ทฤษฎีดนตรีสากล 2 - อ.พิสุทธิ์

เอกสารประกอบการสอน รายวชิ า ทฤษฎดี นตรสี ากล 2 พิสุทธ์ิ การบุญ คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภฏั ราไพพรรณี 2556

เอกสารประกอบการสอน รายวิชา ทฤษฎดี นตรีสากล 2 พิสทุ ธิ์ การบุญ ศป.ม. (มานษุ ยดุรยิ างควทิ ยา) คณะมนุษยศาสตรแ์ ละสังคมศาสตร์ มหาวทิ ยาลยั ราชภัฏราไพพรรณี 2556

คำนำ เอกสารประกอบการสอนรายวิชาทฤษฎีดนตรีสากล 2 รหัสวิชา 2051202 เล่มนี้ผู้เขียนเรียบ เรียงขึ้นเพื่อมุ่งให้ผู้เรียนได้มีความรู้ทางดนตรีระดับเบื้องต้นเพ่ือเป็นพ้ืนฐานการศกึ ษาในระดบั ทีส่ ูงข้ึน ต่อไป และใชอ้ า้ งองิ ประกอบการสอนของผูส้ อน ในเอกสารเล่มนี้ได้แบ่งเนื้อหาไว้ 8 บท ในบทที่ 1 กล่าวถึงเร่ืองบันไดเสียง บทที่ 2 กล่าวถึง เรื่องข้ันคู่ บทที่ 3 กล่าวถึงเรือ่ งทรัยแอดและคอร์ด บทที่ 4 กล่าวถึงเรื่องโน้ตนอกคอร์ด บทที่ 5 กล่าวถึง เรื่องการเคลื่อนท่ีของคอร์ด บทท่ี 6 กล่าวถึงเร่ืองการเขียนและวิเคราะห์ทานอง บทท่ี 7 กล่าวถึงเรื่อง จุดพักวรรคเพลง และบทท่ี 8 กลา่ วถึงเร่ืองการประสานเสียงส่แี นว ซงึ่ เป็นความรูใ้ นระดบั พ้ืนฐาน ประโยชน์และคุณค่าจากเอกสารเล่มนี้ ผู้เขียนขอมอบคุณความดีแด่บิดา มารดา และครู อาจารย์ผู้เคยอบรมสั่งสอนผู้เขียนให้มีสติปัญญาในการทางานและต่อสู้กับอุปสรรคต่าง ๆ และ ขอขอบพระคุณเจ้าของตาราทุกเล่มที่ผู้เขียนได้ใช้ในการศึกษาค้น คว้าและนามาใช้อ้างอิง และ ขอขอบคุณอาจารย์ในภาควิชาดนตรี มหาวิทยาลัยราชภัฏราไพพรรณี ที่ได้ช่วยให้คาแนะนา จัดพิมพ์ ตรวจสอบตัวอักษร และเป็นกาลังใจตลอดเวลาในการทาหนังสือเล่มน้ีจนสาเร็จลุล่วง หากท่านผู้ใดท่ีนา เอกสารน้ีไปใช้มีข้อเสนอแนะ ผู้เขียนยินดีรับฟังและขอขอบพระคุณในความอนุเคราะห์นั้น ณ โอกาสนี้ ดว้ ย พสิ ุทธิ์ การบญุ 28 กมุ ภาพันธ์ 2556

สารบัญ หนา้ คานา............................................................................................................................................ (1) สารบัญ............................................................................................................................. ........... (3) สารบัญภาพ................................................................................................................................. (7) สารบัญตาราง.............................................................................................................................. (13) แผนบรหิ ารการสอนประจาวิชา……………………………………………………………………………………… (15) แผนบริหารการสอนประจาบทที่ 1…………………………………………………………………………………. 1 บทท่ี 1 บนั ไดเสียง………………………………………………………………………………............................ 3 บนั ไดเสยี งไดอาโทนิก………………………………………………………………............................. 3 บนั ไดเสยี งเมเจอร์……………………………………………………………………............................ 3 วธิ กี ารสรา้ งบันไดเสียงเมเจอร์……………………………………………………............................ 4 บันไดเสียงเนเจอรลั ไมเนอร์………………………………………………………............................ 10 วธิ กี ารสรา้ งบันไดเสยี งเนเจอรัลไมเนอร์………………………………………............................ 10 วิธกี ารสรา้ งบันไดเสียงฮารโ์ มนกิ ไมเนอร์…………………………………….............................. 14 วธิ กี ารสรา้ งบนั ไดเสียงเมโลดิกไมเนอร์……………………………………................................ 17 บนั ไดเสียงโครมาติก………………………………………………………………............................... 21 สรปุ ....................................................................................................................... ........ 23 เอกสารอ้างอิง....................................................................................................................... ........ 26 แผนบริหารการสอนประจาบทท่ี 2............................................................................................. 27 บทท่ี 2 ขนั้ คู่เสยี ง....................................................................................................................... 29 ชื่อขัน้ คู่เสยี ง.................................................................................................................. 30 ชนิดข้นั คู่เสยี ง............................................................................................................... 32 ขน้ั คผู่ สม....................................................................................................................... 36 ขนั้ คู่เสยี งเอน็ ฮาร์โมนิก................................................................................................. 37 การฝกคดิ ขัน้ คูดวยการทดเสยี ง..................................................................................... 37 การพลิกกลบั ของขน้ั คู่เสียง........................................................................................... 38 สรุป............................................................................................................................... 41 เอกสารอ้างองิ ............................................................................................................................... 45

(4) สารบัญ (ตอ่ ) หน้า แผนบริหารการสอนประจาบทท่ี 3……………………………………………………………………….………… 47 บทท่ี 3 ทรยั แอดและคอร์ด........................................................................................................ 49 ความหมาย………………………………………………………………………………………………..……. 49 คณุ ลกั ษณะของทรัยแอด.............................................................................................. 49 ชนิดของทรัยแอด.......................................................................................................... 52 คุณภาพเสยี งทรยั แอด................................................................................................... 54 การเรยี กช่อื ทรยั แอด..................................................................................................... 57 คอร์ด............................................................................................................................. 58 คอรด์ ทบเจด็ ................................................................................................................. 63 สรุป....................................................................................................................... ........ 68 เอกสารอา้ งองิ ........................................................................................................................ ....... 72 แผนบรหิ ารการสอนประจาบทท่ี 4............................................................................................. 73 บทท่ี 4 โน้ตนอกประสาน.......................................................................................................... 75 โน้ตผ่าน........................................................................................................................ 75 โนต้ เคยี ง....................................................................................................................... 77 โน้ตหลกี ........................................................................................................................ 79 โน้ตพงิ ........................................................................................................................... 80 โนต้ แขวน...................................................................................................................... 81 โน้ตล้า........................................................................................................................... 86 โนต้ เสยี งค้าง................................................................................................................. 86 โน้ตผา่ นซ้อน................................................................................................................. 88 โน้ตสลบั ....................................................................................................................... 88 สรุป............................................................................................................................... 89 เอกสารอา้ งองิ ............................................................................................................................. .. 92

(5) สารบญั (ตอ่ ) หน้า แผนบริหารการสอนประจาบทท่ี 5............................................................................................. 93 บทท่ี 5 การเคล่ือนท่ขี องคอรด์ .................................................................................................. 95 จงั หวะคอรด์ .................................................................................................................. 95 น้าหนกั คอรด์ ................................................................................................................ 97 คอร์ดแทน..................................................................................................................... 102 คอรด์ ประดับ................................................................................................................. 106 การดา้ เนนิ คอร์ด........................................................................................................... 107 การวิเคราะห์เสียงประสาน........................................................................................... 110 สรปุ ............................................................................................................................... 111 เอกสารอ้างองิ ............................................................................................................................. .. 115 แผนบริหารการสอนประจาบทท่ี 6............................................................................................. 117 บทท่ี 6 การเขียนและวิเคราะห์ทานอง...................................................................................... 119 ช่วงเสียง........................................................................................................................ 119 ขัน้ ค.ู่ ............................................................................................................................. 121 ทศิ ทาง.......................................................................................................................... 126 ความสัมพันธข์ องทิศทาง............................................................................................... 131 โนต้ ประดับ................................................................................................................... 133 โครงหลกั ของทา้ นอง..................................................................................................... 134 จา้ นวนแนวเสยี ง............................................................................................................ 135 สรปุ ............................................................................................................................... 137 เอกสารอ้างอิง............................................................................................................................. .. 139 แผนบริหารการสอนประจาบทที่ 7............................................................................................. 141 บทที่ 7 จุดพักวรรคเพลง........................................................................................................... 143 ความหมายจุดพกั วรรคเพลง......................................................................................... 143 ชนดิ ของจุดพกั วรรคเพลง.............................................................................................. 144 การจบจุดพักวรรคเพลง................................................................................................ 153 สรปุ ......................................................................................................................... ...... 155 เอกสารอ้างอิง............................................................................................................................... 158

(6) สารบัญ (ตอ่ ) หน้า แผนบรหิ ารการสอนประจาบทที่ 8............................................................................................. 159 บทที่ 8 การประสานเสยี งสี่แนว…………………………………………………………………………………….. 161 ระดบั เสียง..................................................................................................................... 161 แนวเสียงที่ใช้เขยี นเสยี งประสานเสยี งสี่แนว.................................................................. 162 ระยะขอบเขตเสยี ง........................................................................................................ 162 สะคอร์........................................................................................................................... 163 การเขยี นเสียงประสานแบบปิดและแบบเปดิ ................................................................ 166 การควบเสยี ง................................................................................................................. 169 การพลกิ กลบั คอรด์ ........................................................................................................ 173 ขอ้ หา้ มในการเขยี นประสานเสียงส่ีแนว........................................................................ 176 สรปุ ............................................................................................................................... 180 เอกสารอา้ งอิง……………………………………………………………………………………………………………….. 187 บรรณานุกรม................................................................................................................... ............. 189

(7) สารบญั ภาพ ภาพท่ี หน้า 1.1 โครงสร้างบนั ไดเสยี งเมเจอร์……………………………………………………………………………… 4 1.2 C Major Scale............................................................................................................ 4 1.3 การแบ่งเททราคอร์ด..................................................................................................... 5 1.4 การสรา้ งบนั ไดเสียง G Major....................................................................................... 6 1.5 โครงสร้างบนั ไดเสยี งเมเจอร์......................................................................................... 6 1.6 บนั ไดเสยี งเมเจอร์ทางชารป์ (Sharp) .......................................................................... 8 1.7 การคดิ โนต้ เอน็ ฮาร์โมนิคจากบนั ไดเสียง B Major เปน็ Cb Major………………………… 8 1.8 บนั ไดเสียงเมเจอร์ทางแฟลต็ (Flat) ............................................................................ 10 1.9 การสร้างบันไดเสียง A เนเจอรัลไมเนอร์ จากบนั ไดเสียง C เมเจอร์............................. 11 1.10 โครงสร้างบันไดเสียงเนเจอรลั ไมเนอร์…………………………………………………………………. 11 1.11 บันไดเสียงเนเจอรัลไมเนอร์ทางชารป์ และทางแฟลต็ …………………………………………….. 13 1.12 การสรา้ งบนั ไดเสียง A ฮารโ์ มนิกไมเนอร์ จากบนั ไดเสียง A เนเจอรลั ไมเนอร์………….. 14 1.13 โครงสร้างบันไดเสยี ง A ฮารโ์ มนิกไมเนอร์.................................................................... 15 1.14 ภาพรวมแสดงระยะหา่ งของบันไดเสยี งฮารโ์ มนิกไมเนอร์ ทั้ง 14 บันไดเสียง............... 17 1.15 การสรา้ งบันไดเสยี ง A เมโลดิกจากบนั ไดเสียง A เนเจอรลั ไมเนอร์………………………… 18 1.16 บนั ไดเสียงเนเจอรัลไมเนอรส์ ู่บนั ไดเสยี งเมโลดกิ ไมเนอร์............................................... 19 1.17 บันไดเสียงเมโลดิกไมเนอร์ทง้ั ขาขึ้นและขาลง………………………………………………………. 21 1.18 บันไดเสียง C Chromatic (ขาขึ้น)……………………………………………………………………… 22 1.19 บนั ไดเสียง C Chromatic (ขาลง)………………………………………………………………………. 22 1.20 บนั ไดเสยี งโครมาติกบันทึกแบบฮารโ์ มนกิ ขาขึ้นและขาลง……………………………………… 22 1.21 บนั ไดเสยี งโครมาติกบนั ทึกแบบเมโลดกิ ขาข้ึนและขาลง………………………..……………... 23 2.1 ชนดิ ขน้ั คเู่ สยี ง............................................................................................................... 29 2.2 ขน้ั คเู่ สยี งฮาร์โมนิก…………………………………………………………………………………………… 30 2.3 ขั้นคู่เสียงเมโลดกิ ……………………………………………………………………………………………… 30 2.4 การนับขั้นคเู่ สยี ง……………………………………………………………………………………………… 30 2.5 ขัน้ คู่เสยี งธรรมดา และขั้นค่เู สียงผสม…………………………………………………………………. 31 2.6 ขั้นคเู่ สียงธรรมดาในบันไดเสยี ง C เมเจอร์.................................................................... 32 2.7 ขั้นคเู่ สยี งในบนั ไดเสยี ง C เมเจอร์................................................................................. 33 2.8 ภาพแสดงการเพิม่ หรือลดระยะห่างข้นั คู่เสยี งชนิดตา่ ง ๆ............................................. 34

