fa ran fon mix

88 ฟา้ หลังฝน เกษตรอินทรีย์ 88 มะละกอ ชชชชชชชชืืืือื่ื่อือ่ื่อออ่่ออ่่ (ภวอสวสอววงทิทิงา่นืนื่าาศศคมมยย  ์์ใาญัาัญม ตมศศะ ้)ะาา  กกกสส ้วล ้วตตยย้วรรเยทเ์์ ท ลศศ าCPC(CCP ภ(aa(aaaaภยrpาrprriาiะaiicคcaccคลaayaaเyหเcaาcapหep,)eน,aaนaaPแอืPpepือeaตaa)a)wwyงหyหตapapมม้นa aัก wLกัwLห(..สห,,ุ่งตงุ่TT(rูลrล(eeล)eาeาวmวm,น,eนeคlloคoรnnรรราาชชสสมี ีมาา,เ,ลเลยย))ลลออกกออ (ภาคใต้) กล้วยลา (ยะลา) แตงตน้ (สตูล) กาำรเตรยี มแปลงปลกู และกำารปลกู แปลงปลกู มะละกอควรยกร่อง ว สแกรเปะัชปวูงน็บพป้าลรงาืรชงูปยกะ1หนม.ว5แ้าลา้า0ปงณังแ-ลเ1ลต2-ง3.ะ่าป20เ0ลป0หม-กูน็ร.5เมอืเมท0พะรตาอื่ลปูงรเซชะเสดรวก่นา่อินยอตมงใเคิเเขนรมหว้ากะตรลไหายปรี่ยรวกกมร่ากราะงอ่วจบแส้างดัปาูงเงวปยปลชันน็1งรพ.กา้ํระ5 ปืูชมวแ0้าหาล-งณละ2เงั.1ป0เ-3ต0น็20า่ ท- มเหาม5.รง0ตเเอื พดรเรซนิื่อปู รนเชสข่อต่วาา้งยิเมไรมปใเะนตหกหกรล�ำ วายี่จ่ารมดัง ระยะปลกู ระยะห่างระหว่างหลมุ ปลกู ห่างกนั ประมาณ 2×2 เมตร ถึงร3ะย×3ะปเมลตูกรระยะห่างระหว่างหลุมปลูก ห่างกนั ประมาณ 2×2 กเมำตรรเตถรึงยี 3ม×ห3ลเมุมปตลรูก ขุดหลุมปลกู มีขนาดกว้าง 50 เซนติเมตร กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแก่น

ฟ้าหลงั ฝน เกษตรอนิ ทรีย์ 89 การเตรียมหลมุ ปลูก ขุดหลมุ ปลูกมีขนาดกว้าง 50 เซนติเม8ต9ร ยยาาวว 5500 เเซซนนตติเิเมมตตรร ลลึกึก 5500 เเซซนนตติเิเมมตตรร รรอองงกก้น้นหหลลุมมุ ดดว้ ้วยยปปุ๋ยุ๋ยหหมมกั ักชชวี ีวภภาาพพ ต1 1กน้ำกกรติิโโลลปอ่ กกหลรรลกู กมัมั มุ ายตตรเ้าพป่อ่อยอื่หหลตคลลูก้นดัุมมุกยเลลแแ้า้าอืลลยทก้วต้วี่เเกก้นตอลลกราบบียลตมดด้าน้ ท้วไ้วทวยยีเ่สี่ ้ตดดนมรินินาบียมรูมรราณดดไปวนนแ์ล้ ้า้ํานขูกใใำ�ง็ หหใแมน้ช้ชราหุ่มุ่มงปลกลมุ ลูกปบใลนดูกหนิ ลใ2หุม-แ้ป3นลน่ ูกค2ว-ร3ปกั ไตม้น้ผตกู ่อเหชือลกมุ ยเึดพตือ่ ้นคกดั ลเล้าือไวก้ไเมอ่ใาหต้ล้น้มทรีส่ ดมนบ้ํารู ใณห้ช์แุ่มขง็ แรง กลบดินให้แน่นควร ปักไม้ผูกกเชาือรกดยแู ึดลตร้นกั กษลา้ากไวา้ไรมใ่ใหหน้ ้ลา้ํมชรว่ ดงนแ้ารใกหค้ชวุ่มรรดนาํ้ ทกุ วนั เมือ่ ตน้ กล้า โ คกใตตห่อรำข้น้ังรตึ้นา้ดน้ ใแู3หเ-ลด้นกก5รือํ้าาา ักนรรว3ษลนัใก-หะ/ำ�ำ5คค้ใจกรสวรดั ั้งำ่ปันั้งวร/กยุ๋ คชั ใกำหรพคำร้ัง้นืชวรใหร้ำกคใ้ใำชสวสจ่ว่ปร่ปัดงกุ๋ย๋ยุแวำ�หรัชจคมกพัดวักควชืรชวชัใีวรสพคภร่ปวืชดารุ๋ยดพนกห้ว้าาย2มทจว0กัุกัดิธ0ชววีกวีนักัชาภพรรเามมัถืชพือ่ดอตต้วน2่อยน้0ตว0ก้นิธลกีก้าเรดาโมัตรือถขนนึอ้ ลนะ ดายหญา้ หรอื ถางหรอื ใชว้ ธิ ปี ลกู พชื หมนุ เวยี น เเชชน่ ่นพพรรกิ ิกกกะเะพเพราร าโหระพา แโหตรงะพแลาะแพตืชงตแรละกะพูลถืชต่วั รซะึ่งกจูละถชัว่ ่วยซคึง่ จละมุ ชดว่ ินยคปล้อุมงดกินั วปัช้อพงืชกงนั อวกัชแพลืชะงยอังกช่วย ใแหล้มะะยลงั ชะก่วยอใไหดม้รบัะลปะุ๋ยกแอลไะดน้รํ้าับเพปุ๋ยิม่ แขลึ้นะน้าเพิม่ ขึน้ กศน. อำเภอกเศมนือง.อขำ�อเนภแอกเ่นมอื งขอนแก่น

90 ฟา้ หลังฝน เกษตรอินทรีย์ 90 เหด็ หอม ชชชชืืืื่ออ่่อ่อวสสวทิิทาามมยยาัญัาญศศ าา สสตตรร์์  L SehLSniehittniainittkuianeskueMesdMueosdudhoserdhoseroo(smBo(emBrekr.)k.S)iSngin.g. วิธีกำรเวพิธำีกะาบรนเทพอ่าะนบไมน้ทไมอ่ ้ทนี่ใไชม้เพ้ ไามะ้ทเหี่ใชด็ ้เหพอาะมเมหีห็ดลหาอยมชมนีหิดลทา้ังยไมชน้เนิด้ือทแั้งขไง็ม้ มเขแนั้นลีขื้อตะั้นแไอตมขนอง็้เนนแกือ้ลากอะราไ่อเรมพนเ้เพานไะาื้อมแะอ้ทบแ่อี่ใ่บงหนอ่งผ้ ออไลกมอผไก้ทดลไีใ่ ้ดิดตหัง้สด้ผนูงงัล้ีนผไี้ดล้แิตกส่ งูไมไ้ใดน้แสกก่ ุลไมก้ใ่อนสโอก๊คุลกโด่อยโมอี๊ค โดย กำรเตรกยี ามรไเมต้ รตียดั มไมไ้เมป้ น็ตทัด่อไมน้เปๆน็ ยทา่อวนปรๆะยมาาวณปทร่อะมนาลณะ ท10่อ0นลซะม.10ข0นาซดม. ขชเฉสนํ้าีก้น าฉผแดีกต่าเสศกแ้นูนตหผยกร่า์กหอืศลรลนูาือ่อยงลน์กต่อลถงั้นาแ้างถตไม้าต่ 5้ไนั้งมั้นแเ้นซตช้ันนุ่ม่ 5ชตนุ่มิเเ้ามซนกตนํ้า็ใรตหกิเ็ใพ้ขมหึน้กั ต้พไไรปมกั ข้ไไรวมึ้นะ้้ไไ1ววป5งั้ 1-อร53ยะ-0ว่า3งัใว0หอนั ว้เยปัน่าจลใงึจหือจึง้เกะจปใไะลสมใือ่เ้ชสชก้า่เือ้ ชไมื้อ้ คขยกกนาววำว้าาารขงดมใอสรยปง่เูการชทกววะือ้่อา้าขมรงนอาเใจไปณงสมาทรเ่้ะะช่อแ1รมอื้ตนูทเาซ่ไีเท่ลณมจน่อะา้ตรน1ะแิเแูรมไตเมซลทูต่ล้ดนะที่ระแ้วตลอ่รถยิเนึกูแมวตไลตห2มุ๊ดะ.ร่าด้ต5แลงวู้่หถกึกเยรซวันตอื2หนปดุ๊ส.่ตา5รตวงิเะหู่มเ่ากมซนรตันนาอืไรปณฟตสรนิเฟวมะ7าา่้าตมเนเชเปราซไือ้ ฟณ็นนนซฟแต�ำ ึง่ ถเา้7ิเทชมเวาปื้อตเตจซน็ซราานแึ่งมกขทถตคนวำ�ิเขวมาตจี้ าดตาามรมกรู กศน. อำเภอเมืองขอนแกน่ กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแกน่

ฟา้ หลงั ฝน เกษตรอินทรยี ์ 91 ขี้เลือ่ ยมาท�ำ เปน็ แท่งสี่เหลี่ยม ขนาดใกล้เคียงกับรทู ีเ่ จาะไว้ ใส่เชื้อเกือบ เต็มรู แล้วปิดด้วยฝาเปลือกไม้ (ที่เจาะด้วยตุ๊ดตู่ ซึง่ มีขนาดใหญ่กว่าเล็ก น้อย) และตอกให้แน่นแนบสนิทกบั เปลือกท่อนไม้ เมือ่ ใส่เชื้อทว่ั ทกุ รแู ล้ว น�ำ ท่อนไม้ไปกองไว้ใต้ร่มไม้หรือในโรงเรือน การดแู ลรกั ษา ขณะกองพกั ไมไ้ วเ้ พอื่ ใหเ้ ชอื้ เจรญิ เตบิ โตทวั่ ทอ่ น ไม้ ต้องหมั่นดูแลรักษาความชื้นในเนื้อไม้ไม่ให้แห้งด้วยการรดนํ้าอย่าง สม่ําเสมอ และดูแลเรื่องความสะอาด ระวังอย่าให้ปลวกหรือ แมลง ทำ�ลายท่อนไม้ และควรกลับกองไม้ประมาณเดือนละคร้ัง โดยสลับเอา ท่อนไม้ด้านบนลงไว้ด้านล่าง ท้ังนี้เพื่อให้ท่อนไม้ได้รับความชื้นใกล้เคียง กัน และเปน็ การช่วยกระตุ้นให้เชื้อเห็ดเจริญเต็มทั่วท้ังท่อน การออกดอก เมอื่ เชอื้ เจรญิ เตบิ โตทว่ั ทอ่ นไม้ ใชเ้ วลา 3-6 เดอื น เชอื้ เหด็ กจ็ ะเรมิ่ สรา้ งตมุ่ ดอกและออกดอกเปน็ ชว่ ง ๆ ตามความพอเหมาะ ของอณุ หภมู ิและความชื้นในอากาศ เพือ่ ให้มีผลผลิตเหด็ ออกตลอดทั้งปี จึงได้มีการคิดค้นวิธีบังคับให้เห็ดออกดอกได้ตามความต้องการ ด้วย การกระตุ้นหรือเปลี่ยนแปลงสภาพแวดล้อม เช่น การสั่นสะเทือน การ ท�ำ ใหเ้ ยน็ และการเพมิ่ ความชนื้ ภายในทอ่ นไมใ้ หม้ มี ากกวา่ ปกติ กจ็ ะท�ำ ให้ เชื้อเหด็ สร้างดอกได้ กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแกน่

92 ฟา้ หลงั ฝน เกษตรอนิ ทรีย์ 92 แคบ้ำน ชือ่ ชวือ่ ิทวยทิ ายศาาศสาตสรต์ ร ์ SSeessbbaannSSeessbbaanniaiaggrarannddifilfolorara((DDeessvv..))LLininnn.. ชชชืืื่ออ่่อชชชสอวืืื่อ่อ่องื่นาอสวศมงน่ืาๆ์ศญัม ๆ์แญั คแดง ( แเPCชCPคaoียaopแrงpkriดlkใiiolWงหiWonม(onaooa่cเo)ชdcedeีย,aTaงeแTreใerคหeeบeม,้า,่Vน)Ve,eg(gแeกeคtลatบabาb้าlงelนe)H(Huกummลmาmงining)gBBiridrdAAggaatttiti รส แรสููปปลลลใใะับับบบเกกปมมันัน็นีลีลแปปชแคกัักรร่อคบษษะะทบ้ณาณมมี่ป้านาาะนะลเณณคปคเาปลน็ลย1็น1้าพย้า00พยยอืช--กืชกดผ33บัผับัก00แักใใทบคคบทคีม่ มู่เมี่มู่ปเกี ะมเะีก็นามขขื่อารตาื่อาถรเม้นถมจเึงจไึงรเโมวเโรญิดวดล้พิญยลเยาื้นตแเาอแตบิบตออติบ้า่ลโอก่ลตนโะกดตะเกรดกเอเ้าปว็รอ้ากน็วน็กนแจจไจตจแะมะะะอกตม้เอมนอกกีใอบีใื้อกิง่กบกกยอเิ่งปยเ้า่อก่อป่อ็นนย้าน็นยดอนอดอนออออออิยกกอกกกมเมกเดรเเปามดรี่ยียกลาี่ยียวงูกกวง เแปล็นะรเปั้วบน็ ช้าน่อทคีป่ นั ลนาาย ยแอลดะรแิมคถเปนน็นตป้นลไมูก้พไดืน้ ้ใบน้าทนกุ พเปื้น็นทไีท่มั้ง้เนดือ้ินอเห่อนนียนวิยดมินปรล่วูกน สเปา็นมราว้ั รบถ้าปนลคูกนัไวน้ใานบแรลิเะวรณิมถบน้านเพปลื่อกูปไรดับ้ใพนื้นททุกี่พใหื้น้มทีปี่ทุ๋ยั้งดเนิ ื่อเหงนจียาวกใดบนิ แรคว่ ทนี่ผุ แสลาม้วาทรำ�ถใหป้ลดกูินไอวุด้ในมบสรมิเบวณูรณบา้์ นเมเพื่อือ่แปก่รจับะแพพืน้ รท่พี่ใหันม้ ธีป์ุดุ๋ย้วยเนฝ่ือักงทจี่มาีเกมใบล็แดคแทกี่ผจุัด เแตลิบ้วโทตาไใดห้ ้ดมนิีออายุดุไมมส่นมาบนูรจณะ์ยเมืน่อืตแ้นกต่จาะยแพร่พนั ธ์ุด้วยฝักที่มีเมล็ดแก่จดั เติบโตได้ มอี ายไุ ม่นาน จะยืนต้นตาย กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแกน่

