knowledge_th_20160109103227_1

ด้านต่างๆ เช่น การศึกษาและสุขภาพ อันเนื่องมาจาก ชนบทส่วนใหญ่เข้าไม่ถึงสวัสดิการท่ีรัฐจัด ตัวอย่างที่ควร ความหย่อนประสิทธิภาพของนโยบายกระจายรายได้ กลา่ วถงึ ในท่ีนค้ี อื กลุม่ สัจจะลดรายจ่ายวนั ละ 1 บาท โดย เปน็ สา� คญั การรเิ ร่มิ ของ ครชู บ ยอดแกว้ แหง่ จงั หวดั สงขลาในปี 2523 และ กลุ่มสัจจะสะสมทรัพย์ ซ่ึงริเริม่ โดยพระสุบิน ปณีโต ความหย่อนประสทิ ธภิ าพของรฐั น้นั ความจริงกเ็ ปน็ แหง่ จังหวัดตราดในปี 2533 กล่มุ ออมทรัพย์ทั้งสองน้จี ัดวา่ เร่ืองทเ่ี ขา้ ใจได้ เพราะในโลกปัจจุบนั อา� นาจรัฐ เฉพาะอย่าง เป็นนวัตกรรมทางสังคมทโี่ ดดเด่น และเป็นตัวอย่างแสดง ยิ่งอ�านาจรัฐทีร่ วมศูนย์อย่างทีเ่ ป็นอยู่ของไทยในปัจจุบันนี้ ให้เห็นการจัดการตนเองเฉพาะประเดน็ ของคนในชมุ ชน เป็น “จักรกลที่เล็กเกินไปส�าหรับปัญหาใหญ่ๆ ในชีวิตของ ท้องถิน่ นอกจากนี้ยังชใี้ ห้เห็นว่าปัญหาของคนในชุมชน ผคู้ น แตข่ ณะเดยี วกนั มนั กใ็ หญเ่ ทอะทะเกนิ ไปสา� หรบั ปญั หา ท้องถ่ินสามารถแก้ได้ด้วยพลังของคนในชมุ ชนท้องถิ่นเอง เลก็ ๆ ทเี่ กดิ ขึน้ กบั ผู้คน” ดังท่ศี าสตราจารย์แดเนียล เบลล์ อน่ึง ควรจะกล่าวด้วยวา่ การริเริ่มของทงั้ สองท่านนี้เกิดข้ึน (Daniel Bell, 1919-2011) ปัญญาชนอเมริกันยุคหลัง กอ่ นท่ีองคก์ รภาครฐั และภาคเอกชนจะใหค้ วามสนใจประเด็น สงคราม ต้ังข้อสังเกตเอาไว้เม่อื กว่า 20 ปีมาแล้ว ดังนั้น การจัดการตนเองของชุมชนอยา่ งจรงิ จงั เสียอกี จึงไม่แปลกที่ผู้คนในชุมชนซึ่งตระหนักในปัญหาของตนและ เห็นความหย่อนประสิทธภิ าพของอ�านาจรัฐจะลุกข้ึนมา ปจั จบุ นั กลมุ่ ออมทรพั ยใ์ นแนวท่คี รชู บ ยอดแกว้ และ จัดการปญั หาต่างๆ ดว้ ยมือของพวกเขาเอง พระสุบิน ปณีโต ริเริ่ม หรือในแนวอ่ืน ได้แพร่กระจายไป ทวั่ ประเทศ ประมาณวา่ มจี �านวนกวา่ 40,000 กลมุ่ และมี ต้องยอมรับว่าในชมุ ชนท้องถิ่นส่วนมากมีพลเมือง เงนิ ออมรวมกนั นบั หมน่ื ลา้ นบาท กลมุ่ ออมทรพั ยเ์ หลา่ นเ้ี ปน็ ท่ีมีจิตสาธารณะอยู่แทบท้ังน้ัน พลเมืองเหล่านี้อาจเป็น เครอ่ื งมอื ตอบสนองโดยตรงตอ่ การท่ีผคู้ นในชมุ ชนสว่ นใหญ่ ปัจเจกบุคคลหรือกล่มุ คน ทั้งทเ่ี ป็นผนู้ �าหรอื ไม่ใช่ผู้น�า รวม เขา้ ไมถ่ งึ สวสั ดิการท่ีรฐั จดั และการขาดโอกาสในการเขา้ ถงึ ท้งั ชนชัน้ กลางท่ีมกี ารศกึ ษา เช่น กลุ่มขา้ ราชการท่เี กษยี ณ แหล่งทนุ ในระบบ จุดประสงค์ก็เพือ่ ช่วยเหลือกันเองของ อายุในชนบท ซึง่ มีความตระหนักในปัญหาทีช่ ุมชนท้องถิน่ คนในชมุ ชน เพื่อให้สามารถลดปัญหาด้านการเงินได้บ้าง ของเขาประสบอยู่ คนเหล่านี้คือพลังเบื้องตน้ ท่ปี ลุกใหพ้ ลัง เช่น ให้ยืมเงนิ ในอัตราดอกเบีย้ ต�า่ หรือบางรายอาจไม่คิด เงยี บอน่ื ๆ ตระหนกั วา่ พวกเขามคี วามสามารถท่ีจะจดั การกบั ดอกเบีย้ เลย เพือ่ น�าไปใช้หนี้ หรือเพื่อใช้จ่ายเมือ่ จ�าเป็น ปัญหาตา่ งๆ ท่ชี มุ ชนเผชิญอยดู่ ้วยตนเอง แล้วยื่นมอื เข้ามา เกี่ยวกับเรื่องการเกิด แก่ เจ็บ ตาย หรือการศึกษาของ ประสานกัน จนเกิดพลังมากพอทจี่ ะขับเคลือ่ นการจัดการ ลูกหลาน ขณะเดียวกันก็ใช้กลุ่มออมทรัพย์เป็นกลไก ตนเองได้ อยา่ งหนึ่งในการพัฒนาคนด้านคุณธรรมจริยธรรมด้วย กระแสชมุ ชนทอ้ งถ่นิ จัดการตนเอง หลายคนทสี่ นใจความเคลอื่ นไหว ของสงั คมในชว่ งเวลา 20-30 ปที ผี่ า่ นมา คงจะสังเกตว่า มีความริเริม่ ท�าการ บางอย่างร่วมกันในชุมชน ทมี่ ุ่งให้เกิด ผลด้านสวัสดิการส�าหรับผู้คนในชุมชน ชนบท ในชว่ งแรกๆ ความรเิ รม่ิ นมี้ าจาก ปัจเจกบุคคลท่ีเข้าใจปัญหาของคน ในชุมชน ปัญหาส�าคัญคือการท่ีคนใน ท่ีมา: http://thaipublica.org/2013/05/chob-yodkaew/ ทม่ี า: http://v-reform.org/wp-content/uploads/ 2012/07/พระอาจารย.์ jpg ชมุ ชนทอ้ งถน่ิ จดั การตนเอง...สกู่ ารปฏิรูปประเทศจากฐานราก 99

ในระยะหลงั ๆ นี้ องคก์ รดา้ นการพฒั นาหลายองคก์ ร จังหวัดอ�านาจเจริญ ชุมชนตา� บลบ้านซ่อง อ�าเภอ เช่น ส�านักงานกองทนุ สนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ พนมสารคาม จงั หวดั ฉะเชงิ เทรา ชมุ ชนสรา้ งสรรคน์ ครรงั สติ (สสส.) ส�านักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (สช.) (ดู กรณีตัวอย่างที่ 2 หนา้ 108) แต่บางชุมชนกม็ ่งุ จัดการ และ สถาบันพัฒนาองค์กรชมุ ชน (พอช.) มบี ทบาทส�าคัญ ปัญหาสา� คัญเรอื่ งใดเรื่องหน่งึ โดยเฉพาะ เช่น เรอื่ งภยั พบิ ัติ ในการกระตุ้นและหนุนเสริมให้ชุมชนท้องถิ่นจัดการตนเอง เรือ่ งความปลอดภัยทางถนน ทัง้ หมดนีใ้ ช้แนวทางชุมชน มากขน้ึ ตัวอยา่ งเชน่ สสส. มโี ครงการ/แผนงานจา� นวนมาก จดั การปัญหาดว้ ยตนเองเป็นหลักในการขบั เคลื่อนงาน ซึ่งด�าเนินการโดยส�านัก 3 และส�านักอื่นๆ ทมี่ ุ่งสนับสนุน สุขภาวะของชุมชนด้วยพลังของคนในชมุ ชนเอง สช. ความส�าคัญของกระแสชุมชนท้องถิ่นจัดการตนเอง มกี ิจกรรมการจัดสมชั ชา (สมัชชาเฉพาะพ้ืนที่) ส่งเสริมให้ จะเหน็ ไดจ้ ากการนา� เอาหวั ขอ้ เรอ่ื ง “ธรรมนญู เพอ่ื การจดั การ ชมุ ชนท้องถิ่นก�าหนดนโยบายและแนวทางปฏิบัติเพื่อบรรลุ ตนเอง” เข้าเป็นประเดน็ ส�าคัญเรือ่ งหนึง่ ในการประชุม ถึงการมีสุขภาวะทีด่ ีทงั้ 4 ด้าน พอช. มีพันธกิจในการ สมัชชาปฏริ ปู ระดบั ชาตคิ รง้ั ที่ 3 ระหวา่ งวนั ท่ี 31 พฤษภาคม- สนับสนุนการพัฒนาองค์กรชมุ ชนให้เข้มแข็ง เพือ่ เป็น 2 มิถุนายน 2556 ซ่งึ ท่ีประชุมไดม้ ีมติรบั รองแลว้ ประเด็น รากฐานสา� คญั ในการพฒั นาสงั คมและประเทศชาติ ดังกล่าวมีเจตจ�านงที่จะส่งเสริมให้ชุมชนท้องถิ่นจัดทา� ธรรมนูญ หรือข้อตกลงทอี่ าจจะเรียกชอื่ อย่างอืน่ (เช่น ผลที่ตามมาทา� ให้ชมุ ชนทีร่ ับเอาแนวทางการจัดการ แผนแมบ่ ทชมุ ชน) เพ่อื เปน็ แผนท่ที างเดนิ สา� หรบั การจดั การ ตนเองไปใช้ในการพัฒนามีจ�านวนมากขึน้ หลายชมุ ชน ตนเอง อันจะหนุนเสริมขบวนการชุมชนท้องถ่ินจัดการ มงุ่ จัดการตนเองแบบเบด็ เสรจ็ บางชมุ ชนมีการกา� หนดกตกิ า ตนเองใหม้ คี วามเขม้ แขง็ ยง่ิ ข้นึ ท้ังน้โี ดยท่ีตระหนกั วา่ ชมุ ชน ร่วมกันในรูปของธรรมนูญชุมชน เพื่อเป็นแผนท่ีทางเดิน ทอ้ งถ่นิ เปน็ พ้นื ท่ีฐานรากท่ีสา� คญั ของประเทศ และในปจั จบุ นั (road map) สูเ่ ป้าหมาย คอื การมีสขุ ภาวะของคนในชมุ ชน ชุมชนท้องถิน่ ในหลายพืน้ ทกี่ ็ได้แสดงให้เห็นว่ามีศักยภาพ และมีกลุ่มกจิ กรรมหลากหลาย เชน่ กล่มุ ออมทรพั ย์ กล่มุ ที่จะจัดการตนเองได้เป็นอย่างดี มติที่ประชมุ สมัชชาปฏิรูป อาชพี กลมุ่ สวสั ดกิ าร กลมุ่ เยาวชน กลมุ่ แมบ่ า้ น กลมุ่ ปยุ๋ หมกั ระดบั ชาติครั้งที่ 3 จึงไม่เพียงแต่แสดงให้เห็นความส�าคัญ กลุ่มเกษตรอนิ ทรีย์ ฯลฯ ตัวอย่างเช่น ชมุ ชนต�าบล ของการปฏิรปู ประเทศด้วยแนวทางใหช้ ุมชนทอ้ งถนิ่ จัดการ หนองสาหรา่ ย อา� เภอพนมทวน จังหวัดกาญจนบรุ ี (ดู กรณี ตนเองเท่านั้น แต่ยังเพิม่ ความชอบธรรมให้แก่การปฏิรูป ตัวอยา่ งท่ี 1 หนา้ 103) ชุมชนต�าบลเปอื ย อา� เภอลอื อา� นาจ ประเทศโดยใช้แนวทางนด้ี ้วย 100 สขุ ภาพคนไทย 2557

ธรรมนญู สุขภาพตา� บลเปือย จากตัวจังหวัดอ�านาจเจริญไปทางใต้บนถนนหมายเลข 212 ขับรถราว 20 นาที เลยี้ วซ้ายที่แยกอ�าเภอลอื อ�านาจ ไปอีก 3 กม. คือที่ตัง้ ต�าบลเปือย ต�าบลที่ได้นามตามชือ่ ไม้ยืนต้นที่มีอยู่มากในพื้นทีน่ ี้ ที่นคี่ ือต�าบลแรกในภาคอีสานทีม่ ี ธรรมนญู สุขภาพ ระดบั ต�าบล คนทีน่ ่ีทา� ส่งิ นี้ได้อยา่ งไร พวกเขาคาดหวังอะไรจากกตกิ าทีพ่ วกเขาร่วมกันสร้างขึน้ ? เบื้องหลงั กระบวนการจัดท�าธรรมนญู คือความใฝ่ฝันทีอ่ ยากเห็นคนกว่า 7,200 ชีวิตในต�าบลนีม้ ีความสุขทั้งทางกาย จติ ใจ สงั คม และปญั ญา หรอื ถา้ จะกลา่ วตามวสิ ยั ทศั นใ์ นภาษาของคนถน่ิ นก้ี ค็ อื อยากใหค้ นทงั้ ตา� บล อยดู่ มี แี ฮง ฮกั แพงแบง่ ปนั สร้างสรรค์เฮยี นฮู้ อยเู่ ยน็ เปน็ สขุ ทวั่ หนา้ ภายในปี 2559 กระบวนการทง้ั หมดเรม่ิ ดว้ ย “ขาขน้ึ ” ซง่ึ เปน็ การแสวงหาความรู้ ทง้ั จากประสบการณข์ องทอ่ี น่ื และจากการเรยี นรปู้ ญั หา ของตนเอง วเิ คราะหห์ าจดุ แขง็ จดุ ออ่ น ผา่ นกระบวนการถกแถลงในเวทปี ระชาคม ทพ่ี วกเขาเรยี กตดิ ปากวา่ “ลานคดิ ลานคยุ ” เวลาผ่านไปนานจนคนเริ่มมคี วามคดิ ความเหน็ ไปในทางเดยี วกนั ว่า ถา้ สุขภาวะคือสิง่ ท่ีพวกเขาปรารถนา ทางเดียวท่ีจะได้มา คือพวกเขาจะต้องร่วมกันสร้างมันขึ้นมาด้วยตนเอง เมือ่ ชัดเจนและแน่วแน่เช่นนกี้ ็เริ่มเข้าสู่งานขั้นที่สองซึ่งเป็น “ขาเคลอื่ น” โดยคนในทกุ ภาคสว่ นไมว่ า่ จะเปน็ บา้ น วดั โรงเรยี น ฝา่ ยปกครอง และฝา่ ยสาธารณสขุ รวมถงึ ผแู้ ทนจากกลมุ่ /องคก์ รทง้ั หมด ในชุมชน (ผู้สงู อายุ ผู้หญิง เยาวชน เด็ก) เริม่ ถกแถลงกันถึงเนอื้ หาและแนวทางที่ควรก�าหนดไว้ในกติกาสังคมทีเ่ รียกว่า “ธรรมนูญสุขภาพ” ของพวกเขา หลังจากขับเคลื่อนกันอย่างเข้มข้นอยู่ 6 เดือนก็ได้ร่างธรรมนูญท่ีทุกคนในต�าบลลงมติรับ ในปลายเดือนมนี าคม 2554 ธรรมนญู สขุ ภาพฉบบั นีป้ ระกอบดว้ ย 10 หมวด มที งั้ หมด 41 ขอ้ เนอื้ หาสา� คญั อยทู่ ี่ หมวดที่ 3--การจัดใหม้ หี ลกั ประกนั และคมุ้ ครองผบู้ รโิ ภค การควบคุมโรคและปจั จยั คุกคามสุขภาพ หมวดที่ 4--การสร้างเสรมิ สขุ ภาพ หมวดที่ 5--การอนุรักษ์ และพฒั นาภูมิปัญญาท้องถิ่นดา้ นสุขภาพ หมวดที่ 6--การสร้างและเผยแพร่องค์ความรดู้ ้านสขุ ภาพ และหมวดท่ี 7--การสรา้ ง และพฒั นาบุคลากรสาธารณสุข แม้ว่าเนื้อหาของธรรมนูญจะเน้นสุขภาพเป็นประเด็นหลัก แต่ก็มีข้อก�าหนดท่ีเชื่อมโยงไปถึง ประเดน็ ด้านเศรษฐกิจ สังคม ส่ิงแวดล้อม ทรัพยากร และการเรยี นรู้ ของคนในชมุ ชนมากพอสมควร มคี วามพยายามท�าให้ธรรมนญู บังเกิดผลทีเ่ ป็นรูปธรรมแล้วในหลายเรือ่ ง เช่น ในหมวดที่ 4 การสร้างเสริมสุขภาพ ตา� บลเปือยสามารถชกั ชวนใหค้ นส่วนมากงดเหลา้ ในชว่ งเข้าพรรษาได้ ร้านคา้ ในชุมชนบางร้านให้ความรว่ มมือโดยงดจา� หน่าย เคร่ืองดื่มแอลกอฮอล์ในช่วงเข้าพรรษา งานศพ งานบวช และงานบุญต่างๆ ปลอดเหล้าร้อยเปอร์เซ็นต์ ท�าให้เจ้าภาพ ลดรายจ่ายลงได้อย่างชดั เจน นอกจากนี้ ในด้านสงิ่ แวดล้อม ก็มีการจัดการที่ดี โดยเฉพาะการคัดแยกขยะ และการรักษา ป่าชมุ ชน เยาวชนทท่ี ะเลาะววิ าทหรอื กอ่ ความรนุ แรงลดลงเกือบหมด ปญั หายาเสพติดกล็ ดลงแม้วา่ จะยังไม่หมดไปก็ตาม ความส�าเรจ็ (เทา่ ท่เี กดิ ขน้ึ แลว้ ) ในการสรา้ งธรรมนญู สขุ ภาพ และในการขับเคลอื่ นเพือ่ ให้เกิดผลตามธรรมนญู ของต�าบลนี้ เป็น ผลมาจากการมีแกนน�าทเ่ี ข้มแขง็ และการมสี ่วนร่วมของประชาชน บวกกับพื้นฐานทดี่ ีมาแตเ่ ดิมของชุมชน แมว้ ่าวนั นี้อาจจะเร็วเกนิ ไป ท่ีจะประเมินความส�าเร็จตามวัตถุประสงค์ทั้งหมดของธรรมนูญ สุขภาพตา� บลเปือย แต่ความส�าเร็จเบ้ืองต้นได้เกิดขึ้นแล้ว จากการเป็นชุมชนที่ผู้คนร่วมกันจัดการตนเอง นี่เป็นนิมิตหมาย ท่พี อจะบอกไดว้ า่ ในอนาคตความส�าเร็จอื่นๆ จะตามมา ท่มี า: (1) ธรรมนูญสุขภาพต�าบลเปือย ฉบบั ที่ 1 พ.ศ. 2554 (2) สมั ภาษณ์กลมุ่ ผู้น�าต�าบลเปือย 2 มกราคม 2557 ชมุ ชนทอ้ งถิน่ จดั การตนเอง...สู่การปฏิรูปประเทศจากฐานราก 101

ธรรมนญู เพ่ือการจดั การตนเอง ในการประชมุ สมัชชาปฏิรปู ระดับชาติคร้งั ที่ 3 เม่อื วนั ท่ี 31 พฤษภาคม - 2 มถิ ุนายน พ.ศ. 2556 ทปี่ ระชุม ได้รับรองมติว่าด้วย “ธรรมนูญเพื่อการจัดการตนเอง” ซึ่งนบั ว่าเป็นก้าวส�าคัญสู่การปฏริ ูปประเทศจากฐานรากคือ ชุมชนท้องถน่ิ สาระส�าคัญของมตินส้ี รปุ ไดด้ งั น้ี · สนับสนนุ การด�าเนินการทุกวิถีทางเพือ่ ให้เกิดการขยายผล ของกระบวนการพฒั นา และการจัดท�าธรรมนญู เพ่ือการ จดั การตนเองใหเ้ ตม็ พน้ื ท่ี ท้งั ในพ้นื ท่ที เ่ี รม่ิ มกี ารทา� ธรรมนญู อยู่แล้ว และทีย่ ังไม่มกี ารริเริ่ม โดยให้หน่วยงานภาครัฐ ที่เกีย่ วข้องและองค์กรชุมชนท้องถิ่น รวมทัง้ สถาบันทาง วิชาการและภาคประชาชนให้การสนบั สนนุ ทกุ วถิ ที าง · ให้องค์กรชุมชนท้องถิ่นและภาคประชาสงั คมร่วมกันจัดท�า ค�าประกาศเจตจ�านงร่วม โดยการสงั เคราะห์เจตจ�านงร่วม ธรรมนญู จากพืน้ ที่ตา่ งๆ เพื่อเปน็ ธรรมนูญภาคประชาชน ในระดบั ชาติ · ใหม้ กี ารจดั ตง้ั เครอื ขา่ ยธรรมนูญภาคประชาชนเพอ่ื การปฏิรปู สงั คม เพอ่ื นา� เอาสาระสา� คญั ตามคา� ประกาศ เจตจ�านงร่วมไปเสนอเรียกร้องหรือกดดันให้หน่วยงานภาครัฐต่างๆ ด�าเนินการตามภารกิจ รวมถึง ดา� เนนิ การติดตามตรวจสอบใหก้ ารปฎิบตั ิหนา้ ทขี่ องหนว่ ยงานภาครฐั เปน็ ไปตามธรรมนญู · ขอให้หน่วยงานภาครัฐโดยเฉพาะอย่างยิ่งองค์กรปกครองส่วนท้องถ่ิน สภาพฒั นาการเมือง สถาบัน พระปกเกล้า สภาพฒั นาองค์กรชุมชน คณะกรรมการปฏริ ูปกฎหมาย คณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ และหนว่ ยงานท่เี กย่ี วขอ้ งอน่ื ๆ ใหก้ ารสนบั สนนุ การดา� เนนิ การใหเ้ ปน็ ไปตามธรรมนญู เพอ่ื การจดั การตนเอง มตทิ ปี่ ระชมุ สมชั ชาดงั กล่าวขา้ งตน้ เกดิ จากความตระหนกั ในเรอ่ื งส�าคญั ตอ่ ไปน้ี (1) ชุมชนท้องถิ่นเป็นพืน้ ที่ฐานรากของสงั คม และเป็นหน่วยที่ส�าคัญในกระบวนการเปลยี่ นแปลงเพื่อ ปฏิรปู สงั คม แตป่ จั จบุ นั ชมุ ชนทอ้ งถน่ิ มคี วามออ่ นแอ เพราะถกู ตดั โอกาส ขาดอา� นาจในการบรหิ ารจดั การ ตนเอง ขณะที่ชุมชนท้องถิ่นในหลายพืน้ ท่ไี ดแ้ สดงให้เหน็ ว่ามพี ลงั และศกั ยภาพทจ่ี ะบริหารจดั การตนเอง ได้เป็นอยา่ งดี (2) การปฏิรูปและสร้างสังคมไทยให้เข้มแข็ง มีความสมดุลและยั่งยืนอย่างแท้จริง จ�าเป็นต้องริเริ่มทีช่ ุมชน ท้องถิ่น โดยการส่งเสริมสนบั สนุนให้โอกาสแก่ชุมชนท้องถิ่นอย่างต่อเนอื่ ง เพือ่ เป็นการวางโครงสร้าง พน้ื ฐานของประเทศ (3) ธรรมนญู เพอ่ื การจดั การตนเองเปน็ แนวทางในการใชอ้ า� นาจของภาคประชาชน ทจี่ ะแสดงออกถงึ เจตจา� นง รว่ มของชมุ ชนทอ้ งถ่นิ ในระดบั ตา่ งๆ เพอ่ื น�าไปสกู่ ารปฏริ ปู ระบอบประชาธปิ ไตย และการปฏริ ปู ทางสงั คม อกี ทง้ั ยงั เปน็ แนวทางสา� คญั ในการปรบั โครงสรา้ งทางสงั คม จากระดบั ลา่ งไปสรู่ ะดบั บน และปรบั โครงสรา้ ง ความสัมพันธร์ ะหว่างภาครัฐกับภาคพลเมือง ให้มคี วามเปน็ ธรรมมากขึน้ ทมี่ า: สรปุ จากเอกสารเผยแพรใ่ นเวบ็ ไซตข์ อง สา� นกั งานปฏิรปู --http://www.reform.or.th/assembly-national-2556/สบื คน้ เมอ่ื วนั ท่ี 10 กมุ ภาพนั ธ์ 2557 102 สุขภาพคนไทย 2557

