1 Nutri note
2 สารบญั อาหารทางการแพทย์.............................................................................................................. 1 Drug and food interaction ......................................................................................... 2 Effect of drug on food intake.................................................................................. 2 ความรุนแรงของภาวะน้าตาลต่าในเลือดแบง่ ไดเ้ ป็น 3 ระดบั .................................................................... 5 ขอ้ ควรปฏิบตั ิเพ่อื ป้องกนั กระดูกหกั เน่ืองจากกระดูกพรุน........................................................................ 6 (Fracture liaison service: FLS ) ดงั น้ี............................................................................ 6 การคานวณพลงั งานจากน้ายาลา้ งไตผา่ นช่องทอ้ ง CAPD .................................................................... 7 ธาลสั ซีเมีย (Thalassemia) ................................................................................................ 8 อาหารท่ีควรหลีกเลี่ยงสาหรับผปู้ ่ วยโรคธาลสั ซีเมีย ........................................................................... 9 การคานวณพลงั งานแต่ละอายุ ...................................................................................................11 DASH diet.................................................................................................................13 แนวทางการบริโภคอาหารเพ่อื ควบคมุ โรคความดนั โลหิตสูง ................................................................14 ภาวะไขมนั ในเลือดผิดปกติ......................................................................................................15 Screening and assessment tool..................................................................................16 Screening tool ........................................................................................................16 MST ....................................................................................................................16 NRS..................................................................................................................... 17 MUST .................................................................................................................18 SNAQ.................................................................................................................. 18 Assessment tool .....................................................................................................19 MNA ...................................................................................................................20 NAF ....................................................................................................................22 NT .......................................................................................................................23 GUIDE TO MAKE DIET ORDER ..........................................................................24
3 สมรรถภาพกลา้ มเน้ือ ............................................................................................................25 การแปลผลเคร่ืองมือคดั กรองและประเมนิ ภาวะโภชนาการ..................................................................26 ค่าในการวินิจฉยั และเป้าหมายในการติดตามโรคเบาหวาน......................................................................27 เป้าหมายในการติดตามโรคเบาหวาน ......................................................................................... 28 การตรวจวนิ ิจฉยั โรคและตรวจคดั กรองเบาหวานขณะต้งั ครรภ์ ..............................................................30 คา่ ในการวินิจฉยั ความดนั โลหิตสูง ..............................................................................................31 Classification of Blood Cholesterol Levels ..............................................................32 การแบ่งระยะของCKD........................................................................................................ 33 การตรวจระดบั น้าตาลในเลือดดว้ ยตนเอง .......................................................................................34 กาหนดคาร์บในแต่ละม้ือสาหรับหญิงต้งั ครรภ์ ..................................................................................36 BMI ผสู้ ูงอายุ .................................................................................................................38 คานวณIBWอยา่ งงา่ ย ......................................................................................................38 น้าหนกั ที่ลดลงโดยไม่ไดต้ ้งั ใจ (%weight loss) ......................................................................38 ศพั ทท์ างการแพทย.์ ..............................................................................................................39 A ............................................................................................................................. 39 B .............................................................................................................................39 C .............................................................................................................................40 D ............................................................................................................................. 40 E .............................................................................................................................40 F .............................................................................................................................41 G ............................................................................................................................. 41 H ............................................................................................................................. 41 I ..............................................................................................................................41 J ..............................................................................................................................41 L .............................................................................................................................42