ฟ้าหลังฝน เกษตรอนิ ทรีย9์ 393 ปรปะรโะยโชยนช์น์ นิยนมิยนม�ำนยาอยดออด่อน่อนใบใอบอ่ อน่อไนปไลปวลกวเปกน็เปผ็นกั ผเคกั ยีเคงียคงู่กคบั ู่กอับาอหาาหราหรรหือรนอื ํ้า พรนิก้าตพ่ารงิกตๆ่างดอๆกดออ่อกนอก่อ็เนชก่น็เกชัน่นกแันต่ดแอตกด่ อ่อกนอ่อสนามสารมถานรถำ�นไปาทไปำ�ทอาอหาหราไดร้ หผ ขมกัลไวคดอใา่าวนอ่้หยผากนอกัลมายอาขเนรมย่า่อมนอนอ่งือนใ�ำกอนกยเไชเจนกิกป่าม่นาเจงาป่อืขกราแกา้รเนนกชกไะินป่นั้นานงกเไจขสแั้นอปแะ้าค้มแบกปมไบคดปองสีร้าบอจสาะรนกะ้าห้กมรมไนพแาอดมีสไครคบอ่วมรณุกอตค่า่วรจแา้มวพ่าเปหะคจรจคน็เเาะืดปุณดตรเคยป็นด็ม้เาคอป็นยเจ กวก็นอยสืดสรแอดาคยเรคมดดออาาขอ่ด็อเกรสป้า่อนเแถกางน็ นคมชใสตในว่าบใรเ้นยทรบปอแถขิ้ทงอ็น่อก้าชกั้ง่อตนไง้่ว่อนนข้นใยนี้เหน้ดพแดทวัทอกือ่อลั้งิ้งก้ไลนกมกขดเี้้หห่อพหคัวนรื่อรวลืออืลามวมดา่ ตว วาิธ้นหวงีปกิธรใลลนอืีป้าทกูตล ้นี่โเกูมลตเกตา่รงลรปยี ้าียเลมพมมูกดื่อดลานิ ใินปหงททใล้โมี่ นดี่มกู สี ดนีสลภินแภงาดดใาพนังดพรกดตรว่ ลิน่วลน่าดนอซวังซดยุ กุยถทลผ้า้ังผ่าสปววสมันลมกถูกกบัเ้าลพบัปปงรปลยุ๋ใานุ๋ยคูกะกคลอแรอกงดะใกแดนถลแจกาละะงรขะชะยุขค่วถมุยยวามะทรงพนะำ�คพรำ�ใหวา้อรรว้ตา้อนว้นกหาแมรคอืา อออกอดกอมกาไวดา้มงใานกทขี่โึ้นล่งทเ้ังพนื่อี้กใ็คหว้โรดรนดแนดํ้าดอตยล่าองดเพทีย้ังงวพันอเวพันรลาะะแ2ดดคจระั้งชใ่วนยชท่วาง เชใ้าห แ้ตลน้ ะแเคยอ็นอกดอกได้มากขึ้น ทั้งน้กี ค็ วรรดน้าอย่างเพียงพอวันละ 2 คร้ัง ในชว่ งเช้า และเยน็ กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น

94 ฟา้ หลังฝน เกษตรอนิ ทรีย์ 94 ถ่ัวฝกั ยำว ชื่อวทิ ยาศาสตร์ ViVgniganasinseinnesnissis ชื่อสามญั YaYradrdlonlogngbebaena,nA, sApsaprargaugsubsebaenan ชือ่ วงศ์ LeLgeguumminionsoasaee กแสกกตภาำำ่สรรราพเปปภตแลาลรพปกูกู กยี ลแถถามปงัว่ั่วรดลฝฝเตินตงักกัารกยยยตียดกำาามินววรกดไ่อดวินงิน้ แ7ไยป-วก้1ล07รง-่อกว1งวนั0แ้าปงเวพลัน1ือ่ง-กท1เพ.วา2้าลื่อ0งาทเย1ำ�ม-ไลตข1า่แร.2ยม0คไลขวเง่แามมมแตลยลรงาะควศแวแตั ลาลรมะวู้บศยแาัตาตงวร่ชแูบนลาิด้วง ชแนลิด้วแไลถ้วครไาถดครใาสด่ปุ๋ยใสค่ปอุ๋ยกคปอุ๋ยกหปมุ๋ยกั หเมพักื่อปเพรบัือ่ ปสภรบัาพสภโคารพงโสครร้างงสดรนิ ้างดิน ป กลำรกู ประลยูกกะถาร่ัวระฝหปวักล่ายูกงำถตวัว่้นฝท5กัา0หยลาเซวุมนปทตล�ำิเมกู หหตลรลมุ ังปรปะลรยกู ับะหรรล่อะังหงปแวปร่าบังลรง8่อใ0หง้ขแเซุดปนหลตลงใิเุมมหปต้ขลดุรูกหรลอุมง รกะ้นยหะลรมุะหด้ววย่างปตุ๋ย้นหม5กั0 ปเซุ๋ยนคตอิเกมโตดรยรคะลยกุ ะเรคะลห้าวใ่าหง้เข8้า0กบั เซดนินตแิเมลต้วหรยรออดงเกม้นลด็ ลหงลไุมปดหว้ ลยมุ ปลุ๋ยะห2ม-ัก3ปเุ๋ยมคลอด็ กกโดลยบคหลลกุ ุมเดค้วลย้าปใหุ๋ย้เคขอ้ากหบั นดาิน เแพลีย้วงหเลย็กอนด้อเมยลแ็ดล้ว รลดงไนป้ําหทลกุ มุ วลันะว2ัน-ล3ะคเมรลั้งด็ กลบหลมุ ดว้ ยปุ๋ยคอกหนา เพียงเล็กน้อย แล้ว รดน้าทุกวัน วนั ละคร้ัง กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแกน่

ฟ้าหลังฝน เกษตรอนิ ทรยี ์ 95 95 อเค กสเกรอพพะยว่วยาำีียยยน่ารรร่างงะใใรปปใพพหกหะหฏฏก้ดาออย้น้ดิาบิบรกินะํ้าินรกกเกัตัตาแทจใาแาราหหิิดดรุกรรหรใญิง้้นูแแูวใใหเ้งแหหจ้าัลลน้เนแตต้นร้นรรๆถ้ําต่อญิิบา้ํ้ากััก ่ัว่อยใใ2โถษษเฝนนต่าตยั่วักำารรใค่บิาฝหแะะยรใโยัลกย้มาตหั้งะะะวยาใ้มแอตอเกนาปาลาาิดวเชกน็กทะทเด่วปตินพเิติตองกดิ็นไืชยเยกปิชนดทพ์แ์แอ้เาไอรี่ตรพืชอปเกกกยอ้ทรกเหอห็งนาี่พตผกลอะล้อลรจาเกังังงาอพระหหผกะยทนรยยลจา่าา้าาอออรใะอะใดหดยนหทจยเ้เขา่ํ้าเ้ำะม�่ามมใาอทงใลหลดลหสยำ�ด็ข้็ดน็ด่้มาเใาม้าอหงค่าคดเสาล้เดวปวนสจม็รดรอน็า้ํมเใใ่ําอเนกอหหอปเ่าารันส้นแ้นน็ ไ่วจขาม้ลดํ้าองเาททะอ้นันดสกุกุแแข่า่ววลลวาไนันันดดะะ้ ไคมว่ตริดใหฝน้ ัก้าทหรกุ ือวฝันกัๆอ2าจคไรมั้ง่สในมชบ่วรู งณเช์้าเยน็ เพราะจะทาให้ดอกร่วง และไม่ ติดฝัก หรือฝกั อาจไม่สมบูรณ์ กศน. อำเภอกเศมนือง.อข�ำอเนภแอกเน่ มอื งขอนแกน่

96 ฟา้ หลังฝน เกษตรอินทรยี ์ 96 กะเพรำ ชชชชืืืออ่่ื่ออ่ วพพวทิิทอ้้อยยงงาา ศศาาสสตตรร์์   OOOOcciiccmmiimmuumuummmstaetsennancuntuicuflitofmulormurum L m.L. L L. . ชื่อสามญั   HHoloylybabsaisl,il, S SacarcerdedBBasaisl il ชือ่ วงศ์     LaLmamiaicaecaeeae(L(aLbaibaitaatea)e) ชื่ออ่นื  กกะะเพเพรราาขขนนกกะะเพเพรราาขขาาววกกะะเพเพรราา (ภ(ภาาคคกกลลาางง))กกออมมกก้อ้อ กอมก้อดง (เ ช ยี ง ใ หกมอ่)มอกีต้อไู่ ดทงย ((ภเชายี คงอใหีสามน่) )อตี ู่ไทย (ภาคอีสาน) ว ววทิธิิธธีน่ ีดีีปปยิ ้วมลลยมูกูกกีกกกนั2ะะาวครเเพพิธปือีดรรล้วาำูกยกกกะนัาเพรคปรอื าลคูกวกระกเรพะรทำำ�คใวนรตกอรนะเทยา็นในวติธอีกนาเรยป็นลวูกิธทีกี่นาิยรมปมลีูก2 1. ก1า.รกเาพราเพะกาละก้าลย้าา้ ยยา้ปยลปกู ลโกู ดโยดกยากราหรวหา่ วนา่ เนมเลม็ดลใด็ หใก้หรก้ ะรจะาจยาทยท่ัวแวั่ ปแปลลงง แล้วใชแ้ กลบสด แกลบเผาหรือฟาง หว่านหรือคลุมบางๆ แแลล้ว้วรรดดนนํ้า้าตาม ทตาันมทที หนั ลทังี หจาลกังนจา้ันกรนดั้นนรํ้าดทนุก้าวทันุกเชว้าันแเลชะา้ เแยลน็ ะเจยน็ กจรนะทง่ั เมื่ออายุได้ 20-25 กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น

ฟ้าหลงั ฝน เกษตรอินทรยี ์ 97 วัน จึงท�ำ การย้ายปลูก โดยการถอนกล้าแล้วเด็ดยอดน�ำ ไปปลูกในแปลง โดยใช้ระยะปลูก 20x20 เซนติเมตร เมื่อถอนกล้าออกจากแปลงแล้วจะต้องปลูกให้เสร็จ การปลูก กะเพราภายในวันเดียวกัน หลังจากปลูกเสร็จควรหาฟางหรือหญ้าแห้ง มาคลุมเพื่อเก็บความชื้นและรดน้ําตามทนั ที 2. การปกั ช�ำ โดยตดั กิง่ ทโี่ ตเตม็ ทยี่ าวประมาณ 5-10 เซนตเิ มตร แล้วปลิดใบออกให้หมดนำ�ไปปักชำ�ในแปลง โดยใช้ระยะปลูก 20x20 เซนติเมตร ใช้หญ้าแห้งหรือฟางแห้งสะอาดคลุมให้ท่ัวแปลง และรดน้ํา ตามทันที การปฏิบตั ิดูแลรักษา กะเพราเปน็ พชื ทตี่ อ้ งการความชนื้ สงู และสมา่ํ เสมอ ดงั นน้ั จงึ ควร มีการรดนํ้าให้ทุกวัน แต่ระวังอย่าปล่อยให้มีการท่วมขังของน้ําในแปลง ในระยะแรกควรท�ำ การพรวนดนิ และก�ำ จดั พืชทกุ ๆ 1-2 สปั ดาห์ โดยการ ใช้มือถอนจอบหรือเสียมดายหญา้ ออกและควรทำ�ด้วยความระมัดระวัง อย่าให้กระทบต่อต้นและรากเพราะเป็นพืชที่ดแู ลรักษาง่าย เจริญเติบโต ดี ควรฉดี พน่ นาํ้ หมกั ชวี ภาพ สะเดา หรอื สมนุ ไพรอนื่ ๆ ท�ำ อยา่ งสมา่ํ เสมอ หลงั จากการเกบ็ เกยี่ วส�ำ หรบั การปอ้ งกนั ก�ำ จดั โรคและแมลงนนั้ เนอื่ งจาก กะเพราเปน็ พชื ทไี่ มค่ อ่ ยมปี ญั หาเรอื่ งโรคและแมลงมากนกั การแกป้ ญั หา จึงไม่ควรใช้สารเคมี เพราะอาจไม่คุ้มค่า กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแก่น

98 ฟ้าหลงั ฝน เกษตรอินทรีย์ 98 กระชำย กชื่อรวะทิ ชยาายศาสตร์ Boesenbergia rotunda (L.) Mansf. ชือ่ สามัญ Kaempfer ชอ่ื วงิทศย์ าศาสตร์     ZBionegsibeenbraecregaiaerotunda (L.) Mansf. ชือ่ อส่นืามัญ    Kกaรeะmชาpยfeดrา กะแอน ขิงทราย (มหาสารคาม) จ๊ปี ู ซีฟู ชชวเป ่าออ่ื่ื านวอ ซ พงน่ื อศ ร เ ์ ะ ร   กอ ๊าเ ปราะาทะเซชิปตาอย๊ายเส์ รด(ี่รก๊า�ะะำรZ แุงกเiอเnปะทgนแ๊าพiอbส(ฯeกนร่ี )rะะaขแเcหงิ อeทรaนี่ยรeาง(ก-ยะแ(เมมหฮ่หร่อ่ยีางสงส-าอแรนมค)่ฮาม่อล)งะสแจออ๊ปี นนู ซ)(ฟี ลภูะาแคอเหนน อื ) ก ำ ร ป ล กู (กภาำครเเหตนรยีอื )ม  เวห่างน้ำพพรันะธอก์ุาทรติะชยำ์ (ยกรงุคเดัทเพลฯือ)กหวั พนั ธ์ุที่มีอายุ 7- ก9ขนาเาดรดปือขนลอูกคงมเกดัหีตาเงาลร้าสือเคมตกวบรรหรูียมัวณมีตพา์เันไหอมธยง์ุท่มา้่าี่มีโงพรนีอคัน้อาแธยยมุ์กุ 73ลร--งะ95ทชาตเาดลายือาหยนรอื แมแบีตง่งาง่ หสมวัมีนพบ้าันรูหธณนุ์โัก์ดไยม1ก5่ม-าีโร5รคห0แนั่ กมรลัมง ท�ำ ลาย แบ่งหัวพันธ์ุโดยการหัน่ ขนาดของเหงา้ ควรมตี าอยา่ งนอ้ ย 3-5 ตา หรอื แงง่ มนี า้ํ หนกั 15-50 กรมั กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น

ฟา้ หลังฝน เกษตรอนิ ทรีย9์ 999 1 แกแก5มงาำ-่งแ่รร3พลเเตต0ันะรรแธกกยีียงุ์มรา่งมมมัีปรหหกปลยาวัวัล้อารพพกูงวปันนัใล8ช7ธธกูท-้-์ุกุ์ก1ดอ่92รร้วนะะปยเพชซชลนัแนำา้อธงยยตง่งมุ์ ิเพมกี 2/นัาตลชรธรกัิ้ปน์ุมษลีปนณูกลํ้าใ้อะชหงค้ทนอื 7่อักห-นวั9พ1แ5นัปม-ธลแ่ 3์ุม้อล0ีงะ2แก/งลชรง่ กั ันิ้มกษานณยร้าาปะหวคลนือกู8ักหด-วัว้1ย2 กเ หเใเปพซซซสวัุ๋ยำันนนน่ปพรคธตตตุ๋ยปนัอุ์ทิิเเิคเลธมมกี่เมตอทุ์รตตูกตกรกอเี่รรกราียตรงรรขมรอกขะปดุยีไง้นุดชวกมหลหห้ลำ้นไลูกลวงยลหมุกปุมลุ้มลขรรงลปขนุมะปะูกรนยาปชละาดะกรมากู ดระลยากะกมบณกวหลารด้าววหบณะงิน้่าาลยดหงหงxมุะนิตนลรลยxห้นาุมะะานหยลแว5า2วาะล x05เ่วาะซ20งลรเน0xตซะึกก0ต้นนหลริเ1ตวกมมัึก5แ่เิารตม×ลง(ัมร11ตแะ155ถรรค(×กxะวลค111รห55ุมล3ะกวxมุแป0รเ่า1ซปแ×๋อะง5นปปล3แงตนถ0ลง๋อเซดิเมวงงมนด้นวต)3ยตว้มรน0ฟยิเม)×าฟาให3ตนงาสัว0รำ�ง่ หรอื หญา้ คาหนา้ ประมาณ 22นนวิ้ ิว้ เพเพอื่ ือ่ปปอ้ ้องกงกนั นักการางรองอกกขอขงอวงชัวพัชพชื แืชลแะลระกั ษา ครกัวษามาคชื้นวาในมดชินื้ ใรนดดนิน้ําใรหด้ชนุ่ม้าใหช้ ุ่ม เกซำนรตใสิเมป่ ตก๋ยุ ราแรคลใวสะรก่ปรำยุ๋ีบจแทดั ลำ�วกะัชกาพรำ�กชืจำ�ดั กจวัดรชั ะวพัชชืชพำยืชกแงรอละะกชฉายีดยาพวง่นปอนรก้ําะหยมามาวณักปชร5ีวะภ-ม1าา0พณส5ะ-เด10า หเซรนือตสิเมมุนตไรพครวอรื่นรีบๆทาการกาจัดวชั พืชและฉีดพ่นน้าหมักชีวภาพ สะเดา หรอื สมนุ ไพรอน่ื ๆ กศน. อำเภอเมืองขอนแกน่ กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแก่น

