หลักการฝึกชายหาด

คูม่ ือการเสรมิ สร้างทักษะกฬี าวอลเลย์บอลชายหาด ขั้นตอนพ้ืนฐานในการเซต (การต่อบอล) - การเคลอ่ื นที่ไปทีต่ ำ� แหน่งเซตลกู บอล - การวางมือในการสมั ผสั ลกู บอล - ต�ำแหน่งการสัมผัสลูกบอลพยายามให้ลูกบอลอยู่ในต�ำแหน่งที่สามารถมองเห็นการสัมผัส โดยปกติจุดท่ีสัมผัส จะเป็นส่วนปลายนวิ้ - การจดั ระเบยี บรา่ งกาย เชน่ การวางเทา้ โดยปกตจิ ะยนื ในลกั ษณะมเี ทา้ นำ� และเทา้ ตามและตอ้ งมกี ารยดื หยนุ่ ของ รา่ งกายเพอ่ื ช่วยในการสง่ ลูกบอลไปในต�ำแหน่งทีต่ อ้ งการ ต�ำแหนง่ เตรยี มพร้อมและพรอ้ มในการเซต โดยปกติต�ำแหน่งเตรียมพร้อมส�ำหรับการเซต ผู้ที่จะท�ำการเซตจะขยับตัวจากต�ำแหน่งรับเสิร์ฟไปยังต�ำแหน่ง เตรียมพร้อม ก่อนที่เพ่ือนร่วมทีมจะท�ำการรับเสิร์ฟ โดยการเคลื่อนที่ด้านข้าง (Side step) ประมาณสองถึงสามก้าว และสายตาจะตอ้ งมองการเคลอื่ นที่ของลกู บอลแลว้ จงึ เคลื่อนทีต่ ่อไปยงั ตำ� แหนง่ พรอ้ มเซต (สมั ผัสลูกบอลและส่งลูกบอล) และทำ� การเซตตามขน้ั ตอนพน้ื ฐานของการเซต ทศิ ทางของการเซตบอล - ขึน้ อยู่กบั ความถนดั ของตัวรุกว่าถนดั มือซา้ ยหรอื มอื ขวา - ทศิ ทางท่สี ามารถท�ำการเซตได้ - ขน้ึ อยู่กบั ความตอ้ งการของตวั รกุ - ต�ำแน่งทีใ่ ห้ความพร้อมกบั ตวั รกุ - ตำ� แหน่งของตัวสกดั กั้นและปอ้ งกัน สรุป การเซตลกู ลักษณะท่าทาง ท่าทางการเซตลูกของวอลเลย์บอลในร่มจะใช้น้ิวดีดลูก โดยใช้น้ิวมือมากแต่วอลเลย์บอลชายหาด นว้ิ มือทงั้ 10 นิ้วเพยี งแตป่ ระคองลูกและใชข้ อ้ ศอกดันลกู ออกไปแขนเหยยี ดตงึ ลกั ษณะพกั ลกู เลก็ นอ้ ย ความสัมพนั ธร์ ะหวา่ งทศิ ทางกับทา่ ทาง หนั หนา้ ไปยงั ทศิ ทางที่จะเซตลูกไป เชน่ เคลื่อนที่ไปเข้าใต้ลูก เล็งเปา้ หมาย ที่เสาอากาศ หันหนา้ และล�ำตวั ไปดว้ ย ท่าทางของมือและแขนทสี่ ัมผสั ลูก ตัง้ มอื และแขน มอื อยูต่ รงระดบั หนา้ ผากหรือจมูกเพือ่ ให้เกดิ แรงสง่ ถา้ ยกมอื สูง แขนเหยยี ดรอลูกจะทำ� ใหก้ ารเซตสง่ ลกู ไปไดไ้ ม่แรง ไม่ไกล นิ้วมือทั้ง 10 นิ้วประคองลกู ไว้ ทา่ ทางการเซต บางคนยอ่ เขา่ ใหต้ วั ตำ่� ลง ควรใชเ้ ทา้ นำ� เทา้ ตาม หวั ไหลเ่ ขา้ หาตาขา่ ย เทา้ นำ� ตอ้ งเปน็ เทา้ ทอ่ี ยใู่ กลต้ าขา่ ย เพราะเป็นเท้าหลักที่ช่วยไม่ให้ถูกตาข่ายง่าย เกิดความมั่นคง ดังนั้น จึงไม่ควรยืนเท้าเสมอกัน การยืนเท้าน�ำเท้าตาม ยงั สามารถบดิ สะโพกเลน่ ลกู กรณที ลี่ กู มาใกลต้ าขา่ ยเพราะลมพดั นำ�้ หนกั ตวั อยทู่ เี่ ทา้ นำ� ตอ้ งเคลอ่ื นทเ่ี ขา้ ไปใตล้ กู ใหเ้ รว็ ทส่ี ดุ แล้วจัดท่าทางให้เร็วที่สุด อาจจะเอียงบดิ ตัวแต่ขาอยกู่ ับทก่ี ไ็ ด้ การกระโดดเซตลกู ในวอลเลยบ์ อลชายหาดมโี อกาสทำ� ผดิ กตกิ ามาก จงึ ไมน่ ยิ มกระโดดเซตลกู แตใ่ หฝ้ กึ เคลอื่ นทแี่ ลว้ ยนื ใช้เท้าจกิ ทราย - ลกู ทมี่ าหา่ งตาข่าย ตอ้ งฝกึ วงิ่ กลับไปออ้ มหลงั ลกู แลว้ หนั หนา้ ไปยังเป้าหมาย อาจจะเล่นลูกดว้ ยสองมอื ล่างกไ็ ด้ 44

คู่มอื การเสริมสร้างทกั ษะกีฬาวอลเลยบ์ อลชายหาด - ลกู ท่หี า่ งไกลมาก เชน่ ท้ายสนาม หนั ไหล่ 90 องศากบั เสาอากาศ เล่นลกู ด้วยมือลา่ งไปหรือหนั หลงั เซตลูกไปท่ี เสาอากาศ ลูกหา่ งตาข่ายมากๆ จะเลน่ ลูกสองมอื ลา่ ง ให้ลกู หมนุ เพราะจะช่วยเรื่องการตา้ นของลมในอากาศ 45

คูม่ ือการเสริมสร้างทักษะกีฬาวอลเลยบ์ อลชายหาด 4. ทกั ษะการรกุ (The Attack) การตีกดอย่างแรง (The booming spike) เหมือนกับการสแลมดั้งค์ (The slam-dunk) ในกีฬาบาสเกตบอล ซงึ่ เปน็ ลกู ทส่ี รา้ งความประทบั ใจและเปน็ ทกั ษะหนงึ่ ทโี่ ดดเดน่ ของลกู ทป่ี ระสบความสำ� เรจ็ สงู อยา่ งไรกต็ าม ผเู้ ลน่ วอลเลยบ์ อล ชายหาดตอ้ งมที กั ษะมากกวา่ การตบลกู จงึ จะประสบความสำ� เรจ็ ในการเลน่ ลกู หนา้ ตาขา่ ย นอกจากผเู้ ลน่ ทเี่ ปน็ คนตบลกู แลว้ ยงั ตอ้ งเปน็ ผสู้ กดั กนั้ (blocker) เปน็ ผรู้ บั ลกู (digger) หรอื เปน็ ผแู้ กไ้ ขลกู ทผี่ ดิ พลาด ซงึ่ ทำ� ใหส้ ญู เสยี พลงั งาน/ความเหนอ่ื ยลา้ จากทุกๆ การโจมตี กญุ แจส�ำคัญของความส�ำเรจ็ ในการรกุ คอื ตอ้ งท�ำใหค้ ู่ตอ่ สูค้ าดเดาลูกทจี่ ะเล่นไมไ่ ด้ โดยการผสมผสาน ทักษะการตบและทักษะการหยอด ผู้เล่นจะสามารถใช้และรักษาพลังงานในการเล่นได้มากกว่าเน้นการตบลูกอย่างเดียว ในทุกๆ ครั้ง ข้อดีของการเล่นลักษณะนี้ คือ ผู้เล่นจะสามารถตบหนักได้อย่างรุนแรงและสามารถวางลูกได้อย่างแม่นย�ำ ในต�ำแหน่งที่ต้องการ การเขา้ สู่การเล่นเกม (The Approach) การเคลอื่ นไหวบนพน้ื ทราย เทา้ ทงั้ สองขา้ งของนกั กฬี าจะตอ้ งหลกี เลยี่ งไมใ่ หจ้ มลงในทราย เมอื่ จะทำ� การรกุ หลกั สำ� คญั น้ี แตกต่างกนั ระหวา่ ง การรุกบนพนื้ ทรายกับการรุกบนพ้ืนในรม่ การตบ (The Spike) การตบเปน็ พน้ื ฐานสำ� คญั ในการสรา้ งใหผ้ รู้ กุ มกี ลวธิ ใี นการรกุ ไดอ้ ยา่ งประสบความสำ� เรจ็ คแู่ ขง่ ตอ้ งมนั่ ใจวา่ ลกู ทตี่ บนน้ั จะตอ้ งแรง การจโู่ จมดว้ ยการตบลกู อยา่ งรนุ แรงจะทำ� ใหผ้ สู้ กดั กน้ั (blocker) ตอ้ งกระโดด และเตรยี มปอ้ งกนั ลกู ทถี่ กู ตบมา การตีลกู หยอด/การวางบอล จะท�ำให้คูแ่ ข่งเกดิ การระแวงจากการรุกได้ 12 3 4 46

คู่มอื การเสรมิ สรา้ งทักษะกีฬาวอลเลย์บอลชายหาด 56 ประเภทของการวางบอล/การหยอด (Types of Soft Shots) ส่ิงส�ำคัญในการเล่นลูกวางบอลคือ ผู้รุกจะต้องหลอกล่อด้วยลักษณะท่าทางให้ฝ่ายรับเข้าใจผิด กล่าวคือ ผู้รุก จะตอ้ งกระโดดเหมอื นจะท�ำการตบ แต่เปลยี่ นมาเปน็ การวางบอลในนาทสี ดุ ท้าย การวางบอล (The Roll-Shot) เป็นวิธีท่ีพบบ่อยที่สุดในการตีลูกหยอดในกีฬาวอลเลย์บอลชายหาด การวางบอล คือ การตีลูกให้เกิดการม้วน โดยการตสี ว่ นบนของบอลหรอื ตขี า้ งบอล ลกั ษณะการตใี ชฝ้ า่ มอื เปน็ ตวั ควบคมุ ทศิ ทาง การตแี บบนเี้ ปน็ การตบสง่ ทง่ี า่ ยทส่ี ดุ ในการควบคมุ และสามารถหลอกคู่ต่อสูไ้ ด้มากที่สดุ 47

คู่มอื การเสริมสรา้ งทักษะกฬี าวอลเลย์บอลชายหาด การโขก/การเคาะบอล (The Poke) การโขกบอล/เคาะบอล จะส�ำเรจ็ ไดข้ ้ึนอยูก่ ับจดุ กระทบ ของข้อมือ/ก�ำปั้นกับลูกบอล เมื่อท�ำการโขกบอลให้ก�ำนิ้วมือ และนิ้วข้อที่สองเป็นตัวสัมผัสบอล การเล่นลูกลักษณะนี้จะใช้ เม่ือลูกบอลอยู่ชิดตาข่าย การเล่นลูกลักษณะน้ีควบคุมลูกบอล ได้ยากกว่าการเล่นลูกแบบแรก (การวางบอล) การฉก (The Cobra) ประสทิ ธภิ าพของการเลน่ ลูกโดยการฉก ใช้การเหยยี ดนิว้ มอื ใหไ้ ปสมั ผสั สว่ นบนของลกู บอลด้วยปลายนวิ้ ความยาก ท่ีสุดในขณะฉก คือฝ่ายรุกต้องข้ึนฉกในจุดที่สูงที่สุดเท่าท่ีเป็นไปได้จะช่วยให้สามารถเล่นลูกผ่านแนวสกัดกั้น ทอี่ ยชู่ ดิ ตาขา่ ยได้ 48

