, belki de hiç olmadığı ortam ve zamanlarda yaşandığı görülmektedir. Şiddet olaylarının bu özelliğinin, müdahale alanlarını açık olarak gösterdiği söylenebilir.

Şiddet veya Zorbalık Mağduriyet Belirtileri Okulda: * Teneffüslerde genellikle yalnızdır, * Takım oyunlarına seçilmez veya en son seçilir, * Teneffüslerde öğretmene veya diğer yetişkinlere yakın olmak ister, * Sınıfta konuşma zorluğu çeker, endişeli ve güvensiz bir yüz ifadesine sahiptir, * Okul başarısı aniden veya yavaş yavaş düşer, * Canını acıtmaktan korkar, * Yaşıt grupları içinde kendini göstermekten (Fiziksel veya Sosyal Olarak) kaçınır. Evde: * Eve üstü başı, kitapları ve çantası yırtılmış veya kirlenmiş gelmesi, * Belli bir açıklama olmaksızın vücudunda yara, çürük, kesik, tırnak izi olması, * Eve arkadaş getirmemesi, arkadaşlarına hiç gitmemesi, * Arkadaş etkinliklerine davet edilmemesi, kendi etkinliğine okuldan kimseyi davet etmek istememesi, * Okula gitmek istememesi, okul değiştirmek istemesi, sabahları iştahsızlık çekmesi, sürekli karın ağrısı ve baş ağrısı çekmesi, * Okula giderken yolu gereksiz yere uzatması, * Korkulu rüyalar görmesi, uykusunda ağlaması, yatağını ıslatması, * Ödev yapma isteğinin azalması, * Duygusal değişiklikler, sık ve nedensiz ağlama, * Sık sık nedensiz ekstra para istemesi, Şeklinde belirlenmiştir.

Şiddet ve Zorbalığı Önlemede Ailelere Öneriler · Çocuğu şiddetten uzak yetiştirmenin birinci adımı, çocuğun şefkatli-karakterli anne babasıyla huzurlu bir ortamda büyütülmesidir. · Ebeveyn, çocuğunu bütün güçlüklerden korumak yerine, ona sorumluluk duygusunu ve güçlükleri birlikte aşmayı öğretmelidir. · Disiplin ve nasihatin yumuşak ve devamlı olması halinde etkili olduğu, olumlu model olmanın da önemi unutulmamalıdır. · Aile ev içinde ve dışında çocuklara demokratik ebeveyn tutumları göstermelidir. · Çocukların yanında şiddet içerikli film, dizi, program izlenmemeli ve bilgisayar oyunlarından uzak durulmalı. · Çocukların arkadaşları ve sosyal hayatı yakından takip edilmeli ancak fazla müdahale edilmemelidir. · İkamet edilen muhitte çetelerden, alkol ve uyuşturucudan uzak veya arındırılmış bir yerde yaşamalıdır. · Ailenin yükünü bir ebeveynin tek başına taşıması yerine, anne-baba ve çocuğun da içinde olduğu bir takım oluşturup sorumluluklar ve hayat paylaşılmalıdır. · Anne-baba, çocuğunu yorucu, zor işlerden korumak yerine çocuğunu hayata hazırlamak görevini üstlenmeli. · Anne babalar ve öğrencilerin katılımıyla, okulda oluşturulması gereken geniş kapsamlı bir \"okul güvenliğini sağlama planının aktif rol üstlenmelidir. · Anne babalar çocukların okulunda meydana gelen suç niteliğindeki olaylara ilişkin okul ile iletişim halinde olmalıdır. · Anne –babalar, çocuklarının sorunlarını dinlemeli, çözümünü çocukla birlikte aramalıdır. · Anne-baba çocuklarının, koydukları kurallara itaat etmesini beklemeli, ancak onların da kurallara itiraz hakkının olduğu unutulmamalıdır. En etkili emrin de seçenek sunmak olduğu bilinmelidir. · Anne- baba çocuğuna zaman zaman kızıp sinirlenebilir ancak önemli olan sonrasında özeleştiri yapabilmeli ve haksız olduğu durumlarda çocuğundan özür dileyebilmelidir. · Çocuğun ani sorularını cevaplayamayacak kadar meşgul olunsa da ona sonradan zaman ayrılmalı ve hak ettiği ilgi gösterilmeli.

· Çocuk eğitiminde sevgi, ilgi, saygı, sabır ve güven kelimelerin sihirli kelimeler olduğu unutulmamalı. Çocuğunuzun ne düşündüğünü önemsendiğini hissettirmek ve kendisini ifade etmesinde cesaretlendirmekle sihirli kelimeleri harekete geçirdiği bilinmeli. · Çocuğa insani değerler ve empati öğretilmeli ve aile bu değerleri yaşam tarzı haline getirmeli. Kaynaklar: 1. Altındağ Rehberlik ve Araştırma Merkezinin \"Okullarda şiddetin Önlenmesi\" konulu raporu 2. Prof. Dr. Selahiddin Öğülmüş A. Ü. Eğitim Bilimleri Fakültesi 3. Üsküdar Üniversitesi Rektörü ve psikiyatri uzmanı Prof. Dr. Nevzat Tarhan'ın Haber7.com sitesine Çocuk Yetiştirme röp. 4. https://ustunurunduli.meb.k12.tr/IIIIigcKT/icerikler/okullarda-siddet-ve-zorbaligin- onlenmesinde-ailelere-oneriler_9243513.html 5. https://mev.org.tr/static/upload/publish/2017_suc_ve_siddet.pdf