หนงั สอื เรยี นสาระการประกอบอาชพี รายวชิ า พัฒนาอาชพี ใหมอี ยมู ีกิน (อช11003) ระดับประถมศึกษา (ฉบบั ปรบั ปรุง พ.ศ. 2554) หลักสตู รการศกึ ษานอกระบบระดบั การศึกษาขน้ั พน้ื ฐาน พุทธศักราช 2551 สาํ นกั งานสง เสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั สํานักงานปลัดกระทรวงศกึ ษาธกิ าร กระทรวงศกึ ษาธกิ าร หา มจาํ หนา ย หนงั สอื เรยี นเลม น้ีจัดพมิ พดวยเงินงบประมาณแผนดินเพ่ือการศึกษาตลอดชวี ิตสําหรบั ประชาชน ลขิ สิทธ์ิเปน ของ สาํ นกั งาน กศน. สํานักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ เอกสารทางวชิ าการลาํ ดบั ท่ี 30/2555
หนังสือเรยี นสาระการประกอบอาชีพ รายวชิ า พฒั นาอาชีพใหมีอยูม กี นิ (อช11003) ระดบั ประถมศกึ ษา ฉบบั ปรับปรงุ พ.ศ. 2554 ลิขสทิ ธ์ิเปน ของ สาํ นักงาน กศน. สํานักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ เอกสารทางวิชาการลําดับที่ 30/2555
สารบญั หนา คาํ นาํ 8 สารบญั 9 คาํ แนะนาํ การใชหนงั สือเรยี น 11 โครงสรางรายวชิ าพัฒนาอาชีพใหม ีอยูมีกนิ อช11003 ระดบั ประถมศกึ ษา 13 บทท่ี 1 ศกั ยภาพธุรกจิ 15 18 เรื่องท่ี 1 ความหมาย ความสําคัญ ความจําเปนในการพัฒนาอาชีพใหม อี ยมู กี นิ 19 เรื่องท่ี 2 ความจําเปนและคุณคาของการวิเคราะหศักยภาพธุรกิจ 21 เรื่องที่ 3 การวเิ คราะหตาํ แหนงธรุ กิจ 23 เรื่องที่ 4 การวิเคราะหศักยภาพธุรกิจบนเสนทางของเวลา 24 บทท่ี 2 การจดั ทาํ แผนพฒั นาการตลาด 25 เรื่องท่ี 1 การกาํ หนดทศิ ทางการตลาด 27 เรื่องท่ี 2 การกําหนดเปาหมายการตลาด 28 เร่ืองท่ี 3 การกําหนดกลยุทธสูเปาหมาย 31 เร่ืองท่ี 4 การวิเคราะหกลยุทธ 33 เรื่องท่ี 5 กิจกรรมและแผนการพัฒนาการตลาด 36 บทท่ี 3 การจัดทาํ แผนพฒั นาการผลิตหรือการบริการ 38 เรื่องที่ 1 การกาํ หนดคณุ ภาพผลผลติ หรือการบรกิ าร 40 เร่ืองที่ 2 การวิเคราะหท ุนปจจัยการผลติ หรอื การบริการ 41 เร่ืองท่ี 3 การกําหนดเปา หมายการผลติ หรือการบรกิ าร 43 เร่ืองท่ี 4 การกาํ หนดแผนกิจกรรมการผลติ หรอื การบรกิ าร 44 เรื่องที่ 5 การพฒั นาระบบการผลติ หรอื การบรกิ าร 46 บทท่ี 4 การพัฒนาธุรกิจเชงิ รุก เร่ืองที่ 1 ความจําเปนและคุณคาของธุรกิจเชิงรุก เร่ืองท่ี 2 การแทรกความนิยมเขาสูความตองการของผบู ริโภค เร่ืองที่ 3 การสรางรปู ลกั ษณค ุณภาพสนิ คาใหม เรื่องที่ 4 การพัฒนาอาชีพใหมีความมั่นคง
บทท่ี 5 โครงการพฒั นาอาชพี ใหม อี ยมู ีกนิ 50 เรื่องที่ 1 การวิเคราะหความเปนไปไดของแผน เรื่องท่ี 2 การเขียนโครงการพัฒนาอาชีพใหมีอยมู กี นิ 51 เรื่องท่ี 3 การตรวจสอบความเปนไปไดของโครงการ 53 เร่ืองที่ 4 การปรับปรุงแกไขโครงการพัฒนาอาชีพ 57 58
คาํ แนะนําการใชห นงั สอื เรยี น หนังสือเรียนสาระการประกอบอาชีพ รายวิชาพัฒนาอาชีพใหมีอยูม กี นิ ระดบั ประถมศึกษาเปน หนงั สอื เรียนที่จดั ทําขึ้น สําหรับนักศึกษานอกระบบ ในการศึกษาหนังสือเรียนสาระการประกอบอาชีพ รายวิชาพัฒนาอาชีพใหมีอยูมีกิน ผูเ รียนควร ปฏบิ ัตดิ ังน้ี 1. ศึกษาโครงสรางรายวิชาใหเขาใจในหัวขอและสาระสําคญั ผลการเรยี นรทู คี่ าดหวัง ขอบขาย เนอื้ หาของรายวิชานนั้ ๆ โดยละเอียด 2. ศึกษารายละเอียดเนือ้ หาของแตละบทอยางละเอียด และทํากิจกรรมตามทีก่ ําหนด ถาผูเ รียน ยังไมเขาใจควรกลบั ไปศกึ ษาและทาํ ความเขาใจในเนอ้ื หานั้นใหมใหเ ขาใจ กอนท่ีจะศกึ ษาเรือ่ งตอ ๆ ไป 3. หนังสือเรียนเลมนีเ้ นนการจัดการเรียนรูใ นลักษณะกระบวนการสวนใหญ สามารถนําไป ประยุกตใชกับทุกอาชีพ 4. หนงั สอื เลมนีม้ ี 5 บท คอื บทที่ 1 ศักยภาพธรุ กจิ บทที่ 2 การจัดทําแผนพัฒนาการตลาด บทที่ 3 การจัดทาํ แผนพฒั นาการผลิตหรือบริการ บทที่ 4 การพฒั นาธรุ กจิ เชงิ รกุ บทที่ 5 โครงการพัฒนาอาชีพใหมอี ยูมกี ิน
โครงสรา งรายวิชาพัฒนาอาชพี ใหมอี ยูมีกิน ระดบั ประถมศกึ ษา (อช11003) สาระสําคัญ การพฒั นาอาชีพใหม อี ยมู ีกินจําเปนตองมีการพัฒนาอยางตอเนื่อง เพือ่ ใหสามารถเขาสูต ลาดที่มี การแขงขันได โดยมีการวิเคราะหศักยภาพธุรกิจ การจัดทําแผนพัฒนาการตลาด การทําแผนพัฒนาการ ผลติ หรือการบริการ การพัฒนาธุรกิจเชิงรุก และสามารถนําความรูดังกลาวมาจัดทําโครงการพัฒนาอาชีพ ใหม ีอยูม กี ิน ผลการเรยี นรูที่คาดหวงั 1. อธิบายความหมาย ความสําคัญ ความจําเปนในการพัฒนาอาชีพใหมีสินคา หรืองานบริการ สรางรายไดพอเพียงตอการดํารงชีวิต 2. วิเคราะหศกั ยภาพธุรกิจ การตลาด การผลิตหรือบรกิ ารแผนธรุ กิจเพอ่ื สรา งธุรกจิ ใหม อี ยมู กี ิน 3. ยอมรับและเห็นคุณคาในการพัฒนาอาชีพใหมีอยูมีกิน 4. ปฏบิ ตั ิการทาํ แผนและโครงการพฒั นาอาชพี ใหม ีอยมู ีกิน ขอบขา ยเนอ้ื หา บทที่ 1 ศกั ยภาพธรุ กจิ บทที่ 2 การจัดทําแผนพัฒนาการตลาด บทที่ 3 การจัดทําแผนพฒั นาการผลิตหรอื การบรกิ าร บทที่ 4 การพฒั นาธรุ กจิ เชิงรกุ บทที่ 5 โครงการพฒั นาอาชพี ใหม ีอยูมกี นิ
8 บทท่ี 1 ศกั ยภาพธรุ กิจ สาระสําคัญ ศักยภาพธุรกิจมีความสําคัญและความจําเปนตอการพัฒนาอาชีพใหมีอยูมีกิน ตัวชวี้ ัด 1. อธบิ ายเก่ียวกับ ความหมาย ความสําคัญ ความจําเปนของการพฒั นาอาชีเพอ่ื มีอยมู กี ิน 2. อธิบายความจําเปนและคุณคาของการวิเคราะหศักยภาพธุรกิจ 3. วิเคราะหต ําแหนงธุรกิจ 4. วิเคราะหศักยภาพธุรกจิ บนเสนทางของเวลาตามศักยภาพของแตละพื้นที่ ขอบขายเนือ้ หา เรอ่ื งที่ 1 ความหมาย ความสําคัญ ความจําเปนในการพัฒนาอาชีพใหม ีอยมู ีกนิ เรื่องที่ 2 ความจําเปนและคุณคาการวิเคราะหศักยภาพธรุ กิจ เรอื่ งท่ี 3 การวเิ คราะหตาํ แหนง ธุรกิจ เร่ืองที่ 4 การวิเคราะหศักยภาพธุรกิจบนเสนทางของเวลาตามศักยภาพของแตละพื้นที่
9 เรือ่ งที่ 1 ความหมาย ความสําคัญ ความจําเปน ในการพัฒนาอาชพี ศกั ยภาพของธุรกิจ หมายถึง ธุรกิจที่บุคคลที่มีความสามารถพัฒนาสนิ คา นั้น ๆ ใหส ามารถอยู ในตลาดได การพัฒนา หมายถึง การเปลี่ยนแปลงอยางมีกระบวนการโดยมีจุดมุงหมาย การพฒั นาอาชพี หมายถึง การประกอบอาชีพท่ีมีการพัฒนาสินคา หรือผลติ ภณั ฑใ หตรงกับ ความตองการของลูกคาอยูตลอดเวลา โดยมีสวนครองตลาดไดตามความตองการของผูผลิต แสดงถงึ ความม่นั คงในอาชีพ ซึ่งตองข้นึ อยกู ับศกั ยภาพของผผู ลติ ดังนั้น การพัฒนาศักยภาพเปนความจําเปนและสําคัญมากในการพัฒนาอาชีพ หรือพัฒนาธุรกิจ โดยการนําเอาความสามารถออกมาใชใหเกิดประโยชน เพื่อการประสบผลสําเร็จอยางงดงาม การวิเคราะห หมายถึง การแยกแยะสิง่ ทีจ่ ะพิจารณาออกเปนสวนยอย ที่มีความสัมพันธกัน รวมถึงสืบคนหาความสัมพนั ธนนั้ ตัวอยาง การวิเคราะหศักยภาพทางธุรกิจของนางสาวมาลี ชอประดิษฐ อาชีพประกอบการคา รับจางทําบายศรี ขันหมาก ใบตอง จัดดอกไมสดและรอยมาลัย โดยเปดแผงรานคามุมตลาดสดประจํา อาํ เภอ 1. มาลี มใี จรกั ในงานประดษิ ฐ มีจติ ใจพรอ มบรกิ าร บริการตรงเวลา 2. มาลี มีฝม ือในการจดั เย็บ ดอกไม ใบตอง ไดประณตี สวยงาม ออกแบบไดดี 3. ทําเล ยานการคาของรานมาลีเหมาะสม 4. มาลี มมี นษุ ยส ัมพนั ธด ี ยมิ้ แยมแจม ใส 5. มาลี มีความซ่อื สัตยต อการคา ไมเ อาเปรยี บลกู คา เลอื กวัสดเุ หมาะสมกับราคา 6. มาลี มเี งินทนุ สํารองหมุนเวียนพอเพียงในการประกอบกจิ การในระดบั พออยพู อกิน
10 ใบงานท่ี 1 อภปิ รายความสําคญั และความจาํ เปน ในการพฒั นาอาชพี ประเดน็ การเรยี นรู ใหผ เู รียนรวมกลมุ จํานวน 3 – 5 คน รว มกันอภิปรายถึงความสําคัญและความจําเปน ในการพัฒนาอาชีพ แลว สรุปเปนความรูลงในแบบบันทึก ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ใบงานที่ 2 ความหมาย ความสําคัญ ความจําเปนในการพัฒนาอาชีพ คาํ สงั่ ใหผ ูเรียนพัฒนาอาชีพของตนเองหรืออาชีพที่มีความสนใจดานตางๆ ดังนี้ 1. ทาํ เลท่ตี ้ัง........................................................................................................................................ 2. ความตรงตอเวลาในการบริการ...................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 3. ความซือ่ สตั ยต อลกู คา การเลอื กใชว ัสดทุ ่เี หมาะสมกับราคา.......................................................... ....................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 4. การพัฒนารูปแบบสินคา................................................................................................................. ....................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................... 5. การใชเงินทุน................................................................................................................................. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 6. การพัฒนาการตลาด....................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 7. การพัฒนากระบวนการผลิต/หรอื การบรกิ าร................................................................................. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................
