TTA Tibbiyotnoma gazetasi (2021-yil aprel)

TIBBIYOTNOMA TOSHKENT TIBBIYOT AKADEMIYASI NASHRI № 04 2021 YIL 26 APREL (MAXSUS SON) 9 МАЙ – ХОТИРА ВА ҚАДРЛАШ КУНИ ХОТИРА – МУҚАДДАС, ҚАДР – АЗИЗ Аждодларни хотирлаш, эзгу ишларини ёдга олиш, Қадрлаш (қадр, қадрият) – ўзбек қолаверса, бу ёруғ дунёда умргузаронлик қилиб, тилининг изоҳли луғатида бирор-бир кексалик гаштини сураётган фахрийларимизни инсон, сана, маросимни ҳурматини ардоқлаш, уларга ғамхўрлик кўрсатиш бошқалардан баландроқ кўтарган халқимизнинг қон-қонига сингиб кетган. ҳолда маромига етказиш, қийматини кўтариш маъноларида келтирилади. Юртимизда 9 май – Хотира ва алоҳида ҳурмат-эътибор кўрсатиш Қадрлаш куни сифатида нишон- халқимизга хос азалий қадриятга 9 май – Хотира ва Қадрлаш куни ланиб келаётгани бунинг яққол айланган. Ҳар бир гўшада ўтганлар муносабати билан биз кўп йиллар тасдиғидир. Асосийси, юртимизда хотирасини ёд олиш, барҳаётларини мобайнида Академиямизда фао- тинчлик ҳамда осойишталик бароба- асраб-авайлаш давом этмоқда. лият юритиб, айни кунларда кекса- рида, инсон хотираси ва қадрининг Тошкент тиббиёт академиясида ҳам лик гаштини сураётган устозлари- шундай юксак улуғланаётгани фар- бундай хайрли ишларга эътибор миз ҳақида сатрлар битишга жазм зандларимиз учун тенгсиз сабоқ қаратиб келинади. Илм-фан риво- этдик. “Тиббиётнома” рўзномаси ҳамда муносиб ибрат бўлиб қолади. жига қўшган ўз касбининг фидойи- мўъзажгина бўлгани боис айрим лари, олимлар ва профессорларни устозлар ҳақида сатрлар битилди, Ўтганлар хотирасини ёд этиб, санаб адоғи ета олмаймиз. Илм- аксари уларнинг ҳар бирларини эзгу ишларини давом эттириш, юр- фан фидойилари ҳамда эътирофу алоҳида китоб қилиб чоп эттирган тимиз тинчлиги ва равнақи йўлида, эҳтиромга лойиқ инсонлар ҳақидаги бўлсак-да озлик қилади. Қолган турли соҳалар жумладан тиббиёт мақолалар билан танишинг. устозлар ҳақидаги битикларимиз- соҳасида хизмат қилган кексаларга ни эса Академиямиз веб-сайтида ўқишингиз мумкин. Ҳикмат Урушда ҳалок бўлган ҳар бир Ҳикмат ўзбекистонлик – Ватанимиз фарзандидир

TIBBIYOTNOMA2 № 04 2021 YIL 26 APREL ШИФОКОРЛИК БУ ҲАЁТ ТАРЗИ... Қадимги Юнонистоннинг буюк файласуфи Суқрот дунёдаги барча касблар – одамларга боғлиқдир, фақатгина учтасигина – худодан берилган, деб айтган эди. Қозилик, муаллимлик ва ни ўрганди. Ушбу жиҳатлар 14 та монография, 45 тадан Бунга тасдиқ тариқасида – шифокорлик қобилиятини, до- Турғунпўлат Обидовичнинг та- ортиқ услубий тавсияномалар Т.Даминовнинг илмий грант да- нишманднинг таърифига кўра, биатига хос бўлган иродасининг ва қўлланмалар муаллифи стурларининг раҳбари, юқумли худодан олишади. Шифокорлик мустаҳкамлигини, интилувчан- ҳисобланади. касалликлари бўйича ихтисос- касбини ҳар доим энг ҳурматли ликни, собитқадамлиликни ва лаштирилган семинар раиси, ва фахрий касблардан бири қатъийликни ривожлантирди, Унинг раҳбарлигида 21 та Ўзбекистон Тиббиёт журнали сифатида баҳолашган. Агар буларнинг барчаси кейинчалик докторлик ва 43 тадан ортиқ бош муҳаррир ўринбосари, оддий инсон бошқа бир инсон унга асқотди. номзодлик диссертациялари Марказий Осиё тиббиёт жур- ҳаётини сақлаб қолса, уни ҳимоя қилинган. Унинг томони- нали таҳрир ҳайъатининг қаҳрамон сифатида қутлашади, 1 9 6 4 й и л д а Т. Д а м и н о в дан бутун бир йирик олимлар аъзоси эканлиги асос бўлиб унга мукофот тақдим этишади, институтни имтиёзли ди- – педиатрлар ва инфекцио- ҳисобланади, шунингдек, у унинг тўғрисида мақолалар плом билан тамомлади. нистларнинг атоқли арбоблари қатор илмий-амалий дастур- ёзишади. Шифокор учун ин- Ўша йилдан буён у шогирд- етиштирилган, республикада лар координатори ва экспер- сонлар ҳаётини сақлаб қолиш тадқиқотчиликдан бошлаб, кенг миқёсда маълум бўлган ти, илмий симпозиумларнинг кундалик машаққатли меҳнат ҳозирги кунда кафедра про- инфекционистлар ва гепатоло- ва амалий шифокорлар учун ҳисобланади. фессори сифатида юқумли ва гларнинг мактаби яратилган. мактабларнинг ташкилотчиси болалар юқумли касалликлари Шогирдларининг кўпчилиги ҳисобланади. Жаҳон Соғлиқни Мамлакатимиз ажойиб ши- кафедрасида ишлаб келмоқда. ҳозирги кунда ўзлари қатор Сақлаш Ташкилоти (ЖССТ) экс- фокорларга бойдир. Уларнинг тадқиқот йўналишларини перти бўлган вақтида Т.Даминов кўпчилигини номи тиббиёт та- 1969 йилда «К вопросу кли- бошқаришади ва илмий-пе- республикамизда полиомиелит- рихига кирган, улар ўз бурчи, ўз нического течения тифопара- дагогик кадрлар тайёрлашда ни тугатиш йўналишида ўзининг касби, ўз Ватанига садоқатли тифозных заболеваний у детей етакчилик қилишади. Шуни катта ҳиссасини қўшган. хизмат қилиш намунаси в сочетании с туберкулезом» таъкидлаб ўтиш керакки, ҳисобланади. Ана шундайлар- мавзусидаги номзодлик дис- Т. Д а м и н о в н и н г ш о г и рд л а - Хайрихоҳлик, юқори масъ- дан бири Турғунпўлат Обидович сертациясини муваффақиятли ри нафақат Ўзбекистоннинг улиятлилик, юксак ақл-заковат Даминов ҳисобланади. ҳимоя қилди. «Клинико-им- кўпчилик ҳудудларида, балки ва профессионализм, шунинг- мунологические особенности МДҲ ва узоқ чет мамлакат- дек, табиатан камтаринлик Т.Даминов – таниқли фан ар- острого и затяжного вирусного ларида самарали иш олиб билан зиёлиликнинг мужас- боби, шифокор. У олим ва таш- гепатита А и В у детей» мавзу- боришади. самлиги – бу фазилатларнинг килотчи сифатида ўзининг ил- сидаги докторлик диссертаци- барчаси Т.Даминовни ҳар доим мий янгиликлари (тадқиқотлари) яси Т.Даминов Россия Тиббиёт Турғунпўлат Даминовнинг бошқалардан ажратиб туради. ва чоп этилган асарлари би- Фанлари Академияси академиги илмий, шифокорлик ва педаго- лан «Педиатрия» ва «Юқумли В.Учайкин ва Латвия ФА акаде- гик фаолияти катта маъмурий Тиббиёт Турғунпўлат Оби- касалликлар» каби тиббиёт- миги А.Блюгер раҳбарлигида – жамоатчилик ишлари билан довичнинг нафақат ҳаёти балки нинг муҳим йўналишларини Латвия гепатологик маркази ва муваффақиятли мужассам- унинг тақдирига жиддий ва узоқ ривожлантириб, уни бойитишда II Москва Медицина институти ланган. муддатга кириб келди. Оилавий саломоқли ҳисса қўшиб келаёт- болалар юқумли касалликлари анъаналарни давом эттирган ган изланувчи ва шу соҳада му- кафедраси базаларида бажар- Хизматлари давлатимиз ва ҳолда шифокорлик фаолиятини айян, самарали илмий мактабни ди, 1986 йилда Россия Меди- илмий-тиббий уюшма томони- унинг фарзандлари – қизи ва яратган йирик мутахассисдир. цина Академияси Педиатрия дан эътироф қилиниб, “Дўстлик” ўғли танлашган. Илмий текшириш институтида ордени, “Ўзбекистонда хизмат Турғунпўлат Даминов 1941 муваффақиятли ҳимоя қилинди. кўрсатган врач” фахрий унвон- Азиз устозимиз, табаррук йилнинг 26 апрелида Тошкент лари, “Эл-юрт ҳурмати” ордени ёшингиз билан мазмунли ва шаҳрида хизматчилар оиласида Т.Даминовнинг юқори ма- билан тақдирланди. шижоатга бой ҳаётингизнинг 80 дунёга келди. 1958 йилда ўрта лакали мутахассис ва илмий йиллиги билан чин қалбимиздан мактабни олтин медаль билан ходим сифатида шаклланишида 1995 йилда Ўзбекистон Ре- табриклаймиз. Сизга кечирган тамомлаб, шу йили танловдан Ўзбекистон Республикасида спубликаси Фанлар Академи- салмоқли йиллардаги ёрқин ва муваффақиятли ўтиб, Тошкент хизмат кўрсатган фан арбобла- ясининг мухбир аъзоси, 2000 бахтли хотираларни, шунинг- Давлат Тиббиёт Институти та- ри, профессорлар Х.