คูม่ ือการเสรมิ สรา้ งทักษะกีฬาวอลเลยบ์ อลชายหาด ทศิ ทางของการรกุ ตามทก่ี ลา่ วไวแ้ ลว้ วา่ การรกุ ของวอลเลยบ์ อลชายหาดนน้ั มสี องลกั ษณะคอื การตบและการวางบอล ดงั นัน้ เปา้ หมายในการรกุ จึงมีความแตกตา่ งดงั นี้ (การกฬี าแห่งประเทศไทย, 2551: 14-26) ทิศทางการตบ (Spiking) - ทศิ ทางทต่ี ัวรุกสามารถกระทำ� การรุกได้ดี - ทิศทางที่ตัวรกุ คิดว่าตวั สกัดก้นั ไมส่ ามารถท�ำการสกดั กั้นได้ - ทศิ ทางหรอื ต�ำแหนง่ ที่ตัวเซตบอกหรือตอ้ งการใหร้ กุ - ทิศทางหรือตำ� แหนง่ ทเ่ี ปน็ จดุ อ่อนของตัวสกดั กน้ั ทศิ ทางการวางบอล (Shooting) ปกติพน้ื ที่เปา้ หมายในการรุกมีอยู่ 5 พืน้ ที่ ได้แก่ - พนื้ ที่หลังบล็อก (Short line) - พื้นทหี่ ลงั ยาว (Deep line) - พืน้ ทมี่ ุมฉกี (Short angle/Cut) - พน้ื ทีฉ่ กี หน้า (Sharp angle/Cut) - พื้นท่ฉี กี ยาว (Deep angle) การสมั ผสั ลกู บอลในการรกุ โดยทวั่ ไปการสมั ผสั ลกู บอลในกฬี าวอลเลยบ์ อลชายหาดมวี ธิ กี ารปฏบิ ตั เิ ชน่ เดยี วกนั กบั วอลเลย์บอลในร่ม มีเป้าหมายคือ การกระท�ำใดๆ ที่ต้องการให้ลูกบอลผ่านไปในพ้ืนท่ีแดนตรงข้ามและคู่ต่อสู้ไม่สามารถ ป้องกันได้ แตม่ ขี ้อแตกตา่ งตรงท่ีว่า ในกีฬาวอลเลยบ์ อลชายหาดนั้น หา้ มท�ำการรกุ ด้วยการ พักหรือพาบอลดว้ ยปลายนวิ้ ดงั น้ัน ในการฝึกบอลรุกโดยเฉพาะการรุกโดยการวางบอลนั้น การสมั ผสั บอลจะต้องไมผ่ ดิ กตกิ า สรปุ การตบลกู การตบลูกเป็นการรกุ อยา่ งหนึง่ ผ้ทู ีจ่ ะตบลกู รูอ้ ยแู่ ลว้ วา่ ตนตอ้ งเป็นผตู้ บลูกเพราะผู้เล่นในทีมมเี พียง 2 คน ถ้าเพ่ือน ร่วมทมี ไมเ่ ล่นลกู จงั หวะ 2 ไปก่อน การตบลูกของวอลเลย์บอลชายหาด จะแตกต่างจากวอลเลย์บอลในรม่ อย่หู ลายอย่าง เช่น การกระโดดของวอลเลย์บอลในรม่ พ้ืนจะเรยี บแข็ง สว่ นวอลเลยบ์ อลชายหาดเป็นทรายอ่อนนุ่ม มีหลมุ วอลเลย์บอล ในร่มต้องอาศัยการเคล่ือนท่ีข้ึนไปตบลูก แต่วอลเลย์บอลชายหาดใช้แรงจากหัวไหล่ตบลูก โดยวิ่งเข้าไป ย่อเข่ามากกว่า วอลเลยบ์ อลในรม่ ดงึ จงั หวะชา้ เลก็ นอ้ ย เดนิ ตามไป 2-3 กา้ วหรอื 2-3 เมตร หา่ งจากตาขา่ ย หากคนเซตลกู ไมต่ รงเปา้ หมาย จะไดป้ รบั ได้ เคลือ่ นท่ไี ปให้ลูกอยูข่ า้ งหนา้ มองฝา่ ยตรงขา้ มว่ายนื อย่างไร อย่ตู รงไหน จงึ ตดั สินใจตบหรอื หยอดแบบไหน โดยท่ัวไปคนท่ีตั้งใจหยอดจะกระโดดไม่เต็มที่ ถ้าตบจะรวบเท้าเร็ว จึงควรฝึกจังหวะการหยอดและการตบให้เหมือนกัน เพ่ือทำ� ให้ฝา่ ยตรงข้ามดไู ดย้ ากวา่ จะเลน่ ลกู อยา่ งไร การลอยตวั เมอื่ กระโดดขนึ้ ลำ� ตวั ตรงนง่ิ หนั หนา้ เขา้ หาตาขา่ ยแลว้ ใชก้ ารบดิ แขนและขอ้ มอื ตบลกู ขณะทลี่ กู อยสู่ งู สดุ มอื เหยยี ดสูงสดุ 49

คมู่ ือการเสริมสรา้ งทักษะกีฬาวอลเลยบ์ อลชายหาด 5. ทกั ษะการสกัดกัน้ (Blocking) การสกัดกั้นเป็นทักษะหน่ึงที่สามารถท�ำคะแนนได้ และในบางครั้งก็ยังสามารถได้คะแนนโดยท่ีไม่มีการสัมผัสบอล จากการสกัดกั้น ท้ังนี้อาจเกิดจากการท่ีสามารถบังคับและควบคุมการกระท�ำของผู้ท�ำการรุกจนท�ำให้เกิดการผิดพลาด นอกจากนั้นการสกัดกั้นก็ยังสามารถควบคุมและบังคับให้การท�ำการรุกของคู่ต่อสู้เป็นไปตามความต้องการของตัวป้องกัน ในระบบปอ้ งกนั ของทมี อกี ทงั้ ถา้ นกั กฬี าทเ่ี ลน่ ในตำ� แหนง่ สกดั กนั้ มแี ทคตกิ ทด่ี กี ย็ งั สามารถหลอกใหค้ ตู่ อ่ สเู้ กดิ ความเขา้ ใจผดิ และเกิดความสับสน เช่น การบล็อกในจังหวะสองในกรณีการรุกเป็นการวางบอล การเคล่ือนท่ีหลอกแล้วท�ำการสกัดก้ัน หรือแมแ้ ตก่ ารเคลือ่ นทไี่ ปในตำ� แหน่งป้องกนั และสามารถรับบอลรุกแล้วรกุ กลบั ได้ ขัน้ ตอนพ้นื ฐานในการสกดั ก้ัน - ต�ำแหน่งเริ่มต้นห่างจากตาข่าย ประมาณ 1-2 ก้าว ทั้งนี้เพื่อให้พร้อมท่ีจะถอยไปยังต�ำแหน่งรับบอลรุก หรือเพ่ือให้พร้อมในการขยับไปยังต�ำแหน่งสกัดก้ันโดยที่มีพื้นท่ีช่วยในการก้าวกระโดดและเหว่ียงแขนเพื่อเพ่ิมความสูง ในการสกัดกน้ั - ภายหลงั จากตวั เซตของทมี ตรงขา้ มเขา้ ทเ่ี รยี บรอ้ ยแลว้ ใหม้ องตำ� แหนง่ และลกั ษณะทา่ ทางของตวั รกุ มใิ ชม่ องบอล - เคล่อื นทไี่ ปทีต่ ำ� แหน่งหัวไหลด่ า้ นนอกของตวั รกุ เพื่อปดิ ทศิ ทางบอลมมุ ตรงเปน็ ทางเริม่ ต้น - การกระโดดใหช้ า้ กว่าการกระโดดของตัวรกุ เล็กนอ้ ย - การจดั ต�ำแหน่งแขนทั้งสองขา้ งใหม้ ีระยะหา่ งประมาณหนงึ่ ชว่ งลูกบอลและน้วิ มอื ใหอ้ ย่ใู นลกั ษณะกางออก - หากตวั สกดั กนั้ เหน็ วา่ ตวั รกุ ทำ� การรกุ โดยการวางบอลไปในตำ� แหนง่ ตา่ งๆ (ตามทไ่ี ดก้ ลา่ วไวใ้ นเรอ่ื งการรกุ ) ใหผ้ เู้ ลน่ ในตำ� แหนง่ สกดั กนั้ บอลบอกใหผ้ เู้ ลน่ ในตำ� แหน่งปอ้ งกนั ทราบ เพ่อื ให้พรอ้ มสำ� หรบั การเลน่ ลูกบอลป้องกันไดง้ า่ ยมากข้นึ 50

คู่มอื การเสรมิ สร้างทกั ษะกีฬาวอลเลยบ์ อลชายหาด การอ่านลักษณะการรุก ถือว่ามีความส�ำคัญเป็นอย่างยิ่งในการท�ำหน้าที่ของผู้เล่นในต�ำแหน่งสกัดกั้น ที่จะต้องมี ความสามารถในการอา่ นลกั ษณะตา่ งๆ ของตวั รกุ เพอ่ื ใชเ้ ปน็ ขอ้ มลู ประกอบการตดั สนิ ใจในการสกดั กนั้ ซง่ึ สง่ิ ตา่ งๆ ทจี่ ะตอ้ ง อ่านหรือสังเกต ได้แก่ - ทิศทางไหนท่ที ำ� การรุกบ่อยๆ และมีลกั ษณะการกระทำ� อย่างไร - ลักษณะของรา่ งกายในการท�ำการรุกแตล่ ะแบบ - ลกั ษณะของแขนและมอื ขณะท�ำการรุกในแตล่ ะแบบ - ลกั ษณะการกระโดดของตัวรุก สรุปกลยทุ ธก์ ารรุก ทกุ ครงั้ ทจ่ี ะตบลกู ผเู้ ลน่ ฝา่ ยรกุ ทงั้ 2 คนตอ้ งชว่ ยกนั ดผู เู้ ลน่ ฝา่ ยตรงขา้ มวา่ มคี นสกดั กน้ั หรอื ไม่ และผเู้ ลน่ หลงั คนสกดั กนั้ ยืนอยูท่ ใี่ ด ดังนน้ั เมอื่ คนเซตสง่ ลูกให้คนตบลูกควรตะโกนบอกผ้ตู บลูกดว้ ย หากเห็นฝ่ายตรงข้ามไม่สกัดกัน้ อาจจะตะโกน บอกวา่ “ไมบ่ ลอ็ ก” แตถ่ า้ มผี สู้ กดั กน้ั เมอ่ื คนเซตลกู เหน็ ฝา่ ยตรงขา้ มขนึ้ มาสกดั กต็ อ้ งดผู เู้ ลน่ อกี คนทเี่ ปน็ ฝา่ ยรบั วา่ อยตู่ รงไหน แล้วบอกผู้ตบลูกให้ตบลูกไปทิศทางใดที่คิดว่าฝ่ายตรงข้ามจะรับลูกไม่ได้หรือรับลูกได้ยาก เช่น ฝ่ายรับคนหน่ึงสกัดกั้น อีกคนหน่ึงเตรียมรับลูกทางเฉียง คนเซตลูกควรจะดูปฏิกิริยาของคนรับท่ีอยู่ข้างหลังคนสกัดกั้นว่าเขาท�ำอะไร ฟังว่า เขาพูดอะไร อาจจะตะโกนบอกคนตบ 2 คร้งั “ตรง ตรง” เม่ือผู้ตบลูกไดย้ นิ ขณะเหวย่ี งแขนอยูก่ ลางอากาศจะตอ้ งตบลูก ไปตามท่ีเพื่อนร่วมทีมบอกให้ได้คือ ตบลูกไปทางตรง แต่บางครั้งฝ่ายรับท่ีอยู่ท้ายสนามจะท�ำท่าหลอก 2 หรือ 3 ครั้ง ก่อนที่จะเคลอื่ นท่ีไป กรณคี นเซตตอ้ งรอนานสักหน่อย แล้วตะโกนเปลีย่ นใหม่ (อุทัย สงวนพงศ.์ 2549: 140) การสงั เกตกลยทุ ธข์ องฝ่ายรับ การสังเกตคนเซตและกลยุทธ์การรับของฝา่ ยตรงข้าม ซงึ่ ผ้เู ล่นแตล่ ะคนมคี วามสามารถพิเศษต่างๆ ควรสังเกต ดังน้ี 1. ผสู้ กดั กั้นและผรู้ ับทา้ ยสนามแตล่ ะคนมีเทคนิคอยา่ งไร 2. ความสามารถพิเศษท่สี ามารถทำ� ได้ในการสกดั กน้ั และรบั ทา้ ยสนาม 3. ลกั ษณะทา่ ทาง รูปแบบการเป็นฝ่ายรับเป็นทีมก่อนเซต ระหว่างเซตและการรุก 4. รายละเอยี ดผู้สกดั ก้ันของฝ่ายตรงข้าม (1) แนวความคดิ ของกลยุทธ์ - ถา้ ต้องสกัดกน้ั อยู่เสมอ การเซตจะมีคณุ ภาพดีหรือปานกลาง - ถ้าใช้การหลอกสกดั กนั้ การเซตดีหรอื ไม่ - พื้นท่บี รเิ วณส่วนใดทชี่ อบสกัดกนั้ เป็นประจำ� และเป็นพ้ืนที่สกดั กนั้ ไดผ้ ลดี (2) เทคนิคพเิ ศษทใ่ี ช้เล่น - ผ้สู กัดกั้นสามารถยืน่ มอื สกดั ก้นั ได้สงู กว่าตาข่ายมาก และสามารถสกดั กน้ั ได้ดีหรอื ไม่ - ผูส้ กดั กั้นสามารถสกัดก้นั การตบไดแ้ มน่ ย�ำ - ลกั ษณะท่าทางพิเศษท่ีใชส้ กัดก้ันบ่อยๆ - กระโดดสกัดกน้ั ชา้ หรอื เร็ว - ตำ� แหนง่ ของมอื และแขนขณะสกดั กนั้ มลี กั ษณะอะไรดเี ปน็ พเิ ศษและมสี ง่ิ ใดทผี่ ดิ พลาดไมส่ ามารถสกดั กนั้ ได้ 51

