เนื้อ

1 นางมโนราห์ นางมโนราห์ เป็นธดิ าองคเ์ ลก็ ของท้างทุมราชผู้เปน็ พระยากินนร นางมีพระพี่นางอกี หกองคล์ ้วนมีหน้าตา เหมือน กันและงดงามยง่ิ กว่านางมนษุ ย์ โดยทุกองคม์ ีปีกและหางทถี่ อดออกได้ เมื่อใส่ปกี ใสห่ างแล้ว กินนรกส็ ามารถบินไปยงั ทต่ี ่าง ๆ ได้ นางมโนราหแ์ ละพ่ีน้องท้ังหกไดไ้ ปเล่นน้าทสี่ ระน้าอโนดาต เจอพราน บญุ ทต่ี ้องการจับตัวนางกนิ รเี พราะเหน็ ว่านางงดงามคคู่ วรแก่พระสุธน โอรสแห่งเมืองปัญจาลนคร พราน บญุ จึงไปยืมบ่วงนาคบาศจากท้าวชมพูจติ พญานาคราช ท้าใหส้ ามารถจบั นางมโนราหไ์ ปถวายแค่พระสุ ธนได้ พระสุธนเมื่อเห็นนางเข้าก็เกดิ หลงรกั และพานางกลับเมืองจนไดอ้ ภิเษกกัน ต่อมาปุโรหิตคนหน่งึ ไดเ้ กิดจติ อาฆาตแคน้ แก่พระสุธน เพราะพระสธุ นไมใ่ ห้ต้าแหน่งแก่บุตรของ ตน เม่ือถึงคราวเกิดสงคราม พระสธุ นออกไปรบ เมื่อพระบดิ าพระสุธนไดท้ รงพระสุบิน ปุโรหติ จึงท้านายว่า จะเกดิ ภยั พบิ ตั ิครง้ั ใหญ่ โดยให้นา้ นางมโนราหไ์ ปบูชายญั เพอ่ื แก้เคล็ด เม่อื ทา้ วอาทติ ยวงศ์ยนิ ยอมตามนนั้ นางมโนราหท์ ี่รู้เข้ากเ็ กดิ ตกใจ จึงออกอุบาย ของปกี กบั หางขอนางคนื เพ่อื รา่ ยรา้ หนา้ กองไฟก่อนจะตาย เมอ่ื นางได้ปกี กับหางแล้ว นางจึงร่ายร้าสักพักก่อนบนิ หนีไป ไปเจอฤาษี จากน้ันนางได้กลา่ วกบั ฤาษวี า่ หากพระสธุ นตามมาใหบ้ อกวา่ ไม่ต้องตามนางไป เพราะมภี ยัน อันตรายมากมาย และไดฝ้ ากภษู าและธ้ามรงค์ใหพ้ ระสธุ น เมื่อนางมโนราห์ไดก้ ลับไปทเี่ มืองกไ็ ด้มีพิธีช้าระ ลา้ งกล่นิ อายมนษุ ย์ ฝ่ายพระสุธนทีก่ ลบั จากสงครามได้ลงโทษปุโรหติ และตดิ ตามหานางมโนราห์ เมอ่ื เจอ พระฤาษี พระสุธนจึงติดตามนางมโนราห์ต่อไป โดยมีพระฤาษีค่อยช่วยเหลอื ซึ่งเร่ืองนี้เป็นเวรกรรมจาก ชาตปิ างกอ่ น เนอ่ื งจาก นางมโนราห์ คอื พระนางเมรี และพระสธุ นคอื พระรถเสน ทา้ ให้พระสุธนไดร้ บั ความลา้ บากมาก เม่ือพระสุธนมาถึงสระน้าอโนดาต ได้แอบเอาพระธ้ามรงคใ์ สล่ งในคณโฑของนางกนิ รีนางหนง่ึ ซ่งึ นางกินรไี ด้น้านา้ นนั้ ไปสรงให้นางมโนราห์ พระธา้ มรงคไ์ ด้ตกลงมาทแี่ หวนของนางพอดี ทา้ ใหน้ างรู้วา่ พระ สธุ นมาหานาง นางจงึ แจง้ ให้พระบดิ าและพระมารดาทราบ ดงั นั้นเมื่อพระบดิ าของนางมโนราหต์ อ้ งการ ทราบว่าพระสธุ นมีความรักตอ่ นางมโนราหจ์ ริงหรือไม่ จึงไดท้ ้าการทดสอบพระสุธน โดยให้บอกวา่ นาง ไหนคอื นางมโนราห์ ซึ่งนางมโนราห์และพ่ี ๆ ต่างมีหน้าตาเหมือนกนั ด้านพระอนิ ทรเ์ กิดเห็นใจจงึ ใหค้ วาม ช่วยเหลอื จนทา้ ใหน้ างมโนราห์และพระสุธนไดเ้ คยี งคู่กันอยา่ งมคี วามสขุ