กรณีตวั อย่าง ช่วงเวลากวา่ 20 ปี ทีป่ ญั หาต่างๆ เพม่ิ ข้ึนไม่หยุด อนั เนอ่ื ง มาจากการถล�าเข้าไปในวงจรการเกษตรทีพ่ ึ่งปุ๋ย สารเคมี เรื่องเล่าจาก 2 ชุมชนตอ่ ไปนเ้ี ปน็ กรณตี ัวอยา่ งของ และเครือ่ งจักรเป็นหลัก จนท�าให้เกิดผลกระทบหลายด้าน ชมุ ชนจัดการตนเอง ซง่ึ มอี ยจู่ �านวนมากในปัจจบุ ัน ชุมชนท่ี และความสขุ หายไป วนั นห้ี นองสาหรา่ ยไดเ้ ขา้ สชู่ ว่ งเวลาใหม่ หน่งึ เปน็ ชุมชนชนบทท่ีจดั การตนเองแบบเบด็ เสรจ็ อกี ชุมชน ที่ผู้คนร่วมกันขับเคลื่อนการจดั การตนเอง เพ่ือน�าความสุข หน่ึงเป็นชุมชนแถบชานเมืองใกล้กรุงเทพมหานคร ทั้งสอง กลับมาให้ได้ ชมุ ชนถูกเลือกมาเป็นตัวอย่าง เพราะเห็นว่าแต่ละชมุ ชน ประสบความสา� เร็จในแบบของตวั เอง จนไดร้ บั การยอมรบั ย้อนไปก่อนปี 2522 ตอนทคี่ ลองชลประทานยังมา ในวงการทเี่ กี่ยวข้องด้วยการมอบรางวัลเชิดชเู กียรติให้ ไม่ถึง การท�านาต้องอาศัยน�้าฝนอย่างเดียวและท�าได้เพียง ในโอกาสต่างๆ ชมุ ชนทั้งสองนี้ แม้จะต่างกันโดยพ้ืนที่ทาง ปีละครั้งเท่านัน้ ผู้คนมีรายได้น้อย แต่รายจ่ายก็ไม่มาก ภูมิศาสตร์ ผู้คน เงือ่ นไขทางสังคมเศรษฐกิจ และมูลเหตุ เพราะแทบไม่ต้องซือ้ อาหาร ข้าวในนาปลาในหนองมีอยู่ จูงใจในการเข้าสู่กระบวนการจัดการตนเอง แต่ก็มีสิ่งท่ี อยา่ งอุดมสมบูรณ์ และหามากนิ ได้ง่าย ชนดิ ท่วี า่ “ถ้าอยาก เหมอื นกนั บางประการ ทอี่ าจนา� มาเปน็ บทเรยี นสา� หรบั ทอ่ี น่ื กนิ ปลากก็ อ่ ไฟต้ังหมอ้ ไวไ้ ดเ้ ลย ถอื แหไปทอดในหนองสกั ครง้ั ได้ ดงั ทไ่ี ดถ้ อดบทเรียนไว้ในหัวข้อตอ่ ไป สองครง้ั ก็ไดป้ ลามาพอกนิ ท้ังครอบครัวสบายๆ โดยไมต่ อ้ ง กลวั พษิ จากสารเคมเี หมอื นทกุ วนั น้”ี การไถหวา่ นและเกบ็ เก่ยี ว กรณที ่ี 1 ถ้าแรงงานของครัวเรือนไม่พอ ก็ลงแขกขอแรงเพือ่ นบ้าน โดยไมม่ คี า่ ใชจ้ า่ ย ชวี ติ ไมร่ บี รอ้ น เจบ็ ไขก้ ม็ หี มอยากลางบา้ น หนองสาหรา่ ย : ชว่ ยรกั ษา ไมต่ อ้ งเสยี เงิน การพง่ึ หมอและพง่ึ ยาโรงพยาบาล จดั การตนเองโดยเอาความสุขเป็นตวั ต้ัง มีนอ้ ย หนองสาหร่ายต�าบลขนาดกลางในอ�าเภอพนมทวน แต่หลังจากทีค่ ลองชลประทานเข้ามาถึง ทุกอย่าง จังหวัดกาญจนบุรี เป็นตวั อย่างของชมุ ชนท้องถิน่ ทผี่ ู้คน เปลยี่ นไป เหมอื นเป็นคนละชุมชน ชาวนาทา� นาไดป้ ลี ะสอง จัดการปัญหาของตนเองโดยยึดหลักการเอาความสุข ครัง้ ปุย๋ สารเคมี และเคร่อื งจักรเป็นปัจจยั การผลติ ทขี่ าด ของคนในชมุ ชนนา� หนา้ การพัฒนา ไมไ่ ด้ ครวั เรอื นมรี ายไดเ้ พม่ิ ขน้ึ แตร่ ายจา่ ยกม็ ากเปน็ เงาตาม ตวั ทง้ั รายจา่ ยเพอ่ื การผลติ และรายจา่ ยเพอ่ื กนิ เพอื่ ใชต้ าม ปัจจุบันประชากรกว่า 3,000 คน ใน 900 กว่า แรงกระตนุ้ ของทนุ นยิ ม-บรโิ ภคนยิ ม ถา้ ปไี หนราคาผลผลติ ดี ครัวเรือน จาก 9 หมู่บ้านของชุมชนต�าบลนี้มีอาชีพทา� กพ็ อมกี า� ไร ไดใ้ ชห้ นคี้ า่ ไถหวา่ น คา่ ปยุ๋ และยาฆา่ แมลง แตถ่ า้ การเกษตร ปลกู ขา้ ว ออ้ ย ขา้ วโพด และมบี างสว่ นเลย้ี งสตั ว์ ปีไหนราคาไม่ดี ก็ขาดทนุ หลายครัวเรือนต้องเป็นหนี้ ใน เช่นเดียวกับชุมชนอ่ืนในละแวกเดียวกัน หลังจากผ่าน ระยะยาวครัวเรือนส่วนมากมีหนี้สินเพิ่มขนึ้ ความสุขลดลง เรยี นรู้ ขบปัญหา และหาทางแก้ไข สภาพเช่นนีไ้ ม่ได้ด�ารงอยู่โดยไม่มีใครรู้หนาวรู้ร้อน นบั แตป่ ี 2535 เป็นตน้ มามีการรเิ ริ่มที่จะหาทางออกโดยคน กลุม่ เล็กๆ แตก่ ็ยังเป็นขน้ั การเรยี นรู้และการลองผดิ ลองถูก ทย่ี งั ไมส่ มั ฤทธผิ์ ลเปน็ ชนิ้ เปน็ อนั มากนกั สง่ิ ทท่ี �าไดใ้ นชว่ งนนั้ คือการพยายามหาความรู้จากการเข้ารับการอบรมหรือ การประชุมสัมมนาบ้าง จากประสบการณ์ของที่อื่นบ้าง โดยเฉพาะจากหลายชมุ ชนทางภาคใต้ ซง่ึ ไดร้ เิ รมิ่ การพฒั นา ชุมชนท้องถิน่ จดั การตนเอง...สูก่ ารปฏริ ปู ประเทศจากฐานราก 103

ตนเองมาก่อน และก่อนทที่ กุ อย่างจะสุกงอมก็เข้าสู่ช่วง ท้งั ทางเศรษฐกิจ สงั คม สขุ ภาพ การศึกษา และคณุ ธรรม การค้นหาปัญหาและความต้องการ ของคนในชุมชนอย่าง จริยธรรม ผู้นา� คนหน่ึงบอกว่า “ตอนนัน้ ชาวหนองสาหร่าย จรงิ จัง ด้วยการ “ปิดชมุ ชน” คอื ไมท่ �าโครงการพฒั นาใหมๆ่ ประกาศตัวเองว่า ต้องท�าหนองสาหร่ายให้เป็นเหมือน อะไรเลยเปน็ เวลา 3-4 ปี (2545-2548) ประเทศหนองสาหรา่ ย คือตอ้ งพฒั นาหนองสาหรา่ ยให้เป็น ชมุ ชนเบ็ดเสรจ็ ” หนง่ึ ในงานสา� คญั ทที่ า� ในชว่ งปดิ ตวั เองน้ี คอื การสา� รวจ ข้อมูลทกุ ครัวเรือนในต�าบล เพ่ือเรียนรู้ให้แน่ใจว่าปัญหา ลดรายจ่าย เพ่มิ เงนิ ออม ปลดหนี้นอกระบบ จริงๆ คอื อะไร เกดิ มาจากอะไร จะแกไ้ ด้อย่างไร และคนใน ชุมชนต้องการอะไรกนั จริงๆ การส�ารวจได้รับความร่วมมือ วิธลี ดหนีท้ �าหลายทาง ทางหนึ่งคือกระตุ้นให้คน จากอาสาสมัครสาธารณสุขหมู่บ้าน (อสม.) และจาก ออมเงนิ ตอนแรกกค็ ดิ งา่ ยๆ วา่ ถา้ มกี ระปกุ ออมสนิ แลว้ ทุกคน หน่วยงานในท้องถิ่น เช่น มหาวิทยาลัยราชภัฏกาญจนบุรี จะออมเงนิ จงึ ทา� กระปกุ ออมสนิ แจกชาวบา้ นไป 2,000 กวา่ ธนาคารเพอื่ การเกษตรและสหกรณก์ ารเกษตร (ธกส.) และ กระปุก เพือ่ ให้ออมเงนิ กันวันละ 3 บาท แต่ไม่ประสบ สา� นกั งานสาธารณสขุ จงั หวดั วตั ถปุ ระสงคก์ เ็ พอ่ื จะรคู้ วามจรงิ ความส�าเร็จ ชาวบ้านส่วนใหญ่อ้างว่าไม่มีเงินจะออม จากทกุ ครวั เรอื น เก่ยี วกบั เร่อื งรายได้ รายจา่ ย หน้สี นิ การออม จึงหันมาชวนคนให้ “ออมจากรายจ่าย แทนทีจ่ ะออมจาก อุปสรรค และความต้องการของชาวบ้าน ผลการส�ารวจ รายได”้ คอื ถา้ ตดั รายจา่ ยทไี่ มจ่ า� เปน็ ลงบา้ ง กจ็ ะมเี งนิ เหลอื ครั้งนัน้ ได้ข้อมูลเกี่ยวกับรายได้ รายจ่าย การออม และ ไว้ออมได้ ปรากฏว่าเริ่มได้ผล คนออมกันได้มากขึน้ หนีส้ ิน ไม่สมบูรณ์ เนื่องจากครัวเรือนประมาณครึง่ หนึง่ พรอ้ มกนั น้นั กต็ งั้ กลมุ่ /องคก์ รเพ่อื กจิ กรรมตา่ งๆ จา� นวนมาก ไมต่ อบคา� ถามสว่ นน้ี และท่ีตอบมาสว่ นหนง่ึ กใ็ หข้ อ้ มลู ไมค่ รบ เพื่อท�างานประสานกันไป หนึง่ ในนั้นคือ สถาบันการเงิน ถว้ น แตถ่ งึ กระน้นั ตวั เลขท่ไี ดม้ ากพ็ อทา� ใหเ้ หน็ วา่ ปญั หาใหญ่ ชมุ ชน ซ่ึงท�าหน้าที่คล้ายสหกรณ์ออมทรัพย์ของชุมชน สา� หรบั ชมุ ชนตา� บลนค้ี อื หนสี้ นิ หลายครวั เรอื นหนสี้ นิ มากกวา่ ให้สมาชกิ ทุกครวั เรอื นในชมุ ชนส่งค่าสมาชิกปีละ 400 บาท รายได้ และในแตล่ ะปมี เี งนิ ไหลออกนอกชมุ ชนนบั สบิ ๆ ลา้ น โดยไดร้ บั เงนิ ปนั ผล และไดร้ บั สวสั ดกิ ารเก่ยี วกบั การเกดิ แก่ เจบ็ ตาย นอกจากนส้ี ถาบนั การเงินชมุ ชนยงั รบั ฝากเงินออม เมื่อข้อมูลชีใ้ ห้เห็นว่าหนีส้ ินคือต้นตอส�าคัญของ ของสมาชกิ ดว้ ย โดยใหด้ อกเบยี้ สงู กวา่ ธนาคาร แตท่ สี่ า� คญั ปัญหาทีท่ า� ให้คนหนองสาหร่ายเป็นทุกข์ ดงั นัน้ ถ้าจะลด คอื ใหส้ มาชิกกเู้ งนิ ไปใชห้ นน้ี อกระบบท่คี ดิ ดอกเบย้ี แพง แลว้ ความทุกขก์ ต็ อ้ งหาทางลดหน้ลี งใหไ้ ด้ แลว้ หลายอยา่ งจะดีขน้ึ มาผอ่ นชา� ระกบั สถาบนั ฯ วธิ นี ที้ า� ใหส้ มาชกิ ทม่ี หี นนี้ อกระบบ และความสุขก็จะกลับมา การลดหน้ีน้ันไม่มีใครท่ีไหนมาท�า จา� นวนมากปลดหน้ไี ด้ และสมาชกิ ยงั สามารถกเู้ งินไปลงทนุ ให้ได้ นอกจากชาวหนองสาหร่ายต้องท�าด้วยมอื ของตนเอง หรือท�าสิ่งท่ีจ�าเป็น เช่น สร้างหรือซ่อมแซมบ้านได้ด้วย ตรรกะทีต่ รงไปตรงมานีน้ �าไปสู่การตดั สินใจร่วมกันว่า วันน้ีสถาบันการเงินชมุ ชนหนองสาหร่ายเข้มแข็งขึ้น มเี งิน หนองสาหร่ายต้องเป็นชมุ ชนท้องถ่นิ ท่ปี ลอดหน้ี โดยเฉพาะ ในสถาบันฯ เกอื บ 50 ล้านบาท หนน้ี อกระบบท่ีตอ้ งเสยี ดอกเบยี้ ในอตั ราสงู ๆ น้นั ตอ้ งจดั การ ก่อนเรื่องอื่น และต้องจัดการโดยคนหนองสาหร่ายเอง เน่อื งจากผลการสา� รวจชมุ ชนบอกวา่ คนหนองสาหรา่ ย ไม่มที างเลือกอืน่ นอกจากนี้ มีรายจ่ายค่าปุ๋ยและค่าน�า้ ดมื่ ปีละหลายล้านบาท เพือ่ ตัด รายจ่ายส่วนน้ีลงจึงตั้งโรงงานท�าปุ๋ยอินทรีย์ และโรงงาน ก่อนจะเปดิ ชุมชนอกี ครง้ั ในปี 2549 ไดม้ กี ารประชมุ ท�าน�้าดมื่ ขึ้น ขายให้สมาชิกในราคาทีช่ าวบ้านเข้าถึงได้ เชิงปฏิบัติการครั้งใหญ่ โดยเชิญแกนน�าจากภาคส่วนต่างๆ โรงงานปุ๋ยนั้นช่วยลดค่าใช้จ่ายในการทา� เกษตรและลด ในชมุ ชนและนักวิชาการมาร่วมวิเคราะห์ปัญหาและกล่ัน การใชป้ ยุ๋ เคมลี งโดยตรง วนั นเี้ กษตรกรต�าบลหนองสาหรา่ ย ความคดิ ออกมาเปน็ แนวทางพฒั นาตอ่ ไป ขอ้ สรปุ สา� คญั ท่ไี ด้ ใชป้ ุย๋ เคมนี อ้ ยลงกว่าเดมิ ราว 40-50% นโยบายของต�าบล คือ หนองสาหร่ายต้องเป็นชมุ ชนจัดการตนเองในทกุ เรื่อง ตั้งเป้าจะลดปุ๋ยเคมลี งให้ได้ร้อยละ 10 ต่อปี นอกจากน้ี 104 สุขภาพคนไทย 2557

ยงั ไดจ้ ดั ต้ังตลาดกลางขา้ วขน้ึ มารบั ซอ้ื ขา้ วจากสมาชิก ท�าให้ เพื่อจะพัฒนาคนในด้านคุณธรรมจริยธรรม ชุมชน สมาชิกไมถ่ ูกโรงสกี ดราคารับซ้ือข้าวอีกตอ่ ไป หนองสาหร่ายได้ก�าหนดยุทธศาสตร์ชุมชนอยู่ดีมีสุข หรือ “ธรรมนูญชุมชน” ซงึ่ ไดก้ �าหนดความดดี ้านตา่ งๆ ไว้ พรอ้ ม ยทุ ธศาสตร์สรา้ งคน สรา้ งความดี ดว้ ยตวั ชวี้ ดั ทผี่ ปู้ ระเมนิ สามารถจะบอกไดว้ า่ ความดที แ่ี ตล่ ะ คนท�านั้นเป็นความดีจริงหรือไม่ ตอนแรกชุมชนได้ก�าหนด การลดรายจา่ ย การออม และการหลดุ พน้ จากหนส้ี นิ ความดที ่พี งึ ประสงคไ์ ว้ 9 ดา้ น แตป่ จั จบุ นั ขยายเปน็ 23 ดา้ น ชว่ ยลดความทกุ ขข์ องครวั เรอื นลงไดบ้ า้ งกจ็ รงิ แตก่ ใ็ ชว่ า่ จะ มีตวั ชีว้ ัดรวม 64 ตัวช้ีวัด (ดู ตารางที่ 1) และเพอ่ื จงู ใจให้ ส่งผลให้ความสุขเกดิ ข้นึ โดยอัตโนมัติ การทีค่ วามสขุ จะเกิด คนต้งั ใจท�าความดี ชมุ ชนไดก้ า� หนดใหม้ กี าร “สะสมความด”ี ไดน้ ้นั ตอ้ งสรา้ ง วธิ สี รา้ งสขุ ตอ้ งพฒั นาคน และกระบวนการ ที่แตล่ ะคนทา� ไว้ใน “ธนาคารความดี” และเม่ือสะสมไดค้ รบ พัฒนาคนจะต้องท�าผ่านกลุ่มกิจกรรมต่างๆ ด้วยความเชือ่ ตามเกณฑ์ก�าหนดแล้ว ความดีเหล่านั้นสามารถเอาไปใช้ เชน่ นจ้ี งึ เกดิ กลมุ่ กจิ กรรมขึน้ จา� นวนมาก ปจั จบุ นั มถี งึ 93 กลมุ่ ประโยชน์ในการกู้ยืมเงนิ จากสถาบันการเงินชุมชนได้ (ถ้า ซง่ึ สามารถจดั แบง่ ไดเ้ ปน็ 5 ประเภท ไดแ้ ก่ กลมุ่ ทางการเงนิ ต้องการ) เช่น ถา้ สะสมความดีไดค้ รบ 15 ดา้ น สามารถ กลมุ่ กิจกรรมดา้ นสวสั ดกิ าร กลุม่ กจิ กรรมดา้ นสขุ ภาพ กลุ่ม กูเ้ งนิ ได้ 10,000 บาท ความดี 18 ด้าน กู้ได้ 15,000 บาท อาชพี และกลมุ่ กจิ กรรมพฒั นาคนและสงิ่ แวดลอ้ ม ทงั้ หมดน้ี และความดี 23 ดา้ น กไู้ ด้ 20,000 บาท การกเู้ งนิ ในทกุ กรณี ทา� งานประสานกนั โดยทกุ กลมุ่ (ไมว่ า่ จะทา� กจิ กรรมเกย่ี วกบั ทกี่ ลา่ วนไี้ มต่ อ้ งมกี ารคา�้ ประกนั และไมต่ อ้ งเสยี ดอกเบยี้ (ถา้ การเงนิ หรอื ไมก่ ต็ าม) มวี ตั ถปุ ระสงคส์ า� คญั เหมอื นกนั ขอ้ หนง่ึ ช�าระคืนได้ภายในเวลา 1 ปี) จนถึงวนั น้มี ีครัวเรอื นใช้สิทธ์ิ คอื ใหส้ มาชิกออมเงนิ และทา� บญั ชีรายรบั รายจา่ ยของครวั เรอื น เอาความดีทสี่ ะสมไว้มาขอกู้เงนิ แบบนีแ้ ล้วประมาณ 300 ราย และไม่ปรากฏว่ามีรายไหนผิดนัดการช�าระหนีเ้ ลย สิง่ ทชี่ ุมชนให้ความส�าคัญมากอย่างหนึง่ คือกิจกรรม น่ถี ือว่าเปน็ “ความดที ่กี นิ ได้” สรา้ งความเขม้ แขง็ เดก็ และเยาวชน (ภายใตก้ ลมุ่ งานพฒั นา คนและสง่ิ แวดลอ้ ม) โดยเฉพาะดา้ นการศกึ ษา ชมุ ชนท�างาน อย่างไรก็ตาม เป้าหมายหลักของโครงการธนาคาร เชื่อมประสานกันระหว่างบ้าน วัด และโรงเรียน ท�าการ ความดไี ม่ได้อยู่ท่กี ารให้กู้เงินโดยไม่มีการค้�าประกันหรือ พัฒนาหลักสูตรท้องถิ่น โดยการสนับสนุนด้านงบประมาณ ไมเ่ สยี ดอกเบยี้ แตค่ อื การสง่ เสรมิ ใหค้ นทา� ดี เพอื่ เปน็ ความสขุ จาก อบต. จึงเกิดหลักสูตรวัฒนธรรมท้องถิ่นข้นึ ใน ส�าหรับตวั เขา ครอบครวั และชุมชน เป็นสา� คัญ นี่คอื อุบาย ทุกโรงเรียนในตา� บล การจดั การชุมชนเพอ่ื สรา้ งคนและสรา้ งสขุ ท่แี ยบยล ท่สี า� คญั ชุมชนทอ้ งถิ่นจดั การตนเอง...สูก่ ารปฏริ ูปประเทศจากฐานราก 105

คอื โครงการนที้ า� ใหค้ นในชมุ ชนรจู้ กั กันดี ไมเ่ ฉพาะในทางรูปรา่ ง สังคมหนองสาหร่ายมีความสงบมากขึน้ คนใน หน้าตาเท่านัน้ แต่รวมถึงการกระทา� อันเป็นตวั ตนจริงๆ ของ ชุมชนไมม่ กี ารลกั ขโมยของกนั (มแี ตค่ นท่ีอนื่ มาลกั ขโมย) แตล่ ะคนดว้ ย เปน็ การสรา้ งกลไกการกา� กบั ดแู ลพฤติกรรมกนั เอง ทุกวนั นท้ี ่หี นองสาหรา่ ยไมม่ ปี ญั หาความรนุ แรงและการ ในชมุ ชน โดยใช้ “อา� นาจทางสังคม” เป็นตวั ตั้ง ผู้น�าทา่ นหนงึ่ แข่งรถมอเตอร์ไซค์ของกลุ่มวัยรุ่น ปัญหาเยาวชนตัง้ อุปมาให้เห็นภาพการรู้จักกันดีของคนในชุมชนน้ีว่า “ถ้ามีใคร ครรภไ์ มพ่ ึงประสงค์เคยเกดิ ข้ึนรายหน่ึงเม่ือ 2 ปีกอ่ นนี้ สักคนผายลมออกมา คนท่ีน่ีก็แทบจะบอกได้ว่ากล่ินผายลมนั้น แต่ได้พยายามหาทางออกท่ีเกิดผลกระทบน้อยท่ีสุด เป็นของใคร” ผ้เู สพยาเสพติดมจี �านวนลดลง ปี 2549 มคี นในชุมชน ทเ่ี สพยาเสพตดิ ประมาณ 60 ราย ปจั จบุ นั มไี มถ่ งึ 20 ราย สง่ิ ที่สา� เร็จและยงั ไม่สา� เรจ็ ปญั หาการพนนั (เลน่ หวย) และการดมื่ สรุ ายงั มอี ยู่ แต่ ไมร่ นุ แรง มคี นสมาทานงดเหลา้ ในชว่ งเขา้ พรรษามากข้นึ ตงั้ แต่เริ่มจัดการตนเองอย่างเข้มข้นมาเกือบ 10 ปี หนองสาหรา่ ยเรม่ิ เหน็ ความสา� เรจ็ แลว้ ในหลายดา้ น แตใ่ นบางดา้ น สขุ ภาพของคนโดยรวมดีขน้ึ เชน่ ดา้ นสขุ ภาพจติ ดูเหมอื นจะต้องการเวลา ผู้น�าหนองสาหรา่ ยมีความเหน็ ตรงกัน เมื่อหลายปีก่อนเคยมีคนเครียดมากถึงขนาดพยายาม ว่า วันนี้ชาวหนองสาหร่ายอยู่ดีกินดีข้นึ เนื่องจากหนี้สินของ ฆ่าตวั ตาย แต่ทกุ วันนี้ไม่มี เมือ่ ประมาณ 10 ปีท่แี ล้ว ครัวเรือนลดลง โดยเฉพาะหนี้นอกระบบนัน้ ไม่มีอีกแล้ว ทัง้ นี้ รอ้ ยละ 80 ของเกษตรกรท่มี าตรวจเลอื ดพบวา่ มสี ารพษิ โดยอาศัยสถาบนั การเงนิ ชมุ ชนเข้ามาช่วยจัดการ (เม่อื ตอนเร่ิม จากเคมกี ารเกษตรทเ่ี สย่ี งตอ่ สขุ ภาพระดบั ใดระดบั หนงึ่ การพัฒนาอย่างเข้มข้นใหม่ๆ หนีน้ อกระบบมีจ�านวนประมาณ ปจั จบุ นั พบประมาณรอ้ ยละ 20 และในจา� นวนนไ้ี มม่ ใี คร 20 ลา้ นบาท ตามตวั เลขการสา� รวจในตอนนนั้ ซงึ่ ไมค่ อ่ ยสมบรู ณ)์ มสี ารพษิ ในเลอื ดถงึ ระดบั ท่เี สย่ี งตอ่ สขุ ภาพ แตพ่ ฤติกรรม หน้สี นิ ท่มี อี ยูใ่ นวันน้เี ปน็ หนส้ี นิ ที่กู้จากสถาบันการเงิน เช่น ธกส. การบริโภคอาหารและการออกก�าลังกายยังไม่ดีข้ึน (เมอ่ื ปี 2555 มีประมาณ 100 ลา้ นบาท) รายไดข้ องครวั เรือน เทา่ ท่ีควร จา� นวนผทู้ ่ีมภี าวะความดนั โลหติ สงู มปี ระมาณ เพ่มิ ขน้ึ เมอ่ื 2 ปที ่ีแลว้ ทง้ั ชมุ ชนมรี ายไดม้ ากกวา่ 200 ลา้ นบาท 300 คน เบาหวานมีประมาณ 100 คน และทีม่ ีทัง้ (ตัวเลขการสา� รวจ ซงึ่ ไมค่ อ่ ยสมบรู ณ)์ ปจั จุบนั คนหนองสาหรา่ ย ความดันและเบาหวานมปี ระมาณ 40 คน จากประชากร ทย่ี ากจนทส่ี ดุ มรี ายไดโ้ ดยเฉลย่ี ปลี ะประมาณ 48,000 บาท สงู กวา่ ประมาณ 3,200 คน ผสู้ งู อายแุ ละเดก็ เลก็ ไดร้ บั การดูแล เส้นความยากจนสา� หรับปี 2554 ซงึ่ เท่ากบั 29,784 บาท/คน/ปี ค่อนข้างดี ทั้งจากครอบครวั และจากชุมชน ผูน้ �าชมุ ชน สา� หรบั ประชากรนอกเขตเทศบาล ในภาคกลาง) ครวั เรอื นยากจน ทา่ นหนง่ึ กลา่ ววา่ “ผสู้ งู อายนุ น้ั ทอ่ี น่ื อาจดแู ลไมเ่ ทา่ เรา... กม็ สี ทิ ธ์ิเขา้ ถงึ แหลง่ ทุนจากสถาบนั การเงนิ ชมุ ชนได้ ถา้ เปน็ คนดี เรามีกองทุนต่างๆ ท่ีดูแลผู้สูงอายุ เราพยายามดูแล คอื ท�าความดีตามเกณฑ์ที่ก�าหนด อยา่ งมากเลย” ตารางที่ 1: ความดแี ละตัวชี้วดั ภายใตย้ ุทธศาสตรช์ ุมชนอยู่ดีมสี ขุ (ธรรมนญู ชมุ ชน) ตา� บลหนองสาหร่าย อา� เภอพนมทวน จังหวดั กาญจนบรุ ี ความดใี นชมุ ชน เกณฑ/์ ตวั ชีว้ ดั 1. ผู้น�าดี/ผู้ตามดี 1. คดิ ดีพดู ดีทา� ดเี ปน็ ประโยชนโ์ ดยรวมตอ่ ตนเอง ครอบครวั ชุมชน และประเทศชาติ (ไดร้ บั การรับรองหรอื - ผู้น�าโดยต�าแหนง่ เกยี รตบิ ตั ร) 2. ซอ่ื สตั ย์ มงุ่ ม่ันต้งั ใจจรงิ ทา� งานโปรง่ ใส 3. เสียสละกลา้ คดิ กลา้ ทา� กลา้ ตดั สนิ ใจ รบั ผดิ ชอบ - ผู้นา� ตามธรรมชาติ 2. สขุ ภาพดี 1. รา่ งกายสมบูรณแ์ ขง็ แรง (มกี ารป้องกนั ควบคมุ โรค/เจบ็ ปว่ ยดแู ลอยา่ งด)ี 2. จิตใจผอ่ งใส ไม่เป็นโรคเครียด โรคซึมเศร้า (มีการดแู ลสขุ ภาพร่างกายตามช่วงวยั ) 3. รา่ งกายไมม่ กี ล่นิ ตวั 4. เคร่ืองแต่งกายสะอาด 5. บา้ น เรอื นสะอาดเรยี บรอ้ ยท้งั ภายในและภายนอกบรเิ วณบา้ น ตามเกณฑบ์ า้ นนา่ อยู่ 6. รว่ มทา� ความสะอาดในหมบู่ า้ น อยา่ งนอ้ ย 6 ครงั้ ตอ่ ปี 7. บรโิ ภคอาหารเหมาะสม น�้าหนักสว่ นสงู ตามเกณฑอ์ าย/ุ วยั 8. ออกก�าลงั กายสมา�่ เสมอ (ครั้งละ 30 นาทหี รอื มากกว่า) 106 สขุ ภาพคนไทย 2557