คูม่ อื การเสริมสรา้ งทกั ษะกีฬาวอลเลย์บอลชายหาด (3) ความสามารถทว่ั ไปของผ้เู ลน่ ทเี่ ล่นอย่างหน่ึงแล้วตอ่ ไปอีกอยา่ งหนง่ึ - สกัดก้นั แลว้ ไปรบั ลกั ษณะใด - สกัดกนั้ แล้วไปเซต - สัมผัสลกู จากการสกดั กนั้ แล้วรกุ ต่อไป - เมอื่ รา่ งกายเริม่ ออ่ นเพลียจะเล่นลักษณะใด (4) เมอ่ื มคี วามกดดนั ทางจติ ใจแลว้ มลี กั ษณะทา่ ทางเปน็ อยา่ งไรหรอื ทำ� ไดส้ ำ� เรจ็ เชน่ สกดั กนั้ ได้ ตบลกู ได้ เสริ ฟ์ ได้ จะมอี าการทแี่ สดงออกอยา่ งไร หากทำ� ไม่ส�ำเรจ็ จะมีอาการอย่างไร แทคตกิ แตล่ ะคน แตล่ ะคนมีแทคติกในการสงั เกตและวิธีการเลน่ แตกตา่ งกัน ซงึ่ ปจั จัยตา่ งๆ ท่ีควรคำ� นงึ ถึง ดงั ต่อไปนี้ 1. ก่อนที่ฝา่ ยตรงขา้ มจะเสิรฟ์ - สภาวะของลมและแสงแดด - คะแนนท่สี ำ� คญั กอ่ นการเสิรฟ์ - พฤตกิ รรมของผู้ชม การปฏบิ ตั ิหนา้ ท่ีของผู้ตดั สนิ และผกู้ �ำกับเสน้ - สภาพทางรา่ งกายและจิตใจของฝ่ายตรงขา้ ม - ฝ่ายตรงขา้ มคนใดสกดั ก้ันดี คนใดสกัดกนั้ ไม่ดี - คาดการณล์ ว่ งหน้าวา่ ฝ่ายตรงข้ามจะเสริ ์ฟลูกแบบใด ทศิ ทางท่ีเสิรฟ์ ลูกไป เสิร์ฟลูกมาหาใคร 2. หลังจากฝ่ายตรงข้ามเสริ ์ฟลูกแล้ว - ความยากง่ายของลูกท่ีเสิรฟ์ ทิศทางและรูปแบบการเสริ ฟ์ - ใครรับลูกเสริ ฟ์ ไดด้ ี ใครรบั ลูกเสริ ฟ์ ไม่ดี - การสอื่ สารกบั คู่ 3. หลงั จากรับลกู เสริ ์ฟ - คุณภาพของการส่งลูก ระยะห่างจากตาขา่ ยและเปา้ หมายทีส่ ง่ ลูกไปยังคนเซต - ความสัมพนั ธข์ องจังหวะ เวลาทคี่ นเซตไปเซตลกู - พจิ ารณาทักษะ แทคตกิ ของแตล่ ะคนที่เซตลกู - การคาดการณล์ ่วงหน้าวา่ คนเซตจะเซตลกู ไปท่ีใด 4. หลงั จากการเซต - คุณภาพของการเซตลกู ความเรว็ ระยะห่างจากตาขา่ ยของลกู ในตำ� แหน่งท่ีรกุ ไดด้ ี - ตำ� แหน่งเรม่ิ ต้นของผู้สกัดกั้นและการคาดการณ์ล่วงหนา้ ในลกั ษณะทา่ ทางของการสกัดกนั้ - การเคลอื่ นท่ขี องฝา่ ยรบั ทอ่ี ย่ทู ้ายสนาม 5. ก่อนที่จะรกุ - คณุ ภาพของการสกดั กน้ั จังหวะและตำ� แหนง่ ของการเหยยี ดแขนสกัดกน้ั - จงั หวะของแต่ละคน - ความสามารถของคนเซต - ทิศทางและวธิ กี ารรุก 52

คมู่ อื การเสริมสรา้ งทกั ษะกฬี าวอลเลย์บอลชายหาด 6. หลงั จากการรุก - ประสิทธภิ าพของการรกุ - การคาดการณล์ ่วงหน้าหลงั การรุก เพื่อเตรียมรุกใหม่ - ทนั ทที ่ีมีการสกดั ก้นั ตำ� แหน่งการยืนของฝ่ายรบั และอ่ืนๆ เป็นอยา่ งไร สรุปกลยทุ ธก์ ารรบั การรบั ลกู ใดๆ นอกจากการรบั ลกู เสิร์ฟ เชน่ ลกู ตบ ลกู หยอด ลกั ษณะของลกู มีทง้ั สน้ั ยาว เรว็ แรง ทศิ ทางของลูก มีทั้งขา้ งหน้า ข้างหลัง ขา้ งตวั ท้งั ใกล้และไกลตัวผูร้ บั การเล่นลกู ของฝา่ ยรกุ ที่หลากหลาย ฝา่ ยรับตอ้ งเคลอื่ นทบ่ี นพน้ื ทราย จึงเป็นส่ิงทค่ี อ่ นขา้ งยากที่จะเคลอ่ื นทไี่ ปรบั ลกู เกมรบั ในกฬี าวอลเลยบ์ อลชายหาดขณะทค่ี นหนง่ึ สกดั กน้ั อกี คนหนง่ึ ตอ้ งเตรยี มรบั ลกู เพยี งคนเดยี วทงั้ สนาม ซง่ึ อาจ จะเปน็ การยากทจี่ ะรบั ลกู ตบแรงๆ ลกู หยอดหรอื ลกู ตบเบาๆ การรบั ลกู ตบทแี่ รงๆ อาจจะเตรยี มรบั เพยี งครงึ่ สนามเพราะ มผี เู้ ลน่ ทอี่ ยใู่ กลต้ าขา่ ยปดิ มมุ ใดมมุ หนงึ่ ในการสกดั กนั้ จงึ ทำ� ใหเ้ ตรยี มรบั เพยี งซกี ใดซกี หนง่ึ ของสนาม ทำ� ใหร้ บั ลกู ไดไ้ มย่ ากนกั แต่การทีฝ่ า่ ยรุกตบลูกเบาๆ กไ็ มอ่ าจทราบหรือคาดเดาไดว้ ่าลูกจะไปทางไหน ผู้เล่นบางคนเคล่ือนที่ไปบนพื้นทรายคล้ายๆ กับแมงมุมท่ีวิ่งบนพ้ืนผิวน้�ำทะเลและสามารถรับลูกได้อย่างดี บางคน รบั ลกู ทไ่ี มส่ มั ผสั มอื ผสู้ กดั กนั้ ได้ เพราะสามารถทราบทศิ ทางของลกู ทฝี่ า่ ยตรงขา้ มตบมา รวมทงั้ สามารถเรยี นรวู้ า่ ฝา่ ยตรงขา้ ม คนใดมีความถนดั หรือมีความสามารถพิเศษในการรุกลกั ษณะใด ทา่ ทางการยืนเตรียมพรอ้ มเพอื่ รบั ลกู การยนื เตรยี มทำ� ใหก้ ารเคลอ่ื นทีไ่ ปเล่นลกู มีประสทิ ธิภาพ สามารถเคล่อื นทไ่ี ปได้ทกุ ทิศทว่ั สนาม ทา่ ทางท่สี ำ� คัญ คอื ข้อเทา้ หัวเขา่ และหวั ไหล่ เม่ือลากเส้นตรงแล้วจะอยูแ่ นวตรงเดียวกัน ขณะทีโ่ ลต้ วั ไปข้างหนา้ เลก็ น้อย กางขอ้ ศอกออก ขา้ งลำ� ตวั เลก็ นอ้ ย ยกมือทัง้ 2 ขา้ งข้นึ อยรู่ ะหวา่ งเอวกบั ไหล่ 53

คูม่ ือการเสริมสร้างทักษะกฬี าวอลเลยบ์ อลชายหาด การถ่ายน�ำ้ หนกั ตวั โลต้ วั ไปขา้ งหน้า ย่อตวั ลงตำ่� ตามองดูผู้ทีก่ �ำลงั จะตบ ขณะทีฝ่ ่ายตรงขา้ มสัมผัสลกู ให้ถา่ ยน้�ำหนักไปข้างหน้า ส้นเทา้ พน้ พื้นเลก็ นอ้ ย ลกั ษณะของมอื สิ่งสำ� คัญตอ้ งใหน้ ิ้วหวั แมม่ อื ชิดกนั เหยียดแขนท้ัง 2 ขา้ ง เหยียดแขนดักทศิ ทางของลกู การรบั ลูกดา้ นข้างล�ำตวั การรบั ลูกทม่ี าขา้ งขวา จะยกไหล่ขวาสงู กว่าไหลซ่ ้ายถ้ารับรบั ลูกข้างซ้าย ไหลข่ วาจะอยูต่ ่ำ� กว่าไหลซ่ ้ายถา้ รับลูกตรง ขา้ งหนา้ ไหลจ่ ะเสมอกันและถ้าตอ้ งเคลอื่ นท่ไี ปรบั ลูก 1 หรือ 2 ก้าวเพ่อื ไปดกั ทิศทางของลูก อาจจะไมล่ ดหวั ไหล่ขา้ งในลง แต่ใชก้ ารจดั แขนใหเ้ หยียดเปน็ แผ่นงอขอ้ ศอก เป้าหมายการรบั ลกู แรกก็คือ ส่งลกู ไปให้คูข่ องเราเซตลกู การพุ่งตัวรับลูกดว้ ยมอื เดียว การพุ่งตัวรับลูกด้วยมือเดียวใช้เม่ือไม่สามารถเล่นลูกด้วยสองมือได้ทันโดยว่ิงไปหาลูกพุ่งตัวต�่ำลงบนพื้น เมื่อถึงจุด ที่รับลูกแล้ว ให้ท�ำมือเหมือนกับก�ำลังถือถ้วยไอศกรีม งัดด้านหลังของลูกให้สูงขึ้น เล่นลูกแล้วให้สไลด์ตัวลงบนพื้นทราย โดยให้ใช้หน้าอกลงสู่พื้น ไม่ใช้ส่วนท้องลงสู่พ้ืนก่อน ถ้าทิศทางท่ีพุ่งตัวไปรับลูกเข้าหาตาข่ายหรือไม่ให้ตัวออกนอกสนาม ให้ใช้ข้อมือยนื พนื้ ทราย ชว่ ยให้ตวั หยดุ เคลอ่ื นทต่ี ่อไป การดีดหรอื งัดลูกกลบั หลงั บางครงั้ ต้องรับลูกทีเ่ ลยตัวไปท้ายสนาม จึงตอ้ งกลับหลังพุ่งตัว เหยยี ดแขนตลี กู กลบั มากลางสนามดว้ ยมอื เดยี ว 54

คูม่ ือการเสรมิ สร้างทกั ษะกีฬาวอลเลย์บอลชายหาด การรับลูกทำ� มอื แบบปีกไก่ (Chicken wing dig) การรับลกู ท�ำมอื แบบปีกไก่เป็นวิธีการรับลกู แบบหนึง่ ซง่ึ เปน็ การรบั ลกู ท่ีพงุ่ มาแรงสูงระดับอก โดยยกแขนทอ่ นลา่ ง ทงั้ 2 ขา้ งเปน็ รปู สามเหล่ียม ส้นมือชดิ กนั กางน้ิวมือท้งั 2 ขา้ งออก ลักษณะเหมือนปีกไก่ รับลกู ระดับอก การรบั ลกู ตบท่หี า่ งจากตาข่าย ฝ่ายรุกที่ตบลูกห่างจากตาข่ายคงไม่ตบลูกรุนแรง เพียงแต่ต้องการให้ลูกตกลงในสนาม การรับลูกตบในลักษณะน้ี ฝ่ายรับทั้ง 2 คนยืนห่างจากตาข่าย ไม่มีการสกัดกั้นแบ่งพื้นท่ีรับผิดชอบระหว่างผู้รับท้ัง 2 คน ท้ังทางตรง กลางสนาม และทางเฉียง ผู้เล่นฝ่ายรับข้างขวารับผิดชอบลูกตบทางตรง ผู้เล่นข้างซ้ายคอยรับลูกตบทางเฉียงและท้ัง 2 คนช่วยกัน รบั ลกู ท่มี าตรงบริเวณกลางสนาม การหลอกใหผ้ ตู้ บหลงทาง วธิ กี ารหนง่ึ ทดี่ ที สี่ ดุ ทท่ี ำ� ใหท้ มี ไดค้ ะแนนกค็ อื การหลอกลวงของทมี ฝา่ ยตรงขา้ มทไ่ี มใ่ ชค่ นทส่ี กดั กนั้ ทำ� ใหผ้ ตู้ บหลงทาง แลว้ ท�ำให้รับลกู ตบไดง้ ่าย ผู้ตบลูกทดี่ สี ่วนมากจะมองพ้นื ท่ีทเ่ี ปน็ ชอ่ งว่างในแดนตรงข้ามก่อนท่ีจะตบลูก ไมม่ วี ิธีการใดทจ่ี ะ บอกได้ว่าผู้รับจะไปอยู่ในต�ำแหน่งใด บริเวณใด ขณะท่ีลูกก�ำลังเล่นอยู่ การเคลื่อนที่เพ่ือหลอกให้ผู้ตบหลงทางน้ัน มีหลากหลายวิธี และไม่มีวิธีใดถูกหรือวิธีใดผิด อาจจะวิ่งถอยหลังแล้วเปลี่ยนทิศทางไปเหมือนกับการว่ิงกลับไปต้ังรับ ของการเล่นฟุตบอล ซ่ึงทิศทางการวิ่งจะต้องไม่มีรูปแบบที่ท�ำให้ผู้เล่นฝ่ายตรงข้ามจ�ำรูปแบบนั้นได้ เพราะการหลอกให้ หลงทิศทางก็คือ การเคลื่อนที่ไปทศิ ทางหนึ่งและสดุ ท้ายกลับว่ิงไปอีกทางหนง่ึ ตัวอย่าง เมอ่ื ทราบวา่ ฝา่ ยตรงข้ามตบลูกได้ รุนแรงย่ิงกว่าเอาค้อนมาทุบ ตอนแรกจะต้องว่ิงไปซ่อนหรือแอบอยู่ข้างหลังผู้สกัดกั้นก่อนท่ีจะเคล่ือนท่ีไปต้ังรับ ซึ่งปกติ ผู้ตบจะมองหาพื้นที่ว่างมากๆ ก่อนท่ีจะตบลูก ดังน้ัน ถ้าไปแอบหรือหรืออยู่ข้างหลังคนที่จะสกัดกั้น ผู้ตบก็จะไม่เห็น แล้วรอจนกระท่ังวินาทีสดุ ทา้ ยก่อนทผ่ี ้ตู บจะเคลอ่ื นทถี่ งึ จุดจะตบลูกจงึ เคลือ่ นทไี่ ปตง้ั รับตามทีต่ ้องการจะไปทไี่ หน 55