4 M ............................................................................................................................42 N ............................................................................................................................. 42 O ............................................................................................................................. 42 P .............................................................................................................................43 R .............................................................................................................................43 S .............................................................................................................................43 T .............................................................................................................................44 U ............................................................................................................................. 44 V ............................................................................................................................. 44 W ............................................................................................................................ 44 สมุนไพรกบั ผปู้ ่ วยโรคไต........................................................................................................45 อาหารคีโตเจนิค (Ketogenic diets).....................................................................................50 การคานวณพลงั งานอาหารทางหลอดเลือดดา ...................................................................................51 ปริมาณความตอ้ งการไขมนั ......................................................................................................53 ชนิด/สูตรนมผงเด็กตามวยั ......................................................................................................54 การคานวณพลงั งานอยา่ งง่ายจากดชั นีมวลกายเทียบกบั ระดบั กิจกรรม ..........................................................55 ชนิดของ Insulin..............................................................................................................55 ศพั ทท์ างเภสชั จลนศาสตร์ (Pharmacokinetic) .....................................................................57 ไตอกั เสบเฉียบพลนั (Nephrotic Syndrome) ........................................................................58 ภาวะน้าตาลในเลือดสูงชนิด Diabetic ketoacidosis..................................................................60 เกณฑก์ ารวินิจฉยั ภาวะน้าตาลในเลือดสูงชนิด diabetic ketoacidosis.............................................61 กระบวนการให้โภชนบาบดั (Nutrition Care Process).............................................................63
1 อาหารทางการแพทย์ Electrolyte and categories company Name Caloric distribution (%) Composition (g/100kcal) micronutrients (mg or Remark mEq/100 kcal) CHO PRO FAT CHO PRO FAT 11.25 5 3.89 Na K P 14 3.75 3.22 fresenius kabi Fresubin 45 20 35 15.68 4.08 3.52 30 80 60 2kcal fiber drink 11.7 4.2 4 abbott Ensure 56 15 29 12.5 4 3.78 84.35 156.52 54.78 fiber and FOS 12.5 3.25 4.2 abbott Jevity 62.72 16.32 31.68 13.72 4.07 3.31 94.56 159.52 60.96 mixed fiber and FOS 11.25 3.75 4.44 polymeric formula Nestle Boost optimum 46.8 16.8 36 10.75 5 4.11 37 120.6 47 synbiotic added 11.25 5 3.89 Nestle Nutren-fibre 50 16 34 8.25 4.5 5.44 74.40 107.60 49.20 prebiotic 11.85 4.88 4.45 Nestle Isocal 50 13 37 13.14 4.23 3.39 50 125 50 only for tube feeding | fiber free 15.4 6.4 1.7 Thai-otsuka Blendera-MF 54.88 16.28 29.79 12.43 6.15 2.85 78.35 108.76 55.72 FOS 12.43 6.16 2.86 Nestle Nutren-balance 45 15 40 13.25 5.5 2.78 87.00 126.00 68.00 fructose free | high soluble fiber 15.25 5.25 2 abbott GlucernaSR triple care 43 20 37 8.75 4.5 5.22 93.78 164.44 74.67 oral/ feeding (powder) 10.68 3 5.03 diabetic abbott GlucernaSR triple care 45 20 35 12.5 4 3.78 98.21 154.71 61.88 only for oral (liquid in box) abbott Glucerna liquid 33 18 49 93.20 156.00 72.00 oral/ feeding (liquid in can) Thai-otsuka ONCE PRO 47.4 19.52 40.05 97.4 162.5 66.5 whey PRO | omega-3,6,9 Thai-otsuka Gen-DM 52.56 16.92 30.51 70.11 130.46 50.14 FOS | plant-based disease- hepatic Thai-otsuka Aminoleban-oral 61.6 25.6 15.3 22.6 77.1 39.9 BCAA specific immuno- Thai-otsuka Neo-mune 49.72 24.6 25.65 78.49 99.32 22.43 Vanilla flavor modulatin Thai-otsuka Neo-mune 49.72 24.64 25.74 oral-impact 53 22 25 78.61 99.46 22.46 melon flavor Prosure 61 21 18 g Nestle 105.94 132.67 71.29 100% whey | tropical fruit abbott 119.05 158.73 83.49 energy dense renal abbott Nepro 35 18 47 58.82 58.82 40 for dialysis | high protein | low Na, K, P semi- Thai-otsuka Pan-Enteral 42.72 12 45.27 44 110.46 43 elemental Nestle Peptamen 50 16 34 67.97 89.45 55.86 whey pro 100% | MCT:LCT = 70:30
2 Drug and food interaction Effect of drug on food intake • Nutrition Absorption : ยาบางชนดิ อาจเพ่มิ ลดลง หรอื ป้องกนั การดดู ซมึ อาหารในลำไส้ • Nutrition Excretion : ยาสามารถเพมิ่ หรอื ลดการขับปสั สาวะของสารอาหาร ยา amphetamine ซึ่งเป็นยากระตุ้นประสาทส่วนกลางโดยหลั่งสารโดพามีนในสมอง ทำให้รู้สึกกระตือรือร้น ผลขา้ งเคยี ง ทำใหเ้ บอื่ อาหาร ยา Carboplatin เป็นยารกั ษาโรคมะเร็งหลายชนดิ ยาจะยบั ย้งั การสังเคราะห์สารพนั ธุกรรมของเซลล์มะเร็ง เช่น DNA อาการข้างเคียง คลน่ื ไส้ อาเจียน Drug that may increase apatite • Anticonvulsant : เป็นยารกั ษาอาการชกั ต่างๆอาจเกิดการเสียสมดลุ ของเกลือแร่ • Antipsychotic : ยารักษาโรคจติ , ไบโพลาร์ • Antidepresant : ยารกั ษาอาการซึมเศรา้ Drug can decrease nutrition absorption • Laxatives : เป็นยาบรรเทาอาการทอ้ งผกู ทำให้อุจจาระอ่อนตวั ลง หรอื กระต้นุ การบบี ตวั ของลำไส้ • Aluminum hydroxide : เปน็ ยาลดกรดในกระเพาะอาหาร • Statin : เป็นยาลดคลอเลสเตอรอลในเลอื ด Drug can increase a loss of a nutrition • Diuratics : เป็นยาขบั ปัสสาวะ ใชใ้ นการรักษาความดันโลหิตสูง • Aspirin : ยาลดการอักเสบ เชน่ ปวดประจำเดอื น • Clobazam : ยาลดอาการวติ กกงั วล
