PdfProduct_20150327145701

ลำดับที่ 28 ศิลปะสร้างสรรคเ์ หรยี ญโปรยทาน โดย : อาจารย์สายใจ เจริญรื่น พิมพ์ครั้งที่ 1 : มิถุนายน 2553 พิมพ์โฆษณาครั้งนี้ได้รับอนุญาตจากเจ้าของลิข ิทธิ์ตามกฎหมายแล้ว ©  งวนลิข ิทธิ์ตามพระราชบัญญัติลิข ิทธิ์ พ.ศ. 2537 ไม่อนุญาตให้ แกนหนัง ือ หรือคัดลอกเนื้อหา ่วนหนึ่ง ่วนใดเพื่อการ ร้างฐานข้อมูล อิเล็กทรอนิก ์ เว้นแต่ได้รับอนุญาตจาก ำนักพิมพ์และเจ้าของลิข ิทธิ์แล้วเท่านั้น ข้อมูลทางบรรณานกุ รมของหอสมดุ แห่งชาติ : เพชรการเรือน, 2553. สายใจ เจริญรื่น. ศิลปะสร้างสรรค์เหรียญโปรยทาน. -- กรุงเทพฯ 120 หน้า. 1. การประดิษฐ์ด้วยเศษวัสด.ุ 2. ศิลปหัตถกรรม. I. ชื่อเรื่อง. 745.5 ISBN 978-616-7004-08-2 บรรณาธิการเล่ม : ธีญาภัทร์ ฟองไชย์ ศรัณย์รัชค์ เชียงไกรเวช ออกแบบปก : อนุรักษ์ บัวกิ่ง รูปเล่ม : อดิศักดิ์ กุพันลำ ถ่ายภาพ : สิทธิพงษ์ เฉลิมกลิ่น พิมพ์ที่ : บริษัทพิมพ์ดี จำกัด เจ้าของผู้พิมพ์ผู้โฆษณา : บริษัทสถาพรบุ๊คส์ จำกัด กรรมการผู้จัดการ : วรพันธ์ โลกิตสถาพร ผู้ช่วยกรรมการผู้จัดการ : สัญญาลักษณ์ โลกิตสถาพร บรรณาธิการบริหาร : ประวิทย์ สุวณิชย์ ผู้ช่วยบรรณาธิการบริหาร : อุมาพร สกุลบัณฑิต คณะบรรณาธิการ : ประดับเกียรติ ตุมประธาน ตุลยา จันทร์ประเสริฐ ปฏิภาณ หอณรงค์ศิริ สุชาดา ใจสุข อรชนก ขาวอุบล ศรัณย์รัชค์ เชียงไกรเวช พิจักษณ์ โสมดี สุปรีดิ์ ณ นคร เลขาฯ กองบรรณาธิการ : พิรานันท์ สิงหวิบูลย์ ผู้จัดการฝ่ายผลิต : ธีญาภัทร์ ฟองไชย์ ศิลปกรรม : อนุรักษ์ บัวกิ่ง สุพิน มาลัยทอง กฤษฎา รอดหลง สิทธิพงษ์ เฉลิมกลิ่น อัญชลี อินทรรักษ์ อดิศักดิ์ กุพันลำ ผู้จัดการฝ่ายขาย : กิ่งแก้ว ลิกขะไชย ผู้จัดการฝ่ายลิขสิทธิ์ต่างประเทศ : สินธุ์ พรสว่างโรจน์ จัดจำหน่ายโดย : บริษัทสถาพรบุ๊คส์ จำกัด 18 ซอยลาดปลาเค้า 63 ถนนลาดปลาเค้า แขวงอนุสาวรีย์ เขตบางเขน กรุงเทพฯ 10220 โทร. 0-2940-3855-6 โทรสาร 0-2940-3970 e-mail : [email protected] www.satapornbooks.com ราคา 195 บาท