100 ฟ้าหลงั ฝน เกษตรอินทรีย์ 100 กระหลำ่ ดอก ชื่อวิทยาศาสตร์ Brassica oleracea L. var. botrytis L. ชื่อวสิทามยาัญศา สตร์ BCrausslificloawoeler,raHceeaadLin.gvaBr.ocbcootrliytis L. ชือ่ สวงาศม์ญั CBarauslisfliocwaceera,eHeading Broccoli ชือ่ วงศ์ Brassicaceae การปลูกกะหลํ่าดอก เพาะเมล็ดลงถาดเพาะก่อนย้ายลงปลูก ใกนำแรปปลลงกู เกมะื่อหตล้น่ำกดลอ้าอกายเุพ3า0ะเวมนั ลคด็ ล่องยถยา้ ดยเลพงาปะลกูก่อนย้ายลงปลูกใน แปลง เมอ่ื ต้นกล้าอายุ 30 วัน ค่อยย้ายลงปลกู การเตรียมหลุมปลูก (หลุมทีเ่ ตรียมไว้ควรจะคลุกปุ๋ยคอกหรือ ปกยุ๋ำรหเมตกั รทยี ผี่ มา่ หนลกุมารปหลมกู กั แ(หลลว้ ุม1ทชี่เอ้ ตนรปียลมกูไว)้คจวารกจนะน้ั คยลา้ กุ ยปตุ๋ยน้ คกอลกา้ หลรงปอื ลปกูุ๋ยห1มตกั น้ ตท่อีผ่ ห่านลกุมารเมหื่อมตกั ้นแกลลว้ ้า1อชาย้อุน5ป-ล7ูกว) ันจา,ก2น0-้ัน2ย5้ายวตัน้น,ใกหล้ใ้าสล่ปงุ๋ยปหลมกู กั 1(ตต้น้อตงห่อม่นั กรสรสหะะลังังลหหเเามุกกววงาต่แ่าตเงมงจตตตตง้ือ่้น้นน้้นตพพx้นxืชืชแกวแวถล่าถ่าวค้าวค:อ ว:ว4ราร40จย0จเะุ ซะ5ใเซหใน-หน้ป7ต้ปติเุ๋ยวมุ๋ยิเเันมพตเพตริ่ม,2ิ่รมอX0อกีX4-ีกไ024หไ05เหมซเมวจนซันนจตน,เนิเตใรมหเิ่มิเรตม้ใแิ่มสรตทแ่ปเรหงทุ๋ยชเมงหห่อาชมมดะ่อากัสอดะ�ำ กส(หอตารกร้อหบัะงรปยรหับะละมปยหกู ่นัละแา่ ูกหปงล่างง แปลงกลางแจง้ กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแกน่

ฟ้าหลงั ฝน เกษตรอนิ ทรีย1์ 01101 กำรดูแลและบำรุงรักษำ กาำรดใหแู ลป้ แยุ๋ ลคะรบ้ัง�ำ ทรงีุ่ 1รกัใสษ่ราองพืน้ ก้นหลุมก่อนย้ายกล้าลงปลกู ผสมกับดิน ในหลุมใหกเ้าขร้าใกหนั ป้ ใ๋ยุ สค่ปรุ๋ย้ังคทรี่้ัง1ทใี่ส2่รเอมงื่อพตื้นน้ กพ้นืชหอลามุ ยกุได่อ้น7ย-้า14ยกวลัน้า,ลคงวปรลใสูก่ปผุ๋ยสม ก ใโเเโกกหพพดดสับมำำยย่ีียยปรรดกั รรงงุ๋ยกใินหพพออหหำใรบบออ้นนมจอื กกตตกกห้ำักัดปาา้้นนบัับลหวุ๋ยครรดดคคุมัชรคกใวว้้วววือใหพอร�ำยยหาาปใน้กจืชมม้เหโโุ๋ยขทา้ํดัแตตดดน้ ้าคีผ่ลวอ้้อยย้ากคอ่าชัะงงใอใันวนกหหกกพพยรกทส้้สาาใ่าชืใรรราสี่หผงัังงวแหรหเเ่สป่า้นนกกลหรรนมุ๋ย้ําตดตะอืมืออกคา่ ภภพินไไกัเยารมมสาารแรั้ง่าเยย่อ่อมวมลทหงใใาาอนส้วือ่ี่มนนจจ2(มดมแักแใใจจหา่ํหนิีกปปแเะะมเพ้้สาลลลใใสเื่อหหรมงัอง้วงมถตเ้เ้เตตอื่(เกอพพใหอ้นาามหติม่ิ่มมนมมพใกี้สพออหาหคคืชาังืชะีกีก้พญวอวรเกดไกไาถาอาดด้าบั้วมมตยอเใ้)้)ยหพเเุไพหนหหวดมืชห้พืช่ามม้าไดญป7รมาาะว้-วุ๋ยะะก่คา้ นย1สสหใับว4ดวหมมมรพ่าินพ้ใวักืชปหันรไุ๋ย้แว,มหหน่คคง้มดววักนิรร ใหหร้แอื หแ้งฉหะรมือาแกฉเกะินมไาปกเ(กใหินค้ไปอย(ใสหัง้คเกอตยทสีด่ังเินกปตลทกู ี่ด)ินปลกู )    ระยะเวลาำในกำารเกบ็ เกี่ยว เมื่อเมกือ่ ะกหะลห่าลดํ่าอดกอจกะจเระิ่มเรแิม่ ทแงทช่องชด่ออดกอเมกือ่เมอื่อาอยาไุ ดย้ปไุ ดร้ปะมระามณาณ12012ว0นั วนั และจะสามารถเกบ็ เกีย่ วได้เมอ่ื อายุ 140-150 วนั กศน. อำเภอเมืองขอนแกน่ กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแกน่

102 ฟ้าหลังฝน เกษตรอินทรีย์ 102 ผกั ชีฝรงั่ ช่ือวทิ ยาศาสตร์ EEryrynnggiuiummfofoeetitdiduummLL. . ชื่อสามัญ   SStitninkkWWeeekk ช่ือวงศ์ Umbelliferae ชชอ่ืือ่ ทท้อ้องงถถิ่นิน่ :: ผผักักชชีลลี าาวว กาำรปลูกผกั ชีฝร่งั     :   ปลกู ได้ 2 วิธี คอื          1. การหว่านเมล็ด กา�ำ จัดวัชพืชแล้วไถถพรรววนนดดินิ 2 คครรั้ง้ัง เเสสรรจ็ ็จแแลล้ว้ว เคเ3กย3เกยพดจ่่ออิิโโร-ร-ือลลือ่งึ่ยยิญนเกกใ55ดดรหครรเินมิ่ินตว้ตวมัมัรแฉแันันิบน้ึง่//ลลไไดี/เ/เโรรครคจะะตป่่ิ่มรรปปรนนไยุ๋ ้ังั้ฉงดญิรร�ำาหีด้ดบัับรเเรมเมมะตปีพะพกัลลววิบุ๋ยนื้ื้นชัง็ด็ดังโททวีออหตผผภีใ่ยี่ใยมไกักัหหาด่า่ากัชชเ้้พเใ้ดใสสีชีฝฝหหีมวีเมรร้ม้มมภั่ง่ังออีนีนอื่มมา้ําใ้าเพาาใรสขขสพพมิ่งั่ปังเ่ปรรหมมหุ๋ยุ๋ยมมื่รอชีรคคนนืออ่อืเอรอา้ํ้าทดทกิ่มแแกอ่ว่วหมลลหมมกรีช้ว้วรใือเห่อหเหือมมปดววเ้ปือ่อ่ืดุ่๋าย่าอุ๋ยผผด็นนหกหักักชใใมใมหหชอ่หชกั ัก้ท้ีทฝีฝดเ้ ดรวั่ปวั่รอป็ดง่ัแแ่ังรกอรอชปปะอะาอ่ามลลอมยยดางงกไุาุไณอดดเคคณพก้้วว2อ12อื่ รร,1อใ0ใเใ,หดหห0ก0ต้ือ้น0้น0นน้0้าํ้า กศน. อำเภอเมืองขอนแกน่ กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น

ฟา้ หลงั ฝน เกษตรอินทรยี10์ 3103 เ เมม  ตต รร  ยย 2า า.2ววก.ปปารกรระาะแมรมยาแากณยณกก2อก20อ0ไเถมเไพมถตรตรพวรรขนวดุขดนหดุ ินดลหแินมุลลแโมุว้ ดลยโย้วดกใยยชแกใร้ปชแะล้รปยงะะลปยปงะลปลปกู กูลลกูก2ูกวก0้า2วงX0้าป2งX0รปะ2เรซม0ะนามณตาเิ มณ1ตร1 นเซำ�นตต้นิเพมันตธรุ์ทนี่เาตตร้นียพมไันวธ้ม์ุทาีเ่ ปตลรียูกมลไงวใ้มนาหปลลุมูกแลลง้วใรนดหนล้ําุมใหแ้ชลุ่ม้วรเดมนื่อ้าตให้น้ตชุ่ม้ังตเัวมไื่อด้ จตึง้นใตสั้ง่ปตุ๋ยัวคไดอ้จกึงแใลสะ่ปทุ๋ย�ำ คกอากรแพลระวทนาดกินากรำ�พจรัดววนชั ดพินืชกกาาจรัดปวลชั พกู ผืชักกชาีฝรรปง่ั ลทูกง้ั ผ2กั วชธิ ี ี จฝะรต่ังอ้ ทงั้งมกี2าวริธพีจระาตงแ้อสงงมโีกดายรใพชตร้ างขแา่ สยพง รโดางยแใสช้ตงา6ข0่า-ย8พ0รา%งแหสรงอื ใ6ช0ท้ า-งม8ะ0พ%รา้ ว แหตรตื่อาใชข้ทา่ ยางพมระาพงแรส้าวงจแะตม่ตอี าาขย่ากุ ยาพรใรชาง้งาแนสยงาจวะนมาีอนากยวุกา่ ารใช้งานยาวนานกว่า กำรเกบ็ กเการี่ยเวก็บผเกกั ีย่ชวีฝ ร ่ังผเกัริ่มชีฝเกรบ็ ัง่ เรกิ่มียเวกเมบ็ ่ือเกอี่ยาวยเุปมรื่อะอมาายณุปร1ะ2ม0าณวนั 1ห20ลงัวัน หเมลลัง็ดเมงอลกด็ งหอรกือห3ร0ือว3ัน0นับวนัจนากับยจ้ายกลยง้าปยลกูงปลกกูาร เกาบ็ รจเะกถ็บอจนะทถั้งอตนน้ ทม้ังรีตา้นกมี ตราิดกหตริดอื หตรัดือทตีลัดะทตีล้นะต้น กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น

104 ฟ้าหลังฝน เกษตรอินทรีย์ 104 ผักกำดหวั (หัวไชเทำ้ ) ชื่อวทิ ยาศาสตร์ RaRphapanhuasnussatsivautisvuLsinLni.n,nC.,vCgvrogurpouCphiCnheisneesraedriashdish ผชชชชชช, ืืืืืื่อ่อ่อ่่อออ่ผักวสออสวกัเปงงน่ืืาน่าเปศศิก๊มมไ์์ิ๊กหัญัญไ ชชหัว่เเ่ทัว ท(ภ้า้(า,ภาห,หคาัวควัเผหผCเCกัหนhักruกนiือCCnกcาhreือ)iาufดisen);ดcereขiไ;faขserาหeaeไาrวหadลวreiaลs่ฮ(h(ทdก่ฮท,i่ัวsก,่ัวOhไ,จไ,ปrปiี๋ซeOจ)n)๋rีซ้ง;ite;a้ง(ผnlผจt(กัraีนจักalกdีน)กriาas)าhดdด,iจsจDhีนีน,a(iD(ภkภoaาnาikคคoกnกลลาางง));;ผผกั ักขขี้หหี้ ูดูด, ซอ ร้อาึง่ ถหนือาซรวึ่งห่าลถหผัว�ำ ือไวักัไชวสไชชเ่าใ้ทนเหผทิด้าญกั า้นตช่ตีม้ชนาาีปว่มิดมยรตนตดะาีม้ โ�ำบัรยีปรากชารจรนจะีนะนีโอ์ หนยนยาช้ันนั้่ายนถงถค์อืมออืลยวาวา่า่กาา่ยงมตมรมีฤอ่ฤีอ้ าทกทนกธาธตแริ์เเิ์ป่อกปท็นกอ้น็�ำ ยาางยรากาาทนเาเยยขรา็นน็ไงออางแแเนปรตตขออื้ม่ม่ อรดรีีรงงัสสกปมเเรผอผเี ะสดด็็ดเมรพอ้หานะะ มกราะกเพอาาะหอาารหไมาร่ย่อลยาไทส้อใหงญอืด่ ชท่วย้อดงเบั ฟก้อระทห้อางยผคกู ลาซยึ่งรหอ้ านกรแบั กป้อราะกทาารนไอหวั ไช เรทือ้ ้ารไงัปสมัีเกสรมะหยะะมหานกึ่งอแาลห้วาอราไกมา่ยร่อตย่าทง้อๆงเหอดืล่าทน้อี้กง็จเฟะ้อบรทร้อเงทผากู อาซกึง่ หารากให้ดี ขรบัึน้ ป เนรอื่ะทงจาานกหมวั ฤีไชทเธทเิ์้าปไน็ปยสากั เรยะน็ ยจะงึหไนม่ึงคแวลร้วทอจี่ าะกราบั รปตร่าะงทๆาเหนหลว่าั นผกี้ั กจ็ ะาดกบั ยา หบรรอืรเสทมานุอไาพกราทรมี่ใหฤี ้ดทีขธ้นึ ริ์ อ้ เนนือ่องยจา่ างกโสมมีฤหทรธอื ิ์เปตน็งั กยยุาเเยพ็นราจะงึ มไมนั ่คอวารจทจะี่จไะปสะเทนิ ฤรับทปธริก์ ะันทเอานงหทัว�ำ ผใหกั ้โกสามดหกรบั ือยตางัหกรยุ อื อสอมกนุ ฤไทพธริไ์ทมีม่ ่ดีฤีเททธ่าทิร์ ้อี่คนวอรย่างโสมหรอื กศน. อำเภอเมืองขอนแกน่ กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น

ฟ้าหลงั ฝน เกษตรอนิ ทรยี ์ 105 การเตรียมดิน 1. ขดุ ดินให้มีความร่วนซุยและลึก ประมาณ 1 ฟตุ 2. ไถพรวนผสมปุ๋ยหมกั ชีวภาพกับดินในแปลง 2 กิโลกรัม ต่อ 1 ตารางเมตร ผสมแกลบดำ� 1 ถงุ ปุ๋ย 3. ดินไม่ควรมีกรวด หิน รากไม้ เศษไม้ เพราะท�ำ ให้หวั ผกั กาด คดงอ การปลกู และการดแู ลรกั ษา 1. แปลงกว้าง 1 เมตร ควรปลกู 3 แถว ใช้ไม้ขีดเป็นร่องเล็ก ๆ หยอดเมลด็ ห่างกัน 5-6 นิ้ว ใช้มือกลบดินบาง ๆ 2. คลมุ แปลงด้วยฟางแห้งแล้วรดน้ําให้ชุ่ม 3. เมือ่ ต้นผกั กาดมีใบจริง 3-4 ใบให้ถอดต้นถี่ ๆ ออกแต่ละต้นควรห่าง กัน 5-6 นิ้ว 4. เติมปุ๋ยหมกั ชีวภาพในสปั ดาห์ที่ 3 และ 5 ประมาณ 300-400 กรมั ต่อ 1 ตารางเมตร โรยระหว่างแถว 5. ผกั กาดไม่เกิน 45 วันรสชาติจะอร่อย 6. ควรฉดี นา้ํ สะเดาหมกั ตง้ั แตม่ ใี บจรงิ ใบแรก ปอ้ งกนั เพลยี้ และ หมดั เจาะท�ำ ลาย กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแกน่