(8) สารบัญภาพ (ต่อ) ภาพที่ หน้า 2.9 คุณลักษณะข้ันคเู่ สียงตา่ ง ๆ เมื่อมีการเพิ่มหรือลดระยะหา่ งระหว่างตัวโน้ต................ 35 2.10 เปรยี บเทียบขน้ั คู่เสยี งผสม และขนั้ คู่เสยี งธรรมดา....................................................... 36 2.11 ขน้ั คูเ่ สียงเอ็นฮาร์โมนิก................................................................................................. 37 2.12 การย้ายต้าแหน่งของโน้ตตวั ล่างในข้ันคู่เสียงให้สงู ขน้ึ ไป 1 คแู่ ปด (Octave)............... 39 2.13 การย้ายตา้ แหนง่ ของโน้ตตัวบนในขั้นคเู่ สียงให้ตา้่ ลง 1 คู่แปด (Octave)..................... 39 2.14 การพลิกกลบั มีผลตอ่ ตัวเลขขั้นคู่เสยี ง.......................................................................... 40 2.15 การพลิกกลบั ในข้ันค่เู สยี งมผี ลตอ่ คุณลักษณะคุณภาพเสียง......................................... 40 3.1 ทรัยแอดรปู พ้ืนตน้ ........................................................................................................ 50 3.2 ทรยั แอดการพลิกกลบั ในขน้ั ที่หน่งึ ................................................................................ 50 3.3 ทรัยแอดการพลิกกลับในข้นั ที่สอง................................................................................ 51 3.4 ทรยั แอดบนบันไดเสยี ง C Major ในรปู พื้นตน้ ............................................................. 52 3.5 ทรัยแอดเมเจอร์ (Major Triad) ในรูปพื้นตน้ ............................................................... 53 3.6 ทรยั แอดไมเนอร์ (Minor Triad) ในรปู พนื้ ต้น……………………………………………………… 53 3.7 ทรยั แอดดิมินิชน์ (Diminished Triad) ในรปู พื้นต้น…………………………………………….. 53 3.8 ทรัยแอดออ็ กเมนเตด็ (Augmented Triad) ในรูปพน้ื ต้น............................................ 54 3.9 ทรัยแอดเมเจอร์ และทรยั แอดไมเนอรใ์ นรูปพื้นตน้ ...................................................... 55 3.10 ทรัยแอดเมเจอร์ และทรยั แอดไมเนอร์ในรปู การพลกิ กลับ........................................... 55 3.11 ทรยั แอดดิมินิชน์ และทรยั แอดออ็ กเมนเต็ดในรูปพนื้ ตน้ .............................................. 56 3.12 ทรยั แอดดิมนิ ชิ น์ และทรัยแอดออ็ กเมนเต็ดในรูปพลิกกลบั .......................................... 57 3.13 การเรียกชือ่ ทรัยแอดในรูปพนื้ ต้น ตามคุณภาพเสียงชนดิ ตา่ ง ๆ……………………………… 57 3.14 การหาช่อื ทรยั แอดท่ีโนต้ ท้ัง 3 ตวั อยู่กระจดั กระจายเกิน 1 ช่วงคู่แปด……………………. 58 3.15 คอร์ดพื้นฐานในรูปพนื้ ต้น………………………………………………………………………………….. 59 3.16 คอร์ดพนื้ ฐานในรปู พ้ืนตน้ ในบันไดเสียง A Harmonic Minor……………………………….. 60 3.17 เลขโรมนั กบั ต้าแหน่งคอร์ดตา่ ง ๆ บนบันไดเสียง C Major……………………………………. 61 3.18 เลขโรมนั กบั ตา้ แหน่งคอรด์ ต่าง ๆ บนบันไดเสียง A Harmonic Minor………………….. 61 3.19 คอร์ดในรูปพนื้ ตน้ ......................................................................................................... 62 3.20 คอรด์ ในรปู พลกิ กลบั ขน้ั ที่หน่ึง...................................................................................... 63 3.21 คอรด์ ในรูปพลกิ กลับข้นั ที่สอง....................................................................................... 63 3.22 คอรด์ ทบเจด็ ในรูปพืน้ ตน้ บนบันไดเสยี ง C Major………………………………………………… 64

(9) สารบญั ภาพ (ต่อ) ภาพที่ หน้า 3.23 คอรด์ ทบเจ็ดในรูปพนื้ ตน้ บนบันไดเสยี ง A Harmonic Minor……………………………….. 65 3.24 คอรด์ V7 ในบันไดเสยี งเมเจอร์ และบันไดเสียงไมเนอร์มลี กั ษณะเหมือนกนั …………….. 66 3.25 คอรด์ ทบเจ็ด F ไมเนอร์ (Fm7) ในบนั ไดเสียงตา่ ง ๆ…………………………………………….. 66 3.26 คอรด์ ทบเจ็ดในรปู พลกิ กลบั ………………………………………………………………………………. 67 3.27 คอร์ดทบเจ็ด (C) ในรูปพลกิ กลบั ……………………………………………………………………….. 67 4.1 โน้ตผา่ นแบบไดอาโทนิค............................................................................................... 76 4.2 โนต้ ผา่ นแบบโครมาติค................................................................................................. 77 4.3 โน้ตเคียงล่าง................................................................................................................. 78 4.4 โน้ตเคยี งบน.................................................................................................................. 78 4.5 โน้ตหลีก........................................................................................................................ 79 4.6 โน้ตพิง.......................................................................................................................... 80 4.7 โน้ตแขวน……………………………………………………………………………………………………….. 81 4.8 โน้ตแขวนในโครงสรา้ ง 7 – 8....................................................................................... 82 4.9 โนต้ แขวนในโครงสรา้ ง 2 – 1……………………………………………………………………………. 83 4.10 โนต้ แขวนในโครงสรา้ ง 4 – 3....................................................................................... 83 4.11 โน้ตแขวนในโครงสร้าง 6 – 5....................................................................................... 84 4.12 โน้ตแขวนลูกโซ่............................................................................................................. 85 4.13 โน้ตล้า........................................................................................................................... 86 4.14 โนต้ โดมินันท์เสยี งค้าง................................................................................................... 87 4.15 โนต้ โทนิกเสียงค้าง........................................................................................................ 87 4.16 โน้ตผ่านซอ้ น................................................................................................................. 88 4.17 โนต้ สลับ........................................................................................................................ 89 5.1 สัญลกั ษณข์ องการเปล่ียนคอร์ดทุกจังหวะในอตั ราจังหวะสาม……………………………….. 95 5.2 สัญลักษณ์ของการเปลย่ี นคอร์ดทกุ ห้องเพลงในอัตราจังหวะสาม................................. 96 5.3 ลกั ษณะของการเปลีย่ นคอร์ดแบบจงั หวะขัดในอัตราจังหวะสาม................................. 96 5.4 การเปลี่ยนคอร์ดแบบจงั หวะคอรด์ เท่า (Bach Chorale)……………………………………… 96 5.5 การเปล่ียนคอร์ดแบบจงั หวะคอร์ดไม่เท่า (Bach Chorale)………………………………….. 97 5.6 คอร์ดเมเจอร์ และคอร์ดไมเนอร์ให้เสยี งกลมกลนื มนี ้าหนักมากกวา่ ............................ 98 5.7 คอร์ดดิมินชิ น์ และคอรด์ อ็อกเมนเตด็ ใหเ้ สยี งกลมกลนื มนี ้าหนกั นอ้ ยกว่า…………..…… 98

(10) สารบญั ภาพ (ตอ่ ) ภาพท่ี หน้า 5.8 คอร์ดหลกั I IV และ V ของบันไดเสยี ง C Major………………………………………………….. 99 5.9 คอรด์ หลัก i iv และ V ของบันไดเสยี ง A Harmonic Harmonic Minor Scale…….. 100 5.10 คอร์ดรอง ii iii vi และ viio ของบันไดเสยี ง C Major……………………………………………. 100 5.11 คอร์ดรอง ii III+ VI และ viio ของบันไดเสยี ง A Harmonic Minor…………………………. 101 5.12 คอร์ดในรูปพืน้ ต้นท่ีมีน้าหนกั ม่ันคงทสี่ ุด……………………………………………………………… 101 5.13 คอรด์ ในรปู พลิกกลบั ขัน้ ทหี่ น่ึงที่มนี า้ หนกั ม่ันคงรองมาจากคอร์ดในรูปพ้ืนตน้ .............. 102 5.14 คอรด์ ในรปู พลกิ กลับข้นั ที่สองมนี า้ หนักมั่นคงนอ้ ยทส่ี ดุ …………………………………………. 102 5.15 คอรด์ แทนทีม่ ีโนต้ เหมือนกัน 2 ตวั ............................................................................... 103 5.16 คอรด์ แทนท่ีมโี นต้ เบสเหมือนกัน………………………………………………………………………… 104 5.17 การใชค้ อร์ด ii6 แทนคอร์ด IV……………………………………………………………………………. 104 5.18 การใช้คอร์ด viio แทนคอรด์ V...................................................................................... 105 5.19 การยืดคอรด์ โดมินนั ท์................................................................................................... 105 5.20 คอรด์ ประดับหรือคอรด์ เคียง…………………………………………………………………………….. 106 5.21 การดา้ เนินคอร์ดหลักในบนั ไดเสยี งเมเจอร์ในรูปพื้นต้นมีโนต้ ร่วม 1 ตัว…………………… 108 5.22 การดา้ เนินคอร์ดรองในบันไดเสยี งไมเนอร์ในรูปพ้ืนต้นมโี นต้ รว่ ม 1 ตวั …………………… 108 5.23 การดา้ เนินคอร์ดหลกั และคอรด์ รองในรปู พนื้ ต้นมโี นต้ ร่วม 1 ตวั …………………………… 109 5.24 การดา้ เนินคอรด์ หลกั และคอร์ดรองในรูปพื้นต้นมีโน้ตรว่ ม 2 ตัว…………………………… 109 5.25 การดา้ เนนิ คอรด์ หลกั และคอร์ดรองในรปู พืน้ ต้นที่มีระยะห่างคู่ 2 ท่ีไม่มีโน้ตรว่ ม....... 110 6.1 ชว่ งเสียงของบทเพลงทา้ นองเดยี ว……………………………………………………………………… 119 6.2 ช่วงเสียงของบทเพลงท้านองสองแนว…………………………………………………………………. 120 6.3 การเคลือ่ นทา้ นองแบบตามข้ัน (1)……………………………………………………………………... 121 6.4 การเคลอ่ื นทา้ นองแบบตามข้ัน (2)……………………………………………………………………… 122 6.5 การเคลอ่ื นท้านองแบบข้ามข้ัน…………………………………………………………………………… 123 6.6 การเคล่อื นทแ่ี บบอารเ์ ปโจ...................……………………………………………………………….. 124 6.7 การเคลื่อนทา้ นองในช่วงขั้นคู่เสยี งกระด้าง………………………………………………………….. 125 6.8 ขัน้ คขู่ องทา้ นองสองแนว…………………………………………………………………………………… 125 6.9 การดา้ เนนิ ท้านองทมี่ ที ิศทางข้นึ …………………………………………………………………………. 127 6.10 การดา้ เนินทา้ นองทีม่ ีทิศทางลง.................................................................................... 128