2 พระเพ่อื น พระแพง จา้ ราชวงศแ์ มนสรวงกบั เจา้ ราชวงศ์สรองเปน็ ปรปักษ์ตอ่ กัน แต่โอรสและธดิ าของ 2 เมืองนเ้ี กดิ รกั กนั และ ยอมตายด้วยกัน ฝา่ ยชายคอื พระลอ เป็นกษตั รยิ แ์ ห่งเมืองแมนสรวง มพี ระชายาชื่อ นางลักษณวดี สา้ หรับ พระลอ น้ัน เป็นหนุ่มรูปงามเปน็ ท่เี ลอ่ื งลอื ไปทวั่ จนทา้ ใหพ้ ระเพ่อื น พระแพง เกิดความรักและ ปรารถนาทจ่ี ะได้พระลอมาเป็นสวามี พ่เี ลี้ยงของพระเพ่ือน พระแพง ชอ่ื นางร่ืน นางโรย จงึ ได้ออกอบุ าย ส่งคนไปขับซอยอโฉมพระเพื่อน พระแพง ให้พระลอฟัง และใหป้ ู่เจ้าสมิงพรายท้าเสนห่ ์ใหพ้ ระลอเกิด ความรกั หลงใหลคดิ เสดจ็ ไปหานาง แต่เมื่อพระนางบญุ เหลือชนนีของพระลอทราบเรื่องเขา้ จึงไดห้ าหมอแก้เสนห่ ์ แต่ปู่เจ้าสมิงพราย ไดเ้ สกสลาเหนิ (หมากเหนิ ) มาใหพ้ ระลอเสวยในตอนหลังอกี ทา้ ให้พระลอถงึ กับหลงใหลธิดาท้งั สองมาก ขน้ึ พระลอจึงทูลลาชนนแี ละพระนางลกั ษณวดีไปยังเมืองสรอง พร้อมกบั นายแก้ว นายขวัญ ท่ีเป็นพีเ่ ลี้ยง จนกระท่งั พระลอได้พบกับพระธิดาทงั้ สอง และไดพ้ วกนางเปน็ ชายา รวมท้ังนายแก้ว นายขวัญ กไ็ ด้กับ นางร่ืน กับนางโรย พเี่ ลย้ี งเป็นภรรยาดว้ ยเชน่ กัน ต่อมา เม่อื พระพิชัยพิษณกุ ร พระบิดาของพระเพือ่ น พระแพง ทราบเรือ่ งก็ทรงกร้วิ แต่พอทรง พจิ ารณาเหน็ วา่ พระลอมีศักดิเ์ สมอกนั ก็หายกรวิ้ แตพ่ ระเจา้ ย่า (ย่าเลยี้ ง) ของพระเพ่ือน พระแพง โกรธ มาก เพราะแคน้ ที่พระบิดาของพระลอไดป้ ระหารท้าวพิมพสิ าครสวามีในท่ีรบ พระเจ้าย่าจงึ ถอื ว่าพระลอ เป็นศัตรู และไดส้ ั่งทหารให้ไปล้อมพระลอที่ตา้ หนักกลางสวน พร้อมท้ังสัง่ ประหารดว้ ยธนู ท้าให้ พระลอ พระเพ่อื น พระแพง ทีร่ ่วมกันต่อสกู้ ับทหารของพระเจ้าย่า ส้ินชีพเคียงข้างกันทั้ง 3 พระองค์ ดา้ นท้าวพชิ ัยพษิ ณุกร ทรงทราบวา่ พระเจา้ ยา่ ส่ังใหท้ หารฆา่ พระลอพร้อมพระธดิ าทง้ั สององค์ ก็ ทรงกร้วิ และส่ังประหารพระเจ้ายา่ เสีย เนอื่ งจากมใิ ชพ่ ระชนนี แลว้ โปรดให้จัดการพิธีศพพระลอกับ พระธดิ ารว่ มกนั อย่างสมเกียรติ โดยสง่ ทตู นา้ สาส์นไปถวายพระนางบุญเหลอื ชนนีของพระลอ ที่เมืองแมน สรวง สดุ ทา้ ยเมืองสรองกับเมอื งแมนสรวงจึงกลับมามสี ัมพนั ธไมตรีทีด่ ีต่อกัน