Юнусова ва йилда – унинг ҳақиқий аъзоси, дек, ҳозирги ҳаётингиздаги шод лабаси бўлди. Бу ерда у пухта О.Махмудов каби олимларнинг академиги этиб сайланди. 1999 ва қувончли дақиқалар ҳамда назарий билимлар, беморларни ҳаётий тажрибалари ва касбга йилда у Польша Медицина келажакда мустаҳкам соғлиқ текширув кўникмаларини эгал- оид кўникмалари муҳим ўринни Академияси ҳақиқий аъзоси ва барқарор фаровонлик ти- лади, шунингдек, ушбу даргоҳда эгаллади. этиб сайланган. 2004 йилда лаймиз. талабалар тўгаракларида илмий Россия Федерацияси тиббий- ишлар алифбоси билан бирин- Т.Даминов илмий ишлари- техник фанлар Академиясининг Шогирдларингиз чи марта тўқнаш келди. Талаба- нинг натижалари миллий ва ҳақиқий аъзоси (академиги) ва кафедра ходимлари лик йиллари матонатли билим халқаро симпозиумларда, кон- этиб сайланди. Илмий ихтиро- олиш, тиббий билимларни чуқур грессларда, педиатрия съезд- лари учун Альберт Швейцер эгаллаш билан тўла бўлган, ларида, пленумларда, муаммо- халқаро олтин медали билан бу ерда у яна бир жиҳатни – ли ҳайъат йиғилишларида ва тақдирланган. инсонлар билан қандай муно- фанлараро конференцияларда сабатда бўлишни, улар билан доимий равишда баён қилинган. Т. Д а м и н о в н и н г и л м и й дўстлашиш ва инсонларнинг У 500 тадан ортиқ доимий дунёқарашининг кенглиги ва бой виждонлилигига ишониш- равишда чоп этилаётган наш- клиник тажрибаси ҳозирги кунда рларнинг, улардан 6 та дарслик, аҳоли соғлиғини сақлашда мам- лакат тизими учун аҳамиятли. Ҳикмат Инсонга ҳар куни тинчлик-осойишталик ва Ҳикмат хотиржамлик керак

TIBBIYOTNOMA № 04 2021 YIL 26 APREL 3 Улуғ олимимиз ҳақида битилган мўъжазгина мақоламизни бежиз шундай номламадик, зеро, ҳақиқий олим ўз юрти, ўзи истиқомат қилаётган жамиятининг ҳақиқий кўмакчиси ҳисобланади. ОЛИМ – ЖАМИЯТНИНГ КЎМАКЧИСИ Тиббиёт фанлари доктори, ходими сифатида фаолият юри- кологиясининг ютуқлари — халқ профессор, фармаколог Ўзув тиш билан бирга илмий-тадқиқот саломатлиги хизматида” муаммоси Боқиевич Зокиров 1934 йилнинг ишларини давом эттириб, 1968 бўйича иштирок этди. 1978-1982 17 сентябрида Тошкент шаҳрида йилда Москва шаҳрида “Фарма- йилларда ТошДавМи малака оши- хизматчи оиласида туғилган. 1952 кология алкалоидов растений риш факультетининг декани ва йилда Тошкентдаги 14-мактабни рода Унгерния и их производных” Ёш педагоглар университетининг олтин медаль билан тамомлади. мавзусидаги докторлик диссерта- ректори, 1980-2000 йилларда ЎзР Болалигиданоқ табобатга, дори- циясини ҳимоя қилди. Мазкур из- CCB Илмий тиббий кенгашига шуносликка қизиқиши уни тиббиёт ланишларнинг моҳияти ҳам жаҳон (УМС) қарашли “Фармакология олийгоҳига етаклаб келди. 1952- фармакология саноатида улкан ва фармация” муаммоли кенга- 1958 йиллар давомида ТошДавМи ютуқлардан бири бўлиб, халқ та- шининг раиси сифатида ишлади. таҳсил олиб, имтиёзли диплом би- бобатидан жуда кам изланишлар 1982-1995 йилларда Бутуниттифоқ лан тамомлади. Олийгоҳдан сўнг қилинаётган ўша йиллари учун фармакологлари илмий жамияти ўзини илмий соҳага бағишлади. жасорат эди. Олимнинг мазкур ил- президиуминиг аъзоси бўлиб, 1958-1961 йиллар мобайнида мий тадқиқотлари нафақат Собиқ 1984 йилда “Ўзбекистонда хизмат Бутуниттифоқ Медицина фанлари Иттифоқ, балки жаҳон доришунос- кўрсатган фан арбоби” фахрий ун- академиясига қарашли Фармако- лигида халқ табобати ютуқларидан вони берилган. 1985-1988 йиллар- логия Институтининг аспиранти кенг фойдаланиш учун катта да ТошФарМи ректори лавозимида сифатида доришунослик сир- йўл очиб берди. Докторлик дис- ишлади. 1995-1998 йилларда ЎзР асрорларини ўрганди. Ў.Зокиров сертациясини ҳимоясидан кейин ССВ Фармакологик қўмитасининг аспирантурани битириб келгач, 1969-1970 йиллар мобайнида Тош- раиси бўлиб, 1999 йилда АҚШнинг 1961-1962 йилларда Ўзбекистон ДавМи фармакология кафедраси- Библиографик институти “Йил ФА Ўсимлик моддалари кимёси нинг доценти, 1970-1978 йиллар одами\" (“Человек года”) фахрий институти (ЎМКИ) фармакология оралиғида эса — ТошДавМи унвони ва олтин медаль билан лабораториясининг кичик илмий фармакология кафедрасининг про- тақдирлади. ходими сифатида фаолият юри- фессори сифатида илмий, педаго- тиб, 1962 йилда Москва шаҳрида гик, раҳбарлик ва ташкилотчилик Ў.Зокировнинг илм-фан “К фармакологии нового нейро- ишларини олиб борди. 1970-1972 соҳасига қўшган ҳиссаси, шо- глептического средства метера- йилларда ТошДавМи ходимлари гирдлар тайёрлашдаги қимматли зина” мавзусида номзодлик дис- касаба қўмитасининг раиси сифа- ўгитлари таҳсинга сазовор. сертациясини ҳимоя қилди. Илмий тида профессор ўқитувчиларни Сўзимизни нафақат Ўзбекистон, изланишларининг аҳамиятига рағбатлантириш бўйича мислсиз балки жаҳон доришунослик фани келсак, жаҳонда биринчилардан ислоҳотлар олиб борди. 1972 назарияси ҳамда амалиётига ул- бўлиб, асаб-руҳий касалликларни йилда – Бутуниттифоқ фармако- кан ҳисса қўшган, Академиямиз даволашда таклиф этилаётган логлар илмий жамиятининг пле- нуфузини жаҳон илми аҳкомлари янги метеразин препаратининг нуми уюштирилган бўлиб, олим олдида беқиёс оширган улуғ оли- самарадорлиги, ножўя таъсирла- уни ташкил этиш ва раҳбарлик мимизни умрлари узун бўлсин, дея ри, асоратлари ва турли ёшдаги қилишда жонбозлик кўрсатди. якунлаймиз. одамларда дозасини ўрганди ва 1978-1985 ва 1988-2004 йиллар клиникага кенг қўлланилиши учун мобайнида ТошДавМи (1990 йил- Алижон ЗОҲИДИЙ, йўл очиб берди. дан 1-ТошДавТИ) фармакология Республика Ёзувчилар кафедрасининг мудири, 1978 ва уюшмаси аъзоси, т.ф.д 1962-1969 йиллар мобайнида 1984 йй. Ўзбекистон Халқ хўжалиги Қутбиддин НИЗОМОВ, ЎзФА ЎМКи фармакология ла- кўргазмасида Ўзбекистон фарма- Турон фанлар академияси бораториясининг катта илмий академиги Ҳикмат Тинчлигини йўқотган хонадон ҳам, Ҳикмат мамлакат ҳам асло хотиржам бўла олмайди

TIBBIYOTNOMA4 № 04 2021 YIL 26 APREL ТИНИБ-ТИНЧИМАС ОЛИМА… Тиниб-тинчимайдиган, изланувчан, билим олишга интилувчан, олган билимини бойитиб, чархлаб турадиган инсонлар ўз меҳнатлари билан эътирофу эҳтиромга сазовор бўлишади. Ана шундай инсонлардан бири Тиббий ва биологик кимё кафедрасининг фахрий профессори Касимова Сталина Салиховна бу йил муборак 85 ёшни қарши олади. Шу кунларда уйда бўлишларига яхшиси ва рангсиз оптик тузилмалардаги химия», 2011 йилда «Ҳужайра кибер- қарамай изланишдан, илм билан шишалар сифатида ҳам ишлатилиши нетикаси. Нанотехнологиялар», 2017 шуғулланишдан чарчамайдиган фахрий мумкин. йилда «Нанотехнологии в строительстве устозни кўргани борганимда ҳар доимги- и архитектуре XXI века» дарсликларини, дек компьютер олдида, ҳаёти давомида Голландияда инглиз тили- 2020 йилда «Здравствуйте роботы!!!» босиб ўтган йўллар ҳақида китоб ёзиб да чиқарилган маълумотномалар номли илмий-оммабоп адабиётни ярат- ўтирганларига гувоҳ бўлдим. тўпламида С.Касимованинг ишлари дилар. Нафақада уйда ўтириб, дунё 65 маротаба қайд қилинган. Ишла- янгиликлардан четда қолмай ва илмнинг Профессор С.