3 Absorption : การเคลื่อนทขี่ องยาภายในกระแสเลอื ดขน้ึ อยู่กับปจั จยั ต่อไปนี้ • โครงสรา้ งของยาทส่ี ามารถผ่านเยือ่ บุลำไส้ • ระยะเวลาทท่ี ำใหก้ ระเพาะอาหารวา่ ง • ช่องทางการให้ยา • คุณภาพของยา Distribution (การกระจายตวั ของยา) ยาเขา้ สกู่ ระแสเลอื ด กระจ่ายไปยังเน้ือเย่อื ต่างๆ • จบั กับ Plasma protein ยาไม่ออกฤทธ์ิ • Albumin ต่ำ ทำให้เกิด Toxic ได้ Metabolism (การเปล่ยี นแปลงของยา) • เป็นกระบวนการที่ยาถูกเปลี่ยนแปลงทางเคมีในร่างกาย ซึ่งมีผลมาจากปฏิกิริยาของยาระหว่างยากับ เอนไซม์ เกดิ ข้ึนท่ีตบั Excretion (การขบั ยาออกจากร่างกาย) • ยาจะถูกขับออกได้ทางไต ตบั ปอด • อาจจะขับออกทางนำ้ นมและเหงื่อได้ในปรมิ าณเล็กน้อย • อวยั วะในการขับยาออก คือ ไต Benefits of minimizing food drug interactions • ยามปี ระสทิ ธภิ าพในการทำงานสงู • ไม่เกดิ พิษจากยา • ช่วยลดค่าใชจ้ า่ ย • แกไ้ ขปัญหาภาวะโภชนาการผดิ ปกติ • ผปู้ ว่ ยได้รบั การรกั ษาจากยาสงู สดุ • การให้บรกิ ารด้านการดูแลสขุ ภาพลดลง และความรับผิดชอบทางด้านวชิ าชพี น้อยลง
4 Effect of food or drug intake • Drug absorption : อาหารหรอื สารอาหารในกระเพาะและลำไส้อาจทำให้ลดการดูดซึมของยา โดยการ ชะลอการย่อยอาหารหรือจบั กับอนุภาคของอาหาร อาหารอาจทำหน้าที่เพิ่มหรอื ยับยั้งการเผาผลาญของ ยาบางชนดิ ในร่างกาย • Drug excretion : ยาจะถูกขบั ถ่ายออกทางไต • Dietary calcium : สามารถจับกับยาปฏิชีวนะ “tetracycline” ซึ่งเป็นยารักษาการติดเชื้อ ได้แก่ มาลาเรยี ซฟิ ลิ ิส • กรดอะมิโนในธรรมชาติ สามารถดูดซึมกับ “levodopa” ซึงเป็นยารักษาโรคพาร์กินสัน ซึ่งจะไปเพิ่มสาร สอื่ ประสาทโดพามินในสมอง Absorption Distribution • การรับปะทานไฟเบอร์ในปริมาณมากจะรบกวนการดูดซึมของ “Digoxin” ซึ่งเป็นยากลุ่มของ (Cardiac glycoside) ทีม่ ีฤทธ์เิ พ่ิมการบีบตวั ของกลา้ มเนอ้ื หัวใจ ใชร้ กั ษาหวั ใจวาย หัวใจห้องบน • Metabolism : อาหารที่มีการบ่มหรือหมัก เช่นโยเกิร์ต โดยจะทำปฏิกิริยากับยา “Tyramine” ซึ่งเป็น การยบั ย้งั เอนไซม์ monoamine oxidase ใช้รกั ษารควิตกกงั วล โรคพาร์กินสนั • Food hight Vit.K (ผักตระกูลกะหล่ำ) ลดประสิทธิภาพของยา “Anticoagulant” ซึ่งเป็นยาต้านการ แข็งตวั ของเลอื ด • ห้ามรับประทาน Grapefruit juice พร้อมกับยาต่อไปน้ี “Cyclosporin” ซึ่งเป็นยากดภูมิคุ้มกันใช้กับ ผู้ป่วยที่มีการปลูกถ่ายอวัยวะ เช่น หัวใจ ไต และตับ “Certain statins” ซึ่งเป็นกลุ่มยาลดคลอ เลสเตอรอล
5 ความรนุ แรงของภาวะนำ้ ตาลตำ่ ในเลอื ดแบ่งไดเ้ ปน็ 3 ระดบั ระดบั 1 (level 1) glucose alert value หมายถึง ระดับน้ำตาลในเลอื ดท่ี ≤ 70 มก./ดล. ระดบั 2 (level 2) clinically significant hypoglycemia หมายถงึ ระดับนำ้ ตาลในเลือด ที่ <54 มก./ดล. ระดบั 3 (level 3 ) ภาวะน้ำตาลต่ำในเลือดระดับรุนแรง หมายถงึ การทผ่ี ปู้ ่วยมีอาการสมองขาด กลโู คสท่ีรุนแรง (severe cognitive impairment) ซ่งึ ตอ้ งอาศยั ผูอ้ ่นื ช่วยเหลอื ภาวะนำ้ ตาลต่ำในเลอื ดระดบั ไม่รุนแรง ใหก้ นิ อาหารท่ีมีคาร์โบไฮเดรต 15 กรัม • กลูโคสเมด็ 3 เมด็ • นำ้ สม้ คัน้ 180 มล. • น้ำอดั ลม 180 มล. • นำ้ ผ้งึ 3 ชอ้ นชำ • ขนมปงั 1 แผ่นสไลด์ • นมสด 240 มล. • ไอศกรีม 2 สคปู • ขา้ วตม้ หรอื โจก๊ ½ ถว้ ยชาม • กลว้ ย 1 ผล ภาวะน้ำตาลตำ่ ในเลือดระดบั ปานกลาง ใหก้ ินอาหารทม่ี ีคาร์โบไฮเดรต 30 กรัม • ผู้ป่วยเบาหวานที่มีสายกระเพาะอาหาร หรือสาย PEG สามารถให้น้ำหวาน น้ำผลไม้ สารละลาย กลูโูคส หรืออาหารเหลวที่มีคาร์โบไฮเดรต 15-30 กรมั ทางสายกระเพาะอาหาร หรอื สาย PEG ได้ • ตดิ ตามระดับกลูโคสในเลือดโดยใชเ้ ครื่องตรวจน้ำตาลในเลือดชนดิ พกพา หรอื point-of-care device (ถ้าสามารถทำได้) ที่ 15 นาที หลังกินคาร์โบไฮเดรตครั้งแรก กินอาหารที่มีคาร์โบไฮเดรต 15 กรัมซ้ำ ถ้ำระดับ กลูโคสในเลอื ดที่ 15 นาที หลังกินคาร์โบไฮเดรตคร้ังแรกยังคง <70 มก. /ดล. ทมี่ า : แนวทางเวชปฏบิ ตั สิ ำหรับโรคเบาหวาน 2560 Clinical Practice Guideline for Diabetes 2017
6 ขอ้ ควรปฏบิ ตั ิเพ่ือป้องกันกระดกู หักเน่ืองจากกระดกู พรนุ (Fracture liaison service: FLS ) ดงั น้ี - ควรรบั ประทานอาหารท่มี แี คลเซยี มให้เหมาะสม คือ ผูท้ ่มี อี ายนุ ้อยกว่าหรอื เทา่ กบั 50 ปี ควรไดร้ ับแคลเซยี ม 800 มิลลกิ รมั ต่อวัน ผทู้ มี่ อี ายุ 51 ปีข้ึนไป ควรไดร้ บั แคลเซียม 1000 มลิ ลกิ รมั ตอ่ วนั - รบั แสงแดดอยา่ งเพยี งพอ เพื่อใหผ้ ิวหนงั สร้างวิตามนิ ดี จะชว่ ยให้ลำไส้ดูดซมึ แคลเซียมได้ ตวั อยา่ งอาหารที่มแี คลเซยี ม อ้างอิงจาก รองศาสตราจารย์ ดร.ภญ.บุษบา จินดาวิจักษณ์ ภาควิชาเภสัชกรรม คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหดิ ล เรอ่ื งแคลเซียมกับโรคกระดกู พรุน ตอนท2ี่ ชนดิ อาหาร ปริมาณทบ่ี รโิ ภค ปรมิ าณแคลเซียม (มลิ ลกิ รัม) นมสดยเู อชที 200 ซซี ี (1กล่อง) 240 นมสดเสรมิ แคลเซยี ม 200 ซซี ี (1กล่อง) 280 นมถว่ั เหลือง 250 ซซี ี (1กลอ่ ง) 64 นมเปรยี้ ว 160 ซซี ี (1ขวด) 160 โยเกรริ ์ต 150 กรมั (1ถว้ ย) 280 กะปิ 136.64 กงุ้ แหง้ ตวั เลก็ 2 ช้อนโตะ๊ 138.30 ปลาสลิด ตม้ 1 ช้อนโตะ๊ 153.42 ปลาฉิ้งฉา้ ง ทอด 2 ช้อนโตะ๊ 186.75 ไขไ่ ก่ ตม้ 2 ช้อนโตะ๊ 205.56 ไข่เปด็ ตม้ 225.76 เตา้ ห้ขู าว ออ่ น ตม้ 1 ฟอง 243.63 เตา้ ห้ขู าว แข็ง ตม้ 1 ฟอง 258.75 ผกั คะน้า ผัด 3 ช้อนโตะ๊ 319.26 ผกั กาดเขยี ว ตม้ 3 ช้อนโต๊ะ 411.86 ผกั กวางตุ้ง ตม้ 5 ชอ้ นโต๊ะ 450.06 ใบยอ ตม้ 5 ช้อนโตะ๊ 198.20 ใบชะพลู 5 ช้อนโต๊ะ 390.70 มะเขอื พวง ½ ทัพพี 243.62 อา้ งอิงจาก : โปรแกรมINMUCAL-N 70 กรมั 2 ชอ้ นโต๊ะ
7 การคำนวณพลงั งานจากนำ้ ยาลา้ งไตผา่ นชอ่ งทอ้ ง CAPD ความเขม้ ขน้ ของนำ้ ยาลา้ งไต Glucose/2 L (g) absorption rate calories/2 L (%w/v) (~60%) (Kcal) 1.5% 30 18 67 2.5% 50 30 110 4.25% 85 51 190 *Kcal คดิ จาก Glucose 1 g = 3.7 kcal
8 ธาลัสซเี มยี (Thalassemia) ธาลสั ซีเมีย (Thalassemia) เป็นโรคโลหิตจางทมี่ ีสาเหตุจากความผิดปกติทางพันธกุ รรมระดบั ยีน ทำให้ การสร้างฮีโมโกบิล (Hemoglobin; Hb) ซึ่งเป็นโปรตีนที่เป็นส่วนประกอบสำคัญของเม็ดเลือดแดงผิดปกติ ส่งผล ให้เม็ดเลือดแดงมีอายุสั้น แตกง่าย ถูกทำลายง่าย จัดเป็นโรคโลหิตจางทางพันธุกรรมที่พบบ่อยที่สุดในโลก Vichinsky EP. Changing patterns of thalassemia worldwide. Annals of the New York Academy of Sciences. 2005;1054:18-24. อาหารที่เหมาะสมสำหรับผู้ป่วยโรคธาลัสซีเมีย คืออาหารที่มีโปรตีน และกรดโฟลิก (Folic acid) สูง เพ่ือช่วยในการสร้างเม็ดเลอื ดแดง ปรมิ าณโฟเลทในอาหาร อาหาร ปรมิ าณโฟเลท (ไมโครกรัมตอ่ 35 กรัม หรอื ½ สว่ น) ตำลึง 42.70 ใบกุ๋ยช่าย 50.75 ผักกาดหอม 36.75 ค่นื ชา่ ย 39.90 ดอกกะหล่ำ 32.90 มะเขือเทศ 8.61 ถวั่ เขียว 53.55 ถว่ั แดง 49.70 ถั่วเหลือง 62.65 อ้างองิ จาก : ผศ.ภญ.ดร.กุลวรา เมฆสวรรค์ จุฬาลงกรณม์ หาวิทยาลัย เรอ่ื ง โภชนาการผปู้ ่วยธาลสั ซีเมีย
