เอกสารประกอบการอบรมพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชน

เอกสารประกอบการอบรม การพัฒนาสนิ ค้าและผลติ ภัณฑช์ ุมชน โครงการยกระดบั เศรษฐกิจและสังคมรายตาบลแบบบูรณาการ (1 ตาบล 1 มหาวิทยาลยั ) ตาบลศรถี ้อย อาเภอแม่สรวย จงั หวดั เชยี งราย โดย มหาวทิ ยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลล้านนา เชยี งราย

การออกแบบบรรจ และการสรา้ งแบรน อ.ณฐมน ทรพั ยบ์ ุญโต, น มหาวิทยาลยั เทคโนโลย

จุภณั ฑ์ นดส์ ินค้า นายกวนิ วุฒิ สทุ ธนะ ยรี าชมงคลล้านนา เชยี งราย

“บรรจุภัณฑ”์ บรรจุภัณฑ์ (P คอื อะไร ? พลาสติก แก้ว โลหะ ประโยชน์ในการใชส้ อ สร้างภาพลักษณ์ท่ีดี ม พึงพอใจจากผู้ซอ้ื สนิ ค

Package) คือการนาเอาวัสดุ เช่น กระดาษ ะ และไม้ ประกอบเป็นภาชนะห่อหุ้มสินค้า เพ่ือ อยท่ีมีความแข็งแรง สวยงามได้สัดส่วนที่ถูกต้อง มีภาษาในการตดิ ต่อส่ือสาร และทาให้เกิดความ คา้

“การออกแบบ การออกแบบบรรจ บรรจุภัณฑ”์ การกาหนดรูปแบบ กับหนา้ ที่ใชส้ อยขอ (Packaging สินค้าเสียหายและ Design) อาศัยทั้งศาสตร์แล

จุภัณฑ์ (Packaging Design) หมายถึง บและโครงสร้างของบรรจุภัณฑ์ให้สัมพันธ์ องผลิตภัณฑ์ เพอ่ื การคุ้มครองปอ้ งกันไม่ให้ ะเพิ่มคุณค่าด้านจิตวิทยาต่อผู้บริโภค โดย ละศลิ ปใ์ นการสร้างสรรค์

หลกั การ การออกแบบโ ออกแบบ บรรจุภณั ฑ์ • เนน้ คุณสมบัตขิ องวัส การออกแบบก • เน้นการสื่อความหม

โครงสร้าง สดุใชท้ าบรรจภุ ณั ฑแ์ ละรปู แบบบรรจุภณั ฑ์ กราฟกิ มายด้วยภาพวาดสัญลกั ษณ์ตา่ ง ๆ ท่ชี ว่ ยส่งเสรมิ การขาย

วตั ถปุ ระสงคข์ อง เพือ่ ช่วยปกปอ้ งคมุ้ การออกแบบ เพื่อเป็นตัวช้ีบ่ง แล บรรจุภณั ฑ์ แสดงถงึ ภาพลกั ษณ เพ่อื สร้างบรรจุภณั ฑ มคี วามปลอดภัย ป  เพ่ือสร้างบรรจุภัณ ผู้บริโภคโดยใช้ควา เอกลักษณ์ลักษณ เข้าถงึ ความหมายแ

มครองและรักษาคณุ ภาพสินคา้ ละส่ือสารรายละเอียดสินค้า ดึงดูดผู้บริโภค ให้ ณ์ ฑใ์ หส้ ามารถเอ้ือประโยชน์ด้านหน้าท่ีใชส้ อยไดด้ ี ประหยดั และมีประสิทธิภาพ ณฑ์ให้สามารถสื่อสาร และสร้างผลกระทบต่อ ามรู้แขนงศิลปะเข้ามาสร้างคุณลักษณะ เช่น มี ณะพิเศษที่ดึงดูดและสร้างการจดจา ตลอดจน และคุณประโยชน์ของผลิตภณั ฑ์