คู่มอื การเสรมิ สรา้ งทักษะกีฬาวอลเลยบ์ อลชายหาด การถอยเตรยี มรบั ผสู้ กดั กน้ั ยนื ใกลต้ าขา่ ย เมอ่ื เหน็ วา่ การตงั้ ลกู ใหค้ นตบไมด่ ตี อ้ งเลน่ ลกู งา่ ยๆ เพยี งใหข้ า้ มตาขา่ ย จงึ ถอยออกมาเตรยี ม ตงั้ รับ ขณะเคลื่อนท่ี ตาต้องมองผ้ทู ีจ่ ะตบลูกตลอดเวลา โดยหมุนตัวว่ิงคอ่ นข้างตรงไปให้เพยี งพอท่จี ะรับลกู ไม่ถอยไปไกล จนไม่สามารถเคล่ือนที่กลับไปข้างหน้าที่จะเล่นลูกได้ทัน ขณะท่ีผู้ตบลูกสัมผัสลูกจะต้องหยุดในลักษณะท่ีเป็นธรรมชาติ พร้อมท่ีจะเคลอ่ื นที่ไปทิศทางใดทางหน่งึ และยกมอื ขนึ้ พร้อมทจี่ ะรบั ลกู ตบ 12 34 5 56

คู่มอื การเสรมิ สร้างทักษะกฬี าวอลเลยบ์ อลชายหาด การเลน่ ลกู กระดอนจากตาข่าย ถา้ คขู่ องเราเลน่ ลกู ไปกระทบตาขา่ ยตอ้ งเลน่ ลกู สองมอื ลา่ ง โดยนง่ั หรอื คกุ เขา่ แลว้ คอยจนกระทง่ั ลกู กระดอนออกจาก ตาข่าย ปกติลูกจะกระดอนออกจากตาข่ายไม่แรงนัก ซึ่งสามารถเซตลูกได้ แต่ที่เซตไม่ค่อยได้เพราะลูกพุ่งมาต�่ำและ ผ้เู ลน่ ไมไ่ ด้ยืนอยใู่ นมุมทจี่ ะเซตได้ การตัง้ ลูกใหส้ ูงพอที่คเู่ ล่นจะมาเลน่ ต่อไปได้ 1 2 57

คู่มือการเสรมิ สรา้ งทกั ษะกฬี าวอลเลย์บอลชายหาด 3 4 58

คมู่ อื การเสริมสรา้ งทักษะกฬี าวอลเลย์บอลชายหาด 5 6 59

ค่มู ือการเสริมสรา้ งทกั ษะกีฬาวอลเลย์บอลชายหาด สัญญาณมือของผู้สกัดกั้น การใหส้ ญั ญาณมอื ระหวา่ งคนทจี่ ะสกดั กน้ั กบั คทู่ คี่ อยรบั อยทู่ า้ ยสนามเปน็ สงิ่ สำ� คญั เพอ่ื จะไดร้ วู้ า่ จะสกดั กนั้ ปดิ ทางใด หรอื เปดิ ทางใด คจู่ ะไดเ้ ตรยี มรบั ไดถ้ กู ตอ้ ง การใหส้ ญั ญาณมอื จะใหโ้ ดยคนทอี่ ยใู่ กลต้ าขา่ ยซอ่ นสญั ญาณมอื ไวข้ า้ งหลงั ของเขา เพื่อใหค้ มู่ องเห็นว่าจะสกัดก้ันอย่างไร โดยปกติจะมีความหมายดงั นี้ มือซา้ ย หมายถงึ ผ้เู ลน่ ฝา่ ยตรงข้ามท่อี ยู่ทางซ้ายมอื มือขวา หมายถึง ผเู้ ล่นฝ่ายตรงขา้ มทอ่ี ยู่ทางขวามือ ทางตรง หมายถงึ พื้นท่ีตามแนวยาวเขตสนาม ทางเฉียง หมายถงึ พ้นื ท่ีห่างจากเขตสนามทางเฉียง 1 นวิ้ หมายถึง ผสู้ กัดกนั้ ทางตรง 2 นว้ิ หมายถึง ผ้สู กดั ก้นั ทางเฉียงหรือมมุ ฉีก กำ� มือ แบมือ หมายถึง ไมส่ กัดกัน้ อาจจะหลอกว่าสกดั กัน้ แต่ถอยออกมาตัง้ รบั สญั ญาณมอื ข้างใดแสดงวา่ สกดั กั้นหรอื ปดิ ทางนน้ั ตามที่ให้สัญญาณมอื น้ัน 60

คู่มือการเสรมิ สร้างทักษะกีฬาวอลเลยบ์ อลชายหาด ANGLE/ANGLE ทางเฉียง/ทางเฉยี ง LINE/LINE ทางตรง/ทางตรง ANGLE/LINE ทางเฉยี ง/ทางตรง LINE/ANGLE ทางตรง/ทางเฉยี ง NO BLOCK ไมส่ กดั กัน้ ทง้ั 2 ทาง 61

คู่มอื การเสรมิ สรา้ งทักษะกฬี าวอลเลยบ์ อลชายหาด 6. การปอ้ งกัน (Defend/ Digging) การปอ้ งกนั เปน็ ทกั ษะสำ� คญั ทม่ี เี ปา้ หมายในการปอ้ งกนั การรกุ ของคตู่ อ่ สแู้ ละหากสามารถทำ� การรกุ กลบั ได้ ถอื ไดว้ า่ เปน็ การเลน่ ทส่ี มบรู ณ์ ซงึ่ ในการแขง่ ขนั ระหวา่ งทมี ทม่ี มี าตรฐานใกลเ้ คยี งกนั นน้ั ทมี ทส่ี ามารถเลน่ บอลปอ้ งกนั ไดด้ กี วา่ มกั จะ เปน็ ฝา่ ยชนะ ดงั นน้ั ในทมี ใดมผี เู้ ลน่ ทม่ี คี วามสามารถพเิ ศษในการเลน่ ลกู บอลปอ้ งกนั ไดด้ กี จ็ ะสง่ ผลใหท้ มี ประสบความสำ� เรจ็ ได้ ซงึ่ คณุ สมบตั พิ เิ ศษของผเู้ ลน่ ในตำ� แหนง่ ดงั กลา่ วไดแ้ ก่ ความสามารถในการอา่ นเกมรกุ ไดด้ ี มปี ฏกิ ริ ยิ าตอบสนองทดี่ ี มคี วามเรว็ และความคลอ่ งตวั ทด่ี ี มคี วามยดื หยนุ่ และการฟน้ื ตวั ของรา่ งกายทด่ี ี ทงั้ นรี้ วมถงึ จะตอ้ งมคี วามสามารถในการทำ� การรกุ ไดด้ ี ด้วย ทั้งนี้เพราะโดยธรรมชาติผู้เล่นในต�ำแหน่งดังกล่าวจะต้องรับผิดชอบในการพยายามรับบอลรุกจากคู่แข่งขันในเกือบ ทุกพื้นท่ีสนาม ท้ังจากการรุกด้วยการตบหรือจากการรุกด้วยการวางบอลในทิศทางต่างๆ และสามารถท�ำการรุกกลับได้ อยา่ งมีประสิทธิภาพ 1. น้วิ หัวแมม่ อื ยดึ ติดกนั 2. มอื ซ้อนกัน 62

คู่มือการเสรมิ สรา้ งทักษะกีฬาวอลเลย์บอลชายหาด การเตรยี มตวั ในการปอ้ งกัน - อยู่ในตำ� แหน่งทีพ่ ร้อมจะเคลอ่ื นท่ไี ปในทกุ ทศิ ทาง - การจัดระเบยี บรา่ งกายในตำ� แหน่งเตรียมพรอ้ มตอ้ งอยใู่ นลักษณะสมดลุ - จะตอ้ งมกี ารถา่ ยนำ�้ หนักตวั ให้พร้อมในทศิ ทางท่ีจะเคลื่อนที่ - การวางมอื จะต้องอย่ใู นระดับอกและพร้อมท่ีจะขยับออกเพื่อท�ำการรับลูกบอล - แขนจะต้องพรอ้ มขยบั ไปในทิศทางใดๆ เมื่อมลี ูกบอลท่มี าจากการรุกดว้ ยการตบ (ลูกบอลมีความเร็ว) - ดูสญั ญาณการป้องกนั จากเพ่ือนร่วมทีม (ตัวสกัดกั้น) - ดูลกั ษณะทา่ ทางและส่งิ ตา่ งๆ ของตัวรุกทมี ตรงข้าม รูปแบบตา่ งๆ ในการปอ้ งกนั (รับบอลรกุ ) - การเคลอื่ นทร่ี บั ลกู บอลสองมอื ถอื วา่ เปน็ การรบั ลกู บอลรกุ ทมี่ ปี ระสทิ ธภิ าพสำ� หรบั การรบั ลกู บอลทต่ี อ้ งเคลอ่ื นที่ ในระยะที่ไม่ไกลมาก 63

คูม่ อื การเสรมิ สร้างทักษะกฬี าวอลเลยบ์ อลชายหาด - การพุ่งรับลูกบอลมือเดียว โดยส่วนใหญ่จะใช้ในกรณีรับบอลรุกในพื้นที่มุมฉีกด้านหน้าและด้านข้างท่ีมีระยะ มากกว่าการเคลือ่ นทีร่ ับลกู บอลสองมอื และมคี วามสูงของลูกบอลไมม่ าก การสมั ผัสลูกบอลจะใช้บริเวณข้อมอื ด้านในหรือ บริเวณฝา่ มอื โดยการพบั น้ิว - การรับลูกบอลมือบน (สองมือ) โดยส่วนใหญ่จะใช้ในกรณีบอลมาจากการรุกที่มีความรุนแรงและรวดเร็ว และมีความสงู ในระดับศรี ษะของผู้รบั ลักษณะการรับโดยทวั่ ไปคลา้ ยๆ การจบั ลูกบอล - การรบั ลกู บอลมอื บน (มอื เดยี ว) โดยสว่ นใหญจ่ ะใชใ้ นกรณลี กู บอลมาจากการรกุ ทไี่ มม่ คี วามรนุ แรงและรวดเรว็ มาก โดยมีความสูงของลูกบอลในลักษณะข้ามศีรษะของผู้รับ ลักษณะการรับโดยการยืดแขนสูง (ข้ึนอยู่กับระดับความสูง) และพับปลายน้วิ ลงท�ำการสัมผัสลูกบอลในลักษณะเคาะหรือพกั ลกู บอลเบาๆ ทัง้ นเี้ พ่ือไม่ใหผ้ ิดกตกิ า 64

คมู่ ือการเสริมสร้างทกั ษะกีฬาวอลเลยบ์ อลชายหาด - การพุ่งรบั ลูกบอลสองมือ โดยส่วนใหญ่จะใชใ้ นกรณรี ับบอลรุกในพ้นื ท่มี มุ ฉกี ดา้ นหนา้ ดา้ นข้างที่มรี ะยะมากกว่า การเคลอื่ นทร่ี บั ลกู บอลสองมอื และมคี วามสงู และความเรว็ ของลกู บอลมากกวา่ การรบั ลกู บอลดว้ ยการพงุ่ รบั ลกู บอลมอื เดยี ว การสัมผสั ลกู บอลจะใช้บริเวณข้อมือดา้ นในทั้งสองข้างหรือบริเวณต้นแขน - การรับลูกบอลด้วยเท้า ในบางสถานการณ์ก็อาจจะต้องใช้การรับลูกบอลด้วยวิธีดังกล่าวก็ได้ อย่างไรก็ตาม ถึงแม้รูปแบบการป้องกัน (การรับบอลรุก) จะมีหลายแบบ แต่ในการฝึกน้ันจะต้องเน้นการฝึกรูปแบบที่มีความแน่นอน ในการรับและมีประสิทธิภาพ เช่น แบบฝึกการเคล่ือนท่ีรับลูกบอลสองมือจนเกิดความแน่นอนและความเคยชินเสียก่อน ซึง่ สิ่งดังกลา่ วจะสง่ ผลใหเ้ กดิ การปฏิบัติในการป้องกันบอลรุกในรูปแบบอนื่ ๆ โดยอัตโนมตั ิ 65