9 อาหารทคี่ วรหลกี เลี่ยงสำหรับผ้ปู ่วยโรคธาลสั ซีเมยี คอื อาหารทมี่ ธี าตเุ หลก็ สงู ผลิตภัณฑจ์ ากสตั ว์ที่มีปรมิ าณธาตุเหล็กสูง เน้ือสัตว์ ปรมิ าณธาตเุ หล็ก (มิลลิกรัม สตั ว์นำ้ ปรมิ าณธาตุเหลก็ (มลิ ลกิ รัม ต่อ 40 กรมั หรือ 1 ส่วน) ต่อ 40 กรมั หรอื 1 สว่ น) ปอดหมู 47.6 กุง้ ฝอยสด 28.0 เลือดหมู 25.9 หอยโขม 25.2 หมูหยอง 17.8 หอยแมลงภู่ 15.6 ตับหมู 10.5 หอยแครง 6.4 นอ่ งไกบ่ า้ น 7.8 ปลาดกุ 8.1 เนอื้ ววั เคม็ ทอด 7.5 ปลาชอ่ น 5.8 กบแห้ง 3.8 ปลาตะเพยี น 5.6
10 ผลติ ภณั ฑ์จากธัญพชื และเห็ดทีม่ ปี รมิ าณธาตเุ หล็กสูง ธญั พืชและ ปรมิ าณธาตุเหลก็ ผกั และเห็ด ปรมิ าณธาตุเหลก็ ของวา่ ง (มิลลกิ รมั ต่อ 100 กรัม) (มิลลกิ รัมต่อ 100 กรัม) ดารก์ ชอ็ กโกแลต 17.0 ผักกดู 36.3 ถว่ั ดำ 16.5 ใบแมงลัก 17.2 เตา้ เจย้ี ว 15.2 ใบกระเพาแดง 15.1 เมล็ดฟักทอง 15.0 ยอดมะกอก 9.9 ถ่ัวลสิ ง 13.8 ดอกโสน 8.2 งาขาว 13.0 ใบชะพลู 7.6 ถ่วั แดง 10.5 ต้นหอม 7.3 ลูกเดอื ย 10.0 มะเขือพวง 7.1 งาดำ 9.9 เหด็ หูหนู 6.1 จมูกข้าวสาลี 6.8 ยอดอ่อนขเ้ี หล็ก 5.8 ข้าวโอ๊ต 6.5 ผกั กระเฉด 5.3 อ้างองิ จาก : ผศ. ดร. ภญ. ปยิ นชุ โรจนส์ ง่า ภาควชิ าเภสัชเคมี คณะเภสชั ศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล เรื่อง บทความเผยแพร่ความรู้สู่ประชาชน ธาลสั ซเี มยี (Thalassemia)...กนิ อย่างไรใหเ้ หมาะสม หมายเหตุ : ควรหลีกเลีย่ งการรับประทานอาหารร่วมกับอาหารที่มีวิตามินสูง เช่น ส้ม มะเขือเทศ เพราะ วิตามินซีจะช่วยในการดูดซึมธาตุเหล็ก และควรรับประทานร่วมกับอาหารที่ลดการดูดซึกธาตุเหล็ก เช่น ชา และ นมถวั่ เหลอื ง
11 การคำนวณพลังงานแตล่ ะอายุ Resting Energy Expenditure (joint FAO/WHO/UNU) อาย(ุ ป)ี เพศชาย เพศหญงิ 0-3 (60.9xkg)-54 (61.0xkg)-51 3-10 (22.7xkg)+495 (22.5xkg)+499 10-18 (17.5xkg)+651 (12.2xkg)+746 18-30 (15.3xkg)+679 (14.7xkg)+496 30-60 (11.6xkg)+879 (8.7xkg)+829 >60 (13.5xkg)+487 (10.5xkg)+596 -World Health organization. Energy and protein requirements. Geneva: World Health organization, 1985. Technical report Series No. 724. BMR คำนวณจาก Schofield Equations อายุ (ปี) เพศชาย เพศหญงิ 0-3 0.167W+15.174H-617.6 16.252W+10.232H-413.5 3-10 19.59W+1.303H+414.9 16.969W+1.618H+371.2 10-18 16.25W+1.372H+515.5 8.365W+4.65H+200 W=weight(kg), H=height(cm) -Schofield WN. Predicting basal metabolic rate, new standard and review of previous work. Hum Nutr Clin Nutr 1985; 39 (Suppl 1): 5-41.
12 Classifications of nutritional status ดัชนี Normal Mild Moderate Severe Nutrition status %W/A >90 75-90 60-75 <50 Underweight %W/H >90 80-90 70-80 <70 Wasting %H/A >95 90-95 85-90 <85 Stunting -Gomez F, Galvan RR, Cravioto J, Frenk S. Malnutrition in infancy and childhood, with special reference to kwashiorkor. Adv Prediatr. 1955;7:131-169 -Warelow JC. Classification and definition of protein-calorie malnutrition. Br Med J. 1972;3(5826):566-9. Overweight and obesity วินจิ ฉัยโดยใช้เกณฑ์อา้ งอิงได้ 2 แบบ 1. ใชก้ ราฟหรือตารางคา่ อา้ งองิ BMI ตามอายุ และเพศขององค์การอนามัยโลก เนื่องจากขณะนยี้ ังไม่มีเกณฑ์ อ้างองิ BMI สำหรบั เดก็ ไทย 2. ใช้คา่ น้ำหนักตามเกณฑ์สว่ นสงู %W/H* >110-120 >120-140 >140-160 >160-200 >200 Nutritional Overweight Mild obesity Moderate Severe Morbid status* obesity obesity obesity น้ำหนกั เกนิ อ้วนเล็กน้อย อว้ นปานกลาง อว้ นมาก อ้วนรุนแรง เปรยี บเทยี บกบั กราฟ** Overweight Obesity Morbid กรมอนามยั พ.ศ. 2542 เร่มิ อว้ น โรคอ้วน obesity โรคอ้วนรนุ แรง * ค่า%W/H เปน็ การประเมินความรุนแรงของโรคอว้ นในเดก็ ในทางเวชปฏิบัติ **จากการเปรยี บเทยี บกับกราฟเกณฑอ์ ้างอิงการเจริญเตบิ โตของเดก็ ไทย กระทรวงสาธารณสุข พ.ศ. 2542 พบวา่ เดก็ ทไี่ ดร้ บั การ วนิ จิ ฉยั วา่ เปน็ “โรคอ้วน” คือ นำ้ หนักตามเกณฑส์ ว่ นสูงมากกว่าคา่ มธั ยฐาน +3SD จะมนี ำ้ หนกั คิดเปน็ 135-153 % ของคา่ ideal weight for height (W/H) และ +2SD จะมนี ำ้ หนักคดิ เปน็ 122-135 %W/H ดังนน้ั ถา้ ใชเ้ กณฑเ์ ดมิ ตามตาราง จะทำใหก้ าร วินจิ ฉัยโรคอว้ นในเด็กไทยมากเกนิ กว่าทค่ี วรจะเปน็ อา้ งอิงจากแนวทางการดแู ลรกั ษาและป้องกันภาวะโภชนาการเกนิ ในเด็ก ชมรมโภชนาการเดก็ แห่งประเทศไทย
13 DASH diet DASH Diet (Dietary Approaches to Stop Hypertension Diet) โ ด ย ช ื ่ อ DASH Diet ห ม า ย ถึ ง แนวทางโภชนาการเพอ่ื หยดุ ความดันโลหติ สงู หลักการ : ลดการบริโภคอาหารที่มีเกลือโซเดียม ไขมันอิ่มตัว ไขมันรวมและคอเรสเตอรอลลง และเพิ่ม การรบั ประทานใยอาหาร โปรตีน แคลเซียม แรธ่ าตุต่างๆอย่าง โปแตสเซยี มและแมกนีเซียม รวมถงึ ปริมาณสารไน เตรทที่มีผลการศึกษาถงึ การลดความดนั โลหิตสงู ได้ สดั สว่ นการรบั ประทานอาหารตามหลกั DASH ใน 1 วัน : ชนิดอาหาร สดั สว่ น ธญั พืชชนิดตา่ งๆ โดยเนน้ เป็นธญั พืชไมข่ ัดสี 7-8 สว่ นบรโิ ภค (หรอื ประมาณ 7-8 ทพั พี) ผักและผลไม้ อยา่ งละ 4-5 ส่วนบรโิ ภค (หรอื ประมาณ 4-5 ทัพพี และผลไม้ 3-4 สว่ น) เนื้อสตั ว์ไขมนั ต่ำอย่างเน้อื ปลา 2-3 ส่วนบรโิ ภค (หรือประมาณ 4-6 ช้อนกนิ ข้าว) ลดการรับประทานสัตว์เนื้อแดง การตดั ส่วนไขมันหรือ หนงั ของเนื้อสัตวแ์ ละเลือกรบั ประทานเนื้อสตั วไ์ ขมนั ตำ่ นำ้ มนั หรอื ไขมนั 2-3 ส่วนบรโิ ภค (หรือไม่เกิน 6 ช้อนชา) ถว่ั ชนิดตา่ งๆ เชน่ อลั มอนด์ ถัว่ เลนทิล 4-5 สว่ นบรโิ ภค(หรอื ประมาณ 4-5 ฝา่ มอื )ตอ่ สัปดาห์ ของหวานชนิดต่างๆ ไม่เกิน 5 สว่ นบริโภคต่อสปั ดาห*์ แนะนำให้ รบั ประทานนานๆครัง้ แนะนำใหใ้ ช้เครื่องเทศหรือสมนุ ไพรต่างๆในการเสริม รสชาตอิ าหาร และลดการใช้เกลือหรอื เครอ่ื งปรุงที่มี โซเดยี มสูงในการปรุงแตง่ อาหาร -Mayo Clinic Staff. DASH diet: Healthy eating to lower your blood pressure [online document]. http://www.mayoclinic.org/healthy-lifestyle/nutrition-and-healthy-eating/in-depth/dash-diet/art-20048456. October 3, 2017. -Siervo, M., Lara, J., Chowdhury, S., Ashor, A., Oggioni, C., & Mathers, J. (2015). Effects of the Dietary Approach to Stop Hypertension (DASH) diet on cardiovascular risk factors: A systematic review and meta-analysis. British Journal of Nutrition, 113(1), 1-15. doi:10.1017/S0007114514003341.