ตารางท่ี 1 (ต่อ) ความดใี นชุมชน เกณฑ์/ตวั ชวี้ ัด 3. อาชพี ดี 1. อาชพี สุจรติ 2. มีรายได้พอเล้ยี งครอบครวั (ไมต่ �า่ กวา่ เกณฑ์ จปฐ.) 3. ไมม่ คี นว่างงาน (ประเมนิ โดยองค์กรการเงินชมุ ชนต�าบลหนองสาหรา่ ย) 4. กลุม่ องคก์ รดี 1. มกี ารรวมกลมุ่ กนั ทา� งาน และสามารถแกไ้ ขปญั หาได้ 2. มโี ครงสรา้ งการบรหิ ารและมคี ณะกรรมการ 3. มีระเบยี บ ขอ้ บงั คบั ทช่ี ดั เจน (ประเมนิ โดยสภาผนู้ า� องคก์ รชมุ ชนตา� บล) 4. ผา่ นการยอมรบั ของชมุ ชน (ชมุ ชนรบั รองสถานภาพ) 5. สวัสดิการดี 1. มกี องทุนสวัสดกิ ารของชมุ ชน 2. จดั สวสั ดิการโดยชมุ ชนเปน็ แกนหลัก 3. ครอบคลมุ ทกุ คน ครบวงจรชีวติ ต้งั แต่เกิดถงึ ตาย 4. เท่าเทียม/เสมอภาคกนั (ประเมินโดยกองทนุ สวสั ดิการ) 6. ครอบครวั ดี 1. ไม่มกี ารทะเลาะ/เฆย่ี นตี 2. ทา� กจิ กรรมร่วมกันในครอบครวั อย่างนอ้ ยอาทิตยล์ ะ 1 ครง้ั (ครอบครวั อบอุ่น) 3. รบั ประทานอาหารพร้อมกนั อย่างน้อยอาทติ ย์ละ 3 มือ้ 4. ชว่ ยกันท�างาน 7. สามัคคดี ี 1. ไมม่ กี ารทะเลาะวิวาทในชมุ ชน 2. รว่ มมอื กันท�างานสว่ นรวมเสรจ็ ตามเวลาทก่ี า� หนด 8. จิตใจดี 1. มคี วามเอ้ือเฟื้อเผื่อแผ่ (บรจิ าคให้วดั โรงเรยี น ชุมชน สาธารณะ) 2. มเี มตตา กรณุ า มุทติ า อเุ บกขา 9. มีสัจจะ 1.ซอื่ ตรง ยมื เงนิ /กเู้ งิน ช�าระคืนตามก�าหนดเวลา (ประเมินโดยแหล่งทุน และกองทนุ ตา่ งๆ) 10. เรียนรู้ดี 1. อายุ 7 ปขี ึ้นไปร้อยละ 90 อา่ นและเขียนภาษาไทยได้ (ประเมนิ โดยผูน้ �า) 2. มีเรอ่ื งเรียนรใู้ นชมุ ชนอย่างน้อย 2 เร่อื ง (ประเมินโดยชมุ ชนกล่มุ โรงเรียน) 3. มกี ารเพ่มิ เติมหลกั สูตรท้องถนิ่ ในโรงเรยี นอย่างนอ้ ย ร.ร. ละ 1 หลักสูตร 11. มีความกตัญญูดี 1. เล้ยี งดเู อาใจใสพ่ อ่ แม่ (สอบถามคนขา้ งบ้านอย่างน้อย 2 บา้ น) 2. ดแู ลเช่ือฟงั เคารพปูย่ า่ ตายาย พ่ีปา้ น้าอา 12. ปฏิบตั ติ ามระเบียบ 1. ไม่ท�าผดิ กฎหมาย (ดขู ้อมูลจากต�ารวจ) 2. ปฏบิ ตั ิตามระเบยี บของหมู่บ้าน/ต�าบล (ดขู อ้ มูลจากหมู่บา้ น) กฎหมาย 3. ระเบยี บกลมุ่ องค์กร (ดขู ้อมูลจากกลมุ่ ) 13. ประพฤตติ นอยู่ใน 1. รกั ษาศลี 5 ข้อ ในเวลา 1 เดอื นละเมดิ ไมเ่ กนิ 3 ขอ้ ศีลธรรมอันดี 2. ตักบาตร/ท�าบญุ อย่างนอ้ ย 12 ครั้ง/ปี 14. ประหยัด/อยแู่ บบ 1. ไมใ่ ชจ้ า่ ยฟมุ่ เฟอื ย (จดบนั ทกึ รายจา่ ยและลดการใชจ้ า่ ยฟมุ่ เฟอื ยลงไดไ้ มน่ อ้ ยกวา่ รอ้ ยละ 5) พอเพียง 2. ใช้น้�าไฟอยา่ งประหยัด (ค่าน�า้ -ค่าไฟฟา้ ลดลง) 15. การเกบ็ ออมดี 1. มีการออมเงินฝากไว้กับกลุ่มออมทรัพย์เป็นประจ�าอย่างน้อย 20 บาทต่อเดือนไม่น้อยกว่าร้อยละ 75 ของ ครอบครัวในต�าบลหนองสาหร่าย 2. มกี ารออมเงินฝากไว้กับสถาบันการเงินชุมชนเป็นประจ�าอย่างน้อย 100 บาทตอ่ เดือน (ประเมนิ โดยองค์กรการเงินชมุ ชนต�าบลหนองสาหรา่ ย) 16. นยิ มไทย ใชข้ อง 1. รอ้ งเพลงชาติไทย ยนื ตรงเมอื่ ไดย้ ินเพลงชาตไิ ทย (ทกุ ครั้งยกเวน้ มภี ารกิจ) ไทย 2. ใชผ้ ลติ ภัณฑ์ของชุมชน 10% ของผลติ ภัณฑท์ ่เี คยใช้อยา่ งนอ้ ย 50% ครวั เรือน 17. มวี ถิ ีชีวติ ตามหลกั 1. ยอมรับและปฏบิ ัตติ ามเสียงขา้ งมาก 2. เคารพและปฏิบตั ติ ามมตทิ ่ีประชมุ (ประเมนิ โดยประชาคม) ประชาธปิ ไตย 3. การใช้สทิ ธิ์ออกเสยี งในการเลอื กตั้งทุกระดับ 18. มีวนิ ัยดี 1. ปฏิบัติตามลา� ดับก่อนหลัง (เข้าควิ ) ไมน่ อ้ ยกว่าร้อยละ 80 2. ปฏิบัติตามกฎจราจร (คาดเขม็ ขดั นริ ภัย-ใส่หมวกนริ ภัย) ไม่เคยถกู จบั กุม 19. ตรงเวลา 1. เข้าประชมุ ตรงเวลา (ลงเวลาท่ีประชมุ ) 2. การมาท�างาน (ลงเวลาทที่ า� งาน/โรงเรียน) 20. การละเว้นส่ิงเสพ 1. ไม่เสพยาเสพติด (ยาบ้า ยาเค ยาอี เฮโรอีน) 2. ไมส่ ูบบุหร่ีในที่สาธารณะ ตดิ และอบายมขุ 3. ไม่ด่ืมสรุ า (ในเวลาท�างานและขบั รถ) 4.ไมเ่ ลน่ การพนนั (ไพ่ ไฮโล กา� ถ่ัว หวยเถื่อน) 21. มมี ารยาทและ 1. การไหว้ 2. การเคารพผู้อาวโุ ส 3. การเขา้ ร่วมกิจกรรมประเพณีไทยในวันสา� คัญตา่ งๆ อยา่ งนอ้ ย 5 ครง้ั ต่อปี วฒั นธรรมไทยทดี่ ี 22. การมสี ่วนรว่ มดี 1. เขา้ รว่ มประชมุ หมบู่ า้ นอยา่ งนอ้ ยปลี ะ 8 ครง้ั 2. เขา้ รว่ มกจิ กรรมตา่ งๆ ในชมุ ชนอยา่ งนอ้ ยปลี ะ 12 คร้งั 23. สิง่ แวดล้อมดี 1. ลดการใช้สารเคมี/ปยุ๋ เคมี 2. ปลูกพืชผกั สวนครัวรวั้ กินได้ 3. คัดแยกขยะ 4. ไมเ่ ผาตอซงั ขา้ ว หมายเหตุ: ความดีแต่ละด้านทีจ่ ะสามารถน�าไปสะสมในธนาคารความดีได้ จะต้องผ่านการประเมินจากองค์กร กลุ่ม ชุมชน หรือ คณะบุคคลที่เกี่ยวข้อง การประเมินท�าเป็นรายปี ทั้งน้ีโดยใช้หลักฐาน หรือเอกสารที่มีอยู่ในเร่ืองนั้นๆ ให้มากที่สุด เพอื่ ความโปร่งใส และเปน็ ธรรม ชุมชนทอ้ งถ่นิ จัดการตนเอง...ส่กู ารปฏริ ูปประเทศจากฐานราก 107

กรณที ่ี 2 จาการ์ตา มะนิลา หรือแม้กระท่ังนิวยอร์ก ปัญหาของคน ในสลัมน้ัน ไม่ว่าที่ไหนๆ ก็ไม่ต่างกัน นอกจากสิ่งแวดล้อม ชุมชนสร้างสรรคน์ ครรงั สติ : และสงั คมท่ีเสอ่ื มโทรมแลว้ บา้ นเรอื นยงั มสี ภาพแย่ คนสว่ น ชุมชนเมืองจัดการตนเอง มากไม่ได้เป็นเจ้าของทั้งบ้านและทีด่ ิน ชาวสลัมแถวรังสิต คลองหนง่ึ กไ็ มต่ า่ งจากน้ี ปญั หาใหญข่ องพวกเขาคอื เรอ่ื งบา้ น ลึกเขา้ ไปในซอย 26/4 บนถนนสายรังสิต-นครนายก และทดี่ ินทีพ่ วกเขาอาศัยอยู่ ท้ังนีไ้ ม่รวมถึงการถูกรังเกียจ หา่ งจากใจกลางกรงุ เทพฯ ไปไม่มากนัก คอื ทต่ี ั้งของชุมชน หรือหมิ่นแคลน จากสายตาทไี่ ม่เข้าใจหัวอกคนสลัม ชีวิต สรา้ งสรรคน์ ครรงั สติ ทน่ี เ่ี ปน็ ชมุ ชนเกดิ ใหม่ จากการรวมตวั จึงอย่กู บั ความเสีย่ งหลายด้าน กันของประชาชนชาวสลัม 4 ชมุ ชนในละแวกรังสิตคลอง หนงึ่ บ้านเรือนในชมุ ชนนเี้ ป็นบ้านแถว มที ัง้ บา้ นเดีย่ วและ ฝ่าความยากล�าบาก บา้ นแฝด มองไกลๆ เหมอื นหมบู่ า้ นจดั สรร นคี่ อื รงั อนั อบอนุ่ ของ 199 ครวั เรอื น เรยี งรายกนั อยใู่ น 2 ซอยขนานลกึ เขา้ ไป ประมาณ 10 ปีมาแล้ว ชาวสลัมจาก 4 ชุมชนใน ทางด้านหลงั ดเู ปน็ ระเบยี บ ผู้คนกวา่ 1,200 ชวี ิตในชมุ ชน ละแวกใกลเ้ คยี งกนั ในเขตเทศบาลนครรงั สติ เร่มิ มองหาทาง นีส้ ่วนใหญม่ ีอาชพี รับจ้างและค้าขาย ที่เหลือยังชพี ดว้ ยการ ท่ีอาจจะทา� ใหค้ วามฝนั ทจ่ี ะมบี า้ นบนท่ีดนิ ของตัวเองเปน็ จรงิ ขบั แทก็ ซ่ี และเกบ็ ของเก่าขาย ส�าหรับพวกเขาทางเลือกอย่างอื่นดเู หมือนจะไม่ต้องพูดถึง นอกจากตอ้ งลกุ ขน้ึ มาจดั การกบั ปญั หาท่ีเผชญิ อยดู่ ว้ ยตวั เอง แต่ภาพชุมชนทเี่ ห็นและเป็นอยู่ในวันนีไ้ ม่ใช่การ แม้โอกาสที่จะส�าเร็จอาจจะริบหร่ี แต่ก็ต้องท�า เพราะ เนรมติ ของนายทุนบา้ นจดั สรร หากเปน็ ผลการจดั การตนเอง ความหวงั ไมเ่ คยเดินมาหาใคร นอกจากคนท่อี ยากมคี วามหวงั ของคนในชุมชนน้ลี ้วนๆ จะต้องเดินไปหามันเอง กอ่ นจะเป็นวันนี้ ในพื้นท่ีเทศบาลนครรังสิตน้ัน ทางเทศบาลจัดให้มี เวทีเครอื ขา่ ยชมุ ชนแออัดทุกเดอื นอย่แู ลว้ เวทีน้เี ป็นโอกาส ชุมชนแออดั หรอื ท่ีเรยี กกันตดิ ปากวา่ สลัม ดเู หมือน ให้ชมุ ชนแออัด 4 ชุมชน ตกลงจับมือกันเดนิ ไปสู่จุดหมาย จะเปน็ ของคกู่ บั เมอื งใหญๆ่ เกอื บทว่ั โลก ไมว่ า่ จะเปน็ กรงุ เทพฯ 108 สุขภาพคนไทย 2557

คอื การมบี า้ นในทด่ี นิ ทต่ี วั เองเปน็ เจา้ ของ ซงึ่ ไดก้ ลายมาเปน็ 20 จังหวัด ซึง่ ก็นับว่าหลากหลายมาก ในสภาพเช่นนัน้ ชมุ ชนสรา้ งสรรคน์ ครรังสติ ในวนั น้ี ความผกู พนั ใกลช้ ิดจรงิ ๆ เกดิ ข้นึ ไดย้ าก นอกจากน้ี เนอ่ื งจาก ส่วนมากเป็นครัวเรือนประเภทรายได้ต่�า แต่ละคนแทบ ดว้ ยคา� ชแี้ นะจากทางเทศบาล ชมุ ชนทงั้ 4 เรมิ่ จบั ตา ไมม่ เี วลาใหใ้ คร เพราะลา� พงั ทา� มาหากนิ เล้ยี งครอบครวั ตวั เอง ไปยงั สถาบันพัฒนาองค์กรชมุ ชน (พอช.) ซ่ึงเปน็ องค์การ ก็ไม่มีเวลาพอแล้ว แต่สิ่งทีท่ ้าทายอย่างยิง่ คือ แกนน�า มหาชน ภายใต้การก�ากับดูแลของ กระทรวงการพัฒนา ต้องรวมคนทง้ั หมดใหเ้ ป็นกลุม่ ก้อนเดยี วกันใหไ้ ด้ สังคมและความมัน่ คงของมนุษย์ แกนนา� ของชุมชนได้เรยี น รวู้ า่ พอช. มหี นา้ ท่ีสนบั สนนุ และใหค้ วามชว่ ยเหลอื แกอ่ งคก์ ร ยากชัน้ ท่ีสอง ซ่ึงยากมากกว่าอันแรกหลายเท่า คือ ชุมชนและเครือข่ายองคก์ รชมุ ชนในหลายดา้ น รวมทง้ั ดา้ น การทีจ่ ะกระตุ้นให้ทุกครัวเรือนออมเงนิ กันอย่างสม�า่ เสมอ ที่อยู่อาศัยดว้ ย แต่ความชว่ ยเหลือจาก พอช. ก็ใชว่ ่าจะได้ แกนน�าจึงต้องพยายามอย่างหนักในการโน้มน้าวให้สมาชิก มาง่ายๆ เน่ืองจากมีเงื่อนไขว่าชุมชนต้องมีการรวมตัวกัน ทกุ คนออมกันให้ตลอดและสม�่าเสมอ บางรายต้องแนะน�า เปน็ กลมุ่ ทเ่ี ขม้ แข็ง และตอ้ งออมเงนิ ใหไ้ ดไ้ มน่ อ้ ยกวา่ รอ้ ยละ ใหล้ ดรายจา่ ยทไ่ี มจ่ า� เปน็ ลงบา้ ง เช่น ค่าเหลา้ คา่ บหุ ร่ี และ 10 ของราคาท่ดี ินที่จะซ้อื ถา้ ปราศจากเงอื่ นไขนี้ พอช. กไ็ ม่ การซือ้ หวย ความยากอีกอย่างหนึ่งคือการสยบค�าพูดทีจ่ ะ อาจย่ืนมือเขา้ มาชว่ ยเหลือได้ บั่นทอนความม่ันใจของสมาชิกที่เข้าร่วมในโครงการ เช่น “คอยดเู ถอะ เด๋ยี วมันก็โกงกนั ” สา� หรบั คนในชุมชนแออัด เง่อื นไขของ พอช. นี้ยาก ถึงสองชนั้ ยากชนั้ แรกคือการรวมคนจากชมุ ชนสลัมถึง แต่ในวกิ ฤตยอ่ มมีโอกาส การที่ทุกคนมปี ัญหากดดัน 4 ชุมชนให้เป็นหนึง่ เดยี ว เรือ่ งนีแ้ ค่คิดก็แทบจะมอง อยู่ในใจอย่างเดยี วกัน คืออยากมีบ้านในที่ดนิ ทีต่ ัวเองเป็น ไม่เห็นทางแล้ว เพราะคนในชุมชนทัง้ สี่มาจากหลายทศิ เจา้ ของ และอยากมที ่อี ยทู่ พ่ี อจะเรยี กไดเ้ ตม็ ปากวา่ “ชมุ ชน” หลายทาง แกนน�าคนหน่ึงบอกว่า เม่อื เร่ิมรวมตัวกันใหม่ๆ เพ่อื ลูกหลานจะได้มสี ่ิงแวดล้อมท่ีดีข้ึน ได้กลายเป็นแรงขับ สมาชกิ ทแี่ สดงความจ�านงเข้าร่วมโครงการมาจากจังหวัด ท่ีท�าให้สมาชิกเกิดความมุ่งม่ัน ในท่ีสุดพวกเขาก็พลิกวิกฤต ต่างๆ ถงึ 50 กวา่ จังหวดั แต่ต่อมาหลายรายเปลี่ยนใจบา้ ง ให้เปน็ โอกาสได้ ลาออกไปบ้าง เหลือสมาชกิ เพียง 199 ครัวเรือนจาก ชุมชนทอ้ งถน่ิ จัดการตนเอง...สูก่ ารปฏริ ูปประเทศจากฐานราก 109

กา้ วสา� คัญ ยอมรับได้ วิธีการคือ ขัน้ แรก แบ่งทดี่ ินปลูกบ้านออกเป็น 2 ขนาด คอื 10 ตารางวาสา� หรบั ปลกู บา้ นแถว 2 ช้นั (คลา้ ย ก้าวส�าคัญของการเคลื่อนงานสร้างชุมชนเริ่มจาก ทาวนเ์ ฮาส)์ และ 15 ตารางวาสา� หรับบา้ นเด่ยี ว ครัวเรือน การส�ารวจครัวเรือน เพื่อเป็นฐานข้อมูลให้รู้แน่ว่าสมาชกิ ทีม่ ีความสามารถออมเงินรายเดือนได้มากมีสิทธิจ์ ะได้ทดี่ ิน แต่ละครัวเรือนมีความสามารถที่จะออมได้มากน้อยแค่ไหน แปลงใหญ่ คอื 15 ตารางวา แตต่ อ้ งคา� นงึ ดว้ ยวา่ ครวั เรอื นนน้ั คนในชมุ ชนท�าการส�ารวจกันเอง โดยมีผู้น�าชมุ ชนเป็น มคี นมากหรอื นอ้ ย เชน่ ถา้ มเี พยี ง 2 คน แมส้ ง่ เงินรายเดอื น แกนหลัก รวบรวมข้อมูลทุกด้านเกีย่ วกับครัวเรือน ตงั้ แต่ ได้มากก็อาจจะได้ทแี่ ปลงเล็กคือ 10 ตารางวา (ครัวเรือน ขนาดกว้างยาวของบา้ น จ�านวนสมาชิก งานอาชพี รายได้ ทส่ี ่งมากสุดสง่ เดือนละ 2,400 บาท นอ้ ยสุดเดือนละ 1,000 รายจา่ ย ไปจนถงึ เงินออม หนสี้ นิ และความตอ้ งการท่ีจะเขา้ บาท) ตามเงอ่ื นไขในสญั ญากับ พอช. คนในชมุ ชนนีจ้ ะต้อง ร่วมในโครงการ ผลการส�ารวจถูกน�าไปบอกเล่าชาวชุมชน ผอ่ นสง่ คืนเงินท่กี ู้จาก พอช. เปน็ เวลา 15 ปี โดยทว่ั กนั ผา่ นการ “จดั ประชาคม” คอื การประชมุ ถกแถลง กันอย่างสม่�าเสมอ ทุกเดือน กระบวนการน้ีนอกจากท�าให้ ขัน้ ต่อมาคอื การตัดสินใจวา่ ใครควรจะได้อยู่สว่ นไหน ร้วู ่าใครสมคั รใจที่จะรว่ มในโครงแลว้ ยังท�าให้รู้ถึงศกั ยภาพ ของชมุ ชน เร่อื งนี้ประชาคมลงมติกนั ว่า เบ้ืองต้นใหส้ มาชิก ในการออมของแตล่ ะครวั เรอื น และท�าใหส้ มาชกิ ไดร้ จู้ กั สนทิ จับกลุ่มกนั เองกอ่ น วา่ ใครอยากจะอยใู่ กลก้ บั ใคร เช่น คนท่ี สนมกันดขี ึน้ ซึง่ ช่วยส่งเสริมความเป็นหนึง่ เดยี วกันของ เปน็ ญาตพิ น่ี อ้ งกนั และอยากอยใู่ กลก้ นั กใ็ หจ้ ดั เปน็ กลมุ่ หนงึ่ คนในชมุ ชน หรือคนท่ีชอบพอกนั ไมว่ ่าจะกีค่ รัวเรอื น ถ้าอยากอยู่ใกลก้ นั ก็ให้จดั เป็นกลุ่มหนึ่ง เม่ือจัดกลุ่มกันลงตัวอย่างนี้แล้วจงึ มา การออมอย่างจริงจงั เร่ิมมาตั้งแต่ปี 2547 หลังจาก จบั สลากกัน ว่ากลุ่มไหนจะได้อย่ตู รงสว่ นไหนของท่ีดิน วิธีนี้ ออมเงนิ กนั อยู่ 3-4 ปี ไดเ้ งนิ ออมรวมกนั ประมาณ 5 ลา้ นบาท ท�าให้การจัดวางต�าแหน่งในที่ดินชมุ ชนเป็นไปตามท่ีสมาชกิ จงึ เร่มิ มองหาท่ดี นิ ท่ีพอจะซอ้ื ได้ ในท่ีสดุ กต็ ัดสนิ ใจจะซอ้ื ท่ีดนิ ตอ้ งการ ตดั ปญั หาท่ีอาจจะท�าใหข้ นุ่ เคอื งกนั ภายหลงั ได้ เมอ่ื แปลงหน่งึ เน้ือที่ 10 ไร่ ซึง่ เป็นที่ตัง้ ชมุ ชนในปัจจุบนั น้ี ท่ดี นิ ทกุ อยา่ งลงตวั ก็พรอ้ มส�าหรบั การเข้าปลูกบ้าน โดยสมาชิก แปลงนี้เจ้าของบอกขายในราคา 30 ลา้ น ดงั นัน้ เงนิ ทอ่ี อม ต้องรับผิดชอบค่าใช้จ่ายในการปลูกบ้านด้วยงบประมาณ ไดจ้ �านวน 5 ลา้ นบาท นา่ จะเพียงพอตามเงื่อนไปของ พอช. สว่ นตวั ณ วนั น้ี สมาชกิ สว่ นใหญป่ ลกู บา้ นเสรจ็ และยา้ ยเขา้ จงึ เสนอโครงการขอความชว่ ยเหลอื ในรปู เงินกจู้ าก พอช. ซงึ่ อยู่ในชุมชนเกอื บทง้ั หมดแลว้ กไ็ ด้รับการอนุมตั ิ แตก่ ม็ ีปญั หาท่ี พอช. ไม่สามารถโอนเงนิ ให้กลุ่มออมทรัพย์ของชุมชนซึง่ ไม่มีสถานะทางกฎหมายได้ ทา� หม่บู ้านให้เปน็ ชมุ ชน ท�าให้ต้องด�าเนินการจัดต้ังสหกรณ์ข้นึ และได้จดทะเบียน ถูกต้องตามกฎหมายในปลายปี 2549 โดยสมาชิกชมุ ชน การท่แี ต่ละครัวเรือนมีบ้านในทดี่ นิ ผืนเดียวกันนัน้ 199 ครวั เรอื นเปน็ สมาชิกสหกรณ์ทั้งหมด แตล่ ะครวั เรือน อาจทา� ใหเ้ กดิ เปน็ หมบู่ า้ น แตน่ น่ั กไ็ มไ่ ดห้ มายความวา่ จะเกดิ ส่งค่าหุ้นเป็นรายเดือน ขั้นต�่ารายละ 10 หุ้น ราคาหุ้นละ เปน็ ชุมชนท่ีสมบรู ณโ์ ดยอตั โนมตั ิ จนกวา่ จะมกี ารจดั ระเบยี บ 10 บาท เมือ่ ทกุ อย่างลงตัว พอช. ก็โอนเงินเข้าสหกรณ์ ด้านต่างๆ เพือ่ ตอบสนองการด�ารงชีวิตในชุมชน ทีส่ �าคัญ และด�าเนินการซ้ือท่ีดิน 10 ไร่ ได้ตามท่ีต้องการ โดยโอน คอื ตอ้ งมสี ่งิ สาธารณปู โภค เชน่ ไฟฟา้ น้า� ประปา ถนน ระบบ โฉนดเป็นของสหกรณ์ รักษาความสะอาด รวมถึงระบบการดูแลความปลอดภัย และสวัสดิการเบอื้ งตน้ สง่ิ ท่ีตอ้ งจดั การในเวลาตอ่ มา คอื จะแบง่ ท่ีกนั อยา่ งไร แตล่ ะครวั เรอื นควรจะไดร้ บั สดั สว่ นท่ีดนิ เทา่ กนั หรอื แตกตา่ ง ทุกครัวเรือนในชมุ ชนสร้างสรรค์นครรังสิตต่างได้ กันอย่างไร ใครจะได้ที่อยใู่ นส่วนไหนของที่ดนิ นี้ ฯลฯ หลงั ประจกั ษม์ าดว้ ยตนเองวา่ การดา� เนนิ การบางเรอ่ื ง เชน่ เรอื่ ง จาก “ท�าประชาคมกัน” หลายคร้ังก็หาข้อตกลงท่ีทุกคน ไฟฟ้าและน�้าประปานัน้ ต้องผ่านกระบวนการทีย่ าวนาน ยากลา� บาก ซ่งึ ทา� ใหต้ อ้ งอดทนและแบง่ ปนั กนั จงึ สามารถ 110 สขุ ภาพคนไทย 2557