(11) สารบัญภาพ (ตอ่ ) ภาพที่ หนา้ 6.11 การดา้ เนินที่มีทิศทางคงที่ (1)……………………………………………………………………………. 130 6.12 การด้าเนินที่มที ิศทางคงที่ (2)……………………………………………………………………………. 130 6.13 การเคลอ่ื นทา้ นองสองแนวแบบขนาน......................................………………………………. 131 6.14 การเคล่ือนทา้ นองสองแนวแบบสวนทาง...................................……………………………… 132 6.15 การเคลื่อนทา้ นองสองแนวแบบเฉียง (Oplique Motion)…………………………………….. 132 6.16 การเคลื่อนท้านองท่ีมโี นต้ ประดับ……………………………………………………………………….. 133 6.17 ทา้ นองทีม่ ที ิศทางการเคลื่อนท้านองโดยรวมท่ีมีทศิ ทางขึน้ ทลี ะข้นั …………………………. 134 6.18 ท้านองทีม่ ีทิศทางการเคลื่อนทา้ นองโดยรวมท่ีมที ศิ ทางลงทีละขั้น………………………….. 135 6.19 ท้านองแนวเดียวซับซอ้ นที่มี 2 แนวเสยี ง (1)……………………………………………………….. 136 6.20 ทา้ นองแนวเดยี วซบั ซอ้ นที่มี 2 แนวเสียง (2)................................................................ 136 7.1 จุดพักวรรคเพลงปิดแบบสมบูรณ์ในบันไดเสียงเมเจอร์………………………………………….. 144 7.2 จดุ พกั วรรคเพลงปิดแบบสมบูรณใ์ นบันไดเสียงไมเนอร์ (1)……………………………………. 145 7.3 จุดพกั วรรคเพลงปิดแบบสมบูรณใ์ นบันไดเสียงไมเนอร์ (2)……………………………………. 145 7.4 จุดพกั วรรคเพลงปิดแบบไม่สมบรู ณโ์ ดยคอร์ดอยู่ในรูปพลกิ พลบั ……………………………. 146 7.5 จดุ พักวรรคเพลงปดิ แบบไมส่ มบรู ณโ์ ดยการใชค้ อร์ด VII6 แทนคอร์ด I.…………………… 147 7.6 จุดพักวรรคเพลงกึง่ ปดิ ในบันไดเสยี งเมเจอร์………………………………………………………… 148 7.7 จุดพกั วรรคเพลงก่งึ ปดิ ในบนั ไดเสยี งเนเจอรลั ไมเนอร์…………………………………………… 148 7.8 จดุ พักวรรคเพลงกงึ่ ปดิ ในบันไดเสยี งเมเจอร์………………………………………………………… 149 7.9 จุดพักวรรคเพลงเปดิ ในบนั ไดเสียงเมเจอร์…………………………………………………………… 150 7.10 จุดพักวรรคเพลงเปิดในบนั ไดเสียงฮาร์โมนกิ ไมเนอร์ (1)……………………………………….. 150 7.11 จดุ พักวรรคเพลงเปิดในบนั ไดเสยี งฮาร์โมนกิ ไมเนอร์ (2)……………………..………………… 151 7.12 จุดพักวรรคเพลงขัดในบนั ไดเสียงเมเจอร์...................................................................... 152 7.13 จดุ พักวรรคเพลงขดั ในบนั ไดเสียงฮารโ์ มนกิ ไมเนอร์ (1)…………………………………………. 152 7.14 จุดพักวรรคเพลงขัดในบันไดเสยี งฮาร์โมนิกไมเนอร์ (2)…………………………………………. 153 7.15 การจบจุดพักวรรคเพลงในจังหวะหนัก……………………………………………………………….. 154 7.16 การจบจุดพักวรรคเพลงในจงั หวะเบา........................................................................... 155 8.1 โน้ตบนบรรทดั 5 เส้น ภายใต้เคร่อื งหมายประจา้ หลักซอล และฟาเบส....................... 161 8.2 ระยะขอบเขตท้งั ส่ีของแนวเสียง.................................................................................... 163 8.3 สคอรแ์ บบเต็มแสดงโน้ตในแต่ละแนวเสียง................................................................... 164

(12) สารบญั ภาพ (ตอ่ ) ภาพท่ี หน้า 8.4 สคอรแ์ บบย่อ…………………………………………………………………………………………………… 165 8.5 การบนั ทึกตัวโน้ตสองแนวเมื่อใชต้ ัวโนต้ ระดบั เสยี งเดยี วกัน (คู่ P1st)………………………. 166 8.6 การเขยี นเสยี งประสานแบบปิดและแบบเปิด……………………………………………………….. 167 8.7 การเขียนเสียงประสานส่ีแนวที่เหมาะสม และไม่เหมาะสม……………………………………. 168 8.8 การเขียนโนต้ ประสานเสยี งส่ีแนวโดยการควบเสียง………………………………………………. 169 8.9 การเขยี นโน้ตประสานเสยี งส่ีแนวโดยการควบโนต้ โทนกิ ……………………………………….. 170 8.10 การควบเสียงสแ่ี นวจากการพลิกกลบั คอรด์ ทรัยแอด.................................................... 171 8.11 การพลิกกลบั คอร์ดของคอรด์ ทบเจ็ด………………………………………………………………….. 171 8.12 ประสานเสียงส่แี นว ในรูปคอรด์ ธรรมดาทขี่ าดโน้ตขั้นคู่ 5 (5th).................................... 172 8.13 การพลกิ กลับของคอร์ดหรือทรัยแอด............................................................................ 173 8.14 การพลกิ กลับของคอร์ดทบเจ็ด…………………………………………………………………………… 174 8.15 การควบเสียงสแ่ี นวจากการพลิกกลับคอรด์ ทรยั แอด.................................................... 175 8.16 การพลกิ กลับคอรด์ ของคอร์ดทบเจ็ด………………………………………………………………….. 175 8.17 การเคลือ่ นขนานกันไปในลักษณะยนู สิ นั คู่แปด และคูห่ ้า…………………………………….. 176 8.18 ลักษณะการควบเสียงตวั โนต้ ในขน้ั ที่ 7 ของคอร์ดทบเจด็ และโนต้ โครมาตกิ ท่ีจรมาไม่ ควรควบเสียง…………………………………………………………………………………………………… 177 8.19 ลกั ษณะการเคลอ่ื นท้านองขั้นคู่ A2nd ขั้นคู่ A4th และการใช้วธิ พี ลิกกลับเข้ามาชว่ ย.... 178 8.20 ลกั ษณะการเคล่อื นท้านองข้ันคู่ min7th และขั้นคู่ min9th........................................... 178 8.21 โนต้ ขั้นค่สู ี่เพอรเ์ ฟ็ค (P4th) ทเี่ หมาะสมและไมส่ มควร.................................................. 179

(13) สารบัญตาราง ตารางที่ หน้า 2.1 ระยะหา่ งของขั้นคู่เสยี งตา่ ง ๆ…………………………………………………………………………. 33 2.2 การคิดข้นั คเู่ สยี งดว้ ยการทดเสียง C – A , C# - A…………………………………………….. 37 2.3 การคิดขัน้ คู่เสียงดว้ ยการทดเสียง G – D , G# - D#................................................. 38 2.4 การคดิ ขน้ั คู่เสียงดว้ ยการทดเสยี ง E – Bb , Eb – Bbb……………………………………… 38 2.5 การพลกิ กลับของข้ันคเู่ สียงมีผลตอ่ ชอ่ื ข้ันคเู่ สียงตัวเลข………………………………………. 39 2.6 คุณลกั ษณะคณุ ภาพเสยี งของขน้ั คเู่ สียงชนดิ ต่าง ๆ…………………………………………….. 41 3.1 เลขโรมนั กบั คอรด์ ชนิดตา่ ง ๆ…………………………………………………………………………. 60 3.2 ต้าแหน่งคอร์ดพื้นฐานในบันไดเสยี งเมเจอร์ และบันไดเสียงฮาร์โมนิคไมเนอร์………. 62 3.3 คอร์ดทบเจด็ ในบันไดเสียงเมเจอร์กบั บันไดเสียงไมเนอร.์ .......................................... 65

แผนบริหารการสอนประจาวชิ า รหสั วชิ า 2051202 3 (3-0-6) รายวิชา ทฤษฎดี นตรสี ากล 2 Music Theory 2 คาอธบิ ายรายวิชา ทบทวนเรื่องบันไดเสียง และขั้นคู่เสียง คอร์ดตรัยด์ และการพลิกกลับของคอร์ดตรัยด์ การใช้คอร์ดตรัยด์ในรูปพ้ืนต้น และการพลิกกลับ โน้ตนอกประสาน การเคล่ือนที่ของคอร์ดตรัยด์ การเขยี นและวเิ คราะหท์ านอง จุดพกั วรรคเพลง (Cadence) การประสานเสยี งแบบ 4 แนว วัตถปุ ระสงค์ท่วั ไป เม่อื นักศกึ ษาศกึ ษารายวิชา 2051202 แลว้ นกั ศึกษาสามารถ 1. เพ่ือใหน้ ักศกึ ษามคี วามรพู้ ืน้ ฐานเกี่ยวกบั ทฤษฏดี นตรีสากล 2. เพื่อให้นักศึกษานาความรู้ไปสร้างสรรคผ์ ลงาน เนื้อหา 3 ชว่ั โมง บทท่ี 1 บันไดเสยี ง บันไดเสียงไดอาโทนิก บันไดเสยี งเมเจอร์ วิธีสร้างบันไดเสยี งเมเจอร์ บนั ไดเสยี งเนเจอรัลไมเนอร์ วิธีการสร้างบนั ไดเสยี งเนเจอรัลไมเนอร์ วิธีการสร้างบนั ไดเสยี งฮารโ์ มนคิ ไมเนอร์ วธิ กี ารสรา้ งบนั ไดเสยี งเมโลดิกไมเนอร์ บนั ไดเสยี งโครมาติก

(16) 3 ชั่วโมง 6 ชว่ั โมง บทท่ี 2 ขั้นคเู่ สียง 6 ชวั่ โมง ชอื่ ข้นั คู่เสียง ชนิดขัน้ คเู่ สยี ง ข้นั คู่ผสม ขั้นคู่เสยี งเอน็ ฮารโ์ มนิก การฝกคดิ ข้นั คูดวยการทดเสียง การพลิกกลับของขนั้ คูเ่ สียง บทที่ 3 ทรัยแอดและคอรด์ ความหมาย คุณลกั ษณะของทรยั แอด ชนิดของทรยั แอด คุณภาพเสียงทรัยแอด การเรยี กช่ือทรัยแอด คอร์ด คอรด์ ทบเจ็ด บทท่ี 4 โน้ตนอกประสาน โน้ตผ่าน โน้ตเคยี ง โน้ตหลีก โนต้ พงิ โนต้ แขวน โนต้ ล้า โน้ตเสยี งค้าง โนต้ ผา่ นซ้อน โน้ตสลับ

(17) บทที่ 5 การเคลื่อนท่ขี องคอรด์ 6 ชั่วโมง 6 ชวั่ โมง จงั หวะคอร์ด 6 ชัว่ โมง นา้ หนักคอร์ด 9 ชั่วโมง คอร์ดแทน หนา้ ท่คี อร์ดแทน คอร์ดประดับ การดาเนินคอร์ด การวิเคราะห์เสยี งประสาน บทท่ี 6 การเขียนและวเิ คราะหท์ านอง ชว่ งเสียง ขัน้ คู่ ทิศทาง ความสมั พนั ธข์ องทิศทาง โนต้ ประดบั โครงหลักของทานอง จานวนแนวเสียง บทที่ 7 จุดพกั วรรคเพลง ความหมายจุดพักวรรคเพลง ชนดิ ของจดุ พกั วรรคเพลง การจบจุดพักวรรคเพลง บทที่ 8 การประสานเสยี งสี่แนว ระดับเสียง แนวเสียงท่ใี ชเ้ ขยี นเสียงประสานเสียงส่ีแนว ระยะขอบเขตเสียง สคอร์ การเขียนเสียงประสานแบบปิดและแบบเปดิ การควบเสยี ง

(18) การพลกิ กลบั คอรด์ ขอ้ หา้ มในการเขียนประสานเสียงสี่แนว กิจกรรมการเรียนการสอน 1. บรรยายและซักถามพร้อมยกตัวอย่างประกอบการบรรยายโดยใช้ PowerPoint 2. แบง่ กลุ่มอภปิ รายตามเนือ้ หาทก่ี าหนดให้ 3. อธบิ ายตวั อยา่ ง และฝกึ ปฏบิ ัตจิ ากตัวอยา่ งท่กี าหนดให้ 4. ผู้เรียนศกึ ษาจากเอกสารประกอบการสอนวิชาทฤษฏีดนตรสี ากล 2 5. ผ้เู รียนนาหลกั ทฤษฎที ีไ่ ด้ศึกษาทดลองปฏิบตั ิกับเครือ่ งดนตรี 6. ผู้เรยี นศึกษาเพ่มิ เตมิ จากหนังสอื หรอื ตาราในหอ้ งสมดุ หรือเวปไซตต์ า่ ง ๆดว้ ยตนเอง 7. ผเู้ รียนทาแบบฝึกหัดทา้ ยบทเรียน 8. ผู้เรียนฝกึ บนั ทึกโน้ต 9. ทาแบบทดสอบท่กี าหนดให้ 10. จดั ทารายงานตามหัวข้อท่เี รยี นเพมิ่ เติม สอื่ การเรียนการสอน 1. เอกสารประกอบการสอนวชิ าทฤษฏดี นตรีสากล 2 2. หนงั สืออน่ื ท่ีคน้ ควา้ เพมิ่ เติม 3. เครื่องฉายข้ามศีรษะพร้อมโน้ตบุก๊ PowerPoint 4. หนังสอื อน่ื ทีค่ ้นคว้าเพ่มิ เติม 5. เคร่ืองดนตรี 6. แผ่น CD เพลง การวดั และประเมินผล การวดั ผล คะแนนรวมในการประเมนิ ผล รวมท้งั หมด 100 คะแนน แบง่ คะแนนเป็น 2 ส่วนดงั นี้ 1. คะแนนระหวา่ งภาคเรียน 60 % 1.1 คะแนนจติ พิสัย 15 % 1.2 คะแนนจากการทารายงานและแบบฝกึ หดั ท้ายบท 15 % 1.3คะแนนจากการทดสอบย่อยและสอบกลางภาค 30 % 2. คะแนนสอบปลายภาค 40 %