คำนำ การโปรยทาน เป็นกิจกรรมหนึ่งท่ีพบเห็นกันบ่อยๆ ในพิธีอุปสมบท โดยผู้ท่ีบวชจะนิยมนำ เหรียญมาโปรยเป็นทานก่อนเข้าโบสถ์ ซึ่งเช่ือกันว่า การโปรยทานนั้นเป็นการสละทรัพย์ เพ่ือให้ตนเอง ละจากสิ่งท่ีเป็นทุกข์ ส่วนผู้ที่เก็บเงินจากการโปรยทานได้จะนิยมนำไปเก็บไว้ในกระเป๋าสตางค ์ เพ่ือเป็นเงินขวัญถุงหรือเงินก้นถุง นอกจากนี้ยังพบการโปรยทานในงานศพก่อนนำศพเข้าเผาอีกด้วย การตกแต่งเหรียญโปรยทานในอดีตมีรูปแบบไม่มากนัก แต่ในปัจจุบันจะพบเห็นเหรียญ โปรยทานท่ีมีสีสันสะดุดตา และมีหลายรูปแบบมากขึ้น รวมท้ังวัสดุที่นำมาใช้ก็แตกต่างไปจากเดิม ข้ึนอยู่กับความคิดสร้างสรรค์ของผู้ประดิษฐ์ ศิลปะสร้างสรรค์เหรียญโปรยทาน เล่มนี้ เป็นการนำเสนอวิธีการประดิษฐ์เหรียญโปรยทาน รูปแบบต่างๆ ทั้งท่ีทำได้ง่ายๆ ไปจนถึงแบบท่ีมีข้ันตอนการทำซับซ้อน ซึ่งผู้เขียนได้นำประสบการณ์ ด้านการสาน การถักโครเชต์ และการตัดเย็บมาประยุกต์ให้สามารถบรรจุเหรียญได้โดยใช้วัสดุหลาย ประเภท อาทิ ริบบ้ิน ไหมพรม ผ้าแก้ว ทั้งน้ีเพื่อให้ผู้อ่านได้มีทางเลือกมากข้ึน สำหรับนำไปเป็น แนวทางในการประยุกต์ใช้หรือพัฒนารูปแบบของเหรียญโปรยทานต่อไป อาจารย์สายใจ เจริญร่ืน

ส า ร บั ญ วสั ดแุ ละอปุ กรณ ์ 6 กหุ ลาบขลบิ ทอง 8 บวั ประดษิ ฐ ์ 16 กงั หนั ตอ้ งลม 24 บวั สวรรค ์ 32 ลำดวนประกายทอง 40 โคมวจิ ติ ร 48 ตะกรอ้ ใบจวิ๋ 54 ตะเพยี นเงนิ ตะเพยี นทอง 58 แมวนำ้ เรงิ รา่ 64 ตน้ ไมใ้ บมว้ น 72 รบิ บนิ้ กราฟกิ 76

เหรยี ญตดิ ปกี 82 ถงุ เศรษฐ ี 88 พดั เจา้ หญงิ 90 พดั ประดบั มกุ 92 พดั ประยกุ ต ์ 94 บปุ ผาใสเ่ หรยี ญ 96 มาลกี ลบี ซอ้ น 98 บษุ บาโปรยทาน 102 วกิ ตอเรยี 104 ดอกไมร้ บั อรณุ 108 ถงุ ผา้ คารเ์ นชนั 112 ถงุ กรองทอง 114 ถงุ ผา้ แกว้ แนวหวาน 116 เหรยี ญเงนิ เหรยี ญทอง 118

ศลิ ปะสร้างสรรค์เหรยี ญโปรยทาน วั ส ดุ แ ล ะ อุ ป ก ร ณ์ ในหนังสือเล่มนี้มีการนำวัสดุหลายประเภทมาใช้ในการประดิษฐ์ เหรียญโปรยทาน ได้แก่ 1 . ไหมพรม ใช้ได้ทั้งไหมธรรมดาและไหมฟู ถ้าเป็นชนิดธรรมดาจะได้ชิ้นงาน ท่ีมีลายถักแน่น แต่ขณะถักจะเจ็บน้ิวและชิ้นงานสำเร็จมีลักษณะด้าน ไม่มี ความเงางาม ส่วนไหมฟูจะได้ลายถักท่ีไม่แน่น แต่ถักง่าย ไม่เจ็บน้ิว และ ชิ้นงานสำเร็จจะมีความเงา สวยงาม 2 . เข็มโครเชต์ เข็มสำหรับถักโครเชต์มีหลายประเภท หลายขนาด ท้ังชนิดหัว ทองและสเตนเลส เข็มโครเชต์ท่ีใช้สำหรับถักชิ้นงานในเล่มนี้ใช้เข็มหัว สเตนเลส เบอร์ 1 3 . ริบบิ้น ริบบิ้นท่ีใช้สำหรับสานบรรจุเหรียญในหนังสือเล่มน้ีมี 2 ชนิด คือ 3.1 ริบบ้ินพลาสติกชนิดมีเส้นทอง มีทั้งชนิดที่เป็นเส้นทองเส้น เดียว 2 เส้นคู่ และหลายเส้น ควรเลือกใช้ชนิดที่มีเน้ือหนาพอสมควร เพ่ือให้ลายสานอยู่ตัว ถ้าใช้ชนิดบางจะสานยาก ริบบิ้นที่มีความกว้าง ประมาณ 1 เซนติเมตร เมื่อนำมาสานแล้วจะได้ลายสานท่ีมีขนาดเท่ากับ เหรียญพอดี 3.2 ริบบิ้นพลาสติกชนิดท่ีมีลวดอยู่ด้านใน ควรเลือกใช้ขนาด กว้างประมาณ 0.5 เซนติเมตร 4 . เทปสาย เป็นวัสดุท่ีมีผิวสัมผัสแวววาว และอ่อนตัว เม่ือนำมาสานเป็น

