หลักสูตรกลุ่มสาระสังคม ม ต้น

หลกั สตู รกล่มุ สาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม ช้นั มัธยมศกึ ษาตอนต้น โรงเรียนสตรีปากพนงั ตามหลกั สตู รแกนกลางการศึกษาขน้ั พนื้ ฐาน พทุ ธศักราช 2551 (ปรับปรุง 2560) สำนกั งานเขตพ้นื ทกี่ ารศกึ ษามัธยมศกึ ษา เขต 12

สารบญั หน้า บทนำ 1 หลักการ 1 จดุ หมาย 1 สมรรถนะสำคญั ของผู้เรียน 2 คณุ ลักษณะของผ้เู รียนทพ่ี ึงประสงค์ 2 ความสำคญั ของสาระเรียนรู้ 3 สาระและมาตรฐานการเรยี นรู้ 4 คุณภาพผเู้ รียน 5 ตัวชวี้ ดั และสาระการเรยี นรู้แกนกลาง 6 สาระที่1 ศาสนา ศลี ธรรม จริยธรรม 14 สาระที่2 หน้าท่ีพลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวติ ในสงั คม 17 สาระที่3 เศรษฐศาสตร์ 22 สาระท่ี4 ประวตั ิศาสตร์ 26 สาระท่ี5 ภมู ิศาสตร์ 33 โครงสรา้ งหลกั สูตร 35 1. สาระการเรียนรพู้ นื้ ฐาน 35 2. สาระการเรียนรู้เพม่ิ เติม/วิชาเลือกเสรี 36 สาระการเรียนรพู้ ืน้ ฐาน 37 คำอธบิ ายรายวิชารหัสวิชา ส 21101 ช่ือวิชา สงั คมศึกษา 1 38 สาระการเรียนร้รู หัสวิชา ส 21101 ชอื่ วชิ า สงั คมศกึ ษา 1 39 หน่วยการเรยี นรูร้ หสั วชิ า ส 21101 ชื่อวชิ า สงั คมศกึ ษา 1 41 คำอธิบายรายวิชา ส21101 วิชาประวตั ิศาสตร์1 42 สาระการเรียนรู้ ส21101 วิชาประวตั ิศาสตร์1 43 หน่วยการเรยี นรู้ ส21101 วิชาประวตั ศิ าสตร์1 44 คำอธิบายรายวชิ ารหสั วิชา ส 21103 วชิ า พระพุทธศาสนา 1 45 สาระการเรยี นรรู้ หัสวิชา ส 21103 วิชา พระพทุ ธศาสนา 1 46 หน่วยการเรียนร้รู หสั วชิ า ส 21103 วิชา พระพุทธศาสนา 1 48 คำอธบิ ายรายวิชารหสั วชิ า ส 21104 วชิ า สังคมศกึ ษา 2 49

สารบญั ห น้ า สาระการเรยี นรู้รหัสวชิ า ส 21104 วิชา สงั คมศึกษา 2 50 หน่วยการเรยี นรรู้ หสั วิชา ส 21104 วชิ า สงั คมศึกษา 2 54 คำอธบิ ายรายวิชา ส21105 วชิ าประวตั ศิ าสตร์2 55 สาระการเรียนรู้ ส21105 วชิ าประวตั ิศาสตร์2 56 หน่วยการเรยี นรู้ ส21105 วชิ าประวัตศิ าสตร์2 57 คำอธบิ ายรายวิชารหสั วิชา ส21106 วชิ า พระพทุ ธศาสนา 2 58 สาระการเรยี นรู้รหัสวชิ า ส 21106 วชิ า พระพทุ ธศาสนา 2 59 หนว่ ยการเรียนรู้รหสั วชิ า ส 21106 วชิ า พระพุทธสาสนา 2 62 คำอธบิ ายรายวชิ ารหสั วชิ า ส 22101 วชิ า สังคมศึกษา 3 63 หน่วยการเรยี นรรู้ หสั วชิ า ส 22101 วิชา สังคมศึกษา 3 66 คำอธบิ ายรายวิชารหัสวิชา ส 22104 วิชา สังคมศกึ ษา 4 67 หน่วยการเรยี นรรู้ หสั วชิ า ส22104 วิชา สังคมศึกษา 4 72 คำอธบิ ายรายวิชารหัสวิชา ส 22102 วิชา ประวัตศิ าสตร์ 3 73 หน่วยการเรยี นรู้รหัสวิชา ส 22102 วิชา ประวตั สิ าสตร์ 3 76 คำอธบิ ายรายวชิ ารหัสวิชา ส 22105 วิชา ประวตั ิศาสตร์ 4 77 หนว่ ยการเรยี นรู้รหัสวชิ า ส 22105 วิชา ประวัติศาสตร์ 4 79 คำอธิบายรายวชิ ารหัสวิชา ส 22103 วชิ า พระพทุ ธศาสนา 3 80 หนว่ ยการเรียนร้รู หสั วชิ า ส 22103 วิชา พระพทุ ธศาสนา 3 83 คำอธบิ ายรายวชิ ารหัสวิชา ส 22106 วิชา พระพทุ ธศาสนา 4 84 หนว่ ยการเรียนรูร้ หัสวชิ า ส 22106 วชิ า พระพทุ ธศาสนา 4 88 คำอธบิ ายรายวชิ ารหสั วิชา ส23101 วชิ า สงั คมศกึ ษา 5 89 สาระการเรยี นรู้รหัสวชิ า ส23101 วชิ า สังคมศึกษา 5 90 หนว่ ยการเรยี นรรู้ หสั วิชา ส23101 วชิ าสงั คมศกึ ษา 5 92 คำอธิบายรายวิชา ส23102 วชิ าประวัติศาสตร์5 93 สาระการเรยี นรู้ ส23102 วชิ าประวตั ิศาสตร์5 94 หนว่ ยการเรียนรู้ ส23102 วิชาประวัตศิ าสตร์5 95 คำอธิบายรายวิชารหสั วิชา ส 23103 วชิ า พระพทุ ธศาสนา 5 96 สาระการเรียนรรู้ หสั วิชา ส23103 วิชา พระพุทธศาสนา 5 97