} ชุมชนท้องถิ่นจดั การตนเองเป็นชุมชน ทผี่ ้คู นตระหนกั ในปัญหาที่พวกเขาประสบอยู่ โดยท่ีเช่ือวา่ ปัญหาเหลา่ นั้นพวกเขาสามารถจัดการไดด้ ว้ ยตนเอง ด้วยการร่วมกนั กา� หนดแนวทางแก้ไข ผา่ นกระบวนเรียนรู้และการมีสว่ นรว่ ม...~ ฝ่าวิกฤตมาได้ ประสบการณ์เช่นน้ีสอนให้คนเข้าใจและ และด�าเนินการด้วยแนวทางประชาธิปไตยแบบมีส่วนร่วม เห็นอกเห็นใจกัน เมื่อถึงเวลาจะระดมการมีส่วนร่วมใน เปน็ หลกั กิจการของชมุ ชน เช่น เรอื่ งการรกั ษาความปลอดภยั และ การทา� ความสะอาดพืน้ ทีส่ ่วนกลางในชมุ ชน จิตอาสาของ การจัดการตนเองของชุมชนตัวอย่างท้ังสอง สมาชกิ เกดิ ขน้ึ เองโดยไมม่ ีการขอรอ้ ง นอกจากนชี้ มุ ชนแหง่ น้ี มบี างอยา่ งทค่ี ลา้ ยกนั คอื : ยงั มีกองทุนสวัสดิการที่พวกเขาจดั การกนั เองอกี ด้วย 1. ท้งั สองชุมชนจบั ประเดน็ ปญั หาท่อี ยใู่ นความสนใจ ความสา� เรจ็ ท่ีผา่ นมากลา่ วไดว้ า่ เกดิ ขน้ึ จากการเรยี นรู้ ของผู้คนส่วนใหญ่ในชมุ ชน แล้วขับเคลื่อนไปสู่จดุ หมายคือ และการจัดการของคนในชุมชนเอง บนพ้ืนฐานของความ การแกป้ ญั หานน้ั ๆ ไดด้ ว้ ยแนวทางของตนเอง หนองสาหรา่ ย ผกู พนั และการมสี ่วนร่วม ภายใต้กลมุ่ แกนน�าทที่ �างานด้วย จบั ประเดน็ หนส้ี นิ ครวั เรอื นท่เี พม่ิ ขน้ึ ท้งั ๆ ท่รี ายไดจ้ ากการท�า ความเสยี สละ โปร่งใส และเป็นธรรม เกษตรของทกุ ครวั เรอื นกเ็ พม่ิ ขน้ึ จากนน้ั จงึ เรม่ิ โครงการเพ่อื ลดหน้ดี ว้ ยการออม การลดรายจ่าย และการจดั ต้งั สถาบนั ผู้คนในชมุ ชนชานเมืองเล็กๆ แห่งนอี้ าจภูมิใจในสงิ่ ที่ การเงนิ ชมุ ชน แลว้ ขยายไปสโู่ ครงการสง่ เสรมิ การทา� ความดี พวกเขาได้มา แต่พวกเขาก็รู้ดีว่าหากพวกเขาไม่ลุกข้ึนมา เพ่อื เดินไปสเู่ ปา้ หมายสดุ ทา้ ยคอื ความสขุ ของบคุ คล ครอบครวั จดั การด้วยตนเอง ความฝันของพวกเขากไ็ มอ่ าจเป็นจรงิ ได้ และชุมชน สว่ นชุมชนสรา้ งสรรคน์ ครรงั สติ ซงึ่ เดมิ อยใู่ นสลมั แกนนา� คนหนง่ึ ของชมุ ชนนพ้ี ดู ดว้ ยความภาคภมู ใิ จวา่ สา� หรบั จบั เรอ่ื งท่อี ยอู่ าศยั อนั เปน็ ความเดือดรอ้ นรว่ มกนั ของสมาชิก พวกเขาแลว้ “อยากไดอ้ ะไรต้องทา� เอง หากเหลอื วสิ ัยคอ่ ย ทุกครัวเรือนเป็นประเด็นหลัก แล้วใช้ประเด็นนี้ขับเคลือ่ น ไปเรยี นรู้ หรอื ขอความช่วยเหลอื จากคนอืน่ .... ความสา� เรจ็ ชุมชนให้ทา� การออมเพื่อหาที่อยู่ใหม่ จนได้รับอนุมัติความ ทีไ่ ด้มานั้นถึงจะส�าคัญ แต่ก็ไม่ใช่ว่าเพราะพวกเราเก่ง ช่วยเหลือในรปู ของเงนิ ใหก้ ูจ้ าก พอช. ซ้ือทีด่ ินสร้างชมุ ชน ความจรงิ ชมุ ชนไหนๆ กท็ า� สา� เรจ็ ได้ ถา้ ลงมอื ท�าดว้ ยตนเอง” ใหม่ไดส้ า� เร็จ ถอดบทเรียนชุมชนจดั การตนเอง 2. ผู้คนในชมุ ชนทงั้ สองมีการพัฒนาจนเกิดความ ตระหนัก และรู้สึกว่าตนมีอ�านาจและมีความสามารถทจี่ ะ จากประสบการณข์ องชุมชนท่ียกมาเปน็ กรณตี วั อยา่ ง จดั การปญั หาตา่ งๆ ไดด้ ว้ ยตนเอง ขอ้ นน้ี บั วา่ เปน็ พลงั ภายใน ข้างต้น เราอาจมองชุมชนท้องถ่ินจัดการตนเองว่าเป็น ท่ีท�าให้คนในชมุ ชนลุกขึ้นมาร่วมมือกันในกิจกรรมต่างๆ ได้ ชมุ ชนทีผ่ ู้คนตระหนักในปัญหาทพี่ วกเขาประสบอยู่ โดยท่ี อยา่ งตอ่ เนอ่ื ง และไมร่ สู้ กึ ทอ้ แทแ้ มจ้ ะยากลา� บาก กระบวนการ เชอ่ื ว่าปญั หาเหล่านนั้ พวกเขาสามารถจดั การได้ด้วยตนเอง ประชาคมคอื เคร่อื งมอื สา� คญั ท่สี รา้ งความตระหนกั และทา� ให้ ด้วยการร่วมกันก�าหนดแนวทางแก้ไข ผ่านกระบวนเรียนรู้ สมาชกิ ในชมุ ชนรู้สึกว่า ตนมีศักยภาพทีจ่ ะจัดการ และการมสี ว่ นรว่ ม ขับเคลอ่ื นการแกป้ ญั หาดว้ ยพลงั สามคั คี กับปญั หาท่ีประสบอยไู่ ด้ด้วยตนเอง ชุมชนทอ้ งถ่ินจัดการตนเอง...ส่กู ารปฏิรูปประเทศจากฐานราก 111

3. แนวทางขับเคลื่อนการด�าเนินงานของชมุ ชน ไม่ตรงกับนิยามทางวิชาการ แต่นั่นไม่ส�าคัญเท่ากับสิ่งที่ ทัง้ สองสะท้อนให้เห็นหลายอย่างทีอ่ าจถือว่าเป็นฐานของ ชาวบา้ นทา� กนั ในเวทปี ระชาคมของพวกเขา ในชมุ ชนตวั อยา่ ง การจัดการตนเองของชมุ ชนท้องถ่ิน ทส่ี า� คญั คือ : ทงั้ สอง “การท�าประชาคม” (ตามค�าทชี่ าวบ้านพูดกัน) เป็นเครื่องมือส�าคัญในกระบวนการตัดสินใจ และก�าหนด 1. การเรยี นร:ู้ การเรียนร้เู ป็นเงอื่ นไขท่ีส�าคัญท่ีสดุ แนวทางแก้ปัญหา ดงั นัน้ ชมุ ชนจะมีการทา� ประชาคมกัน เพราะการเรยี นรจู้ ะนา� ไปสคู วามตระหนกั ไมเ่ ฉพาะในปญั หา อย่างสม�า่ เสมอ เช่น เดือนละครัง้ หรือทกุ 2 สัปดาห์ ทีช่ มุ ชนท้องถิ่นประสบอยู่เท่าน้ัน แต่ทีส่ �าคัญกว่านั้นคือ เพื่อการพูดคุยทีไ่ ม่เป็นทางการ ทกุ คนมีโอกาสได้พูด และ ความตระหนักว่า ปัญหาเหล่าน้ันสามารถแก้ไขได้ด้วย เสยี งของทกุ คนไดร้ บั การรบั ฟงั ทชี่ ุมชนสรา้ งสรรคน์ ครรงั สติ พลงั ของคนในชุมชนท้องถ่ินเอง ในแง่นี้ การเรียนรจู้ ึงเปน็ เมื่อมีประเด็นอะไรเกิดขึ้นและถ้าชุมชนเห็นว่าอาจน�าไปสู่ การเพ่มิ อา� นาจ (empowerment) ใหแ้ กค่ นในชมุ ชนโดยตรง การเข้าใจไม่ตรงกัน แม้เป็นเรือ่ งเล็กน้อย ชาวชมุ ชนก็จะ กระบวนการเรียนรู้นั้นไม่จ�าเป็นต้องเป็นทางการ แต่ “จัดประชาคมพูดคุยกัน” เพือ่ ร่วมกันหาทางออก ส่วนที่ การแลกเปลย่ี นเรยี นรอู้ ยา่ งไมเ่ ปน็ ทางการภายในชุมชน ผา่ น ต�าบลหนองสาหร่ายซึง่ ประกอบด้วย 9 หมู่บ้าน มีตาราง เวทีพดู คยุ อยา่ งเปน็ กนั เองของชาวบา้ น กม็ คี วามสา� คญั มาก การประชุมเกิดขึน้ แทบทุกวัน ท�าให้ในแต่ละเดือนแทบไม่มี (ดูข้อ 2) การเรียนรู้ท่ีจะเกิดผลในการสร้างความตระหนัก วันทวี่ ่างเว้นจากการประชุม เพราะมีกลุ่มกิจกรรมต่างๆ ไดต้ อ้ งมาจากฐานข้อมูลท่ถี ูกตอ้ งและเปน็ ปัจจบุ ัน แตข่ ้อมลู มากถึง 93 กลุ่ม กไ็ มจ่ า� เปน็ ตอ้ งมาจากนกั วจิ ยั มอื อาชพี คนในชมุ ชนกส็ ามารถ ท�าการส�ารวจข้อมลู เองได้ ในเรือ่ งเวทปี ระชาคมนี้ ข้อมูลจากชมุ ชนอื่นก็คล้าย กบั ท่พี บในชมุ ชนตวั อยา่ งท้งั สองน้ี เชน่ ทตี่ �าบลเปอื ย อา� เภอ ในกรณีชมุ ชนตัวอย่างทัง้ สอง การเรียนรู้เกิดขึน้ ทงั้ ลอื อ�านาจ จงั หวัดอ�านาจเจริญ ซึง่ เป็นตา� บลท่ีมีผลงานเดน่ ในรปู ของการเขา้ รบั การอบรมอยา่ งเปน็ ทางการ การสา� รวจ ในด้านการขับเคล่ือนธรรมนูญสุขภาพ “ประชาคม” เปน็ ค�า ชุมชน และการไปแลกเปล่ียนเรียนรู้กับแหล่งภายนอก ท่ชี าวบา้ นมกั อา้ งถงึ เสมอเมอ่ื พดู ถงึ การประชมุ เพ่อื ถกแถลง ที่หนองสาหร่ายนอกจากไปแลกเปลี่ยนเรียนรู้จากแหล่งอ่ืน เกี่ยวกับประเด็นสาธารณะ แล้ว ยังมีการเรียนรู้กันภายในชุมชนด้วยการปิดชุมชนถึง 3 ปี เพือ่ “มองด้านใน” ค้นหาปัญหาและความต้องการ 3. การมีสว่ นรว่ มของคนในชุมชน: การมสี ว่ นร่วม จริงๆ ของตน เมื่อชัดเจนว่าอะไรคือปัญหาแล้วจึงประชมุ มรี ากฐานสา� คญั อยทู่ ่กี ารยอมรบั วา่ แตล่ ะคนในชุมชนมสี ่งิ ท่ี ถกแถลงกันอย่างต่อเนื่อง เพ่ือกลั่นความคิดออกมาเป็น จะให้แก่ส่วนรวมได้ และสิ่งทีแ่ ต่ละคนให้นัน้ มีความส�าคัญ แนวทางการท�างานทจี่ ะจัดการปัญหา ชุมชนสร้างสรรค์ ตอ่ ส่วนรวม หากกล่าวในมมุ มองของปัจเจกชนแล้ว การที่ นครรังสิตก็ส�ารวจชุมชนทกุ ครัวเรือนอย่างละเอียด ตงั้ แต่ เขามสี ว่ นรว่ มกเ็ พราะตระหนกั วา่ เขามสี ง่ิ ท่ีจะใหแ้ กส่ ว่ นรวม ตอนยังอยู่ในสลัม เพื่อทราบความสามารถในการออมของ ได้เช่นเดียวกับคนอ่นื ๆ ไม่ว่าสิ่งนั้นจะเล็กน้อย หรือส�าคัญ แต่ละครัวเรือน นอกจากนี้ แกนน�าชุมชนยังได้เข้ารับ มากน้อยเพียงใดก็ตาม ไม่ใช่เพราะการชกั ชวนหรือขอร้อง การอบรมจากแหล่งต่างๆ ในหลายเรือ่ งและหลายโอกาส โดยปกตคิ วามตระหนักเชน่ นเ้ี กิดจากการได้เรยี นรจู้ นเขา้ ใจ สงิ่ เหลา่ นท้ี า� ใหก้ ลมุ่ แกนนา� กลายเปน็ “แหลง่ ความรทู้ ตุ ยิ ภมู ิ” ปัญหาและเป้าหมายของชุมชน ท�าให้อยากมีส่วนร่วม ท่ดี สี �าหรบั สมาชกิ อนื่ ในชุมชน ในการจัดการกับปัญหานัน้ ๆ แต่ไม่ว่าจะมีส่วนร่วมด้วย เหตจุ งู ใจใด ผลกไ็ มต่ า่ งกนั มากนกั เพราะการรว่ มคดิ รว่ มทา� 2. เวทปี ระชาคม: “ประชาคม” ดูเหมือนจะเป็น ย่อมเป็นผลดตี ่อการจัดการตนเองของชมุ ชนเหมือนกัน ค�าท่คี นในชุมชนตวั อย่างเขา้ ใจกันท่วั ไปว่า หมายถึงการมา ประชมุ เพอ่ื พดู คยุ กนั ในประเดน็ สาธารณะ ทง้ั ทเี่ ปน็ ทางการ ท่ีหนองสาหรา่ ย สมาชิกสว่ นใหญม่ สี ว่ นรว่ มในกจิ กรรม และไม่เป็นทางการ ความหมายท่ีชาวบ้านเข้าใจนี้อาจ กลมุ่ หลายกจิ กรรม สว่ นท่ชี ุมชนสรา้ งสรรคน์ ครรงั สติ สมาชกิ codi.or.th/reform/images/stories/slider/01B_1.jpg 112 สุขภาพคนไทย 2557

มสี ว่ นรว่ มในกจิ กรรมตา่ งๆ กนั คอ่ นขา้ งดี เชน่ ในการประชุม แบบเครือญาติ ไม่เฉพาะภายในหมู่บ้านเดยี วกันเท่านัน้ ประชาคม การท�าความสะอาดถนนและพ้ืนที่ส่วนกลางของ แตย่ ังขยายวงข้ามเขตหม่บู ้านไปดว้ ย ในแง่นีผ้ ู้คนส่วนมาก ชุมชน หรืองานสว่ นรวมอ่ืนๆ ทงั้ ตา� บลจงึ อยใู่ นวงญาติ ไมว่ งใดกว็ งหน่งึ หรอื อาจจะหลาย วงในเวลาเดียวกนั ท่ีชุมชนสรา้ งสรรคน์ ครรงั สติ ผคู้ นท่เี ปน็ 4. พลงั สามัคคีและความผูกพันกันของคนใน ญาติกนั มีนอ้ ย เนอื่ งจากคนสว่ นใหญม่ ีภูมหิ ลังมาจากหลาย ชมุ ชน: ความสามคั คเี กดิ จากความสมั พนั ธท์ ดี่ ขี องคนในชมุ ชน จงั หวัด แต่สมาชิกชุมชนก็รวมกลมุ่ กันคอ่ นข้างแนน่ เพราะ ในทกุ ชุมชนมีความสัมพันธ์หลักๆ อยู่ 2 แบบ คือความ ทุกคนมีความสนใจเดียวกัน คือเรื่องท่ีอยู่อาศัย (ความ สัมพันธ์แนวด่ิง กับความสัมพันธ์แนวราบ โดยท่ัวไปแล้ว สัมพันธ์แนวราบ) ส่วนที่หนองสาหร่าย เป้าหมายรวมของ ความสัมพันธ์แนวดิง่ เป็นความสัมพันธ์บนฐานของ ชุมชนคอื การมีชีวติ ทมี่ ีความสขุ ซง่ึ แปลออกมาเปน็ เปา้ หมาย ความแตกตา่ งเชงิ อา� นาจ ตัวอยา่ งท่ีเหน็ ไดช้ ดั คอื ความสมั พนั ธ์ เชงิ ปฏบิ ตั ิท่ที กุ คนเหน็ ประโยชนข์ องการใหค้ วามรว่ มมอื เชน่ ทางเครอื ญาติ ซง่ึ จดั วางตา� แหน่งความสัมพนั ธข์ องคนตาม เร่อื งของการออมเงิน การลดหนส้ี นิ ดว้ ยมาตรการลดการใช้ ลา� ดบั อาวโุ สเปน็ หลกั ความสมั พนั ธเ์ ชงิ อปุ ถมั ภก์ เ็ ปน็ รปู แบบ ปุ๋ยเคมี และการทา� ความดีทีส่ ามารถเอาไปใช้ประโยชน์ หนึง่ ของความสัมพันธ์แนวดงิ่ ด้วยเหมือนกัน ในสังคมไทย ได้อย่างเป็นรูปธรรม ดังน้ันแม้มีฐานของความสัมพันธ์ท่ี ความสัมพันธ์แบบนีย้ ังมีบทบาทอยู่ค่อนข้างมาก แม้ว่าใน ค่อนข้างต่างกัน ก็ไม่ปรากฏว่าคนในทัง้ สองชุมชนประสบ ปจั จบุ นั อาจจะลดความสา� คญั ไปบา้ งกต็ าม สว่ นความสมั พนั ธ์ ปญั หาในการรวมกลมุ่ เพื่อทา� กจิ กรรมต่างๆ แนวราบน้นั เปน็ ความสัมพันธ์บนฐานความเสมอภาค และ ถือเอาความสนใจหรือผลประโยชน์ร่วมกันเป็นเครื่องยึด 5. ภาวะผนู้ า� : ภาวะผนู้ า� เปน็ ปจั จยั ทจี่ า� เปน็ สา� หรบั เหนี่ยว นักวิชาการส่วนมากเชือ่ ว่า ความสัมพันธ์แนวราบ การจัดการชุมชนท้องถิน่ เช่นเดยี วกับการจัดการในระดบั เอ้อื ตอ่ การมสี ว่ นรว่ มในกจิ การสาธารณะมากกวา่ ความสมั พนั ธ์ หนว่ ยงานและองคก์ รตา่ งๆ ผนู้ า� ในชมุ ชนทอ้ งถนิ่ นนั้ มหี ลาย แนวดิง่ อย่างไรก็ตาม แม้จะมีลักษณะส�าคัญทีต่ ่างกัน ระดับ ทั้งทเ่ี ปน็ ทางการและไมเ่ ป็นทางการ ในท้งั 2 ชมุ ชน ความสัมพันธท์ ง้ั สองแบบน้ีกไ็ มจ่ �าเปน็ ตอ้ งขดั แย้งกนั ผนู้ า� มบี ทบาทสงู มากในการขบั เคล่อื นคนและงานไปสเู่ ปา้ หมาย ด้วยการท�างานหนัก โปร่งใส มีวิสัยทัศน์ เป็นธรรม และ ในชมุ ชนตวั อยา่ งขา้ งตน้ หนองสาหรา่ ยซ่งึ เปน็ ชุมชน มีความอดทนสงู ชนบททมี่ ปี ระวตั ิยาวนาน คนจ�านวนมากมีความสมั พนั ธ์กนั ชุมชนท้องถ่ินจดั การตนเอง...สูก่ ารปฏริ ปู ประเทศจากฐานราก 113

} ปจั จบุ นั มีชมุ ชนท้องถน่ิ จา� นวนมาก ทีไ่ ดแ้ สดงใหเ้ หน็ ว่ามพี ลังและศักยภาพ ทจี่ ะบรหิ ารจัดการตนเองไดเ้ ป็นอย่างดี ดังนั้น จึงไม่มเี หตผุ ลอะไรท่ีจะปิดกัน้ พลังอนั น้ี ~ ทีช่ ุมชนหนองสาหร่าย ก่อนหน้าจะเริม่ กระบวนการ ท้องถิน่ ของพวกเขาตลอดไป ต่างจากการพัฒนาทจี่ ัดการ จัดการตนเองอย่างจริงจังนั้น ผู้น�าฝ่ายท้องถิ่น (ผู้บริหาร โดยหน่วยงานหรือคนจากภายนอก ซึ่งมักจะไม่ยัง่ ยืน ดัง อบต.) กบั ฝา่ ยชุมชน (กา� นนั ผใู้ หญบ่ า้ น) ไมค่ อ่ ยประสานกนั ตวั อย่างทเี่ กิดขึน้ มาแล้วมากมาย ถ้าชุมชนท้องถิ่นทัง้ หมด ดเี ท่าทีค่ วร กว่าผู้น�าทงั้ สองฝ่ายจะรวมกันเปน็ หนึง่ เดียวได้ สามารถจัดการตนเองได้จะท�าให้ประเทศชาติโดยรวม กใ็ ชเ้ วลานาน แกนนา� คนหนง่ึ บอกวา่ “ปจั จยั เรอ่ื งผนู้ า� สา� คญั มคี วามเข้มแข็งและมั่นคงดว้ ย ทสี่ ุดเลย” ส่วนทีช่ ุมชนสร้างสรรค์นครรังสิต ผู้น�าเป็นคน ท�างานทุ่มเท มีความเสียสละ อดทน และยึดหลักท�างาน ท้งั หมดนส้ี อดคลอ้ งกบั มติของท่ปี ระชมุ สมชั ชาปฏริ ปู อย่างโปร่งใส ท�าให้สมาชกิ ในชมุ ชนให้ความร่วมมือเป็น ระดบั ชาตคิ รงั้ ท่ี 3 ที่ส่งเสรมิ ใหช้ มุ ชนทอ้ งถิน่ จดั การตนเอง อย่างดี ในทกุ ๆ ดา้ นท่มี คี วามพรอ้ ม อกี ท้ังยงั สอดคลอ้ งกบั ขอ้ เทจ็ จรงิ ที่ว่า ในปจั จบุ นั มชี ุมชนทอ้ งถิ่นจ�านวนมากที่ได้แสดงใหเ้ หน็ บทสรปุ -สกู่ ารปฏริ ูปประเทศจากฐานราก วา่ มพี ลงั และศกั ยภาพท่ีจะบรหิ ารจดั การตนเองไดเ้ ปน็ อยา่ งดี ดังน้นั จงึ ไมม่ เี หตผุ ลอะไรท่จี ะปดิ กนั้ พลงั อนั น้ี บทความนี้สนับสนุนยุทธศาสตร์การปฏิรูปประเทศ ท่ีเอาชมุ ชนท้องถิ่นเป็นตัวต้ัง เพราะชุมชนทอ้ งถน่ิ เป็นพ้ืนที่ อยา่ งไรกต็ าม ตอ้ งยอมรบั วา่ ชุมชนทอ้ งถน่ิ ในปจั จบุ นั ฐานรากส�าคัญของประเทศ แนวทางปฏิรูปทเี่ หมาะสมคือ ยังมีความแตกต่างกันอยู่มาก ในบางพื้นที่นอกจากจะ ให้ชุมชนท้องถิน่ จัดการตนเองในทกุ ด้านทมี่ ีความพร้อม ขาดแคลนทรัพยากรทจี่ �าเป็นแล้ว ประชาชนยังไม่มีความ ทงั้ ด้านเศรษฐกิจ สังคม การศึกษา ความเสมอภาค พรอ้ มเพยี งพอ ทง้ั ในดา้ นจติ สา� นกึ ในการพงึ่ ตนเองและการ ความเปน็ ธรรม สงิ่ แวดลอ้ ม ทรัพยากร และวฒั นธรรม ตระหนักรู้ศักยภาพของตน ส�าหรับพืน้ ทีเ่ ช่นนัน้ พลังของ องค์กรชุมชนทมี่ ีอยู่ในท้องถิน่ และท้องทีอ่ ย่างเดียวอาจ การปฏิรูปทีใ่ ห้ชุมชนท้องถิ่นจัดการตนเองเป็น ไมเ่ พยี งพอ จา� เปน็ ตอ้ งไดร้ บั การหนนุ เสรมิ จากพลงั ภายนอก การแก้ปัญหาท่ถี ูกจุดและตรงกับความต้องการของคนใน ซ่งึ อาจรวมถงึ สถาบนั การศกึ ษาในทอ้ งถ่นิ และหนว่ ยงานอน่ื ชมุ ชนทอ้ งถนิ่ เพราะไมม่ ใี ครรปู้ ญั หาและความตอ้ งการของ ทงั้ หน่วยงานของรัฐและเอกชน แต่พลังจากภายนอกควร คนในชุมชนทอ้ งถน่ิ ไดด้ เี ทา่ กบั คนในชมุ ชนทอ้ งถน่ิ เอง ชมุ ชน เข้าไปมีบทบาทในการหนุนเสริมให้เกิดการตระหนักรู้ ทอ้ งถ่นิ ท่ีจดั การตนเองจะเปน็ ชุมชนท่ีเขม้ แขง็ และพ่งึ ตนเอง ให้คนในชุมชนท้องถิน่ รู้สึกว่าตนมีอ�านาจและมีศักยภาพ ได้ เนือ่ งจากในกระบวนการจัดการตนเองนัน้ ประชาชน ทจี่ ะจัดการสิ่งตา่ งๆ ดว้ ยตัวเขาเองเป็นสา� คัญ ในชุมชนท้องถิน่ จะได้เรียนรู้จากการกระท�าของตนเอง ความเขม้ แขง็ ของผคู้ นคอื เกราะหรอื ภมู คิ มุ้ กนั ท่ดี ที ่ีสดุ สา� หรบั เพราะเป็นฐานส�าคัญของประเทศ ชุมชนท้องถิ่น ทุกเรอ่ื ง นอกจากน้ี การพฒั นาใหท้ ่ชี มุ ชนทอ้ งถน่ิ จดั การตนเอง จดั การตนเองท่ีเช่ือมโยงกนั เปน็ เครอื ขา่ ย จะมพี ลงั เขม้ แขง็ เป็นการพัฒนาทยี่ ั่งยืน เพราะคนส่วนมากจะอยู่ในชมุ ชน สามารถขบั เคลอ่ื นการปฏริ ปู สงั คมจากฐานรากได้ 114 สขุ ภาพคนไทย 2557