คมู่ ือการเสรมิ สร้างทกั ษะกฬี าวอลเลยบ์ อลชายหาด 7. ทักษะการเคลื่อนท่ี (Movement) ทุกๆ ทักษะของการเล่นกีฬาวอลเลย์บอลชายหาดจ�ำเป็นต้องใช้การเคล่ือนท่ีเป็นองค์ประกอบท่ีส�ำคัญ ดังน้ัน จึงมคี วามจ�ำเป็นทีจ่ ะต้องรจู้ กั วิธีการ เทคนคิ และปจั จยั สำ� หรบั การเคลอื่ นทีข่ องวอลเลยบ์ อลชายหาด โดยมอี งคป์ ระกอบ ที่สำ� คญั ดังนี้ 7.1 การสัมผัสพ้ืนทราย ในการฝึกการเคลื่อนท่ีนั้นการสัมผัสพื้นทรายเป็นปัจจัยหนึ่งที่จะท�ำให้การเคลื่อนที่ มีประสิทธิภาพ ดังน้ัน ในการฝึกจะต้องควบคุมให้การสัมผัสพ้ืนทรายของเท้านั้นสัมผัสพ้ืนทรายน้อยท่ีสุด (ประมาณ หนึ่งในสามของเท้า) หรือถ้าจะให้เข้าใจได้ง่ายก็คือการใช้ปลายเท้าเป็นจุดสัมผัสในขณะท�ำการเคลื่อนท่ี ไม่ว่าจะเป็น การเคลื่อนที่ในทศิ ทางใด ทงั้ นเี้ พื่อเปน็ การลดแรงเสยี ดทานระหวา่ งเท้ากับพื้นทราย ลักษณะการสัมผัสพื้นทรายในการเคลือ่ นทีใ่ นทศิ ทางต่างๆ การสัมผสั พนื้ ทรายในการเคล่ือนท่ดี ้านหนา้ การสัมผัสพื้นทรายในการเคลื่อนที่ด้านข้าง การสมั ผสั พื้นทรายในการเคลอื่ นทดี่ า้ นข้าง การสมั ผัสพืน้ ทรายในการเคลอื่ นท่ีด้านหลัง 66

ค่มู ือการเสรมิ สรา้ งทักษะกีฬาวอลเลย์บอลชายหาด 7.2 การถ่ายน�้ำหนักของร่างกาย ปกติน�้ำหนักตัวคนเราจะลงท่ีเท้าตามแรงโน้มถ่วงของโลก (แรง G) รวมถึง แรงเสียดทานจากสภาพของพื้นสนามซ่ึงจะเป็นภาระและอุปสรรคของการเคลื่อนที่ ดังนั้น ในการฝึกการเคลื่อนที่ การถ่ายน�้ำหนักตัวไปยังทิศทางท่ีต้องการ ซ่ึงจะเป็นการหนีแรงโน้มถ่วงของโลกก็จะเป็นปัจจัยที่จะช่วยให้สามารถ เพ่มิ ความเรว็ และลดการใช้พลังงานในการเคลอื่ นท่ีได้ การถ่ายนำ�้ หนกั ร่างกายในการเคล่อื นท่ีไปดา้ นหนา้ การถา่ ยน�้ำหนักร่างกายในการเคลื่อนทีไ่ ปดา้ นขา้ ง (ซ้าย) การถา่ ยนำ�้ หนักรา่ งกายในการเคลือ่ นทีไ่ ปดา้ นหลงั 7.3 การจัดระเบียบร่างกาย (ความสมดุล) เป็นอีกองค์ประกอบหน่ึงที่มีความส�ำคัญและสามารถก�ำหนด ประสิทธภิ าพของการเคลือ่ นทใ่ี นแต่ละทักษะได้ หากให้ความส�ำคัญในการจัดระเบียบร่างกายขณะเคลอื่ นที่ 67

คู่มือการเสรมิ สรา้ งทักษะกฬี าวอลเลย์บอลชายหาด จากองคป์ ระกอบทส่ี ำ� คญั ในการเคลอื่ นทต่ี ามทกี่ ลา่ วมานน้ั เราไดท้ ราบวธิ ี เทคนคิ และปจั จยั ตา่ งๆ ทเี่ ปน็ องคป์ ระกอบ หลกั ในการเคลือ่ นท่ขี องวอลเลยบ์ อลชายหาด ต่อไปนเ้ี ปน็ วธิ ีและแบบฝกึ การเคลือ่ นท่ใี นทกั ษะต่างๆ ดังนี้ 7.4 การเคลอ่ื นทรี่ บั ลกู เสริ ฟ์ จากการทผี่ เู้ ลน่ แตล่ ะคนของทมี วอลเลยบ์ อลชายหาดมภี าระทจี่ ะตอ้ งรบั ผดิ ชอบพน้ื ท่ี ในการรับลูกเสริ ์ฟ โดยมีพนื้ ที่เฉล่ยี ประมาณ 4 x 8 เมตร ดังนัน้ ความสัมพนั ธ์ในการเคลื่อนท่ี สำ� หรับการรับลูกบอลเสิร์ฟ จงึ มคี วามสำ� คญั เปน็ อยา่ งยง่ิ  โดยปกตติ ำ� แหนง่ ในการยนื รบั ลกู เสริ ฟ์ จะยนื หา่ งจากเสน้ หลงั ประมาณ 1.5-2 เมตร ขนึ้ อยกู่ บั ลักษณะการเสิรฟ์ ของค่ตู อ่ สู้ ดังนั้น ในการฝึกกจ็ ะฝกึ การเคลื่อนทไ่ี ปท้ังด้านหนา้ ดา้ นหลัง และด้านขา้ ง โดยมลี ักษณะของ การเคลือ่ นท่ใี นทศิ ทางตา่ งๆ ไดแ้ ก่ 7.4.1 การเคลอื่ นทร่ี ับลกู เสริ ์ฟดา้ นหลัง โดยปกติจะเป็นการก้าวเพียง 1-2 ก้าวเท่าน้ัน โดยใช้การก้าวต่อระยะด้านหลัง ท้ังนี้เนื่องจากพ้ืนที่ ดา้ นหลงั มีระยะไมเ่ กนิ 2 เมตร 1 23 68

คู่มือการเสรมิ สร้างทักษะกีฬาวอลเลย์บอลชายหาด 7.4.2 การเคล่อื นท่ีรบั ลกู เสริ ์ฟด้านหนา้ โดยปกติการเคล่ือนที่รับลูกบอลด้านหน้าจะเป็นการเคล่ือนที่ที่มีเวลาตัดสินใจมากกว่าทิศทางอ่ืน เน่ืองจากลูกบอลที่เสิร์ฟในทิศทางน้ี ลักษณะของลูกบอลจะเป็นลูกบอลหยอดหรือการเสิร์ฟเบาๆ โดยปกติการเคล่ือนที่ จะใช้การกา้ วเทา้ 2-3 กา้ ว 1 2 3 69

คมู่ ือการเสรมิ สร้างทักษะกฬี าวอลเลยบ์ อลชายหาด 7.4.3 การเคลอ่ื นท่รี ับลกู เสริ ฟ์ ด้านขา้ ง โดยปกตพิ ืน้ รับลูกบอลด้านขา้ งจะมพี น้ื ท่ีประมาณ 2 เมตร ดังนน้ั ในการเคลอ่ื นทร่ี บั ลกู บอลดา้ นขา้ งกเ็ พอ่ื ใหต้ ำ� แหนง่ ของรา่ งกายนน้ั ตรงกบั ตำ� แหนง่ ลกู เสริ ฟ์ ซง่ึ จะชว่ ยใหเ้ พม่ิ ประสทิ ธภิ าพ ของการรับลกู เสริ ฟ์ 1 23 เคล็ดลับในการแขง่ ขนั สำ� หรับนกั กฬี า - ใจถงึ - คดิ ในแงด่ ีไว้ - มองการแข่งขนั ในแงด่ ี - มองความสำ� เรจ็ ที่ผ่านมา - หาทางกระตุ้นตนเองไวเ้ สมอ - เตรียมพรอ้ มเพ่ือการแข่งขนั - อย่าตัง้ ความหวงั ไวส้ ูงเกินไป - อยา่ ประมาท อย่าดูถกู คู่แข่งขัน - แขง่ ขนั ให้ดีที่สุด ไมต่ อ้ งมขี ้ออา้ ง - ถนอมก�ำลังไว้แข่งขนั ในนดั ต่อไป - มคี วามตัง้ ใจที่จะแขง่ ขนั อยากชนะ จงคดิ วา่ การลม้ เปน็ จดุ เรมิ่ ตน้ ของชยั ชนะ (อยา่ กลวั ทจ่ี ะลม้ เหลวหรอื แพ)้ อยา่ สนใจแตป่ ญั หา จงสนใจวธิ กี ารแกป้ ญั หา อยา่ ไปเครียดมาก หดั หวั เราะกบั ตวั เองบา้ ง 70

คมู่ ือการเสรมิ สรา้ งทักษะกฬี าวอลเลย์บอลชายหาด พฤติกรรมของผเู้ ล่นทม่ี ผี ลตอ่ ค่ขู องตน การเลน่ วอลเลยบ์ อลชายหาด ความสำ� เรจ็ ตา่ งๆ กเ็ พราะความรว่ มมอื ดว้ ยกนั ทงั้ 2 คน พฤตกิ รรมทแ่ี สดงออกมาบอก ใหร้ ถู้ งึ ความเปน็ เพอ่ื น การมมี นษุ ยสมั พนั ธซ์ งึ่ กนั และกนั ผเู้ ลน่ จำ� เปน็ ตอ้ งใสใ่ จ ควรปฏบิ ตั แิ ละไมป่ ฏบิ ตั ดิ งั น้ี 1. ระงับ อดกล้ัน และละเว้น ลักษณะท่าทางหรือการแสดงความคิดเห็นท่ีไม่ยอมรับการกระท�ำที่ผิดพลาดของคู่ ถงึ แม้ว่าไมพ่ ดู กไ็ มค่ วรทำ� ทา่ ทาง เชน่ ขยบั มอื เปน็ สญั ญาณใหค้ เู่ หน็ 2. ถา้ คเู่ ลน่ ผดิ พลาดตอ้ งพดู ใหก้ ำ� ลงั ใจ รวมทงั้ แสดงทา่ ทางทคี่ ลอ้ ยตามคำ� พดู ดว้ ย 3. ระหวา่ งการแขง่ ขนั แตล่ ะนดั จะตอ้ งพดู จาในทางสรา้ งสรรค์ ปรกึ ษาหารอื หาวธิ กี ารเลน่ ดว้ ยกนั วา่ ทำ� อยา่ งไรจะชนะ 4. ลักษณะท่าทางการให้ก�ำลังใจก่อนการเล่น เช่น ก่อนการเสิร์ฟ ผู้เล่นบางคนก็ไม่ชอบหรือเกิดความร�ำคาญ ถ้าคู่ท�ำท่าทางหรือให้ก�ำลังใจเกินความจ�ำเป็น ท�ำให้การเล่นผิดพลาด ตกเป็นเป้าสายตาของผู้ชมว่าเล่นอ่อน ดังนั้น การแสดงความยนิ ดคี วรแสดงหลงั จากคขู่ องเราทำ� สำ� เรจ็ แลว้ 5. การทำ� ทา่ ทางตา่ งๆ ตอ้ งไมห่ นั หนา้ ไปทางฝา่ ยตรงขา้ ม ใหห้ นั หนา้ ไปหาคขู่ องเราหรอื หนั หนา้ มาทางแดนของตนเอง คู่นนั้ เปน็ คนส�ำคัญของทีม การเลน่ วอลเลยบ์ อลชายหาดมผี เู้ ลน่ ขา้ งละ 2 คน หากขาดความเขา้ ใจ การเช่ือมสัมพันธ์ต่อกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งขณะแข่งขัน พฤติกรรมต่างๆ ท่ี แสดงออกมาเมอื่ ทมี ประสบผลสำ� เร็จ และบางคร้งั อาจจะเล่นผดิ พลาดกต็ ้อง ให้ก�ำลังใจกันซ่ึงกันและกัน แม้เพียงสัมผัสแตะมือ แตะไหล่ สวมกอดกัน รวมท้ังการส่งเสียงกรีดร้องแสดงความพึงพอใจ แสดงออกลักษณะท่าทาง สายตาที่แสดงต่อกันเป็นการสร้างเสริมแรงใจส่วนหนึ่งท่ีท�ำให้ทีมประสบผล ส�ำเร็จได้ บางคร้ังการมองด้วยสายตายิ่งกว่าฆ่าด้วยค�ำพูด ท�ำอย่างไรก็ได้ ทแ่ี สดงใหเ้ หน็ วา่ “คขู่ องคณุ เปน็ คนสำ� คญั ของทมี ” (อทุ ยั สงวนพงศ.์ 2549: 217) 71

คู่มอื การเสรมิ สร้างทักษะกีฬาวอลเลยบ์ อลชายหาด การสอดแนมและการเกบ็ ขอ้ มลู การสอดแนมเพอ่ื ใชส้ ถติ นิ ำ� มาวิเคราะหก์ ารแขง่ ขัน เครอื่ งมือท่ีใช้ ดังน้ี - สงั เกตและจดจ�ำ - จดใสก่ ระดาษ - คอมพวิ เตอร์ - วดิ โี อ สิง่ ท่ีควรสอดแนม 1. องค์ประกอบของทีม - ระบบการเล่น - ผู้เลน่ - ผเู้ ลน่ ทเี่ ปน็ หวั ใจของทีมท้ังการรกุ / รบั - ทีมสปริ ิต 2. รูปแบบของทมี - การเสริ ์ฟ (แบบ / แทคติก / การสลบั ต�ำแหนง่ หลังการเสิร์ฟ) - การรบั ลูกเสิร์ฟ (รปู แบบ ใครรับดี / ออ่ น) - การตบ (ใชร้ ปู แบบใด) - การสกดั กน้ั (ใช้แทคติกอยา่ งไร) 3. ความสามารถของผู้เลน่ ฝา่ ยตรงขา้ มแตล่ ะคน - ทักษะผเู้ ล่น - จุดเดน่ / ดว้ ย - ใครรับเสิรฟ์ - ตวั ตบท่สี �ำคญั - ตัวสกัดกั้นที่สำ� คญั 4. ปรัชญาและจติ วทิ ยาของทีม - สภาพร่างกายของทีมตรงข้าม - ความสามารถในการแข่งขนั ของฝ่ายตรงข้าม - ผนู้ �ำในการแขง่ ขนั ปจั จบุ นั การอยากรวู้ า่ ฝา่ ยตรงขา้ มจะรกุ อยา่ งไร โดยใหม้ ผี สู้ งั เกตหรอื สอดแนมไปอยหู่ ลงั สนามแดนของฝา่ ยตรงขา้ ม แลว้ คอยให้สัญญาณหรอื แสดงใหท้ มี พวกเดียวกันทราบวา่ ฝา่ ยตรงข้าม ซ่ึงผู้สกัดกนั้ ให้สญั ญาณมอื วา่ จะรกุ หรือรบั อยา่ งไร การสอดแนมนท้ี ำ� ใหก้ ารเลน่ ไมย่ ตุ ธิ รรม ดังนั้น เมื่อทมี ทราบวา่ มีการสอดแนมจงึ หาทางแกไ้ ข โดยการเปลีย่ นสัญญาณมอื แต่ละนัดไม่เหมือนกันหรือใช้เฉพาะการแข่งขันนัดส�ำคัญๆ เพ่ือไม่ให้ผู้สอดแนมและฝ่ายตรงข้าม แปลความหมายของ สญั ญาณมอื นน้ั ได้ นอกจากนผ้ี เู้ ลน่ อาจจะใชว้ ธิ พี ดู สน้ั ๆ กบั คขู่ องตนกอ่ นการเสริ ฟ์ ลกู วา่ จะสกดั กน้ั หรอื เลน่ อยา่ งไรแทนการใช้ สญั ญาณมือ 72