14 แนวทางการบรโิ ภคอาหารเพื่อควบคุมโรคความดันโลหิตสูง (นพิ าวรรณ, มปป)
15 ภาวะไขมันในเลอื ดผดิ ปกติ ทีม่ า : national cholesterol Education Program Adult Treatment Panel III, 2001 TLC ยอ่ มาจาก Therapeutic Lifestyle Change Diet เป็นวิธกี ารดแู ลทางโภชนบำบัดทางการแพทยว์ ิธหี น่งึ ท่มี ี ประสิทธภิ าพในการดแู ลผปู้ ว่ ยที่มีภาวะไขมันในเลือดผดิ ปกติไดเ้ ป็นอย่างดี
16 Screening and assessment tool Screening tool เครอื่ งมอื อา้ งองิ Malnutrition Screening Tool (MST) Ferguson et al. (1999) Mini Nutritional Assessment Short-Form (MNA-SF) Rubenstein et al. (2001) Nutritional Risk Screening (NRS 2002) Kondrup et al. (2003) Malnutrition Universal Screening Tool (MUST) Stratton et al. (2004) Short Nutritional Assessment Questionnaire (SNAQ) Kruizenga et al. (2005) Bhumibol Nutrition Triage (BNT/NT) Chittawatanarat et al. (2016) MST
17 NRS If the answer is ‘Yes’ to any question, the screening in Table 2 is performed
18 MUST Score 0 BMI 1 >20 2 18.5-20 0 <18.5 1 2 Unplanned weight loss in past 3-6 months 2 <5% 5-10% >10% If patient is acutely ill and there has been or is likely to be no nutritional intake for >5 days total SNAQ
19 Assessment tool อา้ งอิง เครื่องมอื Detsky et al. (1999) Guigoz et al. (2001) Subjective Global Assessment (SGA) Ottery et al. (2004) Mini Nutritional Assessment (MNA) Komindrg et al. (2005) Patient generated subjective global assessment (PG-SGA) Chittawatanarat et al. (2016) Nutrition Alert Form (NAF) Bhumibol Nutrition Triage (BNT/NT)
20 MNA
21
22 NAF
23 NT
24 GUIDE TO MAKE DIET ORDER
25 สมรรถภาพกลา้ มเนอ้ื
การแปลผลเครือ่ งมือคัดกรองและประเมินภาวะโภชนาการ 26 Screening Tools คะแนน เกณฑ์ No risk of malnutrition Malnutrition Screening Tool (MST) 0-1 Risk of malnutrition ≥2 Normal Mini Nutritional Assessment Short-Form 12-14 At risk of malnutrition (MNA-SF) 8-11 0-7 Malnourished Normal Nutritional Risk Screening (NRS 2002) 0-2 3 Nutritionally at-risk Low risk Malnutrition Universal Screening Tool 0 (MUST) 1 Medium risk ≥2 High risk Short Nutritional Assessment Questionnaire 0-1 Well nourished (SNAQ) 2 Moderately malnourished ≥3 Severely malnourished Bhumibol Nutrition Triage (BNT/NT) 0 Normal ≥1 Nutritionally at-risk Assessment Tools คะแนน เกณฑ์ Normal A Mild-Moderate Malnutrition Severe Malnutrition Subjective Global Assessment (SGA) B Normal Risk of malnutrition C Malnutrition Normal 24-30 Moderate Malnutrition Severe Malnutrition Mini Nutritional Assessment (MNA) 17-23.5 Normal-Mild Malnutrition Moderate Malnutrition 0-16 Severe Malnutrition Normal Patient generated subjective global A Mild Malnutrition assessment (PG-SGA) B Moderate Malnutrition C Severe Malnutrition 0-5 Nutrition Alert Form (NAF) 6-10 ≥11 0-4 Bhumibol Nutrition Triage (BNT/NT) 5-7 8-10 ≥11
27 ค่าในการวนิ ิจฉยั และเป้าหมายในการติดตามโรคเบาหวาน ตารางการแปลผลระดับพลาสมากลูโคสและ A1C เพื่อการวินจิ ฉยั ปกติ ระดบั นำ้ ตาลในเลือดทเ่ี พมิ่ ความเสี่ยงการ โรคเบาหวาน เป็นเบาหวาน พลาสมากลูโคสขณะอด <100 มก./ดล. impaired fasting impaired glucose ≥126 มก./ดล. อาหาร (FPG) glucose (IFG) tolerance (IGT) 100-125 มก./ดล. - พลาสมากลโู คสท่ี 2 <140 มก./ดล. - 140-199 มก./ดล. ≥200 มก./ดล. ชวั่ โมงหลัง ดม่ื นำ้ ตาล กลโู คส 75 กรมั 2 h-PG - -- ≥200 มก./ดล. (OGTT) < 5.7 % 5.7-6.4% ≥6.5% พลาสมากลโู คสทีเ่ วลาใดๆ ในผู้ท่มี ีอาการชัดเจน ฮีโมโกลบนิ เอวนั ซี (A1C) *IFG เป็นภาวะระดบั น้ำตาลในเลอื ดขณะอดอาหารผดิ ปกติ *IGT เป็นภาวะระดับน้ำตาลในเลอื ดสูงหลังไดร้ ับกลูโคส
28 เปา้ หมายในการตดิ ตามโรคเบาหวาน - เปา้ หมายการควบคุมเบาหวานสำหรับผใู้ หญ่ การควบคมุ เบาหวาน ควบคมุ เข้มงวดมาก เป้าหมาย ควบคุมไมเ่ ข้มงวด >70-110 มก./ดล. ควบคุมเข้มงวด 140-170 มก./ดล ระดับนำ้ ตาลในเลือดขณะอดอาหาร ระดบั นำ้ ตาลในเลือดหลงั อาหาร 2 ชั่วโมง <140 มก./ดล 80-130 มก./ดล - ระดบั น้ำตาลในเลือดสงู สดุ หลังอาหาร - - - 7.0-8.0% A1C (% of total hemoglobin) <6.5% <180 มก./ดล <7.0% - เป้าหมายในการควบคมุ ระดบั น้ำตาลในเลือดสำหรบั ผ้ปู ว่ ยเบาหวานสงู อายุ และผู้ป่วยระยะสุดทา้ ย สภาวะผปู้ ่วยเบาหวานสูงอายุ เป้าหมายระดับ A1C ผมู้ ีสุขภาพดี ไมม่ โี รครว่ ม <7% 7.0-7.5% ผมู้ โี รครว่ ม ชว่ ยเหลือตวั เองได้ ผู้ปว่ ยท่ีต้องได้รับการชว่ ยเหลือ ไม่เกนิ 8.5% มีภาวะเปราะบาง ไมเ่ กิน 8.5% มีภาวะสมองเสื่อม ผ้ปู ่วยที่คาดวา่ จะมชี วี ิตอยู่ได้ไม่นาน หลีกเลยี่ งภาวะน้ำตาลในเลือดสูงจนทำให้เกิดอาการ