บรรณานุกรม และโภชนาการของประเทศไทย คร้ังท่ี 4 พ.ศ. 2538. นนทบุร:ี กองโภชนาการ.กองโภชนาการ กรมอนามยั กระทรวงสาธารณสุข. 2549. รายงานการสา� รวจภาวะอาหาร 11 ตัวชวี้ ดั “โรคอว้ น” และโภชนาการของประเทศไทย คร้ังท่ี 5 พ.ศ. 2538. นนทบรุ :ี กองโภชนาการ.ทักษพล 1. คนไทย “อว้ น” แค่ไหน ธรรมรงั ษี, สิรนิ ทรย์ า พูลเกิด, และสลุ ัดดา พงษ์อทุ ธา. 2554. อว้ นทา� ไม ท�าไมอ้วน: สถานการณ์ เยาวรัตน์ ปรปกั ษข์ าม และ พรพันธุ์ บญุ ยรัตพันธ์ุ (บรรณาธิการ). 2549. การสา� รวจ ของปัจจยั ท่ีเกยี่ วขอ้ งกบั ภาวะนา้� หนกั เกินและโรคอว้ นใน ประชากรไทย. Journal of Health Science (Review Article), 20, 124-142. สภาวะสขุ ภาพอนามยั ของประชาชนไทย โดยการตรวจร่างกายครั้งที่ 3 พ.ศ. ศนู ย์วจิ ยั กสกิ รไทย. 2556. ปริมาณการบรโิ ภคน้า� อดั ลมต่อคนในประเทศไทยในปี 2554 2547. กรงุ เทพฯ: สา� นกั งานกจิ การโรงพมิ พ์องคก์ ารสงเคราะห์ทหารผา่ นศกึ (รายงานวิจัย). กรุงเทพฯ: ศนู ย์วิจยั กสิกรไทย. ในพระบรมราชูปถัมภ์. สา� นกั งานสถิติแหง่ ชาติ. 2545. การสา� รวจภาวะเศรษฐกิจและสงั คมของครัวเรอื น พ.ศ. วรรณภา เลก็ อุทยั , ลลี่ ี องิ ศรีสวา่ ง, เนติ สขุ สมบรู ณ,์ และยศ ตรีระวฒั นานนท์. 2554. 2545 [ วิเคราะหจ์ ากฐานข้อมูล]. ปัจจยั ทม่ี ีผลต่อการเกิดโรคอว้ นในกลมุ่ นกั ศึกษาระดบั ปรญิ ญาตรีในจังหวดั สา� นกั งานสถิติแหง่ ชาติ. 2553. การส�ารวจอนามยั และสวสั ดกิ ารและพฤตกิ รรมการบรโิ ภค เชยี งใหม่. วารสารวจิ ัยระบบสาธารณสขุ , 5, 299-306. คน้ เมอื่ 25 กนั ยายน อาหารของประชากร พ.ศ. 2552. กรุงเทพฯ: สา� นกั งาน. 2556, จากคลงั ข้อมลู และความรู้ระบบสขุ ภาพของ สวรส. และองค์กรเครือข่าย. สา� นกั งานสถิตแิ หง่ ชาติ. 2555. การสา� รวจภาวะเศรษฐกจิ และสังคมของครัวเรอื น พ.ศ. สถาบนั วจิ ัยสาธารณสุขไทย. ม.ป.ป.. รายงานการสา� รวจสถานะสุขภาพของประชาชนไทย 2555 [ วิเคราะหจ์ ากฐานขอ้ มูล]. ด้วยการสอบถามและการตรวจร่างกายท่ัวประเทศ คร้ังที่ 1 พ.ศ. 2534 – Interdepartmental Committee on Nutrition for National Defense. 1962. Nutrition Survey 2535. ม.ป.ท. : สถาบัน. October – December 1960. Nontaburi: Ministry of Public Health. สถาบันวิจัยสาธารณสขุ ไทย. 2541. ผลการสา� รวจสภาวะสขุ ภาพของประชาชนโดยการ 7. สง่ิ แวดลอ้ มดา้ นอาหาร ตรวจรา่ งกาย ครงั้ ที่ 2 พ.ศ. 2539-2540. ม.ป.ท.: สถาบนั แผนงานวิจยั นโยบายอาหารและโภชนาการ เพอ่ื การสรา้ งเสรมิ สขุ ภาพ. 2556. รายงาน สา� นักงานสา� รวจสุขภาพประชาชนไทย (สสท.). ม.ป.ป.. รายงานการส�ารวจสขุ ภาพ ประจา� ปี 2556 แผนงานวจิ ัยนโยบายอาหารและโภชนาการ ประชาชนไทยโดยการตรวจร่างกาย ครงั้ ที่ 4 ปี 2551-2552. นนทบุรี: บริษทั เพ่อื การสร้างเสริมสุขภาพ. นนทบุรี: แผนงาน. เดอะ กราฟโิ ก ซสิ เต็มส์ จ�ากัด. มูลคา่ ตลาดร้านอาหาร.29 มถิ ุนายน 2556. ฐานเศรษฐกิจ, 33. World Health Organization (WHO). 2013. World Health Statistics 2013. ศูนย์วิจยั กสิกรไทย. 2555. ธุรกิจชานมไขม่ ุก (รายงานวจิ ัย). กรงุ เทพฯ: ศูนย์วจิ ัยกสิกรไทย. Geneva: WHO. ศนู ย์วจิ ยั กสกิ รไทย. 2556. จา� นวนร้านสะดวกซอ้ื (รายงานวิจัย). กรงุ เทพฯ: ศนู ย์วจิ ัยกสิกรไทย. 2. ความอ้วนท่เี หล่อื มล�า้ สุวิทย์ วิบุลผลประเสรฐิ (บรรณาธกิ าร). 2554. รายงานการสาธารณสขุ ไทย ปี 2551-2553. วรรณี นธิ ิยานันท์ (บรรณาธกิ าร). 2554. อว้ นและอว้ นลงพุง. กรงุ เทพฯ: บริษทั สุขมุ วิท กรงุ เทพฯ: โรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผา่ นศกึ มเี ดีย มารเ์ ก็ตติ้ง จา� กดั . 8. คา่ นยิ ม และทัศนคติ ส�านักงานสถติ ิแห่งชาติ. 2550. การส�ารวจสถานการณ์เดก็ ในประเทศไทย ธันวาคม พ.ศ. กาญจนา เหลอื งอบุ ล. 2552. การศกึ ษาความรู้ ทศั นคติและพฤติกรรมการเล้ยี งดูเด็ก อายุ 0 2548- กมุ ภาพนั ธ์ พ.ศ. 2549. กรงุ เทพฯ: ส�านกั งาน. ถึง 5 ปีท่ีมีภาวะโภชนาการเกินของผู้ปกครองที่มารับบริการคลนิ ิกตรวจสขุ ภาพเด็ก ส�านกั งานสถิตแิ ห่งชาติ. 2556. การสา� รวจภาวะเศรษฐกจิ และสังคมของครัวเรอื น ปี ศูนย์อนามยั ท่ี 6. คน้ เม่ือ 4 พฤศจิกายน 2556, จาก http://203.157.71.148/ 2555. กรงุ เทพฯ: ส�านกั งาน Information/center/reserch%2054/nutri_2-54.pdf สา� นักงานส�ารวจสุขภาพประชาชนไทย (สสท.). ม.ป.ป.. รายงานการสา� รวจสุขภาพ นริสรา พง่ึ โพธ์ิสภ. 2552. การศึกษาปจั จัยเสี่ยงตอ่ การเกดิ ภาวะโภชนาการเกินของเด็กวัยเรียนใน ประชาชนไทยโดยการตรวจร่างกาย ครั้งท่ี 4 ปี 2551-2552. นนทบรุ :ี บริษัท กรุงเทพมหานคร. ปรญิ ญานพิ นธ์ ปร.ด. สาขาประชากรศาตร์ วิทยาลัยประชากรศาสตร์ เดอะ กราฟโิ ก ซิสเตม็ ส์ จา� กัด. จุฬาลงกรณม์ หาวิทยาลัย, กรงุ เทพฯ. Global Health Observatory. 2013. The data repository. Retrieved ส�านกั งานสถิติแหง่ ชาติ. 2556. สรปุ สา� หรับผ้บู ริหาร การส�ารวจพฤตกิ รรมการบรโิ ภคอาหารของ November 29, 2013, from http://gamapserver.who.int/gho/ ประชากร พ.ศ. 2556. กรุงเทพฯ: สา� นกั งาน. interactive_charts/ncd/risk_factors/bmi/atlas.html สภุ าวดี ลขิ ิตมาศกุล. 2553. ปัญหาโรคอว้ น ผลกระทบและแนวทางป้องกันในเดก็ ไทย” ใน 3. ความเสย่ี งจากโรคอ้วน โรคอ้วน ภยเงยี บทคี่ กุ คามเดก็ ไทย. ม.ป.ท. มนทรตั น์ ถาวรเจรญิ ทรพั ย,์ เนติ สขุ สมบูรณ,์ ไพบลู ย์ พิทยาเธยี รอนันต,์ จอมขวญั 9. กลไกตลาด เจาะกลมุ่ “คนอ้วน” โยธาสมทุ ธ, วิชยั เอกพลากร, และยศ ตรี ะวฒั นานนท์. 2554. สา� นกั งานคณะกรรมการอาหารและยา. 2556. ผลการตรวจสอบโฆษณาผลิตภัณฑเ์ สริมอาหาร การศึกษาผลกระทบในเชงิ เศรษฐศาสตร์และคณุ ภาพชีวติ จากโรคอ้วนใน (ข้อมูลได้รบั ความอนุเคราะห์). ประเทศไทย (รายงานการวิจยั ). นนทบุรี: โครงการประเมนิ เทคโนโลยีและ ส�านักงานสา� รวจสุขภาพประชาชนไทย (สสท.). ม.ป.ป.. รายงานการสา� รวจสขุ ภาพประชาชนไทย นโยบายด้านสุขภาพ. โดยการตรวจรา่ งกาย คร้งั ที่ 4 ปี 2551-2552. นนทบรุ :ี บริษทั เดอะ กราฟิโก วรรณี นิธยิ านนั ท์ (บรรณาธกิ าร). 2554. อว้ นและอ้วนลงพงุ . กรุงเทพฯ: บริษทั สขุ ุมวิท ซิสเตม็ ส์ จา� กดั . มีเดีย มารเ์ ก็ตติ้ง จ�ากดั . 10. รไู้ ว้...ไม่อ้วน สถาบนั วิจัยประชากรและสังคม มหาวทิ ยาลัยมหดิ ล. 2554, 5 พฤศจิกายน. วิเคราะห์ เครือข่ายคนไทยไร้พุง. 2551. คูม่ อื ก้าวสอู่ งคก์ รไร้พงุ . กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ ขอ้ มูลโครงการจับตาสถานการณ์ความสขุ คนทา� งานในประเทศไทย พ.ศ. ทหารผ่านศกึ . 2554-2557. ประไพศรี ศริ จิ กั รวาล ประภาศรี ภูวเสถยี ร อชิรญา คา� จันทรศ์ ภุ สิน. 2551. การศกึ ษา 4. ภาระโรคและผลกระทบ ทัศนคติ ความรู้ ความเขา้ ใจของผบู้ ริโภค เกยี่ วกบั ข้อมูลโภชนาการบนฉลาก มนทรัตน์ ถาวรเจรญิ ทรพั ย์, เนติ สุขสมบูรณ,์ ไพบูลย์ พิทยาเธียรอนันต,์ จอมขวัญ อาหารและการน�าไปใช้. รายงานฉบับสมบรู ณ์ โครงการปรบั ปรงุ ประกาศฯ ว่า โยธาสมทุ ธ, วชิ ยั เอกพลากร, และยศ ตรี ะวฒั นานนท.์ 2554. ดว้ ยเรอ่ื ง ฉลากโภชนาการ นนทบรุ :ี สา� นกั งาน. การศึกษาผลกระทบในเชิงเศรษฐศาสตร์และคุณภาพชีวิตจากโรคอ้วนใน สา� นักงานส�ารวจสขุ ภาพประชาชนไทย (สสท.). ม.ป.ป.. รายงานการส�ารวจสขุ ภาพ ประเทศไทย (รายงานการวิจยั ). นนทบุร:ี โครงการประเมินเทคโนโลยีและ ประชาชนไทยโดยการตรวจรา่ งกาย ครั้งที่ 4 ปี 2551-2552. นนทบุรี: บรษิ ัท นโยบายดา้ นสุขภาพ. เดอะ กราฟโิ ก ซิสเต็มส์ จา� กัด. สา� นกั งานพัฒนานโยบายสุขภาพระหว่างประเทศ. 2551. ภาระโรคจากปัจจัยเสี่ยงของ สา� นกั โภชนาการ กรมอนามัย. 2556. ข้อมูลไขมนั นา�้ ตาล และเกลือ. ประชาชนไทยในปี พ.ศ. 2547 (รายงานการวิจัย). นนทบุรี: สา� นกั งาน.สา� นักงานพฒั นา 11. แผนและมาตรการขจัด “อ้วน” นโยบายสขุ ภาพระหวา่ งประเทศ. 2556. รายงานภาระโรคจากปัจจัยเส่ยี ง สถาบันวิจัยเพือ่ การพฒั นาประเทศไทย. 2555. การวิเคราะหผ์ ลตอบแทนทางสงั คม: ของประชากรไทย พ.ศ. 2552. กรุงเทพฯ: บรษิ ัท ครเี อทฟี กรู ู จา� กัด. ด้านการบรโิ ภคอาหาร (เล่ม 2). กรงุ เทพฯ: สถาบันวจิ ยั เพอื่ การพัฒนา Lim, S.S., Vos, T., Flaxman, A.D., Danaei, G., Shibuya, K., Adair-Rohani, H., ประเทศไทย. et al. 2012. A comparative risk assessment of burden of disease ทกั ษพล ธรรมรงั ส.ี 2554. รายงานฉบับสมบูรณ์ โครงการจดั เวทสี าธารณะรบั ฟังความคิด and injury attributable to 67 risk factors and risk factor clusters เหน็ เรอ่ื ง “การผลกั ดนั มาตรการทางภาษีอาหาร” (รายงานวิจัย). นนทบรุ :ี in 21 regions, 1990-2010: a systematic analysis for the Global สา� นักงาน. Burden of Disease Study 2010. The Lancet, 380, 2224-2260. แผนงานวจิ ัยนโยบายอาหารและโภชนาการ เพ่อื การสร้างเสริมสุขภาพ. 2556. รายงาน 5. วถิ ชี วี ติ ที่เปลี่ยนไป ประจ�าปี 2556 แผนงานวจิ ัยนโยบายอาหารและโภชนาการ เพอ่ื การสรา้ ง กองออกกา� ลังกายเพ่อื สขุ ภาพ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสขุ . 2556. โครงการสา� รวจ เสริมสขุ ภาพ. นนทบุรี: แผนงาน. กจิ กรรมทางกายระดับชาติ [แผ่นพับ]. กรงุ เทพฯ: ส�านกั งานกองทุนสนับสนุน สมชั ชาสุขภาพแหง่ ชาต.ิ เอกสารประกอบการประชมุ สมัชชาสขุ ภาพคร้งั ท่ี 6 (รา่ งมติ 6 การสร้างเสรมิ สขุ ภาพ. ผา่ น 1). ส�านกั งานสถิติแห่งชาติ. 2555. การส�ารวจพฤติกรรมการเลน่ กฬี าหรอื ออกกา� ลงั กายของ ส�านักงานพัฒนานโยบายสุขภาพระหว่างประเทศ. 2554. รายงานฉบบั สมบูรณ์ โครงการ ประชากร พ.ศ. 2554. กรงุ เทพฯ: สา� นกั งาน. จดั ท�าแผนปฏิบตั กิ ารรองรบั ยทุ ธศาสตร์การจัดการปญั หาภาวะน้า� หนกั เกินและ Banks, E., Lim, L., Seubsman, S.A., Bain, C., & Sleigh, A. 2011. โรคอว้ น (รายงานวิจัย). นนทบุร:ี ส�านกั งาน. Relationship of obesity to physical activity, domestic activities, World Health Organization. 2011. Scaling up action against and sedentary behaviours: cross-sectional findings from a non-communicable diseases: how much will it cost? national cohort of over 70,000 Thai adults. BMC Public Health, (Appendix 1a.) Geneva: WHO. 11, 762. Child Watch. ม.ป.ป.. สภาวการณเ์ ดน่ ดา้ นเดก็ และเยาวชนในรอบปี 2554-2555. 10 สถานการณเ์ ดน่ ในรอบปี กรงุ เทพฯ: สถาบนั รามจติ ติ. The Economist Intelligence Unit. 2011. Asian green city index. Munich: 1. ปรากฎการณ์มวลมหาประชาชนกับจดุ เปลี่ยนประเทศไทย Siemens AG. 1 เปิดตวั อพส. ชุดใหม่เป็น “กองทพั โค่นระบอบทักษณิ ”. 20 กรกฎาคม 2556. คน้ เมือ่ 6. อาหารและเครือ่ งดืม่ กองโภชนาการ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสขุ . 2518. รายงานการส�ารวจภาวะอาหาร 3 มกราคม 2557, จากเดลนิ ิวส์ เวบ็ ไซต์ : http://www.dailynews.co.th/ และโภชนาการของประเทศไทย คร้งั ท่ี 2. นนทบุรี: กองโภชนาการ. Content/politics/122216/ กองโภชนาการ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสขุ . 2529. รายงานการส�ารวจภาวะอาหาร 2 วุฒสิ ภามมี ตคิ วา�่ รา่ งนริ โทษกรรม. 11 พฤศจิกายน 2556. ค้นเม่ือ 10 มกราคม 2557, และโภชนาการของประเทศไทย คร้ังท่ี 3 พ.ศ. 2529. นนทบรุ ี: กองโภชนาการ.กอง จาก โพสตท์ เู ดย์ เวบ็ ไซต์ : http://www.posttoday.com/การเมอื ง/ โภชนาการ กรมอนามยั กระทรวงสาธารณสขุ . 2538. รายงานการสา� รวจภาวะอาหาร 258357/วุฒสิ ภามมี ตคิ วา่� รา่ งนริ โทษกรรม ภาคผนวก 115