Касимова 1936 йил 27 рининг назарий ва экспериментал энг замонавий йўналишлари билан декабрда Самарқанд шаҳрида туғилган. натижалари «Стронций в стекле» қизиқибгина қолмай, ёш авлод билан 1954 йилда ўрта мактабни битириб, ва «Микротвёрдость хрупких оптиче- улашишга интилишларини эътироф Ўрта Осиё Политехника институтининг ских материалов» монографияларида этиш жоиз. кимё-технология факультетига ўқишга умумлаштирилган. Бу монографиялар киради. Олийгоҳни 1959 йилда «Силикат маҳаллий ва чет эл журналларида кўзга Олиманинг «Умумий ва биоорганик технология»си мутахассислиги бўйича кўринган мутахассислар томонидан кимёдан амалий машғулотлар» дарслиги имтиёзли битирган қаҳрамонимиз 1959 юқори баҳолангани таҳсинга сазовор. 2003 йилнинг энг яхши дарслиги деб, Ре- йилда Ўзбекистон Республикаси ФА С.Касимова 450 илмий ишлар, шу спублика танловида 3-даражали диплом Кимё институтида катта тажрибакор жумладан 16 та монография, 12 та билан тақдирланган. 1996 йил май ойида бўлиб ишлаган. 1960 йили аспиранту- СССР муаллифлик гувоҳномаларнинг С.Касимова Халқаро муҳандислик акаде- рага кириб, СССР Фанлар Академия- муаллифи ҳисобланади. Шулардан 100 миясининг ҳақиқий аъзоси, 1996 йилнинг сининг Силикатлар кимёси институтига таси МДҲ нашриётларида, 80 таси эса октябрь ойида – Россия табиий фанлар сафарбар қилиниб (Ленинград шаҳри), халқаро нашриётларда инглиз тилида академиясининг хорижий аъзоси қилиб у ерда 1964 йили «Натрий-стронций- чоп этилган. Бундан ташқари профессор сайланган. Самарали меҳнатлари на- силикатли шишаларининг физик-ки- 2 та фан доктори ва 15 та фан номзодла- тижасида 2006 йилда “Дўстлик” ордени мёвий хоссалари» мавзусида техника рига раҳбарлик қилган. билан тақдирланди. фанлари номзоди илмий даражаси олиш учун диссертацияни ҳимоя қилиб, Шу ўринда С.Касимова бир қатор ре- Илм соҳасидаги фаоллиги оли- Ўзбекистон Республикаси ФА Кимё спублика ва халқаро конференцияларда мани бутун дунёга танитган, десак институтига ишга қайтдилар. 1966-1970 ўз маърузалари билан қатнашганини муболаға бўлмайди. Қанчадан-қанча йилларда С.Касимова ЎзССР Вазирлар айтиш жоиз. Изланишларининг натижаси машҳур инсонлар билан таниш бўлиб, Маҳкамасида Фан бўлимида катта рефе- Бельгия, Япония, Германия, Ҳиндистон, дўстлашиш имкониятига эга бўлганлар. рент бўлиб ишлаган бўлса, 1970 йилда Испания, Хитой, АҚШ, Япония, Италия, Улар қаторидан Нобель мукофотининг ЎзССР ФА Кимё институтига катта илмий Голландия, Болгария, Туркия, Англия, совриндорлари Лайнус Полинг, акаде- ходим қилиб ўтказилди ва Ленинградда- Португалия, Швейцария, Франция, Ав- мик Прохоров, биринчи аёл космонавт ги С.И.Вавилов номидаги Давлат оптика стрия, Чехия ва бошқа мамлакатлардаги В.Терешковалар жой олган. институтига сафарбар қилинди. У ерда халқаро конгрессларда маърузаларда 1975 йилда докторлик диссертациясини ёритилган. Меҳридарё устознинг шогирди бўлиш саноатда ишлатиладиган лазер атермал қалбларда ифтихор туйғусини уйғотади. шишаларини яратишга бағишланган иш Олима йиллар мобайнида илмий Олиманинг илмий фаолияти, айниқса бўйича ҳимоя қилиб, техника фанлари изланишлар олиб борди. 1981 йилда ёшлар, талабаларни қизиқтиради. Шу доктори илмий даражасини олди. «Анорганик ва физколлоид кимё» муносабат билан тиббий ва биологик кафедраси бўйича профессор илмий кимё кафедрасининг ҳодимлари тез-тез С.Касимова – шишалар синте- унвонини олганини айтиш жоиз. У 1990 учрашувлар уюштириб туради. зи соҳаси ва уларнинг хоссаларини йилда тиббиёт институтларининг та- ўрганишда етук мутахассис ҳисобланади. лабалари учун «Биогенные элементы» Ҳа, профессор Сталина Салиховна Айнан олима биринчи бўлиб шишанинг (Тошкент), 1997 йилда «Биогендик эле- Касимова тиниб-тинчимас ўзбек олима- кўпгина хоссалари бўйича систематик менттер» (Бишкек) қирғиз тилида, 2001 си. Олиманинг ҳаёт йўли, илмий олами тадқиқотлар ўтказди. Янги лазер атермал йилда «Умумий ва биоорганик кимёдан ёш авлодни тарбиялашда намуна бўла шишаси сифатида ГЛС 10 лазер шишаси амалий машғулотлар» (кирилл алиф- олади. саноатдаги лазер шишалар ичида би- босида), 2005 йилда эса “Umumiy va ринчи қаторда туради. Бу шундай шиша biorganik kimyodan amaliy mashg’ulotlar” Хосият ТАДЖИЕВА, ҳисобланадики, у кенг кўламда ишла- ўзбек тилида лотин графикасида, 2010 “Тиббий ва биологик кимё” тиладиган атермал шишалар ичида энг йилда «Нанотехнологии в медицине», 2011 йилда «Физическая и коллоидная кафедраси доценти Ҳикмат Хотира ва қадрлаш деганда биз, аввало, Ҳикмат ўзимизни инсон сифатида англашни, одамийлик фазилатларини улуғлашни назарда тутамиз

TIBBIYOTNOMA № 04 2021 YIL 26 APREL 5 КОМИЛ ИНСОН ТАРБИЯЧИСИ Инсон умрини оқар дарёга қиёслашади. Бу фоний дунёда ҳар бир инсон учун лозим бўлган, аммо ҳар кимга ҳам насиб этавермайдиган икки мўътабар неъмат бор. Биринчиси камтарлик ва меҳнатсеварлик бўлса, иккинчиси эса халқнинг ишончи ва эътирофига эришиш бахтидир. 1970-2009 йилларда ҳозирги Тошкент тиббиёт ака- ўқитувчилари рус тили, чет демияси (олдинги 1-Тошкент Давлат Тиббиёт институ- тили, педагогика ва психология ти) “Тиллар, педагогика ва психология” кафедрасини фанларининг замонавий муам- бошқарган инсон, педагогика фанлари номзоди, доцент моларидан талабаларга сабоқ Альвина Константиновна Мануилова ҳақида ҳам айнан бериб келишган. шу сифатларни бемалол айта олишимиз мумкин. 1970-2009 йилларда 1935 йилда туғилган филолог, педагогика фанлари А.Мануилова раҳбарлиги остида жуда кўплаб ибратли номзоди Альвина Мануилова 1958 йилда Герцен номи- таълимий, тарбиявий ишлар амалга оширилди. Бу давр- даги Ленинград педагогика институтини тамомлаган. дан бошлаб нофилогогик йўналишда таълим олаётган Рус тилини ўқитиш методикасига бағишланган номзод- талабаларга рус тили ва педагогика-психология фан- лик диссертациясини 1970 йилда ҳимоя қилган. 38 дан ларни ўқитишни ташкил этиш, режлаштириш, бошқариш ортиқ илмий мақолалар нашр эттирган. Соғлиқни сақлаш ва баҳолашнинг консептуал асослари ишлаб чиқилди. вазирлиги томонидан кўплаб фахрий ёрлиқлар билан 1997-йилда рус тили кафедрасига педагогика ва психоло- тақдирланган. гия йўналишлари бирлаштирилди. Қисқа вақт мобайнида тиббиёт олий таълим тизими учун педагогика ва психология Бугун нафақада қарилик гаштини сураётган йўналишидаги фанлардан намунавий дастурлар, жорий, А.Мануиловага чинакам зиёли, хушфеъл, тили билан оралиқ ва якуний назорат учун тестлар, маъруза матнлари иши бир, покиза инсон сифатида кўпчиликни ҳаваси ўқув услубий қўлланмалар ишлаб чиқилди ва нашр этти- келади. Инсонлар билан суҳбатлашиш маданияти, уни рилди. Бундан ташқари, А.