คูม่ ือการเสริมสรา้ งทักษะกฬี าวอลเลย์บอลชายหาด สัญญาณและการสงั เกตการเสริ ฟ์ การสังเกตการเสริ ์ฟมี ดงั นี้ - ชอบเสิร์ฟแบบใด - ชอบเสริ ์ฟไปทางตรงหรอื ทางเฉียง - ใช้การเสิรฟ์ แบบโดง่ สูง (Skyball) - เสริ ์ฟลูกยาวไปทา้ ยสนามหรือเสริ ฟ์ ลกู ส้ัน - ลักษณะทีช่ อบเสิร์ฟเป้นพิเศษในสถานการณ์ใด - มีการเปล่ียนแปลงการเสิร์ฟหลงั จากเสริ ์ฟเสยี 1 หรอื 2 ครัง้ หรอื ไม่ การสงั เกตบริเวณท่ียนื ก่อนเสิร์ฟแล้วลากเส้นไปตามทศิ ทางของลูกที่เสิร์ฟไป โดยมีสัญลกั ษณ์และผลการเสริ ์ฟ ดังน้ี + หมายถึง เสริ ์ฟแลว้ ไดค้ ะแนนทนั ที เช่น เสิร์ฟลกู ลงสนาม 0 หมายถึง ฝา่ ยรบั รับลูกได้ แต่ไมด่ ี ตอ้ งเลน่ ลูกแก้ไข - หมายถงึ ฝา่ ยเสิร์ฟ เสิร์ฟเสยี เชน่ เสริ ์ฟลกู ออก J หมายถงึ Jump serve F หมายถึง Float serve T หมายถงึ มีแทคตกิ การเสริ ์ฟแปลกๆ S หมายถงึ Spin serve - ถ้าเสิรฟ์ ลูก Sky ball ให้ลากเส้นโค้ง - ใหเ้ ขยี นทิศทางของลมทีพ่ ดั วา่ มาทางใด ลกั ษณะลดพัดแรง ปานกลางหรือเบา - ลกู เสริ ฟ์ ใดทเ่ี ปน็ จุดเด่นใหล้ ากเส้นด้วยสแี ดง ผเู้ สิร์ฟชื่อ.............................................................................................. รูปที่..... แสดงตวั อย่างการจดบันทกึ การสังเกตการเสิรฟ์ 73

คมู่ ือการเสรมิ สรา้ งทกั ษะกีฬาวอลเลย์บอลชายหาด สญั ลกั ษณแ์ ละการสงั เกตการรบั ลูกเพื่อรุก การสังเกตหรือสอดแนมผู้เล่นท่ีรับลูกจากการเสิร์ฟหรือลูกท่ีข้ามตาข่ายมาจากการรุกของฝ่ายตรงข้ามการรับ เพ่ือเตรยี มทจ่ี ะรุกโตก้ ลบั ไปมกี ารสงั เกตและเขียนสัญลักษณ์ ดังนี้ 1. พื้นที่หรือบริเวณการรับลูกของแต่ละคน มีข้างหน้าซ้าย ข้างหน้า ข้างหน้าขวา ข้างหลังซ้าย ข้างหลังและ ขา้ งหลังขวา โดยขีดเสน้ จัดแบง่ เปน็ ชอ่ งบนกระดาษ ผู้สงั เกตอาจจะกำ� หนดเขตพื้นท่เี ป็นสญั ลกั ษณ์สามารถรูด้ ว้ ยตนเอง ผู้เสิร์ฟชอ่ื .............................................................................................. A หมายถงึ บริเวณข้างหน้า B หมายถงึ บริเวณข้างหนา้ ดา้ นซ้าย C หมายถึง บริเวณข้างหลังดา้ นซ้าย D หมายถงึ บรเิ วณขา้ งหลงั E หมายถงึ บรเิ วณขา้ งหลังดา้ นขวา F หมายถงึ บรเิ วณขา้ งหนา้ ด้านขวา 74

คู่มอื การเสริมสร้างทกั ษะกีฬาวอลเลย์บอลชายหาด การรบั ลกู แตล่ ะพนื้ ทหี่ รอื บรเิ วณทร่ี บั ลกู แตล่ ะครงั้ จะเขยี นเปน็ สญั ลกั ษณม์ คี า่ คอื + 0 และ – เชน่ เคลอ่ื นทไี่ ปขา้ งหนา้ รบั ลูกขา้ งหนา้ ห่างจากตวั ไปประมาณ 3 เมตร และรับลกู ได้ดี ดังนน้ั ในช่อง A จึงมเี คร่อื งหมาย + นอกจากนถ้ี า้ ตอ้ งการใหท้ ราบรายละเอยี ดมากยง่ิ ขน้ึ เกยี่ วกบั ทศิ ทางการรกุ ทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพ เรม่ิ จากบรเิ วณใด จดุ ใด และทศิ ทางของลกู ทต่ี บไปลงบรเิ วณใด ไดผ้ ลเปน็ อยา่ งไร กล็ ากเสน้ ตง้ั แตเ่ รมิ่ ตบลกู จนถงึ บรเิ วณหรอื จดุ ทร่ี บั ลกู หากลกู ตบ ท่ีรนุ แรงหรือผรู้ ุกมลี กู เลน่ แปลกๆ ให้ลากเป็นเส้นโค้ง ถา้ ตบธรรมดาก็ลากเปน็ เสน้ ตรง 2. การสังเกตและเก็บข้อมูลการรับลูก เซตลูกและตบลูกหรือลักษณะการรุกเป็นอย่างไรให้ขีดเส้นแบ่งเป็น 3 ช่อง การรับลูก (Pass) การเซตลูก (Set) การรุก (Attack) แต่ละช่องมีสัญลักษณ์การเล่นโดยผู้สังเกตจะเขียนลงไปว่าลูกนั้น มีผลเป็นอย่างไร มีค่าเป็น + 0 หรอื – และ ชนดิ ของการรุก ซึ่งมีสัญลกั ษณ์และความหมาย ดังนี้ T หมายถงึ ใช้แทคติกขณะตบลูก S หมายถงึ การตบลูก F หมายถงึ การหลอกหรือมกี ลลวงในการรกุ . จุดอยขู่ ้างตัวอักษรหมายถึงขณะที่รกุ ไมม่ กี ารสกดั กัน้ ผเู้ ลน่ 1 ผเู้ ลน่ 2 Pass Set Attack Pass Set Attack Quality Quality Effectivity. Type Quality Quality Effectivity. Type + + + + S + + + S + - + + S 0 0 0 F 0 0 + + T 0 + + T - + + 0 T + + + T - 0 0 T + + + T - 0 0 F + + + T 0 0 0 F + + - S + + + S 75

คมู่ อื การเสริมสรา้ งทกั ษะกีฬาวอลเลยบ์ อลชายหาด อาหารการกิน อาหารการกินเป็นส่ิงจ�ำเป็น ร่างกายต้องการสารอาหารแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับช่วงเวลา เช่น วันก่อนการแข่งขัน กลางคนื ตอนเชา้ และระหวา่ งการแขง่ ขนั ซึง่ 2 – 3 วนั ก่อนที่แขง่ ขนั รา่ งกายตอ้ งใชพ้ ลังงานไปกบั การฝึกซ้อม รวมท้ัง ตอ้ งดื่มน�้ำ เพอื่ ไมใ่ หร้ า่ งกายขาดนำ้� - กลางคนื กอ่ นการแขง่ ขนั กนิ ไก่ ปลา สลดั และดม่ื นำ�้ ทคี่ ณุ คา่ ทางอาหาร แตไ่ มค่ วรดม่ื นำ้� มาก เพราะตอนกลางคนื อาจต้องลกุ ไปเข้าห้องนำ้� ทั้งคนื ได้ - ตอนเช้าก่อนการแขง่ ขนั กินขา้ วและผลไม้ หลังจากตนื่ นอนจะด่มื น�ำ้ เปล่า นำ้� ผลไม้ก็ได้ - ระหวา่ งการแขง่ ขนั จะตอ้ งสญู เสยี นำ้� จากรา่ งกาย เพราะตอ้ งวง่ิ เคลอ่ื นท่ี รา่ งกายตอ้ งนำ� พลงั งานทส่ี ะสมไวอ้ อกมาใช้ จึงต้องกินอาหารว่างลงไปในกระเพาะอาหารบ้าง เพ่ือไม่ให้ปวดท้อง อาจเป็นผลไม้บางชิดก็ได้ ผู้เล่นบางคนอาจจะ กินอาหารเลก็ ๆ น้อยๆ ไดใ้ นช่วงเวลานอก - เมอ่ื จบการแข่งขนั กด็ ม่ื นำ�้ กินอาหารทมี่ ีคณุ คา่ ไม่ดืม่ นำ้� ทีม่ แี อลกอฮอล์ ทัง้ กอ่ น ระหว่าง และหลงั การแข่งขัน อาหารสำ� หรบั นกั กีฬา 1. รบั ประทานอาหารทม่ี ีคารโ์ บไฮเดรตสูงและไขมันต�่ำ 2. หลีกเลีย่ งอาหารหวานภายใน 1 ชว่ั โมง กอ่ นการฝกึ ซ้อม / แข่งขัน 3. ควรใหเ้ วลาในการย่อยอาหารใหห้ มดจากกระเพาะอาหาร 4. ก่อนการแข่งขนั 3 – 4 ชว่ั โมง ควรรับประทานอาหารท่ใี ห้พลังงานพวกคารโ์ บไฮเดรตทีย่ ่อยง่าย 5. ระหว่างการฝึกซ้อมหรือการแข่งขันควรดื่มน�้ำให้เพียงพอเพ่ือป้องกันการขาดน้�ำซึ่งจะท�ำให้ประสิทธิผลการเล่น ลดลง 6. ระหว่างพักการแข่งขัน หากเป็นเกมยาวนานพอสมควร ควรรับประทานอาหารและเคร่ืองดื่มทนแทนพลังงาน ทเ่ี สียไป เชน่ กล้วยสกุ สม้ นำ้� ผลไม้ 7. หลังการแข่งขันให้รับประทานอาหารท่ีมีคาร์โบไฮเดรตสูง และน้�ำท่ีสูญเสียไปทดแทน เพ่ือเตรียมพร้อม ในการแขง่ ขันวันตอ่ ไป 76

คูม่ อื การเสรมิ สรา้ งทักษะกีฬาวอลเลยบ์ อลชายหาด โปรแกรมการฝึกด้วยน้�ำหนักสำ� หรบั นักวอลเลย์บอลชายหาด ลกู เมดซิ นิ บอลและยางยดื แบบมีแรงตา้ นทาน (Medicine ball and Resistance Bands) ล�ำดบั ชอ่ื ทา่ จ�ำนวนเซต จ�ำนวนครัง้ / พกั ระหวา่ ง พักระหวา่ งท่า เซต เซต 1 Medicine ball lunge cross over 3 2 Resistance band lateral raise 3 10-12 30-60 วินาท ี 1-2 นาที 3 Medicine ball oblique crunches 3 4 Resistance band squats 3 10-12 30-60 วินาท ี 1-2 นาที 5 Medicine ball kneel to push ups 3 6 Resistance band lunges 3 10-12 30-60 วินาท ี 1-2 นาที 7 Medicine ball reverse curls 3 8 Resistance band bent over rows 3 10-12 30-60 วินาที 1-2 นาที 9 Medicine ball single leg chops 3 10 Resistance band biceps curls 3 10-12 30-60 วนิ าท ี 1-2 นาที 10-12 30-60 วินาท ี 1-2 นาที 10-12 30-60 วินาที 1-2 นาที 10-12 30-60 วินาที 1-2 นาที 10-12 30-60 วนิ าท ี 1-2 นาที 10-12 30-60 วนิ าท ี 1-2 นาที หมายเหตุ : โปรแกรมการฝกึ นเี้ ปน็ เพยี งแนวทางการฝกึ เบอื้ งตน้ ผฝู้ กึ สอนควรนำ� ไปประยกุ ตใ์ ชใ้ หเ้ หมาะกบั นกั กฬี าของตน และควรศกึ ษาวธิ กี ารฝกึ (ทา่ ฝกึ จำ� นวนครง้ั การพกั ) เพอื่ ใหเ้ กดิ ประสทิ ธภิ าพในการฝกึ ไดต้ รงกบั ความตอ้ งการ 77