3 ค�าต่อคา� ศาลรฐั ธรรมนญู ชแ้ี ก้ทมี่ า ส.ว.ผิดมาตรา 68 แตไ่ มเ่ ขา้ เง่ือนไขยุบพรรค. 20 13 ธ.ก.ส. รับบรจิ าคเงนิ ชว่ ยชาวนา เป็นการทัว่ ไป 5 มี.ค. น.้ี 4 มีนาคม 2557. ค้นเมอ่ื 9 พฤศจิกายน 2556. ค้นเม่อื 12 มกราคม 2557, จาก ASTV ผ้จู ัดการออนไลน์ มีนาคม 2557, จาก เว็บไซต์ : http://money.sanook. com/177172/ เว็บไซต์ :http://www.manager.co.th/Politics/ViewNews.aspx?News ธ.ก.ส.รับบรจิ าคเงินชว่ ยชาวนา-เปน็ การทั่วไป-5-มี.ค.นี้/ ID=9560000144300 14 ธ.ก.ส. เผยยอดบริจาคชว่ ยชาวนาพุง่ 509 ล้าน ดีเดยจ์ ่ายได้ 10 ม.ี ค.นี.้ ม.ป.ป. คน้ 4 มติชุมนุมตอ่ - สุเทพลาออก ส.ส. - ประกาศอารยะขดั ขนื หยุดงานท่ัวประเทศ 13-15 เม่อื 9 มนี าคม 2557, จาก Kapok เวบ็ ไซต์ : http://money.kapook.com/ พ.ย..11 พฤศจิกายน 2556. ค้นเมือ่ 30 มกราคม 2557, จาก ประชาไท view83823.html เว็บไซต์ http://prachatai.com/journal/2013/11/49731 3. โครงการเงินกู้ 2 ลา้ นลา้ นบาท กบั อนาคตประเทศไทย 5 สุเทพ เทือกสุบรรณ ยกระดบั การชมุ นุม 'ถอนรากถอนโคน' ระบอบทกั ษิณ.15 1 จบั ตาครม.พจิ ารณารา่ งพรบ.เงนิ กู้ 2 ล้านลา้ นบาท. 27 กุมภาพนั ธ์ 2557. ค้นเม่อื 4 มีนาคม พฤศจกิ ายน 2556. คน้ เมือ่ 20 มกราคม 2557, จาก ประชาไท เวบ็ ไซต์ : http://prachatai.com/journal/2013/11/49825 2557, จาก Voice TV เว็บไซต์ : http://news.voicetv.co.th/thailand/64150.html 2 ครม.ไฟเขยี ว พ.ร.บ.กเู้ งนิ ลงทุน 2 ลา้ นล้าน ระบบรางกวาดเรียบ \"โตง้ \"ยันดันเขา้ สภาปลายเม.ย.นี้ 6 พบกระดูกคนบนซากรถบัสถกู เผา ศนู ยเ์ อราวณั สรปุ ล่าสดุ ปะทะรามฯ ตาย 4 เจ็บ 57.1 ธันวาคม 2556. คน้ เมอื่ 20 มกราคม 2557, จาก ประชาไท เว็บไซต์ : .27 กมุ ภาพนั ธ์ 2557. มตชิ น. http://prachatai.com/journal/2013/12/50125 3 ทีดอี ารไ์ อชี้ชอ่ งโหวเ่ งินกู้ 2 ลา้ นลา้ น จใ้ี หฝ้ า่ ยนติ บิ ญั ญตั ิกล่ันกรองเพ่ิม แนะ 9 ข้ออดุ ร่ัวไหล-ไมก่ ู้ 7 คา� ปราศรัยสเุ ทพ เทือกสบุ รรณ: 6 ปฏิรูปหลงั ระบอบทักษิณ. 26 พฤศจิกายน 2556 . พร่า� เพร่อื .28 มกราคม 2556. ค้นเมอื่ 15 กมุ ภาพนั ธ์ 2557, จาก Thai Law Watch คน้ จาก ประชาไท เว็บไซต์ : http://prachatai.com/jounal/2013/11/50003 เว็บไซต์ :http://thailawwatch.org/2013/04/tdri_2trillions/ 4 ทศั นีย์ สขุ สมบรู ณ์. 2553. วเิ คราะหร์ า่ งพระราชบัญญัติใหอ้ �านาจกระทรวงการคลังกูเ้ งิน 2 ล้านลา้ น 8 สุเทพ เทือกสุบรรณเสนอแผน 1 ปี 5 ปฏิรูป แล้วจัดเลือกต้งั . 17 ธนั วาคม 2556. บาท.คน้ เมอ่ื 26 มกราคม 2557, จาก เวบ็ ไซต์ : http://library.senate.go.th/ คน้ เมื่อ 20 กุมภาพันธ์ 2557, จาก ประชาไทเว็บไซต์ : http://prachatai. document/Ext6028/6028639_0002.PDF com/journal/2013/12/50482 5 “โตง้ ” กล่อมคนตะวนั ออกกู้ 2 ลา้ นลา้ นประเทศเปน็ หน้ี แตพ่ น้ 50 ปีแล้วสบาย.30 มกราคม 2557. ผจู้ ัดการ. 9 “เทือก” ตงั้ กปปส.เผดจ็ ศกึ “ระบอบแมว้ ” 1 ธ.ค.วันแห่งชัย-ยึดศูนย์ราชการเบด็ เสร็จ 6 รายงานของคณะกรรมาธกิ ารวิสามญั ทพ่ี ิจารณา ร่างพระราชบญั ญตั ิ (พ.ร.บ.)ใหอ้ �านาจกระทรวงการ ตง้ั แตค่ ืนน้ี ก่อนรุกคบื ยึดท�าเนยี บ-สตช. 29 พฤศจกิ ายน 2556. คน้ เมอ่ื 12 คลังกเู้ งนิ เพือ่ การพฒั นาโครงสร้างพนื้ ฐานดา้ นคมนาคมขนส่งของประเทศพ.ศ. ... ส�านกั มนี าคม 2557, จาก ASTV ผูจ้ ัดการออนไลน์ เว็บไซต์ : http://www. กรรมาธกิ าร 1 สา� นักงานเลขาธิการวฒุ สิ ภา. จาก เว็บไซต์ : http://www.senate.go.th/ manager.co.th/Politics/ViewNews.aspx?NewsID=9560000148378 w3c/senate/pictures/comm/1112/ปกหนา้ .pdf 7 รายงานโลจสิ ติกสข์ องประเทศไทยประจ�าปี 2554.ส�านักงานคณะกรรมการพฒั นาเศรษฐกิจและสงั คม 10 ปะทะแล้ว!ผู้ชุมนุมประชิดแนว ตร.ยงิ แก๊สน�า้ ตาสกัด. 1 ธนั วาคม 2556. ค้นเมอื่ 22 แห่งชาติ. คน้ เมื่อ 8 มกราคม 2557, จาก NESDB เวบ็ ไซต์ : http://www.nesdb.go.th/ มกราคม 2557, จาก ไทยรฐั เวบ็ ไซต์ : http://www.thairath.co.th/ Portals/0/tasks/dev_logis/report/data_1255030412.pdf content/ pol/386474 8 สา� นักงบ - สศช. หนนุ 2 ลา้ นล้าน นักวิชาการค้าน. 28 มีนาคม 2555. กรงุ เทพธรุ กจิ 9 ความเหน็ และข้อเสนอแนะ เรอ่ื ง รา่ งพ.ร.บ.ใหอ้ �านาจกระทรวงการคลังกู้เงินเพ่ือการพฒั นาโครงสร้าง 11 นายกฯ เสนอตง้ั สภาปฏริ ูปประเทศ ระบุไมใ่ ชเ่ วทขี องรัฐบาล, ประชาไท, 2013-12-25 พื้นฐานดา้ นคมนาคมขนส่งของประเทศพ.ศ. .... สา� นกั งานคณะกรรมการปฏริ ูปกฎหมาย. 5 12:29 http://prachatai.com/journal/2013/12/50650 พฤศจกิ ายน 2556. ค้นเมือ่ 6 มกราคม 2557,จาก เวบ็ ไซต์ : http://www.lrct.go.th/th/ ?wpfb_dl=687 12 สถติ ผิ ู้บาดเจบ็ และเสียชีวิตในพนื้ ทีก่ ารปะทะจากเหตุชมุ นมุ .11 มนี าคม 2557. ค้นเมอ่ื 10 นักเศรษฐศาสตร์ตัง้ KPI โครงการลงทนุ ในโครงสรา้ งพื้นฐาน 2.2 ลา้ นลา้ นบาท.ศนู ย์วิจยั มหาวิทยาลยั 11 มนี าคม 2557, จาก ศนู ยเ์ อราวณั เวบ็ ไซด์ : http://www.ems.bangkok.go.th/ กรงุ เทพ (กรุงเทพโพล)์ . ค้นเมื่อ 15 มกราคม 2557, จาก มหาวทิ ยาลยั กรงุ เทพ เว็บไซต์ : http://bangkokpoll.bu.ac.th/poll/result/poll621.php?pollID=481&Topic= 13 ‘วสุ’ ผชู้ ุมนมุ คปท.ถกู ยิงเหตุปะทะสนามกฬี าไทย-ญีป่ ่นุ ‘เสียชวี ิตแลว้ ’. 27 ธันวาคม นักเศรษฐศาสตร์ตง้ั KPI โครงการลงทุนในโครงสรา้ งพ้ืนฐาน 2.2 ลา้ นล้านบาท&fileD 2556. คน้ เมือ่ 22 มกราคม 2557, จาก ประชาไท เวบ็ ไซต์ : oc=poll621.pdf http://prachatai.com/journal/2013/12/50697 11 TDRI จบั มือ สกว. เสวนาชา� แหละพ.ร.บ.กเู้ งิน 2 ลา้ นลา้ นของรัฐบาล.ค้นเมื่อ 10 มกราคม 2557, จาก SiamintelligenceDare to Think เวบ็ ไซต์ : http://www.siamintelligence.com/ 14 5กกต.ออกแถลงการณ์ เสนอรฐั บาลเลอื่ นเลือกตง้ั 2 ก.พ.. 26 ธนั วาคม 2556. คน้ เม่อื tdri-2-milion-act-seminar/ 22 มกราคม 2557, จาก Sanookเว็บไซต์ : http://news.sanook 12 ประชา คณุ ธรรมด.ี การสัมมนาทางวิชาการประจา� ปี 2556 คร้ังท่ี 36. การลงทุนโครงสรา้ งพน้ื ฐานด้าน com/1388027/5-กกต.ออกแถลงการณ-์ เสนอรัฐบาลเลอ่ื นเลอื กตั้ง-2-ก.พ/ การคมนาคมและขนสง่ ผา่ นเงินกู้ 2 ล้านลา้ นบาท. 10 ตลุ าคม 2556. ค้นเม่ือ 8 มกราคม 2557, จาก เว็บไซต์ : http://www.econ.tu.ac.th/doc/seminar/421/1_Symposium_ 15 เพ่อื ไทยแถลงจ้ี กกต.เดินหนา้ เลือกต้งั .26 ธันวาคม 2556. ค้นเมื่อ 10 กุมภาพนั ธ์ Pracha.pptx 2557, จาก มติชนออนไลน์ เวบ็ ไซต์ : http://www.matichon.co.th/news 13 เรอื่ งเดยี วกัน. TDRI จับมอื สกว. เสวนาชา� แหละพ.ร.บ.กู้เงิน 2 ลา้ นล้านของรัฐบาล. detail.php?newsid=1388063096 14 วุฒิสภาลงมติเห็นชอบผา่ น ร่างพ.ร.บ.กู้เงิน 2 ลา้ นลา้ น วาระ 3 ดว้ ยคะแนน 63 ต่อ 13 เสยี ง. 20 พฤศจิกายน 2556. กรุงเทพธรุ กิจ. 16 ผลหารือนายกฯ ยิ่งลักษณ์ 5 เสอื กกต. สรุปชดั - เดนิ หน้าเลือกตั้ง 2 กพ.. 28 15 คา� ร้อง ปชป. สกัดกู้ลา้ งผลาญ 2 ลา้ นล้าน 4 เทา่ ของไอเอ็มเอฟ-แฉ “เพ่ือแมว้ ” เสยี บบัตรแทนกนั อกี . มกราคม 2556. คน้ เมอื่ 20 กุมภาพันธ์ 2557, จาก ขา่ วสด เวบ็ ไซต์ : http:// 21 พฤศจิกายน 2556. ผ้จู ดั การ. www.khaosod.co.th/view_newsonline.php?newsid=TVRNNU1Ea3d 16 Special Report ยกระดบั โครงสรา้ งพ้ืนฐานขนส่งไทย เช่ือมโยงเส้นทางการค้าในภมู ิภาค. มีนาคม NekUyTnc9PQ== 2556. คน้ เมือ่ 10 มกราคม 2557, จาก ธนาคารเพ่อื การส่งออกและน�าเข้าแห่งประเทศไทย เวบ็ ไซต์ :http://www.exim.go.th/doc/newsCenter/42858.pdf 17 มอ็ บบุกปิดไปรษณีย์ หลงั พบเตรียมขนบตั รเลอื กตง้ั .29 มกราคม 2557. ค้นเมอื่ 12 17 สมชยั จติ สุชน, สเุ มธ องกติ ตกิ ลุ . รา่ ง พ.ร.บ. กเู้ งินเพื่อการพัฒนาโครงสร้างพ้นื ฐานด้านคมนาคม มนี าคม 2557, จาก Nation เวบ็ ไซต์ : http://www.nationchannel.com/ ขนสง่ ของประเทศ พศ.. เดนิ หนา้ อย่างไร ให้คุ้มค่า ถูกทางและเปน็ ประชาธิปไตย.18 เมษายน main/content/politics/20140129/378393406/ 2556.คน้ เมอื่ 12 มกราคม 2557, จาก TDRI เวบ็ ไซต์ :http://tdri.or.th/wp-content/ uploads/2013/04/2T.pdf 18 กปปส.ปดิ ลอ้ มหนว่ ยเลอื กตง้ั ล่วงหนา้ ทัว่ กทม. 26 มกราคม 2557. ค้นเม่อื 12 มนี าคม 18 นักวชิ าการ ช้ี ออก พ.ร.บ.ก้เู งิน 2 ล้านล้าน. 25 มีนาคม 2556. คน้ เมื่อ 10 มกราคม 2557, จาก 2557,จาก Voice TV เวบ็ ไซต์ : http://news.voicetv.co.th/ สา� นกั ขา่ ว ไอ.เอน็ .เอ็น. เว็บไซต์ : INN News http://www.innnews.co.th/shownews/ democracycrisis/95241.html show?newscode=442454 19 เรื่องเดียวกนั . นักเศรษฐศาสตรต์ ัง้ KPI โครงการลงทนุ ในโครงสร้างพื้นฐาน 2.2 ลา้ นลา้ นบาท. 19 วกิ ฤตการณ์การเมืองไทย พ.ศ.2556-2557. 17 มีนาคม 2557. ค้นเม่อื 17 มีนาคม 20 เร่อื งเดยี วกนั . ความเห็นและข้อเสนอแนะ เร่อื ง รา่ งพ.ร.บ.ให้อา� นาจกระทรวงการคลงั กู้เงนิ เพอื่ การ 2557, จาก วกิ ิพีเดยี เว็บไซต์ : พัฒนาโครงสร้างพน้ื ฐานด้านคมนาคมขนสง่ ของประเทศพ.ศ. .... http://th.wikipedia.org/wiki/วกิ ฤตการเมอื งไทย_พ.ศ._2556-2557 21 ประชา คุณธรรมด,ี อา้ งแล้ว 22 สมชัย จิตสชุ น, สเุ มธ องกติ ตกิ ุล, อ้างแลว้ 2. นโยบายรบั จ�านา� ข้าว: แก้ปัญหาหรือสรา้ งปญั หา? 23 เรื่องเดียวกนั . 1 ความเปน็ มาของนโยบายจ�านา� ขา้ วดู เพม่ิ ใน วรี ะ หวงั สัจจะโชค. “การควบคุมของรัฐต่อ 24 เรอ่ื งเดยี วกนั . นักเศรษฐศาสตรต์ งั้ KPI โครงการลงทนุ ในโครงสรา้ งพน้ื ฐาน 2.2 ลา้ นล้านบาท. 25 สมชัย จติ สุชน, สเุ มธ องกิตตกิ ุล, อา้ งแลว้ สังคมชนบทผา่ นนโยบายจ�านา� ข้าว: ความสมั พันธร์ ะหว่างรัฐและสังคม”. วารสาร 26 เร่ืองเดียวกนั . บณั ฑิตอาสาสมคั ร. 9 (1) กรกฎาคม-ธนั วาคม 2555. 27 ‘รสนา’ อัดยับ ‘กู้ 2 ล้านลา้ น’ สร้างภาระหน้ีประเทศ.20 พฤศจกิ ายน 2556. ไทยรัฐ. 2 ชาวนาไมได้เงินจ�าน�าขา้ ว รฐั บาลยงิ่ ลักษณก์ ว็ ิกฤตทส่ี ดุ !!.16 มกราคม 2557. คน้ เมอื่ 5 28 ศาลรฐั ธรรมนญู นัดไต่ส่วนพยานท้งั 2 ฝา่ ยนัดแรก กรณคี า� ร้อง พ.ร.บ.กูเ้ งนิ 2 ล้านล้านบาท. 8 มนี าคม 2557, จาก ASTV ผู้จดั การออนไลน์ เวบ็ ไซต์ : http://www.manager. มกราคม 2557. คน้ เมือ่ 20 มกราคม 2557, จาก Spring News เวบ็ ไซต์ : http:// co.th/Politics/ViewNews.aspx?NewsID=9570000005620 news.springnewstv.tv/41570/ศาลรัฐธรรมนญู นดั ไต่สวนพยานนัดแรก-พ-ร-บ-กู้ 3 ‘อมั มาร’ เตอื นจ�าน�าข้าวอ่วมจ้รี ัฐเลิก ‘ประชานยิ ม’ สดุ โตง่ .31 พฤษภาคม 2556. เงิน-2-ล้านลา้ นบาท หนงั สอื พิมพ์กรงุ เทพธุรกิจ. 29 มตเิ อกฉันท!์ ศาลรัฐธรรมนูญชี้ รา่ งพ.ร.บ.กู้ 2 ลา้ นลา้ นขัดรัฐธรรมนูญ ชกี้ ระบวนการ 4 เกรียงศักด์ิ เจริญวงศ์ศักด.์ิ นโยบายจ�านา� ขา้ ว ผลกระทบต่อความมัน่ คง. 10 มถิ ุนายน ตรา-เน้อื หาขดั ต่อกฎหมาย พรอ้ มรบั วนิ ิจฉัยปมเลอื กตัง้ โมฆะ. 12 มีนาคม 2557. โพสตท์ เู ดย์. 2556. เดลินิวส.์ 4. นา้� มันดบิ รัว่ ลงทะเลและแนวทางการจัดการสารพิษในไทย 5 'บุญทรง'แจงจา� นา� ข้าวไมข่ าดทนุ .7 มิถุนายน 2556. ค้นเม่อื 1 มนี าคม 2557, จาก คม 1 สรปุ สถานการณก์ รณีน�้ามนั ดบิ ร่ัวลงทะเล จังหวัดระยอง. 13 สิงหาคม 2556. คน้ เมือ่ 1 มีนาคม ชดั ลึกออนไลน์ เว็บไซต์ : http://www.komchadluek.net/detail/ 20130607/160478/บญุ ทรงแจงจา� นา� ขา้ วไมข่ าดทนุ .html#.UxqpZ_mSxqu 2557, เว็บไซต์ :http://www.mkh.in.th/index.php/2013-08-08-10-30-02 6 เรือ่ งเดียวกัน, ชาวนาไมได้เงินจา� น�าข้าว รัฐบาลย่งิ ลักษณก์ ็วกิ ฤตท่ีสุด!!. 2 สรุปล�าดบั เหตุการณแ์ ละการดา� เนินการจดั การกรณนี ้�ามันรวั่ ในทะเล(27 ก.ค.-1 ส.ค. 56).คน้ เมื่อ 3 7 นิพนธ์ พัวพงศกร. 2556. บทที่ 7: ผลกระทบจากนโยบายแทรกแซงราคาขา้ วของรฐั ใน มนี าคม 2557, จาก PTT เวบ็ ไซต์ : http://www.pttplc.com/th/Media-Center/ รายงานฉบับสมบรู ณ์ โครงการ “ยุทธศาสตร์ขา้ วไทย การวิจยั พัฒนาข้าวไทยและ การมองไปขา้ งหน้า”. โครงการการเฝ้ามองนโยบายเกษตรไทย: ส�านกั งานกองทุน Energy-Knowledge/Pages/pttgc-oil-spill-2013.aspx สนบั สนุนการวิจยั (สกว.) 3 National Geographic (ฉบบั ภาษาไทย). กนั ยายน 2556. เรอ่ื งเหตเุ กดิ ณ อา่ วพรา้ ว, หนา้ 82 8 วิพากษ”์ ลดราคาจา� น�าขา้ ว” ชาวนาเดอื นรอ้ นมากสุด ความเสยี หาย- การทจุ ริตยังอยู่ 4 เร่ืองเดยี วกัน. สรปุ ลา� ดบั เหตุการณแ์ ละการดา� เนนิ การจัดการกรณนี �า้ มนั รวั่ ในทะเล ระดับสูง. 24 มถิ นุ ายน 2556.ค้นเม่ือ 15 มกราคม 2557, จาก ThaiPublica เว็บไซต์ : http://thaipublica.org/2013/06/seminar-critical-pledged-rice/ (27 ก.ค.-1 ส.ค. 56). 9 กกต.ตีกลับแผนกูเ้ งนิ 1.3 แสนลา้ นช�าระหน้ีชาวนา ช้ไี มอ่ ย่ใู นอา� นาจ แตเ่ ป็นดลุ ยพนิ จิ รัฐ 5 เร่ืองเดียวกนั ที่จะตดั สินใจและรบั ผดิ ชอบเอง ย�้ามาตรา 181 (3) เป็นขอ้ หา้ มเด็ดขาดไมม่ ียกเว้น. 6 กรณีนา้� มันรว่ั ส่ิงทรี่ ฐั บาลและ ปตท. ควรท�าหลังจากน.ี้ 5 สงิ หาคม 2556. ค้นเมือ่ 27 21 มกราคม 2557. คน้ เม่ือ 6 มีนาคม 2557, จาก ASTV ผจู้ ัดการ เว็บไซต์ : http://www.manager.co.th/politics/viewnews.aspx?News ID=9570000007927 10 ณฎั ฐช์ ติ า เกดิ แดง. แหถ่ อนเงนิ 'ออมสนิ 'บทเรยี นจากเกมการเมอื ง. 24 กมุ ภาพนั ธ์ 2557.คมชดั ลกึ 11 4 วันคนแหถ่ อนเงินออมสิน 1.05 แสนลบ.21 กุมภาพันธ์ 2557. คน้ เมอื่ 9 มนี าคม 2557, จาก กรุงเทพธุรกิจออนไลน์ เว็บไซต์ : http://www.bangkokbiznews. com/home/detail/financefinance/20140221/564684/ 4วันแห่ถอนเงินออมสนิ 1.05แสนลบ..html 12 เร่ืองเดียวกัน. 116 สขุ ภาพคนไทย 2557