Мануилова томонидан клиник ўзига ишонтириш қобилияти, керакли сўзларни топиб, ўз фанларни ўқитишни ташкил этиш, замонавий педагогик ва ўрнида ишлатиш ҳамманинг ҳам қўлидан келавермайди. ахборот технологиялардан фойдаланиш, таълим самара- Энг асосийси у кишини ташкилотчиликда ҳам, оддий дорлигига эришишда ўқитишнинг инновацион усулларидан инсоний муносабатларда ҳам ниҳоятда диёнатли, одам- фойдаланиш масалаларига ўша даврдаёқ алоҳида эъти- ларга яхшилик қилиб завқланадиган инсон сифатида бор қаратилди. Шу йўналишларда катта ҳажмдаги илмий, ҳамкасблари ҳозиргача эътироф этади. Эзгулик нури ила ўқув-услубий ишлар бажарилди, таълим стандартларини йўғирилган чиройли ҳаёт йўлини босиб ўтган, юзидан яратиш борасида самарали ишлар олиб борилди. Бунинг нур аримайдиган, суҳбатдошини ҳар бир сўзини эътибор натижаси ўлароқ, педагогика, психология, таълим тех- билан тинглайдиган, бир неча авлод шифокорларини нологиялари ва педагогик маҳорат каби фанлардан ўқув тарбиялаб, бутун меҳнати ва ғайратини халқ саломат- услубий мажмуалар, ягона методик тизим, кўргазмали ма- лигини муҳофаза қилишдек эзгу ишга сафарбар этган, териаллар ҳамда уларнинг электрон нусхалари яратилди саодатли умрнинг муҳим воситаси ҳисобланган вақт ва ва улардан кенг фойдаланиш йўлга қўйилди. бахтнинг қадр-қимматини англаган ҳурматли ва меҳрибон устозимиз Альвина Константиновна бу йил 86 баҳорни А.Мануиловани тиббиёт соҳасида малакали, иқтидорли қаршилайди. Зеро, инсон умрининг сарҳисоби унинг илмий салоҳиятли шифокорларни тайёрлашда қўшган эзгу амаллари-ю фаолият қирралари билан ўлчанади. ҳиссаси, маънавий-маърифий ишларни такомиллаштириш, Фаолият қирралари эса йиллар давомида амалга оши- ёшлар онги ва қалбида маънавий фазилатларни камол топ- рилган машаққатли изланишларининг самарасидир. тириш, уларни ватанпарварлик руҳида тарбиялаш, илмга А.Мануилова умри давомида меҳрибон она, камтарин меҳр руҳида тарбиялаш ва республикамиз мустақиллигини инсон, заҳматкаш устоз, малакали мураббий, фидойи мустаҳкамлаш йўлидаги эришган муваффақиятлари ташкилотчи, чуқур билим ва иқтидорга эга бўлган пе- кўпчилик ёшлар учун ибрат намунасидир. дагог бўла олди. У кишининг инсонийлик, меҳрибонлик, фидоийлик, жонкуярлик, бадиийлик, ақлу заковат, Тошкент тиббиёт академияси педагогик жамоаси, меҳнатсеварлик, ташкилотчилик, халқ манфаатларини кафедра ходимлари республикамизда тиббий таълим ўз манфаатларидан устун қўя олишлик каби ижобий тараққиётига катта ҳисса қўшган А.Мануиловани акаде- хислатлари кўпчиликка ўрнак бўла олади. А.Мануилова мия равнақи учун қилган меҳнатларини ҳар доим юксак тиббиётга педагогикани олиб кирган биринчи олима аёл қадрлайди ва сиҳат-саломатлик, узоқ умр, бардамлик сифатида тарихга кирди. “Педагогика ва психология” тилайди. кафедраси дастлабки йилларда алоҳида кафедра сифа- тида фаолият кўрсатмаган бўлса-да, кафедра профессор Алишер САЪДУЛЛАЕВ, “Педагогика ва психология” кафедраси катта ўқитувчиси Ҳикмат Тинчлик-хотиржамлик – тараққиёт гаровидир Ҳикмат

TIBBIYOTNOMA6 № 04 2021 YIL 26 APREL ХОТИРА УЙҒОНСА ГЎЗАЛДИР Хотира сўзи – ўзбек тилини изоҳли луғатида эс- фасида сатрлар битишга жазм этдик. Зеро, инсон лов билан синоним равишда келтирилиб, ўтмишни, хотираси абадий, гарчи бу устозларимиз орамизда ўтган одамларни, бирор-бир санани эслаш, ёдга олиш йўқ бўлсалар-да, улар томонидан битилган китоблар, қабилида қўлланилади. дарсликлар, ўқув қўлланмалари ва монографиялар йўлчи юлдуз бўлиб ёшларимиз йўлларини ёритиб Бутун умри, ҳаёти, фаолиятини тиббиётга бах- туради. Китоб ёзган олимнинг номайи аъмоли то шида этиб, Ўзбекистон тиббиётига муносиб ҳисса рўзи маҳшаргача очиқ туриши ҳадиси шарифларда қўшган ва орамиздан охират сари кетган айрим келтирилган. устозларимиз ҳақида муборак хотира кунлари ара- ИЛМ ВА ИЖОД ЧОРРАҲАСИДА “Яхшиликни чеҳраси очиқ одамдан изланг” Ҳадиси шарифдан Нуфузли Академиямизда унинг шаъни ва шуҳратини нафақат республика, балки собиқ иттифоқ миқёсида кўтарган ҳақиқий олим ва раҳбарлар етарлича бўлган. Тиббиёт фанлари доктори, профессор, Ўзбекистонда хизмат кўрсатган врач, соғлиқни сақлаш тизимининг йирик ташкилотчиси, моҳир педагог Башир Ҳикматуллаевич Магзумов айнан ана шундай инсонлардан бири эди (Аллоҳ раҳматига олган бўлсин). Олим 1917 йилнинг 1 октябрида Тош- неча бор чиқишлар қилиб, республика 1990 йили нафақага чиққан олим 1999 кент шаҳрида хизматчи оиласида тавал- раҳбариятига ўз муносабатларини баён йилнинг 15 октябрида фоний дунёга рих- луд топган. 1930 йили пойтахт азимда қилган. Унинг бевосита раҳбарлигида лат қилдилар. Устознинг ёрқин хотираси, ўрта мактабни тугатиб то 1935 йилга 1963 йили Қорақалпоғистон Республика- қилган савобли ишлари, юксак муомала қадар махсус тиббиёт билим юртида, сида моховни ўрганиш бўйича Республи- маданияти, тиббий деонтология ва касб ундан кейин эса 1941 йил Иккинчи жаҳон ка Тери таносил касалликлари ИТИнинг этикасига содиқлиги билан ёдимизда уруши бошлангунига қадар Тошкент филиали ташкил этилган. Шу билан қолган. Тиббиёт институтида таҳсил олган. Иш бирга 1965 йилда мазкур ҳудудларда фаолиятини Тошкент шаҳридаги 4-бо- тарқалган вабо касаллигини камайтириш Бугун Башир ака Магзумов орамизда лалар поликлиникасида оддий шифокор ва тўлиқ бартараф этиш бўйича бевосита йўқлар... Аммо улардан қолган бой ада- лавозимида бошлаган. 1941 йили Сирда- раҳбарлик қилган. Умуман олганда бугун- бий-илмий мерос ва қобил фарзандлар, рё вилоятининг Боёвутида бош шифокор ги кун медицинасининг тараққиёти, инсон- солиҳ шогирдлар уларнинг ишларини сифатида ишини давом эттириб, ўзининг лар умри сифати ва давомлиги бўйича бардавом этиб, қутлуғ номларини абадий- раҳбарлик, ташкилотчилик борасидаги қилган ишларини санаб адоғига етиш ликка йиғдириб турибдилар. Аллоҳнинг чуқур салоҳияти ва юксак инсонийлик қийин. Профессор Башир Магзумов қайси улуғ валийларидан бири Шайх Жалолид- сифатлари туфайли вилоят Соғлиқни соҳада фаолият юритмасин ўзининг дин Румий вафотларидан аввал қуйидаги сақлаш бошқармаси бошлиғи лавозимига, салоҳияти, бошқариш услуби, илмий, му- мисраларни васият тарзида қолдирган кейинчалик Республика Сил касалли- раббийлик, ташкилотчилик лаёқати билан эканлар: клари диспансери бош шифокори лаво- алоҳида ажралиб турган. Домланинг узоқ зимига ўтказилган. Ўз ўринда ҳам чуқур йиллик педагогик фаолияти мобайнида Мен ўлган кун дамо-дам чекмангиз ғам, ислоҳотлар ва самарали янгиликлар минглаб билимли шифокорлар, олим- Они ҳижрон куни деб ўйламанг ҳам. қилганлиги боис Тошкент Зардоб ва вак- лар, тиббиёт раҳбарлари тайёрланган, Бу ҳижронмас сира васли висолдир, циналар тайёрлаш Институти директор унинг бевосита раҳбарлигида 5 нафар Висолда ғам чекиш куфру уволдир. лавозимига ўтказилган. Кейинчалик Ре- фан доктори, 26 нафар фан номзоди Қуёш ботса тағин бўлғуси пайдо, спублика Соғлиқни Сақлаш вазири муови- тайёрланган. Шу билан бирга 120 дан Тўкилса ерга дон бўлгай Ҳувайдо. ни лавозимига ўтказилиб, давлатимиз ме- ортиқ илмий рисолалар, мингдан ортиқ дицинасида кўплаб ислоҳотлар ўтказган. илмий мақола ва тезислар яратиб тиббий Дарҳақиқат, олим баайни бир қуёш Ва ниҳоят давлат раҳбарлари томонидан муаммолар ечимига алоҳида ҳисса қўшиб эди, у ботди, аммо эрта қайтадан уфқда унинг ишчанлиги, иқтидори ва лаёқати келганлар. Олим соғлиқни сақлаш амали- пайдо бўлади. Устоз бир бошоқ буғдой муносиб тақдирланиб, 1962-1966 йиллар ёти ва тиббиёт фани ривожига умрининг каби эдилар, у тўкилди, аммо дон тушган мобайнида Соғлиқни сақлаш вазири ла- адоғига қадар ҳисса қўшиб яшади. Ван қутлуғ заминдан минглаб бошоқлар эрта- возимига кўтарилган. Бу йиллари у респу- Тюльп ёзганидек, ўзи ёниб атрофни ёрит- га кўкаради. Уларнинг барчаси устознинг блика аҳолиси саломатлигига салбий таъ- ди. Унинг қолдирган муносиб издошлари, фарзандлари, шогирдлари, китоблари, сир кўрсатувчи пахта яккаҳокимлигининг шогирдлари, фарзанд ва неваралари илмий мерослари ва одамларга қилган асосий таркибий қисми бўлган дефо- бугунги кунда устоз ишини давом эттириб яхшиликларида тажаллий бериб турибди. лиантлар қўлланилишига қарши бир келмоқдалар. Алижон ЗОҲИДИЙ, Республика Соғлиқни сақлаш аълочиси Қутбиддин НИЗОМОВ, Республика Соғлиқни сақлаш аълочиси Ҳикмат Инсон бор экан, хотира – муқаддас Ҳикмат