29 - เป้าหมายการควบคมุ ปจั จยั เสีย่ งของภาวะแทรกซอ้ นทีห่ ลอดเลือด การควบคมุ /การปฏิบตั ิตัว เป้าหมาย ระดับไขมันในเลือด* <100 มก./ดล ระดับไขมนั ในเลือด ระดบั แอล ดี แอลคเลสเตอรอล* <150 มก./ดล. ระดับไตรกลเี ซอไรด์ ≥40 มก./ดล ระดบั เอช ดี แอล คอเลสเตอรอล: ผชู้ าย ≥ 50 มก./ดล ผู้หญิง <140 มม.ปรอท <90 มม.ปรอท ความดันโลหติ ** ความดนั โลหติ ซสิ โตลคิ (systolic BP) 18.5-22.9 กก./ม.² หรือใกลเ้ คยี ง ความดันโลหติ ไดแอสโตลคิ (diastolic BP) ไมเ่ กินสว่ นสงู หารด้วย 2 น้ำหนกั ตัว <90 ซม. ดชั นมี วลกาย <80 ซม. รอบเอวจำเพาะบุคคล (ทั้งสองเพศ)*** ไมส่ ูบบหุ รี่และหลกี เลี่ยงการรับควันบหุ รี รอบเอว : ผชู้ าย ตามคำแนะนำของแพทย์ ผู้หญงิ การสูบบุหร่ี การออกกำลังกาย * ถา้ มโี รคหลอดเลอื ดหวั ใจหรือมีปจั จยั เสีย่ งของโรคหลอดเลือดหวั ใจหลายอย่างรว่ มด้วยควรควบคมุ ให้ LDL-C ต่ำ กว่า 70 มก./ดล. ** ผู้ป่วยที่มีความเสี่ยงสูงต่อการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด ความดันโลหิตซิสโตลิคไม่ควรต่ำกว่า 110 มม. ปรอท ผู้ป่วย ที่อายุน้อยกว่า 40 ปีหรือมีภาวะแทรกซ้อนทางไตร่วมด้วยควรควบคุมความดันโลหิตให้น้อยกว่า 130/80 มม.ปรอท ถา้ ไม่ทำให้เกิด ภาวะแทรกซ้อนของการรกั ษา
30 การตรวจวนิ ิจฉัยโรคและตรวจคัดกรองเบาหวานขณะตงั้ ครรภ์ - เกณฑ์ของ Carpenter และ Coustan หญงิ ตั้งครรภด์ ืม่ นำ้ ที่ละลายนำ้ ตาลกลโู คส 100 กรัม (100 gm OGTT) เวลา ระดับนำ้ ตาลในเลือด (มก./ดล.) กอ่ นด่ืมน้ำตาล 100 กรมั 95 หลังด่ืมน้ำตาล 1 ชัว่ โมง 180 หลังด่มื น้ำตาล 2 ชั่วโมง 155 หลังดื่มน้ำตาล 3 ชั่วโมง 140 *ตง้ั แต่ 2 คา่ ขน้ึ ไปจะถอื วา่ เป็นโรคเบาหวาน ขณะต้ังครรภ์ - เกณฑ์ของ International Diabetes Federation (IDF) หญิงต้ังครรภด์ ม่ื นำ้ ทล่ี ะลายนำ้ ตาลกลูโคส 75 กรมั (75 gm OGTT) เวลา ระดับนำ้ ตาลในเลอื ด (มก./ดล.) กอ่ นด่ืมน้ำตาล 100 กรมั 92 หลงั ดื่มน้ำตาล 1 ช่วั โมง 180 หลงั ด่มื น้ำตาล 2 ชั่วโมง 153 *ตั้งแต่ 1 คา่ ขนึ้ ไปจะถอื วา่ เป็นโรคเบาหวานขณะต้ังครรภ์ เป้าหมายของระดบั น้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวานขณะตั้งครรภ์ เวลา ระดบั นำ้ ตาลในเลอื ด (มก./ดล.) กอ่ นอาหารเชา้ อาหารม้ืออื่น และก่อนนอน 60-95 หลงั อาหาร 1 ช่วั โมง <140 หลังอาหาร 2 ชัว่ โมง <120 เวลา 02.00 – 04.00 น. >60 ที่มา: แนวทางเวชปฏบิ ัตสิ ำหรบั โรคเบาหวาน 2559
31 คา่ ในการวนิ จิ ฉัยความดันโลหิตสงู ตารางการจำแนกโรคความดนั โลหติ สูงตามความรุนแรงในผู้ใหญ่อาย1ุ 8 ปี ขึน้ ไป Category SBP DBP (มม. ปรอท) (มม. ปรอท) Optimal < 120 และ < 80 Normal 120-129 และ/หรือ 80/84 High normal 130-139 และ/หรอื 85-89 Grade 1 hypertension (mild) 140-159 และ/หรือ 90-99 Grade 2 hypertension (moderate) 160-179 และ/หรือ 100-109 Grate 3 hypertension (severe) >180 และ/หรอื >110 Isolated systolic hypertension (ISH) >140 และ < 90 หมายเหตุ:SBP = systolic blood pressure; DBP = diastolic blood pressure. เมื่อความรุนแรงของ SBP และ DBP อยู่ต่างระดับกัน ให้ ถือระดับที่รุนแรงกว่าเป็นเกณฑ์ สำหรับ ISH ก็แบ่งระดับ ความรุนแรงเหมือนกัน โดยใช้แต่SBP ท่ีมา:แนวทางการรกั ษาโรคความดันโลหิตสูงในเวชปฏิบตั ิทว่ั ไป พ.ศ.2558
32 Classification of Blood Cholesterol Levels คา่ ที่ใช้ในการตดิ ตาม Source: American Association Of Clinical Endocrinologists Medical Guidelines for Clinical Practice, 2012
33 การแบง่ ระยะของCKD พยากรณโรคไตเรื้อรังตามความสัมพันธของ GFR และระดบั อัลบูมนิ ในปสสาวะ ทีม่ า:คำแนะนำสำหรับการดแู ลผ้ปู ่วยโรคไตเรื้อรังก่อนการบำบดั ทดแทนไต พ.ศ.2558
34 การตรวจระดับน้ำตาลในเลอื ดด้วยตนเอง ข้อบง่ ชี้การทำ SMBG 1. ผู้ปว่ ยเบาหวานทม่ี คี วามจำเป็นในการทำ SMBG 1.1 ผู้ที่ต้องการคุมเบาหวานอย่างเข้มงวด ได้แก่ ผู้ป่วยเบาหวานที่มีครรภ์ (pre-gestational DM) และ ผปู้ ว่ ยเบาหวานขณะตงั้ ครรภ์ (gestational DM) 1.2 ผปู้ ่วยเบาหวานชนดิ ที่ 1 1.3 ผู้ปว่ ยเบาหวานท่ีมีภาวะน้ำตาลต่ำในเลือดบ่อยๆ หรอื รุนแรง หรือมภี าวะนำ้ ตาลต่ำในเลือด โดยไม่มี อาการเตอื น 2. ผปู้ ว่ ยเบาหวานทคี่ วรทำ SMBG 2.1 ผ้ปู ่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ซ่ึงได้รับการรักษาด้วยการฉีดอนิ ซูลนิ 3. ผปู้ ่วยเบาหวานที่อาจพิจารณาให้ทำ SMBG 3.1 ผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ซึ่งไม่ได้ฉีดอินซูลินแต่เบาหวานควบคุมไม่ได้ พิจารณาให้ทำ SMBG เมื่อ ผู้ป่วย และ/หรือผู้ดแู ลพร้อมทีจ่ ะเรยี นรู้ ฝกึ ทักษะ และนำผลจาก SMBG มาใช้ปรับเปล่ียน พฤติกรรมเพ่ือควบคุม ระดบั น้ำตาลในเลอื ดให้ไดต้ ามเป้าหมาย 3.2 ผู้ที่เพิ่งได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นเบาหวาน เพ่ือเรียนรู้ในการดูแลตนเองทั้งเรื่องอาหาร การออกกำลัง กาย หรอื ไดย้ าลดระดับน้ำตาลในเลอื ดให้เหมาะสมกบั กิจวัตรประจำวนั ความถี่ของการทำ SMBG ความถขี่ องการทำ SMBG 1. ผู้ป่วยเบาหวานระหว่างการต้ังครรภ์ควรทำ SMBG ก่อนอาหารและหลงั อาหาร 1 หรือ 2 ชั่วโมง ทั้ง 3 มอื้ และก่อนนอน (วันละ 7 ครัง้ ) อาจลดจำนวนครงั้ ลงเมื่อควบคมุ ระดับนำ้ ตาลในเลอื ดได้ดี 2. ผปู้ ่วยเบาหวานชนดิ ที่ 1 ทไี่ ดร้ บั การรักษาด้วย insulin pump ควรทำ SMBG วนั ละ 4-6 ครง้ั 3. ผู้ปว่ ยเบาหวานท่ีฉีดอนิ ซลู นิ ตั้งแต่ 3 ครัง้ ขน้ึ ไป ควรทำ SMBG ก่อนอาหาร 3 ม้ือทกุ วนั ควรทำ SMBG ก่อนนอน และหลังอาหาร 2 ชม.เป็นครั้งคราว หากสงสัยว่ามีภาวะน้ำตาลต่ำในเลือดกลางดึกหรือมี ความเส่ียงท่ี จะเกิด ควรตรวจระดบั นำ้ ตาลในเลือดช่วงเวลา 02.00-04.00 น. 4. ผูป้ ่วยเบาหวานทฉ่ี ีดอนิ ซูลินวนั ละ 2 คร้งั ควรทำ SMBG อย่างนอ้ ยวนั ละ 2 ครง้ั โดยตรวจก่อน อาหาร เช้าและเย็น อาจมีการตรวจก่อนอาหารและหลงั อาหารม้ืออื่นๆ เพื่อดูแนวโน้มการเปลีย่ นแปลงของ ระดับน้ำตาล ในเลือด และใช้เป็นขอ้ มูลในการปรบั ยา