ความสาคญั ของ รักษาคุณภาพ และ บรรจภุ ณั ฑ์ หรือผลิตภณั ฑ์เหลา่ นั้น  ให้ความสะดวกใน ขนส่ง เพราะสามารถร สง่ เสรมิ ทางด้านกา ผู้บริโภคเห็น ดังน้ันบ ตัวผลิตภัณฑ์โดยก นอกจากน้ันจะต้องม ตัดสินใจซือ้ ซ่ึงการทา ขายที่ไร้เสียง (Silent

ะปกปอ้ งตัวสนิ ค้าเริ่มตงั้ แต่การขนสง่ การเกบ็ ใหผ้ ลผลิต นมิให้เสียหาย นเรื่องการขนส่ง การจัดเก็บมีความรวดเร็วในการ รวมหน่วยของผลิตภัณฑ์เหลา่ นน้ั เปน็ หน่วยเดียวได้ ารตลาด บรรจุภัณฑ์เพื่อการจัดจาหน่ายเป็นสิ่งแรกท่ี บรรจุภัณฑ์จะต้องจะทาหน้าที่บอกกล่าวสิ่งต่าง ๆ ของ า ร บ อ ก ข้ อ มู ล ที่ จ า เ ป็ น ทั้ ง ห ม ด ข อ ง ตั ว สิ น ค้ า แ ล ะ มีรูปลักษณ์ที่สวยงามสะดุดตาเชิญชวนให้เกิดการ าหน้าที่ดังกล่าวของบรรจุภัณฑ์นั้นเป็นเสมือนพนักงาน Salesman)

หน้าที่และ  คุ้มครองป้องกันตวั ประโยชน์ของ รกั ษาคณุ ภาพอาห บรรจุภณั ฑ์ และปอ้ งกันความช เปน็ ฉลากแสดงข้อ การคา้ ข้อมลู สว่ นผ สร้างมูลคา่ เพม่ิ ใหแ้ เพือ่ อานวยความส เปน็ การส่งเสรมิ กา

วผลติ ภัณฑ์ ไมใ่ ห้สินคา้ เสยี รูปแตกหกั ไหลซมึ หาร เชน่ ป้องกันอากาศซมึ ผา่ น ปอ้ งกันแสง ชน้ื เปน็ ต้น อมลู รายละเอยี ดของสนิ คา้ เช่น เครื่องหมาย ผสม และแหลง่ ผลติ เป็นต้น แกส่ นิ คา้ สะดวกในการจดั วางขนส่งและจัดแสดง ารขายและเพิ่มยอดขาย

หนา้ ทข่ี อง หลกั บรรจภุ ณั ฑ์ ดา้ นการตลาด กลยุทธ (Marketing การตล Functions)  1. หนา้ ที่สง่ เสรมิ การข  2. หน้าท่ีสรา้ งมูลคา่ เพ  3. หน้าที่ใหค้ วามถูกต  4. หนา้ ทรี่ ักษาส่ิงแวด  5. หนา้ ทใ่ี นการรณรงค การทอ่ งเทย่ี ว

P1 = Product (ตัวสนิ ค้า) 5 P P2 = Place (สถานท่ี) ธ์ทาง P3 = Price (ราคา) ลาด P4 = Promotion (การประชาสัมพนั ธ์) P5 = Packaging (บรรจุภณั ฑ)์ ขาย พิ่ม ตอ้ ง รวดเรว็ ในการขาย ดลอ้ ม ค์เรือ่ งต่าง ๆ เช่น กินของไทยใชข้ องไทย สง่ เสริม

ลักษณะของ บรรจภุ ัณฑ์ การบรรจุภัณฑ์ ขัน้ ที่หน่ึง (Primary Packaging)

บรรจภุ ณั ฑ์ บรรจภุ ัณฑ์ ข้นั ทส่ี อง เพื่อการ (Secondary ขนสง่ Packaging) (Shipping Packaging)

องค์ประกอบ  1. ชือ่ สนิ ค้า ที่สาคญั บน  2. ตราสินค้า บรรจภุ ัณฑ์  3. สัญลกั ษณท์ างการค้า  4. รายละเอียดของสนิ คา้  5. รายละเอียดส่งเสรมิ ก  6. รูปภาพ  7. สว่ นประกอบของสินค  8. ปริมาตรหรือปริมาณ  9. ชื่อผผู้ ลิตและผูจ้ าหน่า  10. รายละเอียดตามขอ้ บ หลังจากทมี่ ีการเก็บข้อม ออกแบบดว้ ยการเปลีย่ น