TIBBIYOTNOMA № 04 2021 YIL 26 APREL 7 Машҳур олим, тиббиёт фанлари доктори, профессор Қамариддин Наджимутдинов ўзи суйган касбига қанчалик масъулият билан ёндашса, фарзандлари ва шогирдлари тарбиясига худди шундай жавобгарлик билан қарар эди. СИЗ БУ ОЛИМНИ ТАНИЙСИЗ К.Наджимутдинов 1931 йил доценти, 1974 йилда эса фарма- чиси ва ташкилотчиси, кўплаб ёш монографиялар, 140 дан ортиқ 26 февралда Тошкент шаҳрида кология ихтисослиги бўйича док- ходимлар учун устоз бўлди. Кафе- илмий ишлари нашр этилди, зиёли оилада туғилган. Мактабда торлик диссертациясини ҳимоя дра мудири, факультет декан муо- 15 та патент ва муаллифлик ўқиш пайтида у тенгдошларидан қилди ва профессор унвонига вини, декан, ўқув ишлари бўйича гувоҳномалари олинди, бир қанча меҳнатсеварлиги, билимга бўлган сазовор бўлди. Шундай қилиб, проректор, ўқув ва услубий ишлар амалий тавсиялар чоп этилди, интилиши, илм-фан ютуқларига у 16 йил давомида профес- сифатини назорат қилиш ҳайъати бензоналнинг янги фармакологик қизиқиши билан ажралиб турар- сор Н.Компанцев ва И.Комилов раиси лавозимларида ишлаганида хоссалари ва унинг тиббий ама- ди. 1949 йилда ўрта мактабни каби таниқли фармакологларнинг у ўзини ажойиб ташкилотчи сифа- лиётга татбиқ этилиши бўйича олтин медаль билан тугатгач, раҳбарлиги остида ишлади ва тида кўрсатди. Тошкент тиббиёт Фармакологик қўмитасининг яку- Тошкент тиббиёт институтининг яхши мактабдан ўтди. институтида ўқув жараёнини шак- ний қарори қабул қилинди. даволаш факультетига ўқишга ки- ллантириш ва ривожлантиришда риб, 1956 йилда имтиёзли диплом 1982 йилда тиббиёт муасса- К.Наджимутдиновнинг хизмати 1967-1971 йилларда у даво- билан тугатди. саларининг ўқув дастурларига катта. лаш факультети декан муовини янги фан – клиник фармакология ва чет эллик талабалар раҳбари, Институт Илмий Кен- киритилди. Ўша вақтларда ушбу К.Наджимутдиновнинг илмий 1974-1980 йилларда стоматоло- гаши К.Наджимутдиновга йўналишда мамлакатимизда изланишлардаги ютуқлари ҳам гия факультети декани, 1980-1987 аспирантурани давом этти- тиббиёт фани ғарб мамлакат- улкан. Унинг шогирдлари билан йилларда даволаш факультети ришни тавсия қилди, аммо у ларидан орқада қолган эди. биргаликда 30 йил давомида декани, 1990-2000 йилларда ўзлаштирилмаган чўл ерларга ёш Даволаш самарадорлигини оши- олиб борган илмий ишлари тиб- Биринчи Тошкент тиббиёт инсти- мутахассис сифатида ишга борди. ришга қодир юқори малакали биётнинг энг долзарб муаммо- тутининг ўқув ишлари бўйича про- К.Наджимутдинов 7 йил давомида шифокорларни тайёрлаш учун ларидан бири – монооксигена- ректори лавозимларида ишлаган, Боёвут ва Янгиер туманларида ушбу фанни жорий этиш зарур за ферментлар тизими (МОС) 2000 йилдан институт ректори- шифокор-ординатор, бўлим му- эди. К.Наджимутдинов ташаббуси нинг фундаментал ва биокимё- нинг маслаҳатчиси этиб тайин- дири, туман шифохонаси бош ши- билан тиббиёт таълимига клиник вий аҳамияти, унинг организм ланган. К.Наджимутдинов деярли фокори, туман тиббий-санитария фармакология киритилди. Унинг ҳаётидаги, шунингдек, турли хил 20 йил давомида институтнинг бошқармаси бош шифокорининг ташаббуси билан, ҳатто клиник касалликларнинг ривожланиши- ўқув-услубий ишларни назорат даволаш ишлари бўйича муовини, фармакология ўқув дастурига даги аҳамиятига бағишланган. қилиш ҳайъатини бошқарган, 17 кейинчалик ушбу бошқарманинг киритилгунга қадар, 1980 йилда У МОСнинг фундаментал асос- йил давомида ихтисослашган Ил- бош шифокори лавозимида иш- ички касалликлар кафедрасида ларини ўрганиш билан чекланиб мий кенгашнинг раиси бўлган, бир лаган. Мирзачўлда дашт ерларни махсус курс ташкил этилди. Ушбу қолмасдан, олинган натижаларни неча бор институт қабул ҳайъати ўзлаштиришнинг оғир йилларида вазифани амалга оширишда ин- клиник амалиётга татбиқ этиш ишини ташкил этган. инсонлар саломатлигини сақлаш ститут ректори, Ўзбекистон Фан- билан ушбу муаммонинг амалий ва касалликлар профилакти- лар академиясининг академиги, жиҳатларини ўрганишни бошла- Хулоса ўрнида айтиш керакки, касида эришган ютуқлари учун Ўзбекистонда хизмат кўрсатган ди ва муҳим илмий ва амалий профессор К.Наджимутдинов у халқнинг ҳурматига сазовор фан арбоби, профессор У.Aрипов, натижаларга эришди. Кўп ўтмай, қайси йўналишда ишламасин, у бўлди ва \"Соғлиқни сақлаш аъ- Ўзбекистонда хизмат кўрсатган МОС муаммоси нафақат клиник ҳар доим ишни қандай ташкил лочиси\" кўкрак нишони билан фан арбоби, Ўзбекистон Фанлар фармакологлар, биокимёгарлар, этишни билар эди, натижада тақдирланди. академиясининг мухбир аъзоси патофизиологлар, балки бошқа унинг фаолияти нафақат кафедра Р.Каценович ва курс раҳбари, тиб- клиник соҳа мутахассисларини ва институт, балки республика 1962 йилнинг декабрида биёт фанлари доктори, профес- ҳам қизиқтирди, шундан сўнг учун ҳам жуда муҳим бўлган К.Наджимутдинов Тошкентга сор Н.Тулагановлар томонидан республикамизда МОС муаммо- илм-фан ривожи, ўқув-услубий, қайтиб келди ва Ўзбекистон Фан- катта ёрдам кўрсатилди. лари бўйича К.Наджимутдинов ташкилий ва тарбиявий ишлар- лар Aкадемиясининг Ўсимликлар номи билан боғлиқ мактаб пайдо ни такомиллаштириш учун ҳам кимёси илмий-тадқиқот институ- 1982 йилда Тошкент Давлат бўлди. муҳим натижаларга олиб келди. тининг аспирантурасига ўқишга тиббиёт институтида Клиник К.Наджимутдинов шогирдлари- кирди ва Ўзбекистон ва Мар- фармакология кафедраси таш- Олимнинг илмий фаоли- нинг ва у билан мулоқот қилиш казий Осиёда ўсувчи доривор кил этилиб, унга мудир этиб ятидаги яна бир муҳим ютуқ имкониятига эга бўлганларнинг ўсимликлар ва улардан олинган К.Наджимутдинов тайинланди. МОС индукторларининг ўпкада барчасининг катта меҳр-муҳаббат доривор моддаларни ўрганиш Кафедра учун янги ТошМИ клини- сурфактант синтези ва секре- ва ҳурматига лойиқ эди. У камтар- бўйича тадқиқотларни бошлади. каси ҳудудида 60 ўринли умумий циясига таъсир кўрсатадиган лиги, юксак одаб-ахлоқлилиги, 1966 йилда \"Aпогалантамин фар- терапия бўлими база сифатида хусусиятларини аниқлашдир. адолат туйғуси, зиёлийлик ва макологияси тўғрисида\" мавзуси- ажратилиб, зарур ўқув қуроллари МОС индукторларининг ушбу билимдонлик, қалб кенглиги ва да номзодлик диссертациясини ва жиҳозлар билан таъминланди. хусусияти кашф этилиши пулмо- меҳрибонлиги билан ажралиб ҳимоя қилди. Қисқа вақт ичида кафедра инсти- нологлар, акушер-гинекологлар, турарди. тутнинг етакчи кафедраларидан неонатологлар ва педиатрларга Aммо, К.Наджимутдиновда бирига айланди ва илмий изла- даволаш самарадорлигини оши- Д.АКБАРОВА, ўқув-тарбиявий ва педагогик фа- нишлар бошланди. ришга ёрдам берди ва янги илмий “Клиник фармакология” олиятга мойиллик кучли эди. Шу тадқиқот лойиҳаларига йўл очди. сабабли 1966 йилда у Тошкент К.Наджимутдинов институтда Тадқиқотлар натижасида олим ва кафедраси доценти тиббиёт институти фармако- кўп йиллик фаолияти давомида унинг шогирдлари томонидан 7 логия кафедрасида ассистент ўқув-услубий фаолиятнинг асос- та докторлик ва 31 та номзодлик лавозимида ишлай бошлади. лари ва моҳиятини пухта эгаллаб, диссертациялари ҳимоя қилинди, 1967 йилда у ушбу кафедранинг ушбу фаолиятнинг моҳир ижро- Ҳикмат Биз азал-азалдан тинчликсевар халқмиз Ҳикмат