(19) เกณฑก์ ารประเมนิ ผล ใชก้ ารประเมินโดยมีเกณฑ์การตัดสนิ ดังนี้ คะแนนระหว่าง 80 – 100 ได้ระดับ A ได้ระดับ B+ คะแนนระหว่าง 75 – 79 ไดร้ ะดับ B ได้ระดบั C+ คะแนนระหวา่ ง 70 – 74 ได้ระดบั C ได้ระดบั D+ คะแนนระหว่าง 65 – 69 ไดร้ ะดบั D ไดร้ ะดบั F คะแนนระหวา่ ง 60 – 64 คะแนนระหว่าง 55 – 59 คะแนนระหวา่ ง 50 – 54 คะแนนระหวา่ ง 0 – 49

แผนบริหารการสอนประจาบทท่ี 1 เนอื้ หาประจาบท บนั ไดเสียง บันไดเสียงไดอาโทนิก บันไดเสียงเมเจอร์ วธิ สี รา้ งบนั ไดเสยี งเมเจอร์ บันไดเสียงเนเจอรัลไมเนอร์ วิธีการสร้างบนั ไดเสียงเนเจอรัลไมเนอร์ วธิ ีการสร้างบนั ไดเสยี งฮารโ์ มนิคไมเนอร์ วธิ ีการสร้างบนั ไดเสยี งเมโลดิกไมเนอร์ บันไดเสยี งโครมาติก สรุป จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม เม่ือศึกษาบทที่ 1 แล้วนักศึกษาสามารถ 1. บอกความสาคญั ของบันไดเสียงได้ 2. อธบิ ายลกั ษณะบันไดเสียงชนิดต่าง ๆ ได้ 3. สรา้ งบันไดเสยี งชนิดต่าง ๆ ได้ 4. สามารถอธบิ ายได้วา่ โน้ตเพลงทพ่ี บเห็นอยู่ในบันไดเสยี งใดได้ วธิ ีการสอนและกิจกรรมการเรียนการสอนประจาบท 1. บรรยาย และซกั ถาม พรอ้ มยกตวั อยา่ งประกอบการบรรยายโดยใช้ PowerPoint 2. ให้ผ้เู รียนศกึ ษาคน้ ควา้ ด้วยตนเอง 3. ผู้สอนและผเู้ รยี นรว่ มกันอภิปรายเน้อื หาที่ได้ศกึ ษาค้นคว้า 4. ผเู้ รียนกบั ผสู้ อนร่วมกันสรปุ 5. ผเู้ รียนทาแบบฝึกหัด 6. มอบหมายจดั ทารายงานเพมิ่ เติม

2 สอ่ื การเรียนการสอน 1. เอกสารประกอบการสอนวชิ าทฤษฎีดนตรีสากล 2 2. เครื่องฉายขา้ มศีรษะพร้อมโน้ตบกุ๊ PowerPoint 3. หนงั สอื ทีค่ น้ คว้าเพม่ิ เติมทเี่ ก่ียวกบั บันไดเสยี ง 4. เครือ่ งดนตรี การวดั ผลและประเมินผล 1. สังเกตจากการตอบคาถาม 2. สงั เกตจากการร่วมกจิ กรรม 3. สงั เกตจากความสนใจ 4. สงั เกตจากการสรุปบทเรียน 5. ทาแบบฝกึ หัดทา้ ยบท 6. ประเมนิ จากการสอบระหว่างภาคและปลายภาค

3 บทท่ี 1 บนั ไดเสยี ง บันไดเสียง หมายถึง กลุ่มของตัวโน้ตที่มีระดับเสียงที่ต่างกันที่เรียงกันเป็นลาดับขั้นจาก เสยี งตา่ ไปหาเสียงสูงซ่งึ เรยี กวา่ ไล่เสยี งขาขน้ึ (Ascending) จากเสียงสงู ลงมาเสียงตา่ ซึง่ เรียกวา่ ไล่เสยี ง ขาลง (Descending) โดยไมม่ ีการข้ามขั้น บันไดเสียงมีหลายชนิดโดยแต่ละชนิดมรี ะยะห่างของโนต้ ใน แต่ละข้ันแตกต่างกัน ซึ่งข้ึนอยู่กับโครงสร้างของบันไดเสียงน้ัน ๆ บันไดเสียงท่ีเป็นหลักในตะวันตก มี 2 ประเภท ได้แก่ บันไดเสียงไดอาโทนิก (Diatonic Scale) และบันไดเสียงโครมาติก (Chromatic Scale) บนั ไดเสยี งไดอาโทนิก บันไดเสียงไดอาโทนิก (Diatonic Scale) ประกอบด้วยโน้ต 7 ตัวโดยโน้ตในแต่ละตัวจะ เรียงตามลาดับตัวอักษรครบท้ังเจ็ดตัวโน้ต เช่น C D E F G A B แต่โน้ตข้ันท่ี 1 มักถูกซ้าอีกหนึ่งใน ตอนท้ายเพ่ือให้ครบ 1 ช่วงคู่แปด บันไดเสียงไดอาโทนิกท่ีสมบูรณ์จึงประกอบไปด้วยโน้ต 8 ตัว คือ C D E F G A B C (ณัชชา โสคติยานรุ ักษ์ 2542 : 51) บันไดเสียงไดอาโทนิก มี 2 ชนดิ คือ 1. บันไดเสยี งเมเจอร์ Diatonic Major Scale 2. บนั ไดเสียงไมเนอร์ Diatonic Minor Scale 2.1 บนั ไดเสยี งเนเจอร์ไมเนอร์ (Natural Minor Scale) 2.2 บันไดเสียงฮาร์โมนิกไมเนอร์ (Harmonic Minor Scale) 2.3 บันไดเสียงเมโลดิกไมเนอร์ (Melodic Minor Scale) บนั ไดเสยี งเมเจอร์ ณัชชา โสคติยานุรักษ์ (2542 : 51) กล่าวไว้ว่าบันไดเสียงเมเจอร์ (Major Scale) ประกอบด้วยโน้ต 7 ตัว มีระยะห่างระหว่างโน้ตในแต่ละคู่เป็นขั้นเต็มเสียง และขั้นคร่ึงเสียงดังนี้ โนต้ ข้ันที่ 1 – 2 มรี ะยะห่างเตม็ เสียง โนต้ ขัน้ ที่ 2 - 3 มีระยะหา่ งเตม็ เสียง โนต้ ขั้นท่ี 3 - 4 มีระยะห่าง คร่ึงเสียง โน้ตข้ันที่ 4 – 5 มีระยะห่างเต็มเสียง โน้ตข้ันที่ 5 - 6 มีระยะห่างเต็มเสียง โน้ตขั้นที่ 6 - 7 มีระยะห่างเตม็ เสยี ง และโนต้ ขน้ั ท่ี 7 – 8 มรี ะยะห่างครึง่ เสียง

4 Kostka and Payne (2008) กลา่ ววา่ บนั ไดเสียงเมเจอรม์ ีระยะห่างครึ่งเสยี งที่โน้ตขน้ั ท่ี 3 – 4 และ 7 – 8 โดยใช้ตวั ย่อ H (Half Step) และมีระยะห่างเต็มเสียงทีข่ นั้ ที่ 1 – 2 , 2 – 3 , 4 – 5 5 – 6 และข้นั ท่ี 6 – 7 โดยใชต้ ัวย่อ W (Whole Step) ภาพที่ 1.1 โครงสร้างบนั ไดเสยี งเมเจอร์ ทมี่ า (ณชั ชา โสคตยิ านรุ ักษ์, 2542 : 51) ภาพที่ 1.2 C Major Scale ท่ีมา (ณัชชา โสคตยิ านรุ ักษ์, 2542 : 51) จากภาพท่ี 1.2 พบว่าในบนั ไดเสียง C Major 1. มีโนต้ อยู่ 8 ขั้น 2. โน้ตขน้ั ที่ 1- 2, 2 – 3, 4 – 5, 5 – 6, 6 – 7 มรี ะยะหา่ งเตม็ เสียง (2 Semitone) 3. โน้ตขัน้ ที่ 3 – 4 กับ 7 – 8 มีระยะหา่ งคร่งึ เสยี ง (1 Semitone) 4. โนต้ ขั้นที่ 1 กับ 8 เป็นโน้ตตัวเดียวกัน แตม่ ีระดบั เสียงต่างกัน 1 ช่วงคแู่ ปด (Octave) 5. โครงสร้างบันไดเสียงเมเจอรส์ รุประยะห่างของโนต้ ในแต่ละขนั้ ได้ดงั นี้ 2 2 1 2 2 2 1 วธิ ีสร้างบันไดเสียงเมเจอร์ การแบ่งโน้ตในบันไดเสียง C Major Scale ออกเป็น 2 กลุ่ม โดยในแต่ละกลุ่มมีตัวโน้ต 4 ตัว เรียกว่าเททราคอร์ด (Tetrachord) จะได้ 2 เททราคอร์ด โดยระบุช่ือกลุ่มตัวโน้ตที่หน่ึงว่า เททราคอร์ดล่าง (Lower Tetrachord) หรือ T1 โดยเริ่มต้นที่โน้ตข้ันท่ี 1 – 4 และในกลุ่มตัวโน้ต

5 ที่สองว่า เททราคอร์ดบน (Upper Tetrachord) หรือ T2 โดยเริ่มต้นท่ีโน้ตขั้นที่ 5 – 8 ของ บันไดเสยี งเสมอ (สมนึก อุ่นแก้ว 2544 : 32) ภาพที่ 1.3 การแบง่ เททราคอร์ด ที่มา (ณชั ชา โสคติยานรุ ักษ์, 2542 : 52) จากภาพท่ี 1.3 พบวา่ 1. บันไดเสียง C Major ประกอบด้วยเททราคอร์ดล่าง (Lower Tetrachord) หรือ T1 ประกอบดว้ ยโน้ต C D E F และเททราคอร์ดบน (Upper Tetrachord) หรือ T2 ประกอบดว้ ยโน้ต G A BC 2. โน้ตตัวแรกของบันไดเสียงจะใชเ้ ปน็ ชื่อตง้ั บันไดเสยี งดังภาพท่ี 1.2 ณัชชา โสคติยานุรกั ษ์ (2542 : 52) กล่าววา่ นอกจากโน้ตตัว C แล้วบันไดเสียงเมเจอร์อาจ เริ่มต้นที่โน้ตตัวใดก็ได้ แต่ต้องคงโครงสร้างของบันไดเสียงเมเจอร์ที่ถูกต้อง คือ เต็มเสียง (1 – 2) เต็มเสียง (2 – 3) คร่ึงเสียง (3 – 4) เต็มเสียง (4 – 5) เต็มเสียง (5 – 6) เต็มเสียง (6 – 7) และ ครึง่ เสียง (7 – 8) การทบ่ี นั ไดเสยี งเมเจอรเ์ รมิ่ ทโ่ี น้ตตวั อื่นนอกเหนือโน้ตตวั C ทาใหต้ ้องใช้เครือ่ งหมาย แปลงเสียง (Accidentals) ชาร์ป (#) และแฟล็ต (b) เข้ามาช่วยเพ่ือให้โครงสร้างของบันไดเสียง เมเจอรถ์ ูกต้อง เนื่องจากโน้ตตัว E และโน้ตตวั B ในดนตรสี ากลมคี วามยาวเสียงครึง่ เสยี ง วิธีการตามขั้นตอนเพื่อให้ได้มาซ่ึงบันไดเสียงเมเจอร์ต่าง ๆ คือการย้ายเททราคอร์ดบนมา เปน็ เททราคอรด์ ลา่ ง ดงั น้ี 1. ใช้ C Major Scale เป็นหลัก โดยการยา้ ยเททราคอร์ดบน (G A B C) ของ C Major Scale มาเป็นเททราคอร์ดล่างของบันไดเสียงใหม่ ได้แก่ G Major Scale (ภาพที่ 1.4) เติมตัวโน้ตให้ ครบ 8 ตัว คอื D E F G (เททราคอรด์ บน)