สารบญั หนา้ หนว่ ยการเรียนรู้รหัสวชิ า ส 23103 วชิ า พระพุทธศาสนา 5 100 คำอธบิ ายรายวชิ ารหัสวิชา ส 23104 วิชา สงั คมศกึ ษา 6 101 สาระการเรียนรรู้ หัสวิชา ส 23104 วิชา สังคมศกึ ษา 6 102 หน่วยการเรยี นรรู้ หสั วิชา ส23104 วิชา สงั คมศกึ ษา 6 104 คำอธิบายรายวิชา ส23105 วชิ าประวัติศาสตร์6 105 สาระการเรยี นรู้ ส23105 วชิ าประวัตศิ าสตร์6 106 หนว่ ยการเรียนรู้ ส23105 วิชาประวัตศิ าสตร์6 107 คำอธบิ ายรายวชิ ารหสั วิชา ส 23106 วชิ า พระพทุ ธสาสนา 108 สาระการเรยี นรู้รหสั วิชา ส 23106 วชิ า พระพุทธศาสนา 6 109 หนว่ ยการเรยี นรรู้ หสั วชิ า ส 23106 วิชา พระพทุ ธศาสนา 6 112 สาระการเรียนรู้เพิม่ เติม/วชิ าเลอื กเสรี 113 คำอธบิ ายรายวิชารหัสวชิ า ส 20202 วชิ า อาเซยี นศึกษา 114 สาระการเรียนรู้รหัสวิชา 21202 วิชา อาเซยี นศึกษา 115 หน่วยการเรยี นรรู้ หสั วชิ า ส20202 อาเซยี นศึกษา 116 คำอธิบายรายวชิ ารหัสวิชา ส 20203 วิชา เศรษฐกิจพอเพียง 117 สาระการเรยี นรรู้ หัสวิชา ส 20203 วิชา เศรษฐกจิ พอเพียง 118 หนว่ ยการเรียนรู้รหสั วิชา ส 20203 วิชา เศรษฐกจิ พอเพียง 120 คำอธบิ ายรายวชิ ารหัสวชิ า ส 20231 วชิ า หนา้ ที่พลเมือง 121 สาระการเรยี นรู้รหัสวิชา ส 20231 วชิ า หน้าที่พลเมือง 122 หน่วยการเรยี นรู้รหัสวิชา ส 20231 วิชา หนา้ ท่ีพลเมอื ง 123 คำอธิบายรายวชิ ารหัสวิชา ส 20232 วชิ า หนา้ ทพ่ี ลเมอื ง 124 สาระการเรยี นรู้รหสั วิชา ส 20232 วชิ า หน้าทพี่ ลเมอื ง 125 หนว่ ยการเรยี นรู้รหสั วชิ า ส 20232 วิขา หนา้ ทพ่ี ลเมือง 126 คำอธบิ ายรายวชิ ารหสั วชิ า ส 20233 วชิ า หน้าทีพ่ ลเมือง 3 127 สาระการเรยี นรู้รหสั วิชา ส 20233 วชิ า หน้าทพ่ี ลเมอื ง 3 128 หนว่ ยการเรียนรรู้ หัสวชิ า ส 20233 วชิ า หน้าท่พี ลเมือง 3 129 คำอธิบายรายวชิ ารหสั วิชา ส 20234 วิชา หนา้ ที่พลเมอื ง 4 130 สาระการเรียนรรู้ หสั วชิ า ส 20234 วิชา หน้าท่ีพลเมอื ง 4 131

สารบญั หนา้ หนว่ ยการเรยี นรู้รหัสวชิ า ส 20234 วิชา หน้าท่พี ลเมอื ง 4 132 คำอธิบายรายวชิ ารหสั วิชา ส20235 วชิ า หนา้ ทีพ่ ลเมือง5 133 สาระการเรียนรู้รหัสวิชา ส20235 วชิ า หน้าทพ่ี ลเมอื ง 134 หน่วยการเรยี นรู้รหัสวิชา ส20235 วชิ า หนา้ ที่พลเมอื ง6 136 คำอธิบายรายวชิ ารหัสวิชา ส20236 วชิ า หนา้ ทีพ่ ลเมอื ง6 137 สาระการเรียนรู้รหสั วชิ า ส20236 วชิ า หนา้ ท่ีพลเมอื ง6 138 หนว่ ยการเรียนรรู้ หสั วชิ า ส20235 วิชา หนา้ ทพี่ ลเมือง6 139 กรรมการจดั ทำหลกั สูตร 140

คำนำ กระทรวงศึกษาธิการโดยสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐานได้ดำเนินการ ทบทวน หลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพืน้ ฐาน พุทธศักราช 2551 โดยนำข้อมูลจากแผนพัฒนา เศรษฐกิจและ สังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 12 ยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี และแผนการศึกษาแหง่ ชาติ พ.ศ. 2560 – 2579 มาใช้ เป็นกรอบและทิศทางในการพัฒนาหลักสูตรให้มีความเหมาะสมชัดเจน ซึ่งมีความสำคัญต่อการพัฒนา ประเทศ และเปน็ รากฐานสำคญั ที่จะชว่ ยใหม้ นุษย์มีความคิดรเิ รมิ่ สรา้ งสรรค์ คิดอย่างมีเหตผุ ล เป็นระบบ สามารถวิเคราะห์ปัญหาหรือสถานการณ์ได้อย่างรอบคอบและถี่ถ้วน สามารถนำไปใช้ในชีวิตประจำวัน ตลอดจนการใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสม โดยมอบหมายให้เขตพ้ืนท่กี ารศกึ ษาและสถานศึกษาทีจ่ ัดการศึกษา ขั้นพื้นฐาน ใช้หลักสูตรแกนกลางศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 (ฉบับปรับปรุง 2560) เป็นกรอบ และทิศทางในการพัฒนาหลักสูตรและจัดการเรียนการสอน การกำหนดวิสัยทัศน์ จุดหมาย สมรรถนะ สำคัญของผู้เรยี น คณุ ลกั ษณะอันพงึ ประสงค์ มาตรฐานการเรียนรู้ ตวั ช้ีวัด และผลการเรียนรู้ เพื่อให้มีความเหมาะสม ชัดเจนยิ่งขึ้น ทั้งเป้าหมายของหลักสูตรในการพัฒนาคุณภาพผู้เรียน และกระบวนการนำหลกั สตู รไปสู่การปฏิบัติ โรงเรียนสตรีปากพนงั จึงได้จัดทำหลกั สูตรสถานศึกษาสาระ การเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรมซึ่งประกอบด้วย วิสัยทัศน์ เป้าหมาย สมรรถนะผู้เรียน โครงสร้างหลกั สตู ร เกณฑก์ ารวดั และประเมินผล เพ่ือใชเ้ ป็นแนวทางในการปฏบิ ัติและจัดการเรียนรู้ ขอขอบคูณคณะครูและคณะผู้ที่เกี่ยวข้องและมีส่วนร่วมในการจัดทำทุกฝ่าย คณะกรรมการ สถานศึกษา นกั เรยี น และผปู้ กครองนักเรียน ทท่ี ำให้การจดั ทำหลักสูตรสถานศกึ ษาของโรงเรียนสตรีปาก พนัง สำเรจ็ ไดด้ ว้ ยดี คณะผู้จดั ทำ กลมุ่ สาระการเรียนรูส้ ังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม



1 กล่มุ สาระการเรียนรู้สังคมศกึ ษา ศาสนาและวัฒนธรรม บทนำ หลักสูตรสถานศึกษาโรงเรียนสตรีปากพนัง ได้จัดทำขึ้นโดยใช้กรอบและแนวทางที่หลักสูตร แกนกลางการศกึ ษาขน้ั พื้นฐาน พุทธศักราช 2551 (ปรบั ปรุง 2560) ได้วางไว้โดยให้ท้องถ่ินได้มีส่วนร่วม ในการกำหนดทิศทางการพัฒนาหลักสูตรรว่ มกัน เพอ่ื สนองเจตนารมณข์ องหลักสูตรแกนกลางท่ีมุ่งเน้นให้ เด็กและเยาวชนไทยทกุ คน ในระดับการศกึ ษาขนั้ พ้ืนฐานมีคุณภาพด้านความรู้และทักษะท่ีจำเป็นสำหรับ การดำรงชวี ิตในสงั คม ที่มีการเปลี่ยนแปลงและแสวงหาความรู้เพ่อื พฒั นาตนเองอย่างตอ่ เน่ืองตลอดชีวิต หลักการ หลักสูตรสถานศึกษาโรงเรียนสตรีปากพนัง ได้ใช้หลักการพัฒนาหลักสูตรตามแบบของหลักสตู ร แกนกลางการศกึ ษาข้ันพ้ืนฐานซ่งึ มหี ลกั การท่ีสำคญั ดงั นี้ 1. เป็นหลักสูตรการศึกษาเพื่อความเป็นเอกภาพของชาติ มีจุดหมายและมาตรฐานการเรียนรู้ เป็นเปา้ หมายสำหรบั พัฒนาเด็กและเยาวชนใหม้ ีความรู้ ทกั ษะ เจตคติ และคณุ ธรรมบนพน้ื ฐาน ของความ เป็นไทย ควบคกู่ บั ความเปน็ สากล 2. เป็นหลักสูตรการศึกษาเพอ่ื ปวงชน ทป่ี ระชาชนทกุ คนมีโอกาสไดร้ ับการศึกษาอย่างเสมอภาค และมคี ุณภาพ 3. เป็นหลักสูตรการศึกษาท่ีสนองการกระจายอำนาจ ใหส้ ังคมมีสว่ นร่วมในการจัดการศึกษา ให้ สอดคล้องกับสภาพและความตอ้ งการของท้องถิน่ 4. เป็นหลักสูตรการศึกษาที่มีโครงสร้างยืดหยุ่นทั้งด้านสาระการเรียนรู้ เวลาและการจัดการ เรียนรู้ 5. เปน็ หลักสตู รการศึกษาที่เน้นผูเ้ รียนเปน็ สำคัญ 6. เป็นหลักสูตรการศึกษาสำหรับการศึกษาในระบบ ที่ครอบคลุมทุกกลุ่มเป้าหมาย สามารถ เทียบโอนผลการเรยี นรู้ และประสบการณ์ได้ จุดหมาย หลักสูตรสถานศึกษามีความมุ่งหมายในการพัฒนาผู้เรียนให้เป็นคนดี มีปัญญา มี ความสขุ มีศักยภาพในการศึกษาต่อและประกอบอาชพี จงึ กำหนดเปน็ จดุ หมายเพอื่ ใหเ้ กดิ กับผเู้ รียน เม่ือ จบการศึกษาขัน้ พ้นื ฐาน ดงั น้ี 1. มีคุณธรรม จริยธรรม และค่านิยมที่พึงประสงค์ เห็นคุณค่าของตนเอง มีวินัยและ ปฏิบัติตนตามหลักธรรมของพระพุทธศาสนา หรือศาสนาที่ตนนับถือ ยึดหลักปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพยี ง 2. มีความรู้ ความสามารถในการส่อื สาร การคิด การแกป้ ัญหา การใช้เทคโนโลยแี ละมีทกั ษะชีวิต

2 3. มสี ขุ ภาพกายสขุ ภาพจิตทีด่ ี มสี ขุ นิสยั และรกั การออกกำลังกาย 4. มีความรักชาติ มีจิตสำนึกในความเป็นพลเมอื งไทยและพลโลก ยึดมั่นในวิถีชีวิตและ การปกครองตามระบอบประชาธปิ ไตยอนั มีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมขุ 5. มีจิตสำนึกในการอนุรักษ์วัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทย การอนุรักษ์และพั ฒนา สิ่งแวดล้อม มีจิตสาธารณะที่มุ่งทำประโยชน์และสร้างสิ่งที่ดีงามในสังคม และอยู่ร่วมกันในสังคมอยา่ งมี ความสขุ สมรรถนะสำคัญของผูเ้ รียน และคณุ ลักษณะอันพึงประสงค์ หลักสูตรสถานศึกษามุ่งเน้นพัฒนาผู้เรียนให้มีคุณภาพตามมาตรฐาน มีสมรรถนะสำคัญและ คณุ ลักษณะอันพงึ ประสงค์ ดังน้ี สมรรถนะสำคญั ของผูเ้ รียน 1. ความสามารถในการสื่อสาร เป็นความสามารถในการรับและส่งสาร มีวัฒนธรรมในการใช้ ภาษาถา่ ยทอดความคดิ ความรู้ความเขา้ ใจ ความรสู้ ึก และทศั นะของตนเองเพอ่ื แลกเปลี่ยนขอ้ มูลข่าวสาร และประสบการณ์อันจะเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาตนเองและสังคม รวมทั้งการเจรจาต่อรองเพื่อขจัด และลดปัญหาความขัดแย้งตา่ งๆ การเลือกรับหรือไม่รับข้อมูลข่าวสารด้วยหลักเหตุผลและความถกู ต้อง ตลอดจนการเลอื กใชว้ ิธกี ารส่อื สาร ทีม่ ีประสิทธภิ าพโดยคำนึงถึงผลกระทบที่มตี อ่ ตนเองและสังคม 2. ความสามารถในการคิด เป็นความสามารถในการคิดวิเคราะห์ การคิดสร้างสรรค์ การคิด สังเคราะห์ การคิดอย่างสร้างสรรค์ การคดิ อยา่ งมวี ิจารณญาณ และการคดิ เปน็ ระบบ เพือ่ นำไปสูก่ ารสรา้ ง องคค์ วามรหู้ รอื สารสนเทศเพ่อื การตัดสนิ ใจเก่ียวกับตนเองและสังคมได้อย่างเหมาะสม 3. ความสามารถในการแก้ปัญหา เป็นความสามารถในการแก้ปญั หาและอุปสรรคต่างๆ ที่เผชิญ ได้อย่างถูกต้องเหมาะสมบนพ้ืนฐานของหลกั เหตุผล คุณธรรมและข้อมูลสารสนเทศ เข้าใจความสัมพนั ธ์ และการเปลี่ยนแปลงของเหตุการณ์ต่างๆ ในสังคม แสวงหาความรู้ ประยุกต์ความรู้มาใช้ในการป้องกนั และแกไ้ ขปญั หา และมีการตดั สินใจที่มีประสิทธิภาพโดยคำนึงถึงผลกระทบที่เกดิ ขึน้ ต่อตนเอง สังคมและ ส่งิ แวดลอ้ ม 4. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต เป็นความสามารถในการนำกระบวนการต่างๆ ไปใช้ใช้ใน การดำเนินชวี ิตประจำวนั การเรยี นรู้ด้วยตนเอง การเรียนร้อู ยา่ งต่อเนอ่ื ง การทำงาน และการอยู่ร่วมกัน ในสังคมด้วยการสร้างเสริมความสัมพันธ์อันดีระหว่างบุคคล การจัดการปัญหาและความขัดแย้งต่างๆ อย่างเหมาะสม การปรับตัวให้เข้ากับการเปลี่ยนแปลงของสังคมและสภาพแวดล้อม และการรู้จักการ หลกี เล่ยี งพฤติกรรมไมพ่ ึงประสงค์ทสี่ ่งผลกระทบต่อตนเองและผ้อู นื่ 5. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี เปน็ ความสามารถในการเลือก และใช้ เทคโนโลยดี ้านต่างๆ และมีทักษะกระบวนการทางเทคโนโลยี เพื่อพัฒนาตนเองและสังคม ในด้านการเรียนรู้ การสื่อสาร การ ทำงาน การแก้ปัญหาอยา่ งสร้างสรรค์ ถูกตอ้ ง เหมาะสม และมีคุณธรรม