11 เร่อื งท่ี 2 ความจําเปน และคณุ คา การวเิ คราะหศักยภาพธรุ กิจ ความจาํ เปน ของการวเิ คราะหศกั ยภาพธุรกจิ มีดงั น้ี 1. เพื่อจะไดเห็นทศิ ทางเชงิ กลยทุ ธข องธุรกิจ 2. เพื่อสือ่ ทิศทางของธุรกิจใหบุคคล หรือองคกรจัดสรรเงินทุน เพือ่ การกูยืมหรือรวมลงทุน และสรางความมั่นใจในการคา 3. เพื่อศึกษาความเปนไปไดของโครงการพัฒนาธุรกิจตนเอง คณุ คาของการวิเคราะหศ ักยภาพธุรกิจ 1. ผปู ระกอบการรจู กั ตัวเอง ปจ จบุ นั และอนาคตอาชพี ของตนเอง 2. อาชีพของตนเองมีทิศทางเชนไร โดยอาศัยการกําหนดวิสัยทัศน พันธกิจ และเปาหมายดาน อาชีพของตน 3. การวางกลยุทธแตละระดับสําหรับผูประกอบการ สถานประกอบการ และเครือขาย ผรู วมงาน แบงแยกหนาท่ชี ัดเจน 4. การวิเคราะหศักยภาพทําใหรูจ ักปจจัยภายนอก ปจจัยภายในทีเ่ กีย่ วของกับการประกอบ อาชพี ตนเอง เชน 1. สินคา หรือบริการของตนเองคืออะไร ตอบสนองลูกคาระดับไหน 2. สวนแบงการตลาด สินคาของคุณเทยี บไดก เ่ี ปอรเ ซน็ ต 3. คุณคาของสินคาอาชีพของคุณใหประโยชนดานใดมากแคไหน
12 ใบงานท่ี 3 ความจาํ เปน และคณุ คาการวิเคราะหศักยภาพธุรกิจ คําส่งั ใหผูเ รียนบอกความจาํ เปนและคุณคา ของการวิเคราะหศักยภาพธุรกิจ ท่ผี เู รยี นประกอบอยใู นปจ จบุ ันหรืออาชีพสนใจ ตามหวั ขอยอ ยตอ ไปน้ี 1. อาชีพของทานมีความสําคัญตอทองถิ่นคือ………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………. 2. มีทิศทางความกาวหนาอาชีพของตนเองในทองถิ่น………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………. 3. สินคาของทานมีสวนแบงการตลาดในทองถิ่นเทาใด ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………. 4. จากการวิเคราะหศักยภาพธุรกิจอาชีพของทาน ทานคิดวามีประโยชนตอการพัฒนาอาชีพของ ทานมากนอยแคไหน อยางไร ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………
13 เร่ืองที่ 3 การวิเคราะหต ําแหนงธุรกจิ ตําแหนงธุรกจิ หมายถึงระยะเวลาในชวงการประกอบอาชีพหรือธุรกิจของผูป ระกอบการแตละ ระดับขั้นตอนของการดําเนินกิจการโดยทั่วไปจะแบงเปนระยะดังนี้ 1. ระยะเร่ิมตน 2. ระยะสรางตัว 3. ระยะทรงตัว 4. ระยะตกต่าํ หรอื สูงข้นึ ผูประกอบการตองมีความรูสามารถวิเคราะหตําแหนงธุรกิจในอาชีพของตนเองไดวาอยูในระยะ ใด ตองขยายตัวอีกมากนอยแคไหน และคูแขงขันเกิดขึ้นมากหรือยัง โดยอาศัยขอมูลการวิเคราะห ศักยภาพทางธุรกิจของตนเอง ซึ่งไดอธบิ ายเปนกราฟวิเคราะหต ําแหนง วงจรธุรกจิ ไดด งั น้ี มลู คา ธรุ กจิ 4.1 ธุรกจิ กา วหนา จะมีผูคนเขา มา เรียนรูทําตาม ทําใหเ กดิ วิกฤตสว น แบง ทางการตลาด 1. ระยะเรมิ่ ตน 2. ระยะสรางตวั 3.ระยะทรงตัว 4.2 ถา ไมม กี ารพัฒนาธรุ กจิ จะเปน ขาลง จาํ เปน ตอ งขยายขอบขา ย จงึ มคี วาม ตองการใชน วัตกรรมเทคโนยเี ขามาใชงาน เวลา 4. ระยะสูงข้นึ หรอื ตกตาํ่ 1.เปน ระยะท่ี 2- 3 ธุรกิจอยใู นชว งพัฒนา อาชีพหรือธรุ กิจอยู ขยายตวั หรือยังทรงตวั จะมคี น ในระยะฟก ตวั ของ จบั ตามองและพรอ มทาํ ตาม การเขา สอู าชพี (เริ่มมีคูแขงขนั ) กราฟวิเคราะหตําแหนงวงจรธรุ กจิ
14 ใบงานที่ 4 การวเิ คราะหต ําแหนงธุรกิจ คําส่ัง ใหผูเรียนตอบคําถามตอไปนี้ ตามความเขาใจของตนเอง ในปจจุบัน การประกอบอาชีพของทานอยูในระยะใด มีสภาพเปนอยางไร แกปญหาอยางไร ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................................