อาจารย์สายใจ เจรญิ รนื่ ช้ินงานแล้วจะอยู่ตัว ไม่ล่ืนหลุดง่าย ควรใช้ขนาดกว้าง 5 ป.ระผม้าาแณก1้วเ ซนติเมตร เป็นผ้าท่ีมีลักษณะบาง มีความแวววาว และมีสี ให้เลือกหลากหลาย ช้ินงานที่ประดิษฐ์จากผ้าแก้วจะมี ความอ่อนหวาน 6. ผ้ากรองทอง เป็นผ้าท่ีมีผิวสัมผัสต่างจากผ้าทั่วไป คือมีลักษณะ เป็นตาข่ายและเป็นสีทอง 7. ผ้าโปร่ง เป็นผ้าท่ีมีลักษณะโปร่ง บาง มีลายในตัว และมี หลายสี 8. ผ้าระบายสำเร็จ เป็นระบายที่ทำจากผ้าแก้ว ซ่ึงเย็บเป็นระบายไว้ แล้ว เพ่ือสะดวกสำหรับการนำไปใช้งาน สามารถนำไปเย็บ ติดกับช้ินงานได้เลย และใช้ตกแต่งช้ินงานท่ีประดิษฐ์จาก ผ้าแก้ว ผ้าไหม ให้มีความสวยงามและดูอ่อนหวานข้ึน 9. ดิ้น ปัจจุบันมีด้ินสีต่างๆ ให้เลือกใช้หลายสี เช่น สีเงิน สีทอง สีน้ำเงิน สีเขียว เป็นต้น ควรเลือกชนิดท่ีมีเน้ือ เหนียว ใช้สำหรับผูกตกแต่งชิ้นงานให้สวยงาม 10. ริบบิ้นสีทองและสีเงิน ใช้สำหรับผูกตกแต่งชิ้นงานเพื่อเพ่ิมความสวยงาม ควรเลือกขนาดให้เหมาะกับช้ินงาน 1 1. ดอกไม้กระดาษสา ลูกปัด ด้าย และอื่นๆ ใช้สำหรับตกแต่งชิ้นงานให้มีความสวยงามยิ่งขึ้น

กุหลาบขลิบทอง

อาจารย์สายใจ เจริญรน่ื วัสดุและอุปกรณ์ 1. ริบบิ้น 2. เหรียญ 3. กรรไกร 4. ไม้บรรทัด ข้ันตอนการสาน การเริ่มต้นและบรรจุเหรียญ 1. ตัดริบบ้ินยาว 30 เซนติเมตร จำนวน 4 เส้น 2. พับคร่ึงริบบิ้นท้ัง 4 เส้น โดยให้ด้านสีทองอยู่ด้านนอก 3. ถือรบิ บิ้นข้างละ 1 เสน้ แล้วคลอ้ งเส้นขวามอื ลงบน เส้นซ้ายมือ โดยให้ปลายริบบิ้นอยู่ด้านขวา

ศลิ ปะสรา้ งสรรค์เหรียญโปรยทาน 4. นำริบบิ้นเส้นท่ี 3 คล้องเข้าทางปลายเส้นที่ 2 ให้ปลายริบบิ้น อยู่ด้านบน 5. นำริบบ้ินเส้นที่ 4 คล้องเข้าทางปลายริบบ้ินเส้นที่ 3 แล้วสอดปลายริบบิ้นในห่วงของเส้นท่ี 1 6. ดึงปลายริบบ้ินท้ัง 4 เส้นให้กระชับ จะได้ลายสานเป็นสี่เหล่ียมจัตุรัส 7. วางเหรียญตรงกลางริบบ้ิน แล้วพับริบบิ้นเส้นบน (เส้นที่ 1) ลงมา 1 เส้น 8. พับริบบ้ินเสน้ ขวา (เส้นท่ี 2) ไปทางซ้าย 1 เสน้ ทับเสน้ ที่ 1 10