106 ฟา้ หลงั ฝน เกษตรอินทรยี ์ 106 ชะอม ชชืื่อ่อววทิิทยยาาศศาาสสตตรร์์ AAcaccaicaiapepnennantaata(L(.L).)WWillidll.ds.ssps.p.inisnusauvaivsis ชชชชืืืื่อ่ออ่่อวสวสงงาาศศมม์์ญัญั CMliCMmimliibmmoinsboagsincagWecaeWaeataetlett,leA, cAaccaiac,iaC, hCah-ao-mom ไกไตกเอจกปปดัา่ําาำินยกจรรโเไดพไุวปปนปมย่ารเลล1 ่กตดาโ.1กูกูด12ิา่นะูลก.ชชปก.รยไักาปกาะะวีดใรษนกช่าอาอลูปเณับรแ้มพมมกั1ักปแลีดะรษชปตักะจาคณายี่วชะามกนนัอ�ำรกะิ่งบั กาทจดสๆชแกิ่งาี่แจีกะตชแกตะตอิ่ง่วะลสแจกัดมอนั ะตีกะยเมทยตปมกิ่งออี่แจอ้็ีสนนดตตดะงีข้อรอ้อมเกจูาปยลองีสะยวปเืกอแจขีลอากมตนาดือกกาวกถอก ฉิ่งจนแึงอกทลนข้อตกิ่งี่มาถายท่ตมมวีลึง้อี่มาอขเักงฉีลามแษไีักยวมเตณขอษง่เต่ ียปปมะณ้อวไน็รเงมขะะกหไียไ่อมมิ่งรมว่อทา่ือ่อเนณหี่แกป่อไกริง่น็นมอืท่จ4กไ่แกัดมีม่5ิ่งกิ่งจ่แทีอ่ ทอนกาี่แี่มงย่เเกกกศิุไ่ มิินนา่ ต้องตดั 2ค. รใช้ังเ้มดีดียควมใหๆ้ขาตดดั แเลปะ็นไรมปู ่แปตากกฉคลวามยเฉาียวงปปรระะมมาาณณ64-57 อนงิ้วศา ต้องตดั ค3ร.้ังกเดารียเวตใรหีย้ขมาดิแนลตะ้อไมงเ่แปต็นกดคินวคา่อมนยขา้าวงปรร่วะนมไามณ่เห6น-ีย7วมนาวิ้ ก ไม่เปน็ ทรายจดั ถ้าเปน็ ดินที่ได้จากเศษใบไม้ใต้ต้นฉำ�ฉาจะดีมาก กศน. อำเภอเมืองขอนแกน่ กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแกน่

ฟา้ หลังฝน เกษตรอินทรีย์ 107 4. นำ�ดินที่เตรียมไว้แล้วมากรอกใส่ถุงพลาสติกสีด�ำ ขนาด 2.5 x 7 นิ้ว เจาะรสู องข้างเพือ่ ให้ระบายน้ําได้ดี ต้องกรอกดินใส่ให้เต็ม กดให้แน่น 5. นำ�เอากิ่งมาปกั ช�ำ ลงในถุงให้จมลงไปครึ่งหนึ่งของกิง่ ท้ังหมด ในลกั ษณะเอียงเล็กน้อย แต่ละถงุ จะปักชำ�ลงไป 2 กิง่ แล้วกดดินให้แน่น ถา้ ดนิ ยบุ ใหเ้ ตมิ ดนิ ใหเ้ ตม็ กอ่ น จงึ น�ำ ไปวางไวใ้ นรม่ ร�ำ ไร รดนาํ้ ทกุ วนั เชา้ - เยน็ 6. ประมาณ 15 วัน กิ่งชะอมจะแตกยอดออกมายาวประมาณ 4-5 นิ้ว ให้แยกชะอมมาวางเป็นกลุ่ม ๆ อย่าให้หนาแน่นเกินไป ดแู ลให้ ครบ 1 เดือน กส็ ามารถนำ�ไปปลกู หรือจ�ำ หน่ายได้ 7. การปลกู ตน้ ชะอมใหข้ ดุ ดนิ เปน็ รอ่ งยาวใหล้ กึ ประมาณ 20-30 เซนติเมตร แต่ละร่องห่างกัน 1.5 เมตร แต่ละหลุมวางระยะให้ห่าง ประมาณ 50 เซนติเมตร เมื่อนำ�ถุง ชะอมลงปลูกแล้ว ก็กดดินให้แน่น รดนํ้าบ่อย ๆ จนถึง 1 เดือน ชะอมก็จะตัดยอดจำ�หน่ายได้ 8. การดแู ลชะอมในแปลงทตี่ ดั ยอดขายนนั้ ตอ้ งใหป้ ยุ๋ หมกั ชวี ภาพ ทุก ๆ 2 สปั ดาห์ รดน้ําอย่างน้อยสัปดาห์ละคร้ังให้ดินชุ่ม ชะอมจะแตก ยอดให้เก็บได้ทกุ วัน กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น

108 ฟา้ หลังฝน เกษตรอนิ ทรยี ์ 108 ผักกระเฉด ชชืือ่่อววทิิทยยาาศศาาสสตตรร์์ NNeepptutummiaiaooleleraraceceaaLLoouur.r.FFLL. . ผชชชชชชผืืือ่ืืือ่อ่ออ่่อ่กักั อวสอวสหหงง่นืืาน่าลลศศมมๆๆะะ์์ญััญผหผห กัักนน หหอองนนงออ((แแงงมม((ฮ่ ฮ่MWภภอ่ ่อWMiาาaงmงiaคสคtmสetoอเเeอrosหหrนasนmนนac)m)ือือeicผmiผeamดั ))aoัดeฉoseผผฉsaดี กักัีดaกก(ใ(รรตใตะะ)้ เเ้)ผฉฉผกั ดดกักผผกรกักัะรเะรรสเู้นู้นสดออดนนนนาํ้ ้า(((ภภอ(าาดุอคครดุ กกธราลลธนาาา-ีงงน))ยี-โสธร) กยโาสรธปรล) กู ผักกระเฉด  บกก านำ รรน ด ปํ้า ูแซล ลร ึ่งูกู้กเลรผรนั ึกื่อักู้กอปงันกยกรอรู่แาะะยลรมเู่แรว้ าฉดวลณด่าน้วผว้ํา1กั่าหกผาเมรักยตะหกเร่วรฉงะดอไเนมฉา้ันจ่ตดท้อนจำ�ง้ันะมกปาจาลคระูกปปอกลยลันรูกูกบดแกนนบันน้ําบบท้าลนุกเอนพวยํ้าันร แะเพกฉพหาะรรนราปืั้นอะลฉกดูกะาำ�รนกก้ัันนอ ใดนแู สลรเระื่อไดง้ใกนาร1รไรด่นส้าหมายรหถปว่ งลไูกมไ่ตด้อ้ปงรมะามคาอณยร2ด0น0้า-ท2กุ20วนั กอกาๆรลปะล4ูก-ก6นั บยอนด แนต้าซ่ลึง่ะลกึกอปหร่าะงมกาันณปร1ะมเมาตณร1อเามจตทราการปลูกแบบลอยแพหรอื ดากอใน กศน. อำเภอเมืองขอนแกน่ กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น

ฟา้ หลงั ฝน เกษตรอินทรยี ์ 109 การใสป่ ยุ๋ บำ�รงุ ต้นผักกระเฉด         เดิมใช้ปุ๋ยเคมีพบว่าต้นกระเฉดโทรมไว ต้นแม่อยู่ได้ประมาณ 3 เดอื น กต็ อ้ งเปลยี่ นตน้ แมใ่ หท้ �ำ ใหเ้ กดิ การไมต่ อ่ เนอื่ งของผลผลติ และเพมิ่ ต้นทุนการผลิต จึงหันมานิยมใช้ปุ๋ยนํ้าหมักแทนจะพบว่าต้นแม่น้ันมีอายุ ได้ปีกว่าแล้วยังไม่ได้เปลีย่ นรุ่นเลย วิธีให้คือ นำ�นํ้าที่ได้จากการหมกั จาก ผัก ผลไม้เหลือทิ้ง + น้ําตาล + หัวเชื้อ นำ�น้ําได้จากการหมักผสมลงไป พร้อมกบั น้ําทีเ่ ติมลงในสระ การกำ�จดั ศัตรูพืชและโรคผกั กระเฉด         ผกั กระเฉดน้ันมีแมลงรบกวนเช่นเพลี้ยไฟ หนอนหนังเหนียว แมลง ปกี แขง็ จะเหน็ ไดว้ า่ แมลงทรี่ บกวนผกั กระเฉดนน้ั มหี ลาย ๆ ชนดิ จงึ จ�ำ เปน็ ต้องใช้ยาฆ่าแมลงมากและพบปัญหาสารเคมีตกค้างอยู่มาก ดังน้ันใน ปจั จบุ นั จงึ หนั มาใช้วธิ ีธรรมชาตคิ ือใชผ้ งสะเดา ผสมในอตั ราสว่ น 30-40 ซีซี ต่อนํ้า 20 ลิตร ท�ำ การพ่นทกุ ๆ วนั ส่วนของโรคจะพบโรคโคนเน่า บอ่ ยทสี่ ดุ มกั เกดิ ในแปลงทมี่ กี ารปลกู ซาํ้ ๆ กนั หลาย ๆ รนุ่ ตอ้ งแกไ้ ขดว้ ย การปรับสภาพน้ําให้เป็นกลางด้วยซิลิเกตและพ่นยากำ�จัดเชื้อรา การเลี้ยงดูจะต้องทำ�การลอกแหนออกทุก ๆ 7 วัน จะทำ�ให้ยอดอวบ สีเขียวและนมจะฟขู าวซึ่งเป็นที่นิยมของตลาด กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแกน่

110 ฟ้าหลังฝน เกษตรอินทรีย์ 110 กระเจีย๊ บเขียว ชื่อวทิ ยาศาสตร์ AAbbeelmlmoochchuusseescsuculelenntutussLL. .MMooeennchch ชชืือ่่อสสาามมญัญั OOkkrara,,GGuummbboo,,LLaaddyy’s’sfifninggeerr,,QQuuimimbbaammtoto ชชืือ่่อววงงศศ์์ MMaalvlvaaceceaaee(M(Maallollowwfafammilyily) ) กำารปลูกกระเจ๊ยี บเขียว ระยะปลูกกระเจีย๊ บเขียวและเมล็ดพนั ธทุ์ ี่ใช้ ระยะปลกูกากรปรละเกู จอย๊ี าบจทเข�ำ ียไดวท้แงั้ลแะบเมบรลอ่ ็ดงพสันวนธแทุ์ ลใ่ี ชะแ้ บบไร่ โดยทวั่ ไปใชร้ ะยะ ระหว่างตก้นารแปลละูกแถอวาจ5ท0าไxด5้ท0ั้งแเซบนบตริเ่อมงตสรวนปแลลกู ะจแ�ำ บนบวไนร่ 1โ-ด2ยทตั่ว้นไปใช้ ตระ่อยหะลรุมะหเวม่าลง็ดตก้นแระลเะจแี๊ยถบวเข5ีย0วx1500 เเซมนลต็ดิเมหตนรักป6ล-กู 7จกานรวัมนเม1-ล2็ดตห้นัก 1 กกตกิิิโโ่อโลลลหกกกลรรรมุ มัมััมเ=ม=ล1็ด166ก,6,ร66ะ66เจ6-ีย๊-14บ14,เ2ข,82ีย85ว5เ1ม0เลม0็ดลเม็ดอลตั อด็รัตหารกนาากั กรใา6ชร-้เใ7มชล้กเม็ดรลพมั ็ดันเพธมุ์ตันล่อธ็ด์ุไตหร่อน่ =ไกั ร1่1= 1 กิโลกรัม กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น

ฟา้ หลงั ฝน เกษตรอินทรยี ์ 111 การเตรียมแปลงปลกู กระเจี๊ยบเขียวและการปลูก กระเจี๊ยบเขียว เจริญเติบโตได้ดีในสภาพดินร่วนระบายน้ําดี ไม่ ชอบความชนื้ มากเกนิ ไป การเตรยี มดนิ มคี วามส�ำ คญั มาก เนอื่ งจากระยะ เวลาเก็บเกี่ยว ผลผลิตนานถึง 6 เดือน ดินปลูกต้องร่วนซุยไม่แน่น การ พรวนดินต้องลึก ใส่อินทรีย์วัตถุ เช่น ปุ๋ยคอก มลู เป็ด มูลไก่ ฯลฯควรใส่ ปูนขาว เพือ่ ปรบั สภาพความเป็นกรดด่างของดินให้เหมาะสม การให้นํ้ากระเจี๊ยบเขียว กระเจี๊ยบเขียว ชอบความชื้นปานกลาง ในช่วงฤดหู นาวและร้อน ควรใหน้ าํ้ อยา่ งสมา่ํ เสมอ ไมค่ วรปลอ่ ยใหแ้ หง้ โดยเฉพาะในชว่ งออกดอก และติดฝักปริมาณการติดฝักจะขึ้นกับการปฏิบัติดูแลรักษาเป็นหลัก มากกว่าขึ้นกบั พันธุ์ การใหป้ ุ๋ยกระเจี๊ยบเขียว เนื่องจากระยะเวลาในการปลูกกระเจี๊ยบเขียวยาวนานมาก ดัง น้ันการใส่ปุ๋ยจึงต้องให้เพียงพอจึงจะทำ�ให้ฝักดกและคุณภาพดี ในพื้นที่ ทีม่ ีอินทรีย์วตั ถุสงู มีความอดุ มสมบูรณ์ดีอยู่แล้ว โดยเฉพาะแปลงที่เคย ปลกู ผกั กินใบมาก่อน ควรใช้ปุ๋ยหมกั ชีวภาพ อัตราใส่ปุ๋ยโดยปกติ 20 วัน ตอ่ ครง้ั ปรมิ าณปยุ๋ 10-25 กโิ ลกรมั ตอ่ ไรต่ อ่ ครงั้ ตามความอดุ มสมบรู ณ์ ของดิน ซึ่งใช้ปุ๋ยประมาณ 75-100 กิโลกรัมต่อไร่ต่อฤดปู ลูก ท้ังนี้ขึ้นกับ ความยาวนานของการเกบ็ เกีย่ วผลผลิตด้วย กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแกน่

112 ฟา้ หลังฝน เกษตรอินทรยี ์ 112 บวบหอม ชื่อวทิ ยาศาสตร์ LuLfufaffacycliynldinrdicraica(L.()L.M) M.R.oReomem. . ชชชชืืืื่ออ่่อ่อวสสวงงาาศศมม์์ ญััญ   CSumcCSoumuorcbtouhiotratbLhcoiteoaLafcoaeeohafaeh กกาำรรเเตตรรยีียมมดดินินแแปปลลงงปปลลูกกู ปพ ย25่อรร-ะยว3มนด0าแินบณลใเวกบหซะบ2าว้ลยน5เรบ่อะปต-ปเยิเ็นเอ3มลปดพีย0ตกู็ินนืชดรใเรพทยซหะตีม่ืกชน้ลยารีรทตะะกะ่อปเี่ิมเดบองมลีรินเียบตปกู ะดรร5บ็นบาย-วแกตกบ7บปลารรทลวกึก่อาเี่งันดปงหกๆเินามปใลนสา็นึก5ก่ะปแส-ปลุ๋ยป7มาคาลคงอนวงอืกคัๆนกรหวละใรรหาสขือวง่ปุดปา่ ุ๋ยดุ๋ยงคคตินหวอน้ไมรถกัก7ขลห5ุดึกพรเปดซือรริวนนปะนตุ๋ยไมแถเิหมาลลมณตะึักกร เเแกแเซมมลลำนลละะรตด็็ดรรปเิโโะะมลดดยยตูกยยะะรตตรรกะะรรรหหงลงะใใยววบนน่า่าะดแแงงปว้ปปแแลยถถลลูกปววงงบยุ๋ หห1หว1ลล00บมมุุม00ทกั ลลเหี่เเซะะหซรนมนอ4ื4ตา-ปต-ะิเ5ิเย5ุ๋มสมคตเมตเมอมรครลกลอืห็ดหห็ดรลรลละงัอืลังหงจดจงลวานิลา่าึกกลกึกงไเะตเตปไตปเน้รใอรนใียยีนีย7ดมดมด5ินดหดินปินเนินปซรแาแนระลละลตม้วกึม้วิเาใปมาใหณหรตณ้หะ้หร2ยมย2-อาอ-4ดณด4 กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแกน่