า า การขาย คา้ าย (ถา้ ม)ี บงั คบั ของกฎหมาย เช่น วันผลิต และวนั หมดอายุ เปน็ ต้น มูลรายละเอียดต่าง ๆ ดงั กลา่ วมาแลว้ จงึ เร่มิ กระบวนการ นข้อมลู ทีไ่ ด้รับมาเป็นกราฟฟกิ บนบรรจภุ ัณฑ์

ข้อกาหนด ชนดิ ของ ส ในการออกแบบ วสั ดุมคี วาม เหมาะสม บรรจภุ ณั ฑ์ ปอ้ งกนั สินค้าได้ ตลอดอายุ การวางขาย

รปู แบบ ขนาดพอดี การขึน้ รปู กลมกลนื และ การบรรจุ สอดคล้อง เปิด-ปดิ กับสินค้า สามารถรบั สะดวก ไม่ นา้ หนกั ยงุ่ ยาก สนิ คา้ ได้

ขอ้ มูล ข้อมลู ด้านการตล ประกอบการ สถานที่จัดจาหนา่ ออกแบบ บรรจภุ ัณฑ์ ปรมิ าณและมลู ค ในตลาด (สว่ นแบ การตลาด ) คาอธิบาย จุดเด่น บรรจุ ความถี่/ปร และต้นทุน ข้อคว

ลาด ไดแ้ ก่ รปู แบบการกระจายสินคา้ าย ฤดกู าล (ปลีก/ส่ง) พฤตกิ รรมผู้บรโิ ภค ค่าของสินค้า ขอ้ มลู เกยี่ วกับผลิตภัณฑ์ บง่ ทาง ได้แก่ ประวัติความเปน็ มา น ประโยชน์ ขนาดปรมิ าณ ริมาณการใช้ทใี่ ชต้ ่อคร้ัง ราคา วรระวัง

ขอ้ พิจารณาในการ 1. ลักษณะของสินค้า คุณส ออกแบบบรรจภุ ัณฑ์ ส่วนผสม ของแขง็ ของเหลว 2. ตลาดเป้าหมาย ต้องศึกษ ต้องการของตลาดหรือกลุ่มลูก 3. วิธจี ัดจาหน่าย การจาหน 4. การขนส่ง มีหลายวิธี และ ของบรรจภุ ณั ฑ์ 5. การเก็บรักษา การเลือก รวมทง้ั วธิ ีการ เคล่ือนย้ายในสถ 6. ลักษณะการนาไปใชง้ าน 7. ต้นทุนของบรรจุภัณฑ์ ยอดขาย หรือความสูญเสยี ค่าใ 8. ปัญหาด้านกฎหมาย บ และขอ้ บงั คับเกี่ยวกับฉลากกา

สมบัติทางกายภาพประกอบด้วย ขนาด รูปทรง ปริมาตร ส่วนประกอบหรือ ษาความต้องการของลูกค้าเป้าหมายเพื่อจะได้เลือกบรรจุภัณฑ์ที่ตรงกับความ กคา้ การพฒั นาบรรจุภัณฑ์ น่ายโดยตรงจากผูผ้ ลิตไปส่ผู บู้ ริโภคย่อมต้องการบรรจภุ ัณฑ์ลกั ษณะหน่ึง ะใช้พาหนะต่างกัน รวมทั้งระยะในการขนส่ง ความทนทาน และความแข็งแรง กบรรจุภัณฑ์จะต้องพิจารณาถึงวิธีการเก็บรักษา สภาพของสถานที่เก็บรักษา ถานทเี่ กบ็ รกั ษาดว้ ย น ตอ้ งนาไปใชง้ านได้สะดวกเพอ่ื ประหยัดเวลา แรงงาน และคา่ ใชจ้ า่ ย เป็นปัจจัยที่จะต้องคานึงถึงเป็นอย่างมาก และต้องคานึงถึงผลกระทบที่มีต่อ ใช้จ่ายอน่ื ๆ บทบัญญัติด้านกฎหมายเก่ียวกับบรรจุภัณฑ์ที่ปรากฏชันเจน คือ กฎระเบียบ ารออกแบบกราฟกิ ของผลิตภณั ฑต์ อ้ งเปน็ ไปตามขอ้ บังคบั