กุมภาพันธ์ 2557, จาก มลู นิธโิ ลกสีเขยี ว เวบ็ ไซต์ : http://www.greenworld.or.th/ 5 พวงชมพู ประเสรฐิ . คา่ ตอบแทนแบบ ‘P4P’ สะเทอื นถงึ ชนบท(ไมจ่ รงิ ). 22 มนี าคม 2556. คมชดั ลกึ . greenworld/local/2267 6 เร่อื งเดียวกนั 7 วธิ รี บั มอื เหตกุ ารณน์ �้ามันร่ัวไหลในระดับสากลท่ี ปตท. ไมไ่ ดท้ �า (2). 6 กันยายน 2556.คน้ เมื่อ 1 7 ซัด P4P ย่ิงเพิ่มเหลอ่ื มลา้� . 7 พฤษภาคม 2556.ไทยโพสต.์ มีนาคม 2557, จาก ThaiPublicaเวบ็ ไซต์ : http://thaipublica.org/2013/09/ 8 พงษพ์ สิ ทุ ธิ์ จงอดุ มสขุ , อ้างแล้ว oil-spill-6/ 9 ถอดรหัส...P4P เฉลี่ยเงินตามงาน. 29 เมษายน 2556. ไทยรัฐ 8 ปตท. แจงผลสอบนา้� มันดิบรวั่ ทุกขน้ั ตอนทา� ตามมาตรฐานการปฏิบัติงาน – บทเรียนกรณีมอน 10 รายการรัฐบาลย่งิ ลกั ษณ์พบประชาชนทางสถานีโทรทศั น์ชอ่ ง 11 ออกอากาศเม่ือวนั ที่ 8 มถิ นุ ายน ทารา. 15 สิงหาคม 2556. คน้ เมอ่ื 1 มีนาคม 2557, จาก ThaiPublicaเว็บไซต์ :http://thaipublica.org/2013/08/pressrelease-ptt-spill-oil/ 2556 .สืบค้นเม่ือ 25 มกราคม 2557, จาก เวบ็ ไซต์ : http://www.youtube.com/ 9 เรอ่ื งเดยี วกัน watch?v=xlQh8YiVZl0 10 เรอ่ื งเดยี วกัน 11 เรอื่ งเดียวกัน, บทยอ่ สรุปสา� หรับผ้บู รหิ ารการจ่ายคา่ ตอบแทนตามผลการปฏิบตั ิงานในประเทศไทย. 11 อัจฉรา วเิ ศษศรี, มัทนา ลดั ดาสริ พิ ร. 17 สงิ หาคม 2556. วกิ ฤตินา้� มันรวั่ แรงสะท้อนตอ่ 12 นพ.วิชยั โชควิวฒั น, อา้ งแล้ว เศรษฐกิจระยอง. คมชดั ลกึ . 13 อภิวุฒิ พิมลแสงสรุ ยิ า. P4P สอนอะไรเรา.10 กรกฏาคม 2556.ประชาชาตธิ ุรกจิ . 12 เรื่องเดยี วกัน.เรื่องเหตเุ กดิ ณ อ่าวพรา้ ว. 7. ตะกั่วในล�าห้วยคลติ :้ี คดีตวั อยา่ งการเยยี วยาชุมชนดา้ นสิ่งแวดล้อมและสขุ ภาพ 13 เร่ืองเดียวกนั 1 รัฐธรรมนูญแหง่ ราชอาณาจกั รไทย พ.ศ.2550 มาตรา 67. ม.ป.ป. พ.ร.บ. กฎหมายและ 14 กรณีรัฐบาลไม่ต้ังคณะกรรมการอสิ ระเพอ่ื ตรวจสอบน้�ามัน ปตท. ร่ัว. 1 ตลุ าคม 2556.ค้นเมอ่ื มาตรการ ทีเ่ กี่ยวกับการควบคุมมลพิษ. สบื คน้ เมื่อ 27 กุมภาพันธ์ 2557, จาก กรมควบคมุ 27 กมุ ภาพนั ธ์ 2557, จาก Greenpeace Thailand เวบ็ ไซต:์ http://www. มลพษิ เวบ็ ไซต์ : http://www.pcd.go.th/info_serv/reg_envi_96.html greenpeace.org/seasia/th/press/releases/statement-over-ptt-oil-spill-2- 2 ส�านกั งานวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดลอ้ ม. โครงการทีอ่ าจสง่ ผลกระทบรุนแรง (ม.67 วรรค 2). ค้น months-aftermatch/ เม่อื 27 กุมภาพันธ์ 2557, จาก กรมควบคมุ มลพษิ เว็บไซต์ : http://www.onep.go.th/ 15 น้�ามนั รัว่ ไหล (Oil Spill).30 กรกฎาคม 2556. คน้ เมือ่ 20 กมุ ภาพันธ์ 2557, จาก I and me eia/images/12ehia/1ehia_law.pdf 2012 เวบ็ ไซต์ : https://iandme2012.wordpress.com/2013/07/30/นา�้ มันรว่ั 3 สมชาย ปรีชาศลิ ปะกลุ . 2551. นติ ธิ รรมชาติ : ความเรียงและบทสัมภาษณ์วา่ ด้วยคดีสิง่ แวดล้อม ไหล-oil-spill/ เลม่ 2 สรปุ บทเรียนการดา� เนนิ คดดี ้านสิ่งแวดล้อม. กรุงเทพมหานคร. 16 นา้� มนั รวั่ ลงทะเลท่รี ้ายแรงทส่ี ุดของโลก-oil spill disaster-Case Study.28 กรกฎาคม 2556. 4 มูลนธิ นิ ิติธรรมส่ิงแวดลอ้ มเกบ็ ขอ้ มลู ในหมูบ่ ้านเม่อื เดือนมกราคมปี 2557. ค้นเมือ่ 18 กมุ ภาพนั ธ์ 2557, จาก Energy Thai เว็บไซต์: http://www.energythai. 5 สมชาย ปรชี าศลิ ปะกุล, อ้างแล้ว. com/2013/oil-spill-disaster/ 6 สมชาย ปรชี าศิลปะกลุ , อ้างแลว้ . 17 แผนการป้องกนั และรับมือน�้ามนั รั่วของรัฐ ทีย่ ังไมไ่ ดเ้ ขียน – “เขาว่าน�้าทะเลใส รไู้ ด้ไงวา่ 7 สมชาย ปรีชาศลิ ปะกลุ , อ้างแลว้ . ปลอดภัย” 2 ตุลาคม 2556. ค้นเมื่อ 1 มีนาคม 2557, จาก ThaiPublica เว็บไซต์ : 8 สมชาย ปรชี าศลิ ปะกลุ , อ้างแล้ว. http://thaipublica.org/2013/10/oil-spill-7/ 9 ‘คดีคลิต้’ี 9 ปี แห่งการรอยคอย – ล้นุ พิพากษา 10 ม.ค.นี้ . 9 มกราคม 2552. คน้ เมอ่ื 27 18 'อ่าวพรา้ ว'ยงั ไมด่ ีขึ้น อมนา�้ มัน15เท่า.22 กุมภาพนั ธ์ 2557. ค้นเมอ่ื 1 มีนาคม 2557, จาก กุมภาพันธ์ 2557, จาก ประชาไท เว็บไซต์ :http://enlawfoundation.org/ กรุงเทพธุรกจิ เว็บไซต:์ http://www.bangkokbiznews.com/home/detail/ newweb/?p=212 . politics/life/20140222/564858/อ่าวพรา้ วยงั ไมด่ ขี น้ึ -อมน�้ามนั 15เทา่ .html 10 เรือ่ งเดยี วกัน. 5. จากเข่อื นแม่วงกส์ ู่โครงการน�้า 3.5 แสนล้าน 11 สมชาย ปรีชาศลิ ปะกุล, อ้างแล้ว. 1 ทา� ไมต้องค้านเข่อื นแมว่ งก.์ กรกฎาคม 2555. ค้นเม่อื 4 กมุ ภาพนั ธ์ 2557, จาก เครอื ขา่ ย 12 สมชาย ปรีชาศลิ ปะกลุ , อ้างแลว้ . องคก์ รอนรุ ักษส์ ่ิงแวดล้อมเว็บไซต์ www.ebooks.in.th/ebook/6578/ทา� ไมตอ้ งคา้ น 13 คา� พิพากษาคดีหมายเลขแดงท่ี 3426/2550 ศาลอทุ ธรณ์ภาค 7 แผนกคดีสงิ่ แวดล้อม.คดสี าร เข่อื นแมว่ งก/์ ตะกัว่ ปนเป้อื นลา� หว้ ยคลิตี้(คดีแพ่ง): คา่ สินไหมทดแทนกรณผี ปู้ ระกอบการเหมอื งแร่กอ่ ให้ 2 คลปิ วีดีโอ ความจริงของการสร้างเขอ่ื นแมว่ งก์ ผลิตโดยนกั ศึกษาคณะนวตั กรรมสอ่ื สารสงั คม เกิดมลพษิ ในลา� หว้ ยคลิตี้. กลุม่ 1 : โจทก์ 8 ราย มอี าการเจบ็ ปว่ ยเป็นโรคพิษสารตะกัว่ . มหาวทิ ยลยั ศรีนครินทรวิโรฒ. ค้นเม่ือ 4 กุมภาพันธ์ 2557, จาก YouTbueเว็บไซต์ : คา� พพิ ากษาคดหี มายเลขแดงท่ี 3426/2550 ศาลอุทธรณภ์ าค 7 แผนกคดีสิง่ แวดล้อม. http://www.youtube.com/watch?v=1PPFxcPotvA 14 เร่อื งเดยี วกัน. ‘คดคี ลิต้’ี 9 ปี แห่งการรอยคอย – ลุ้นพิพากษา 10 ม.ค.น้ี . 3 คลปิ วีดโี อ เฉพาะเขื่อนแมว่ งก์ รายการเจาะข่าวตืน้ . 21 กรกฎาคม 2557. ค้นเมอ่ื 20 15 คา� พิพากษาคดีหมายเลขแดงที่ 2604/2554 ศาลอทุ ธรณ์ภาค 7 แผนกคดสี ิ่งแวดลอ้ ม. คดสี าร กุมภาพนั ธ์ 2557, จาก Youtubeเวบ็ ไซต์ :http://www.youtube.com/ ตะก่ัวปนเป้ือนลา� หว้ ยคลติ ี้(คดีแพ่ง): ค่าสินไหมทดแทนกรณีผูป้ ระกอบการเหมืองแรก่ อ่ ให้ watch?v=NYRlZy_003I เกิดมลพิษในล�าห้วยคลติ ้ี. กลุม่ ท่ี 2 : โจทก์ 151 ราย ได้รบั ผลกระทบทางสุขภาพจากสาร 4 กระแสสังคมคึกคกั นกั แสดง-ศิลปิน\"ตา้ นเขอ่ื นแม่วงก์\". 27 กนั ยายน 2556. คมชัดลึก. ตะกัว่ . 5 สมั ภาษณ์พิเศษ “สมิทธ์ ตุงคะสมิต” ผูเ้ ริม่ รณรงค์ “ยตุ เิ ข่ือนแมว่ งก์”. 23 ธนั วาคม 2556. ค้น 16 ขอ้ มลู ความเป็นมา. ม.ป.ป. ค้นเมือ่ 27 กุมภาพันธ์ 2557, จาก มลู นิธนิ ติ ิธรรมสิ่งแวดลอ้ ม เมื่อ 4 กมุ ภาพนั ธ์ 2557, จาก Change.org เวบ็ ไซต์: http://blog-th.change. เว็บไซต์ :http://enlawfoundation.org/newweb/?page_id=1497 org/post/70963287307 17 เร่ืองเดยี วกัน. ‘คดีคลติ ้’ี 9 ปี แหง่ การรอยคอย – ลุ้นพพิ ากษา 10 ม.ค.น้ี . 6 “ปลอด” ลั่นท�าเขอื่ นแมว่ งกแ์ น่ อ้างสตั วส์ รา้ งได้แต่ทว่ มชาตอิ ย่ไู ม่ได้ จ่อโยนเงิน-หาท่ปี ลูกป่าใหม่. 18 คา� พพิ ากษาคดีหมายเลขแดงที่ อ.734/2555 ศาลปกครองสงู สุด. คดีสารตะกัว่ ปนเปอื้ นลา� ห้วย 20 กนั ยายน 2556. ผจู้ ัดการ. คลิต้:ี กรณีหน่วยงานของรฐั ละเลยการปฎิบัติหนา้ ที่การฟ้นื ฟลู า� หว้ ยและละเมิดสทิ ธใิ นการได้ 7 ปลอดประสพบอกแมเ้ ขอื่ นแม่วงก์จะป้องน้�าท่วมได้แค่1%กต็ อ้ งสรา้ งชต้ี อ้ งเสียสละ, 23 กนั ยายน รับประโยชน์จากทรพั ยากรธรรมชาติของชมุ ชน ตามรฐั ธรรมนูญ. 2556. ค้นเมื่อ 1 กุมภาพนั ธ์ 2557, จาก ส�านักขา่ วทีนิวส์ เวบ็ ไซต์ : http://www. 19 อาจารย์หนอน หรือ คุณสรุ พงษ์ กองจันทึก เป็นผู้อา� นวยการศนู ย์ศกึ ษากะเหร่ยี งและพฒั นา ซ่งึ tnews.co.th/html/news/70511/1042 เป็นผู้ตดิ ตามช่วยเหลือชาวบา้ นคลติ ี้ลา่ งต้ังแต่เริม่ แรกจนกระทงั่ สามารถผลักดันใหโ้ รงแต่งแร่ 8 แคมเปญรณรงค์ หยุดโครงการก่อสรา้ งเขื่อนแมว่ งก.์ คน้ เมอื่ 1 กมุ ภาพันธ์ 2557, จาก คลติ ปี้ ดิ ลงได้ อกี ท้ังยังเป็นตัวแทนของคณะทา� งานองค์กรพฒั นาเอกชนและฝา่ ยวิชาการใน Change.org เว็บไซต์ : http://www.change.org/maewongdam#supporters การตดิ ตาม ตรวจสอบการทา� งานแกไ้ ขปญั หาการปนเปอ้ื นของสารตะกวั่ ในลา� หว้ ยคลติ อี้ กี ดว้ ย 9 ผา่ งบ 3.5 แสนล้าน ทางเลอื กคนไทยแก้นา้� ทว่ ม จะเดินหนา้ หรอื รอเป็นเหยือ่ . 11 ตลุ าคม 2556. 20 สมชาย ปรชี าศิลปะกุล, อา้ งแลว้ . บทสมั ภาษณ์ ยะเสอะ นาสวนสุวรรณ ผูช้ ว่ ยผูใ้ หญบ่ า้ นคลิตี้ เดลินิวส์. ล่าง, วนั ท่ี 7 ธันวาคม 2548 10 ผา่ แผนการรบั ฟงั ความเห็นโครงการนา�้ 3.5 แสน เปน็ แค่ “การโฆษณา” สมาคมโลกร้อนฯ เล็ง 21 สมชาย ปรชี าศลิ ปะกุล, อา้ งแลว้ . บทสัมภาษณ์ กา� ธร ศรสี วุ รรณมาลา แกนน�าชาวคลติ ้ลี า่ ง ฟ้องเพิกถอนดว่ น. 27 กันยายน 2556. ค้นเม่อื 2 กมุ ภาพนั ธ์ 2557, จาก 22สมชาย ปรีชาศิลปะกลุ , อ้างแลว้ . บทสัมภาษณ์ สมพงษ์ ทองผาไฉไล ThaiPublica เว็บไซต์ : http://thaipublica.org/2013/09/water-projects- 8. ทุจรติ การสอบครู ภาพสะทอ้ นคุณภาพการศึกษาไทย public-hearing/ 1 พระราชบัญญตั ิ ระเบียบข้าราชการครแู ละบุคลากรทางการศกึ ษา พ.ศ. 2547 ก�าหนดใหค้ รผู ู้ชว่ ย 11 พรบ.เงินกู้ 3.5 แสนลา้ น อา้ งเหตุผล “เร่งด่วน” – 1 ปี เบกิ เงนิ 1.2 หม่นื ล้าน. 17 สงิ หาคม เปน็ ต�าแหนง่ ครทู ไี่ ด้รับแตง่ ตง้ั ใหม่ โดยมรี ะยะเวลาทดลองงานเปน็ เวลาสองปีกอ่ นไดร้ บั การ 2556. ค้นเม่อื 3 กมุ ภาพนั ธ์ 2557, จาก ThaiPublica เวบ็ ไซต์ : http://thaipublica. แตง่ ตั้งเป็นครู org/2013/08/water-management-projects-7/ 2 ข่าวสา� นักงานรฐั มนตรี ๑๐๐/๒๕๕๖ DSI แถลงผลสืบสวนทุจรติ การสอบคดั เลอื กครูผูช้ ว่ ย. 20 12 เปิดรายงาน ปปช. จา� แหละโครงการจดั การน้�า 3.5 แสนล้าน เสีย่ ง “ทุจริต” เสนอครม.ปอ้ งกนั มนี าคม 2556. ค้นเมื่อ 27 กุมภาพนั ธ์ 2557, จากข่าวส�านกั งานนายกรฐั มนตรี เว็บไซต์ ก่อนเสียหาย. 18 พฤษภาคม 2556. คน้ เมือ่ 1 กุมภาพันธ์ 2557, จาก ThaiPublica : http: //www.moe.go.th/websm/2013/mar/100.html เว็บไซต์ : http://thaipublica.org/2013/05/nacc-water-management- 3 คอลัมน์: สมั ภาษณพ์ ิเศษ: เชอร์ล็อก โฮล์มส์ (การศึกษา)ดร.ชอบ ลีซอ แกะรอย’ทุจรติ ’ครผู ู้ project-tor/ ช่วย..จาก’คะแนน’.17 พฤษภาคม 2556. คน้ เมือ่ 27กุมภาพันธ์ 2557, จาก กระทรวง 13 รัฐบาล “เปิดซองราคา” ผู้ชนะดา้ นเทคนิคโครงการน�า้ ฯ 3.5 แสนลา้ น. 11 มถิ นุ ายน 2556. ศึกษาธกิ าร เวบ็ ไซต์ :http://www.moe.go.th/moe/th/news/detail.php?News ค้นเมื่อ 1 กุมภาพนั ธ์ 2557, จาก ThaiPublicaเวบ็ ไซต์ : http://thaipublica.org ID=32740&Key=hotnews /2013/06/bid-project-management-water/ 4 ขอ้ สอบข้อ 34 มดั 'คนโกง' สอบครูผชู้ ว่ ย. 7 พฤษภาคม 2556. คมชัดลึก. 14 กู้ 3.1 แสนล้านโปรเจคน�า้ ครม.ไฟเขยี ว 4 เอกชนชนะประมูลนา�้ -หน่ั ราคาลง 6.2 พันล. 19 5 ข้าราชการจา� นวน 8 ราย ได้แก่ นายชินภัทร ภูมิรัตน นายอนันต์ ระงับทกุ ข์ นายไกร เกษทนั มถิ นุ ายน 2556.กรุงเทพธรุ กจิ . และคณะกรรมการตรวจรบั จ�านวน 5 ราย 15 ชาวจงั หวดั ราชบรุ ีแสดงเจตนารมณ์คดั ค้านโครงการบริหารจัดการน้�า 3.5 แสนลา้ น ในเวทรี ับฟงั 6 อดิศร เนาวนนท์.ทจุ ริตสอบครู ปญั หาและทางออก. 21 มีนาคม 2556. มติชน. ความคดิ เห็น. 27 พฤศจิกายน 2556.ค้นเมอ่ื 31 มกราคม 2557, เว็บไซต์ : https:/// 7 ดสุ ิตโพลช้ี “ทจุ รติ สอบครูผูช้ ว่ ย” ท�า ปชช.กว่า 50% หมดศรทั ธาวงการครู.10 มนี าคม 2556. www.facebook.com/paskorn.jumlongrach/posts/643073372402618:0 ผูจ้ ัดกา. 6. P4P ยาดีสา� หรบั วงการสาธารณสุข...จริงหรือ? 8 นดิ า้ โพล ฟนั ธง นศ.ไทย 9 หมื่นคนทจุ รติ สอบ. 22 พฤศจกิ ายน 2556. ผู้จัดการ. 1 บทยอ่ สรุปสา� หรับผูบ้ ริหารการจ่ายค่าตอบแทนตามผลการปฏิบตั ิงานในประเทศไทย.สา� นกั งาน 9 ในเดอื น พฤศจกิ ายน 2556 สภาสถาบนั เทคโนโลยพี ระจอมเกล้าเจา้ คณุ ทหารลาดกระบงั (สจล.) พฒั นานโยบายสุขภาพระหวา่ งประเทศ (IHPP) คน้ เม่ือ 3 กุมภาพันธ์ 2557, จากเวบ็ ไซต์ ไดพ้ จิ ารณาผลการสอบสวนข้อเท็จจริงของคณะกรรมการสอบสวนขอ้ เท็จจรงิ กรณีท่ี ศ.ดร. : http://www.ihpp.thaigov.net/index.php?option=com_content&view= ถวลิ พ่งึ มา อธิการบดี สจล. แก้ผลการเรยี นให้กบั ลกู ตนเองโดยคณะกรรมการสอบสวนฯ article&id=270 ชม้ี ลู ว่าอธกิ ารบดีแก้ผลการเรียนใหล้ ูกตัวเองจริงซ่งึ ถือเปน็ การทุจริตและเป็นความผิดวินัย 2 พงษ์พสิ ุทธิ์ จงอดุ มสขุ , บรรณาธิการ. 2556. HSRI Forum พืน้ ทแ่ี บง่ ปันความรู้ สู่ระบบสุขภาพท่ี รา้ ยแรง ทีป่ ระชุมจงึ มีมติ 9 ตอ่ 4 เสียงให้ ดร.ถวิล พึ่งมา พน้ อธิการบดี สจล. เป็นธรรมและย่ังยนื : วิกฤต P4P บทบาท สวรส. ท่ากลางความขดั แยง้ . ปีที่ 2 ฉบับท่ี 3 10 Klus Schwab. 2013. The Global Competitiveness Report 2013-2014. from World เดอื นมิถนุ ายน 2556, หนา้ 4 Economic Forum http://www3.weforum.org/docs/WEF_GlobalCompetitive 3 นพ.วชิ ัย โชควิวัฒน.2556. พฟี อรพ์ ี ยาดี (?) ท่ใี ช้ผิด. มลู นิธิแพทยช์ นบท ร่วมกบั ส�านักงาน nessReport_2013-14.pdf ปฎริ ูปเพ่ือสังคมไทยท่ีเปน็ ธรรม, พิมพค์ รงั้ ท่ี 1. หน้า 2-5 11 ครูผูช้ ว่ ยโคราชสอบตกกราวรูดไมม่ ีผสู้ อบผา่ นวชิ าเอกคณิตศาสตร์แม้แตร่ ายเดยี ว. 1 กรกฎาคม 4 คมชดั ลกึ จดั ถก P4P...จ่ายเพอื่ ใคร?. ออกอากาศเมอ่ื วันที่ 27 มนี าคม 2556 .ค้นเม่อื 20 2556. ขา่ วสด. กุมภาพันธ์ 2557, จาก คมชัดลึกออนไลน์ เว็บไซต์ : http://www.komchadluek. 12 สพฐ.สลด\"ครผู ชู้ ว่ ย\"สอบตกอ้อื !. 2 กรกฎาคม 2556. สยามรฐั . net/detail/20130327/154902/คมชัดลกึ จัดถกP4P...จา่ ยเพ่อื ใคร.html ภาคผนวก 117

13 ครูจบใหม่ 2.6 แสนสอ่ เควง้ จาตุรนต์สง่ ซิกชดั ยืดอตั ราเกษยี ณแม่พมิ พเ์ ก่าถึง 65 ปี.16 สิงหาคม or.th/index.php?option=com_content&view=category&id=34&Itemid=358 2556. ไทยโพสต.์ ศิริราชคว้ารางวลั ธาลัสซีเมยี ระดบั โลก \"ศิริราช\"ควา้ รางวัล\"ธาลสั ซเี มยี โลก\" ประเภทสถาบนั โรคโลหติ จางฯ ดีเด่น. 4 พฤศจกิ ายน 2556. 14 ปัญหาครขู าดแคลน เรอ่ื ง \"ครไู ทยวนั นี้\". คน้ เม่อื 27 กมุ ภาพันธ์ 2557, จาก Go to know เว็บไซต์ :http://www.gotoknow.org/posts/302731 ค้นเมอ่ื 10 ธันวาคม 2556, จาก มตชิ นออนไลน์ เว็บไซต์ : http://www.matichon. co.th/news_detail.php?newsid=1383552733&grpid&catid=19&subcatid=1904 15 เรอื่ งเดยี วกนั . ครจู บใหม่ 2.6 แสนสอ่ เควง้ จาตรุ นตส์ ง่ ซกิ ชดั ยดื อตั ราเกษยี ณแมพ่ มิ พเ์ กา่ ถงึ 65 ป.ี 'ศริ ิราช'ควา้ รางวลั ระดับโลกดแู ลผ้ปู ่วย'ธาลสั ซีเมยี '. 5 พฤศจิกายน 2556. คน้ เมื่อ 10 ธนั วาคม 9. คดีปราสาทพระวหิ าร (ภาค 2) 2556, จาก Hfocus เวบ็ ไซต์ : http://www.hfocus.org/content/2013/11/5323 1 “ป้ึง” ยอมรับ “เขาพระวหิ าร” เสีย่ งแพ้กมั พชู า ส่งั ผวู้ า่ แจงปชช.สกัดมอ๊ บ.1 มกราคม 2556. วนั ดนิ โลก ทูตเกษตรเสนอสหประชาชาติ ประกาศ5ธนั วาเปน็ ‘วนั ดนิ โลก’. ค้นเมื่อ 15 ธันวาคม 2556, จาก ผู้จัดการ. Siamtown US เวบ็ ไซต์ : http://www.siamtownus.com/New-1206000178-1.aspx 2 International Court of Justice.Judgment on the Request for Interpretation of 'ยูเอ็น'ประกาศ'5ธ.ค.'เปน็ 'วนั ดนิ โลก'. 7 ธนั วาคม 2556. ค้นเมื่อ 11 ธันวาคม 2556, จาก คมชัด ลึกออนไลน์ เวบ็ ไซต์ : http://www.komchadluek.net/detail/20131207/174386. the Judgment of 15 June 1962 in the Case Concerning the Temple of html PreahVihear (Cambodia vs Thailand). 11 November 2013 p. 36 ผลงานดี กีฬาเดน่ 3 เสียดนิ แดนชัดเจน ศาลโลกระบุไทยต้องถอนทหาร หวัน่ เขมรสร้างถนนรุกล้า� ข้ึนเขาพระวิหาร.12 10 ข่าวเด่นกีฬาไทย ปี พ.ศ.2556. 31 ธันวาคม 2556. คน้ เม่ือ 10 มกราคม 2557, จาก มติชน พฤศจิกายน 2556. ผูจ้ ดั การ. ออนไลน์ เว็บไซต์ : http://www.matichon.co.th/news_detail.php?news 4 SupalakGanjanakhundee. (2013). “Gov’t satisfies with ICJ verdict”. On-line id=1388485378&grpid=03&catid=07&subcatid=0702 access. RetrievedMarch, 3, 2014, from The Nation at http://www. ไทยเจ้าทอง-แชมปบ์ อลซเี กมส์พม่าสมบรู ณแ์ บบ. 24 ธันวาคม 2556. คน้ เมอ่ื 6 มกราคม 2557, nationmultimedia.com/politics/Govt-satisfied-with-ICJ-verdict-30219334.html จาก Siamsport เวบ็ ไซต์ : http://www.siamsport.co.th/Column/131224_103. 5 SupalakGanjanakhundee. 2013. “We both win: HorNamhong”. on-line access. html Retrieved March, 3, 2014, from The Nation at http://www.nationmulti media.com/national/We-both-win-Hor-Nam-Hong-30219337.html ชมุ ชนทอ้ งถ่ินจดั การตนเอง...สกู่ ารปฏริ ปู ประเทศจากฐานราก 6 รายการขา่ วสามมติ .ิ 13 พฤศจิกายน 2556.ค้นเมอื่ 1 มีนาคม 2557, จาก Youtubeเวบ็ ไซต์ : http://www.youtube.com/watch?v=Qa4uOxaTHzo โกมาตร จึงเสถยี รทรัพย์ และคณะ. 2547. พลวตั สขุ ภาพกับการพ่ึงตนเอง ภาคชนบท. นนทบุรี: 7 ความจรงิ พืน้ ท่พี พิ าทบริเวณใกล้เคียงหรอื พ้นื ทีโ่ ดยรอบปราสาทนน้ั ถูกกันออกจากการใชเ้ ป็นพ้นื ท่ี ส�านกั วจิ ยั สังคมและสุขภาพ. กันชน (Buffer Zone) สา� หรับมรดกโลกก่อนแลว้ ตั้งแตป่ ี 2551 8 International Court of Justice. 2011. Application Instituting Proceedings filed in โกมาตร จงึ เสถยี รทรัพย์ และคณะ. 2547. พลวัตสุขภาพกับการพ่งึ ตนเอง ภาคเมอื ง. นนทบรุ ี: the registry of the court on April 28, Request for Interpretation of the สา� นกั วจิ ยั สงั คมและสุขภาพ. Judgment of the 15 June 1962 in the Case Concerning the Temple of PreahVihear. (Cambodia v Thailand). p. 37 โกมาตร จึงเสถยี รทรพั ย์. 2544. ประชาสังคมกับสุขภาพ. นนทบรุ ี : แผนงานวจิ ยั สังคมและ 9 International Court of Justice. 2011. Request for the Indication of Provisional สขุ ภาพ, สา� นักนโยบายและแผนสาธารณสุข. Measures. Report of Judgment, Advisory and Orders.Request for Interpretation of the Judgment of the 15 June 1962 in the Case โกมาตร จงึ เสถยี รทรัพย.์ 2548. ขบั เคล่อื นวาระสขุ ภาวะไทย : ประชาสงั คมกบั การปฏริ ปู สขุ ภาพ, Concerning the Temple of PreahVihear. (Cambodia v Thailand). p. 22-23 พิมพค์ ร้ังท่ี 2. กรุงเทพฯ : บรษิ ัทสรา้ งสือ่ จ�ากดั . 10 SupalakGanjanakhundee, 2013.ICJ judge asks Thailand, Cambodia to define 'vicinity'. On-line version could be accessed Retrieved March, 3, 2014, ฉัตรทพิ ย์ นาถสภุ า และพรพิไล เลิศวชิ า. 2541. วัฒนธรรมหมบู่ า้ ไทย, พมิ พ์คร้งั ท่ี 2. กรงุ เทพฯ: fromThe Nation at http://www.nationmultimedia.com/national/ บริษทั สา� นักพมิ พ์สรา้ งสรรค.์ ICJ-judge-asks-Thailand-Cambodia-to-define-vicinit-30204312.html 11 กระทรวงการต่างประเทศ.2556. ปริศนาคดีปราสาทพระวิหาร. กรงุ เทพฯ: กระทรวงการต่าง ฉตั รทิพย์ นาถสภุ า. (2540). เศรษฐกิจหมู่บ้านไทยในอดตี (พมิ พ์คร้งั ที่ 4). กรงุ เทพฯ: บริษัท ประเทศ, หน้า 34 ต้นไทรการพมิ พ์ จ�ากดั . 12 เร่อื งเดยี วกนั .Request for Interpretation of the Judgment of 15 June 1962 in the Case Concerning the Temple of PreahVihear (Cambodia vs ชยั รัตน์ เจริญสินโอฬาร. 2545. วาทกรรมการพัฒนา, พมิ พค์ รั้งที่ 3. กรุงเทพฯ : Thailand).p.33-34 ส�านักพิมพ์วิภาษา. 13 วรี ะชัย พลาศัย ใหส้ มั ภาษณ์รายการข่าวสามมิติ ออกอากาศวนั ที่ 14 พฤศจกิ ายน 2556. คน้ เมื่อ 1 มกราคม 2557, จาก Youtubeเวบ็ ไซต์ : http://www.youtube.com/ ชูชยั ศภุ วงศ์ม นพ. และยุวดี คาดการณ์ไกล (บรรณาธิการ) . 2539. ประชาสงั คมกบั การพัฒนา watch?v=_67qZZo-fzA สุขภาพ: ทัศนะนักคิดในสงั คมไทย. นนทบุรี: สถาบันวิจยั ระบบสาธารณสุข. 14 ขา่ วสารนิเทศ : ปลัดกระทรวงการต่างประเทศชแ้ี จงรายละเอียดเพมิ่ เติมเกีย่ วกบั ค�าพิพากษา ศาลยุตธิ รรมระหว่างประเทศ ในคดตี ีความคา� พพิ ากษาคดปี ราสาทพระวิหารปี 2505. 16 ชวู ัส ฤกษ์ศิรสิ ุข (บรรณาธกิ าร). 2555. ชุมนุมความคิด ปรับทิศชุมชนทอ้ งถ่ิน. กรงุ เทพฯ: สา� นกั พฤศจกิ ายน 2556. คน้ เม่ือ 1 มนี าคม 2557, จาก กระทรวงการต่างประเทศ เว็บไซต์ : สนับสนุนสุขภาวะชุมชน สา� นักงานกองทนุ สนับสนนุ การสรา้ งเสริมสุขภาพ. http://www.mfa.go.th/main/th/media-center/14/40929- 15 ค�าตดั สนิ ศาลโลกมีข้อด-ี เสีย วีรชัยแจงสภา.14 พฤศจิกายน 2556. ไทยรัฐ. นิธิ เอยี วศรีวงศ.์ 2556. ปฏิรูปใหเ้ หมือนเดิม. มติชนรายวนั , 25 พฤศจกิ ายน 2556. 10 เณรคา� พระนอกรีตกบั แนวทางการแกป้ ัญหา ประเวศ วะสี. 2549. การพัฒนาระบบสขุ ภาพชมุ ชน: สุขภาวะชุมชนเปน็ รากฐานของสุขภาวะทัง้ 1 เครอื่ งบนิ เจ็ทประจา� องค์ หลวงปเู่ ณรคา� (ฉตั ติโก) 1. 22 พฤษภาคม 2556. คน้ เมื่อ 10 มกราคม 2557, จาก Youtubeเว็บไซต์ : http://www.youtube.com/ มวล. กรุงเทพฯ : สา� นกั งานหลักประกนั สุขภาพแหง่ ชาติ. watch?v=sANFgwoJeic. ประเวศ วะสี. 2556. ปฏริ ปู ประเทศ 8 เรอ่ื ง. กรงุ เทพธุรกจิ , 18 ธนั วาคม 2556. 2 ผลตรวจภาพเณรค�าคสู่ กี ายืนยนั ไมต่ ดั ต่อ. 10 กรกฎาคม 2556. โพสต์ทูเดย์. ผาสกุ พงษไ์ พจิตร. 2542. วิกฤตเศรษฐกิจและวฒั นธรรมนยิ ม. กรงุ เทพฯ : โครงการจดั ท�าสื่อเผย 3 เลง็ สอบ “หลวงปูเ่ ณรค�า” ไมข่ ออนุญาต สรา้ งพระแก้วมรกตจ�าลอง.22 มิถนุ ายน 2556. เดลนิ วิ ส.์ แพรเ่ กียรติคณุ นายปรีดี พนมยงค์ รฐั บรุ ษุ อาวโุ ส สา� หรับเด็กและเยาวชน. 4 DSI พบ'เณรค�า'ผดิ 8ขอ้ หาหนกั .9 กรกฎาคม 2556. คมชัดลึก พรทพิ า สุรยิ ะ. 2557. พลงั ชมุ ชน ณ จดุ เกิดเหตุ: ถอดบทเรยี นพลงั ชุมชนทอ้ งถ่ินกบั การสรา้ ง 5 เจ้าคณะจงั หวัดอบุ ลฯ ลงนามขับพระเณรค�าพร้อมตรวจสอบทรัพยส์ ิน-พระในสงั กดั .13 กรกฎาคม 2556. ขา่ วสด. ความปลอดภยั ทางถนน. ขอนแกน่ : หจก. ขอนแกน่ การพิมพ์. 6 พระครูฯอา้ ง “สมีค�า” สกึ แล้ว รูจ้ ากสอ่ื ไทยท่ีสหรัฐ.30 กรกฎาคม 2556. ไทยรฐั . พลเดช ปิน่ ประทปี . 2550. ยุทธษสสตร์รว่ มว่าด้วยการสนบั สนุนชุมชนเขม้ แข็ง (ร่าง). เอกสารใน 7 อมรรัตน์ ลอ้ ถริ ธร. ถา้ “สงฆ”์ ด(ี จริง)...ใยต้องเดือดรอ้ นกบั “ภิกษุสนั ดานกา”?.11 มกราคม 2557, ผ้จู ดั การ. การประชมุ สมชั ชาสขุ ภาพแหง่ ชาติ ครง้ั ที่ 6 (ยงั ไมต่ พี มิ พ)์ 8 'สมเดจ็ พระวนั รตั 'เรยี ก'เณรคา� 'กลับ.4 กรกฎาคม 2556. คมชัดลึก. พลเดช ป่นิ ประทีป. 2550. ไพบลู ย์ วัฒนศิรธิ รรม: นักการธนาคารผูน้ า� ขบวนการชมุ ชนไทย. 9 จ้ีส�านกั พุทธจงั หวดั เรง่ ตรวจสอบสาขาสา� นักสงฆ์เณรคา� . 11 กรกฎาคม 2556. เดลินิวส์. 10 เจา้ ของท่ดี นิ ไล่ “หลวงป่เู ณรคา� ” พน้ ส�านักสงฆข์ ันตธิ รรม-ทวงคนื มาจัดตงั้ วัดอยา่ งถูกตอ้ ง. 21 กรงุ เทพฯ: สถาบันพฒั นาองค์กรชมุ ชน. มถิ ุนายน 2556. ผ้จู ดั การ. สถาบนั วจิ ยั ระบบสาธารณสุข. 2539. ประชาสงั คมกบั การพฒั นาสุขภาพ : บทวเิ คราะห์ทางวิชาการ. 11 พิสิษฐ์ นภาธนาสกลุ . 25 มกราคม 2551.ปัญหาข้อกฎหมายในการบรหิ ารจดั การ ศาสนสมบตั ิ ของวัด. คน้ เมือ่ 20 มกราคม 2557, จาก คลงั เอกสารสาธารณะ เวบ็ ไซต์ : http:// เอกสารประกอบการนา� เสนอในทปี่ ระชมุ วิชาการประจา� ปขี องสถาบนั วจิ ยั ระบบสาธารณสขุ www.openbase.in.th/http:/%252Fwww.panyathai.or.th/wiki/index.php/ปญั หา เร่อื ง “ปฏริ ูปเพ่อื สขุ ภาพ ยทุ ธศาสตร์ใหมส่ กู่ ารพัฒนาระบบ” วันท่ี 1-2 กุมภาพนั ธ์ 2539. ขอ้ กฎหมายในการบริหารจดั การ สา� นักงานคณะกรรมการสขุ ภาพแห่งชาติ. 2555. รางวัลสมชั ชาสุขภาพแห่งชาติ. กรงุ เทพฯ: 12 พระธรรมปิฎก (ป. อ. ปยุตฺโต). 2537. รัฐกับพระพุทธศาสนา: ถงึ เวลาช�าระลา้ งหรือยงั . สา� นกั งานคณะกรรมการสุขภาพแหง่ ชาต.ิ กรุงเทพ: มูลนิธิพุทธธรรม สา� นกั งานวิจยั และพฒั นาระบบสุขภาพ. ขอ้ เสนอชุดตวั ช้วี ัดชุมชนท่มี ีความเข้มแขง็ . สืบค้นเมอ่ื วนั ท่ี 13 Jackson, Peter A. 2003.Buddhadasa:Theravada Buddhism and Modernist 10 มกราคม 2557 จาก http://www.thaiichr.org/autopagev4/show_page Reform in Thailand. Second Edition. Chiang Mai: Silkworm Books. php?topic_id=505&auto_id=3&TopicPk=11 14 คา� บรรยายของ ผศ.ดร. ทววี ฒั น์ ปุณฑรกิ ววิ ฒั น์ ในงานเสวนาเรือ่ งเจาะลกึ ...พ.ร.บ.สงฆ์ ท่ี สา� นักนโยบายและยุทธศาสตร์ กระทรวงสาธารณสุข. 2554. กรอบยุทธศาสตร์งานสรา้ งเสริมสขุ ภาพ ธรรมศาสตรเ์ มอ่ื วนั ท่ี 11เมษายน 2545,จากเว็บไซต์ : http://www.larndham.net/ และปอ้ งกนั โรค ระดบั ชาติ ปี ๒๕๕๔ – ๒๕๕๘. กรงุ เทพฯ: ส�านักนโยบายและ cgi-bin/kratoo.pl/004957.htm ยุทธศาสตร์ กระทรวงสาธารณสุข.สืบคน้ เม่อื วนั ท่ี 14 มกราคม 2557 จาก 4 ผลงานดๆี เพ่อื สุขภาพคนไทย http://www.gotoknow.org/posts/394311 . หมอไกรสิทธิ์ไดร้ ับรางวัลนักโภชนาการโลก สเุ ทพ ไชยขนั ธ.์ การอภวิ ฒั น์สงั คมดว้ ยการสร้างการเปลย่ี นแปลงจากชุมชนทอ้ งถนิ่ ฐานราก. เอกสาร 'นพ.ไกรสทิ ธิ์ ตันติศิรนิ ทร'์ ไดร้ ับรางวัลระดบั โลก. 26 กันยายน 2556. ค้นเม่ือ 10 ธันวาคม 2556, เผยแพร่ทางเวบ็ ไซท์ GotoKnow สบื คน้ เม่อวนั ท่ี 10 มกราคม 2557 จาก http:// จาก Voice TV เว็บไซต์ : http://news.voicetv.co.th/thailand/83132.html www.gotoknow.org/posts/394311 ประธานบอร์ด สกว. รับรางวลั สมาคมโภชนาการนานาชาต.ิ 22 พฤศจกิ ายน 2556. ค้นเม่ือ 30 สรุ พล เหลย่ี มสงู เนนิ , วนดิ า วัฒนชวี โนปกรณ,์ เทวธดิ า ขันคามโภชภ์ และ สะอาด รักหนา้ ท.่ี พฤศจกิ ายน 2556, จาก ส�านกั งานกองทนุ สนับสนุนการวจิ ยั เวบ็ ไซต์ : http://www.trf. 2553. รายงานฉบบั สมบรู ณ์ โครงการพฒั นาทกั ษะดา้ นการบริหารงานสรา้ งเสรมิ สุขภาพ ใหแ้ ก่บคุ ลากรขององค์การบรหิ ารส่วนตา� บล (อบต.). กรุงเทพฯ : ส�านักงานกองทุน 118 สขุ ภาพคนไทย 2557 สนับสนุนการสร้างเสริมสขุ ภาพ อติศกั ด์ิ จงึ พัฒนาวด.ี 2555. แนวคิดการเพิ่มอา� นาจในการส่งเสรมิ สขุ ภาพ : บททบทวนเชงิ ทฤษฎี. ใน อติศกั ด์ิ จงึ พฒั นาวดี (บรรณาธกิ าร), เดก็ อาหาร และอ�านาจ : บททบทวนเชิง วชิ าการเพอื่ เปน็ ข้อเสนอในการท�างานส่งเสริมสขุ ภาพ. เชียงใหม่ : สาขาทนั ตกรรมชมุ ชน คณะทันตแพทยศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยเชยี งใหม่. อาทติ ย์ เคนมี (บรรณาธิการ). การจดั การโดยเอาพ้นื ท่เี ปน็ ตัวตง้ั : ประเด็นนโยบายสาธารณะ. กรงุ เทพฯ: สา� นักสนบั สนุนสขุ ภาวะชมุ ชน สา� นกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การสรา้ งเสรมิ สุขภาพ. Bell, Daniel. 1989. \"American Exceptionalism” Revisited: The Role of Civil Society. The Public Interest, 38-56. Jacob, Norman. 1971. Modernization without Development: Thailand as an Asian Case Study. New York: Praeger Publishers.