3 คณุ ลกั ษณะของผู้เรียนทพ่ี งึ ประสงค์ หลักสูตรสถานศึกษาโรงเรียนสตรีปากพนัง มุ่งพัฒนาผู้เรียนให้มีคุณลักษณะอันพึง ประสงค์ เพื่อให้สามารถอยู่ร่วมกบั ผู้อื่นในสังคมได้อย่างมีความสุข ในฐานะเป็นพลเมืองไทยและพลโลก ดังนี้ 1. รักชาติ ศาสน์ กษัตริย์ หมายถึง การปฏิบัติตนเป็นคนดีในสังคม มีความรักชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ 2. ซอื่ สัตย์สุจริต หมายถึง ปฏิบตั ิตนอยา่ งตรงไปตรงมา ทง้ั กาย วาจา ใจ 3. มีวินัย หมายถึง ปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ของโรงเรยี น ครอบครัวชุมชน และกิจกรรมใน ห้องเรยี น เช่น สมุดงาน ช้ินงาน สะอาดเรียบร้อยปฏิบัติตนอยู่ในขอ้ ตกลงท่กี ำหนดให้รว่ มกันทุกครัง้ 4. ใฝ่เรยี นรู้ หมายถึง ลกั ษณะของบคุ คลที่มีความกระตอื รือร้นในการเรียน รู้จักใช้เวลา ว่างให้เป็นประโยชน์ แสวงหาความรู้จากแหล่งเรียนรู้ที่หลากหลาย และสามารถถ่ายทอดเผยแพร่ องค์ ความรูใ้ ห้กบั ผ้อู ืน่ 5. อยู่อย่างพอเพียง หมายถึง มีความเป็นอยู่อย่างพอเพียง รู้จักจักการดำรงชีวิตให้มี คุณค่า 6. มงุ่ มัน่ ในการทำงาน หมายถงึ มุง่ มั่นทำงานอย่างรอบคอบ จนประสบผลสำเรจ็ 7. รักความเป็นไทย หมายถึง มีความคระหนักเห็นคุณค่าของความเป็นไทย และมีเจต คติทีด่ ี รกั ษาเอกลักษณ์ไทย และขนบธรรมเนยี มประเพณี 8. มีจิตสาธารณะ หมายถึง มีความสำนึกและมุ่งทำประโยชน์และสร้างสิ่งที่ดีงามใน สงั คม และอยู่ร่วมกันในสงั คมอยา่ งมคี วามสุข ความสำคัญของสาระการเรยี นรู้ ทำไมตอ้ งเรียนสังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม สังคมโลกมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วตลอดเวลา กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม ช่วยให้ผู้เรียนมีความรู้ ความเข้าใจ ว่ามนุษย์ดำรงชีวิตอย่างไร ทั้งในฐานปัจเจก บุคคล และการอย่รู ่วมกนั ในสังคม การปรับตัวตามสภาพแวดลอ้ ม การจดั การทรัพยากรท่ีมีอยู่อย่างจำกัด นอกจากน้ี ยังช่วยให้ผู้เรยี นเขา้ ใจถึงการพัฒนา เปลี่ยนแปลงตามยุคสมยั กาลเวลา ตามเหตุปัจจัยต่างๆ ทำใหเ้ กดิ ความเข้าใจในตนเอง และผู้อืน่ มคี วามอดทน อดกลั้น ยอมรับในความแตกต่าง และมีคุณธรรม สามารถนำความรู้ไปปรับใชใ้ นการดำเนินชวี ติ เป็นพลเมอื งดีของประเทศชาติ และสังคมโลก

4 เรียนรอู้ ะไรในสังคมศึกษา ศาสนา และวฒั นธรรม กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรมว่าด้วยการอยู่ร่วมกนั ในสังคม ที่มี ความเชื่อมสัมพนั ธ์กัน และมคี วามแตกต่างกนั อย่างหลากหลาย เพ่อื ช่วยให้สามารถปรับตนเองกับบริบท สภาพแวดลอ้ มเป็นพลเมืองดี มคี วามรบั ผดิ ชอบ มคี วามรู้ ทกั ษะ คุณธรรม และคา่ นิยมที่เหมาะสม โดยได้ กำหนดสาระตา่ งๆไว้ ดงั น้ี ศาสนา ศลี ธรรมและจริยธรรม แนวคิดพืน้ ฐานเก่ยี วกบั ศาสนา ศลี ธรรม จริยธรรม หลักธรรม ของพระพุทธศาสนาหรือศาสนาที่ตนนับถอื การนำหลักธรรมคำสอนไปปฏิบัติในการพัฒนาตนเอง และ การอยู่ร่วมกันอย่างสันตสิ ุข เป็นผู้กระทำความดี มีค่านิยมท่ีดีงาม พัฒนาตนเองอยู่เสมอ รวมทั้งบำเพญ็ ประโยชน์ตอ่ สงั คมและส่วนรวม หน้าที่พลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนินชีวติ ระบบการเมืองการปกครองในสังคมปัจจบุ นั การปกครองระบอบประชาธปิ ไตยอันมพี ระมหากษตั รยิ ท์ รงเป็นประมขุ ลกั ษณะและความสำคญั การเป็น พลเมืองดี ความแตกต่างและความหลากหลายทางวัฒนธรรม ค่านิยม ความเชื่อ ปลูกฝังค่านิยมด้าน ประชาธิปไตยอันมพี ระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุข สิทธิ หน้าที่ เสรีภาพการดำเนินชีวิตอยา่ งสันติสุขใน สงั คมไทยและสังคมโลก เศรษฐศาสตร์ การผลิต การแจกจ่าย และการบริโภคสินค้าและบริการ การบริการจัดการ ทรัพยากรทม่ี ีอยู่อยา่ งจำกดั อย่างมีประสทิ ธิภาพ การดำรงชีวิตอยา่ งมดี ุลยภาพ และการนำหลักเศรษฐกิจ พอเพยี งไปใชใ้ นชวี ิตประจำวนั ประวัตศิ าสตร์ เวลาและยุคสมัยทางประวัตศิ าสตร์ วธิ กี ารทางประวัตสิ าสตร์ พฒั นาการของ มนุษยชาติจากอดีตถึงปัจจุบัน ความสัมพันธ์และเปลี่ยนแปลงของเหตกุ ารณ์ต่างๆ ผลกระทบที่เกิดจาก เหตุการณ์สำคัญในอดีต บุคคลสำคัญที่มีอิทธิพลต่อการเปลีย่ นแปลงต่างๆในอดีต ความเป็นมาของชาติ ไทย วัฒนธรรมและภูมิปัญญาไทย แหล่งอารยธรรมที่สำคญั ของโลก ภมู ศิ าสตร์ ลกั ษณะของโลกทางกายภาพของโลก ปฏิสัมพันธ์ระหวา่ งมนษุ ยก์ ับสิ่งแวดล้อม ที่ก่อให้เกดิ การสรา้ งสรรคว์ ิถกี ารดำเนินชีวิตเพื่อให้รู้เทา่ ทนั ปรับตวั ตามการเปล่ียนแปลงของสิ่งแวดล้อม ตลอดจนสามารถใชท้ กั ษะ กระบวนการ ความสามารถทางภมู ิศาสตร์ และเครอ่ื งมอื ทางภมู ศิ าสตร์จัดการ ทรัพยากรและส่งิ แวดล้อมตามสาเหตแุ ละปัจจัยอันจะนำไปสกู่ ารปรับใช้ในการดำเนนิ ชวี ิต