ฟา้ หลงั ฝน เกษตรอินทรยี ์ 113 1 เซนติเมตร แล้วใช้ฟางหรือหญ้าแห้งคลุมบางๆเพือ่ ช่วยรักษาความชุ่ม ชื้นของดิน หลงั จากเมลด็ งอกขึ้นได้ประมาณ15 วัน ให้ถอนแยกให้เหลือ หลมุ ละ 3 ต้น บวบหอมเริ่มเลื้อย ให้ท�ำ ค้างหรือร้านเพือ่ ให้เลื้อยไปเกาะ การดแู ลรักษา 1. การใส่ปุ๋ย ใช้ปยุ๋ หมกั ป๋ยุ น้ําชีวภาพ การใส่แบ่งออกเปน็ 2 ครงั้ ครั้งแรกใส่แบบรองพื้นตอนปลูกแล้วพรวนดินกลบ อีกคร้ังหนึ่งที่เหลือ ใส่ตอนบวบอายุได้ 25-30 วนั โดยใส่แบบโรยตามต้นแล้วพรวนดินกลบ 2. การให้นํ้า ควรให้นํ้าอย่างเพียงพอและสมํ่าเสมออย่าให้แฉะ เกินไปและอย่าให้ขาดนํ้าช่วงออกดอกติดผล 3. การพรวนดินกำ�จัดวัชพืช ควรทำ�พร้อมกันและบ่อยๆ โดย เฉพาะอย่างยิง่ ในระยะของการเจริญเติบโต การเก็บเกี่ยว ถา้ ตอ้ งการเกบ็ ผลผลติ เพอื่ บรโิ ภคหรอื ขายผลออ่ น ควรเกบ็ ขณะ ทผี่ ลยงั ออ่ นอยู่ แตถ่ า้ ตอ้ งการเกบ็ เพอื่ เอาเสน้ ใยตอ้ งเกบ็ ผลแกๆ่ โดยทวั่ ไป แลว้ อายเุ กบ็ เกยี่ วของบวบหอมประมาณ 50-60 วนั หลงั จากหยอดเมลด็ กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแกน่

114 ฟ้าหลงั ฝน เกษตรอนิ ทรยี ์ 114 บวบเหลีย่ ม ชชชชชชืืืืืือ่อ่อ่อออ่่่ วสวววสทิงิงทาาศศมมยย์์าญัาญั ศศ าา สสตตรร์์ CALunucLCAgfuufunlaerfgcbfdualaietrcgadbauocicttugeuaaroatncdaueegnraudgelaulaRoRxobx.b. การเตรียมดิน กำรเตรบยี วมบดเินหลี่ยมเป็นผักที่มีระบบรากลึกปานกลาง ควรขุดไถดินลึก ประมาณบว2บ0เห-2ล5ีย่ มเซเปนน็ตผิเมักตทรี่มตีราะกบดบนิ รไาวกป้ ลรึกะปมานณกล5-าง7 วคนัวรใขสุด่ปไุย๋ ถคดอินกลหกึ รือ ปุ๋ยระหมมาักณทีส่ 2ล0า-ย2ต5ัวเดซีแนลต้วิเคมลตุกรเตคาลก้าดลินงไปว้ปในรดะินมาณ 5-7 วัน ใส่ปุ๋ยคอก ห เซรนอื ตปิเุ๋ยมหตกมราักรรทปะี่สยลละูการยะตหรัวะวด่ายงีแะแลปถ้วลวคูกล1ทกุ0ี่เเ0หคลมเซ้าานละตงสไิเมปมตใคนรือดกินราะรยปะลรูกะใหหว้ห่ายงอตด้นเมล7็ด5 พกำันรธปุ์โดลยูกตระงยละงปในลแูกปทลีเ่ หงมหาละุมสลมะคๆอื 4ร-ะย5ะเรมะลห็ดว่าเงมตื่อ้นต7้น5กเลซ้านงตอิเกมอตารยุได้ ระยะระหว่างแถว 100 เซนติเมตร การปลกู ใหห้ ยอดเมล็ดพันธ์ุโดยตรง กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแกน่

ฟ้าหลังฝน เกษตรอนิ ทรีย์ 115 ประมาณ 10-15 วันหรือมีใบจริง 2-4 ใบ ให้ถอนแยกต้นทีอ่ ่อนแอหรือ ต้นที่ไม่สมบรู ณ์ทิ้ง ให้เหลือไว้หลุมละ 3 ต้น การท�ำ คา้ ง เมือ่ บวบเหลยี่ มเรมิ่ เลือ้ ยหรือเมือ่ อายปุ ระมาณ 15- 20 วัน ควรทำ�ค้างหรือร้านเพื่อให้บวบเลื้อยเกาะขึ้นไป การปลูกแบบ ปล่อยให้ต้นเลื้อยไปตามพื้นดินโดยไม่ทำ�ค้างหรือร้าน จะท�ำ ให้ผลบวบมี รูปร่างงอโค้งไม่สวย การดแู ลรกั ษา การใหน้ า้ํ ควรใหน้ า้ํ อยา่ งสมา่ํ เสมอและเพยี งพอ ไมค่ วรใหบ้ วบเหลยี่ มขาดนา้ํ ในระยะออกดอกและตดิ ผล เพราะท�ำ ใหด้ อก ร่วงและไม่ติดผลระบบการให้น้ําแบบปล่อยตามร่องจะให้ผลดี และหลีก เลีย่ งการให้น้ํา การใส่ปุ๋ย ใช้ปุ๋ยดอก หรือปุ๋ยหมกั ชีวภาพ การใส่ควรแบ่ง ใส่ 2 ครั้ง คือ ใส่คร้ังแรกในตอนปลกู แบบรองพื้นแล้วพรวนดินกลบ และ ใส่คร้ังที่สองเมื่อบวบอายุประมาณ 20-30 วัน โดยใส่แบบโรยข้างแล้ว พรวนดินกลบ การเก็บเกี่ยว อายุการเกบ็ เกีย่ วของบวบเหลี่ยมประมาณ 45-60 วันหลงั จาก หยอดเมล็ด ควรเลือกเก็บเกี่ยวผลขณะที่ยังอ่อนอยู่ เนื้อผลอ่อนนุ่มได้ ขนาดพอเหมาะ ซึ่งผลจะมีขนาดยาวประมาณ 15-20 เซนติเมตร กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแกน่

116 ฟ้าหลังฝน เกษตรอนิ ทรยี ์ 116 บวบงู ชชืือ่อ่ ววทิิทยยาาศศาาสสตตรร์์ TrTicrihcohsoasnatnhtehsesanagnugiunianaLiLninn.n. ชือ่ สามญั SnSankaekegoguorudrd ชือ่ วงศ์ CeCceecrebribtaitcaecaeeae ชื่อพ้นื บ้านอีสาน  ศรสี ะเกษ  บกั งเู งี่ยว วิธีกำารปลกู บวบงู การเตรียมตน้ กล้า 11. .นนาปำ�ปุ๋ยดุ๋ยิดนิหนมหกัมชักวี ชภีวาภพาพดินดินแลแะลแกะแลกบลดบาดอำ�ย่าองยล่าะงเลทะ่าเทๆก่า นั ๆกัน นผนผสสา�ำ ตตมม้น้นกกกกนันั 2ลลแแ2.้า้าลล.หไไ้ว้วหปปยกกยปปอรรอลลดออดกูกูเกกมเไไมลลดดลลงง้้ด็ ถถด็ บงุงุบวเเพพวบบาาลละะงงถถุงงุเพเพาาะะรรดดนน้า้ํา จจนนบบววบบโโตตมมีใีใบบแแทท้ ้22ใใบบจจึงึง กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแก่น

ฟ้าหลังฝน เกษตรอนิ ทรยี ์ 117 การเตรียมค้าง,ร้านและเตรียมหลมุ 1. ค้างที่จะทำ�คือ การสานไม้ไผ่ขัดแตะ ยกร้านสูงจากพื้น ประมาณ 1.80 เมตร 2. ปกั หลักตรงหลุมปลกู เพื่อเปน็ ค้างผูกเถาบวบขึ้นสู่ร้าน ผกู ปลายค้างติดร้านให้แน่น ไม่โยก 3. หลมุ ปลูกควรรองก้นหลมุ ด้วยปุ๋ยหมักชีวภาพ อย่างน้อย 1 บุ้งกี๋ต่อหลุม คลุมด้วยฟางหรือหญ้าแห้ง ปลกู หลุมละ 1 ต้น 4. หลมุ ควรห่างกันประมาณ 1.50 x 1.50  เมตร การดูแลบวบ 1. ขณะต้นกล้าที่ย้ายมา ยังเล็กอยู่ จะมีเต่าทองมาคอยทำ�ลาย เจาะใบ ควรป้องกนั โดยการล้อมกรอบต้นกลา้ ด้วยหนงั สือพมิ พ์ ปกั หลกั 4 หลกั 2. ควรใช้ต้นกล้วยมาผูกเถาของบวบ ติดค้างจนถึงร้านบวบ 3. คอยปลิดแขนงออก ให้มียอดเถาเดียวขึ้นร้าน แต่เมื่อขึ้นบน ร้านให้มีหลายแหนงยิ่งดี จะมีผลดก 4. ควรเติมปุ๋ยหมกั ชีวภาพทุก ๆ 15 วัน รดนํ้าให้ชุ่ม 5. ฉีดพ่นน้ําหมักสะเดา ทกุ สปั ดาห์ 6. ควรตดั ผลบวบขณะอายุพอดี กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น

118 ฟ้าหลงั ฝน เกษตรอนิ ทรยี ์ 118 ถัว่ พู ชชชชชชืืืืื่อือ่่ออ่่ออ่ วสววสวทิงงิทาาศศมมยย์์าญัาญั ศศาา สสตตรร์์  WPP asiWPPnopsagpiionplehtpgiodlohtenocobadancecraabepacreaunepaesauTnestoeTattoer–aatrgap–ogonpoooonlooolboubsusL iLninn.n. ก กาำรรปปลล12..ูกูก213เ.ปแแ..ตเลปลใลรตชกูียละะร้เตมกกชกูีย้ืนอหตมาำกกรรล้นหดดกลมุ กลลูแูแ้าแลุมล้วลล้าแร ยะลดรไะนผดมไ้ากูน้คมใเ้ํา้า้หคถใง้า้ชหาปงุ่มพ้ชกั ปทุ่มันใักุกหทหใว้เุกลหรันวัก้เียรนั คบีย้ารบง้อรย้อย 3.4ใ.ชค้เชวือรเกตกิมลป้วุ๋ยยหผมกูั เชถีวาภพาันพหปลกัระคม้าางณ 100 กรัมต่อต้นทกุ 15 วนั 4.5ค. วฉรีดเตนิมํ้าปสุ๋ยะหเดมากั หชมีวักภทาุพกๆป7ระวมันาณถ้า1ม0ี0เพกลรี้ยมั อต่อ่อนตใน้หท้เพกุ ิ่ม1น5้ําหวนัมัก ยาฉุนแ5ล.ะฉกีดานก้านส้ําะตเดาลาหฉีดมพกั ท่นกุยาๆม7สวายนั ขถอ้างมทีเุกพวลนั ี้ยอ่อนใหเ้ พิม่ นา้ หมกั ยา ฉนุ และกากน้าตาลฉีดพ่นยามสายของทุกวัน กศน. อำเภอเมืองขอนแกน่ กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น

ฟ้าหลงั ฝน เกษตรอินทรีย1์ 19119 เ ไมปใกเลแมนำด็ชลนรใ่ถด็้านเั่วตอถนกพุ่นร่วัา้ํ าูพยีออทรุณมูนุ่ ิ้งเทตอเไหิง้มวรณุ ไภ้ใลียวนมูห้ใด็มบนิทภเรบเี่สมูมนิเรวาทิลื่อิเมณสี่วด็งรณาจทถเมานีม่ทนกรือ่ีคี่มาถเงมวมีคนจาลอืว�ำาม็ดาแมกชมถชอืเื้นม่ไชว่ัแดเืนล้พชช้นดเ็ไ่เู่นชปาดถใน่นน็น้นวั่ ใเาหพนแมน้อเูลหลปงแ้วอ้็ดน็นลนงทเ้ํานว้าม ีแ่ นผ้าเลขป�ำา้ ด็ง็เผขน็ปทาจา้เ็นวแี่วขงึ เลขบตาวง็าวลาอ้ บงจาง3มานงึ 3คงตาามหืนไอ้คปา่องืนหแนชอ่�ำ ่ ตท หน้นีจ่ตเใปตนะคึ่ง้นลปหหรวคกู ยีลลรนวหรกูมุมึ่งรเหะ่าตคหดรยงลวรา่ะินปะุมรงียยแหรปใคะมะสล่าหรวมดง่เะะรา่มราินปมใงะลณสแรลาหด็ ่เะณลกูมว1ห2ะ่าลเวไ1ม-ปง็ดถ่าแ3ตเลงยมถ2รแกูกเตว-มถนรคร3ไลว่อ�ำถวค็ดไนงเยรมมแวาใกป้คลรลไหรมรใา้็ด้ว้หห่อะ้คงใา่มงปห้มส้างแาารา่่ปงปลณปมงะุ๋ยรป้วมากัคะใรปา5ไมสอวะณักาก่ปวมเ้ ไพณมนัุ๋ยาว5ือ่าคณ้เถพ2รใวอหวั่อื่อัน2กเพ้ถงมใมเถหพว่ัเูมตราวั่พ้ถ้ืนตรริม่ พวั่เูใแรองลนพูเแลองรือ้หูเลพะิม่กลยลระื้นงือ้ขะรุมออใึ้นยหะานทกไขหวยหีจ่ดึ้น่าวุ ะล้7งไใ่าดมุน0ง้ – อ8า0ยวุ 7นั 0ส–า8ม0ารวถนั เกสบ็ าเมกาี่ยรวถไดเก้ รบ็ ดเกนี่ย้ําวทไกุ ดว้ รันดเชน้า้าเทยุก็นวใันสเ่ปชาุ้๋ยเชยีวน็ ภาใสพ่ปแุ๋ยละฉีด สมชุนีวภไพารพไแลล่แะมฉลีดงสทมุกนุๆไพ7รวไันล่แมลงทุกๆ 7 วัน กำรเกก็บาเรกเีย่กวบ็ เคกวีย่ รวเกคบ็ วเกรเี่ยกว็บถเัว่กพี่ยใูวนถตวั่ อพนใู นเชตา้ อหนรเอื ชต้าอหนรือเยต็นอเพนเรยาน็ ะเกพลรีบาะ กลถีบว่ั ถพ่ัวูเปพน็ เู ปกน็ลกีบลทีบี่บทาี่บงถา้างถเ้าก บ็ เกตบ็ อตนอสนาสยาหยรหอื รแือดแดดรด้อรน้อมนามกาจกะทจะาทให�ำ ้กใหล้กีบลีบ ถั่วถพ่ัวูชพํ้าชู ไา้ มไม่ส่สวยวยลลูกูกคค้า้าไมไม่ต่ต้อ้องงกกาารร นำ�าใบตองกล้วยหหรรอื ือถถงุ ุงพพลลาาสสตติกิกรรอองง ตะตกะรก้ารเ้าพเื่อพปื่อ้อปง้อกงันกไันมไ่ใมห่ใ้กหลก้ ีบลถีบ่ัวถพวั่ ูชพํ้าูช ้ากการาจรำ�จหาหนน่าย่ายถถั่วัว่พพูเปเู ป็นน็พพืชืชสสววนนครัว ที่ปคลรัวกู ทง่าีป่ ยลูกลงงา่ทยนุ นล้องทยุนดนแู ้อลยรักดษูแาลงร่ากั ยษปางล่ากู ยไดป้ตลลกู อไดด้ตทล้ังปอีดท้ังปี กศน. อำเภอเมืองขอนแกน่ กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น