35 5. ควรทำ SMBG เมื่อสงสัยว่ามีภาวะนำ้ ตาลต่ำในเลือดและหลังจากใหก้ ารรักษาจนกว่าระดับน้ำตาล ใน เลอื ดจะกลับมาปกติหรือใกล้เคียงปกติ 6. ควรทำ SMBG ก่อนและหลังการออกกำลังกาย หรือกิจกรรมที่มีความเสี่ยง เช่น การขับรถ ในผู้ป่วย เบาหวานทไี่ ด้รบั ยาซึง่ มีความเส่ียงท่จี ะเกิดภาวะนำ้ ตาลตำ่ ในเลือด 7. ในภาวะเจ็บป่วยควรทำ SMBG อย่างน้อยวันละ 4 ครั้ง ทุก 4 ถึง 6 ชั่วโมง หรือก่อนมื้ออาหาร เพื่อ ค้นหาแนวโน้มที่จะเกิดภาวะน้ำตาลตำ่ ในเลือดหรือระดับนำ้ ตาลในเลอื ดสูงเกินควร 8. ในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่ 2 ซึ่งฉีดอินซูลินก่อนนอน ควรทำ SMBG ก่อนอาหารเช้าทุกวันหรืออย่าง น้อย 3 ครั้ง/สัปดาห์ในช่วงที่มีการปรับขนาดอินซูลิน อาจมีการทำ SMBG ก่อนและหลังอาหารมื้ออื่นๆ สลับกัน เพื่อดแู นวโน้มการเปล่ยี นแปลงของระดบั นำ้ ตาลในเลอื ด ถ้ายงั ไม่ไดค้ า่ A1C ตามเป้าหมาย ท่มี า: แนวทางเวชปฏบิ ัติสำหรับโรคเบาหวาน 2559
36 กำหนดคาร์บในแตล่ ะมือ้ สำหรับหญงิ ต้ังครรภ์ Nutrient or food (GDM) Meal planning tips type recommendation Energy Intake should be sufficient to Include 3 small- to moderate sized promote adequate, but not meals and 2-4 snacks. Space snacks excessive, weight gain to support and meals least 2 hours apart. A fetal development and to avoid bedtime snack ( or even a snack in ketonuria . Daily minimum of 1700- the middle of the night) is 1800 kcal is an appropriate starting recommended to diminish of hours goal fasting. Carbohydrate A minimum of 175 g CHO daily, Common carbohydrate guidelines : Protein allowing for the approximately 33 2 carbohydrate choices (15-30 g) at Fat needed for fetal brain development. breakfast, 3-4 choices (45-60g) for Recommendations are based on lunch and evening meal, 1-2 effect of intake on blood glucose choices (15 to 30 g) for snacks. levels. Intake should be distributed Recommendations should be throughout the day. Frequent modified based on individual feedings, smaller portions, with assessment and blood glucose self- intake sufficient to avoid ketonuria. monitoring test results. 1.1 g/kg Protein foods do not raise post- meal blood glucose levels. Add protein to meals and snacks to help provide enough calories and to satisfy appetite. Limit saturated fat. Fat intake may be increased because of increased protein take; focus on leanerprotein choices.
Sodium 37 Fiber Not routinely restricted Non-nutritive sweeteners For relief of constipation , gradually Use whole grains and raw fruits and Vitamins and increase intake and increase fluids. vegetables.Activity and fluids help mineral relieve constipation. Alcohol Use only FDA-approved sweeteners. Saccharin crosses the placenta but has not been shown to be harmful Preconception folate . Assess for Take prenatal vitamin, if it causes specific individual need : nausea,try taking at bedtime. multivitamin throughout pregnancy ,iron at12 weeks, and calcium, especially in the last trimester and while lactating Avoid all alcohol even in cooking
38 BMI ผสู้ งู อายุ ภาวะโภชนาการ BMI (kg/m2 ) ผอม ระดับ 1 18.5-19.9 ระดับ 2 17.0-18.4 ระดับ 3 16.0-16.9 ระดบั 4 <16 ปกติ 18.5-24.9 อ้วน ระดับ 1 25.0-29.9 ระดบั 2 30.0-39.9 ระดับ 3 >40.0 คำนวณIBWอย่างงา่ ย - ชาย: IBW (kg) = ส่วนสูง (cm) –105 - หญงิ : IBW(kg) = ส่วนสูง (cm) - 110 นำ้ หนกั ทล่ี ดลงโดยไม่ไดต้ ง้ั ใจ (%weight loss) ระยะเวลา 1 สปั ดาห์ ลดลง 1-2% 1 เดือน ลดลง 5% 3 เดอื น ลดลง 7.5% 6 เดอื น ลดลง 10%
39 A ศัพทท์ างการแพทย์ Atrial Fibrillation (AF) โรคหวั ใจเตน้ ผดิ จงั หวะ ไม่สม่ำเสมอ Ante natal care (ANC) การดูแลก่อนคลอด(การฝากครรภ์) Acute Gastroenteritis (AGE) ลำไส้อักเสบฉบั พลนั Acute Renal Failure (ARF) ไตวายฉับพลนั Atherosclerotic heart disease โรคหลอดเลือดแดงหัวใจแขง็ Asthma โรคหอบหดื Allergy โรคภูมิแพ,้ แพ้ Acidosis ภาวะเลือดเปน็ กรด B แผลไหม้ Burns ได้รับการกระแทกทห่ี น้าอก Blunt chest Blood pressure (BP) ความดันโลหิต Benign Prostatic Hyperplasia (BPH) Basal ganglia โรคต่อมลกู หมากโต ปมประสาท ท่ีมหี นา้ ทเี่ ก่ียวข้องกบั การสั่งการการ เคล่ือนไหวของร่างกาย การเรยี นรู้ การตดั สินใจและ กิจเกยี่ วกบั อารมณค์ วามร้สู กึ