3 นางจินตหรา นางจินตหรา เปน็ พระธิดาท้าวหมนั หยากบั นางจินดาสา่ หรปี ระไหมสุหรี เกดิ ในปเี ดียวกับอิเหนาแต่อ่อน เดือนกวา่ จงึ มีฐานะเป็นน้อง แตค่ วามงามของนางเปน็ ท่ีเลอื่ งลือและทา้ ใหอ้ เิ หนาหลงใหลจนไม่อยากกลบั บา้ น แต่ขณะนั้นอิเหนามีคหู่ มัน้ แลว้ คอื นางบษุ บา ขณะทจ่ี ะอภิเษกสมรสกับนางบุษบา อเิ หนาไดห้ นี ออกไปประพาสปา่ และไดป้ ลอมตัวเปน็ โจรชือ่ ปันหยี โดยตัง้ ใจเดินทางไปเมืองหมนั หยา ระหวา่ งทางได้ พบเจา้ เมืองรายทางรวมท้ังได้รับการถวายพระธิดา คือ นางสการะวาตกี บั นางมาหยารัศมี ใหเ้ ป็นข้ารับใช้ อิเหนาไดส้ ขู่ อนางจินตหรา แต่ท้าวหมนั หยาไม่กลา้ ยกให้ บอกให้อเิ หนาไปคยุ กับนางจนิ ตหราเอง อิเหนา จงึ ไม่ยอมอภิเษกกับบษุ บา ท้าวดาหาโกรธมากจงึ รับสัง่ วา่ ใครมาสู่ขอจะยกให้ แต่เมื่อจรกามาสขู่ อและได้ เกดิ ศกึ ชงิ นางบษุ บาข้ึน อิเหนาจงึ จ้าใจยกทัพไปช่วย แตเ่ มอื่ ไดพ้ บนางบุษบา อเิ หนาเกิดหลงรกั นางขนึ้ มา จึงไม่ยอมกลบั ไปที่เมอื งหมันหยาตามทีต่ ั้งใจไว้ ด้านนางจนิ ตหราน้อยใจมากทอ่ี ิเหนาลืมนาง ต่อมานางได้พบกับอิเหนาอกี ครงั้ เมอ่ื ทา้ วกุเรปนั ส่ง สารมาใหน้ างไปเขา้ พิธอี ภเิ ษกพรอ้ มกับนางบุษบา แม้นางจินตะหราไมอ่ ยากไปรว่ มพิธี แตข่ ัดไมไ่ ด้ จึงพา นางสการะวาตีและนางมาหยารัศมไี ปดว้ ย ในพิธีอภิเษก นางบษุ บาได้อยู่ในตา้ แหน่งประไหมสุหรฝี า่ ยซ้าย ขณะท่ีจนิ ตหราวาตีอยใู่ นตา้ แหนง่ ประไหมสหุ รีฝา่ ยขวา ดว้ ยความเห็นชอบของทา้ วดาหา แต่นางจนิ ตะ หราไมม่ คี วามสขุ กับต้าแหนง่ น้ัน เพราะอเิ หนาไมไ่ ดร้ ักนางเหมือนเม่อื ก่อน ดังนนั้ เม่ืออเิ หนามาหา นางก็ได้ทวงสญั ญาเม่ือครง้ั เกา่ ท้าใหอ้ เิ หนาเส่ือมรักนางมากขน้ึ แตไ่ ม่ สามารถขัดค้าสั่งของประไหมสุหรขี องทา้ วดาหาได้ ดงั นั้นอเิ หนาจงึ จา้ ใจต้องไปง้อนาง แต่เมอื่ ท้าวหมนั หยากับประไหมสุหรไี ดท้ ราบเร่อื งน้ี จึงเรยี กนางจินตหราไปตักเตอื น ทา้ ให้นางจนิ ตหราทราบวา่ แท้จรงิ แลว้ ตวั นางเสยี เปรียบนางบุษบามาก หากนางท้าตวั เชน่ นี้มีแต่จะทา้ ใหเ้ ร่ืองแย่ลง นางจนิ ตหราจงึ ยอมคนื ดีกบั อเิ หนาและเป็นฝ่ายเขา้ หานางบุษบาแตโ่ ดยดี