คมู่ ือการเสรมิ สร้างทกั ษะกีฬาวอลเลย์บอลชายหาด ลกู เมดซิ ินบอลและยางยืดแบบมแี รงตา้ นทาน (Medicine ball and Resistance Bands) 1. Medicine ball lunge cross over 78

คู่มอื การเสรมิ สรา้ งทกั ษะกฬี าวอลเลยบ์ อลชายหาด 2. Resistance band lateral raise 3. Medicine ball oblique crunches 79

คู่มอื การเสริมสร้างทกั ษะกฬี าวอลเลย์บอลชายหาด 4. Resistance band squats 5. Medicine ball kneel to push ups 80

คมู่ ือการเสริมสร้างทักษะกฬี าวอลเลย์บอลชายหาด 6. Resistance band lunges 7. Medicine ball reverse curls 10. Resistance band biceps curls 81

คู่มือการเสริมสรา้ งทักษะกฬี าวอลเลย์บอลชายหาด 8. Resistance band bent over rows 9. Medicine ball single leg chops 82

คู่มอื การเสริมสรา้ งทักษะกฬี าวอลเลย์บอลชายหาด การฝึกโดยใชอ้ ุปกรณ์แบบอิสระ (Free weight) ลำ� ดบั ชื่อทา่ จ�ำนวนเซต จ�ำนวนคร้งั / พกั ระหวา่ ง พกั ระหว่างทา่ เซต เซต 1 2 Dumbbell squats 3 10-12 30-60 วินาที 1-2 นาที 3 Bench presses 3 4 Deadlifts (light weight) 3 10-12 30-60 วินาท ี 1-2 นาที 5 Bent over rows 3 6 Back extensions 3 10-12 30-60 วนิ าที 1-2 นาที 7 Lunges 3 8 Seated dumbbell shoulder presses 3 10-12 30-60 วินาท ี 1-2 นาที 9 Russian twists with dumbbell 3 Calf raises 3 10-12 30-60 วินาท ี 1-2 นาที 10-12 30-60 วนิ าที 1-2 นาที 10-12 30-60 วินาที 1-2 นาที 10-12 30-60 วินาท ี 1-2 นาที 10-12 30-60 วินาที 1-2 นาที หมายเหตุ : โปรแกรมการฝกึ นเ้ี ปน็ เพยี งแนวทางการฝกึ เบอ้ื งตน้ ผฝู้ กึ สอนควรนำ� ไปประยกุ ตใ์ ชใ้ หเ้ หมาะกบั นกั กฬี าของตน และควรศกึ ษาวธิ กี ารฝกึ (ทา่ ฝกึ จำ� นวนครง้ั การพกั ) เพอ่ื ใหเ้ กดิ ประสทิ ธภิ าพในการฝกึ ไดต้ รงกบั ความตอ้ งการ การฝกึ โดยใชอ้ ปุ กรณแ์ บบอิสระ (Free weight) 1. Dumbbell squats 83

คู่มอื การเสรมิ สร้างทกั ษะกฬี าวอลเลยบ์ อลชายหาด 2. Bench presses 3. Deadlifts (light weight) 84

คูม่ ือการเสรมิ สร้างทักษะกฬี าวอลเลย์บอลชายหาด 4. Bent over rows 5. Back extensions 85

คมู่ ือการเสริมสร้างทักษะกีฬาวอลเลย์บอลชายหาด 6. Lunges 7. Seated dumbbell shoulder presses 86

ค่มู ือการเสรมิ สรา้ งทกั ษะกีฬาวอลเลยบ์ อลชายหาด 8. Russian twists with dumbbell 9. Calf raises 87

คมู่ ือการเสริมสร้างทกั ษะกีฬาวอลเลย์บอลชายหาด แบบฝึกทกั ษะกีฬาวอลเลย์บอลชายหาด การเสริ ฟ์ การเสริ ฟ์ คอื ชว่ งเวลาทผ่ี เู้ ลน่ มโี อกาสเบด็ เสรจ็ ในการควบคมุ เกมโดยใชล้ กู บอลทอ่ี ยใู่ นมอื เพอ่ื ทำ� คะแนน ทมี ทท่ี ำ� การเสริ ฟ์ อย่างหนักแน่น มีโอกาสท�ำคะแนนได้มากกว่าการเสิร์ฟลูกเบา และด้วยเหตุน้ีนักกีฬาควรใช้เวลาในการฝึกเพ่ือลูกเสิร์ฟ ทมี่ ปี ระสทิ ธิภาพ ในส่วนของความแรงลมและทิศทางลมทแี่ ตกตา่ งกนั ยังคงเป็นอีกปัจจยั หนึ่งท่นี กั กฬี าจะต้องฝกึ จดั การ ทักษะข้ันต้น สำ� หรบั นกั กฬี ามอื ใหมส่ ามารถเรมิ่ จากการฝกึ ถา่ ยนำ�้ หนกั จากเทา้ หลงั ไปยงั เทา้ หนา้ เรม่ิ จากใหผ้ เู้ สริ ฟ์ ยกเทา้ หนา้ ขนึ้ กอ่ นทำ� การเสริ ฟ์ เพอื่ ใหน้ ำ�้ หนกั ถา่ ยไปทเ่ี ทา้ หลงั หมนั่ ฝกึ ฝนอยา่ งตอ่ เนอื่ งเพอ่ื ใหร้ า่ งกายเคยชนิ กบั การถา่ ยนำ้� หนกั ทถี่ กู ตอ้ ง ขอ้ ควรระวงั ในเสริ ฟ์ ทา่ ผดิ ๆ อยา่ งตอ่ เนอ่ื งคอื จะทำ� ใหก้ ลา้ มเนอ้ื ทหี่ วั ไหลเ่ กดิ การบาดเจบ็ จากความเมอ่ื ยลา้ หรอื การไมส่ มดลุ ของไหล่ ทักษะปานกลาง เนื่องจากในสถานการณ์จริงไม่ได้มีการเสิร์ฟซ�้ำติดต่อกันหลายลูก (เว้นแต่นักกีฬาจะท�ำคะแนนได้อย่างต่อเน่ือง) การเสริ ฟ์ ซำ�้ เปน็ เวลาสนั้  ๆ สลบั กบั การเคลอ่ื นทไ่ี ปทต่ี าขา่ ยเพอื่ สกดั กน้ั หรอื เคลอ่ื นทเ่ี พอ่ื ปอ้ งกนั การรกุ แลว้ จงึ กลบั มาเสน้ หลงั เพ่อื ท�ำการเสิรฟ์ จะเป็นประโยชนม์ ากกว่าการฝึกเสิร์ฟเพยี งอยา่ งเดยี ว ในการฝึกขั้นน้ี นักกีฬาอาจมีการแลกเปล่ียนความคิดในเร่ืองของการเสิร์ฟอย่างมีกลยุทธ์และศึกษาวิธีการเสิร์ฟ ทีม่ ปี ระสิทธผิ ลสงู สุดในสภาพลมตา่ งๆ และสามารถใช้ลมเป็นเครื่องมอื ในการสรา้ งโอกาสเพื่อท�ำคะแนน ทักษะข้ันสงู ทกั ษะการเสิร์ฟขัน้ สูงเปน็ เร่ืองเกย่ี วกับการเพิ่มโอกาสในการท�ำคะแนน เน่อื งจากฝ่ายท่ีรบั ลูกเสริ ์ฟเป็นฝ่ายทไ่ี ดเ้ รม่ิ เกมรุกและมีความเป็นไปได้สูงท่ีจะกดลูกลงพื้นได้ ดังนั้น หากได้คะแนนจากการเสิร์ฟก็จะเป็นผลดีต่อทีมมากกว่า การเสิร์ฟลูก ace ได้เป็นเรอื่ งดีแต่แมแ้ ต่นกั กฬี าทม่ี ีทกั ษะสามารถทำ� ได้เฉล่ียเพยี ง 1 ลกู ต่อเกม การวางกลยทุ ธก์ ารเสิร์ฟ และการ “สรา้ งโอกาส” ในการทำ� คะแนนจะสง่ ผลตอ่ การรบั ลกู และการเซตรวมไปถงึ ความเปน็ ไปไดใ้ นการรกุ ของฝา่ ยตรงขา้ ม ยกตวั อยา่ งเชน่ ถ้าผูเ้ สิร์ฟ เสริ ์ฟลูกลึกจะทำ� ใหฝ้ ่ายรับตีหรอื ยงิ ลกู ไดห้ รือไม่ แล้วถา้ หากผู้เสิร์ฟเสิร์ฟลูกสัน้ การตอบโตข้ อง ฝ่ายรบั จะออกมาเป็นอยา่ งไร 88

1. การเสริ ฟ์ คู่มือการเสรมิ สร้างทักษะกีฬาวอลเลยบ์ อลชายหาด เสริ ์ฟลงนอกรปู หวั ใจ (ทักษะขน้ั ตน้ / ทักษะปานกลาง) จดุ เนน้ การสอน อปุ กรณ์ 1. นักกีฬาต้องค�ำนึงถึงทิศทางลมที่ส่งผลต่อลูกและ จำ� นวนท่เี หมาะสม: ลูกบอลจำ� นวนมาก จำ� นวนขั้นต�ำ่ : ลกู บอล 5-6 ลกู ปรับทิศทางตามสถานการณ์ ผู้เขา้ ร่วมการฝกึ 2. พยายามเสิร์ฟลูกต้านลมแทนที่จะเสิร์ฟตามลม จ�ำนวนทีเ่ หมาะสม: นกั กีฬา 6 คน + ผู้ฝึกสอน จ�ำนวนสูงสดุ : นักกีฬา 4 คนตอ่ ทีม + ผู้ฝกึ สอน เน่ืองจากการโคจรของลูกสามารถคาดการณ์ได้ มากกวา่ เมื่อเสิรฟ์ ตามลม 3. ปรบั การโยนลกู ให้เข้ากบั กระแสลม เชน่ ถา้ ลมแรง นกั กฬี าต้องโยนลกู ให้ต่�ำลง จุดประสงค์ของการฝกึ การฝึกนี้เน้นพัฒนาการเสิร์ฟที่กระตุ้นให้ ฝ่ายตรงข้ามเคล่ือนตัวออกจากจุดที่ยืนในตอนแรก น�ำไปสู่การส่งลูกท่ีผิดพลาด แผนผังรูปหัวใจ เปน็ สื่อการสอนทดี่ ีในการฝึกนักกีฬามอื ใหม่ วิธกี ารฝกึ 1. เรม่ิ จากสรา้ งรปู หวั ใจบนพน้ื ทราย ผเู้ สริ ฟ์ จะตอ้ ง ตระหนกั วา่ พ้นื ท่ีด้านในรปู หัวใจเป็นจดุ ท่ใี กล้กับ ผรู้ บั และเปน็ บรเิ วณทคี่ วรหลกี เลยี่ ง ถา้ มนี กั กฬี า 2 คนหรือมากกว่า การฝึกนี้อาจเปลี่ยนเป็น การแข่งขันและให้คะแนนผู้ท่ีเสิร์ฟลงนอกเขต หวั ใจ ดงั นี้ เสริ ฟ์ พลาด: -1 คะแนน เสิรฟ์ ลงในรปู หวั ใจ: 0 คะแนน เสริ ฟ์ ลงนอกรูปหวั ใจ: 1 คะแนน เสิร์ฟลงมมุ สามเหลยี่ ม: 2 คะแนน แบบฝึกเพิ่มเตมิ /แบบฝกึ ประยกุ ต์ - เพ่ิมเส้น (เส้นสแี ดงดา้ นขวาในรปู ) เพอ่ื ให้คะแนน พเิ ศษหากเสริ ์ฟลงบรเิ วณนัน้ - นกั กฬี าใชก้ ารกระโดดเสริ ฟ์ ลงบรเิ วณนอกรปู หวั ใจ ตามที่กำ� หนดให้ 89