วสั ดุ วัสดกุ ันกร กนั กระแทก ใสล่ งไปใน กล่อ ภณั ฑใ์ ส่อาหาร ข้อดีข้อดอ้ ย แล แตกตา่ งกัน ดัง

ระแทก ท่นี ยิ มใชก้ ันอยู่ในปจั จุบัน เพอ่ื องไปรษณีย์ กลอ่ งใส่เอกสาร หรือ บรรจุ ร ต่างๆ มหี ลากหลายชนิด และแตล่ ะชนดิ มี ละมีคณุ สมบัติท่ีเหมาะสาหรับการใชง้ าน งน้ี

วัสดุ 1. แผน่ กระดาษล กนั กระแทก กระดาษลกู ฟูก มสี อง กระดาษลกู ฟูก ท้ัง 2 สนิ คา้ หรอื กั้นตวั สนิ ค บรรจุเครือ่ งแกว้ เชน่ ของเครือ่ งจกั ร

ลกู ฟกู (Cardboard) งลักษณะคือ เปน็ แผน่ กระดาษลูกฟกู และมว้ น 2 ลกั ษณะทาหน้าท่ีเปน็ แผ่นรองสนิ คา้ ห่อหุ้ม คา้ ที่อยใู่ นบรรจุภณั ฑ์ เช่น แบง่ ชอ่ งของกล่อง น ใชห้ ่อหมุ้ ช้นิ สว่ น ของเฟอรน์ เิ จอร์หรือช้นิ สว่ น

วัสดุ 2. โฟมพอลิสไต กนั กระแทก โฟมพอลิสไตรนี มคี ุณ ตวั อยา่ งการนาโฟมพ รปู จากแม่แบบใช้กับ เคร่อื งมือเคร่อื งใช้ท่ีม

ตรนี (PS Foam) ณสมบัติท่ีป้องกันการกระแทกได้เปน็ อย่างดี พอลสิ ไตรีนมาใชง้ าน ได้แก่ การนาโฟมชนิดข้นึ บพวกเครอื่ งแก้ว เซรามกิ อปุ กรณไ์ ฟฟา้ มีความประณตี ชนดิ ช้ินเลก็ ๆ

วัสดุ 3. แผน่ พลาสติก กนั กระแทก บรรจุภณั ฑ์พลาสติก แผ่นฟิลม์ พอลิเอทลิ ีน เล็กๆ เกิดข้นึ ระหว่าง เซรามิก หัตถกรรม ห แรงกระแทกระหวา่ ง

กอดั อากาศ (Air Bubble Cushion) ทท่ี ามาจากแผน่ พลาสติกอัดอากาศ ทาจาก น 2 แผ่น ประกบกัน โดยทาให้เกิดทกี่ ันอากาศ งแผ่น ใช้ในการห่อหมุ้ สินคา้ ชน้ิ เลก็ ๆ อยา่ งเชน่ หรอื ท่ีเราคนุ้ เคย เช่น ใชห้ ่อหุม้ ตเู้ ยน็ เพอื่ ป้องกัน งขนส่ง

วสั ดุ 4. ฝอยไม้ กนั กระแทก การใช้ฝอยไม้เป็นวัสดุกัน อดตี มใี ห้เราเหน็ ได้บ่อยๆ หลายประเภท แตป่ จั จบุ เนือ่ งจากป้องกันปัญหาป สนิ ค้าท่ีแสดงถึงความมีค เซรามิก เพราะเปน็ วสั ดุ