5 สาระและมาตรฐานการเรยี นรู้ สาระท่ี 1 ศาสนา ศลี ธรรม จรยิ ธรรม มาตรฐาน ส. 1.1 รู้ และเข้าใจประวัติ ความสำคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนาหรือ ศาสนาทีต่ นนับถือและศาสนาอื่น มศี รัทธาทถ่ี ูกตอ้ ง ยึดม่ัน และปฏบิ ตั ิตามหลักธรรมเพ่อื อยู่ร่วมกันอย่าง สันตสิ ุข มาตรฐาน ส. 1.2 เข้าใจ ตระหนักและปฎิบัติตนเป็นศาสนิกชนที่ดี และธำรงรักษา พระพทุ ธศาสนาหรือศาสนาท่ตี นนับถอื สาระที่ 2 หน้าทพ่ี ลเมือง วัฒนธรรม และการดำเนนิ ชีวติ ในสังคม มาตรฐาน ส. 2.1 เขา้ ใจและปฎิบัติตนตามหนา้ ท่ขี องการเป็นพลเมอื งดี มคี า่ นยิ มทีด่ ีงาม และ ธำรงรกั ษาประเพณีและวัฒนธรรมไทย ดำรงชวี ิตอย่รู ่วมกนั ในสงั คมไทย และ สงั คมโลกอยา่ งสันตสิ ุข มาตรฐาน ส. 2.2 เข้าใจระบบการเมืองการปกครองในสังคมปัจจุบัน ยึดมั่น ศรัทธา และธำรง รักษาไวซ้ ึง่ การปกครองระบอบประชาธปิ ไตยอันมพี ระมหากษัตริยท์ รงเป็นประมขุ สาระที่ 3 เศรษฐศาสตร์ มาตรฐาน ส. 3.1 เข้าใจและสามารถบริหารจัดการทรัพยากรในการผลิตและการบริโภคการใช้ ทรัพยากรทม่ี อี ยูอ่ ย่างจำกดั ไดอ้ ย่างมปี ระสิทธภิ าพและคมุ้ ค่ารวมท้ังเข้าใจหลกั การของเศรษฐกิจพอเพียง เพอื่ การดำรงชวี ิตอยา่ งมีดลุ ยภาพ มาตรฐาน ส. 3.2 เข้าใจระบบ และสถาบันทางเศรษฐกิจต่างๆ ความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจและ ความจำเป็นของการร่วมมือกันทางเศรษฐกจิ ในสังคมโลก สาระที่ 4 ประวตั ศิ าสตร์ มาตรฐาน ส. 4.1 เข้าใจความหมาย ความสำคัญของเวลาและยุคสมัยทางประวตั ศิ าสตร์ สามารถ ใช้วิธีการทางประวัติศาสตรม์ าวเิ คราะหเ์ หตกุ ารณ์ตา่ งๆ อยา่ งเป็นระบบ มาตรฐาน ส. 4.2 เข้าใจพัฒนาการของมนุษยชาติจากอดีตจนถึงปัจจุบัน ในด้านความสัมพันธ์ และการ เปลี่ยนแปลงของเหตุการณ์อย่างต่อเนื่อง ตระหนักถึงความสำคัญและสามารถวิเคราะห์ ผลกระทบท่เี กิดขึน้ มาตรฐาน ส. 4.3 เขา้ ใจความเปน็ มาของชาตไิ ทย วัฒนธรรม ภูมิปญั ญาไทย มีความรู้ ความภมู ใิ จ และธำรงความเป็นไทย

6 สาระที่ 5 ภมู ศิ าสตร์ มาตรฐาน ส. 5.1 เข้าใจลกั ษณะของโลกทางกายภาพ และความสัมพนั ธข์ องสรรพสิ่งซงึ่ มีผล ต่อ กนั และกันในระบบของธรรมชาติ ใช้แผนท่ีและเครือ่ งมือทางภูมิศาสตร์ ในการค้นหาวิเคราะห์ สรุป และ ใชข้ ้อมูลภมู สิ ารสนเทศอยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ มาตรฐาน ส. 5.2 เข้าใจปฏสิ ัมพนั ธร์ ะหว่างมนุษย์กับสภาพแวดล้อมทางกายภาพท่ีกอ่ ให้เกิดการ สร้างสรรค์วัฒนธรรม มีจติ สำนึก และมีสว่ นร่วมในการอนุรกั ษ์ทรัพยากรและส่ิงแวดลอ้ ม เพ่อื การพฒั นาท่ี ย่ังยืน คุณภาพผู้เรียน จบช้นั มธั ยมศกึ ษาปีที่ 3 ได้เรยี นร้แู ละศกึ ษาเกี่ยวกับความเปน็ ไปของโลก โดยการศึกษาประเทศไทยเปรียบเทียบ กบั ประเทศในภูมภิ าคต่างๆในโลก เพ่อื พฒั นาแนวคิด เรอ่ื งการอยูร่ ่วมกนั อยา่ งสันตสิ ุขไดเ้ รียนรแู้ ละพัฒนา ให้มที กั ษะท่ีจำเปน็ ตอ่ การเป็นนกั คิดอย่างมวี ิจารณญาณได้รับการพฒั นาแนวคิด และขยายประสบการณ์ เปรียบเทียบระหว่างประเทศไทยกับประเทศในภูมิภาคต่างๆ ในโลก ได้แก่ เอเชีย โอเชียเนีย แอฟริกา ยุโรป อเมริกาเหนือ อเมริกาใต้ ในด้านศาสนา คุณธรรม จริยธรรม ค่านิยม ความเชื่อขนบธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรม การเมืองการปกครอง ประวัติศาสตร์และภูมศิ าสตร์ ด้วยวิธีการทางประวัตศิ าสตร์ และสังคมศาสตร์ ได้รับการพัฒนาแนวคิดและวิเคราะห์เหตุการณ์ในอนาคต สามารถนำมาใช้เป็น ประโยชน์ในการดำเนินชวี ิตและวางแผนการดำเนนิ งานไดอ้ ย่างเหมาะสม