15 เร่อื งที่ 4 การวเิ คราะหศักยภาพธรุ กิจบนเสนทางของเวลาตามศกั ยภาพของแตละพน้ื ท่ี เสน ทางเวลา หมายถึง วัฏจักรของการประกอบอาชีพธุรกิจสินคาหรือบริการในชวงระยะเวลา หนง่ึ ของการดาํ เนนิ กจิ การ ตวั อยาง ผังการไหลของอาชีพปลกู ผกั ในพน้ื ท่ี 5 ไร วางแผน จดั เตรียม เตรียมดิน ปลูกผัก ดูแลรักษา เกบ็ ผกั สง การปลูกผัก ปจจยั การ ปลูกผัก ตลาด ปลกู ผัก 27 พ.ค. 54 11-14 ม.ิ ย. 54 15-19 ม.ิ ย. 54 20 ม.ิ ย. - 22-26 ส.ค. 54 22-26 ส.ค.54 6-10 มิ.ย. 54 20 ส.ค. 54 ในกระบวนการปลูกผักจะมีผังการไหลดังตัวอยาง ซึ่งเปนขั้นตอน มีการดําเนินงานตามลําดับ กอ นหลงั เชน ตองมกี ารวางแผนกอนท่ีจะดาํ เนนิ การปลูกผัก และในแตละขัน้ ตอนตามเสนทางของ เวลาในการปลกู ผกั เจา ของธุรกิจตองวเิ คราะหศกั ยภาพธุรกิจของทรพั ยากรธรรมชาติในแตล ะพ้ืนท่ีได เชน - การวางแผนการปลูกผัก ผูประกอบการจะสามารถวางแผนการใชทุนไดอยางเหมาะสม เชน มีการลดตน ทุนได สามารถใชท นุ อน่ื มาทดแทนได - การปลกู ผกั ผปู ระกอบการจัดการปลูกไดรวดเรว็ ตรงตามแผนทก่ี าํ หนดไว มีการคิดคนเคร่ือง ทนุ แรงในการปลูกผกั การวเิ คราะหศักยภาพธรุ กจิ บนเสนทางของเวลาตามศักยภาพของแตล ะพ้ืนที่ คอื การแยกแยะ กระบวนการทางธุรกิจตามเสนทางของเวลา เพื่อวิเคราะหหาศักยภาพธุรกิจของตนเองในแตล ะชว งของ การผลิตสนิ คาใหม องเหน็ ความกา วหนา ความสาํ เร็จในแตละภารกิจ ดว ยการกําหนดกจิ กรรมพรอ ม กาํ กบั เวลาท่ตี องใชจริง เขียนเนนถึงการไหลของงาน ไวเ ฝาระวังการดาํ เนินงาน การจัดทําผังการไหล ของงานในแตละภารกิจ โดยกาํ หนดกจิ กรรมออกมาจดั ลาํ ดบั ขน้ั ตอนกอ นหลงั ดงั น้ี 1. ศักยภาพของทรัพยากรธรรมชาตใิ นแตละพน้ื ท่ี ทรัพยากรธรรมชาติ หมายถึง สิ่งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ ซึ่งมนุษยสามารถนําไปใชใหเกิด ประโยชนตอชีวิตประจําวัน และการประกอบอาชีพได เชน การวางแผนการปลูกผัก มีแหลงนํา้ เพียงพอ ตอ ระยะเวลาการปลูกผกั ในพนื้ ท่ี 5 ไร หรอื ไม และความอดุ มสมบรู ณข องดินมมี ากนอยเพยี งใด ซึ่งจะ สงผลตอการปรบั ปรงุ บํารงุ ดินและการใสปยุ
16 2. ศกั ยภาพของพน้ื ที่ตามลกั ษณะภูมิอากาศ ลกั ษณะภมู อิ ากาศ หมายถึง ลกั ษณะอากาศประจําถิ่นในชวงระยะเวลาหนึ่ง ซ่งึ มีอทิ ธิพลตอการ ประกอบอาชีพในแตล ะพน้ื ท่ีมีสภาพอากาศทแ่ี ตกตา งกนั สําหรับการปลูกผกั จะอาศยั ลักษณะลมฟา อากาศเขาชวย การจัดเตรยี มปจจยั การปลกู ผกั เกยี่ วกบั เมลด็ พันธุ ควรเลือกเมลด็ พนั ธุผ ักใหเหมาะสมกบั ฤดกู าล เชน พชื ที่ปลูกในฤดูและพืชทป่ี ลูกในฤดรู อน 3. ศักยภาพของภมู ิประเทศ และทาํ เลที่ต้ังของแตละพ้ืนท่ี ภูมิประเทศ หมายถึง ลักษณะทางกายภาพของแผนดิน ความสูงตาํ่ ท่รี าบลุม ที่ราบสงู ภูเขา แมน ้าํ ทะเล เปนตน สภาพภมู ิประเทศและทาํ เลท่ีต้ังของแตละพื้นท่ี จะแตกตางกัน เชน เปนภูเขา ท่ีราบสงู ท่ีราบลมุ การเตรยี มดนิ ปลูกผกั จะตองเปนพ้ืนท่ที ีร่ าบ นํ้าไมท วมขัง 4. ศกั ยภาพของศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวถิ ชี วี ิตของแตละพืน้ ท่ี ศลิ ปะ วัฒนธรรม ประเพณี หมายถึง ความเช่อื การกระทาํ ทีม่ กี ารปฏิบตั ิสืบเนอ่ื งกันมาเปน เอกลักษณ และมคี วามสาํ คัญตอ สงั คม ในแตละภาคของประเทศไทยมศี ลิ ปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวถิ ชี วี ติ การเปนอยแู ละการ บริโภคที่แตกตางกัน การปลูกผักควรปลูกใหตรงกับความตองการของผบู ริโภคและตลาด 5. ศักยภาพของทรัพยากรมนุษยใ นแตละพ้ืนท่ี ทรัพยากรมนษุ ยใ นแตล ะพืน้ ท่ี หมายถึง ความรู ความสามารถของมนุษยท่ีเปนภูมริ ู ภูมปิ ญ ญา ทั้งในอดีตและปจจุบันในแตละภาคของประเทศไทย ในแตล ะทองถิ่นมีความถนัด และความชํานาญใน การดแู ลรักษาและการเก็บผักสงตลาดทไ่ี มเหมอื นกัน สงผลใหผ ลผลติ และรายไดที่ตา งกัน .
17 ใบงานท่ี 5 การวิเคราะหศักยภาพธุรกจิ บนเสนทางของเวลาตามศักยภาพของแตละพ้ืนท่ี คาํ ส่งั ใหผ เู รยี นจดั ทําผงั การไหลในอาชีพทป่ี ระกอบการอยหู รอื อาชีพทีส่ นใจ แลว วเิ คราะหแต ละขั้นตอนของการประกอบอาชีพวาจะทําอยางไรใหธุรกิจมีศักยภาพ 1. ผังการไหลของอาชีพ 2. การวิเคราะหศักยภาพธุรกิจบนเสนทางของเวลาตามศักยภาพของแตละพื้นท่ี ที่ ขน้ั ตอนการปลกู ผกั ผลการวิเคราะหศ กั ยภาพท้ัง 5 ศกั ยภาพ
18 บทท่ี 2 การจัดทําแผนพฒั นาการตลาด สาระสําคัญ การจัดทําแผนพัฒนาการตลาดเพื่อใหสามารถแขงขันได โดยการกําหนดเปาหมายและกลยุทธ ตางๆ เพื่อใหบรรลุเปาหมายทางการตลาดที่กําหนดไว ตวั ชีว้ ัด 1. กําหนดทิศทางการตลาด 2. กาํ หนดเปาหมายการตลาด 3. กาํ หนดกลยุทธสูเปาหมาย 4. วิเคราะหก ลยทุ ธ 5. กาํ หนดกจิ กรรมและแผนการพฒั นาการตลาด ขอบขายเนอื้ หา เรือ่ งท่ี 1 การกาํ หนดทิศทางการตลาด เรอื่ งท่ี 2 การกําหนดเปาหมายการตลาด เรอื่ งที่ 3 การกําหนดกลยุทธสูเปาหมาย เร่ืองท่ี 4 การวิเคราะหกลยุทธ เรื่องท่ี 5 กจิ กรรมและแผนการพฒั นาการตลาด
19 เร่ืองที่ 1 การกาํ หนดทิศทางการตลาด การกําหนดทิศทางการตลาดประกอบดวยองคประกอบที่สําคัญ 3 สว น คอื 1. ผูผลิต เนื่องจากปจจุบันมีการแขงขันในตลาดการคาสูงมากไมวาจะเปนสินคาในรูปลักษณ ใด ประโยชนใชสอยอยางไรก็ตาม ราคาสินคา กําลังซือ้ ของผูบ ริโภค ก็เปนตัวปจจัยในการกําหนด ทิศทางการตลาดนอกเหนือจากการใชวิธีการสงเสริมการตลาด เชน การลดราคา การแถม การแจก การ แลก ผผู ลิตจําเปน ตอ งศึกษาพัฒนาสินคาใหไ ดต รงกบั ความตองการของผูบริโภค 2. สินคาหรือการบริการ ตัวสินคาหรือรูปแบบการใหบริการแกลูกคา มีความจําเปนอยางยิง่ ที่ จะตองมีการพัฒนาตลอดเวลา เพื่อใหทันสมัยทันตอความตองการของลูกคา 3. ผบู รโิ ภคหรือผูรับบรกิ าร สินคาจะครองอยูในตลาดไดน านเทาใดขึ้นอยูก ับคุณภาพของสินคา สามารถผลิตไดโดนใจผูบ ริโภคไดเพียงใด จํานวนสินคาเพิ่มขึ้นหรือลดลง สามารถพิจารณาไดจาก จํานวนความตองการของผูบ ริโภค หรือจํานวนยอดการสัง่ สินคา ถายอดการสัง่ สินคาลดลงก็แสดงให เห็นวา แนวโนมความนิยมของผูบริโภคลดลง ซึง่ สาเหตุมาจากมีผูแขงขันมากขึน้ ทําใหสวนแบง การตลาดของเรามแี นวโนม ลดลง ดังน้ัน ผูผ ลิตก็จะตองพิจารณาวาในปจจุบันความตองการสินคาชนิดนั้นๆ เปลีย่ นแปลงไป ในทางใด เชน 1. รปู ลักษณสนิ คาลา สมัยไมเ ปนท่ีถกู ใจของลูกคา 2. ผลิตภัณฑใชประโยชนไดนอย เชน แชมพูสระผมของยีห่ ออื่นใชไดทัง้ สระผมและนวดผม ซง่ึ ดีกวาของเราใชสระผมไดอยางเดียว 3. สนิ คา ชนิดอน่ื ๆ ประหยัดเวลาไดด ีกวา เชน การตม น้าํ ไฟฟา ย่หี อ A ใชเ วลานอ ยกวา ยหี่ อ B 4. สินคาอื่นๆ สามารถใชไดสะดวกกวา เพราะสินคาของเขาวางขายตามรานสะดวกซือ้ ทีม่ ีอยู ท่วั ไป 5. กลมุ ผซู อื้ สนิ คา ของเราแคบไปไหม ควรจะขยายไปยงั กลุม อ่ืน ๆ ไดอ ีกไดห รอื ไม ในเรือ่ งนี้ผูเ รียนจะตองสรุปใหไดวาสินคาของเรามียอดขายคงเดิมลดลงหรือเพิม่ ขึน้ แลวศึกษา วิเคราะหความตองการของลูกคา เชน เกษตรกรมีอาชีพปลูกผักขายในหมูบาน แตความนิยมของลูกคา เปลย่ี นไป เชน ตองการดแู ลสุขภาพใหป ลอดภัยจากสารเคมี นอกจากนี้จะตองพิจารณาถึงประเด็นอืน่ อีก เชน 1. ตลาดตองการซื้อผักที่ปลอดสารเคมี 2. กลมุ ลูกคา ตองการซือ้ ผักปลอดสารเคมเี พือ่ สขุ ภาพ 3. ผซู ้อื สว นใหญเ ปนบุคคลทม่ี ฐี านะเนอื่ งจากผักปลอดสารเคมจี ะมีราคาแพง 4. สถานท่ีซ้อื ควรจะอยูในเมืองใหญแ ละสามารถกระจายจดุ ขายไดห ลายๆ จดุ 5. ซื้ออยางไรจงึ จะสามารถซื้อรับประทานไดทุกวัน
20 สรุปไดวาจะปรับลักษณะของสินคาหรือบริการอยางไรตองพิจารณาถึงเหตุผลในการซือ้ ของ ผูบ ริโภค กลุม ลูกคาเปนใครบาง มีกําลังซือ้ มากนอยเพียงใด ผูซือ้ สะดวกซือ้ ที่ใดและขั้นตอนการซือ้ ไม ควรยงุ ยากแลวนาํ ขอมูลมาวิเคราะหวาสินคาหรืองานบริการจะมีสวนแบงของตลาดมากนอยเพียงใดแลว กําหนดเปาหมายการตลาด สวนแบงของตลาดก็คือ สินคาของเราเปนสวนหนง่ึ ของตลาดสินคาชนิดนั้น เรอ่ื งที่ 2 การกาํ หนดเปาหมายการตลาด การกําหนดเปาหมายการตลาด หมายถึง ตามทิศทางการผลิตสินคาหรืองานบริการ การ กําหนดเปาหมายที่มีความเปนไปได เชน การเพิ่มสินคาสูตลาดอีก 25 % การกําหนดเปาหมายการตลาด มีองคประกอบทีส่ ําคัญทีจ่ ะทําใหบรรลุเปาหมาย การตลาดอยู 3 ประการ คือ 1. กลยุทธสูเปา หมาย 2. แผนพฒั นาการตลาด ซึ่งองคประกอบทั้ง 2 ดานนีจ้ ะตองมีความเชื่อมโยงซึ่งกันและกัน เปนไปตามเปาหมาย การตลาด ดงั แผนภมู ิขา งลา งนี้ เปาหมายการตลาด กลยุทธส ูเปา หมาย แผนการพฒั นา การตลาด
21 ใบงานท่ี 1 การกาํ หนดทิศทางการตลาด คําสัง่ ใหผูเรียนรวมกลุม กัน 5 คน กําหนดทิศทางการตลาดในสินคาของตนเองหรือสินคาทีส่ นใจเพือ่ พัฒนาใหตรงกับความตองการของตลาด 1. ศกึ ษาความตองการของตลาดเพื่อกําหนดทิศทางในการผลิตสินคาหรือบริการ 1.1 สินคา หรือบรกิ าร คอื ............................................................................................... 1.2 ลกู คา ซ้ือไปทาํ อะไร................................................................................................. 1.3 กลมุ ลูกคา เปนใคร................................................................................................... 1.4 ลุกคา จะซอ้ื อยางไร.................................................................................................. 1.5 ลกู คา ใชสินคา เม่ือไร................................................................................................ 1.6 ซอื้ สินคา ไดท ีใ่ ด...................................................................................................... 2. เมื่อศึกษาทิศทางการตลาดแลวใหกําหนดเปาหมายการตลาดในการผลิตสินคา แบบบันทึก สมาชกิ กลุม 1........................................................................................................................................ 2........................................................................................................................................ 3........................................................................................................................................ 4........................................................................................................................................ 5........................................................................................................................................ ทิศทางการตลาด.......................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... เปาหมายการตลาด....................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................................