4 นางบุษบา นางบุษบา เปน็ ธดิ าของท้าวดาหาและประไหมสุหรดี าหราวาตี แห่งกรุงดาหา เม่ือตอนประสตู ิมีเหตุ อศั จรรย์คอื มีกลนิ่ หอมตลบอบอวลไปท่ัวท้ังวัง ดนตรี แตรสังข์กด็ ังขึ้นเองโดยไม่มีผู้บรรเลง และเม่ือ ประสูติไดไ้ มน่ าน ท้าวกเุ รปนั กข็ อตนุ าหงนั ให้กับอิเหนา ทั้งนี้ นางบุษบาเปน็ หญงิ ท่งี ามล้าเลิศกว่านางใดใน แผน่ ดินชวา กริ ยิ ามารยาทเรียบร้อย คารมคมคาย เฉลียวฉลาดทนั คน ใจกวา้ งและมเี หตุผล จึงท้าให้ อิเหนารักใครห่ ลงใหลนางย่งิ กว่าหญิงใด ทว่า นางถูกเทวดาบรรพบุรษุ ของวงค์อสัญแดหวา คอื องคป์ ะตาระกาหลาบันดาลให้ลมพายุหอบ ไป ทา้ ให้นางต้องพลดั พรากจากอิเหนาเป็นเวลาหลายปีกวา่ จะได้พบอเิ หนาและวิวาห์กัน โดยนางได้ ตา้ แหน่งเปน็ ประไหมสุหรฝี า่ ยซา้ ย ท้ังน้ี การท่ีนางยอมให้อเิ หนายกนางจนิ ตหราเปน็ ประไหมสหุ รีฝ่ายขวา แต่โดยดี ดว้ ยเหน็ วา่ นางจินตหราเป็นผมู้ าก่อน แม้ว่าจนิ ตหราจะไม่ใชว่ งศ์เทวัญ ซ่ึงข้อนี้ยากท่ีจะหาหญิง ใดเสมอเหมือนและนับว่านางบษุ บาเปน็ หญิงไทยในวรรณคดที สี่ มบรู ณด์ ว้ ยคุณสมบัตคิ นหน่งึ

5 นางละเวงวณั ฬา นางละเวงวัณฬา เป็นธดิ าของของกษตั รยิ ์เมอื งลังกา และเปน็ นอ้ งสาวของอุษเรนผเู้ ปน็ คหู่ ม้ันของนาง สุวรรณมาลี เม่ือนางอายไุ ด้ 16 ปี นางตอ้ งสญู เสยี บิดาและพ่ีชายในสงครามสูร้ บระหวา่ งเมืองลังกาและ เมอื งผลึกเพื่อแย่งชิงนางสวุ รรณมาลกี ลับคืนจากพระอภัยมณี แม้จะเสียใจจนคิดท่ีจะฆ่าตัวตายตามพ่อ และพช่ี ายไป แตด่ ้วยความแคน้ และภาวะที่บ้านเมืองกา้ ลังขาดผูน้ า้ นางจงึ ข้นึ ครองเมืองลังกาแทนบิดา และตัง้ ใจแน่วแนท่ ่จี ะแกแ้ คน้ แทนบดิ าและพ่ชี ายใหจ้ งได้ ในตอนต้นนางทา้ ศกึ ดว้ ยการใชเ้ ล่หก์ ลอุบายตามคา้ แนะนา้ ของบาทหลวง ทั้งน้ี ด้วยความแค้นที่ พอ่ และพ่ีชายถกู ฆ่าตายด้วยฝมี อื ชาวเมืองผลึก แม้วา่ ความพยายามของนางในตอนต้น ๆ จะไมไ่ ดผ้ ล นาง ก็ไมล่ ะความพยายาม จนกระท่ังพระอภยั มณยี กทพั ไปราวกี รุงลังกาเสียเอง ท้ัง ๆ ที่มีความเกลียด ความ โกรธ ความอาฆาตแค้นอยู่เต็มอก แตพ่ อนางได้พบหน้าและได้ตอ่ ปากต่อคา้ กบั พระอภยั มณีศตั รูคนส้าคัญ เพียงคร้ังเดียว นางกเ็ กดิ รสู้ กึ เสนห่ าในตัวพระอภัยมณี แต่ด้วยความทเ่ี ปน็ เจ้าเมอื งลังกา นางละเวงวณั ฬา จงึ ต้องยอมตดั ใจเป็นเด็ดขาดและคิดทจี่ ะยกกองทพั กลับมาตอ่ สู้ให้ชนะจงได้

6 นางวันทอง นางวนั ทอง เป็นธิดาคนเดียวของพันศรโยธาและนางศรปี ระจนั ครอบครัวของนางวันทองเปน็ ตระกูล พอ่ ค้าทม่ี ีฐานะดีพอสมควร นางจงึ ได้รบั การเลีย้ งดูเป็นอย่างดี ความสวยของนางวันทองปรากฏใหเ้ ห็นชดั ต้ังแตย่ งั เป็นเดก็ เม่ือนางเตบิ โตขน้ึ กย็ งิ่ มีความงามมากขึ้น เปน็ ชนวนเหตุให้ขนุ แผนและขนุ ช้างมจี ิตใจ ผูกพนั รักใคร่ สง่ ผลให้เกิดเรื่องราววุ่นวายตามมา นางวันทองมีลกั ษณะสาวชาวบ้านจงึ เปน็ คนซ่ือ ไม่ค่อยฉลาดเทา่ ใดนัก ท้าอะไรก็ทา้ ตามประสา หญงิ ชาวบ้าน เม่ือโตเป็นสาวก็เริม่ คดิ เร่ืองคูค่ รอง อันเป็นเร่ืองธรรมดาตามธรรมชาติ แตส่ งั คมไทยมีความ จา้ กัดใหผ้ ู้หญิงอยู่ในกรอบของประเพณี จึงท้าใหด้ ูเหมือนว่านางวนั ทองไม่รกั นวลสงวนตัว อยา่ งไรกต็ าม นางวันทองก็ยังมภี าพลักษณด์ า้ นดีท่เี หน็ ได้ชดั คอื ความละเอียดอ่อน ไมว่ ่าจะเปน็ ในเรอ่ื งการรับรถู้ งึ ความดีของผอู้ ื่นท่ีปฏิบตั ติ ่อนาง ดังจะเหน็ ไดจ้ ากการท่ีแม้นางจะไม่ไดร้ ักขนุ ชา้ ง แต่ดว้ ย ความดขี องขนุ ช้างและความผูกพนั ที่อยกู่ นั มา 15 ปี ท้าให้นางเป็นหว่ งเป็นใยความทุกขส์ ขุ และความรู้สึก ของขนุ ชา้ งไมน่ ้อย หรือ อารมณ์ทล่ี ะเอยี ดออ่ นในการเปน็ แมศ่ รเี รือนทีด่ ี เช่น ความประณีตในการปักม่าน นอกจากน้ี นางวนั ทองยังเป็นคนกลา้ ที่จะยอมรบั ชะตากรรมของตัวเอง มีน้าใจเมตตา และให้อภยั โดยไม่ เคยี ดแคน้

7 นางสดี า นางสีดาคอื พระลกั ษมีจุตลิ งมาตามบญั ชาของพระอศิ วรเพ่อื อัญเชญิ พระนารายณอ์ วตาร นางสดี าเกิดจาก นางมณโฑและทศกณั ฐ์ พิเภกได้ทา้ นายดวงชะตานางสดี าว่าจะเกิดมาท้าลายเผา่ ยกั ษ์ นางจึงถกู ทิ้งให้ลอย น้ามาในผอบทอง ดังนัน้ พระฤาษีชนกกร็ บั เลีย้ งนางสีดาเปน็ ธดิ า ตอ่ มาเมื่อนางได้อภิเษกกบั พระราม และ เกดิ เหตุการณ์วุ่นวายข้นึ เมื่อนางถกู ทศกณั ฐ์จับตัวไปเพื่อให้เป็นมเหสเี นอ่ื