7 ตัวชี้วดั และสาระการเรียนรูแ้ กนกลาง สาระท่1ี ศาสนา ศลี ธรรม จรยิ ธรรม มาตรฐาน ส 1.1 รู้ และเข้าใจประวตั ิ ความสำคัญ ศาสดา หลักธรรมของพระพุทธศาสนาหรือศาสนาท่ี ตนนับถอื และศาสนาอ่นื มีศรทั ธาท่ีถูกตอ้ ง ยึดมนั่ และปฎิบตั ติ ามหลกั ธรรมเพ่ืออยรู่ ว่ มกันอย่างสนั ตสิ ขุ ชั้น ตวั ช้วี ัด สาระการเรยี นรแู้ กนกลาง ม.1 1. อธบิ ายการเผยแผพ่ ระพทุ ธศาสนา หรือ - การสังคายนา ศาสนาที่ตนนบั ถือสปู่ ระเทศไทย - การเผยแผ่พระพทุ ธศาสนาเข้าสู่ ประเทศไทย 2. วิเคราะห์ความสำคญั ของพระพุทธศาสนา - ความสำคัญของพระพทุ ธศาสนาตอ่ หรือศาสนาท่ีตนนับถือ ท่มี ตี อ่ สภาพแวดลอ้ ม สงั คมไทยในฐานเปน็ ในสังคมไทย รวมท้งั การพัฒนาตนและ - ศาสนาประจำชาติ ครอบครัว - สถาบันหลกั ของสงั คมไทย - สภาพแวดล้อมที่กว้างขวาง และ ครอบคลมุ สงั คมไทย - การพฒั นาตนและครอบครวั 3. วิเคราะห์พุทธประวัตติ ง้ั แต่ประสตู ิจนถงึ - สรุปและวเิ คราะห์ พุทธประวัติ บำเพญ็ ทกุ รกิริยา หรอื ประวัติศาสดาท่ตี นนบั - ประสูติ ถอื ตามที่กำหนด - เทวทูต 4 - การแสวงหาความรู้ - การบำเพ็ญทกุ รกริ ยิ า 4. วเิ คราะห์และประพฤตติ นตามแบบอย่าง - พุทธสาวก พุทธสาวิกา การดำเนนิ ชีวิตและข้อคิดจากประวัตสิ าวก - พระมหากสั สปะ ชาดก/เร่ืองเลา่ และศาสนิกชนตัวอยา่ งตามที่ - พระอุบาลี กำหนด - อนาถบิณฑิกะ - นางวสิ าขา - ชาดก - อมั พชาดก - ติตตริ ชาดก 5. อธบิ ายพุทธคณุ และขอ้ ธรรมสำคัญใน - พระรัตนตรยั

8 ชั้น ตวั ชี้วัด สาระการเรยี นรแู้ กนกลาง กรอบอรยิ สจั 4 หรือหลักธรรมของศาสนาท่ี - พทุ ธคุณ 9 ตนนับถือ ตามท่ีกำหนด เหน็ คุณคา่ และนำไป - อรยิ สัจ 4 พฒั นาแกป้ ญั หาของตนเองและครอบครัว - ทุกข์ (ธรรมทีค่ วรรู)้ - ขนั ธ์ 5 - ธาตุ 4 - สมทุ ัย (ธรรมท่คี วรละ) - หลกั ธรรม - ความหมายและคุณค่า - อบายมขุ 6 - นิโรธ (ธรรมที่ควรบรรล)ุ - สขุ 2 (กายิก, เจตสกิ ) - คิหิสุข - มรรค (ธรรมท่ีควรเจริญ) - ไตรสิกขา - กรรมฐาน 2 - ปธาน 4 - โกศล 3 - มงคล 38 - ไมค่ บคนพาล - คบบัณฑติ - บูชาผู้ควรบูชา - พทุ ธศาสนสภุ าษิต - ยํ เว เสวติ ตาทโิ ส คบคนเชน่ ไรเปน็ คนเช่นน้ัน - อตฺตนา โจทยตตฺ านํ จงเตือนตน ดว้ ยตน - นิสมฺม กรณํ เสยโฺ ย ใครค่ รวญก่อนทำจงึ ดี - ทุราวาสา ฆรา ทุกขา

9 ชั้น ตวั ชี้วัด สาระการเรยี นรู้แกนกลาง เรือนท่ีครองไมด่ ีนำทกุ ขม์ าให้ 6. เห็นคุณค่าของการพัฒนาจิต เพอ่ื การเรียนรู้ - โยนโิ สมนสกิ าร และการดำเนนิ ชวี ิต ด้วยวธิ คี ดิ แบบ - วิธคี ดิ แบบคุณค่าแท้ – คณุ คา่ เทยี ม โยนโิ สมนสกิ ารคอื วธิ คี ิดแบบคณุ ค่าแท้ – - วิธีคดิ แบบคุณ – โทษและทางออก คณุ ค่าเทียม และวิธคี ดิ แบบคุณ – โทษ และทางออก หรอื การพัฒนาจิตตามแนวทาง ของศาสนาท่ตี นนับถือ 7. สวดมนต์ แผเ่ มตตา บรหิ ารจิตและเจริญ - สวดมนต์แปล และแผเ่ มตตา ปัญญาด้วยอานาปานสติ หรอื ตามแนวทางของ - วธิ ปี ฎบิ ัตแิ ละประโยชน์ของการ ศาสนาที่ตนนับถอื ตามท่กี ำหนด บริหารจิต และเจรญิ ปญั ญา การฝกึ บริหารจิตและ เจรญิ ปญั ญาตามหลกั สติปฎั ฐานเน้นอา นาปานสติ - นำวิธีการบริหารจิตและเจรญิ ปญั ญา ไปใชใ้ นชีวิตประจำวนั 8. วิเคราะห์และปฎบิ ตั ิตนตามหลักธรรม - หลักธรรม (ตามสาระการเรยี นรู้ขอ้ 5) ทางศาสนาท่ีตนนับถือ ในการดำรงชวี ิต แบบพอเพียง และดแู ลรกั ษาสิ่งแวดล้อม - ศาสนิกชนของศาสนาตา่ งๆ มีการป เพือ่ การอย่รู ่วมกันไดอ้ ยา่ งสนั ตสิ ขุ รพฤตปิ ฎิบัตติ นและวธิ ีการดำเนนิ ชวี ิต 9. วเิ คราะห์เหตุผลความจำเป็นทท่ี กุ คนต้อง แตกต่างกันตามหลักความเช่ือและคำ ศึกษาเรยี นรู้ศาสนาอน่ื ๆ สอนของศาสนาที่ตนนบั ถือ - การปฎบิ ัติอย่างเหมาะสมตอ่ ศาสนกิ 10. ปฎิบัติตนต่อศาสนิกชนอ่ืนในสถานการณ์ ชนอนื่ ในสถานการณต์ า่ งๆ ตา่ งๆ ได้อย่างเหมาะสม