นกระแทกแทนเย่ือกระดาษข้นึ รปู (Pulp Mold) ใน ๆ กบั สนิ คา้ ประเภท ผัก ผลไม้ หรือสนิ ค้าอุตสาหกรรม บันไม่นิยมใช้ในสนิ ค้าอุตสาหกรรม ผักและผลไม้ ปนเป้ือน แตย่ ังนิยมใช้กับสินค้าประเภทของขวัญ หรอื คณุ คา่ สงู เชน่ หนิ แกะสลกั ขนาดเลก็ หรืองานฝมี อื พวก ดกนั กระแทกท่ไี ดจ้ ากธรรมชาติ

วัสดุ 5. ฝอยกระดาษ กนั กระแทก ฝอยกระดาษ เป็นวัส คือ ดูดซับความช้ืนใน และไม่สะอาด ทาใหไ้ เภทผกั หรือผลไม้ แต ประเภทงานฝมี ือ หิน แต่งช้ินเล็กๆ

ษ สดกุ นั กระแทกทีห่ าไดง้ ่ายราคาถูก แตม่ ขี ้อดอ้ ย นอากาศไดง้ า่ ย มกี ารปนเป้อื นของฝุน่ ละออง ไม่นิยมใช้ในงานอตุ สาหกรรมหรอื อาหารเปน็ ต่จะใช้งานประเภทเดียวกบั ฝอยไม้ คือเป็นสินคา้ นแกะสลกั ขนาดเลก็ และเฟอรน์ ิเจอรข์ องแตก

วัสดุ 6. กระดาษคราฟ กนั กระแทก กระดาษคราฟท์ (Kraft Pulp) จากกระบวนการ แปรสภาพจากเนื้อไม้มา สารเคมี และความรอ้ นเ กระบวนการคราฟท์ ซ่งึ ความเหนียวสงู จงึ ถูกนยิ กระแทกไดด้ ีเช่นเดยี วกัน

ฟท์ (Kraft Paper) Paper) คือ กระดาษทผี่ ลิตมาจากเยื่อเคมี (Chemical รคราฟท์ (Kraft Process) เปน็ การใชเ้ ทคโนโลยเี พอ่ื าเป็นเย่อื กระดาษไม้ (Wood Pulp) วิธกี ารน้นั จะใช้ทงั้ เพ่อื ทาการแยกเยอื่ ไม้ เราเรยี กวิธกี ารนี้วา่ การ งจะทาให้ไดก้ ระดาษท่ีมคี วามแข็งแรง คงทน และมี ยมนามาใชเ้ พื่อหอ่ หมุ้ ส่งิ ของ ชว่ ยสาหรบั การกนั น

เทคนิคการออกแ Packaging D

แบบบรรจภุ ณั ฑ์ Design

▪ ข้อกาหนดในการออกแบบโคร · ชนิดของวสั ดมุ ีความเหมาะสม ปอ้ งกนั ส · รูปแบบกลมกลนื สอดคลอ้ งกบั สินคา้ · ขนาดพอดแี ละสามารถรบั นา้ หนกั สินคา้ · การขนึ้ รูป การบรรจุ เปิด-ปิดสะดวก ไมย่

รงการบรรจภุ ณั ฑ์ สนิ คา้ ไดต้ ลอดอายุ การวางขาย าได้ ยงุ่ ยาก

▪ บรรจุภณั ฑ์ ในการออกแบบบรรจภุ ณั ฑ์ นกั ออ ศิลป์ สาหรบั ใชแ้ กป้ ัญหาการออก เกิดผลลพั ธก์ ารออกแบบบรรจภุ ณั บรรลวุ ตั ถปุ ระสงคห์ ลกั ของบรรจภุ 1. การออกแบบโครงสร้างบ 2. การออกแบบกราฟิ กบรร

อกแบบตอ้ งคานงึ ถงึ ศาสตรแ์ ละ กแบบบรรจภุ ณั ฑแ์ ตล่ ะดา้ นให้ ณฑท์ ่ีมีประสทิ ธิภาพ ในการ ภณั ฑส์ องขอ้ คือ บรรจภุ ณั ฑ์ รจภุ ณั ฑ์

▪ การออกแบบโครงสร้างบรร

รจุภณั ฑ์

▪ การออกแบบโครงสร้างบรร