22 เรอ่ื งท่ี 3 การกําหนดกลยุทธสเู ปาหมาย การกําหนดกลยทุ ธ กลยุทธ เปนการหาวิธีการที่จะทําใหจํานวนลูกคาที่มีอยูก อนแลวเพิม่ จํานวนซือ้ ใหมากกวาเดิม โดยการวิเคราะหปจ จยั ตา งๆ ท่เี ก่ียวของกับการขายสนิ คาใหก ลุม ลกู คา เปาหมายทมี่ ศี กั ยภาพในการซื้อมา ใชเ ปน บรรทดั ฐานในการกาํ หนดวธิ กี ารเพม่ิ ปริมาณลูกคาหรือเพิ่มยอดขาย ดังนัน้ การวางแผนกลยุทธจะ มีประโยชนต อการพัฒนาตลาด ดังน้ี คอื 1. เปนการขยายปริมาณลูกคาไดอยางชัดเจน 2. นาํ ไปจดั ทาํ แผนใหเ หมาะสมกับเวลาและเปนการจัดลําดับงานที่ปฏิบัติได 3. สามารถทําใหบรรลุผลการขายตามเปาหมายที่ไดกําหนดไว กลยุทธจะตองเกีย่ วของกับสินคาหรืองานบริการชนิดนั้นวามี “จุดขาย” หรือ “จุดครองใจ” ผูบ ริโภคอยางไรบาง โดยปกติแลวผลิตภัณฑแตละอยางมักจะมีจุดขายหรือจุดเดนแตกตางกัน ผูผลิตจึง ควรเลือกจุดครองใจหรือจุดเดนที่สุดของสินคาที่ควรยกขึน้ มาใชสงเสริมการขาย เปนจุดที่ใชย้าํ ในการ ขายสนิ คาจากการโฆษณาหรอื การประชาสัมพนั ธอ นื่ ๆ เพอ่ื ใหสินคา น้ันอยูใ นใจของผบู รโิ ภคตลอดกาล การกําหนดกลยุทธ ควรคาํ นงึ ถงึ สิง่ ตางๆ ดังน้ี 1. ลงทุนต่ําที่สุด มีความเปนไปไดทางการเงิน 2. ทําในสงิ่ ท่ีทาํ ไดด ี ซงึ่ มคี วามเปนไปไดในการผลิต 3. ทาํ จํานวนนอยแลว คอยเพิม่ ไปสูจํานวนมาก 4. เพ่ิมธรุ กิจท่มี ีความเปน ไปไดในระยะยาว การกําหนดกลยุทธจะตองสอดคลองกับเปาหมายการตลาด เชน พัฒนาสินคาอีก 25% โดย วิเคราะหเปาหมายการตลาดกลยุทธการตลาดได เชน 1. ปลูกผักปลอดสารเคมี 2. ประชาสัมพันธใหผ บู รโิ ภครูจกั สนิ คา หรอื บริการดว ยวิธีการทห่ี ลากหลาย 3. เพ่ิมจดุ ขายใหม ากกวา เดมิ อีก 20 จุด โดยเฉพาะในเมืองท่ผี ูบรโิ ภคมกี ําลังซอื้ 4. ในการผลิตผักปลอดสารเคมีควรมีการรวมกลุม กนั ผลติ เพือ่ ใหมผี กั ขายไดอยา งตอเนือ่ ง และมชี นิดของผักหลากหลาย
23 เร่อื งที่ 4 การวิเคราะหกลยุทธ การวิเคราะหก ลยุทธเปน กระบวนการคิดวเิ คราะหอ ยา งเปนระบบ เพ่ือยกระดับความรูใหส ูงขึ้น ใหสอดคลองกับสภาพการเปลี่ยนแปลงของเศรษฐกิจ สังคม ที่มีการเปลี่ยนแปลงอยางรวดเร็ว การวเิ คราะหก ลยทุ ธม กี รอบแนวคดิ ดงั น้ี ภารกจิ กิจกรรม เทคนคิ สารสนเทศ ข้ันตอน วิธีการ ความรูที่ ของระบบ จําเปน การทํางาน ใบงานท่ี 2 การกาํ หนดกลยุทธส ูเปาหมาย คําส่ัง ใหผูเรยี นรวมกลุมกันกําหนดกลยทุ ธ แลว วเิ คราะหกลยทุ ธใหสอดคลองกบั เปา หมาย การตลาดทไ่ี ดก าํ หนดไว 1. กลยุทธการตลาดมีอะไรบาง ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... 2. มีกระบวนการวิเคราะหกลยุทธอยางไร ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................................
24 เรือ่ งที่ 5 กิจกรรมและแผนพัฒนาการตลาด การตลาด เปนกจิ กรรมทางการตลาด ท่เี ริ่มตั้งแตการวางแผนไปสกู ารตลาด ท่มี ลี ักษณะที่ เหมาะสมและสอดคลองกับความตองการของลูกคา ซึ่งองคประกอบของตลาดประกอบดวย ผลิตภัณฑ ราคา และการจําหนาย การพัฒนาการตลาด เปนกระบวนการพัฒนาตลาดของสินคาหรือบริการใหยอดขายคงอยูห รือ มากข้ึนกวาเดิม การกําหนดกลยุทธที่มีความเปนไปไดในแตละกลยุทธจะตองกําหนดกิจกรรมและจัดทํา แผนพฒั นาการตลาด เชน กลยุทธ ดานการประชาสัมพันธใหผูบริโภครูจ ักสินคาหรือบริการดวยวิธีการที่หลากหลาย จะตอ งกาํ หนดวามีกิจกรรมอะไรบาง เชน การประชาสัมพันธโ ดยใชว ธิ กี ารหลากหลาย เชน การโฆษณา ในทวี ี การแจกตัวอยางสินคาใหลูกคากลุม เปาหมายทดลองใช การทําแผนปลิวแจก สามารถนํากิจกรรม เหลานี้มาวางแผนการตลาดเพื่อใหผูผลิตสามารถควบคุมกระบวนการการพัฒนาการตลาดได ใบงานท่ี 3 กจิ กรรมและแผนการพัฒนาการตลาด คําสั่ง ใหผูเ รียนรวมกลุมกันกําหนดกิจกรรมและวางแผนการตลาดตามกลยุทธที่กําหนด แลวบันทึกลง ในแบบบันทึก กลยทุ ธท ี่ 1 ประกอบดวยกิจกรรม 1..................................................................................................................................................... 2..................................................................................................................................................... 3..................................................................................................................................................... กลยุทธท ี่ 2 ประกอบดว ย 1..................................................................................................................................................... 2..................................................................................................................................................... 3..................................................................................................................................................... แผนการพฒั นาการตลาด กลยุทธ กิจกรรม แผนการพฒั นาการตลาดป 2554 ม.ค. ก.พ. มี.ค. เม.ย. พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.
25 ใบงานท่ี 4 กจิ กรรมและแผนพัฒนาการตลาด คาํ ส่ัง ใหผ ูเ รียนนาํ แผนการพัฒนาการตลาด ไปใหผรู ูพิจารณาความเปนไปไดของแผนแลวจดบันทึกการ แสดงความคดิ เหน็ ของผูรู และกําหนดแนวทางแกไขทางกลุมเรียนลงในแบบบันทึก สรุปความคิดเหน็ จากผูรู ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... แนวทางการดําเนินงานตามความคิดเห็นของผูรู ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................................