10 ช้นั ตัวช้ีวัด สาระการเรยี นรู้แกนกลาง 11. วิเคราะห์การกระทำของบคุ คลทเี่ ป็น - ตัวอย่างบคุ คลในทอ้ งถ่ินหรือประเทศ แบบอย่างด้านศาสนสัมพันธ์ และนำเสนอแนว ที่ปฎิบตั ิตนเป็นแบบอย่างด้านศาสน ทางการปฎบิ ัติของตนเอง สมั พนั ธ์ หรือมีผลงานดา้ นศาสนสมั พนั ธ์ ม.2 1. อธิบายการเผยแผ่พระพุทธศาสนา หรือ - การเผยแผ่พระพทุ ธศาสนาเข้าสู่ ศาสนาท่ีตนนบั ถอื สปู่ ระเทศเพอื่ นบา้ น ประเทศเพื่อนบ้านและการนบั ถอื พระพทุ ธศาสนา ของประเทศเพือ่ นบ้านในปัจจบุ ัน 2. วเิ คราะหค์ วามสำคัญของพระพุทธศาสนา - ความสำคญั ของพระพุทธศาสนาที่ช่วย หรอื ศาสนาที่ตนนบั ถือท่ชี ่วยเสริมสร้างความ เสรมิ สร้างความเขา้ ใจอันดีกบั ประเทศ เขา้ ใจอันดีกบั ประเทศเพอื่ นบ้าน เพื่อนบา้ น 3. วเิ คราะหค์ วามสำคัญของพระพุทธศาสนา - ความสำคัญของพระพทุ ธศาสนาตอ่ หรอื ศาสนาที่ตนนบั ถือในฐานะท่ีเป็นรากฐาน สงั คมไทยในฐานะเปน็ ของวัฒนธรรม เอกลักษณข์ องชาติและมรดก - รากฐานของวัฒนธรรม ของชาติ - เอกลักษณ์และ มรดกของชาติ 4. อภปิ รายความสำคญั ของพระพทุ ธศาสนา - ความสำคญั ของพระพทุ ธศาสนากับ หรือศาสนาท่ีตนนบั ถอื กบั การพฒั นาชมุ ชน การพัฒนาชุมชนและการจดั ระเบียบ และการจัดระบยี บสงั คม สงั คม 5. วเิ คราะหพ์ ุทธประวัตหิ รอื ประวตั ิศาสดาของ - สรปุ และวเิ คราะห์ พุทธประวตั ิ ศาสนาท่ีตนนบั ถือตามท่ีกำหนด - การผจญมาร - การตรัสรู้ - การสัง่ สอน 6. วิเคราะหแ์ ละประพฤตติ นตามแบบอย่าง - พระสารีบุตร การดำเนินชีวิตและขอ้ คิดจากประวตั ิสาวก - พระโมคคัลลานะ ชาดก/เรอื่ งเลา่ และศาสนกิ ชนตวั อย่างตามท่ี - นางขชุ ชุตตา กำหนด - พระเจา้ พิมพสิ าร - มติ ตวนิ ทุกชาดก - ราโชวาทชาดก

11 ช้ัน ตัวช้วี ัด สาระการเรยี นรู้แกนกลาง 7. อธบิ ายโครงสร้าง และสาระสังเขปของพระ - โครงสรา้ ง และสาระสังเขปของ ไตยปฎิ ก หรอื คัมภีร์ของศาสนาที่ตนนับถือ พระวินัยปฎิ ก พระสตุ ตันตปิฎก และ พระอภธิ รรมปฎิ ก 8. อธบิ ายธรรมคุณ และขอ้ ธรรมสำคัญใน - พระรตั นตรัย กรอบอรยิ สจั 4 หรอื หลักธรรมของศาสนาที่ - ธรรมคณุ 6 ตนนับถือ ตามที่กำหนด เห็นคุณค่า และนำไป อรยิ สัจ 4 พัฒนา แก้ปญั หาของชมุ ชนและสังคม - ทุกข์ (ธรรมท่ีควรรรู)้ - ขนั ธ์ 5 - อายตนะ - สมทุ ัย (ธรรมท่ีควรละ) - หลักธรรม - สมบตั ิ 4 - วบิ ัติ 4 - อกุศลกรรมบถ 10 - อบายมุข 6 - นิโรธ (ธรรมท่คี วรบรรลุ) - สุข 2 (สามสิ , นิรามิส) - มรรค (ธรรมที่ควรเจริญ) - บุพพนิมิตของมัชฌิมาปฎิปทา -ดรณุ ธรรม 6 - กลุ จิรฏั ฐติ ิธรรม 4 - กุศลกรรมบถ 10 - สติปัฏฐาน 4 - มงคล 38 - ประพฤธรรรม - เว้นจากความชว่ั - เว้นจากการด่ืมนำ้ เมา - พทุ ธศาสนสภุ าษิต

12 ช้ัน ตวั ชว้ี ัด สาระการเรยี นรู้แกนกลาง - กมมฺ นุ า วตตฺ ตี โลโก สัตว์โลกยอ่ มเป็นไปตามกรรม - กลยฺ าณการี กลยฺ าณํ ปาปการี จ ปาปกํ ทำดไี ด้ดี ทำชว่ั ได้ชั่ว - สโุ ข ปญุ ญฺ สสฺ อุจฺจโย การสง่ั สม บญุ นำสุขมาให้ - ปชู โก ลภเต ปูชํ วนทฺ โก ปฏวิ นทฺ นํ ผูบ้ ูชาเขายอ่ มได้รบั การบูชาตอบผู้ ไหว้ เขาย่อมได้รบั การไหวต้ อบ 9. เหน็ คุณคา่ ของการพฒั นาจิตเพ่ือการเรียนรู้ - พัฒนาการเรยี นรูด้ ้วยวธิ ีคดิ แบบโยนิโส และดำเนินชวี ติ ดว้ ยวธิ ีคดิ แบบ มนสกิ าร 2 วธิ ี คือ วิธคี ิดแบบอุบาย โยนมิ นสกิ ารคือ วิธคี ดิ แบบอุบายปลุกเร้า ปลุกเร้าคุณธรรม และวธิ ีคิดแบบอรรถ คุณธรรม และวธิ คี ิดแบบอรรถธรรมสัมพันธ์ ธรรมสมั พนั ธ์ หรือการพัฒนาจิตตามแนวทางของศาสนาที่ ตนนับถือ - สวดมนตแ์ ปล และแผ่เมตตา 10. สวดมนต์ แผ่เมตตา บริหารจิตและเจริญ - รู้และเขา้ ใจวธิ ปี ฎบิ ัติและประโยชน์ ปญั ญาดว้ ยอาณาปานสคิ หรอื ตามแนวทาง ของการบริหารจิตและเจรญิ ปัญญา ของศาสนาที่ตนนบั ถอื - ฝกึ การบริหารจิตและเจริญปญั ญาตาม หลักสติปัฎฐาน เน้นอาณาปานสติ 11. วิเคราะหก์ ารปฎิบัติตนตามหลักธรรมทาง - นำวธิ ีการบรหิ ารจติ และเจริญปัญญา ศาสนาท่ีตนนบั ถอื เพอื่ การดำรงตนอย่าง ไปใชใ้ นชวี ติ ประจำวนั - การปฎิบตั ติ นตามหลักธรรม (ตาม สาระการเรียนรขู้ ้อ 8.)