TIBBIYOTNOMA8 № 04 2021 YIL 26 APREL ТИББИЁТИМИЗНИНГ БАРҲАЁТ СИЙМОЛАРИ Бугун орамизда сиз йўқсиз, Ва лек қалбимизда номингиз бордур. Шогирдларингиз орасида буюк эдингиз Сизни эрта йўқотдик устоз! Тиббиёт фанлари доктори, профессор Абдужаббор Сатторович Бобожонов – таниқли фан арбоби, гигиенист, кўплаб шогирдлар устози, моҳир педагог сифатида танилган машҳур шифокорлардан биридир. Унинг номи тиббиёт жамоатчилиги орасидагина эмас, балки кўпгина соҳа эгалари орасида машҳур ва мўътабардир. Юқори малакали педагог, жуда кўплаб шо- илмий ходим лавозимида давом эттиради ҳамда гирдларнинг севимли мураббийси, фаол жамоат 1988 йилда докторлик диссертациясини «Состо- арбоби, камтар ва меҳрибон инсон профессор яние и прогноз здоровья населения Среднеазиат- А.Бобожонов 1951 йил 21 августда зиёлилар ои- ского региона в связи с факторами окружающей ласида туғилди. Устозимизнинг ҳаёт дафтарлари- среды» мавзуида ҳимоя қилади. ни варақлар эканмиз, унда энг олийжаноб инсон сифатида, намунали меҳнат фаолияти ва илмий Унинг раҳбарлигида 6 та докторлик ва 18 ютуқларини кўрамиз. та номзодлик диссертациялари тайёрланди. Олим гигиена, жамоат саломатлиги ва соғлиқни Абдужаббор Бобожонов ўз меҳнат фаолияти- сақлашни ташкил этиш бўйича 150 дан ортиқ нинг илк йилларидаёқ илмий педагогик ишларига илмий, ўқув-услубий ишлар, шу жумладан, 3 та зўр қизиқиш билан қаради. 1991 йилда Тошкент монография муаллифидир. Қатор йиллар да- Давлат тиббиёт институти, Тошкент Давлат би- вомида Биринчи ТошДавТИ илмий котиби, ОАК ринчи тиббиёт институти ҳамда Тошкент Давлат эксперти, «Гигиена ва соғлиқни сақлашни ташкил иккинчи тиббиёт институтларига бўлинди. 1991 этиш» мутахассислиги бўйича Ихтисослашган йилдан бошлаб Тошкент Давлат биринчи тиб- илмий кенгаш аъзоси бўлиб фаолият юритди. биёт институти «Ижтимоий гигиена ва соғлиқни сақлашни ташкил этиш» кафедрасига профессор Олимнинг фаолияти давомида унинг бевосита Абдужаббор Бобожонов раҳбар этиб тайинланди. иштироки билан ва раҳбарлигида кафедранинг ўқув, ўқув-услубий ва илмий фаолиятида муҳим А.Бобожонов 1974 йилда АДТИ даволаш фа- ўзгаришлар юз берди. Ўзининг тажрибаси, би- культетини тамомлади ва 1983 йилга қадар ўз лими ва фидойилиги туфайли А.Бобожонов фаолиятини врач-анестизиолог мутахассислиги кафедра ходимлари ва институт раҳбарияти ора- бўйича Тошкент вилояти онкологик диспансерида сида муносиб обрў-эътибор ва ҳурматга сазовор олиб борди. Амалий фаолият билан бир қаторда бўлган. илмий изланишларни ҳам олиб борган профес- сор 1978 йилда номзодлик диссертациясини Ҳурматли устозимиз 2011 йил февраль ойида «Влияние операционной травмы на некоторые вафот этдилар. А.Бобожоновнинг ёрқин хотираси показатели жирового, углеводного и белкового об- доимо республикамиз тиббиёт жамоатчилиги ва мена у больных раком желудка и толстой кишки» унинг шогирдлари хотирасида абадий сақланиб мавзуида ҳимоя қилди. қолади. 1983 йилда олим ўз фаолиятини Ўзбекистон Г.ХУДАЙКУЛОВА, Республикаси ССВ Санитария, гигиена ва касб тиббиёт фанлари доктори, касалликлари илмий тадқиқот институтида катта Ш.АБДУРАШИТОВА, катта ўқитувчи Ҳикмат Хотира ҳамиша муқаддас, қадр азиздир Ҳикмат

TIBBIYOTNOMA № 04 2021 YIL 26 APREL 9 ОРЗУЛАРИ БИСЁР ЭДИ... Жиззах вилоятининг сўлим Бахмал туманида 1972 йил 19 апрелда туғилиб, улғайган Хасан Абдусаматович Маматқуловнинг болалик орзуси шифокор бўлиш эди. Бу қутлуғ орзу уни 1990 йили 1-Тошкент Давлат Тиббиёт институтига ўқишга етаклади. Институтда ўқиган йилларида ҳам у билимга чанқоқлиги, барча фанларни қизиқиш ва иштиёқ билан ўзлаштириши билан бошқа курсдошларидан ажралиб турарди. Шу билан бирга фаол талаба сифатида тенгдошлари ҳамда устозларининг ҳурматини қозонганди. У 1996 йили 1-ТошДавТИнинг кўрсатди. Унинг педагогик фаолияти Хасан Абдусаматовични навқирон даволаш факультетини тамомлагач, ўз моҳиятига кўра ижодий характерга ёшда 2020 йил июль ойида орамиздан 1996-1998 йиллари “ички касалли- эга эди. Маълумки, педагогик ижод- олиб кетди. Унинг орзулари бисёр эди: клар” бўйича клиник ординатурада, корлик манбаи – бу педагогик тажри- у кўплаб шогирдлар тайёрлаш, илмий 1998-2001 йиллари аспирантурада бадир. Ҳозирги замон фан ва техника изланишлар кўламини кенгайтириш, таҳсил олди. Илмга чанқоқ бўлғуси тараққиёти ўқитувчининг ижодкор юрак қон-томир касалликларнинг олди- олим 2001 йилда професор А.Аляви бўлишини, фан ютуқларини талабага ни олиш учун бир қатор вазифаларни раҳбарлигида “Эссенциал гипертони- етказа олиши ва ниҳоят талабани ҳам амалга оширишни ўз олдига мақсад яли беморларни даволашда ирбесар- ижодий фикрлаш, илмий-тадқиқот иш- қилиб қўйганди... тан ва эналаприлнинг марказий ва ларини ўргата олишни талаб қилади. периферик гемодинамикага, жисмоний Олим бошчилигида кафедранинг Иқтидорли олимнинг оиласи ҳам юкламанинг толерантлигига ҳамда чап ходимлари факультет ва академия ҳавас қилгулик ибратли оилалардан қоринчанинг ремоделлаш таъсирини миқёсида таълим-тарбия сифатини бири эди. Унинг турмуш ўртоғи ҳозирда қиёсий баҳолаш” мавзусида номзодлик ошириш, таълим тизимида илғор за- Яккасарой туманидаги 8-туғруқ маж- диссертациясини ҳимоя қилди. Ёш монавий педагогик ва ахборот техно- муасида акушер-гинеколог сифатида мутахассисга институт ректорати катта логияларини кенг жорий этиш, илмий фаолият кўрсатаётган Фаридахон ишонч билдириб, 2001 йилдан инсти- салоҳиятни оширишга ўзларининг турмуш ўртоғини ҳар томонлама тутнинг факультет ва госпитал терапия муносиб ҳиссаларини қўшишди. қўллаб-қувватлаш билан биргаликда кафедрасида ассистентлик лавозими- улар бир-биридан ширин, солиҳ тўрт да олиб қолди. Ўша йилдан бошлаб 2015 йилда Хасан Абдусаматович- фарзандни тарбиялаб келишаётган иқтидорли Хасан Абдусаматовичнинг га яна бир юксак ишонч билдирилиб, эди. Фарзандларнинг учтаси ота-онала- илмий педагоглик фаолияти бошланди. у Тошкент тиббиёт академиясининг ри касбини танлашди. Ҳозирда тўнғич 2009 йилдан бошлаб эса доцентлик Фарғона филиалига директор этиб фарзанд Аброржон ва катта қизи Ирода лавозимида фаолият кўрсатди. Тала- тайинланди. Бу вазифада фаолият Тошкент тиббиёт академиясининг да- баларга факультет ва госпитал тера- кўрсатиш мобайнида унинг моҳир волаш факультетида грант асосида ва пия фанларидан чуқур билим бериш ташкилотчи, билимдон мутахассис, та- кичик қизи Гулчеҳра Тошкент педиатрия билан бир қаторда ёш олим миокард лабчан устоз сифатида кўп қирралари тиббиёт институтида таълим олмоқда. инфаркти ўтказган беморларда чап очилди: филиалнинг моддий-техника Хасан Абдусаматовичнинг амалга ош- қоринча структурасининг қайта тузи- базаси яхшиланди, илмий изланишлар маган ниятларини рўёбга чиқарувчи, лиши бўйича илмий изланишлар ҳам кенгайди, таълим-тарбия сифати яхши- унинг фаолиятини келгусида давом олиб борди ва шу мақсадда 2009-2011 ланди. Масъулиятли вазифада ишлаш эттирувчи ақлли, зукко фарзандлар йиллари ўз илмий ишини докторан- баробарида Хасан Абдусаматович бўлиб улғаяётганлиги кўнгилларга бир турада давом эттирди. 