120 ฟา้ หลงั ฝน เกษตรอนิ ทรยี ์ 120 ฟักเขียว ชชืือ่่อววทิิทยยาาศศาาสสตตรร์์ BBeeninnicnacsaasahihsipspididaa ข(ชชชช(ชชกก้ืืืาืืืออ่่อ่่อ่อ่อะะววสอสวอเเ(งงหหน่ืาาื่คนศศมมรรๆนๆ์์่ยีีย่ญััญ เหมงงหลแแือ ลมมู่ซงู่ซฮ่่ฮ)ะ่(อะ่อก(งงกะสสเะอหอwCเนนรหCwuiย่ี))nucร,,iงtnucี่ยeสสเutrชrงebบบrียเrbimแtแชงaimtมมeียใacหlงeงecงo((leaมnใoเเมหaeมn่),eี่ยีย่มหนน่),ล)),,ึกหฟฟเลสักักึก่(หหกเมมะส่นเน่่(หก((ครคะย่ีนนเงเหเมแมรือดือี่ยงงงง))),,แ,ฟหดฟกัลงักห)ู่สห,มะมห่นน่ ล,,ผู่สักะ ผกั ข้าว(คนเมือง) บกก้าาำนรรปปที่คลล1ดัูกูก1..มฟฟพพากักันั เนั ฉธเเธขขุ์พส์ุีียยสา่วววะ่วนลนมูกมาทากกีใ่ เหกเกญษษต่ ตยรรากกวรรจแจะละขขะยดยาากยยพแพนั ตันธ่มธุ์ตีขุ์ต่อา่อๆยๆตกกานั มนั มทมา้อาเปเงปตน็ ็นลพพาันนัดธธุ์ เ์ุพชื้น่น ตพรืน้ าบเค้านรือ่ทงี่คบัดินมาตเรฉาพศาระแลดูกงทตีใ่ หราญป่ ลยา วเปแน็ ลตะ้นดก แต่มีขายตามท้องตลาด เชน่ ตราเครื่องบิน ตราศรแดง ตราปลา เปน็ ต้น 2. การเตรียมดนิ ควรไถดินตาก 7-10 วัน พรวนดิน ย่อยดิน จากน้ันขุดหลมุ ลกึ ประมาณเท่าหนา้ จอบ ใส่ปุ๋ยคอก หรือปุ๋ยหมัก กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแก่น

ฟา้ หลังฝน เกษตรอนิ ทรยี ์ 121 2. การเตรยี มดิน ควรไถดินตาก 7-10 วนั พรวนดนิ ยอ่ ยดิน จาก นั้นขดุ หลุมลึกประมาณเท่าหน้าจอบ ใส่ปุ๋ยคอก หรือปุ๋ยหมัก หลุมละ 1 กำ�มือ คลุกเคล้าให้เข้ากัน โดยใช้ระยะปลูก ระหว่างต้น 2 เมตร และ ระหว่างแถว 2 เมตร 3. การปลกู ปลูกได้ 2 วิธี คือ ปลูกแบบท�ำ ค้าง และปลูกแบบไม่ ท�ำ คา้ ง ถา้ ปลกู เปน็ จ�ำ นวนมาก หรอื ปลกู เพอื่ เปน็ การคา้ จะไมน่ ยิ มท�ำ คา้ ง หยอดเมล็ดหลมุ ละ 3-5 เมล็ด คลุมฟางบนหลุม รดน้ําให้ชุ่ม จนงอกมี ใบจริง ถอนแยกเหลือ 2-3 ต้น 4. การให้น้ํา เกษตรกรที่ท�ำ เปน็ การค้าจะให้นํ้าในระยะแรกของ การเจริญเติบโต และเว้นการให้นํ้าได้ตามความเหมาะสมของดินฟ้า อากาศ และจะหยุดการให้น้ําเมื่อฟกั เขียวเริ่มแก่ 5. การใส่ปุ๋ย เมือ่ ฟกั เขียวอายไุ ด้ 30 วนั ใส่ปุ๋ยชีวภาพ และใส่อีก ครงั้ เมือ่ ฟกั เขยี วเรมิ่ ออกดอก ตดิ ผลในอตั ราและสตู รเดมิ รดนา้ํ ใหช้ มุ่ อยู่ เสมอ และหยุดก่อนเกบ็ เกี่ยวประมาณ 2 อาทิตย์ 6. การเก็บเกี่ยว ฟักเขียวที่มีการปลูกตามธรรมชาติ จะมีอายุ ประมาณ 5 เดือน ส่วนถ้าปลูกเป็นการค้า จะสามารถเก็บผลผลิตได้ ประมาณไม่เกิน 120 วนั เลือกผลทีแ่ ก่จัด ใช้มีดคมๆ ตดั ขั้วผลแก่ของฟัก เขียวโดยพิจารณาผลทีอ่ อกสีขาวนวล หรือพิจารณาตดั เป็นฟักอ่อนขาย กไ็ ด้ หรือชาวบ้านเรียกว่าฟักท่อน 7. โรคและแมลง ไม่ค่อยมีปญั หาเรื่องโรคและเมลง กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น

122 ฟ้าหลงั ฝน เกษตรอินทรยี ์ 122 นำงนผนู กั “สผาักบสำบ” ชชชชชืืืืื่อ่ออ่อ่่อวสสววทิงิทาาศมมยย์าญัาญั ศศ าา-สสตตรร์์ AAd-deenniaiavviriirdidifilfoloraraCCraraibib Passifloraceae ชชืื่ออ่ วทง้อศง์ถิ่น นนู อะนPนูasผsiกัfloอrีนacูนeaนeางนูน ชื่อท้องถิน่ นูน อะนูน ผักอีนนู นางนูน ก กาำรรปปลลกููก1.ผผใักกัชสส้เมาำลบบ็ดว(วิธซิธีขึง่ ีขยคยา่อายนยพขพัน้านั งธธจุ์ 3ุ์ะ3หออายยย่าา่างกงด)ด้วต้วย้อยกงกันอันาคศคือัยอื ต้นทีอ่ ยู่ตามป่าลึก ไกลหูไ1ก.ลใตช้เามคลนด็ โ(ดซยึง่ นคำ�่อเนอขา้าเมงจละ็ดหจาายกาผกล)สตุก้อทงี่แอกาศ่จัยดตจ้นทมี่อสยีเหู่ตลาือมงป่านลำ�กึ มา ลไก้าลงเหมไู ลก็ดลใตหา้สคะนอโาดดยผนึ่งาลเอมาใเหม้แลหด็ ้งจสาักผ2ล-ส3กุ วทันีแ่ กน่จำ�ดั ไปจนเพมาีสะีเไหดล้ อืแงต่ตน้นาทมี่ไาด้ จลา้ กงเกมาลร็ดเพใหา้สะเะมอลาด็ จผะง่ึใหล้ผมลใหผแ้ ลหิตง้ ชส้าัก (เ2ก-ิน31วปันี ขนึ้นาไป)เพาะได้ แตต่ ้นทีไ่ ด้ จากการ2เพ. ใาชะ้กเมิ่งลป็ดกั จชะ�ำ ใกหา้ผรลปผกั ลชติ ำ�ชก้าต็ ้อ(เกงใินช้ฮ1อปรี์โขมนึ้ นไเปร)่งรากช่วยจะท�ำ ให้ได้ ผใหจไดชะลร้ข้ผใือดชี้เลดถีข้ขด2ินึ้้นาเี้ .ีถขแเพในึ้(้ากถชแรล้ก้า(ากถบไิง่ะลม้าปผจไบ่ใสักะมชผไชม้ฮ่ใมสชากอใ่ม้ฮับรหกอก์โข้ผามรับุยรลโ์นขปมมเจยุลักะนะมยพชจไะาดระกพกไ้า้ดิง่ ดรวต็ทีเ้ด้าพ้อใี่ ใวเชีียงนพช้ใงใอียช�ำนัต3ฮ้งคอ0รอวัต3า%รรร0ส์โจา%ม่วะเสทนนม่วเ่าเีขทนร1นน่า่งั้น1ารนต)ดา้ันต่อกตก)่อช1าั้งก่วแ1ราไยปตมไรจม่ักป่ค1ะ่คชักวเทซ�ำวรชากรนใาใใชค็ตกหช้ทวเิค็้้มรรวตาจรยระ กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแกน่

ฟา้ หลงั ฝน เกษตรอินทรยี ์ 123 ถึง 5 เซนติเมตร ตัดยาวท่อนละ 2 ฟุต ปกั ช�ำ ให้ลึกราว 8-12 นิ้ว เปน็ อย่างน้อย 3. ขุดหัวมาปลูก วิธีนี้ต้องใช้ถุงพลาสติกขนาดใหญ่ใส่หัวของ นางนูนลงไปแล้วใช้ขี้เถ้าแกลบ ขุยมะพร้าว และดินร่วนจัด อย่างละ 1 ส่วน เท่ากัน กลบลงไปในถุงให้มิดหัว นำ�ไปฝังไว้แล้วรดน้ําจนแตกยอด และมีรากสีขาวจึงย้ายไปปลูกได้ (วิธีนี้น่าจะต้องมีการเจาะถุงให้น้ําซึม ออกได้ หรือไม่ก็ต้องรดนํ้าแต่เพียงน้อย ๆ หากแฉะเกินไปอาจจะเน่าเสีย หายได้) ผลของผกั สาบนั้นไม่ต่างจากผลของกะทกรกฝร่งั มากนกั ระยะ แรกจะมีสีเขียวเมื่อแก่ก็จะมีสีน้ําตาล จนแก่จัดจะมีสีเหลืองในที่สุด ผกั สาบจะมชี อ่ ดอกออกสตู่ ลาดราว ๆ เดอื นกมุ ภาพนั ธ-์ มนี าคม และพอถึงช่วงต้นฝนราวพฤษภาคม-มิถุนายน ก็จะมียอดอ่อนออกสู่ ตลาด ท้ังช่อดอกและยอดอ่อนสามารถนำ�มาดองหรือต้มจิ้มนํ้าพริกได้ แต่ห้ามรบั ประทานดิบ ๆ เพราะมีพิษทีเ่ ปน็ อนั ตราย สำ�หรับการเพาะปลูกผักสาบนั้น แทนที่จะปลูกไว้ตามโคนต้นไม้ ยืนต้นชนิดอืน่ ตามทีพ่ บเหน็ ในป่า ควรทำ�ค้าง และให้ปลูกชิดค้างไม้หรือ ค้างเหล็กเพื่อให้เถาจะเลื้อยไปตามค้าง ง่ายแก่การเก็บเกี่ยวกว่าการ ปลอ่ ยใหเ้ ลอื้ ยไปตามพมุ่ ไมส้ งู เชน่ เดยี วกบั การปลกู ต�ำ ลงึ หรอื สลดิ (ขจร) หรือเถาย่านาง กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแกน่

124 ฟา้ หลงั ฝน เกษตรอินทรยี ์ 124 ดอกสลิด (ดอกขจร) ชชชชชืืืืือ่อ่่่อออ่ สวววสทิิงทาาศมมยย์าัญญัา ศศาา สสตตรร์์ CToeATCwleooslcswsolmlesispmplaipicaamrdecmiraenecpioneeeroparrCeerrCariabib ชือ่ วงศ์ Asclepiadaceae ย ก่อำรยปใหล้ลูกกะดาเออรียปกดลสกูลยดิดกอรกก่อางสรแลเปตดิ รลกียงามกรดวเ้าินตงเรพยี 6ื่อม-ปด4ลนิ เกูเมพตเอื่ รรปิม่ ลจยกูาากวเรไไถมิ่มพจ่จาำ�รกกวไนัดถแพรลระว้ วยยนะ่อแหยล่าว้ง รใหะ้ลหะวเ่าองียแดปลยงกร8่อ0งเแซปนลตงิเกมวต้ารงใ6ช-้ร4ะยเะมปตลรูกยา2วxไ2มเ่จมาตกรัด1รแะปยะลหงป่างลูกได้ 2 แระถหววแ่าลง้วแทป�ำลซงุ้ม8เข0้าเหซานกตนั ิเมขตดุ รหลใชมุ ้รละึกยะ3ป0ล-ูก502เxซ2นเตมิเตมรตร1 ถแป้าดลินงปไมล่ดูกีใไหด้ข้ 2ดุ หแถลวุมใแหลญ้วท่ใสา่ปซุ๋ย้มคเขอ้ากหลางกไันปใขหุด้มหาลกมุ นล�ำึกก3ิง่ ช0�ำ-ห5ร0ือเกซิง่นตตอิเมนตทรี่มีรถา้ากดแนิ ขไ็งมแ่ดรีใงหล้ ง ปขุดลหกู ลเมุ กใลหี่ยญด่ใินสก่ปลุ๋ยบคโอคกนลใหงไ้แปนใ่นห้มราดกน้ํานใาหก้ชิ่งุ่มชาใหนร1อื กหิ่งลตมุ อปนลทูกีม่ ีร3า-ก4 กิง่ จะ ทรแ3ดข-�ำ ็งน4ใหแ้ํากร้เวจิง่งนั รลจลิญงะะปเทคตลาริบกู ใั้งหโตเห้เกจแรลรผือี่ยญิ ่กตดราเินตะมกจิบสลาโภตยบาแโแพคผลค่กนะวรใยาหะอมจ้แดชนาจื้นย่นะขเแรอลลดงื้อะนดยย้าินขอใึ้นหหดค้ชจล้าุ่มะงั งจเไใลาดนื้อก้อย1นยข้ันห่าึ้นงล1คพุมา้เอปดงเไลือหดกูนม้ ขาึ้นะ อย่างพอเหมาะ รดน้าวนั ละครั้ง หรือตามสภาพความชื้นของดิน กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแกน่

ฟ้าหลงั ฝน เกษตรอินทรยี ์ 125 ไปจะเริม่ ออกดอก ตดั เถาทีไ่ ม่สมบูรณ์หรือแมลงรบกวนทิ้ง ดแู ลอย่าให้ แน่นหรือทึบเกินไป การท�ำ ค้างก็ใช้ไม้ไผ่ขนาดเส้นผ่าศนู ย์กลาง 5-6 นิ้ว ท�ำ เป็นเสา หลกั 2 เสา ปกั ห่างกัน 2 เมตร สูงจากพื้นดิน 1.50 เมตร ปักตามแนว ยาวของแปลง และระหว่างเสาหลกั จะใช้ไม้ไผ่เส้นผ่าศนู ย์กลาง 2-3 นิ้ว ปกั แลว้ ใชไ้ มไ้ ผผ่ า่ ซกี ผกู เปน็ ขนั้ บนั ได 5-6 ขนั้ ใหเ้ ปน็ ทางส�ำ หรบั ยอดขจร เลื้อยขึ้นไป จะเป็น 1 ซุ้มเว้นทางเดินประมาณ 80 เซนติเมตร แล้วทำ�ซุ้ม ต่อไปตามความต้องการกไ็ ด้ ซึง่ จะช่วยให้การแตกยอดดี  สำ�หรับการให้ปุ๋ยนั้นควรให้ปุ๋ยอินทรีย์นํ้าสัปดาห์ละ 1 คร้ัง ปุ๋ยคอกและปุ๋ยหมักใส่ที่โคนต้นได้เรื่อยๆ และหลังการตัดแต่งกิ่ง ซึ่งถ้า ดูแลดีดอกก็จะดกและโตมากกว่าปกติ ที่สำ�คญั ต้องตดั แต่งกิ่งที่แก่ออก อยู่เสมอ เพื่อให้แตกยอดใหม่ออกมาเรื่อยๆ ส่วนมากจะตัดแต่งกิ่งช่วย เดือนตุลาคม-พฤศจิกายน เพราะช่วงนี้จะออกดอกน้อย หลงั ตัดแต่งกิ่ง 2-3 สปั ดาหก์ จ็ ะแตกยอดใหมม่ ดี อกใหเ้ กบ็ ไดเ้ รอื่ ยๆ หลายปี และยดื อายุ ต้นขจรได้อีกนาน การตดั นั้นให้ตดั สงู จากพื้นดิน 25 เซนติเมตร แต่ละหลมุ ไม่ควรตดั หมด ให้เหลือไว้ต้นละ 1 หลมุ จากน้ันก็รดน้ําให้ปุ๋ย ตามปกติ 3-4 เดือน กใ็ ห้ดอกอีกมาก ต้นขจรจะให้ดอกหลงั จากย้ายปลูกได้ 30 วัน และจะให้ผลผลิต มากที่สุดช่วงอายุ 8-10 เดือน โดยเฉพาะในช่วงเดือน พฤษภาคม- กรกฎาคม ผลผลิตจะเริ่มลดลงในเดือน พฤศจิกายน-ธันวาคม เพราะ เปน็ ช่วงฤดหู นาว กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแกน่