6 2. ตรวจสอบโครงสร้างของบันไดเสียงเมเจอร์ให้ถูกต้อง คือ โน้ตข้ันท่ี 1 – 2, 2 - 3 4 – 5, 5 – 6, 6 – 7 มีระยะห่างเป็นข้ันคู่เต็มเสียง และโน้ตขั้นที่ 3 – 4 และ 7 – 8 มีระยะห่างเป็น ขน้ั คคู่ รึ่งเสียง 3. จากข้อ 2 จึงไดบ้ นั ไดเสยี ง G เมเจอร์ โดยมโี น้ต 8 ข้ันดังน้ี G A B C D E F# G 4. โน้ตตัว F ในขนั้ ที่ 7 ตอ้ งปรบั ให้สงู ขน้ึ ครึ่งเสยี งเปน็ F# ภาพท่ี 1.4 การสรา้ งบันไดเสียง G Major ทมี่ า (ณชั ชา โสคตยิ านุรักษ์, 2542 : 53) นพพร ด่านสกุล (2541 : 93) กล่าวว่าบันไดเสียงเมเจอร์ประกอบด้วยกลุ่มเสียง 4 ระดับ แบบเมเจอร์ 2 ชุด คือโน้ตข้ันท่ี 1 – 4 และ 5 – 8 เชื่อมต่อกันโดยมีจุดเชื่อมห่างกัน 1 เสียง (Tone) ในโนต้ ขนั้ ที่ 4 – 5 ดงั ภาพที่ 1.5 ภาพที่ 1.5 โครงสรา้ งบนั ไดเสยี งเมเจอร์ ทม่ี า (นพพร ดา่ นสกุล, 2546 : 99)

7 จากภาพที่ 1.5 พบวา่ 1. การสร้างบันไดเสียงเมเจอร์ คือ เริ่มสร้างบันไดเสียง C เมเจอร์ แล้วแบ่งเป็น 2 เททราคอรด์ คอื เททราคอรล์ า่ ง และเททราคอร์ดบน 2. เม่ือจะสร้างบันไดเสียงต่อไปให้นาเททราคอร์ดบนมาเป็นทราคอร์ดล่าง แล้วเติม ตัวโนต้ ให้ครบ 8 ตัว จากนั้นตรวจสอบโครงสร้างของบนั ไดเสยี งเมเจอรใ์ หถ้ กู ต้อง 3. โครงสร้างของบันไดเสียงเมเจอร์ คือ โน้ตขั้นที่ 1 – 2 มีระยะห่างเต็มเสียง โน้ตข้ันที่ 2 - 3 มีระยะห่างเต็มเสียง โน้ตข้ันท่ี 3 – 4 มีระยะห่างคร่ึงเสียง โน้ตขั้นที่ 4 – 5 เป็นจุดเช่ือม เต็มเสียง โน้ตข้ันที่ 5 – 6 มรี ะยะหา่ งเต็มเสียง โน้ตขน้ั ที่ 6 – 7 มีระยะหา่ งเต็มเสยี งโดยมีการเตมิ ต่อไปให้ฝึกปฏิบัติการสร้างบันไดเสียงทางชาร์ปให้ครบ 7 ชาร์ป โดยวิธีเททราคอร์ด คือ ย้ายเททราคอร์ดบนของบันไดเสียง G เมเจอร์มาเป็นเททราคอร์ดล่างของบันไดเสียง D เมเจอร์ ซงึ่ มี 2 ชารป์ คือ F# กับ C# ใช้กระบวนการนี้จนได้บนั ไดเสียง C# เมเจอร์ซึ่งจะมโี นต้ ติดเครื่องหมาย ชาร์ป 7 ตวั คอื F# C# G# D# A# E# B# ดังภาพท่ี 1.6

8 ภาพท่ี 1.6 (ตอ่ ) ภาพท่ี 1.6 บันไดเสียงเมเจอร์ทางชาร์ป (Sharp) ท่มี า (ณชั ชา โสคตยิ านรุ กั ษ์, 2542 : 53) ณัชชา โสคติยานุรักษ์ (2542 : 54) กล่าวว่าบันไดเสียงข้างต้นเป็นบันไดเสียงเมเจอร์ทาง ชาร์ปทั้งหมดโดยเริ่มจากบันไดเสียงเมเจอร์ท่ีมี 1 ชาร์ปจนถึงบันไดเสียงเมเจอร์ท่ีมี 7 ชาร์ป สาหรับ บันไดเสียงเมเจอร์ทางแฟล็ต สามารถใช้วิธีการย้ายเททราคอร์ดได้เช่นเดียวกันแต่ตรงกันข้ามกัน คือ จะได้บันไดเสียงเมเจอร์ 7 แฟล็ต และลดไปจนได้บันไดเสียงเมเจอร์ 1 แฟล็ต โดยเร่ิมจากการใช้ บันไดเสียง B เมเจอร์ซึ่งมี 5 ชาร์ปเป็นหลัก แต่จะต้องคิดให้โน้ตทุกตัวในบันไดเสียง B เมเจอร์ เป็น โน้ตเอ็นฮาร์โมนิก (Enharmonic Note) เช่นภาพที่ 1.7 บันไดเสียง B เมเจอร์ มีโน้ตดังน้ี คือ B C# D# E F# G# A# B คิดเป็นโน้ตเอ็นฮาร์โมนิก ได้คือ Cb Db Eb Fb Gb Ab Bb Cb เมื่อได้โน้ตดังน้ี เริ่มสร้างบันไดเสียง Cb เมเจอร์เป็นหลักในการคิดหาบันไดเสียงเมเจอร์ทางแฟล็ต ท้ัง 7 แฟล็ต โดยการใช้วิธีย้ายเททราคอร์ดบนมาเป็นเททราคอร์ดล่างเช่นเดียวกับบันไดเสียงเมเจอร์ทางชาร์ป ดงั ภาพที่ 1.7 ภาพท่ี 1.7 การคิดโนต้ เอ็นฮาร์โมนิกจากบันไดเสียง B เมเจอร์ เป็น Cb เมเจอร์ ทีม่ า (ณัชชา โสคติยานรุ กั ษ์, 2542 : 54)

9 ต่อไปฝกึ ปฏิบัติการสร้างบนั ไดเสียงทางแฟล็ตด้วยวิธีย้ายเททราคอร์ดบนของบันไดเสียง Cb เมเจอร์มาเป็นเททราคอร์ดล่างของบันไดเสียง Gb เมเจอร์ ตอ่ จากนั้นให้เตมิ โน้ตให้ครบ 8 ตัว จากน้ัน ตรวจสอบระยะขั้นคู่เต็มเสียงและข้ันคู่ครึ่งเสียงคือ เททราคอร์ดล่างต้องมีระยะเต็มเสียง เต็มเสียง ครึ่งเสียง ทาให้ทราบว่าเททราคอร์ดล่างถูกต้องตามโครงสร้างบันไดเสียง สาหรับจุดเช่ือมโน้ตข้ันท่ี 4 – 5 ต้องเป็นข้ันคู่เต็มเสียง โน้ตขั้นท่ี 5 จึงต้องเป็น Db ระหว่างโน้ตขั้นท่ี 5 – 6 ต้องเป็นขั้นคู่เต็ม เสียงเหมือนกัน โน้ตขั้นที่ 6 จึงเป็น Eb ระหว่างโน้ตข้ันท่ี 6 – 7 ต้องเป็นขั้นคู่เต็มเสียง โน้ตขั้นที่ 7 จงึ เป็น F ซงึ่ ทาให้โนต้ ขั้นที่ 7 – 8 หา่ งกันคร่ึงเสียงพอดีตามโครงสร้างบนั ไดเสียงเมเจอร์ สรุปได้ว่าบันไดเสียง Gb เมเจอร์มีโน้ตติดเครื่องหมายแฟล็ต 6 ตัวโดยมีตัว F ไม่ติด เคร่ืองหมายแปลงเสียงแฟล็ต ต่อไปให้ย้ายเททราคอร์ดบนของ Gb เมเจอร์มาเป็นเททราคอร์ดล่าง จะได้บันไดเสียง Db เมเจอร์ซึ่งมี 5 แฟล็ต บันไดเสียง Ab เมเจอร์มี 4 แฟล็ต บันไดเสียง Eb เมเจอร์ มี 3 แฟลต็ บันไดเสยี ง Bb เมเจอรม์ ี 2 แฟล็ต และบันไดเสยี ง F เมเจอร์มี 1 แฟล็ต สังเกตได้ว่าบันไดเสียงเมเจอร์ทางชาร์ปจะเริ่มมีโน้ตติดเครื่องหมายแปลงเสียงชาร์ป ทลี ะ 1 ตัวจนครบ 7 ตวั โน้ต กลับกันกับบันไดเสยี งทางแฟลต็ พบวา่ เจอโนต้ ตดิ เครื่องหมายแปลงเสยี ง แฟล็ตลดลงทีละ 1 ตัว จากท้ังหมด 7 ตัว ดังภาพที่ 1.8

10 ภาพ 1.8 (ต่อ) ภาพท่ี 1.8 บนั ไดเสียงเมเจอร์ทางแฟลต็ (Flat) ที่มา (ณัชชา โสคตยิ านุรกั ษ์, 2542 : 54) จากภาพที่ 1.8 พบว่า 1. บันไดเสียงเมเจอร์มโี นต้ 8 ตัว โดยชอื่ ตวั โนต้ เรียงกันตามตัวอักษรไมซ่ า้ ชื่อกัน 2. ระยะห่างโน้ตขั้นที่ 1 – 2 เต็มเสียง โน้ตขั้นที่ 2 – 3 เต็มเสียง โน้ตขั้นท่ี 3 – 4 ครงึ่ เสียง จุดเช่ือมโน้ตขั้นที่ 4 – 5 เตม็ เสยี ง โนต้ ข้ันท่ี 5 – 6 เต็มเสียง โนต้ ขนั้ ท่ี 6 – 7 เต็มเสียง และ โน้ตขัน้ ที่ 7 – 8 คร่งึ เสยี ง 3. การสร้างบันไดเสียงให้ครบ 7 ชาร์ป 7 แฟล็ต ทาได้โดยวิธีการย้ายเททราคอร์ดบน ของบันไดเสียงหลักมาเป็นเททราคอร์ดล่าง และโนต้ แรกของบนั ไดเสยี งจะเป็นชอื่ บันไดเสียง 4. โครงสรา้ งบันไดเสยี งเมเจอร์ สรปุ ระยะหา่ งของโน้ตในแต่ละขนั้ ดงั น้ี 2 2 1 2 2 2 1 บันไดเสยี งเนเจอรลั ไมเนอร์ เม่ือสร้างบันไดเสียงเมเจอร์ได้แล้ว เราจะสามารถนาบันไดเสียงเมเจอร์ดังกล่าวมาสร้าง บันไดเสียงไมเนอร์ได้ เพราะท้ังสองบันไดเสียงมีความสัมพันธ์กัน คือเป็นเครือญาติกัน (Relative) บันไดเสียงไมเนอร์มี 3 ชนิด คือ 1. เนเจอร์รัลไมเนอร์ (Natural Minor) 2. ฮาร์โมนิกไมเนอร์ (Harmonic Minor) และ 3. บนั ไดเสยี งเมโลดกิ ไมเนอร์ (Melodic Minor) โดยมีโครงสรา้ งต่างกนั วิธกี ารสร้างบนั ไดเสียงเนเจอรลั ไมเนอร์ สร้างบันไดเสียง C เมเจอร์ (C Major Scale) เป็นหลักข้ึนมาเพราะเป็นบันไดเสียงแรก โดยเร่มิ นับจากโน้ตตัว C ข้ึนไป 6 ตัว (คู่ 6 เมเจอร์) หรือนับจากโนต้ ตัว C ลงมา 3 ตัว (คู่ 3 ไมเนอร์) ซึ่งจะได้โน้ตตัว A ให้นาโน้ตตัว A มาตั้งต้นเป็นบันไดเสียง A เนเจรัลไมเนอร์ (A Natural Minor