อาจารย์สายใจ เจริญร่นื 9. พับริบบ้ินเส้นล่าง (เส้นท่ี 3) ข้ึนมา 1 เส้น ทับเส้นท่ี 2 10. พับริบบิ้นเส้นซ้าย (เส้นที่ 4) มาทางขวา 1 เส้น ทบั เส้นท่ี 3 และสอดปลายริบบิ้นในชอ่ งทางด้านขวา 11. ดึงปลายริบบ้ินทั้ง 4 เส้นให้กระชับ จะได้ลายสาน เป็นส่ีเหลี่ยมจัตุรัส Tip 4 คู่ โดยท่ีใน 1 คู่ จะมีเส้นยาว 1 เส้น และเส้นส้ัน 1 เส้น เมื่อสานเสร็จจะมีริบบิ้น 11

ศิลปะสร้างสรรค์ เหรียญโปรยทาน การสานกลีบดอกชั้นนอก 1. จับริบบิ้นเส้นบนขวา สอดเข้าช่องบนขวาทางด้านข้าง 2. ดึงปลายริบบิ้นให้กระชับ จะได้กลีบดอกท่ีมีลักษณะโค้ง ตรงส่วนมุมของชิ้นงาน 3. หมุนช้ินงานในลักษณะทวนเข็มนาฬิกาให้มุมขวาขึ้นไป อยู่ด้านบน แล้วทำซ้ำในขั้นตอนที่ 1-2 4. ทำซ้ำในขั้นตอนท่ี 1-3 อีก 2 คร้ัง จะได้กลีบดอกชั้นนอก 4 กลีบ Tips 1. ริบบ้ินเส้นที่ใช้สานในข้ันตอนน้ี คือริบบ้ินเส้นยาว (ด้านขวา) ท่ีคู่กับเส้นสั้น (ด้านซ้าย) 2. เม่ือสานเสร็จจะมีริบบิ้นอยู่ในกลีบดอกทางด้านบน 4 เส้น และอยู่ทางด้านล่างอีก 4 เส้น 12

อาจารยส์ ายใจ เจรญิ รืน่ การสานกลีบดอกชั้นใน 1. จับริบบิ้นที่อยู่ในกลีบดอกเส้นบนขวา พับไปข้างหลัง ทางด้านขวา 2. พับรบิ บนิ้ กลบั ไปข้างหลัง จะไดง้ านพบั รปู สามเหล่ียม 3. สอดปลายริบบ้ินในช่องใต้ปลายริบบ้ินทางด้านล่างซ้าย ดึงปลายริบบิ้นให้กระชับจะได้กลีบดอกที่มีลักษณะ ปลายแหลมและตั้งตรง 4. หมุนชิ้นงานในลักษณะทวนเข็มนาฬิกา ให้มุมขวา ไปอยู่ด้านบน แล้วทำซ้ำขั้นตอนท่ี 1-3 5. ทำซ้ำในขั้นตอนท่ี 1-4 อีก 2 ครั้ง จะได้กลีบดอก ช้ันใน 4 กลีบ 13

ศลิ ปะสรา้ งสรรค์เหรียญโปรยทาน การสานลายด้านหลัง 1. พลิกช้ินงานทางด้านหลังข้ึนมา จะเห็นริบบิ้นเส้นยาว 4 เส้น และเส้นส้ันซ้อนอยู่ด้านล่าง 4 เส้น ซ่ึงในข้ันตอนน้ี เส้นที่ใช้สานคือเส้นยาว เริ่มสานโดยจับริบบ้ินเส้นบน สอดเข้าช่องบนขวาทางด้านข้าง 2. ดึงปลายริบบิ้นให้กระชับ 3. หมุนชิ้นงานในลักษณะทวนเข็มนาฬิกา ให้มุมขวาไปอยู่ ด้านบน แล้วทำซ้ำในขั้นตอนที่ 1-2 อีก 3 คร้ัง จะได้ กลีบดอก 4 กลีบ 4. ตัดปลายริบบ้ินส่วนเกินออกในแนวเฉียง Tip การสานลายด้านหลัง ใช้วิธีการเดียวกับการสานกลีบ ดอกช้ันนอก 14

เปรียบเทียบด้านหน้า-ด้านหลัง 15

บัวประดิษฐ์

อาจารยส์ ายใจ เจริญร่ืน วัสดุและอุปกรณ์ 1. ริบบ้ิน 2. เหรียญ 3. กรรไกร 4. ไม้บรรทัด ข้ันตอนการสาน การเริ่มต้นและบรรจุเหรียญ 1. ตัดริบบิ้นยาว 30 เซนติเมตร จำนวน 4 เส้น 2. พับคร่ึงริบบิ้นท้ัง 4 เส้น โดยให้ด้านสีทองอยู่ด้านนอก 3. ถือริบบ้ินข้างละ 1 เส้น แล้วคล้องเส้นขวามือลงบน เส้นซ้ายมือ โดยให้ปลายริบบิ้นอยู่ด้านขวา 17