26 บทที่ 3 การจัดทาํ แผนพฒั นาการผลติ หรอื การบริการ สาระสําคัญ การประกอบการธุรกิจ ไมวาจะเปนธุรกิจทีเ่ นนในการผลิตผลผลิตหรือการบริการ ตางมีปจจัยที่ จะสงผลตอ การดําเนนิ งานใหด าํ รงอยไู ด ไดแก คุณภาพ ทนุ ปจจัย เปาหมาย แผนกิจกรรมและการพัฒนา ระบบการผลติ หรอื การบริการ ตัวชว้ี ดั 1. อธบิ ายการกําหนดคณุ ภาพผลผลิตหรอื การบริการ 2. วิเคราะหทุนปจ จยั การผลติ หรอื การบริการ 3. กําหนดเปาหมายการผลิตหรือการบริการ 4. กาํ หนดแผนกจิ กรรมการผลติ 5. พัฒนาระบบการผลิตหรือการบริการ ขอบขา ยเน้ือหา เรือ่ งที่ 1 การกาํ หนดคณุ ภาพผลผลิตหรอื การบริการ เร่ืองท่ี 2 การวเิ คราะหทนุ ปจ จยั การผลติ หรอื การบรกิ าร เรือ่ งที่ 3 การกําหนดเปาหมายการผลิตหรือการบริการ เร่ืองที่ 4 การกาํ หนดแผนกจิ กรรมการผลติ หรอื การบรกิ าร เรอ่ื งท่ี 5 การพัฒนาระบบการผลิตหรือการบริการ
27 เรอ่ื งท่ี 1 การกาํ หนดคณุ ภาพผลผลิตหรือการบริการ การดํารงชีวิตของมนุษยทีม่ ีความสุข ตองดําเนินไปใหสอดคลองกับธรรมชาติ มนุษยตองมีงาน ทํา มอี าชีพ มหี นาที่ทตี่ องปฏบิ ตั ิ ไมว าจะเปน งานอาชพี ในลักษณะการผลติ หรือการใหบริการ เพ่ือใหเกิด การหมุนเวียนทางเศรษฐกิจทั้งในระดับตนเอง ครอบครัว ชุมชน และประเทศชาติ ลักษณะการประกอบอาชีพสามารถแบงได 2 ลักษณะใหญ ๆ ดงั น้ี 1. ลักษณะงานอาชพี ในการผลิต 2. ลักษณะงานอาชีพการใหบริการ 1. ลักษณะงานอาชีพในการผลิต งานอาชีพในการผลิตนัน้ มีอยูท ัง้ ในภาคเกษตรกรรม และ ภาคอุตสาหกรรม เชน ภาคเกษตรกรรม ไดแ ก - เกษตรกรที่ประกอบอาชพี ทํานา ผลผลติ ไดแ ก ขาว - เกษตรกรทีป่ ระกอบอาชีพทําสวนผลไม ผลผลิตไดแก ผลไมประเภทตางๆ ที่ปลูก เชน สวนสม - ชาวประมงทีป่ ระกอบอาชีพจบั สัตวนาํ้ ผลผลติ ไดแ ก สัตวน ํา้ ทีจ่ ับมาได เชน กงุ ปลา ภาคอตุ สาหกรรม ไดแ ก - ผปู ระกอบอาชพี ตดั เยบ็ เส้ือผาสําเรจ็ รูป ผลผลิตไดแก เสื้อผา สาํ เร็จรูป - ผปู ระกอบอาชพี ผลิตโทรศพั ทม อื ถือ ผลผลิตไดแ ก โทรศัพทมอื ถอื - ผปู ระกอบอาชีพผลติ รถยนต ผลผลติ ไดแก รถยนต สรุปไดวา การผลิต หมายถึง การสรางสรรคหรือการแปรสภาพสิง่ หนึง่ สิง่ ใด ใหเปน สนิ คา ออกมาเพอ่ื จําหนาย เรยี กวา “ผลผลิต” การผลิตทีด่ ี ตองใหตรงกับความตองการของผูใ ชหรือผูซ ือ้ ใหมากที่สุด โดยการจะได ผลผลติ ทดี่ นี น้ั ผผู ลิตตองมคี ุณลักษณะทดี่ ีตอกระบวนการผลติ ดวย ไดแ ก 1. ซ่ือสัตยต อ ผบู ริโภค 2. รักษาคณุ ภาพของผลผลติ ใหคงที่และปรับปรงุ ใหดีขนึ้ 3. ไมปลอมปนผลผลิต 4. ลดตน ทนุ การผลิต 5. ยนระยะเวลาในการผลิต 6. มีความรู ความชํานาญในงานอาชีพที่ดําเนินการเปนอยางดี 7. ใชวัสดทุ ม่ี คี ณุ ภาพ 8. สนิ คา ใชง านไดส ะดวก 9. มีความคดิ รเิ ร่ิม และมมี นุษยส ัมพนั ธท ดี่ ี
28 2. ลักษณะงานอาชพี การใหบ รกิ าร การบริการ เปนกิจกรรมหรือการกระทําทีผ่ ูใหบริการทําขึน้ เพือ่ สงมอบการบริการใหแก ผรู ับบรกิ าร การบรกิ ารจะเกิดขน้ึ โดยทนั ที เมื่อผรู บั บริการมีความตอ งการรบั บริการ ในการบริการนั้น ผูร ับบริการจะใหความสําคัญกับ “กิจกรรม” หรือ “กระบวนการบริการ” ของ ผูใ หบ รกิ ารมากกวา ส่ิงอื่น และจะรับรูไ ดดวยความรูส ึกทางใจ หรือเรียกวา “ความประทับใจ” โดยความ ประทบั ใจจะเกดิ ข้ึนในขณะทผี่ ูรบั บรกิ ารสัมผัสไดกับการไดรับบริการน้ัน ๆ คุณภาพของการบริการ จะเกดิ ขนึ้ ขณะทผี่ รู ับบรกิ ารไดสัมผัสหรือรับการบริการ โดยสามารถ กําหนดคุณลกั ษณะคณุ ภาพการบริการทด่ี ีได 7 ประการ ดงั น้ี 1. การยม้ิ แยม เอาใจใส เหน็ อกเห็นใจตอความลําบากยุงยากของลูกคา 2. การตอบสนองตอความประสงคของลูกคาอยางรวดเร็วทันใจ 3. การแสดงออกถึงความนบั ถอื ใหเกยี รตลิ ูกคา 4. การบริการเปนแบบสมัครใจและเต็มใจทํา 5. การแสดงออกถึงการรักษาภาพลักษณของการใหบ รกิ าร 6. การบริการเปน ไปดว ยกริ ิยาท่ีสภุ าพ และมมี ารยาทดี ออ นนอ มถอ มตน 7. การบริการมีความกระฉับกระเฉง กระตือรือรน การบริการ จึงมีความแตกตางจาก สินคาหรือผลิตภัณฑ อยางมาก โดยเฉพาะในสวนทีเ่ กี่ยวของ กับการบริโภค แตทั้งนี้ในลักษณะงานอาชีพดานการบริโภค จะมีลักษณะงานอาชีพรวมกันทัง้ การผลิต และการบริการ เชน ผูประกอบการอาชีพรานอาหาร ตองมีผลผลิต เชน อาหารประเภทตางๆ ควบคูก ับ การใหบริการเสิฟอาหาร เปนตน
29 ใบงานท่ี 1 การกาํ หนดคุณภาพผลผลิตหรอื การบริการ คาํ สง่ั ใหผเู รยี นเขยี นบรรยายขอมลู เกยี่ วกับการกําหนดคณุ ภาพผลผลติ หรือบริการ ในงานอาชีพที่ ผเู รยี น ดาํ เนนิ การเองหรอื อาชีพท่สี นใจทผ่ี ลติ หรือการบรกิ ารน้ันมกี ารดําเนินงานท่มี ี คุณภาพเปน อยา งไร 1. ลักษณะงานอาชีพ……………………………………………………………………………... 2. ประเภทของผลผลติ หรือการบรกิ าร…………………………………………………………... 3. ชอ่ื เจาของธรุ กิจ……………………………………………………………………………….. 4. ทต่ี ้ังของธุรกิจ………………………………………………………………………………… 5. คุณภาพของการผลิตหรอื การบริการที่ปรากฏ ไดแ ก ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................
30 เร่ืองท่ี 2 การวิเคราะหทนุ ปจ จยั การผลิตหรือการบริการ ทุน หมายถึง ปจจัยการผลิตรวมถึงเงินลงทุนดวย ทุนถือวาเปนปจจัยสําคัญในการประกอบ กิจการธุรกจิ ใหดําเนนิ งานไปอยางมีประสทิ ธภิ าพ และมีความเจริญเติบโตทางธุรกิจ ตนทนุ การผลติ หมายถึง ทนุ ในการดําเนินธรุ กจิ แบง ออกเปน 2 ประเภท คอื 1. ทุนคงท่ี คือทุนทีผ่ ูประกอบการธุรกิจจัดหามา เชน ดอกเบี้ยเงินกู ทีด่ ิน อาคาร เครือ่ งจกั ร เปนตน ทนุ คงที่ สามารถแบงได 2 ลักษณะ คอื 1) ทุนคงที่ที่เปนเงินสด เปนจํานวนเงินที่ตองจายเปนคาดอกเบี้ยเงินกู เพื่อ นํามาใช ในการดาํ เนนิ งานธรุ กจิ 2) ทุนคงที่ที่ไมเปนเงินสด ไดแก พื้นที่ อาคารสถานที่ โรงเรือน รวมถึงคาเสื่อม ราคา ของเครื่องจักร 2. ทนุ หมนุ เวยี น คอื ทุนที่ใช ในการดําเนินธุรกิจเปนครัง้ คราว เชน วัตถุดิบในการผลิต หรือการบริการ วัสดุสิ้นเปลือง คาแรงงาน คาขนสง คาไฟฟา คาโทรศัพท เปนตน ทุนหมุนเวียนแบง ออกเปน 2 ลกั ษณะ คอื 1. คาวัสดุ อุปกรณใ นการประกอบอาชีพ ดงั นี้ 1.1) วสั ดุ อปุ กรณในกลมุ การผลิต เชน คาปุย พนั ธุพืช พนั ธุสัตว คานาํ้ มนั เปนตน 1.2) วสั ดุ อุปกรณอาชพี ในกลุม บรกิ าร เชน คาผงซักฟอก คา นํา้ ยาซักผา เปนตน 2. คาจางแรงงาน เปนคาจางแรงงานในการผลิตหรือบริการ เชน คาแรงงานในการ ไถดิน คาจางลูกจางในรานอาหาร 3. คา เชาทด่ี นิ /สถานที่ เปนคาเชา ทด่ี ิน/สถานที่ในการประกอบธุรกิจ 4. คาใชจายอืน่ ๆ เปนคาใชจายในกรณีอื่นทีน่ อกเหนือจากรายการ จายตามขอ 1.1 – 1.3 5. คาแรงงานในครัวเรือนสวนใหญ ในการประกอบการธุรกิจจะไมนํามาคิดเปน ตนทุน จึงไมทราบขอมูลการลงทุนที่ชัดเจน โดยการคิดคาแรงในครัวเรือน กําหนดคิดในอัตราคาแรงขั้น ต่ําของทองถิ่นนน้ั ๆ 6. คาเสียโอกาสทีด่ ิน กรณีเจาของธุรกิจมีทีด่ ินเปนของตนเอง การคิดตนทุนใหคิด ตามอัตราคาเชา ท่ีดินในทอ งถนิ่ หรือบริเวณใกลเ คียง ในการดาํ เนนิ ธรุ กจิ การบรหิ ารเงินทุนหรอื ดา นการเงินนั้น เปนสิ่งท่ีผูประกอบการธุรกิจ ตองให ความสําคัญเปนอยางมาก เพราะมีผลตอความมัน่ คงของธุรกิจวาจะกาวหนาหรือลมเหลวได ดังนัน้ การ ใชทนุ ตอ งวิเคราะห เชน ความคมุ ทนุ ความปลอดภัย ความแข็งแรง ความทนทาน ประโยชนในการใช งาน ความสะดวก ความเหมาะสม