งจากความงามเป็นเลิศของนาง จึงเกิดการรบกนั ระหวา่ งฝ่ายพระรามและทศกณั ฐ์ ซ่ึงเป็นสาเหตทุ ท่ี ้าใหเ้ กิดเรื่องรามเกียรต์ขิ ้นึ ท้ังน้ี ลกั ษณะนสิ ัยนางสีดาเป็นผู้ทีม่ ีความจงรกั ภักดีตอ่ สามีอยา่ งเป็นเลศิ เชน่ ในตอนทพี่ ระราม ต้องออกดินปา่ นางก็ขอตามเสด็จไปด้วยโดยไปเกรงกลัวต่อความยากลา้ บากท่จี ะต้องพบ นางสดี าน้นั รกั นวลสงวนตวั รกั ในเกยี รติของตนเอง เช่น ในตอนท่หี นุมานอาสาจะพานางกลบั ไปหาพระรามโดยให้น่ังบน มือของหนุมาน นางกป็ ฏิเสธทัง้ ท่ีมโี อกาสหนี แต่ด้วยเหตุทไ่ี ม่อยากให้ใครมาถกู เนอื้ ต้องตัวจึงยอมทนทุกข์ อย่เู มืองลงกาต่อ สว่ นการมีความกล้าหาญเดด็ เด่ียว เชน่ ตอนที่นางสีดายอมลยุ ไฟเพื่อแสดงความบริสุทธ์ขิ องตน นางสดี ามีความรู้คุณ กตัญญูต่อผู้มีพระคณุ เชน่ ในตอนที่นางสีดากล่าวขอบคุณพระลักษมณ์ที่ชว่ ยเหลือ นางมาตลอด เม่ือรู้วา่ ตนทา้ ผิดกร็ จู้ กั ขอโทษ เช่น ในตอนทร่ี ู้ว่าตนทา้ ผิดทีไ่ ม่เช่ือค้าของพระรามวา่ เปน็ กล ลวงของยกั ษาท่ีแปลงกายเป็นกวางเพื่อหลอกลอ่ นาง แต่นางกไ็ มฟ่ ัง จึงไดก้ ลา่ วขอพระราชทานอภัยโทษ จากพระรามที่ได้กระทา้ ผิดไป นางเปน็ คนใจแข็ง ไม่ยอมเชอ่ื ใครโดยง่าย ทั้งยังรักศกั ด์ิศรขี องตน เช่น ใน ตอนทพี่ ระรามตามง้อขอคืนดี นางกป็ ฏเิ สธไปเพราะยงั มีทฐิ ิ

8 นางสพุ รรณมัจฉา นางสุพรรณมจั ฉา เป็นธิดาของทศกัณฐ์กบั นางปลา เป็นพี่นอ้ งรว่ มบิดากับนางสดี า ถึงแม้นางจะเปน็ ถงึ ธดิ าของเจ้าผคู้ รองกรุงลงกา แต่เจ้าหญงิ องค์น้ี กไ็ ม่มีโอกาสจะอยูใ่ นเวียงวังดงั ผอู้ ่ืน เพราะนางอยไู่ ดเ้ ฉพาะ แต่ในน้า ดงั น้ันทอ่ี ยู่ของนางจงึ อยู่กลางทะเลใหญ่ คร้งั เมอ่ื พระรามจะยกทพั ข้ามมหาสมทุ รมาตเี มืองลงกา และได้ให้หนุมานกับนลิ พทั พาพลวานร เอาหนิ มากองทา้ ถนนขา้ มมหาสมทุ ร ฝ่ายทศกัณฐ์รู้ข่าวจงึ ขอให้นางสพุ รรณมัจฉาพาบริวารปลาไปคาบ กอ้ นหินของฝา่ ยพระรามไปทิ้ง ซึ่งนางสพุ รรณมจั ฉาก็ท้าตาม จนทา้ ให้การทา้ ถนนไม่ส้าเรจ็ เม่อื หนมุ านมี ความสงสัยจึงไดด้ ้านา้ ลงไปใต้สมทุ รพบฝงู ปลาก้าลงั ขนหิน โดยมีนางสุพรรณมจั ฉาเป็นหัวหนา้ หนุมานจงึ ชกั ตรีออกมาไลฆ่ า่ นางสุพรรณมัจฉา แต่ในท่สี ดุ หนมุ านกลบั เกิดความรักต่อนางและได้นางสพุ รรณมัจฉา เป็นภรรยา