2011 йилнинг кўплаб илмий ишларни амалга оширди, оз бўлсада таскин беради... декабрида “Диагностика, прогнозиро- жумладан у 150 га илмий ишларнинг: хо- вание, фармакотерапия обратимой рижий ва республика миқёсидаги илмий Ёш бўлса-да, аммо, ўзининг дисфункции и ремоделирование ЛЖ мақолаларнинг, тезислар, патентлар, серқирра фаолияти туфайли ўзи после острого инфаркта миокарда” услубий тавсияномалар, ўқув-услубий фаолият кўрсатган Тошкент тиббиёт мавзусида докторлик диссертациясини қўлланмаларнинг муаллифи эди. академияси ва “ЖЕКСОФТ” хусусий муваффаққиятли ҳимоя этди. клиника шифокорлари жамоаси хоти- 2017 йилдан Хасан Абдусаматович расида бутун умри мазмуни ўз касбига Х.Маматқулов 2012 йилдан 2015 амалий ишга ўтиб, Тошкент шаҳридаги садоқат, ҳурмат билан йўғрилган Ха- йилгача Тошкент тиббиёт академия- “ЖЕКСОФТ” хусусий клиникасида сан Абдусаматович Маматқуловнинг сининг тиббий педагогика факультети- беморлар дардини енгиллаштириш- порлоқ ёди сақланиб қолади.... нинг факультет ва госпитал терапия, га, улар соғлиғини тиклашда зукко халқ табобати ва стоматология фа- кардиолог сифатида ўзининг муносиб Зотан, яхшилар ёди, улар хотираси культетининг ички касалликлар кафе- ҳиссасини қўшиб келмоқда эди. Аф- муқаддасдир... драси мудири лавозимида фаолият суски касаллик туфайли бевақт ўлим орзулари ўзи каби беғубор бўлган Шоира ҚОДИРОВА, Тиббий-педагогика факультети катта ўқитувчиси Ҳикмат Аждодлар матонати ва жасорати авлодлар учун Ҳикмат намунадир

TIBBIYOTNOMA10 № 04 2021 YIL 26 APREL ҲАМКАСБИМ ВА ДЎСТИМНИ ЭСЛАБ 2020 йил COVID-19 пандемияси сабабли бутун дунё жумладан, Ўзбекистон аҳолиси учун ҳам оғир йил бўлди. Ушбу касаллик ва унинг оғир асоратлари оқибатида барча мамлакатларда беморлар аҳволи ёмонлашди ва кўплаб инсонлар оламдан ўтди. Кафедрамизда ҳам катта жудолик бўларди. Шунинг учун аксарият та- Айни пайтда ушбу қўлланма ма- юз берди. Бевақт ўлим дўстимиз, лабалар домланинг гуруҳида билим гистр – кардиологлар, амалиётда ҳамкасбимиз, истеъдодли педагог ва олиш учун интилиши табиий бир ишлаётган шифокорларнинг доимий тажрибали шифокор, ажойиб инсон ҳол эди. Узоқ йиллик биргаликдаги ҳамроҳига айланган. Республикамиз- Абдунаби Разиковни орамиздан олиб фаолиятим даврида бирор марта даги кўп сонли шифокорлар Абдуна- кетди. ҳам Абдунаби Абдурашидовични би Абдурашидовични устози деб би- ҳамкасблари, талабалар ва беморлар лади. Бунга сабаб уларни кўпчилиги А.Разиков 1958 йили Тошкентда билан баланд оҳангда гаплашганини улардан нафақат “ЭКГ” балки ички зиёлилар оиласида таваллуд топган. эслай олмайман. касалликлар сирларини ўрганганлар. Андижон давлат тиббиёт институти ташкил қилиниши муносабати билан Ҳозиржавоб, меҳнаткаш, меҳрибон Клиникамиз кенгайиб кардиореа- оталари Абдурашид домлани тажри- инсон ҳеч кимдан ўз ёрдамини ая- нимация бўлими ташкил қилингандан бали педагог сифатида ўқув жараё- масди, Республикамизнинг қатор сўнг тажрибали шифокор сифатида нини тезроқ йўлга қўйиш мақсадида ҳудудларида хизмат сафарларида ушбу бўлимга даволаш ишлари Андижонга кафедра мудири лаво- бўлиб, тиббиёт олийгоҳларида ўқув бўйича жавобгар этиб тайинланди. зимига ишга юборишади. Абдунаби жараёнини яхшилашда, бемор- Бу даврда Абдунаби Абдурашидо- Абдурашидович Андижон шаҳрида лар кўригида фаол қатнашиб ўз вич ўнлаб ёш шифокорлар ҳамда ўрта мактабда ўқишни давом этти- ҳиссасини қўшган. кардиолог магистрларга устозлик ради ва уни аъло баҳолар билан қилди. Ҳозирги вақтда нафақат биз- тамомлайди. Ота изидан бориб 1975 2000 йилдан бошлаб кафедрамиз нинг кардиореанимация бўлимида йилда Андижон давлат тиббиёт ин- қошида талабалар учун “ЭКГ” бўйича ишлаётган шифокорлар балки бошқа ститутига ўқишга кириб, 1981 йилда тўгарак ташкил этдик. Мен тўгаракка қатор тиббиёт муассасаларида фао- муваффақиятли якунлайди. Ундан раҳбарлик қилишни Абдунаби Аб- лият кўрсатаётган шифокорлар ҳам сўнг клиник ординатурада таҳсил дурашидовичдан илтимос қилдим. Абдунаби Абдурашидовичнинг мак- олиб, 1993 йилга қадар институтни Зукколик билан қилган раҳбарлиги табида таҳсил олган. Улар амалиётда ички касаллик кафедрасида асси- натижасида тўгарак иштирокчила- кўп учрайдиган оғир касалликлар, стент лавозимида фаолият кўрсатди. ри сони йил сайин кўпайиб бориб, жумладан, миокард инфаркти, ритм нафақат I ТошМИ, балки бошқа тиб- бузилишлари ҳамда бошқа қатор оғир 1993 йилда Абдунаби Абду- биёт институтларининг талабалари ҳолатларда беморларга тўғри ташхис рашидович профессор А.Гадаев ҳам қатнаша бошлади. қўйиш ва даволаш сирларини Абдуна- раҳбарлигида I Тошкент давлат би Абдурашидовичдан ўрганганлар. тиббиёт институтида янгидан таш- Тошкент тиббиёт академияси кил этилган ва кейинчалик умумий ташкил этилгандан сўнг тўгарак Абдунаби Абдурашидович жуда амалиёт врачи тайёрлаш кафедра- аъзоларининг сони кескин ошиши камтарин инсон, юқори савиядаги сига айлантирилган даргоҳга ишга муносабати билан машғулотлар бир шифокор бўлиши билан бир қаторда таклиф этилди. Ушбу кафедрадаги неча гуруҳларга бўлиб олиб борилди. юксак педагогик маҳоратли ва истеъ- фаолияти давомида у профессор Тўгаракни юқори курс талабалари дод эгаси ҳам эдилар. Улар мунтазам А.Гадаев раҳбарлигида моҳир педа- ва амалиётда ишлаётган шифокор- ўз устида ишлар, ўқиб-ўрганар, до- гог ва истеъдодли шифокор бўлиб лар орасида бундай оммалашиб имо тиббиёт оламидаги янгиликлар- етишди. Аввал Абдунаби Абдура- кетишининг асосий сабаби Абдунаби дан хабардор бўлиб турарди. шидович юқори курс талабаларига, Абдурашидовични кўпчилик учун сўнгги йилларда эса кардиология мураккаб ҳисобланган ЭКГни содда, Дўстим А.Разиков жисмо- йўналишидаги магистрларга дарс биринчи синф болаларига алифбони нан орамиздан кетган бўлса ҳам берди. Уларда юксак педагогик ўргатгандек тушунтиришида эди. ҳамкасблари ва кўп сонли шогирд- маҳорат билан бирга оддийлик, Кафедрамизда тўгарак ўтиш жараё- лари қалбида абадий яшаб қолади. камтарлик ва меҳрибонлик мужас- нидаги кўп йиллик тажрибаларимиз самлашган эди. Бу хусусиятлар ва кузатувларимиз асосида Абдунаби А.ГАДАЕВ, Абдунаби Абдурашидович талаба- Абдурашидович ҳаммуаллифлигида профессор лар, ходимларга беминнат моддий Ўзбекистонда илк бор ўзбек тилида ёрдам кўрсатишларида яққол намоён “Амалий электрокардиография” ном- ли китоб кўп нусхада нашр қилинди. Ҳикмат Хотира бор экан, тирикдир миллат, Ҳикмат Тирикдир ифтихор, тирикдир ғурур