126 ฟา้ หลังฝน เกษตรอินทรยี ์ 126 ตำลึง ชื่อวทิ ยาศาสตร์ CCococcicninaiagrgarnadnidsis(L(.L).)VVoiogitgt ชชชชืืืื่อ่อ่อ่อสวสวงงาาศศมม์์ญัญั CIvCuIyvcuyuGcruoGbruoibtruaidtrcadecaeeae วิธีกาำรปลกู ก เ เมมลตตารรงโ132ผ...ล312ข.รน.่ข.ุดอขาึ้นรนรุดงเอจถำ�่อพรงาเาง่อ้ืนถพกตงดาลื้นดาต้วกึลดินลยำ�ึก้วึง1ลปยแ51ึงุ๋ยกป5แเคุ่๋ยซกมเอคซน่ากอมนตตกาติเแดั มติเลทแมตัด้ว่อลตรทรน้วรด่อกรลนกนวดะ้า้าวลนงใ5้าะ้ําห0งใ3้ชห530ซุ่ม0้ช0มเุ่มซ.ซเซนฝมนตัง.ตหิเฝมิเัวมังต-หตรทัวร้าค-ยควทาวใ้ามาหยมย้ ยาใหวาว้ส1่ว01น0 ส่วนกลา4ง.โใผชล้ไ่ขมึน้้ไผจ่มากาทดำ�ินค้าง ให้มีความสูง 120 เซนติเมตร วางแนวเดียว กบั ร่อง4.เพใชื่อ้ไใมห้ไ้ตผำ�่มลาึงทแาตคก้าขงึ้นใคห้า้มงคี พวอาดมี สูง 120 เซนติเมตร วางแนว เดียวกบั ร่อง เพื่อให้ตาลึงแตกขึ้นคา้ งพอดี กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแก่น

ฟา้ หลังฝน เกษตรอินทรยี1์27127 5. รดน้าให้ท่วมร่อง ทกุ 4 วนั หรอื ตามสภาพดิน ไม่ให้ดนิ แห้ง กำรเก็บ5เ.กรีย่ ดวน้ําหใลหัง้ทจ่วามกรท่อี่ปงลทกู กุ 340 วนั สหารมือาตราถมเสกภบ็ าเกพี่ยดวินไดไ้มค่ใวหา้ดมินยแาหว้ง 50 เซนติเมตร โดยสามารถเกบ็ ได้ทกุ ๆ 5 วัน ตอ่ 1 ร่อง ค เทวคามนยิคากวเกา5็บร0ชเก่วเซง็บเนชเตก้าิเมี่ยมดื วตรยหอโลดดังยจจสะาไามกม่ดทาาี่ปรถลหเูกนกวบ็ 3ดไ0ดจ้ทะวขุกันาๆวส5แาลวมนัะาหรตา้ ถ่อมเใก1ช็บส้รเ่อากรงี่ยเควมไดี ้ ทุกชนิด เทพครานะิคตาเลกึงบ็ เชป่วน็ งพเชืช้าทมีม่ ืดคี วยาอมดไจวะตไ่อมส่ดา�ำ รเหคนมวี ดใจบะจขะาดว้านแลหะยหิก้ามใช้ สผลารผเลคิตมเีทสุกียหชนายิดทเันพทรี าแะลตะำ�รลวึงดเปรว็นพจืชงึ มท่ันีมใีคจวไาดม้ว่าไวปตล่ออสดาภรยั เคมี ใบจะด้าน หยิก ผลผหลาิตกเสราียไหมา่อยยทาันกทเสี แีย่ ลงกะรบั วกดาเรกว็ ินจผึงกั มทั่นีไ่ ใมจ่รไดวู้ ่า้วม่าปีสลารอพดิษภจยั ากยาฆ่า แตคเเคกแปทตตมมไ็ำ้้า�าลีเ่ รตรดงงลลลกู ียียรใ้ใเึงงงตตหหมยีมมใมาร้ต้ตนมไคาาลียวา�ำหบไกกว้ึงมชวลลา้าานนใ่้ชวคึงึงกนนมอ้้อ่งวไไวเบไพดดแยงยรามแ้ารแ้เ้เแารม่ยกกนรกคไค้อพุ่งาามกไตไ่่ไมยมระะหหต่อ้อข้อา่ยน้อยนจจงอกมุ่งกาะงกะหยงอขหใกใเ็็เมพาชหชอยหมเั่นก้ไ้สไื้งน่าน็็นั่นมมพอรงี่ยจทจร้ล้ลดทยงืน้ะีะ่แดววกนี่่คาไทไลนดมดมง้ํับาิดีแ่้ว้าทม่ส่มกจลหหนสีค่วีักวีะา้วรรำกั�ธิิดิธหปรนอืือเหใีีใจกถนลาตดตดนะินาเู่อกาดาดถ่ปอหผขขยลไีีไายลป่ราั่กาปงหูกยืยอพกทดกพรลเวอินี่ไวออืกกมมงา่่าตหตเแ็แ็ลดกม่รก้นลรล้นิ็นดาู้วลาืออ้ว้วอร่าหขรด็ แปแ่อป่อมปอรขตตลนนลีสือลงอ่ส่สูกงกงูตปาูกงอะะอใรผำ�ตลผนดดกกพกัลาูกกั วกวออิษลกึงใกกกรออนใึนิงจินะสกใกกเาถเสอ่ลมอมรกา่ลงงะงายางงดถปกกากดิาน็ทลฆ็ท็ไนิงทดกูาำ่�า้ี่ กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น

128 ฟ้าหลังฝน เกษตรอินทรีย์ 128 ผักโขม ชชชชชืืื่อืือ่่อ่่ออววสวสทิิทงาาศมมยย์าญัาญั ศศาา สสตตรร์์SA ammASAaaammrramaaannarrtaathrhannunttshhthaugcsraegcarielaisciDlisesDfe. sf. ชชืือ่่อวองื่นศๆ์ ผกั โขมA(กmลaาraงn),tผhกัacโหeaมe,ผักหม(ใต้), ผกั โหมเกลี้ย (แม่ฮ่องสอน), กชือ่ระอเน่ื หมๆ่อผลักอโขเตมอ(ก(ลการงะ)เ,หผกัรีย่โหง,มแ,มผ่ฮัก่อหงมส(อใตน้)), ผกั โหมเกลีย้ ง(แมฮ่ ่องสอน), ลกรักะษเหณมะอ่ เลดอน่ เปตรอะ(จก�ำรพะเันหธรย่ีุ์ ง,แมฮ่ ่องสอน) ลักษณะมเคีดณุ่นปครา่ ะทจางำอพาันหธาุ์รสงู มสี ารตา้ นอนมุ ลู อสิ ระ ใบและล�ำ ตน้ ขนาด ปใใหหลญญกู ไ่ส่สวีแมีแ้เพดดีคงงื่อณุ สสปคะะรด่าดะทุดุดดาตตับงาาสอ วรารนสหสไชาชดารา้ดสดดูงดี มีสสีสาามามราตารรถา้ ถนปปอลลนกู ูกุมไวไูล้วเอพ้เพิสือ่ รื่อปะประรใบกะแกอลบอะบอลาอาหาตาห้นราขแรนลแาะลดะ ปลกู ไว้เพื่อประดบั สวนได้ กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแก่น

ฟ้าหลงั ฝน เกษตรอินทรีย์ 129 ดิน/สภาพอากาศที่เหมาะสม เปน็ พืชทีป่ ลกู และดแู ลรกั ษาง่าย ชอบดินร่วนปนทรายระบายนํ้า ดี ชอบแดด ปลกู ได้ตลอดปี ถ้าเกบ็ เมลด็ พนั ธ์ุปลกู ช่วงเดือน พฤศจิกายน ค�ำ แนะนำ�ในการปลกู เหมาะสำ�หรับปลูกในแปลงกลางแจ้ง ใช้เมล็ดหว่านห่างๆ ใน แปลงทีเ่ ตรียมไว้แล้วแล้วคลมุ ด้วยฟางข้าวเพือ่ รกั ษาความชื้น และรดนํ้า ให้ชุ่มทุกวัน ระยะห่างระหว่างต้น x แถว  ถ้าปลกู ไว้กินให้ใช้วิธีการหว่าน ห่างๆ บนแปลง / ถ้าปลูกเพื่อ เก็บเมล็ดพันธุ์ ให้ปลูกระยะห่าง 40 เซนติเมตร x 50 เซนติเมตร การดูแลและบำ�รุงรกั ษา การใหป้ ุ๋ย คร้ังที่ 1,2 เมือ่ ต้นพืชอายุ ได้ 30 วนั , 55-60 วันก่อนออกดอกควรใส่ปุ๋ยหมกั หรือปุ๋ยคอกที่ผ่าน การหมกั แล้ว การใหน้ าํ้ ควรให้น้ําอยา่ งสมาํ่ เสมอ ใหพ้ อเหมาะกบั พืชไม่ ควรให้แห้งหรือแฉะมากเกินไป (ให้คอยสังเกตทีด่ ินปลกู ) โรค – แมลง กรณีโรคในผักโขมจีนแดงยงั ไม่พบ แต่จะมีแมลง มารบกวนกัดกินใบ ถ้ามีกใ็ ห้ใช้วิธีการกำ�จัดด้วยมือกเ็ พียงพอแล้ว ระยะเวลาในการเก็บเกีย่ ว เมื่อผักโขมอายุ ได้ 20-25 วัน ก็ทยอยเก็บเกี่ยวได้เรื่อยๆ ถ้า ลำ�ต้นแก่แล้วยังสามารถกินส่วนทีเ่ ป็นใบได้เรื่อยๆ กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น

130 ฟา้ หลังฝน เกษตรอนิ ทรีย์ 130 หน่อไมฝ้ รง่ั ชือ่ วทิ ยาศาสตร์ AsApsaprargaugsuosfofifcfincianlaislisL.L. ชชืือ่่อสสาามมัญัญ AsApsapraargaugsus ชชืือ่่อววงงศศ์์ LLiliialiaceceaa กำรปลกู กหารนปอ่ ลไมกู ้ฝหรนั่งอ่ วไมิธีกฝ้ ารรง่ั ปวลธิ ูกี โาดรยปกลากู รโนดายตก้นากรนล�ำา้ ตหน้ ก่อลไมา้ ้ฝหรนัง่ อ่ ไมฝ้ รง่ั ใปยอเ–อ4ใเหมคสก0าิินนลล2ตีย่ลปวทท0มุูกเงร้เตุ๋ยซรรลคกเหานซกยีียยกึียันมมตนา์์ททางปพ1วรกัิเตกีีม่ม่ 5มลตยื้นริเันอีีอตมูก้าาอท–ปาามรตยใงีไ่ยยล2นกมตพรุใุูก03แ3ส้น่เ้นื้นรกใป่ปห–เกะทน–ินซลยุ๋ยลล4แีไ่ น4งมะ5หุม้ปาเตทร0ด่เลเมลกดะิเๆี่เืองกัมงเตหินือมปนทรตลรวนตล5อี่เียะร่โาตรด0ูกงโมงร1รดกแยคตไเะยี ย้น–วถมควิดยม้คหวตดัรต2ะแไดัเลรตรว1้ังปปก.ตะุม้ร้น5ต็นแล�ำหะ้นก0ดิปมๆชงบวกลคต่วลเือ่าบลลม้างวั้งงงน้าทะตรทรรคแทํ้าดีแ่ะรยี่ถมว1ใีแ่บขนกรวีหแร–ขง็บํ้ายะรส้เแ1ง็ใร2หก่อนง.แหรีย5รวง้แารกง้ชบ0ข่อใ่าดสงาื้นหรงนงสดมเมกต้เ้อขมามรอบือ่อ้นนยดตียบ่อรูนากรรบ4ขูรณนดนดว0ดุณรรก�ำ้์ทาน้อหๆะเต์ทวงซา้ีข่หยเล้า้นวใีข่นนวมุ2หงลขนกาต่าลชุ้ดาาดล2งเิเึกืน้มบมดตใ้ากตต่าลน้1ลย5รรง้ ใกก่อลน้เนยา็นต้นกล้าลงปลูก การย้ายต้นกล้าลงปลกู ควรเปน็ ช่วงที่มแี สงแดด อ่อน ๆเวลาบ่ายใกล้เย็น กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแกน่

131 กำรปฏิบตั ิดูแลรกั ษำ ฟ้าหลังฝน เกษตรอนิ ทรีย์ 131 ก ยอยนขนึ้้้าาย้าายยอกู่รกตตปยบั า้น้นู่กสฏกรกกับภใิบำกหลลสารัตา้นพ้า้าภใริดลลา้หดาใใแูงงพ้นหนินแแลด้ำน้ชอปปริน่วา้ํณุลคลักงคงวงอษเหปกปรวณุภาใ็บลลรหมูหใเูกูกหกน้ฝิ ภคี้ย่นนค้ามู อวว้ําวแิฝผอรยรปนใใล่ายลหหง่าผแง้น้นสงปลท้ําส้ามิตลมี่ววม่าตงนันัคีเาํ่ทส้อลลวเี่มสมงาะะใมคีมอห11ชวอ้ทผคานืค้ ผกุลมรสรลั้งวผชั้งงู ทผันทลืน้ไมกุลแุกติสจ่ลวิตวจูง�ำันะจไันะเมไหะมปหม่จมรีคน็ร่คาือีคอืณุตเววณุปวอ้รภนัันน็งใภาเหใเตววาหพ้ต้น้อ้นพน้ดอวงวดา้ํีในันันช ีหกช่วข้า่วงึ้นรง ใเยหน็น้ จา้ํ ะในทชาว่ใหงเ้ กเกบ็ ิดเกโรยี่ ควรผะลบผาลดติ ไตดอ้้ กงาใหรใท้ หกุ ้นวา้ นั ใแนลพะื้นไทมี่ดค่ อวรนใหระต้ บอบนสเยปน็ รจิงะเกทอ�ำ ใรห์ ้ เจกะิดชโ่วรยคชระะลบ้าางดโรไดค้แกลาะรแใมหล้นงํ้าบในาพงชื้นนทิดีด่ ไอดน้ เชร่นะบเพบลสี้ยปไรฟิงเเกปอ็นรต์จ้นะช่วยชะล้าง โรคแลกะแำมรใลหง้ปบาุ๋ยงชปนุ๋ยิดหไมดกั ้ เชชีว่นภาเพพลปี้ยุ๋ยไฟมูลเปส็นัตตว์ต้นา่ ง ๆ ต้องผ่านขบวนการ ห ช7ห7ไร00่วมม่ ง00ชกัักเ่วกททกกง็บุกุก-ิโิโเลลกเคค-กกปกก็บรราียุ่๋ยปรรั้เ้ังงรกวหมััมกกุ๋ยใใี่ยม//่อห่อหชไไวักรรนนม้อป้ ใ่ท่ทชนนักตัชยุ๋ วีุกกุา้อ�ำชรภปไไาีวัต33ปป าุ๋ยภร200ใพใหาาชช5พววม้้0ช2ันันกั่ว5ช–ชง0ชช่วตีว3่่ววง–ภน้0งงตาพพก03้นพล0ักักกก0้าตตลปิโอล้น้น้าุ๋ยกาอกมิโใใยลารชชลู ุ ยัมก้อ้อ0สุ/รัตัตตัไ0–ัมรรรว่ท–4/าา์ตไ ุกร่า4เ55ด่ทง001เือุก5ดๆ00นือ1ตว––5นในั้อช77งวใ0้อ0ผชัน00ัต้อ่ารนกัตกาขิโริโลลบ5า กก0ว5รรน00มัมัก0–//าไรร–่ กศน. อำเภอเมืองขอนแกน่ กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแกน่