รายช่อื คณะกรรมการชท้ี ศิ ทาง ปี 2557 ประธาน นพ.อา� พล จนิ ดาวัฒนะ กรรมการ สา� นักงานคณะกรรมการสขุ ภาพแหง่ ชาติ มูลนิธสิ าธารณสุขแหง่ ชาติ นพ.ชูชัย ศุภวงศ์ นพ.พงษ์พิสทุ ธ์ิ จงอุดมสุข สา� นักหลักประกนั สุขภาพระหว่างประเทศ นพ.พินจิ ฟ้าอา� นวยผล ส�านกั งานพัฒนาขอ้ มลู ระบบสุขภาพแห่งชาติ พิภพ ธงไชย เฉลิมขวัญ เจียมประชานรากร มูลนิธิเด็ก ปาริชาต ศวิ ะรกั ษ์ ส�านกั งานสถติ แิ หง่ ชาติ ดร.นพ.ยศ ตรี วฒั นานนท์ ดร.รุจน์ โกมลบตุ ร นกั วิชาการอสิ ระ นพ.วิชัย โชควิวฒั น โครงการประเมนิ เทคโนโลยดี า้ นสขุ ภาพ ดร.วรวรรณ ชาญด้วยวิทย์ ภญ.ดร.วลัยพร พัชรนฤมล มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ รศ.ดร.วิทยา กุลสมบูรณ์ สถาบันพัฒนาการค้มุ ครองการวจิ ัยในมนษุ ย์ นางสาวยุวดี คาดการณไ์ กล มูลนธิ สิ ถาบนั วจิ ัยเพอ่ื การพัฒนาประเทศไทย นายสรุ นิ ทร์ กจิ นิตย์ชีว์ สา� นกั งานพฒั นานโยบายสภุ าพระหวา่ งประเทศ นายสรุ ยิ นต์ ธญั กจิ จานกุ จิ ผ้อู า� นวยการส�านักสนบั สนนุ การพฒั นาระบบสุขภาพ แผนงานคมุ้ ครองผู้บรโิ ภคดา้ นสขุ ภาพ สถาบนั ศึกษานโยบายสาธารณะ องค์กรชุมชนคลองขนมจีนอ�าเภอเสนา ส�านกั งานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสงั คมแหง่ ชาติ สา� นกั งานกองทุนสนบั สนุนการสรา้ งเสริมสุขภาพ รายชือ่ ผ้ทู รงคณุ วฒุ ิ ปี 2557 ทบทวนรายงานทง้ั เลม่ นพ.สุวิทย์ วบิ ุลผลประเสรฐิ ผูท้ รงคณุ วุฒิ ให้สัมภาษณ์ประเด็น ส�านกั งานพฒั นานโยบายสุขภาพระหวา่ งประเทศ นพ.วชิ ยั โชควิวฒั น “ชมุ ชนท้องถ่ินจดั การตนเอง” สถาบนั พัฒนาการคุ้มครองการวิจัยในมนษุ ย์ ปารชิ าต ศิวะรักษ์ นักวชิ าการอสิ ระ นพ. โกมาตร จึงเสถียรทรัพย์ ทีป่ รกึ ษาด้านข้อมลู ประเด็น“ชุมชนทอ้ งถ่นิ จัดการตนเอง” ส�านักวิจยั สงั คมและสุขภาพ อาจารย์สุรพล เหล่ยี มสงู เนิน นกั วิชาการอสิ ระ ชุมชนต�าบลเปือย อ. ลืออา� นาจ จ. อ�านาจเจริญ ภาคผนวก 119 นายรงุ่ โรจน์ โฉมรักษ์ นายกเทศมนตรี เทศบาลตา� บลเปอื ย พระครอู ุดมโพธิกิจ เจ้าอาวาสวดั โพธ์ิศลิ า นายเกิด รม่ เย็น ประธานสภาวฒั นธรรมฯ นายประยูร แผลงศร กา� นันต�าบลเปอื ย นายทองหล่อ บญุ หลง อดีตก�านนั ต�าบลเปอื ย นายวเิ ชยี ร อุตสาหะวงศ์ ผูท้ รงคุณวฒุ ิ นายสมบตั ิ ไกยสิทธ์ิ ผอ. รพสต. ผอู้ �านวยการโรงเรียน 2 ทา่ น ชุมชนต�าบลบ้านซ่อง อ. พนมสารคาม จ. ฉะเชงิ เทรา นายสมชาย จันธรรมาพทิ ักษ์ นายกเทศมนตรตี �าบลบา้ นซ่อง นายบัญชา ฉานุ ประธานกลุม่ วสิ าหกิจชุมชนเห็ดและผักปลอดสารพิษ บา้ นหนองหว้า นายประยูร แกว้ ปลอด นกั วิชาการสง่ เสรมิ การเกษตร ชมุ ชนต�าบลหนองสาหร่าย อ. พนมทวน จ. กาญจนบรุ ี นายศิวโรจน์ จติ นิยม ประธานศูนย์การเรียนรตู้ �าบลหนองสาหรา่ ย นายแรม เชียงกา ประธานศูนย์เรียนร้เู ศรษฐกิจพอเพียงตา� บลหนองสาหร่าย นายบญุ มี เนตรสว่าง ผ้ใู หญบ่ า้ นหมู่ 7 ต�าบลหนองสาหรา่ ย ชุมชนสรา้ งสรรคน์ ครรงั สิต ต.ประชาธิปัตย์ อ. ธญั บุรี จ. ปทุมธานี นายวิเชียร ศรสี วสั ดิ์ ประธานสหกรณส์ ร้างสรรคน์ ครรงั สติ นางกนกภรณ์ พิมพ์โพธ์ิ กรรมการสหกรณส์ ร้างสรรคน์ ครรงั สิต คณะกรรมการสหกรณ์สรา้ งสรรคน์ ครรังสติ

ทีมเขียนสถานการณเ์ ดน่ ทางสขุ ภาพร่างแรก ดรณุ ี ไพศาลพาณิชยก์ ลุ ตะวัน พงศแ์ พทย์ ทวีวฒั น์ ปณุ ฑรกิ วัฒน์ พิณผกา งามสม ภัสนว์ จี ศรสี วุ รรณ์ วรี ะ หวงั สจั จะโชค วฒุ ิชัย จังไพโรจน์ สุภลกั ษณ์ กาญจนขุนดี สุภาภรณ์ มาลยั ลอย อภวิ ุฒิ พมิ ลแสงสุรยิ า คณะทา� งานโครงการสุขภาพคนไทย สถาบันวิจยั ประชากรและสงั คม มหาวิทยาลัยมหดิ ล รศ.ดร.ชืน่ ฤทัย กาญจนะจติ รา ผอู้ า� นวยการโครงการ เร่อื งพิเศษประจา� ฉบับ รศ.ดร.ชาย โพธิสติ า ผศ.ดร.กาญจนา ตงั้ ชลทิพย์ ภทั ราภรณ์ จงึ เลศิ ศริ ิ สถานการณ์เดน่ ทางสขุ ภาพ ดร.สกั กรินทร์ นยิ มศิลป์ กาญจนา เทยี นลาย ตวั ชี้วัดสุขภาพ ผศ.ดร.เฉลิมพล แจ่มจนั ทร์ ดร.มนสิการ กาญจนะจติ รา สุภรต์ จรสั สทิ ธิ์ ขอบคุณจากใจ สขุ ภาพคนไทย 2557 เลม่ นี้ ยังคงได้รบั ความอนุเคราะหจ์ ากหลายฝา่ ยอยา่ งดยี ่ิงมาโดยตลอด ขอขอบคณุ นายแพทย์สุวิทย์ วบิ ลุ ผลประเสรฐิ นายแพทย์วชิ ยั โชคววิ ัฒน และคุณปาริชาต ศวิ ะรกั ษ์ ที่กรุณาอา่ นทบทวนบทความตน้ ฉบบั ทั้ง 3 ส่วน และนายแพทย์อา� พล จนิ ดาวฒั นะ ท่กี รุณาอ่านบทความตน้ ฉบับ “ชุมชนท้องถิ่นจัดการตนเอง…สู่การปฏริ ูปประเทศจากฐานราก” พรอ้ มทงั้ ใหข้ อ้ เสนอแนะเพ่ือขดั เกลาเนอื้ หาใหน้ ่าสนใจและน่าอ่านมากขึน้ ขอขอบคณุ นายแพทย์ โกมาตร จึงเสถยี รทรัพย์ อาจารยส์ ุรพล เหลยี่ มสงู เนิน ชุมชนตา� บลเปอื ย อา� เภอลอื อา� นาจ จงั หวัดอา� นาจเจรญิ ชมุ ชนตา� บล บา้ นซอ่ ง อ�าเภอพนมสารคาม จงั หวดั ฉะเชงิ เทรา ชุมชนต�าบลหนองสาหรา่ ย อา� เภอพนมทวน จังหวดั กาญจนบรุ ี และชมุ ชนสร้างสรรคน์ ครรงั สิต ต�าบลประชาธิปตั ย์ อา� เภอธัญบุรี จงั หวัดปทุมธานี ที่ไดใ้ ห้ข้อมลู อันเปน็ ประโยชนส์ า� คัญในเรอ่ื งพเิ ศษประจ�าฉบับ “ชมุ ชนทอ้ งถ่นิ จดั การตนเอง…สู่การปฏิรปู ประเทศจากฐานราก” ทา� ให้ไดเ้ นือ้ หาเชงิ ลึกท่ลี ะเอียดและน่าสนใจ ขอขอบคุณ องค์การอาหารและยา โรงพยาบาลสงฆ์ และนายแพทย์วชิ ยั เอกพลากร ที่กรณุ าให้ข้อมูลในสว่ นตวั ช้ีวดั โรคอ้วน ทา� ให้ไดข้ ้อมูลท่ีครบถ้วน สมบรู ณ์ ขอขอบคุณคณะนักเขยี น 10 สถานการณเ์ ด่นทางสขุ ภาพ ทีเ่ รียบเรียงขอ้ มลู และร่างเนอ้ื หาใหช้ วนอา่ น สุดท้ายตอ้ งขอบคุณผูอ้ า่ นทุกท่าน ทีต่ ิดตาม “สขุ ภาพคนไทย” มาโดยตลอด ที่เปน็ ก�าลงั สนบั สนุนสา� คัญให้คณะผ้จู ัดท�า มกี �าลังใจมากยิ่งขึ้นและมีความ ตัง้ ใจท่ีจะพฒั นาคุณภาพหนงั สือให้ดีมากขน้ึ กว่าเดมิ คณะท�างานสขุ ภาพคนไทย 120 สุขภาพคนไทย 2557

เกณฑ์ในการจัดทา� รายงาน สุขภาพคนไทย 2557 ส่วนที่ 1 ตัวชี้วัดทางสุขภาพ กระบวนการทา� งาน 1. การคัดเลอื กประเด็นเด่นตวั ชว้ี ดั ทางด้านประชากร โดยผ่านคณะกรรมการชท้ี ิศทางร่วมกนั กับคณะทา� งานโครงการฯ 2. ตดิ ต่อผเู้ ชี่ยวชาญ ทีม่ คี วามรรู้ อบในดัชนีชวี้ ัดท่กี า� หนดไว้ มแี หล่งข้อมลู ทนี่ า่ เชอื่ ถอื และข้อมลู นัน้ มีการจัดเก็บทุกปี เพอ่ื ขอข้อมูลทีท่ นั สมยั 3. กา� หนดกรอบเวลาในการเขยี นบทความ คณะทา� งานรับผิดชอบหลกั ในแต่ละหมวด ได้ทราบถึงแนวทางการเขยี น วัตถุประสงคข์ องการนา� เสนอแต่ละหมวดตวั ช้วี ัด และข้อก�าหนดเวลาเบ้ืองต้นในค้นควา้ หาข้อมลู และจดั ท�าเน้ือหา 4. รา่ งเน้อื หาตวั ช้วี ัดสขุ ภาพ 5. ประชมุ ระดมสมอง พิจารณาร่างงานตัวชวี้ ดั เพือ่ รว่ มพจิ ารณาความเหมาะสม ความครอบคลมุ ของเน้ือหาและความซ�้าซ้อนของตัวชี้วัด โดยผ่านการประชมุ คณะท�างาน ทมี สุขภาพคนไทย และคณะกรรมการชีท้ ิศทางสุขภาพคนไทย 6. ผทู้ รงคุณวฒุ ิ อ่านทบทวนหมวดตวั ชว้ี ดั สขุ ภาพ โดยอา่ นภาพรวมทกุ หมวดในชุดตัวชีว้ ดั สขุ ภาพคนไทย พร้อมใหค้ า� แนะนา� ในการปรับแก้ไขงาน เกณฑใ์ นการจดั ทา� เน้อื หาตวั ชวี้ ัด 1. คน้ หาสาระส�าคัญ (Key message) ของหมวดทจ่ี ะน�าเสนอ เพื่อใหเ้ นอื้ หาไม่กระจัดกระจายในการน�าเสนอ 2. ค้นหาสถติ ขิ อ้ มลู เกี่ยวกับตัวชว้ี ดั แตล่ ะตัวที่คัดเลอื ก โดยเนน้ ขอ้ มลู รายปี เพ่ือน�าเสนอแนวโน้ม และรวมถึงผลการส�ารวจลา่ สุด เพอื่ ให้เหน็ สถานการณ์ 3. เน้นรปู แบบ และเน้ือหาทีง่ า่ ยต่อการอา่ นและเขา้ ใจต่อผู้อ่านทุกกลมุ่ วยั ส่วนที่ 2 10 สถานการณเ์ ด่นในรอบปี และ 4 ผลงานดีๆ ของคนไทย สถานการณใ์ นรอบปี ประกอบด้วย สถานการณเ์ ดน่ ล�าดบั 1 ถึง 10 และผลงานดีๆ ของคนไทย เพื่อสขุ ภาพของคนไทยอีก 4 สถานการณ์ ซงึ่ เรยี กงานส่วนนวี้ ่า “สถานการณ์เด่น 10+4” เกณฑ์การเลอื กสถานการณ์ และเกณฑ์การจัดล�าดบั สถานการณเ์ ดน่ มดี ังน้ี เกณฑก์ ารเลอื กสถานการณเ์ ด่น • เปน็ สถานการณ์ท่เี กดิ ข้ึนในช่วงปี 2556 หรอื เป็นสถานการณท์ เี่ คยรายงานไปแล้ว แต่นา� มาเสนออีกคร้งั เพ่ือใหเ้ ห็นความเปล่ยี นแปลง เป็นบทเรียนให้กับสังคม • มผี ลกระทบอย่างส�าคัญต่อสขุ ภาพคนไทยในวงกว้าง ซง่ึ ผลกระทบหมายรวมถงึ ความนั่ คงปลอดภยั ดว้ ย • เป็นนโยบายที่สง่ ผลตอ่ สขุ ภาพที่มีผลบงั คบั ใช้หรือผลทางปฎิบตั ทิ ีเ่ กดิ ข้นึ ในปนี ้ชี ดั เจน • เป็นเร่ืองใหมท่ ไี่ ม่เคยเกิดข้นึ มาก่อน • เป็นเรอื่ งทเี่ กดิ ขน้ึ บอ่ ยครั้งมากในรอบปี ส�าหรับผลงานดๆี ของคนไทยทางสขุ ภาพ เป็นเรอ่ื งของการประสบความสา� เร็จในการประดิษฐ์คิดคน้ ความก้าวหนา้ ทางวทิ ยาการด้านสขุ ภาพ การคน้ พบแนวทางใหมๆ่ ทีเ่ ป็นผลดีกับสุขภาพสังคม และคนไทยโดยรวม เกณฑก์ ารจัดล�าดับสถานการณเ์ ด่น • ส�ารวจความคิดเหน็ ของคณะกรรมการชีท้ ศิ ทางโครงการสขุ ภาพคนไทย โดยใชแ้ บบสา� รวจสถานการณท์ ีม่ ีสถานการณส์ า� คัญในสงั คมไทยทั้งทีเป็นข่าวและไมเ่ ป็นขา่ ว เกิดขน้ึ ตั้งแต่ต้นปี 2556 จนถึง ณ เวลาทีท่ �าการส�ารวจสถานการณ์ โดยใหค้ ณะกรรมการเรยี งล�าดับความสา� คญั จาก 1 ถงึ 10 • การวิเคราะหข์ อ้ มูลความถี่ เพอื่ เรียงลา� ดับความส�าคญั • การตัดสนิ เลือกสถานการณ์เด่นประจ�าปีได้รับความเหน็ ชอบจากคณะกรรมการชท้ี ศิ ทางโครงการสุขภาพคนไทยอีกคร้ัง สว่ นท่ี 3 เรอื่ งพิเศษประจา� ฉบบั หวั ข้อเรอื่ งพิเศษประจา� ฉบับมี 2 ลักษณะ คือ เรอ่ื งที่เน้นกลุ่มเปา้ หมาย (target group oriented) และ เร่อื งเฉพาะประเดน็ (issue oriented) โดยอาจมกี ารเลอื กเรอื่ งแต่ละลักษณะสลบั กันไปในแต่ละปี ทม่ี าของเร่อื งอาจจะพจิ ารณาเลอื กจาก 10สถานการณ์เด่นในรอบปีทีผ่ า่ นมา เกณฑ์ส�าคัญในการเลอื กประจา� ฉบับ 1. เป็นเรอ่ื งทีมีความสา� คัญเชงิ นโยบาย 2. เปน็ เรอื่ งท่ีมปี ระโยชน์ต่อประชาชน 3. เป็นเรอื่ งทม่ี ปี ระเด็นและมุมมองท่หี ลากหลาย กระบวนการท�างาน 1. คณะกรรมการช้ที ศิ ทางประชมุ เพื่อเลือกหวั ข้อเร่อื งพเิ ศษประจ�าฉบับในแต่ละปี 2. คณะท�างานสุขภาพคนไทยก�าหนดกรอบโครงรา่ งของรายงาน 3. ติดต่อผูเ้ ช่ียวชาญในแตล่ ะประเดน็ เพ่อื สัมภาษณข์ อ้ มลู ประกอบการจัดท�ารายงาน 4. คณะทา� งานสุขภาพคนไทยประมวลและเรยี บเรยี งเนื้อหาทางวชิ าการใหเ้ หมาะสมกบั การสือ่ สารต่อสาธารณะ และตรวจสอบความถูกตอ้ งกบั นักวชิ าการและผเู้ ช่ยี วชาญในประเด็นน้นั ๆ อกี ครงั้ 5. ผู้ทรงคณุ วุฒิอา่ นทบทวนร่างเน้อื หารายงานและปรับแก้ไข