TIBBIYOTNOMA № 04 2021 YIL 26 APREL 11 ВАҚТ ИЗМИГА БЎЙСУНМАГАН ШИЖОАТ Ҳар лаҳза замонлар умридек узун, Асрлар тақдири лаҳзаларда ҳал, Умрдан ўтажак ҳар лаҳза учун Қудрат қўли билан қўяйлик ҳайкал. “Инсон ҳаётидаги вақт нима?” деган саволга донолар шундай жавоб берганлар: Вақт – гўё ҳаёт кийими тўқиладиган иплар бўлиб, унинг пишиқ ва нафислигига қараб ҳаёт азиз ҳамда бебаҳо бўлади. Иплар қанчалик сифатли ва тартибли бўлса, ҳаёт шунчалик мазмунли ва ҳаловатли кечади. Келажак авлод инсон ҳаётига баҳо интилувчанлик ва илмга чанқоқликни 2015 йил олий таълим муассасалари берар экан, унинг қанчалик узунлиги- фаҳмлаган устозлари уни институт- ўртасида ўтказилган “Йил ўқитувчиси” га эмас, балки қанчалик мазмунга эга нинг биоорганик ва биологик кимё Республика танловида ғолиб чиқиб, эканлигига эътибор қаратади. Шунинг кафедрасига ассистент лавозимига биринчи ўринни эгаллади. учун инсон дунёга келибдики ўз ақл- таклиф қилишди. Тўрт йил давомида заковати ва меҳнати билан инсоният тиббий педагогик маҳоратини ва био- Шу билан биргаликда 2016 йили тарихида ўзига хос из қолдиришга кимё фанидан билимини айнан шу “Роль факторов апоптоза для реа- ҳаракат қилади. Шундай инсонлар кафедра бойитди ва мукаммалликка лизации защитно-барьерной функ- борки ҳаётга чақмоқдек кириб келади интилувчи ёш олима 2005-2007 йил- ции слизистой оболочки желудка и ва қисқа вақт мобайнида ўз шижоати лар мобайнида эндиликда Тошкент кишечника при сальмонеллезной билан сермазмун ҳаёт кечиради, ле- тиббиёт академияси деб аталувчи инфекции и хроническом гепатите” кин афсуски дунёни эрта тарк этади. олийгоҳда лаборатория ташхиси му- мавзусида докторлик диссертацияси- Ана шундай вақт измига бўйсунмаган тахассислиги бўйича магистратурани ни муваффақият билан ҳимоя қилиб, инсонлардан бири устозимиз ва тамомлади. Шу йилнинг ўзида ўз тиббиёт фанлари доктори илмий да- ҳамкасбимиз Муножат Кулманова кафедрасига қайтиб келиб педагогик ражасига эга бўлди. 2017-2018 йиллар Усмановнадир. фаолият билан биргаликда номзод- давомида Тошкент тиббиёт академия- лик диссертациясини ҳимоя қилиш си Тиббий профилактика факультети М.Кулманова 1978 йил 9 ноябрда бўйича илмий изланишларини олиб декани лавозимида ишлади ва ўз ил- Тошкент шаҳрида зиёли оиласида борди ва профессор Р.Сабирова мий йўналишида ёш олимларга илмий таваллуд топди. Отаси Усмон ака раҳбарлигида 2009 йилда “Состоя- раҳбарлик қила бошлади. узоқ йиллар ҳозирда Тошкент тиббиёт ние защитного барьера желудочно- академияси деб аталувчи даргоҳда кишечного тракта при гелиотриновом Аммо бедаво дард ёш олима- талабаларга математика ва инфор- гепатите и пути его коррекции” мав- нинг ўз шогирдлари камолини матика фанидан дарс бериш билан зусида номзодлик диссертациясини кўришига тўсқинлик қилди. 2021 бир қаторда турли масъул лавозим- ёқлади. М.Кулманова ташкилий иш- йил 18 февраль куни истеъдодли ларда ишлаб, меҳнат жамоаси ора- ларда ҳам фаоллигини кўрсатиб “Тиб- олима, серғайрат ташкилотчи ва сида ҳурматга сазовор инсон эдилар. бий биокимё” мутахассислиги бўйича меҳнатсевар инсон Муножат Кулма- Онаси Маърифатхон ая стоматолог магистратура йўналиши очилишида нова Усмоновна бевақт вафот этди. бўлганлар. Ота ва онасига ҳавас қатнашди ва унда талабаларга дарс Қисқа умри давомида олима 2 нафар қилган ёш Муножатхоннинг қалбида бера бошлади. Ундаги ташкилотчи- шогирд тайёрлади, 3 та дарслик, 1 та шифокор бўлиш орзуси уйғонди. лик ва илмий салоҳиятни фаҳмлаган монография, 1 та ўқув қўлланма ва 1995 йил ўрта мактабни тамомлаб академия раҳбарияти ёш бўлишига 100 дан ортиқ илмий мақола ва ри- ҳужжатларини Иккинчи Тошкент Дав- қарамасдан 2012 йилдан Тиббий ва солалар нашр қилди. Ҳозирги кунда лат тиббиёт институтига топширди биологик кимё кафедрасига мудир устознинг илмий изланиш ишларини ва имтиҳонлардан муваффақиятли қилиб тайинлади. шогирдлари давом эттириб, улар ўтиб, ўзи танлаган йўналиши бўйича ҳам ўз устозларига муносиб шогирд талаба бўлди. Талабалик йиллари да- М.Кулманова шу лавозимда ум- бўлишга интилиб келмоқдалар. вомида тиббиёт илмига қизиқиши ва рининг охирига қадар фаолият олиб иқтидорлилиги билан тенгдошлардан бориб, биологик кимё фанига бўлган Р.САБИРОВА, ажралиб турар ва айниқса талабалар талабаларнинг қизиқишини орттириш- “Тиббий ва биологик кимё” илмий жамиятининг фаол аъзоси эди. га эришди. Фанни ўргатишда турли 2001 йилда ўқишни битиргач, ундаги педагогик усулларни ишлаб чиқиб, кафедраси профессори, О.МЎЙДИНОВ, “Тиббий ва биологик кимё” кафедраси катта ўқитувчиси Ҳикмат Хотира – эртани ёритгувчи нур Ҳикмат

TIBBIYOTNOMA12 № 04 2021 YIL 26 APREL ТОШКЕНТ ТИББИЁТ АКАДЕМИЯСИ БЎЙИЧА ҚУЙИДАГИ ВАКАНТ БЎШ ИШ ЎРИНЛАРИГА ТАНЛОВ ЭЪЛОН ҚИЛИНАДИ: (2021 йил апрель) Катта ўқитувчи 3. Малака ошириш факультетига қарашли “Болалар касалликлари 1. Даволаш факультетига қарашли “2- пропедевтикаси” кафедраси сон акушерлик гинекология” кафедраси 4. Тиббий профилактика факультетига Ассистент қарашли “Информатика ва биофизика” кафедраси 1. Даволаш факультетига қарашли “Асаб касалликлари кафедраси, тиббий 5. Тиббий профилактика факультетига психология ва психотерапия курси билан” қарашли “Тиббий ва биологик кимё” кафедраси кафедраси 6. Олий маълумотли ҳамшира 2. Даволаш факультетига қарашли “1- факультетига қарашли “Аллергология, сон факультет ва госпитал жарроҳлик” клиник имммунология ва ҳамширалик иши” кафедраси кафедраси Ҳужжатларни қабул қилиш муддати бир ой эълон қилинган кундан бошлаб, ректоратнинг девонхона бўлимига топширилади. Манзилимиз: Олмазор тумани, Фаробий кўчаси, 2-уй. “АВИЦЕННА ИЗДОШЛАРИ” НОМЛИ БИРИНЧИ ХАЛҚАРО ОЛИМПИАДА ЎТКАЗИЛМОҚДА Тошкент тиббиёт академиясида тиббиёт олий Икки босқичли олимпиадада 600 ўқув юртлари талабалари ўртасида онлайн тарзда нафарга яқин талаба иштирок этаётган “Авиценна издошлари” номли биринчи халқаро бўлиб, уларнинг 124 нафари чет эллик олимпиада бўлиб ўтмоқда. талабалардир. Мазкур олимпиадани ташкил этиш- асрлар оша сайқалланиб келаётган но- Олимпиада “ички патология”, “мах- дан мақсад, талабаларнинг фанларни дир мероси, хусусан Абу Али ибн Сино сус клиник мавзулар”, “жарроҳлик”, ўзлаштириш даражасини аниқлаш, таълимоти борасидаги билимларни “репродуктив саломатлик ва педи- касбий маҳоратини ошириш, назарий чуқур ўргатиш мақсад қилинган. атрия”, “тиббий биология”, “асосий ва амалий машғулотлар жараёни- фанлар”, “тиббий ва профилактик да олган билим ва кўникмаларини Ушбу олимпиада талабалар мавзулар” секцияларига киритилган мустаҳкамлаш, улар тафаккуридаги ўртасида фундаментал фанлар- фанлар бўйича ўтказилмоқда. ижодий ўсишни рағбатлантиришдир. ни оммалаштириш, ўқув-амалий Шунингдек, тиббиёт олий ўқув юртлари машғулотлар орқали уларнинг махсус Жараёнларни халқаро миқёсдаги талабаларига замонавий тиббиёт билан фанларга бўлган қизиқишини ошириш тажрибали мутахассислардан иборат бир қаторда миллий тиббиётимизнинг имкониятини кенгайтириши билан ҳакамлар ҳайъати баҳолаб бормоқда. аҳамиятлидир. Моҳигул ҚОСИМОВА, ЎзА MUASSIS: MUHARRIR TAHRIR HAYATI: Gazeta Pentium-IV Q.Nizomov (Bosh muharrir o’rinbosari), kompyuterida sahifalandi va Toshkent TOSHKENT TURDIQUL Tibbiyot аkademiya RISOGRAFida TIBBIYOT BOBOMURATOV O.Hazratov, A.Zohidiy, D.Norgulov, AKADEMIYASI L.Abduqodirova, М. Hasanova 400 nusxada chop etildi. Manzilimiz: Gazeta Toshkent Matbuot va axborot Mualliflar fikri tahririyat nuqati nazaridan farqlanishi boshqarmasida 2007-yil 15-yanvarda mumkin. Maqolalardagi ma`lumotlar uchun Toshkent shahri, Farobiy 02-0049 raqam bilan ro’yxatga olingan mualliflar javobgardir ko’chasi, 2-uy Бепул тарқатилади Nashr uchun ma`sul Q.Nizomov Topshirish vaqti: 14.00