132 ฟา้ หลังฝน เกษตรอนิ ทรีย์ 132 ผกั เสย้ี น ชื่อวทิ ยาศาสตร์   Cleome gynandra Linn. ชชืือ่่อสสาามมัญญั     WWildildSpSidpeidreFrloFwloewrer ชชชชืืืือ่่ออ่่อวออวงงน่ืื่นศศ ์์ ผ  กัผ  สกั ้มส้มเสเีส้ยCนยี้ lนeCผoleกัผmoกัเaสmเcสี้ยaeนี้ยcaeนขeaาขeวาวผกัผเกั สเีส้ยนี้ยนตตัวผวั ผู้ ู้ วิธีปลกู เนเื่อนงอื่ จงาจกาผกกัผเกั สเีย้สนยี้ มนมีกากี ราเรจเรจญิรญิ เตเติบบิโตโตออยย่างา่ รงวรดวดเรเร็วว็ ตตาามมธธรรรมมชชาาตติ ิ ของผกั เสยี้ นแลว้ ไมจ่จ�ำ าเเปปน็ ็นททจี่ ี่จะะตตอ้ ้องงขขดุ ดุ หหลลมุ มุ ปปลลกู กู เลเลยยเรเารจาจะใะชใว้ชธิ้วกีธิ าีกราหรวา่ น ฟเใใเหเผแลมมชหลักวา้เ็กลล้ก่า้วงมเสด็็ดลนขเลดรี้ยก้าลเบ็ดางัมวนเ็งเนคปลลอใเห้ันรรน็กรด็าราาะแเลเดดือจมมรปงะงัดจลาาใลนใะณินนก็ดชงั้นเใแ็จล้ปเหม1ปแะงเน็.้กรลตต5ไลหปาลด็้อ่เงกญกนบอปงิโแ็จื่อผยเ้ารลอตะงสู่แใะกตาเ่ตจมหมนรเ้อา้ดมา้งทัมื่อกงินณกลรงผเตแ็ไจา็ดมสด่อลย1าลลม้.ไกเ้วเ5ง็ดรขพทรเไ่้าผมกปเดรือ่ มไักลาิโอเนปือ่ลปยเด็ย้ําดสเก็นเผใู่ใร้ขวี้ยตหรกกัาย้านมั้ด้ชาหเไสมรปุ่มใินวตนชี้ยีนด่าแ่อก่วนนน้ําล้วไยาหมำ�เย้วรสลรวนีนร่ ปใรเดัสด้าักมนจ็ลกดหนทื่อกแกูาุมน้าเี่เาลรผรบใาักร้วหรากัคาปทเะห้ชแเรลลี่เเสุ่มวบาลหุมกูี้ย่าคาะยดนนนรแเขินามเเาลอสรวลดะงารสัเ็ดดชนจ็จด่ินนก้ํะาุ ็ ในดิน ทำ�ให้ดินมีความชุ่มชื้น กศน. อำเภอเมืองขอนแกน่ กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแกน่

มาคลุมดิน เช่น ฟางขา้ ว หรือจะเปน็ หญ้าแห้งกไ็ ดฟ้ า้เพหลื่อังฝเปน็นเกกษาตรรชอนิ่วทยรลยี ์ด 133 การระเหยของน้าในดิน ทาให้ดินมีความชุ่มชนื้ กกาำรรดดูแูแลลรรักกั ษษาำ หหลลังงัจจาากกลลงงปปลลกู ูกแแลล้ว้วรระะหหวว่า่างง55--77ววันันคคววรรรรดดนน้า้ําใหให้ช้ชุ่มุ่มเชเช้า้า เยเยน็ ็น แตอ่ ย่าให้ถึงกับแฉะอาจททาำ�ใใหห้เ้เกกิดิดโโรรคครราากกเเนน่า่าโโคคนนเนเน่า่าไไดด้ ห้ หลลงั จังจากากทที่เรี่เารา ปลกู ได้ ปปรระะมมาาณณ44--55วนัวนั เมเลมด็ลผ็ดกัผเักสเยี้สนี้ยจนะจเระมิ่เรงิ่มองกอแกลแว้ ล(้วแต(แถ่ ตา้ เถ่ ก้าดิ เกอิดากาศ หอานกาาวศเมหลนด็ าผวกัเมเสลยี้ ็ดนผกักจ็ เสะยี้ยดืนกกาจ็ ระงยอดื กกอาอรกงอไปกออกี อก2-ไป3อวีกนั )2แ-ล3ะเวมันอื่ )ผแกั ลเะสยี้ น อมอใสเถไขตมดสอย่ออั้นีงอือ่้่เปเง่านนาตกผแศุ๋ยงยแแม็ ตลักตตัหุยอทก้ว7เ่อรมกแสี่เ-าูผเเักรลตีย้นร1รกัาชะ้น0นาือ่เหเีจแวจทมสงมวภนระีอ่ีี้อยหนัิญ่ันา่นใอ่นาสาพสเยนเอหกก่ปตฉงัุแยรินพุ๋ย7เิบีดกอ่าือไ-หบพโปงตแข1ตมคต่น0ลอึ้กนขักวอ่ ะอาใอวาชเบเแรกพนันมงวี เจนผจื่อื่อภผรเ่นหรพักงเาิดิงเปรญิพเกื่อปหือส็นปินฉจเกาขี้ยกตระไีดกตึน้นะปาิบไพพิเใมดรอรโบ่นบแบตา้มาอจลณคคขำ�ีกกเรรพอะววาิงุงกเารงรื่อ2พรผปมแาเ-เาจือ่ปกักรผร3กรจท็นะ้ไเดิ ิญสแขะมใกำ�ปบลทีย้ไลาเาดกตะนันณราใต้มลิบทบยหแิเกีำ�โีา2ขร้เลตตารรา-อะรไา้นงุค3งดกเถรวจศ้เาแาใอรตรัตบรกลนแญิ็มทรแ้วกแใทูผาเลเหย้ไตรัลี่กขะ้เกาเิบราเทลรหตสายโานัาต้นมี้ยจททนั่นะี ี่ กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแกน่

134 ฟ้าหลงั ฝน เกษตรอินทรีย์ 134 ใบยำ่ นำง ชชชชชชืืือ่ืืื่อ่อ่อ่ออ่ วสวววสงทิงิทาาศศมมยย์์าญัญาั ศศาา สสตตรร์์   MT BiBMTaleiiaailn-eiciai-nysociyaprsoaa-epra-rnetmnrartimanaraingnacagdencradeaeraae(C(Coloelberb.r).)DDieilesls กย ใคแกคใยนนตาาววำาสสกกาอา่รรภมภมมมปปยาชชาาาา่ลลกพื้นกกใพื้นกูกูาหกดแแดรแยแยแ้าลินลเินตตรฉำ่่าพะไะเไ่ใ่ในนะดตาพตดชช้เำาะแ้อ้ว้อ้วา้เกโงงกลง่ะา่างดือกืะจโจอกยบดตาะะบาใทยรเอเ้รชทพพใแุกงแ้เชุกมาาสไชส้เมะะชลงนมงไไใ่นแด็ิดแลมมหดิดพด็ด่ไ่ไโ้ เดดดดดจันพเป้เ้เนรปธจนัลลาญิแุ์ราธยยหนสินญุ์เรกงตหหหกือเแลิบรลลลตอดาือโักักิาบดางตอกกงโจมไาแตาาดใแาจตรรชไ้ดกตใเเดตพ้่ พชพีทน่พ้ด้นืช้ตาุกากั ืชีทชต้นะะฤจชนอุกกกตดะนิดกม็ฤ็มอชูกิดน็ไีอีดอว่กาดน้ีรยยยูก็ไล้ี้รู้กดกู่วู่วยาู้กันย้่าร่า่าลยัน ะด่านตต่าตนดีวยานอ้้อนุ้า่าีวง่าางงงจป่าในททงหชจะลาปอา�ำยเ้ะกูงพลใใบา่เชหหไพาูกนดอ้ช้ชะาไา้ื้นบื้นดะง้ นแตนั้ อ่งอยก่าใหเ้แรฉว็ ะมาแกลขะนึ้ต้อเรงมิ่ ไมแร่ใหกโ้คดวนรแจสะเงพแาดะดเมลาด็กในนกั กจระะชบ่วะยทกรราะยตกุ้นอ่ ในห้รดนา้ํ ใยห่า้ชนุ่มางเลนยั้นงนอำ�กผใ้หาเ้ ปรว็ียมกาแกนขะึ้นนำ�เรใหิม่ ้เแปร็นกสคีดวำร�หจะรเือพสาีทะเี่ทมำ�ลใด็หใ้แนสกงระอบดะเทข้ารไาปยได้ นก้่อนยทรี่สดดุ นนา้ �ำใหมช้าคุ่มลเลุมยไนมา่นผาา้ นเนปกัียกจ็แนะงะอนกาให้เลปัง็นจสากีดนาหั้นรเอื รสาีทจึงี่ทคา่อใหย้แมสางแยก รอดเข้าไปได้นอ้ ยทีส่ ดุ นามาคลมุ ไม่นานนักกจ็ ะงอก หลงั จากน้ัน กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแก่น

135 เราจึงค่อยมาแยกเพื่อไปอนุบาลต่อไปครบั โดยหาถฟุง้าหดลาังสฝนาหเกรษบั ตเรพอาินทะรยี ์ 135 หรือในกระถางเล็ก ๆ ก่อน เหเพดเตหพกงะรชื นิดอื่ดอืวทอืขไันใิบอ่ีปนข้ึนอดุ ออปปไอมดนงเาเ่่ากรไรปบุ้โทปาสาปเราฉดีเ่จจมะรลปียว้ะะเง่นุต็นทยสงสกไอ่ธเศคาาส็พหไรณไุมมปารนทรมาาคตคอมืยรรารน้า่ขชถถรบัแทยอาถพพลาโ่าตงพดบะบงนปิ จอยบตหตาระหาตน้งร้นะพหาเน้อืยเยปถบาทาย่ใ่าร็นงุนมนศา่นดพอปานาไา�ำทกงยาืช่างสใงาย่โท�ำนไปไนงหดีอ่ดบแเน้ัรชท้รุด้ทลร่งเน่บัว่กัมเิกั่วะวเทดิโไจทพส็ณพปกุขะุกาาแน้ดึพปพะมพทไ้วาน้่ืบาหดืน้สดยทรมร้ทเงคถใ่ีสอืซาดนีใุ่ณพใมยีกนบินภนมุบใภคกานปไตา่าแครพบา่คท้นคะตรทรถลยาะตเ่ิเี างปเ่วาวน้ซงอนนัณน็ ยเยีาลอธาา่มปหก็งรอน่านราแกๆามรน้ัลงเกฉชเะปอ่ายียนน็ตงงั ิ มอวียติ่าางมเชนิ ่นซอีโพยค่แู อ่ทนสขเซา้ งียสมงู แรควมลทเซง้ั ียมมสี าแรลอะายหังามรตีวา่ิตงามๆินอซกี ีอมยาู่คก่อมนายข้างสูง  รว  ม  ท   ้ังมใบสี ยาา่ รนอาางหจาะรอตอ่ากงเปๆน็ ใอบีกเดมย่ีาวกเมรยีางยสลบั กนั ไปมา ใบจะมลี กั ษณะใบรปู วงรี ควาใมบยยา่าวน6า.5งจ-ะอ17อเกซเนปต็นเิ ใมบตเรดี่ยมวสี เี รขียวงสเขลม้ ับดกอนั กไขปอมงายา่ในบาจงะมเปีลน็ กั ชษอ่ ณและะ เใปบน็รพปู วงเรลี ก็ควๆามแยตาล่ วะช6อ่ .ม5ี -3 1-75เซดนอตกิเมสตขี รองมดสี อีเกขจียะวมเขสี ้มเี หดลอื กงสขวอยงงยา่ามนแาลงะ จลมเเสปหะกสัี่วล็นไนเษี มหือชผณม่ล่องลกีอสืะแขทลงวลออบีรยะงมงดงเยกปแาอ่าลม็นดนกมงพแาอดลงวผจออะงละกจเกแลเระจปก็กีไะๆน็จ่มแดๆัลข่มยจักนกีแกะษาตลเกดพณ่ลีบลคศะดะาอ่อชทยอนย่อเรกปขกู่งมา้นน็ักดีงส3คลอเลดีนมก-ก็�ำลอจ5ะอผะตกลแดน้รอยอีอ่กๆสกนเว่พขเสนปนศีขผน็าออลดสยงขคเี ู่ดกขอ่อยีอนังนวยกคขา่ผจน้านละลงามแเะลงกีสตจก็ จ่ี้นะดัเผปจลน็ะ อ่อนเปน็ สีเขียว ผลแก่จัดจะมีสเี หลืองอมแดง ผลแก่จัดจะกลายเป็นสีดา กศน. อำเภอเมืองขอนแกน่ กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น

136 ฟา้ หลังฝน เกษตรอินทรยี ์ 136 กลว้ ยนำ้ วำ้ ชชชชืื่ือือ่่อ่อวสวสทิิทาามมยยาญัาญั ศศ าา  สส  ตตรร์์     BMaunMBsaaaunnAasaaBnBAaBcBv.cKvl.uKailu‘aNia'mNawmaw’ a' ชชื่อื่อววงงศศ์์   MuMsaucseaaceeae ชื่ออ่นื  กกลล้ว้วยยมมะะลลอิ ิอ่ออ่ งง(จ(จนั ันททบบุรรุ )ี ี)กกลล้ว้วยยใใตต้ (้ เ(ชเชยี ยี งงใใหหมม่,่,เชเชยี ยี งงรราายย)) กล้วยอ่อง (ช ัย ภ มู )ิ กล้วยอต่อางน ีอ (่อชงัยภ(อูมุบ)ิ ลกรลา้วชยธตาานนี)อี ่อง (อุบลราชธาน)ี วห ว ิิธธล  ีีกกุม ำา ป หรรรหลปปะลงัมลลังจาูกกูจาณากกเร5เรา0า ไXดได้ท5้ทีป่0ีป่ รXระะม5มา0าณณเซ1น1XตXิเ1 ม1ตตตารรา(ารกงาวเงม้าเมงตตรXรเยรเียารวบียรบX้อรสย้อูงย)แถล้า้วมกีป็ขดุุ๋ย กศน. อำเภอเมืองขอนแก่น กศน.อำ� เภอเมอื งขอนแก่น

ฟ้าหลงั ฝน เกษตรอินทรีย1์37137 แล้วก็ขดุ หลมุ ประมาณ 50 X 50 X 50 เซนติเมตร (กว้าง X ยาว X สูง) ปคแกหถลพ็้าอรุ๋ยมอื้วคกรีปไ้ออมกุ๋ยมกใ็่มคแสปีกอล่ปุ๋ย็หก้วุ๋ยคาคกอซอ็ใกื้อสกป่ปกรุ๋ยอุ๋ยห็ ชงคาีวกซอภ้นือ้กาหปรพลอุ๋ยมุมงชากสีวใ้นภสักหา่แ1พลท-มมุนาส21ใกั ส-ถ2่แ้ว1ยท-ถแน้วก2ย1งถ-เก2้วอ็ไยาถดแแ้ว้ กบเยทงบ่กาเงนอไ็่าดาี้หย้แลๆเบทมุ หบ่ากรนงพ็ ือ่าีห้ รไยลม้อๆมุ ่มมี พนั ธุ์กลพ้วยันธพุ์กันลธ์ุก้วลย้วยพมันมี ธาุ์กกลม้วายยมหีมลาากยพมันายธุ์หเชลน่ ายมพะัลนิอธ่์ุอเงชน่น้าวม้าะขลาิอว่อง นแลาํ้ วะา้อขีกามวาแกลมะาอยกี พมาันกธมุ์กาลย้วพยนั ้าธวก์ุ ้าลบว้ ้ายนนๆา้ํ ทวีเ่า้ รบาา้มนีกๆันทอเี่ยรู่าทม่ัวกี ทนั ุกอภยาทู่ ควั่ ทกุ ภาค ทกุ บ้านก็ถือวา่ ดีพออยู่แลว้ กกาำรรดดแูแู ลลบบำำ�รรงุงุ รรักักษษำา พพออเรเรมิ่ ิ่มปปลลกู กูออาาททติ ิตยยเ์ ด์เดยี ียวใวบใบกจก็ ะ็จเะรเมิ่รแม่ิ ตแกตกแลแว้ ลก้วเ็ กรมิ่็เรโิม่ตโแตตแก่ ตเ็ ปก่ น็็เปช็นว่ ง ที่สชำ�่วคงทัญีส่ ามคีลัญ�ำ ดมบั ีลกาดรดับแูกลารดักูแษลาดรกังนษี้าดังน้ี กาำรรดน้ำํา  ให้รดนา้ํ ทกุ 2 - 3 วัน หคร่าั้งงหกนัา่ งปกกกรนัาำะรรปมใใสสราะณ่่ ใมสใสา3่ปณ่ปุ๋ยเุ๋ยดห3หือลลนเังดงัปโือปลดนลกูยกู ใ1โช1ดส้ปยสัปุ๋ยใปัดหชดาม้ปหากัุ๋ยห์ หแช์ ลมแีวะลักภใะาสชใพ่ปีสวภุ๋ย่ปปาอุ๋ยุ๋ยพีกอคีกอ3ปกุ๋ย3คครคอ้ังรกแ้ังตแ่ลตะล่ คะรั้ง กศน. อำเภอเมืองขอนแกน่ กศน.อ�ำเภอเมอื งขอนแก่น