31 ใบงานท่ี 2 การวเิ คราะหทนุ ปจจัยการผลิตหรือการบริการ คาํ สง่ั ใหผเู รยี นรวมกันกําหนดทุนและวิเคราะหทุนในงานอาชีพ ทีผ่ ูเรียนดําเนินการ หรืออาชีพทีส่ นใจ ในการดาํ เนนิ การพัฒนาอาชีพในรอบ 6 เดอื น วามอี ะไรบาง และเหตุผลการใชท ุน ทนุ คงท่ี/ทนุ หมนุ เวียน จาํ นวน เหตุผลในการใชท ุนเพื่อพัฒนาอาชีพ รายการ
32 เร่อื งที่ 3 การกําหนดเปา หมายการผลิตหรือการบริการ เปาหมายการผลิตหรือการบริการ เปนเสมือนธงที่ผูป ระกอบการธุรกิจมุง ที่จะไปใหถึง เกิด ผลลัพธตามที่ตองการ ดวยวิธีการตาง ๆ เปาหมายจึงเปนตัวบงชีป้ ริมาณทีจ่ ะตองผลิตหรือบริการใหได ตามระยะเวลาที่กําหนดดวยความพึงพอใจของลูกคา ปจ จยั ทส่ี ง ผลใหการดําเนนิ งานธรุ กิจไมวา จะเปนธุรกิจประเภทใด ใหประสบความสําเร็จไดน้ัน ตอ งประกอบดว ยปจ จัยตอไปนี้ 1. การกําหนดกลุมลูกคาเปาหมายใหชัดเจน 2. เสริมสรางสวนประสมทางการตลาด 3. คํานึงถึงสภาวะแวดลอมที่ควบคุมไมได 4. สามารถตอบคําถามตอไปนี้ไดทุกขอ ในสว นของลูกคา ประกอบดวย 1. ใครคอื กลุมลูกคาเปาหมายสําหรับผลผลติ ที่ผลิตขึน้ หรือการบรกิ าร 2. ลกู คา เปา หมายดงั กลา วอยู ณ ทใ่ี ด 3. ในปจจุบันลกู คา เหลานีซ้ ือ้ ผลผลติ หรอื การบรกิ ารไดจากทีใ่ ด 4. ลูกคา ซ้ือผลผลติ หรือการบริการบอยแคไหน 5. อะไรคอื ส่งิ จูงใจทท่ี าํ ใหลูกคา เหลานนั้ ตัดสนิ ใจใชบรกิ าร 6. ลูกคาใชอะไร หรือทําไมลูกคาถึงใชสินคาหรอื บรกิ ารของเรา 7. ลกู คา เหลา น้ันชอบและไมช อบผลผลติ หรอื บรกิ ารอะไรทเี่ รามอี ยูบาง ในสวนของผลผลิตหรือการบริการ ประกอบดว ย 1. ลูกคา ตอ งการผลผลิตหรอื บริการอะไร 2. ลูกคา อยากจะใหมีผลผลิตหรือบรกิ ารในเวลาใด 3. เฉพาะการบรกิ าร ควรตัง้ ชอื่ วา อะไร เพื่อเปน สิ่งดงึ ดดู ใจไดม ากที่สุด นอกจากขอมูลดานลูกคา ดานผลผลิตหรือบริการแลว ในการกําหนดเปาหมายการผลิตหรือการ บริการใหสอดคลองกับความเปนจริงและความเปนไปได ผูป ระกอบการธุรกิจตองคํานึงและพิจารณาถึง องคป ระกอบดา นผปู ระกอบการธรุ กจิ ที่เก่ยี วขอ งตา งๆ ดว ย องคประกอบดานผูประกอบการธุรกจิ ท่ตี อ งพิจารณาประเดน็ สาํ คญั ๆ ดังนี้ 1. แรงงาน ตองใชแรงงานมากนอยเทาไร ปจจุบันมีแรงงานเพียงพอตอการดําเนินงาน เพื่อ ไปสูเปาหมายไดหรือไม ถาไมเพียงพอจะทําอยางไร 2. เงินทุน ตองใชเงินทุนมากนอยเพียงไร ปจจุบันมีเงินทุนเพียงพอตอการดําเนินงาน เพื่อ ไปสูเปาหมายไดหรือไม ถาไมเพียงพอจะทําอยางไร 3. เครือ่ งมือ/อุปกรณ ตองใชเครื่องมือ/อุปกรณอะไร จํานวนเทาไร เพียงพอหรือไม ถาไม เพียงพอจะทําอยางไร
33 4. วตั ถดุ ิบ เปนสิ่งสําคัญมากขาดไมได เพราะไมวาจะเปนการดําเนินธุรกิจในดานการผลิต หรือการบริการก็ตองใชวัตถุดิบเปนวัตถุในการดําเนินงานทั้งสิ้นผูผลิตจะ ตองพิจารณาวาจะ จัดหาจดั ซื้อวตั ถดุ บิ จากทใ่ี ด ราคาเทา ไร จะหาไดจ ากแหลง ไหน และโดยวธิ ใี ด 5. สถานที่ หากเปนธรุ กจิ ดา นการผลิต ตอ งกําหนดสถานที่ทใี่ กลแหลงวตั ถุดบิ ถาเปนธุรกิจ ดานการบริการ ตองจัดสถานที่ใหมีความเหมาะสม สะอาด และเดนิ ทางสะดวก เปน หลกั
34 ใบงานที่ 3 การกําหนดเปา หมายการผลิตหรือการบริการ คําสั่ง เมื่อผูเรียนผานการเรียนเกีย่ วกับการกําหนดคุณภาพการผลิตหรือการบริการ ใหวิเคราะหทุนทีจ่ ะ ใชกําหนดเปาหมายการผลิตหรือการบริการในอาชีพ ทีผ่ ูเรียนดําเนินการเอง หรืออาชีพที่สนใจ วามี รายละเอียดและกําหนดเปาหมายการผลิตหรือการบริการอยางไร 1. ลักษณะงานอาชพี …………………………………….……………………………………… 2. ประเภทของผลผลติ หรอื การบรกิ าร………………………………………………………… 3. ชือ่ เจา ของธุรกิจ………………………………………………………………………… 4. ทตี่ ง้ั ของธุรกจิ ………………………………………………………………………… 5. เปาหมายการผลิตหรือการบริการ……………………………………………………… 6. เหตุผลในการกําหนดเปาหมายการผลิตหรือการบริการ เพราะ ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................
35 เรือ่ งที่ 4 การกาํ หนดแผนกจิ กรรมการผลติ หรือการบรกิ าร การกําหนดกิจกรรมการผลิตหรือการบริการ ก็คือข้ันตอนการประกอบธุรกิจเปนสิง่ ทีส่ ําคัญยิง่ ตอ การประกอบอาชีพ เพราะเปนการกําหนดเปาหมายในสิ่งที่ตองการใหเกิด รายละเอียดที่ตองปฏิบัติ ผาน กระบวนการตัดสินใจอยางมีระบบและขอมูล เพื่อใหเกิดผลการปฏิบัติบรรลุผลตามเปาหมายที่กําหนดไว โดยมขี น้ั ตอนการกาํ หนดแผนกจิ กรรมการผลติ หรอื การบรกิ าร ดงั น้ี 1. ตรวจสอบตัวเองเพื่อใหรูถ ึงสถานภาพในปจจุบันของงานอาชีพ เปนการตรวจสอบขอมูลธุรกิจ ของผูประกอบการธุรกิจเก่ียวกับ แรงงาน เงินทุน เคร่ืองมือ/อุปกรณ วัตถุดิบ และสถานที่วา มีสภาพความ พรอมหรอื มีปญ หาอยางไร รวมถึง ผลผลิตหรอื บรกิ ารของผปู ระกอบการธุรกิจวามีอะไรบกพรองหรือไม 2. สาํ รวจสภาพแวดลอ ม เปนการตรวจสอบขอมูลภายนอกเก่ียวกับสภาพธุรกิจประเภทเดียวกันใน ชมุ ชน ความตอ งการของลกู คา การดําเนินงานตามข้ันตอนท่ี 1 และ 2 เปนการศึกษาขอมูลเพือ่ ระบุถึงปญหาที่เกิดขึ้นและควร แกไ ข 3. กาํ หนดวตั ถปุ ระสงค เปน การกาํ หนดเปา หมายของการดาํ เนนิ งานวา ตอ งการใหเ กดิ อะไร 4. พยากรณสภาพการณในอนาคต เปนการคิดผลบรรลุลวงหนาวา หากดําเนินการตามแผน กจิ กรรมการผลติ หรือการบรกิ ารแลว ธุรกจิ ทด่ี าํ เนินงานจะเกดิ อะไรข้ึน 5. กําหนดแนวทางการปฏิบัติ เปนการกําหนดรายละเอียดขั้นตอนการปฏิบัติวาจะทําอยางไร เมื่อไร เพอื่ ใหเ กิดผลตามวัตถุประสงคท กี่ าํ หนดไว 6. ประเมินแนวทางการปฏิบัติท่ีวางไว เปนการตรวจสอบความสมบูรณของแผนกิจกรรมการผลิต หรือการบริการวา มีความสอดคลองกันหรือไมอยางไร สามารถท่ีจะปฏิบัติตามข้ันตอน วิธีการท่ีกําหนดไว ไดหรือไมอยางไร หากพบวาแผนกิจกรรมการผลิตหรือการบริการทีจ่ ัดทําขึน้ ยังไมมีความสอดคลอง หรือมี ข้ันตอนวิธีการใดท่ีไมม่ันใจ ใหจัดการปรับปรุงใหมใหมีความสอดคลองและเหมาะสม เชน แผนกิจกรรม การผลิตผักบงุ 1-2 เม.ย. 54 3 เม.ย. 54 4-23 เม.ย. 54 24-26 เม.ย. 54 24-26 เม.ย. 54 การเตรยี ม การปลกู การดูแล การเก็บ การสง ปจจยั การ ผกั รักษาแปลง ผกั ผกั ขาย ปลูกผกั ใหตรวจสอบความเปนไปไดของกิจกรรมการปลูกผักแตละขั้นตอน หากพบปญหาตองรีบแกไข ไวล ว งหนา 7. ทบทวนและปรับแผน เมื่อสถานการณเปลี่ยนแปลงไป และผลลัพธไมเปนไปตามทีก่ ําหนด เปนการพัฒนาแผนกิจกรรมการผลิตหรือการบริการในระหวางการปฏิบัติตามแผน เมื่อมีสถานการณ เปลย่ี นแปลงไป หรอื มีขอ มลู ใหมท่ีสาํ คัญ
36 ใบงานที่ 4 การกาํ หนดกิจกรรมการผลติ หรอื การบริการ คําสั่ง ใหผูเรียนกําหนดกิจกรรมการผลิตหรือการบริการในอาชีพที่ผูเ รียนดําเนินการเอง หรืออาชีพที่ สนใจ 1. ลักษณะงานอาชีพ…………………………………………………………………………… 2. ประเภทของผลผลิตหรือการบริการ………………………………………………………… 3. ช่อื เจา ของธรุ กจิ ……………………………………………………………………………… 4. ที่ตง้ั ของธรุ กจิ …………………………………………………………………………………. 5. แผนกิจกรรมการผลติ หรือการบริการ คือ ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................