11 Scale) แล้วเติมโน้ตให้ครบ 8 ตัวโดยโน้ตข้ันท่ี 8 จะเป็นเสียงเดียวกับโน้ตขั้นท่ี 1 ตามโครงสร้าง บนั ไดเสียงเมเจอร์ ดงั ภาพที่ 1.9 ภาพท่ี 1.9 การสรา้ งบันไดเสียง A เนเจอรัลไมเนอร์ จากบนั ไดเสยี ง C เมเจอร์ จากภาพท่ี 1.9 พบว่า การสร้างบนั ไดเสยี งเนเจอรลั ไมเนอร์ ทาได้โดย 1. จากบนั ไดเสยี ง C เมเจอรน์ บั ขนึ้ ไป 6 ขั้น หรอื นับลง 3 ขน้ั ได้โนต้ ตัว A 2. นาโนต้ ตวั A มาเร่มิ สรา้ งบนั ไดเสยี งเนเจอรลั ไมเนอร์ แลว้ เตมิ ตัวโน้ตใหค้ รบ 8 ตัว 3. ตรวจสอบโครงสร้างเนเจอรลั ไมเนอร์ 2 1 2 2 1 2 2 บันไดเสียงเนเจอรัลไมเนอร์ มีระยะห่างตัวโน้ตแต่ละคู่เป็นขั้นเต็มเสียง และขั้นครึ่งเสียง ดังนี้ โน้ตข้นั ที่ 1 - 2 มีระยะห่างเต็มเสียง โน้ตขัน้ ท่ี 2 - 3 มรี ะยะห่างห่างครึ่งเสียง โน้ตข้ันท่ี 3 - 4 มี ระยะห่างห่างเต็มเสียง โน้ตขั้นท่ี 4 - 5 มีระยะห่างห่างเต็มเสียง โน้ตขั้นท่ี 5 - 6 มีระยะห่างห่าง ครง่ึ เสียง โน้ตขนั้ ท่ี 6 - 7 มีระยะหา่ งเต็มเสยี ง และโนต้ ขน้ั ที่ 7 - 8 มีระยะห่างเต็มเสียงดงั ภาพที่ 1.10 ภาพที่ 1.10 โครงสร้างบันไดเสยี งเนเจอรัลไมเนอร์

12 จากการสร้างบนั ไดเสียงเนเจอร์รลั ไมเนอร์ด้วยวิธีข้างตน้ โดยเร่ิมจากบันไดเสียง G เมเจอร์ โดยเริม่ นบั จากโน้ตตัว G ข้ึนไป 6 ตวั (คู่ 6 เมเจอร์) หรือนับจากโน้ตตัว G ลงมา 3 ตวั (คู่ 3 ไมเนอร์) ซ่ึงจะได้โน้ตตัว E ให้นาโน้ตตัว E มาต้ังต้นเป็นบันไดเสียง E เนเจรัลไมเนอร์ บันไดเสียง D เมเจอร์ มาต้ังต้นเป็นบันไดเสียง B เนเจรัลไมเนอร์ บันไดเสียง A เมเจอร์มาต้ังต้นเป็นบันไดเสียง F ชาร์ป เนเจอรัลไมเนอร์ บันไดเสยี ง E เมเจอร์มาต้ังต้นเป็นบันไดเสยี ง C ชาร์ป เนเจรลั ไมเนอร์ บันไดเสียง B เมเจอร์มาตั้งต้นเป็นบันไดเสียง G ชาร์ป เนเจรัลไมเนอร์ บันไดเสียง F ชาร์ป เมเจอร์มาต้ังต้นเป็น บันไดเสียง D ชาร์ป เนเจรัลไมเนอร์ บันไดเสียง C ชาร์ปเมเจอร์มาต้ังต้นเป็นบันไดเสียง A ชาร์ป เนเจรลั ไมเนอร์ตามบนั ไดเสยี งเมเจอร์ทางชารป์ ดังภาพท่ี 1.11

13 ภาพที่ 1.11 (ตอ่ ) ภาพที่ 1.11 บันไดเสยี งเนเจอรัลไมเนอร์ทางชารป์ และทางแฟลต็ จากภาพที่ 1.11 พบวา่ 1. การสร้างบันไดเสียงบันไดเสียงเนเจอรัลไมเนอร์ สามารถสร้างโดยใช้วิธีนับโน้ตจาก บนั ไดเสียงเมเจอร์ขึ้นไป 6 ตัว (คู่ 6 เมเจอร์) หรอื นับจากโนต้ ตัว C ลงมา 3 ตวั (คู่ 3 ไมเนอร์) 2. โครงสร้างของบันไดเสียงเนเจอรัลไมเนอร์ คือ โน้ตข้ันท่ี 1 - 2 มีระยะห่างเต็มเสียง โนต้ ขนั้ ที่ 2 - 3 มีระยะห่างครง่ึ เสียง โน้ตขน้ั ที่ 3 – 4 มีระยะห่างเต็มเสียง โน้ตขนั้ ท่ี 4 - 5 มรี ะยะห่าง เต็มเสียง โน้ตขั้นที่ 5 - 6 มีระยะห่างครึ่งเสียง โน้ต ตัวท่ี 6 - 7 มีระยะห่างเต็มเสียง และโน้ตขั้นที่ 7 – 8 มีระยะหา่ งคร่งึ เสียง

14 3. บันไดเสียงเมเจอร์เป็นเครือญาติกับบันไดเสียงเนเจอรัลไมเนอร์จริง โดยสังเกตจาก เคร่ืองหมายแปลงเสียงในบันไดเสียงเมเจอร์ เช่น บันไดเสียง A เมเจอร์ มโี น้ต F C G ติดเคร่ืองหมาย แปลงเสียงชาร์ป เม่ือสร้างบนั ไดเสียง F# เนเจอรัลไมเนอร์ก็จะพบว่าโน้ตตัว F C G ก็ติดเครื่องหมาย แปลงเสยี งชาร์ปเช่นเดยี วกนั 4. โครงสร้างบันไดเสียงเนเจอรัลไมเนอร์ สรุประยะห่างของโน้ตในแต่ละขั้นได้ดังนี้ 2122121 วธิ กี ารสรา้ งบันไดเสียงฮาร์โมนกิ ไมเนอร์ บันไดเสียงฮาร์โมนิกไมเนอร์ (Harmonic Minor Scale) คือบันไดเสียงไมเนอร์แบบ เนจอร์รัลไมเนอร์ที่ปรับโน้ตข้ันที่ 7 สูงข้ึนคร่ึงเสียง (Semitone) มีระยะห่างระหว่างโน้ตแต่ละคู่เป็น ข้ันเต็มเสียงครึ่ง (เท่ากับ 3 คร่ึงเสียง) ขั้นเต็มเสียง (เท่ากับ 2 ครึ่งเสียง) ขั้นครึ่งเสียงดังนี้ โน้ตข้ันท่ี 1 - 2 มีระยะห่างเต็มเสียง โน้ตข้ันท่ี 2 - 3 มีระยะห่างครึ่งเสียง โน้ตข้ันที่ 3 - 4 มีระยะห่างเต็มเสียง โน้ตขน้ั ที่ 4 - 5 มรี ะยะห่างเต็มเสียง โนต้ ขัน้ ที่ 5 - 6 มีระยะหา่ งครงึ่ เสียง โน้ตข้ันท่ี 6 - 7 มีระยะห่าง เตม็ เสยี งครึง่ และโน้ตข้นั ที่ 7 – 8 หา่ งครงึ่ เสยี ง ดงั ภาพที่ 1.12 ภาพท่ี 1.12 การสร้างบันไดเสียง A ฮารโ์ มนิกไมเนอร์ จากบันไดเสยี ง A เนเจอรัลไมเนอร์ จากภาพท่ี 1.12 พบวา่ 1. บันไดเสียงฮาร์โมนิกไมเนอร์มาจากการปรับโน้ตขั้นท่ี 7 ของบันไดเสียงเนเจอรัล ไมเนอรส์ งู ข้นึ ครึ่งเสยี ง 2. โครงสร้างบันไดเสียงฮาร์โมนิกไมเนอร์ คือ โน้ตในแต่ละขั้นมีระยะห่างเป็นข้ันคู่ ข้ันเต็มเสียงครึ่ง (เท่ากับ 3 คร่ึงเสียง) ข้ันเต็มเสียง (เท่ากับ 2 ครึ่งเสียง) และข้ันคร่ึงเสียงดังน้ี

15 โนต้ ข้ันที่ 1 - 2 มรี ะยะหา่ งเตม็ เสียง โน้ตขนั้ ที่ 2 – 3 มีระยะห่างคร่ึงเสียง โน้ตขั้นที่ 3 - 4 มรี ะยะหา่ ง เต็มเสียงโน้ตข้ันท่ี 4 - 5 มีระยะห่างเต็มเสียง โน้ตข้ันที่ 5 - 6 มีระยะห่างครึ่งเสียง โน้ตขั้นที่ 6 - 7 มรี ะยะหา่ งเตม็ เสยี งคร่ึง และโนต้ ข้ันท่ี 7 – 8 มรี ะยะหา่ งครงึ่ เสยี ง ดงั ภาพที่ 1.13 ภาพที่ 1.13 โครงสร้างบันไดเสยี ง A ฮาร์โมนกิ ไมเนอร์ จากภาพที่ 1.13 พบวา่ 1. บันไดเสียง A เนเจอรัลไมเนอร์ โน้ตในขั้นที่ 1 – 2 มีระยะห่างเต็มเสียง โน้ตในข้ันที่ 2 – 3 มีระยะห่างคร่ึงเสยี ง โน้ตในขัน้ ที่ 3 – 4 มีระยะหา่ งเต็มเสียง โนต้ ในขั้นที่ 4 – 5 มรี ะยะห่างเต็ม เสียง โนต้ ในข้ันที่ 5 – 6 มรี ะยะห่างครึ่งเสียง โน้ตในขัน้ ที่ 6 – 7 มรี ะยะหา่ งเสยี งครงึ่ และโน้ตในขั้นที่ 7 – 8 มีระยะห่างครง่ึ เสยี ง 2. โครงสร้างบันไดเสียง ฮาร์โมนิกไมเนอร์ สรุประยะห่างของโน้ตในแต่ละขั้นได้ดังน้ี 2122131

16 จากการสร้างบันไดเสียงฮาร์โมนิกไมเนอร์ด้วยวิธีข้างต้น ให้ลองฝึกสร้างบันไดเสียง ฮารโ์ มนกิ ใหค้ รบทกุ บันไดเสียง ดงั ภาพที่ 1.14 โดยเร่ิมจากบนั ไดเสยี ง E ฮาโมนิกไมเนอร์ ภาพที่ 1.14 (ตอ่ )

17 ภาพท่ี 1.14 ภาพรวมแสดงระยะห่างของบันไดเสยี งฮาร์โมนกิ ไมเนอร์ ทง้ั 14 บันไดเสยี ง วธิ ีการสรา้ งบันไดเสียงเมโลดิกไมเนอร์ บันไดเสียงเมโลดิกไมเนอร์ (Melodic Minor Scale) คือบันไดเสียงไมเนอร์แบบเนจอรัล ไมเนอร์ที่ปรับโน้ตขั้นท่ี 6 และ 7 สูงข้ึนคร่ึงเสียง โดยมีระยะห่างระหว่างโน้ตแต่ละคู่เป็นข้ันเต็มเสียง ขั้นครึ่งเสียงดังนี้โน้ตขั้นท่ี 1 - 2 มีระยะห่างเต็มเสียง โน้ตข้ันที่ 2 - 3 มีระยะห่างครึ่งเสียง โน้ตข้ันที่ 3 - 4 มีระยะห่างเต็มเสียง โน้ตข้ันที่ 4 - 5 มีระยะห่างเต็มเสียงโน้ตขั้นท่ี 5 - 6 มีระยะห่างเต็มเสียง โน้ตข้ันท่ี 6 – 7 มีระยะห่างเต็มเสียง โน้ตข้ันที่ 7 – 8 มีระยะห่างครึ่งเสียงเหมือนในขาข้ึน ดังภาพที่ 1.15 ส่วนในขาลงเป็นบนั ไดเสยี งไมเนอรแ์ บบเนเจอรลั ไมเนอร์ ดงั ภาพที่ 1.15

18 ภาพท่ี 1.15 การสรา้ งบันไดเสยี ง A เมโลดกิ จากบนั ไดเสียง A เนเจอรัลไมเนอร์ จากภาพที่ 1.15 พบว่า 1. บันไดเสียงเมโลดิกไมเนอร์มาจากการปรับโน้ตขั้นท่ี 6 และ 7 ของบันไดเสียง เนเจอรัลไมเนอรส์ ูงขนึ้ คร่ึงเสียง 2. โครงสร้างบันไดเสียงเมโลดิกไมเนอร์ คือ โน้ตในแต่ละขั้นมีระยะห่างเป็นข้ันคู่ เต็มเสียง (เท่ากับ 2 ครึ่งเสียง) และข้ันครึ่งเสียงดังนี้ โน้ตข้ันที่ 1 - 2 มีระยะห่างเต็มเสียง โน้ตขั้นที่ 2 – 3 มีระยะห่างครึ่งเสียง โนต้ ข้ันที่ 3 - 4 มีระยะหา่ งเต็มเสียง โน้ตขั้นท่ี 4 - 5 มีระยะหา่ งเต็มเสียง โน้ตขั้นที่ 5 - 6 มีระยะห่างเต็มเสียง โน้ตข้ันท่ี 6 – 7 มีระยะห่างคร่ึงเสียง และโน้ตขั้นที่ 7 – 8 มรี ะยะห่างครง่ึ เสียง 3. โครงสร้างบันไดเสียง เมโลดิกไมเนอร์ สรุประยะห่างของโน้ตในแต่ละขั้นได้ดังนี้ 2 1 22221 บนั ไดเสยี งเมโลดิกไมเนอร์มรี ะยะหา่ งระหวา่ งโนต้ แตล่ ะคู่เปน็ ขั้นเต็มเสียง ขัน้ คร่งึ เสยี ง ดังน้ี ขาขึน้ (Ascending) โนต้ ข้ันที่ 1 - 2 มีระยะหา่ งเต็มเสยี ง โนต้ ขนั้ ที่ 2 - 3 มีระยะห่างครึ่งเสียง โน้ตข้ัน ท่ี 3 - 4 มีระยะห่างเต็มเสียง โน้ตข้ันที่ 4 – 5 มีระยะห่างเต็มเสียง โน้ตข้ันท่ี 5 - 6 มีระยะห่าง เต็มเสียง โน้ตข้ันที่ 6 - 7 มีระยะห่างเต็มเสียง และโน้ตข้ันท่ี 7 – 8 มีระยะห่างคร่ึงเสียง และขาลง (Descending) เป็นแบบบนั ไดเสียงไมเนอรแ์ บบเนเจอรลั ดงั ภาพที่ 1.16

19 ภาพที่ 1.16 บนั ไดเสยี งเนเจอรัลไมเนอรส์ บู่ นั ไดเสียงเมโลดิกไมเนอร์ จากภาพท่ี 1.16 พบว่า 1. บันไดเสยี งเนเจอรัลไมเนอร์สามารถนาไปสร้างบันไดเสยี งไมเนอร์แบบเมโลดิกได้โดย การปรบั โนต้ ข้นั ที่ 6 และ 7 ข้นึ ครึง่ เสียงในขาข้ึน (Ascending) 2. ส่วนในขาลง (Descending) ท้ัง 2 บันไดเสียงโน้ตในขั้นท่ี 8 ถึง 1 จะเป็นเสียง เดียวกัน ดังในภาพที่ 1.16 จากการสรา้ งบันไดเสยี งเมโลดกิ ไมเนอร์ดว้ ยวธิ ีขา้ งต้น ให้ลองฝกึ สรา้ งบนั ไดเสียงเมโลดิกให้ ครบทุกบนั ไดเสียง ดังภาพท่ี 1.17 โดยเรม่ิ จากบันไดเสียง E เมโลดกิ ไมเนอร์

20 ภาพที่ 1.17 (ตอ่ )

21 ภาพที่ 1.17 บนั ไดเสยี งเมโลดิกไมเนอร์ทัง้ ขาขน้ึ และขาลง บันไดเสียงโครมาติก นพพร ด่านสกุล (2541 : 121) ได้กล่าวถึง Eric Taylor ว่าการนาบันไดเสียงโครมาติก (Chromatic Scale) มาปรับใช้กับงานดนตรีในช่วง 3 ศตวรรษหลังจาก ค.ศ.1600 มีผู้สร้างสรรค์ ผลงานทางดนตรีได้นาบันไดเสียงโครมาติกมาใช้ในบางตอนของบทเพลงเพื่อเพ่ิมสีสันของบทเพลงให้ มีความละเอียดนา่ ฟังย่ิงขน้ึ โดยไม่ไม่มผี ลกระทบกับบันไดเสยี งหลัก ในช่วงหลังศตวรรษที่ 19 จนถึง ศตวรรษที่ 20 ได้รบั ความสนใจได้มกี ารนาเอาบันไดเสยี งโครมาติกมาใช้สร้างสรรคง์ านเพลงเชิงศลิ ป์ที่ เรียกขานกันว่า “ดนตรีนามธรรม” (Atonal Music) ซึ่งเป็นงานดนตรีท่ีไม่มีขอบเขตแห่งความรู้สึก คือไม่มีเสียงของตัวโน้ตใดในบทเพลงท่ีสะท้อนแสดง “พลังแห่งศูนย์เสียง” (Tonic) ออกมาอย่าง ชัดเจน บันไดเสียงโครมาติกเป็นบันไดเสียงที่ประกอบด้วยโน้ต 12 ตัว แต่มักเขียนให้ครบ 13 ตัว เพื่อความสมบูรณ์โดยมีการซ้าช่ือตัวโน้ตในการไล่เสียงขาขึ้น (Ascending) จะใช้เคร่ืองหมาย แปลงเสียงชาร์ป (#) และไล่เสียงขาลง (Descending) จะใช้เคร่ืองหมายแปลงเสียงแฟล็ต (b) โดยมโี น้ตตัวแรกเป็นชอื่ บนั ไดเสียง

22 ภาพท่ี 1.18 บนั ไดเสยี ง C Chromatic (ขาข้ึน) ทมี่ า (นพพร ด่านสกลุ , 2546 : 125) ภาพที่ 1.19 บันไดเสียง C Chromatic (ขาลง) ท่มี า (นพพร ดา่ นสกุล, 2546 : 125) การบันทึกโน้ตของบันไดเสียงโครมาติกมี 2 แบบ คือ แบบฮาร์โมนิก และ แบบเมโลดิก ทั้ง 2 ประเภทมคี วามหมายเดยี วกนั ต่างกันทก่ี ารเขยี นตัวโนต้ ดังภาพท่ี 1.20 และภาพท่ี 1.21 ภาพท่ี 1.20 บันไดเสียงโครมาตกิ บันทึกแบบฮารโ์ มนกิ ขาขึน้ และขาลง ท่ีมา (สือ่ การเรียนการสอนวิชาทฤษฎีดนตรสี ากล, 2554)

23 ภาพท่ี 1.21 บนั ไดเสียงโครมาตกิ บันทกึ แบบเมโลดิกขาขนึ้ และขาลง ที่มา (สอ่ื การเรียนการสอนวชิ าทฤษฎีดนตรสี ากล, 2554) จากภาพท่ี 1.20 และภาพท่ี 1.21 พบว่า 1. โครงสร้างของบันไดเสียงโครมาติก คือ มี 13 ตัวโน้ตโดยมีระยะห่างระหว่างตัวโน้ต ในแต่ละขั้นเปน็ คร่งึ เสียง 2. บนั ทึกโนต้ บันไดเสยี งได้ 2 วิธี คอื บนั ทึกแบบฮาร์โมนกิ และแบบเมโลดิก สรุป บันไดเสียง หมายถึง กลุ่มของตัวโน้ตท่ีเรียงจากเสียงต่าไปหาเสียงสูงเรียกว่าไล่เสียงขาขึ้น (Ascending) จากเสียงสูงลงมาเสียงต่าซ่ึงเรียกว่า ไล่เสียงขาลง (Descending) โดยไม่มีการข้ามข้ัน บันไดเสียงมี 2 ประเภท ได้แก่ บันไดเสียงไดอาโทนิก (Diatonic Scale) และบันไดเสียงโครมาติก (Chromatic Scale) บันไดเสียงไดอาโทนิก (Diatonic Scale) ประกอบด้วยโน้ต 7 ตัว 8 เสียงเรียงกัน 8 ตัว โดยมีโน้ตขั้นท่ี 1 กับตัวท่ี 8 เป็นโน้ตตัวเดียวกัน บันไดเสียงไดอาโทนิก (Diatonic Scale) มี 2 ชนิด คือ บันไดเสียงเมเจอร์ (Diatonic Major Scale) และบันไดเสียงไมเนอร์ (Diatonic Minor Scale) บันไดเสียงไมเนอร์ แบ่งเปน็ 3 ชนิดคือ 1.บันไดเสียงเนเจอรลั ไมเนอร์ (Natural Minor) 2.บันไดเสียง ฮาร์โมนกิ ไมเนอร์ (Harmonic Minor) และ 3.บันไดเสียงเมโลดิกไมเนอร์ (Melodic Minor) บันไดเสียงเมเจอร์ประกอบด้วยโน้ต 8 ตัว โดยไม่ซ้าชื่อตัวโน้ต สามารถสร้างบันไดเสียงให้ ครบทุกบันไดเสียงด้วยวิธีการแบ่งเททราคอร์ดเป็น 2 เททราคอร์ด โดยเริ่มจากสร้างบันไดเสียง C เมเจอร์แล้วแบ่งเป็น 2 เททราคอร์ดล่าง และเททราคอร์ดบน เม่ือจะสร้างบันไดเสียงต่อไปให้นา เททราคอร์ดบนมาเป็นทราคอร์ดล่าง แล้วเติมตัวโน้ตให้ครบ 8 ตัว (บันไดเสียงทางชาร์ป) ส่วน บันไดเสยี งเมเจอร์ทางแฟล็ตจะใชว้ ิธแี บ่งเป็น 2 เททราคอร์ดเช่นเดยี วกนั ต่างกันคือบันไดเสียงเมเจอร์ ทางแฟล็ตได้จาก 7 แฟล็ตมาหา 1 แฟล็ต โดยเริ่มจากการใช้บันไดเสียง B เมเจอร์ 5 ชาร์ปเป็นหลัก และคิดโน้ตทุกตัวในบันไดเสียงเป็นโน้ตเอ็นฮาร์โมนิก (Enharmonic Note) จะได้บันไดเสียง Cb

24 เป็นบันไดเสียงแรกเป็นหลักในการคิดหาบันไดเสียงทางแฟล็ตทั้ง 7 แฟล็ต จากน้ันตรวจสอบ โครงสร้างของบันไดเสียงให้ถูกตอ้ ง คอื โนต้ ในแต่ละขั้นจะมรี ะยะห่าง 2 2 1 2 2 2 1 บันไดเสียงเนเจอรัลไมเนอร์ (Natural Minor Scale) สามารถสร้างโดยใช้วิธีนับข้ึนคู่ 6 เมเจอร์หรือนับลงคู่ 3 ไมเนอร์ แล้วเติมโน้ตให้ครบ 8 ตัว จากนั้นตรวจสอบโครงสร้างของ บันไดเสยี งใหถ้ ูกตอ้ ง คอื โน้ตในแตล่ ะขน้ั จะมรี ะยะหา่ ง 2 1 2 2 1 2 2 บันไดเสียงฮาร์โมนิกไมเนอร์ (Harmonic Minor Scale) สามารถสร้างด้วยวิธีการสร้าง บันไดเสียงเนจอร์รัลไมเนอร์แล้วปรับโน้ตขั้นท่ี 7 สูงข้ึนคร่ึงเสียง (Semitone) จากน้ันตรวจสอบ โครงสร้างของบันไดเสยี งให้ถูกตอ้ ง คือโน้ตในแตล่ ะขั้นจะมรี ะยะหา่ ง 2 1 2 2 2 3 1 บันไดเสียงเมโลดิกไมเนอร์ (Melodic Minor Scale) สามารถสร้างด้วยวิธีการสร้าง บันไดเสียงไมเนอร์แบบเนจอรัลไมเนอร์ท่ีปรับโน้ตขั้นท่ี 6 และ 7 สูงข้ึนคร่ึงเสียง จากน้ันตรวจสอบ โครงสรา้ งของบันไดเสยี งใหถ้ กู ต้อง คือโนต้ ในแตล่ ะขนั้ จะมีระยะหา่ ง 2 1 2 2 2 2 1 บันไดเสียงโครมาติก (Chromatic Scale) มีลักษณะโครงสร้างเป็นคร่ึงเสียงตลอดโน้ต 13 ตัว และบนั ไดเสียงโครมาตกิ สามารถบันทึกโนต้ ได้ 2 วธิ ีคอื แบบฮารโ์ มนกิ และแบบเมโลดิก