ค่มู อื การเสริมสรา้ งทักษะกฬี าวอลเลยบ์ อลชายหาด จดุ เน้นการสอน 1. นกั กฬี าจะตอ้ งฝกึ เสริ ฟ์ เปน็ ประจำ� เพอื่ ใหล้ กู เสริ ฟ์ 2. การเสิร์ฟ ฝกึ เสริ ์ฟทหี่ ลากหลาย มีความสม่�ำเสมอ (ทกั ษะปานกลาง/ ทกั ษะขัน้ สงู ) 2. ฝึกความคงเส้นคงวาของต�ำแหน่งที่มือสัมผัสลูก อุปกรณ์ จำ� นวนทีเ่ หมาะสม: ลูกบอลจำ� นวนมาก จะชว่ ยเพม่ิ ความแมน่ ยำ� ในการควบคมุ ทศิ ทางและ จ�ำนวนข้นั ต�ำ่ : ลกู บอล 3-4 ลูก ระยะทางได้ ผเู้ ขา้ รว่ มการฝึก 3. ความมั่นคงของวิถีการเสิร์ฟสามารถพัฒนาได้ จำ� นวนทีเ่ หมาะสม: นักกฬี า 4 คน + ผฝู้ ึกสอน โดยทผ่ี เู้ สริ ฟ์ พงุ่ ความสนใจไปยงั เปา้ หมายระยะไกล จำ� นวนสงู สุด: นักกีฬา 10 คนต่อทมี + ผฝู้ กึ สอน ที่ก�ำหนดไว้ จดุ ประสงคข์ องการฝกึ การฝกึ นสี้ ง่ เสรมิ ใหน้ กั กฬี าเสริ ฟ์ ลกู ลงบรเิ วณ ตา่ งๆ ในสนามอย่างแม่นยำ� วธิ ีการฝกึ 1. ก�ำหนดจุดต่างๆ บนสนาม (อาจใช้กรวยท�ำ สญั ลักษณเ์ พ่อื ความชัดเจนในการมองเห็น) 2. ใส่หมายเลขให้กับจุดที่สร้างข้ึนเพ่ือให้ผู้เสิร์ฟ เข้าใจเป้าหมายท่ีตรงกัน จากนั้นผู้ฝึกสอน ก�ำหนดหมายเลขเป็นเป้าหมายให้ผู้เสิร์ฟหรือ เสริ ฟ์ ให้ลงตามล�ำดับหมายเลข 1-5 3. หากมนี กั กฬี ามากกวา่ 1 คน บทฝกึ นอ้ี าจเปลย่ี น เป็นการแข่งขนั ผู้ที่เสริ ฟ์ ได้ครบ 1 หรอื 2 รอบ ก่อนเป็นผู้ชนะ แบบฝึกเพ่ิมเตมิ /แบบฝกึ ประยุกต์ - ขณะเสิร์ฟ นักกีฬาจะต้องยืนอยู่ในจุดเดียวกัน ในเขตเสิร์ฟ - ผู้ฝึกสอนสามารถเปน็ ผู้ก�ำหนดจุดทีใ่ ชเ้ สริ ์ฟ - เพื่อให้การฝึกมีความท้าทายมากข้ึน นักกีฬาอาจ ถกู กระตนุ้ ให้เคลือ่ นไหวขณะเสิร์ฟ 90

3. การเสิร์ฟ คมู่ อื การเสริมสรา้ งทกั ษะกีฬาวอลเลย์บอลชายหาด ฝกึ เสริ ์ฟ 1-10 (ทักษะปานกลาง/ ทักษะขนั้ สงู ) จดุ เนน้ การสอน อุปกรณ์ 1. นักกีฬาต้องค�ำนึงถึงทิศทางลมท่ีส่งผลต่อลูกและ จ�ำนวนทเ่ี หมาะสม: ลูกบอลจำ� นวนมาก จ�ำนวนขนั้ ต่ำ� : ลูกบอล 6 ลกู ปรับทศิ ทางตามสถานการณ์ ผูเ้ ขา้ ร่วมการฝกึ 2. นักกีฬาควรมองหาวิธีพัฒนาความคงเส้นคงวา จ�ำนวนทเ่ี หมาะสม: นกั กฬี า 2 คน + ผ้ฝู ึกสอน จำ� นวนสงู สดุ : นกั กฬี า 6 คน + ผฝู้ กึ สอน ของต�ำแหน่งที่มือสัมผัสลูกตอนเสิร์ฟเพื่อเพ่ิม จดุ ประสงค์ของการฝกึ ความแมน่ ย�ำ 39 การฝึกนี้ส่งเสริมให้นักกีฬาเสิร์ฟลูกอย่าง แมน่ ยำ� ไปยงั บรเิ วณทดี่ ีทีส่ ดุ ในสนาม วธิ กี ารฝึก 1. ผเู้ สริ ฟ์ พยายามเกบ็ คะแนนจากการเสริ ฟ์ ลกู ใหไ้ ด้ ครบ 10 คะแนน โดยการเสริ ฟ์ ลงแต่ละจดุ จะได้ รบั คะแนนที่แตกต่างกนั 2. นกั กฬี าจะเสียคะแนน 1 คะแนนทุกๆ ครัง้ ที่เสิร์ฟลูก 3. คะแนนในแตล่ ะจดุ สามารเปลยี่ นแปลงได้ ขน้ึ อยู่ กับทกั ษะ/ อายุ และจุดประสงคใ์ นการฝึก แบบฝกึ เพิม่ เตมิ /แบบฝกึ ประยกุ ต์ - นกั กฬี าจำ� เปน็ ตอ้ งกระโดดเสิร์ฟลกู แทนทจี่ ะ ยนื เสิรฟ์ อยูก่ ับที่ 91

คมู่ อื การเสรมิ สร้างทกั ษะกีฬาวอลเลย์บอลชายหาด การรกุ การตบของวอลเลยบ์ อลชายหาดคอ่ นขา้ งแตกตา่ งจากการเล่นในร่ม พนื้ ทรายจะดดู แรงท่ีนกั กีฬาใช้ดนั ตวั เปน็ ผลให้ นกั กฬี ากระโดดไดไ้ มส่ ูงเทา่ กบั การเล่นในรม่ ระยะเวลาในการเขา้ ถงึ ลกู กเ็ ชน่ กนั นกั กฬี าตอ้ งพยายามผลกั ตวั ออกจากทรายใหเ้ รว็ ทสี่ ดุ เมอื่ กระโดด ตอ้ งไมล่ อยตวั ในอากาศเหมือนกฬี าบาสเกตบอล เนอื่ งจากขณะที่ลอยตวั แรงลมจะผลกั ลูกใหเ้ คลื่อนออกไปได้ การรุกของวอลเลย์บอลในร่มจะเน้นที่ความแรงของลูก ส่วนวอลเลย์บอลชายหาดจะใช้ลูกเล่นในการท�ำคะแนน นกั กฬี ายงั คงตอ้ งใชแ้ รงในการตฝี า่ การสกดั กน้ั แตน่ กั กฬี าทดี่ จี ะมลี กู ตบทหี่ ลากหลาย และเทคนคิ หลาย ๆ อยา่ งกไ็ มส่ ามารถ หาไดจ้ ากวอลเลยบ์ อลในร่ม เชน่ การเคาะ (knuckle) การจ้ิม (the pokie) และอืน่ ๆ การมองอย่างรวดเร็วไปยังตัวป้องกันฝั่งตรงข้ามขณะที่เพื่อนร่วมทีมส่งลูกให้ตบเป็นทักษะที่หาไม่ได้ในกีฬา วอลเลย์บอลในร่ม นักกีฬาวอลเลย์บอลชายหาดจะรู้ว่าเม่ือไหร่ท่ีควรใช้ลูกหยอด (soft shot) ซึ่งจะใช้ไม่ได้กับวอลเลย์บอลในร่ม การทีม่ ตี ัวป้องกัน 4 คนอยู่ด้านหลงั ตัวสกดั ก้นั 2 คน ลูกหยอดจะเปน็ ลกู ท่ขี ุดขึ้นมาไดง้ ่าย แตส่ ำ� หรับวอลเลย์บอลชายหาด ลกู หยอดเปน็ ลกู ทใี่ ชท้ ำ� แตม้ ไดด้ ี การเลน่ ลกู ท่ี 2 กเ็ ปน็ กลยทุ ธท์ ใี่ ชใ้ นกฬี าชนดิ นแี้ ตไ่ มแ่ พรห่ ลายเทา่ การเลน่ ในรม่ นอกเสยี จาก ตวั เซตจะโละลกู น้นั ในเกมรุกของตน ข้อควรระวังของการเล่นชายหาดคือ นักกีฬาไม่สามารถใช้ปลายน้ิวดันลูกข้ามตาข่าย (tipping) ได้ เพราะถือเป็น การทำ� ผิดกตกิ า ดงั นั้น กลยทุ ธท์ ่เี หมาะสมในการเลน่ จึงเปน็ สิง่ สำ� คัญ นกั กีฬาจะตอ้ งมองหาตำ� แหน่งท่ดี ีทสี่ ุดประกอบกบั ประเมินความสามารถของฝ่ายตรงข้ามก่อนตัดสินใจ หลายๆ คร้ังผลท่ีได้มาจากการคาดการณ์ล่วงหน้า นักกีฬาที่ดี จะพิจารณารูปแบบเฉพาะในการเลน่ และใช้สญั ชาตญาณในการตอบโต้ ทกั ษะข้นั ตน้ ทักษะแรกที่นักกีฬาควรฝึกฝนคือการตบและการเหวี่ยงแขนท่ีถูกต้อง ซึ่งจะท�ำให้จุดที่ลูกสัมผัสมือสอดคล้องกับ การควบคุมทิศทางโดยขอ้ มอื เม่ือใดก็ตามทนี่ กั กีฬาสามารถตบลูกที่ถกู ต้องและเป็นไปแบบอตั โนมตั ิ (โดยไมต่ ้องหยุดคดิ ) ทกั ษะการตบลกู จะถกู พฒั นาไปอยา่ งรวดเรว็ เปน็ ทรี่ กู้ นั อยแู่ ลว้ วา่ ผตู้ บจะตอ้ งเคลอื่ นตวั ไปดา้ นหนา้ เขา้ หาตาขา่ ยเพอ่ื ตบลกู เวลาน้นั นักกีฬาจะอยู่ในตำ� แหน่งท่เี หมาะสมในการสังเกตสิง่ ท่เี กิดขน้ึ ในแดนฝา่ ยตรงข้ามก่อนทีจ่ ะเร่มิ เลน่ ทักษะปานกลาง สมมติว่านักกีฬาสามารถเคล่ือนที่ได้เป็นอัตโนมัติแล้ว ล�ำดับต่อไปจะเป็นการเน้นพัฒนาในเร่ืองการเปลี่ยนทิศทาง ลูกในวินาทสี ดุ ท้ายโดยใชข้ ้อมือ ทักษะข้ันสูง ส�ำหรับนักกีฬาท่ีมีทักษะการเล่นสูง การฝึกตบในสถานการณ์ท่ีมีการจัดการการป้องกันที่แตกต่างกันจะเป็นทักษะ ที่มปี ระโยชน์ต่อผ้เู ล่น 92

1. การรุก คูม่ ือการเสริมสรา้ งทกั ษะกีฬาวอลเลยบ์ อลชายหาด ฝึกตบลกู (ทักษะข้นั ต้น) จุดเน้นการสอน อปุ กรณ์ 1. ใหค้ ำ� แนะนำ� นกั กฬี าเมอื่ ตอ้ งการเปลย่ี นทศิ ทางบอล จำ� นวนทเ่ี หมาะสม: ลูกบอลจ�ำนวนมาก จำ� นวนขนั้ ต�่ำ: ลูกบอล 4 ลกู ให้ตีลูกสูงและสะบัดข้อมือแทนท่ีจะลดระดับของ ผู้เข้ารว่ มการฝึก ขอ้ ศอก จ�ำนวนทเ่ี หมาะสม: นักกีฬา 2 คน + ผฝู้ ึกสอน 2. ส�ำหรับนักกีฬาท่ีถนัดขวา เมื่อเข้ารุกจากด้านขวา จำ� นวนสูงสดุ : นักกีฬา 4 คนต่อทีม + ผู้ฝกึ สอน ให้คิดว่า “thumb up” on the cut and จำ� นวนขัน้ ต่�ำ: นกั กฬี า 1 คน + ผู้ฝกึ สอน “thumb down” for the line จดุ ประสงคข์ องการฝกึ 3. ส�ำหรับนักกีฬาที่ถนัดขวา เม่ือเข้ารุกจากด้านซ้าย การฝกึ รปู แบบนเี้ ปน็ การสนบั สนนุ ใหน้ กั กฬี า ให้คิดว่า “thumb down” on the cut and ท�ำการรุกที่มุมที่ถูกต้องและเพิ่มเติมในส่วนของ “thumb up” for the line การจัดระเบียบการใชม้ ือและแขนในการตบลกู 4. ส�ำหรับนักกีฬาทีถ่ นัดซา้ ย ใหป้ ระยกุ ต์ใช้ในบริบท ที่ตรงขา้ มกัน วธิ กี ารฝกึ แบบฝึกเพิม่ เติม/แบบฝึกประยกุ ต์ 1. นกั กฬี าหนั หนา้ ไปทศิ ทางทจี่ ะตบลกู จากมมุ หวั เสา - ผู้ฝึกสอนหรือเพ่ือนร่วมทีมสามารถเป็นผู้โยนลูกให้ (หันหน้าทแยงไปทางมุมของสนามฝั่งตรงข้าม) แทนท่ีนกั กีฬาจะโยนลกู ด้วยตัวเอง ให้ผู้เล่นถนัดขวา อยู่ท่ีมุมซ้ายเตรียมตบลูกไป - เมื่อนักกีฬาฝึกฝนจนตบลูกได้แล้ว ทักษะต่อไปคือ ทางขวา ผูเ้ ล่นทีถ่ นัดซา้ ยใหท้ ำ� ตรงขา้ มกัน 2. นักกีฬาโยนลูกให้ลอยขึ้นด้านหน้าพร้อม การเคล่ือนตวั เข้าหาลกู โดยการกระโดดตบ เหวย่ี งแขนตลี ูกไปยังบริเวณท่ีผู้ฝึกสอนก�ำหนด 3. จ�ำนวนคร้ังในการฝึกซ้อมข้ึนอยู่กับเป้าหมาย ในการฝกึ แตล่ ะครง้ั รวมถงึ จดุ ทต่ี อ้ งพฒั นาเพมิ่ เตมิ โ ด ย ม า ก นั ก กี ฬ า ที่ มี ป ร ะ ส บ ก า ร ณ ์ สู ง จ ะ มี ความเชย่ี วชาญในการตบลกู จากดา้ นใดดา้ นหนง่ึ ของสนาม แต่นักกีฬาควรฝึกซ้อมการตบลูก จากท้งั สองฝ่งั ของสนาม 4. ในการฝกึ ซอ้ มบางชว่ ง นกั กฬี าสามารถตบบอลเรว็ (hard attack) 1 ครั้งเพือ่ กระตุน้ ความแข็งแรง ของแขนทอ่ นบน 93