37 เร่ืองท่ี 5 การพฒั นาระบบการผลติ หรือการบริการ การเนินธุรกิจทั้งการผลิตและการบริการ ถึงแมวาธุรกิจทีด่ ําเนินการอยูจ ะสามารถดําเนินธุรกิจ ไปไดดวยดีแลวก็ตาม แตเพื่อใหธุรกิจมีความกาวหนาและมัน่ คง ผูป ระกอบการธุรกิจตองคํานึงถึงการ พัฒนาระบบการผลิตหรือการบริการอยางตอเนอ่ื ง คณุ ภาพของการผลติ หรอื การบริการเปนสง่ิ สาํ คัญที่ผูประกอบการธุรกิจตองรักษาระดับคุณภาพ และพัฒนาระดับคุณภาพการผลิตหรือการบริการใหเหนือกวาคูแขงขัน โดยเสนอคุณภาพการผลิตหรือ การใหบริการตามลูกคาคาดหวัง หรือเกินกวาสิง่ ทีล่ ูกคาคาดหวังไวเสมอ ดังนัน้ สิ่งทีจ่ ะทําใหการผลิต สินคาเปนไปตามคุณภาพและเปาหมายทีก่ ําหนด เมือ่ มีการกําหนดกิจกรรมการผลิตแลว ผูประกอบการ ตองพัฒนากระบวนการผลิตอยางตอเนื่อง ทั้งกอนการผลิต ระหวางการผลิต และหลังการผลิต เชน การใหน าํ้ ตน พชื อาจจะพฒั นาการใหน าํ้ เปน แบบหยดบรเิ วณโคนตนพชื เพื่อการประหยัดนํ้า
38 ใบงานท่ี 5 การพฒั นาระบบการผลิตหรือการบริการ คําส่ัง ใหผูเรียนกําหนด การพัฒนาระบบการผลิตหรือการบริการในอาชีพทีผ่ ูเรียนดําเนินการเอง หรือ อาชีพท่ีสนใจ วา มีการพัฒนาระบบการผลิตหรือการบริการอยางไร ตามกจิ กรรมการผลิตทีก่ าํ หนดไว 1..................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 2..................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 3..................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 4..................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 5..................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 6..................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................
39 บทท่ี 4 การพัฒนาธรุ กจิ เชิงรุก สาระสําคัญ การพัฒนาอาชีพใหม อี ยมู กี นิ จะตอ งเหน็ ความจําเปน และคณุ คาของธุรกจิ เชงิ รุก การแทรก ความนิยมเขาสูความตองการของผูบริโภค การสรางรูปลักษณคุณภาพสินคาใหม และการพัฒนาอาชีพ ใหมีความมัน่ คง คอื พออยูพอกนิ มีรายได ตัวชี้วดั 1. อธิบายความจําเปน และคุณคาของธุรกิจเชิงรุก 2. อธิบายการแทรกความนิยมเขาสูความตองการของผูบริโภคไดอยางแทจริง 3. อธิบายการสรางรูปลักษณคุณภาพสินคาใหม 4. อธิบายการพัฒนอาชีพใหมีความมั่นคง ขอบขา ยเน้ือหา เร่ืองท่ี 1 ความจําเปนและคุณคา ของธุรกจิ เชงิ รกุ เรื่องที่ 2 การแทรกความนิยมเขาสูความตองการของผูบริโภค เรื่องที่ 3 การสรา งรูปลักษณค ุณภาพสินคา ใหม เรื่องท่ี 4 การพัฒนาอาชีพใหมีความมั่นคง
40 เร่อื งท่ี 1 ความจาํ เปนและคุณคาของธรุ กจิ เชงิ รุก 1. ความหมายของธุรกจิ เชงิ รกุ ธรุ กจิ เชงิ รุก หมายถงึ การบริหารจัดการธุรกิจแบบมีแบบแผน เปนระบบการพัฒนางานที่ดี อาํ นวยประโยชนใ หก บั ผปู ระกอบการ สามารถวางแผนติดตามและควบคุมใหการดําเนินงานในทุกดาน ไดอ ยา งมปี ระสิทธภิ าพ 2. ความจาํ เปน และคณุ คา ของธุรกจิ เชงิ รุก ธรุ กจิ เชิงรุก เปนความพยายามที่จะหาวิธีการใหไดเปรียบทางการแขงขันทางธรุ กิจ เปนการ พฒั นาสนิ คาไดต รงตามความตองการของผบู รโิ ภค สนิ คาไดร บั การพัฒนาอยูตลอดเวลา ผบู รโิ ภคมี โอกาสเลือกซื้อไดหลากหลาย ปจ จยั ทีส่ งผลใหเกิดการเปลีย่ นแปลงของธรุ กิจอยางรุนแรงและรวดเร็ว ไดแก 1. การแขงขันที่ไรพรมแดน 2. การเปลี่ยนแปลงทางนวัตกรรมเทคโนโลยี
41 ใบงานท่ี 1 ความจาํ เปนและคุณคาของธุรกิจเชิงรุก คําสั่ง ใหผ ูเ รียนแบง กลุม ๆละ 3 - 5 คน อภปิ รายรวมกันวา “ธรุ กิจเชิงรกุ มีความจําเปนและมคี ณุ คา อยางไร” …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
42 เร่ืองที่ 2 การแทรกความนิยมเขา สูความตองการของผูบรโิ ภค การแทรกความนิยมเขา สคู วามตองการของผบู ริโภค การแทรกความนิยมเขาสูความตองการของผูบริโภค ซึ่งผูประกอบการตองมีขอมูลความตองการ ของผบู ริโภค เพอ่ื จะไดนาํ ขอมูลน้นั มาพัฒนาสินคาใหตรงกบั ความตองการของผบู ริโภค เชน ทราบวา ในปจ จุบนั ผูบรโิ ภคตองการรับประทานผักปลอดจากสารเคมี ดังนั้น ในการพัฒนาอาชีพปลูกผักควรไม ใชสารเคมี
43 เร่ืองท่ี 3 การสรา งรูปลกั ษณคุณภาพสินคาใหม การสรางรูปลักษณคุณภาพสินคาใหม เปนการพัฒนาสินคาใหตรงกับความตองการของ ผบู รโิ ภค เชน ใหมีความสวยงาม ใชงานสะดวก มีความทนทาน การพฒั นาผลิตภณั ฑข องธุรกจิ มี หลายรปู แบบ ซ่งึ การพฒั นาผลิตภัณฑ อาจมีสาเหตุมาจากความมั่นคงของธุรกิจ หรือการเติบโตของ ธรุ กิจจงึ ตองมกี ารพฒั นาผลติ ภัณฑใหมีคุณภาพ แตกตา งกนั ไป แตล ะธุรกิจจะพัฒนาไดต อเมอ่ื ผปู ระกอบการรบั รูความตองการในการตัดสินใจซื้อสินคาและบริการ จึงกําหนดทิศทางวิธกี ารพัฒนา ผลิตภัณฑไดเ หมาะสมสอดคลอ งกบั ความตอ งการของผปู ระกอบการ แนวทางพิจารณาของผลิตภัณฑไมหมายถงึ เฉพาะรูปแบบหรือวตั ถสุ งิ่ ของทเ่ี ปนรปู รางเทา นน้ั แตยังรวมไปถึงคุณคาของผลิตภัณฑแ ละการบรกิ ารดว ย ดังน้นั ผลิตภณั ฑจงึ หมายถงึ สินคาที่สามารถ ตอบสนองความพอใจที่จับตองไดและจับตองไมได สวนประกอบทสี่ ําคญั ในการพฒั นาผลติ ภณั ฑ มี 2 ประการ คือ 1. ผลิตภัณฑนัน้ ตองมีคณุ คา และตอบสนองความตองการผูบริโภคไดมากที่สดุ 2. สว นประกอบของผลติ ภณั ฑตอ งมีอยางครบถว น หนาที่ในการพัฒนาผลิตภัณฑ ในการคิดคนผลิตภัณฑใหมออกสูต ลาด ผผู ลิตควรดําเนินการดังน้ี 1. รวบรวมขอมูลสําหรับปรับปรุงและวิธีการดําเนินการพัฒนาผลติ ภัณฑ 2. กาํ หนดแผนการพฒั นาผลิตภัณฑ 3. ดาํ เนนิ การและตดิ ตามผลพัฒนาผลิตภณั ฑใหมปี ระสิทธิภาพ 4. วางแผนกลยทุ ธการขายผลติ ภัณฑ
44 ใบงานที่ 2 การพฒั นาธุรกจิ เชงิ รุก คาํ สั่ง ใหผ ูเรียนแบงกลุม 3 คน ดาํ เนินการพัฒนาธรุ กิจเชิงรุกในสนิ คา ของผูเรียนหรือสินคาทส่ี นใจ ตาม หวั ขอ ดงั น้ี 1. ชอื่ สินคา …………………………………………….…….. 2. แทรกความนิยมใดบางเขาสูความตองการของผูบริโภค……………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……….. 3. รปู ลกั ษณคุณภาพสินคาที่พฒั นาขึ้นใหมเปน อยางไร………………………………………………...... …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………….