40 C การบาดเจ็บที่กระดูกตน้ คอ C-Spine injury ภาวะหมดสติ ไม่รู้สึกตวั Coma สมองกระทบกระเทือน Concussion การบดทับ Crushing โรคแทรกซ้อน Complication การผ่าคลอด Cesarian Section (C/S) ประวัตสิ ำคัญท่ีมาโรงพยาบาล Chief Complaint (CC) การตรวจเอก็ ซเ์ รย์คอมพวิ เตอร์ Computed Tomography (CT) โรคทางหลอดเลือดสมอง Cerebrovascular Accident (CVA) ทอ้ งผกู Constipation หออภบิ าลผ้ปู ่วยหนกั เฉพาะโรคหวั ใจ Coronary Care Unit (CCU) ตงิ่ เนือ้ ที่ลำไสใ้ หญ่ Colonic polyp การล้างไตทางช่องทอ้ งชนิดต่อเนอ่ื งด้วยตนเอง Continuous Ambulatory Peritoneal Dialysis (CAPD) เปน็ โครงการดแู ละผู้ป่วยโรคกระดูกหกั จากโรคกระดูก พรนุ โดยทมี สหวชิ าชพี ปจั จบุ นั ใช้คำว่า FLS CTF (Capture the fracture) (Fracture Liaison service) D โรคไขมันในเลือดสูง Dyslipidemia (DLD) การวนิ จิ ฉยั โรค Diagnosis (Dx) หอบเหนื่อย Dyspnea ผูป้ ่วยออกจากโรงพยาบาลแล้ว Discharge ห้องฉกุ เฉิน E Emergency room (E.R)
F 41 Fracture การแตกหักของกระดูก กระดูกต้นขาหัก Fracture Femur นดั ตรวจติดตามอาการ ประวตั ิการเจบ็ ป่วยของคนในครอบครัว Follow up (F/U) ลักษณะภายนอกท่ัวไป Family history (FH) เป็นความผิดปกติของภาษาพูด เกิดจากพยาธิสภาพท่ี สมอง ผู้ปว่ ยจะพูดไม่คลอ่ ง ไมช่ ัดและมีปญั หาเรอื่ ง G ความเข้าใจ General Appearance (GA) Global aphasia การไดร้ ับบาดเจบ็ ทศ่ี รี ษะ ห้องลา้ งไต H ความดันโลหติ สูง Head injury Hemodialysis แผนกรกั ษาผ้ปู ว่ ยใน HT (Hypertension) การตดิ เช้ือ ปริมาณนำ้ เข้าออกในแตล่ ะวัน I หออภบิ าลผ้ปู ว่ ยหนกั รวม In patient Department (IPD) โรคหลอดเลอื ดสมองตีบหรืออดุ ตนั Infection โรคหลอดเลือดสมองแตกจากการฉีกขาดของหลอด Intake/Outtake (I/O) เลือดในสมอง Intensive care unit (I.C.U) Ischemic stroke ดซี า่ น Intracerebal hemorrhage J Jaundice
42 L ห้องคลอด โรคไตท่เี ป็นผลกระทบจากโรค SLE Labour room (L.R) LN (Lupus Nephritis) M อายุรกรรม Medication (MED) ภาวะอ้วนอยา่ งรุนแรง Morbid obesity สญั ญาณชีพทางระบบประสาท N ไม่มีข้อมูล Nervous System (N/S) ไตอักเสบ Not applicable (N/A) การใส่สายยางทางจมกู ถงึ กระเพาะ Nephrotic syndrome (NS) เปน็ ภาวะทีม่ ีไขมันสะสมในตับรวมกบั การอกั เสบ Nasogastric Tube (NG Tube) ภาวะหัวใจขาดเลอื ดเฉียบพลัน NASH (Nonalcoholic steatohepatitis) Non-ST Elevated Myocardial Infarction สังเกตอาการ (NSTEMI) กระดูกและขอ้ แผนกผ้ปู ว่ ยนอก O ผ่าตดั Observe การผ่าตัดกระดกู ให้เขา้ ที่ โดยการตรงึ กระดูกท่หี ักดว้ ย Orthopedic (ORTHO) โลหะซึ่งจะใส่อยูภ่ ายนอกร่างกายของผู้ปว่ ย Out Patient Department (OPD) Operating room (O.R) ORIF (Open Reduction Internal Fixation)
43 P ภาวะลมในช่องปอด Pneumothorax ชีพจร Pulse ความปวด Pain ซดี Pale แผนกกายภาพบำบัด Physical therapy หอ้ งจา่ ยยา Pharmacy การตรวจรา่ งกาย Physical Examination (PE) ประวตั อิ ดตี Past History (PH) ประวตั ิปจั จบุ นั Present Illness (PI) กายภาพบำบดั Physical therapy (PT) ประวตั อิ ดตี ของการรักษา Past medical history (PMH) สงสัยว่าจะเป็น R R/O อาการบวม ศัลยกรรม (รกั ษาดว้ ยการผ่าตัด) S ผลขา้ งเคียง Swelling เสมหะ Surgical (SUR) เครยี ด Side effect ศัลยกรรม Sputum ติดเชอื้ ในกระแสเลือด Stress โรคแพภ้ ูมิตวั เอง Surgery ภาวะช็อกเหตุพษิ ตดิ เชื้อ เกิดข้ึนหลงั จากการตดิ เช้อื ใน Septicemia กระแสเลือด SLE (Systemic lupus erythematosus) หออภิบาลผูป้ ่วยวกิ ฤตศลั ยกรรม Septic shock ภาวะหัวใจขาดเลอื ดเฉียบพลัน เปน็ เอนไซม์ที่ใชช้ ว่ ยตรวจภาวะโรคตับ Surgical Intensive Care Unit (SICU) ST Elevated Myocardial Infarction (STEMI) SGOT (Serum Glutamic-Oxaloacetic Transaminase) หรอื AST (Aspartate Transaminase)
44 SGPT (Serum glutamate pyruvate เป็นเอนไซม์ทใี่ ชช้ ่วยตรวจภาวะโรคตับ transaminase) หรอื ALT (Alanine transaminase) T Treatment การรกั ษา Transfer การย้ายผปู้ ว่ ย Therapy การรกั ษา Traumatic Brain Injury (TBI) การบาดเจบ็ ท่สี มอง Tuberculosis วณั โรค U ไม่รสู้ ึกตวั Unconscious การเกบ็ ปัสสาวะส่งตรวจ Urine analysis ลมพิษ Urticaria โรคประจำตัว Underlying disease (U/D) การตดิ เช้ือทางเดินหายใจส่วนบน Upper Respiratory Infection (URI) การติดเชือ้ ทางเดินปัสสาวะ Urinary Tract Infection (UTI) สญั ญาณชีพ V อาเจยี น Vital sign (V/S) กล้ามเน้อื หวั ใจอักเสบจากไวรัส Vomit Viral myocarditis W แผล อ่อนเพลีย Wound ตกึ ผ้ปู ว่ ย Weak Ward
45 สมุนไพรกบั ผูป้ ่วยโรคไต รูปภาพ สมนุ ไพรทม่ี โี พแทสเซียม อลั ฟลั ฟา Alfalfa ผักชี (ใบ) Coriander (leaf) อีฟน่งื พริมโรส )Evening Primrose( มะระ ผล), ใบ( Bitter Melon (fruit, leaf) ขมิ้น เหงา้ )) Turmeric (rhizome) ดอกคำฝอย ดอก)) Safflower (flower) ลกู ยอ Noni โสมอเมรกิ ัน American Ginseng
46 ใบบวั บก Gotu Kola แดนดิไลออน) ราก, ใบ( Dandelion (root, leaf) กระเทียม ใบ)) Garlic (leaf) ตะไคร้ Lemongrass มะละกอ) ใบ, ผล( Papaya (leaf, fruit) ชิโครรี) ใบ) Chicory (leaf)
Search