25 แบบฝึกหดั ทา้ ยบทท่ี 1 คาชแ้ี จง ใหน้ ักศกึ ษาตอบคาถามต่อไปนี้ 1. จงใหค้ วามหมายของคาว่าบนั ไดเสยี ง (Scale) 2. จงอธิบายคาวา่ เททราคอรด์ (Tetrachord) 3. จงอธบิ ายคาว่าเครอื ญาติ (Relative) 4. จงอธบิ ายคาว่าเอ็นฮาร์โมนกิ (Enharmonic) 5. จงอธิบายลักษณะบันไดเสียงเมโลดกิ ไมเนอร์ พร้อมยกตวั อยา่ ง 6. จงสร้างบนั ไดเสยี ง Bb ฮาร์โมนิกไมเนอร์ 7. จงสรา้ งบันไดเสียง A ฮารโ์ มนกิ ไมเนอร์ 8. จงสรา้ งบันไดเสียง D เมโลดิกไมเนอร์ 9. จงสร้างบนั ไดเสียง F เมโลดกิ ไมเนอร์ 10. โน้ตขนั้ ที่ 5 ของบนั ไดเสยี ง Db เมเจอร์ คือโน้ตตัวใด

26 เอกสารอา้ งอิง ณัชชา โสคตยิ านุรกั ษ์. (2542). ทฤษฎีดนตรี. กรงุ เทพฯ: จฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลัย. นพพร ด่านสกุล. (2541). ทฤษฎีโน้ตสากล. เอกสารประกอบการสอนรายวิชา ดร. 221 บทท่ี 4 (หน้า 93 - 121). สงขลา: มหาวิทยาลยั ทักษณิ . _______. (2546). ปฐมบททฤษฎดี นตร.ี กรุงเทพฯ: โอ.เอส. พรน้ิ ติ้ง เฮ้าส์. สมนกึ อนุ่ แก้ว. (2544). ทฤษฎดี นตรีแนวปฏิบตั ิ. (พิมพ์คร้ังท่ี 6). ขอนแกน่ : โรงพิมพพ์ ระธรรมขันต์. ส่ือการเรียนการสอนวิชาทฤษฎีดนตรีสากล. (2554). บันไดเสียงโครมาติก. เข้าถึงได้จาก http://www.kruoil.com/otherscale เมื่อวนั ที่ 30 มิถุนายน 2556. Kostka S. and Payne D. (2008) Tonal Harmony whit an introduction to twentieth – century music 6th ed. New York: McGraw – Hill Higher Education.

แผนบริหารการสอนประจาบทท่ี 2 เนอื้ หาประจาบท ขนั้ คู่เสยี ง ชนดิ ขั้นค่เู สียง ขนั้ คผู่ สม ข้นั คู่เสยี งเอ็นฮาร์โมนิก การฝกคิดข้ันคูดวยการทดเสยี ง การพลิกกลับของขัน้ คู่เสียง สรปุ จดุ ประสงค์เชงิ พฤตกิ รรม เมื่อศึกษาบทท่ี 2 แล้วนักศกึ ษาสามารถ 1. บอกช่อื ขนั้ คูเ่ สยี งชนิดตา่ ง ๆ ได้ 2. บอกลกั ษณะโครงสร้างคเู่ สยี งชนดิ ตา่ ง ๆ ได้ 3. สามารถอธบิ ายการพลกิ กลับของขนั้ คูช่ นดิ ต่าง ๆ ได้ 4. นาความรู้เกี่ยวกบั ข้นั คู่เสียงไปใชใ้ นการเรยี บเรียงเสยี งประสานได้ วธิ สี อนและกิจกรรมการเรยี นการสอนประจาบท 1. บรรยาย และซกั ถาม พรอ้ มยกตวั อยา่ งประกอบการบรรยายโดยใช้ PowerPoint 2. ใหผ้ ้เู รยี นฝึกเขยี นขั้นคตู่ า่ ง ๆ ตามทผี่ ู้สอนกาหนด 3. ผสู้ อนและผู้เรยี นรว่ มกนั อภิปรายเนื้อหาท่ไี ด้ศกึ ษาคน้ ควา้ 4. ผเู้ รยี นกับผ้สู อนร่วมกนั สรปุ 5. ผ้เู รียนทาแบบฝึกหดั 6. ใหผ้ ู้เรียนลองฝึกตามโนต้ ขัน้ คู่ด้วยเครื่องดนตรี 7. ผ้สู อนดีดเปียโนให้ผู้เรยี นบอกลักษณะคุณภาพเสียงขน้ั คูท่ ี่ได้ฟงั 8. มอบหมายจดั ทารายงานเพม่ิ เติม

28 ส่อื การเรยี นการสอน 1. เอกสารประกอบการสอนวชิ าทฤษฎีดนตรสี ากล 2 2. เคร่ืองฉายข้ามศรี ษะพรอ้ มโน้ตบุ๊ก PowerPoint 3. หนังสอื ท่คี น้ คว้าเพิ่มเตมิ ทีเ่ กี่ยวกบั ข้นั คเู่ สียง 4. เครื่องดนตรี การวดั ผลและประเมินผล 1. สังเกตจากการตอบคาถาม 2. สงั เกตจากการรว่ มกิจกรรม 3. สงั เกตจากความสนใจ 4. สังเกตจากการสรุปบทเรียน 5. ทาแบบฝึกหดั ทา้ ยบท 6. ประเมนิ จากการสอบระหว่างภาคและปลายภาค

บทที่ 2 ขนั้ คเู่ สยี ง นักศึกษาวิชาดนตรีทุกคนมีความจาเป็นเป็นอย่างมากท่ีจะต้องทาความเข้าใจในเรื่อง ข้ันคู่เสียง เพราะงานดนตรีที่ดีสมบูรณ์น้ันมาจากองค์ประกอบหลายประการ ขั้นคู่เสียงเป็น องค์ประกอบท่ีมีส่วนสาคัญ ซึ่งมีความเก่ียวข้องกับการประสานเสียง การเรียบเรียงเสียงประสาน การเขียนแนวทานองประสานสอดประสาน นับวา่ ขั้นคู่เสียงเป็นพน้ื ฐานสาคัญท่ีต้องศึกษาทฤษฎีตง้ั แต่ ขน้ั พน้ื ฐานจนถึงระดบั สงู ขึ้นไป ขั้นคเู่ สยี ง ขั้นคู่หรือข้ันคู่เสียง (Intervals) หมายถึง โน้ต 2 ตัวที่เกิดเสียงพร้อมกัน หรือเกิดเสียง ทีละตัวก็ได้ แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ ขั้นคู่แบบฮาร์โมนิก (Harmonic Intervals) หมายถึงข้ันคู่ ท่ีเกิดเสียงพร้อมกัน และขั้นคู่เมโลดิก (Melodic Intervals) หมายถึงขั้นคู่ที่เกิดเสียงตามกัน ซึ่งสอดคล้องกับ Kostka and Payne (2008 : 18) ได้กล่าวว่าข้ันคู่เสียง หมายถึง ระยะห่างของ โน้ต 2 ตัว ซ่ึงมี 2 ชนิด คือ ขั้นคู่เสียงท่ีเกิดเสียงพร้อมกันเรียกว่าขั้นคู่ฮาร์โมนิก และข้ันคู่เสียงท่ี เกดิ เสยี งตามกนั เรียกวา่ ข้นั คู่เมโลดิก ดงั ภาพท่ี 2.1 ภาพที่ 2.2 และภาพที่ 2.3 ภาพที่ 2.1 ชนิดขนั้ คเู่ สียง ทมี่ า (นพพร ดา่ นสกลุ , 2546 : 139) จากภาพที่ 2.1 พบว่า 1. โน้ตขัน้ คเู่ สยี งแบบฮาร์โมนิก ในหอ้ งเพลงท่ี 1 แสดงถงึ โนต้ เกิดเสยี งพร้อมกนั 2. โนต้ ข้นั คแู่ บบเสียงเมโลดกิ ในห้องเพลงท่ี 2 แสดงถงึ โน้ตเกิดเสียงไมพ่ ร้อมกัน

30 ภาพท่ี 2.2 ขัน้ คเู่ สยี งฮารโ์ มนิก ภาพที่ 2.3 ขน้ั คเู่ สียงเมโลดกิ จากภาพที่ 2.2 – 2.3 พบว่า 1. โนต้ ข้ันคู่เสยี งแบบฮาร์โมนกิ แสดงถงึ การเกดิ เสียงพร้อมกนั 2. โน้ตข้นั คู่เสียงแบบเมโลดกิ แสดงถงึ การเกิดเสยี งไมพ่ รอ้ มกนั ชือ่ ขัน้ คเู่ สยี ง สุชาติ สิมมี (2549 : 11) กล่าวไว้ว่าลักษณะของขั้นคู่มี 2 ลักษณะ คือ ชื่อที่เป็นตัวเลข (Number name) คือชื่อข้ันคู่เสียงที่ใช้เลข 1 ถึง 8 และอาจใช้ภาษาลาติน คือ คู่ 1 เรียกว่า ยูนิซัน (Unison) คู่ 8 เรียกวา่ อ็อกเทฟ (Octave) การเรียกข้ันคูม่ กั จะใชต้ ัวเลขธรรมดา คือ คู่1 (1st) Unison คู่2 (2nd) คู่3 (3rd) คู่4 (4th) คู่5 (5th) คู่6 (6th) คู่7 (7th) และคู่8 (8th) หรือ (Octave) และ ชื่อบอกคุณภาพของเสียง (Specific name) ว่ามีน้าเสียงอย่างไร ให้ความรู้สึกอย่างไร เช่น ขั้นคู่ 3 (Majrd) ช่ือที่เป็นตัวเลขคือ ข้ันคู่ 3 ช่ือบอกคุณภาพของเสียงคือ ขั้นคู่เสียงเมเจอร์ การพิจารณา การนับขั้นคู่เสียงสามารถบอกช่ือขั้นคู่เป็นตัวเลขได้ด้วยการนับระยะห่างระหว่างตัวโน้ต โดยการนับ โน้ตตัวล่างเป็น 1 จนถึงโน้ตตัวบน เช่น โน้ตตัวล่างเป็น C ตัวบนเป็น F ให้นับ C(1) D(2) E(3) F(4) หรือนับจากตัวโนต้ ตัวบนลงมาหาโน้ตตัวล่างกไ็ ด้ ตามภาพที่ 2.4 ภาพที่ 2.4 การนับข้ันคเู่ สียง

31 จากภาพท่ี 2.4 พบว่า 1. การนับข้ันคู่เสียงเริ่มจากโน้ตตัว C ไปตัว F น้ันมีข้ันในบรรทัดห้าเส้น 4 ขั้น จึงเรียก ขั้นคเู่ สียงน้ีวา่ ข้นั คู่ 4 2. กรณีการนับจากโน้ตตัวบนลงมาตัวล่างก็มีลักษณะเช่นกัน คือ เร่ิมนับจากโน้ตตัว F เป็นตัวท่ี 1 แลว้ นบั ถอยลงมาหาโนต้ ตัว C เรียกว่า ขนั้ คู่ 4 เช่นเดียวกนั ณัชชา โสคติยานุรักษ์ (2542 : 68) กล่าวไว้ว่าขั้นคู่ท่ีกว้างไม่เกินขั้นคู่ 8 เรียกว่า ขั้นคู่ ธรรมดา (Simple Intervals) สว่ นขัน้ คู่ทีม่ คี วามกว้างตง้ั แตค่ ู่ 9 ขน้ึ ไปเรียกวา่ ขั้นคู่ผสม (Compound Intervals) ซงึ่ มวี ธิ ีการนับเชน่ เดยี วกบั ข้ันค่ธู รรมดา คือ นับเรียงตามลาดับชอ่ื ตวั อกั ษรของตัวโนต้ เช่น โน้ตตัว C กลาง (Middle C) กับ E บนช่องที่ 4 ห่างกันเปน็ คู่ 10 หรือคผู่ สม เป็นตน้ ดงั ภาพท่ี 2.5 ภาพท่ี 2.5 ข้นั คู่เสยี งธรรมดา และข้ันคเู่ สียงผสม จากภาพที่ 2.5 พบว่า 1. ขนั้ คู่ 4 แบบธรรมดา (ซา้ ยมือ) จะมีลักษณะความกวา้ งไมเ่ กินขน้ั คู่ 8 คอื C D E F 2. ข้นั คู่ 10 แบบผสม (ด้านขวา) จะลักษณะมีความกว้างเกนิ คู่ 8 คอื C D E F G A B C D E แตม่ ีช่ือบอกชนดิ คณุ ลักษณะเช่นเดยี วกัน ณัชชา โสคติยานุรักษ์ (2538 : 101) กล่าวถึงการนับระยะห่างของข้ันคู่น้ันว่า เราจะวัด ระยะห่างจากตัวโน้ตเท่านั้นโดยไม่เก่ียวกับเครื่องหมายแปลงเสียงใด ๆ ทั้งสิ้นที่ปรากฏอยู่กับตัวโน้ต ด้วยหรือไมก่ ต็ าม แต่เครอื่ งหมายแปลงเสียงจะมีผลเก่ียวกบั คณุ ภาพของขัน้ ค่เู สียง ดังภาพที่ 2.6