45 เรอ่ื งท่ี 4 การพฒั นาอาชีพใหม คี วามมน่ั คง การพัฒนาอาชีพเขาสูความมั่นคงของผูประสบความสําเร็จมีมากมาย จะมีลักษณะการกระทําที่ สอดคลองกันเปนสวนใหญวา ความมั่นคงของอาชีพขึ้นอยูกับองคประกอบอยางนอย 3 ประการ คอื (1) การลดความเสี่ยงในผลผลิต (2) ความมุงมั่นพัฒนาอาชีพ และ (3) การยดึ หลักคุณธรรม ลดความเสี่ยงผลผลติ มงุ มั่นพฒั นาอาชีพ สคู วามมนั่ คงยง่ั ยืน ยึดหลกั คณุ ธรรม จากแผนภูมิ จะพบวา องคประกอบรวมทั้ง 3 องคประกอบเปนตัวสงผลตอความมั่นคงยั่งยืนใน อาชีพที่เราจะตองนํามาบูรณาการใหเปนองครวมเดียวกัน การลดความเสีย่ ง การประกอบอาชีพมักจะประสบกับความเสีย่ ง เชน - เส่ยี งตอการขาดทนุ ตองจดั การโดยการหาตลาดไวลว งหนา เชน มกี ารประกนั ราคาผลผลิต - เสีย่ งตอการไมม เี งนิ ทนุ ในการดาํ เนินการ แกปญหาความเสี่ยงดว ยการจัดหาแหลงเงินทนุ หรอื พยายามที่จะลดตนทุนการผลิต การพฒั นาอาชีพ เปน กระบวนการทเ่ี นน ความสําคัญการพัฒนาระบบการจัดการทั้งการผลิตและการตลาดใหตรง กับความตองการของลูกคา ดังนี้ คณุ ภาพผลผลิต ลดตนทนุ การผลิต การพัฒนาอาชีพ การสงมอบ ความปลอดภัย
46 ปจจัยรว มท้ัง 4 ดา น เปนปจจยั ท่สี ง ผลตอการพัฒนาอาชีพ โดยมีลักษณะความสําคัญ ดังนี้ 1. คุณภาพผลผลิต เปนเรือ่ งทีเ่ ราจะตองจัดการใหคุณภาพตรงตามความตองการของลูกคาให มากทส่ี ุด เพอ่ื ใหล กู คา มั่นใจไดวา จะไดร บั สินคา/บริการที่ดีเปนไปตามความคาดหวัง 2. ลดตนทุนการผลิต เกีย่ วของกับการกําหนดราคาผลผลิตทีจ่ ะตองเปนราคาทีล่ ูกคาสามารถ ซือ้ ผลผลิตของเราได แตไมใชกําหนดราคาต่าํ จนกระทัง่ รายไดไมพอเพียง ดังนั้น การลดตนทุนจึงเปน เรือ่ งสําคัญที่เราจะตองศึกษาเรียนรูห าวิธีลดตนทุนที่ทําใหมีรายไดเพียงพอ ไมใชปลดตนทุนกับ คาแรงงาน แตเปนการบริหารจัดการใหลดความเสียหายในปจจัยการผลิต และการจัดการใหไดผลผลิต สูง 3. การสงมอบผลิตผล ใหลูกคาตองเปนไปตามขอตกลงทัง้ เวลานัดหมายและจํานวนผลผลิต ตวั อยางเชน อาชพี รา นตดั เย็บเส้อื ผา ชาย สวนใหญมกั จะผิดนัดทําใหเสียหายกับลูกคาที่มีกําหนดการจะ ใชเสือ้ ผา จึงหันไปใชบริการเสือ้ ผาสําเร็จรูปที่มีความสะดวกมองเห็นสินคา และตัดสินใจเลือกซือ้ ได ทันที ทาํ ใหปจ จบุ นั รา นเย็บเสื้อผาชายเกือบหายไปจากสังคมไทย 4. ความปลอดภัย ทง้ั ผผู ลติ และผูบรโิ ภคผลผลติ เชน อาชีพเกษตรอินทรีย คนงานไมมีโอกาส สัมผัสกับสารพิษ ทําใหการทํางานปลอดภัย ขณะเดียวกัน ผลผลิตจากเกาตรอินทรียเปนอาหารที่ ปลอดภัย การยดึ หลักคณุ ธรรม การยึดหลักคุณธรรม เปนพฤติกรรมภายในของผูประกอบอาชีพ ทีส่ ําคัญสงผลตอการความ มั่นคงของอาชีพ ดังนี้ การขยัน ความประหยัด คุณธรรมประกอบอาชีพ ความซือ่ สัตย ความอดทน คณุ ธรรมทัง้ 4 ประการดังกลาว หลายคนบอกวา เปนเร่อื งท่ตี องปลูกฝงมาแตเยาวว ัยจงึ จะ เกดิ ขนึ้ ได ความเช่ือนเี้ ปน จริง แตมนษุ ยเราสามารถเรียนรู สรางความเขา ใจ มองเห็นคุณคา ปรบั เปลีย่ น และตกแตงพฤติกรรมเพื่อใชเปนเครื่องมือสรางความสําเร็จใหกับตนเองได
47 1. การขยัน มีลักษณะพฤติกรรมของการทําอะไรอยางเอาจริงเอาจัง แข็งขันไมเกียจคราน ถาผู ประกอบอาชีพเปนอยางนี้ เขาจะมองเห็นงานอยางทะลุไปขางหนา มุง มั่นเอาจริงเอาจังยกระดับ ความสําเร็จไปอยางตอเนื่อง ความมั่นคงก็จะเกิดขึ้น 2. ความประหยัด เปนพฤติกรรมของการยับยัง้ ระมัดระวังการใชจายใหพอ สรางความคุม คา ใหมีความเสียหายนอยที่สุด พฤติกรรมเชนนี้เปนเรื่องของความรอบคอบในการทํางาน 3. ความซื่อสตั ย เปนลักษณะการประพฤติตรงและจริงใจตอลูกคา ทีมงานไมคิดทรยศ คดโกง หลอกลวง คคู า ผรู ว มทุนเปน พฤติกรรมท่สี รางความภกั ดี ความไววางใจตอ ลกู คา ทีมงานและหนุ สวน 4. ความอดทน มีลักษณะพฤติกรรมที่สามารถอดกลัน้ งดเวน ทนอยูไ ดกับความยากลําบาก ไม ทิ้งงาน ไมยกเลกิ ขอ ตกลงงาย ๆ
48 ใบงานที่ 3 การพัฒนาอาชีพใหมีความม่ันคง คาํ สัง่ ใหผ ูเรยี นแบง กลุม ๆ ละ 5 คน อภิปรายวาการพัฒนาอาชีพใหมีความมั่นคง ตองอาศัยปจจัยใดบาง อยางไร …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………….……..…………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………
49 บทท่ี 5 โครงการพัฒนาอาชีพใหมอี ยูมกี นิ สาระสําคัญ โครงการพัฒนาอาชีพใหม ีอยูมีกิน เปนการวิเคราะหความเปนไปไดของแผนการเขียนโครงการ และการปรับปรุงแกไขโครงการพฒั นาอาชีพใหมอี ยมู กี นิ ตวั ช้ีวัด 1. วิเคราะหความเปนไปไดของแผนตาง ๆ 2. เขียนโครงการพัฒนาอาชีพ 3. ตรวจสอบความเปนไปไดของโครงการพัฒนาอาชีพ 4. ปรับปรุงโครงการพัฒนาอาชีพ ขอบขา ยเน้ือหา เรื่องท่ี 1 การวิเคราะหความเปนไปไดของแผน เรื่องท่ี 2 การเขียนโครงการการพัฒนาอาชพี ใหม ีอยมู กี นิ เร่ืองที่ 3 การตรวจสอบความเปนไปไดของโครงการพัฒนาอาชีพ เร่ืองที่ 4 การปรับปรงุ แกไขโครงการพฒั นาอาชีพใหมอี ยูมีกิน
50 เร่อื งท่ี 1 การวเิ คราะหความเปนไปไดของแผน การปฏิบัติงานขององคกรกอนที่จะทํางานในเรื่องใด ไมวาจะเปนชวงเวลาที่สั้นหรือยาวตอง กาํ หนดลว งหนา วา อนาคตทง้ั ใกลแ ละไกล ตามสภาพความจําเปนตางๆเราจะทําอะไรบาง มี ประสิทธิภาพและประสิทธิผล เพ่อื ใหง านที่ทาํ บรรลุวตั ถุประสงคเกิดประโยชนส งู สดุ ตอ องคก รและ ประชาชนทุกดานขององคกรจึงถูกกําหนด และออกแบบไวล ว งหนา โดย “แผน”ขององคก ร แผนจงึ ตอง ผานการวิเคราะห การประเมินอนาคต และกําหนดวัตถุประสงคที่พึงปรารถนา เพ่ือเตรียมรับสถานการณ ทไ่ี มแ นน อน และเพ่อื ใหบ ุคคลใชเ ปน แนวทางในการปฏิบัติงานวาจะทําอะไร เพื่อใคร เพราะเหตุใดจึง ตองทํา และจะทําเมื่อใด 1. ความหมายของการวเิ คราะหแ ผน แผน หมายถึง งานทุกดานขององคกรทถี่ กู กําหนดข้ึนอยางมีเหตผุ ล เปนระเบียบวธิ ี หรอื ขั้นตอนที่เปนระบบที่บุคลากรใชเปนคูมือหรือแนวทางการดําเนินงานขององคกร การวเิ คราะห หมายถึง การแยกแยะรายละเอียด ความเปนไปไดแลว สงั เคราะหใ หเหน็ ความสัมพันธและเกิดกิจกรรมที่มีเปาหมายทิศทางไปสูความสําเร็จ 2. ประเภทของแผน 1. แผนระยะยาว เปน แผนท่มี ีขอบขายกวางมีความยืดหยุนสูง มีระยะเวลาตั้งแต 10 - 20 ป 2. แผนระยะปานกลาง เปนแผนที่มีความแนนอนและเฉพาะเจาะจงมากกวาแผนระยะยาว มีระยะเวลา 4 - 6 ป 3. แผนระยะสน้ั เปน แผนที่สามารถดาํ เนินการใหส าํ เร็จไดใ นเวลาอันส้นั อยูทีอ่ งคกร กาํ หนด การวิเคราะหความเปนไปไดของแผนในเรื่องน้ี เปนการนําแผนตา ง ๆ ท่ไี ดจัดทําไวในบท กอ นหนา นี้ ไดแก แผนการพัฒนาการตลาด แผนพัฒนาการผลติ หรอื การบริการ การพัฒนาธรุ กจิ เชงิ รกุ นํามาวเิ คราะหอ ีกครั้งหนง่ึ เพ่ือตรวจสอบความเปน ไปไดกอ นท่จี ะเขียนเปน โครงการ เชน แผนพัฒนา การผลติ ในการปลูกผักเกษตรอินทรีย มีตรวจสอบความเปนไปไดจากการทําปุยหมัก มาเปนการปลูกปุย พืชสดแลว ไถกลบ เนอ่ื งจากมคี วามเปนไปไดม ากกวา เพราะไมต อ งจัดหาวสั ดุทาํ ปยุ หมักทไี่ มม ีใน ทอ งถิน่ ทัง้ ยงั ตองเสยี คาขนสงทําใหตนทนุ สูงขึน้
Search