13 ช้นั ตัวชีว้ ัด สาระการเรยี นรู้แกนกลาง เหมาะสมในกระแสความเปลี่ยนแปลงของโลก และการอยู่รว่ มกนั อยา่ งสนั ติสขุ ม.3 1. อธบิ ายการเผยแผพ่ ระพุทธศาสนา หรอื - การเผยแผพ่ ระพทุ ธศาสนาเขา้ สู่ ศาสนาที่คนนบั ถอื สู่ประเทศต่างๆ ทวั่ โลก ประเทศตา่ งๆ ทวั่ โลก และการนับถือ พระพทุ ธศาสนาของประเทศเหล่านั้นใน ปัจจบุ นั 2. วเิ คราะห์ความสำคัญของพระพทุ ธศษสนา - ความสำคญั ของพระพุทธศาสนาใน หรือศาสนาท่ีตนนบั ถือในฐานะทีช่ ่วย ฐานะที่ช่วยสร้างสรรค์อารยธรรมและ สร้างสรรคอ์ ารยธรรม และความสงบสุขแก่โลก ความสงบสุขใหแ้ ก่โลก 3. อภปิ รายความสำคญั ของพระพุทธศาสนา - สมั มนาพระพทุ ธศาสนากบั ปรชั ญา หรือศาสนาท่ีตนนับถือกบั ปรชั ญาของ ของเศรษฐกิจพอเพยี งและการพฒั นา เศรษฐกิจพอเพยี งและการพัฒนาอยา่ งยัง่ ยนื อย่างยั่งยืน (ท่ีสอดคลอ้ งกบั หลกั ธรรม ในสาระการเรียนรู้ ข้อ 6) 4. วิเคราะหพ์ ุทธประวตั จิ ากพระพุทธรูปปาง - ศกึ ษาพทุ ธประวัตจิ ากพระพุทธรูปปาง ต่างๆ หรือประวัติศาสดาที่ตนนับถอื ตามที่ ต่างๆ เชน่ กำหนด - ปางมารวิชยั - ปางปฐมเทศนา - ปางลลี า - ปางประจำวนั เกดิ - สรปุ และวเิ คราะห์พุทธประวตั ิ - ปฐมเทศนา - โอวาทปาฏิโมกข์ 5. วิเคราะหแ์ ละประพฤตติ นตามแบบอยา่ ง - พระอัญญาโกณฑัญญะ การดำเนินชีวิตและขอ้ คิดจากประวัติสาวก - พระมหาปชาบดเี ถรี ชาดก/เรื่องเล่าและศาสนิกชนตัวอย่าง ตามท่ี - พระเขมาเถรี กำหนด - พระเจ้าปเสนทโิ กศล - นนั ทิวิสาลชาดก - สุวัณณหังสชาดก

14 ช้ัน ตัวชวี้ ัด สาระการเรียนร้แู กนกลาง 6. อธิบายสงั ฆคณุ และข้อธรรมสำคัญในกรอบ - พระรตั นตรัย อรยิ สัจ 4 หรือหลักธรรมของสาสนาที่ตนนับ - สังฆคณุ 9 ถอื ตามที่กำหนด - อรยิ สัจ 4 - ทุกข์ (ธรรมท่ีควรร้)ู - ขนั ธ์ 5 - ไตรลกั ษณ์ - สมทุ ยั (ธรรมทีค่ วรละ) - หลักกรรม วฏั ฏะ 3 - ปปญั จธรรม 3 (ตัณหา มานะ ทฎิ ฐิ) - นิโรธ (ธรรมทคี่ วรบรรล)ุ - อัตถะ 3. - มรรค (ธรรมทค่ี วรเจริญ) - มรรคมีองค์ 8 - ปญั ญา 3 - สัปปุริสธรรม 7 - บุญกริ ยิ าวตั ถุ 10 - อุบาสก(ธรรม 7 - มงคล 38 - มีศิลปวทิ ยา - พบสมณะ - ฟงั ธรรมตามกาล - สนทนาธรรมตามกาล - พุทธศาสนสุภาษติ - อตฺตา หเว ชิตํ เสยโฺ ย ชนะตนนนั้ แหละดกี ว่า - ธมฺมจารี สุขํ เสติ ผู้ประพฤตธิ รรมย่อมอยเู่ ปน็ สขุ

15 ช้ัน ตัวชีว้ ัด สาระการเรยี นร้แู กนกลาง - ปมาโท มจฺจโุ น ปทํ ความประมาทเป็นทางแห่งความ ตาย - สสุ ฺสสู ํ ลภเต ปญญฺ ํ ผู้ฟงั ดว้ ยดยี อ่ มไดป้ ัญญา - เร่ืองนา่ รูจ้ ากพระไตรปฎิ ก พุทธ ปณธิ าน 4 ในมหาปรนิ ิพพานสูตร 7. เหน็ คุณคา่ และวเิ คราะหก์ ารปฎบิ ตั ิตนตาม - การปฎิบัตติ นตามหลกั ธรรม (ตาม หลกั ธรรมในการพฒั นาตนเพื่อเตรียมพร้อม สาระการเรียนรขู้ อ้ 6.) สำหรับการทำงาน และการมีครอบครัว 8. เหน็ คณุ คา่ ของการพัฒนาจดั เพือ่ การเรยี นรู้ - พัฒนาการเรียนรดู้ ้วยวธิ คี ดิ แบบ และดำเนินชวี ิต ด้วยวธิ ีคิดแบบโยนโิ สมนสิการ โยนโิ สมนสกิ าร 2 วิธี คอื วธิ คี ดิ แบบ คือ วธิ ีคิดแบบอรยิ สจั และวธิ ีคดิ แบบสืบสาว อริยสัจ และ เหตุปจั จยั หรอื การพัฒนาจิตตามแนวทางของ วิธคี ดิ แบบสืบสาวเหตปุ ัจจัย พระพทุ ธศาสนาทต่ี นนบั ถือ 9. สวดมนต์ แผ่เมตตา บริหารจิตและเจรญิ - สวดมนต์แปล และแผเ่ มตตา ปัญญาดว้ ยอาณาปานสติ หรือตามแนวทาง - รูแ้ ละเข้าใจวิธปี ฎิบัติและประโยชน์ ของศาสนาที่ตนนบั ถอื ของการบรหิ ารจติ และเจริญปญั ญา - ฝกึ การบริหารจิตและเจรญิ ปัญญาตาม หลักสติปฎั ฐานเน้นอานาปานสติ - นำวธิ กี ารบรหิ ารจิตและเจรญิ ปญั ญา ไปใชใ้ นชีวิตประจำวนั 10. วเิ คราะหค์ วามแตกตา่ งและยอมรบั วถิ ี - วิถีการดำเนินชีวิตของศาสนิกชน การดำเนนิ ชวี ติ ของศาสนกิ ชนในศาสนาอ่นื ๆ ศาสนาอนื่ ๆ

16 สาระที่ 1 ศาสนา ศลี ธรรม จริยธรรม มาตรฐาน ส 1.2 เข้าใจ ตระหนักและปฏิบัติตนเป็นศาสนิกชนที่ดี และธำรงรักษาพระพุทธศาสนาหรอื ศาสนาท่ตี นนับถือ ชั้น ตัวชี้วัด สาระการเรยี นรแู้ กนกลาง ม.1 1. บำเพ็ญประโยชนต์ ่อศาสนสถาน - การบำเพญ็ ประโยชน์ และการบำรงุ รกั ษา ของ วัด ศาสนาท่ีตนนบั ถือ 2. อธิบายจรยิ วัตรของสาวกเพอ่ื เปน็ - วถิ ีชวี ติ ของพระภิกษุ แบบอยา่ งในการประพฤติปฎิบัติ และ - บทบาทของพระภิกษุในการเผยแผ่ ปฎบิ ัติตนอยา่ งเหมาะสมตอ่ สาวกของ พระพทุ ธศาสนา เชน่ การแสดงธรรม ศาสนาที่ตนนับถือ ปาฐกถาธรรม การประพฤตติ นให้เปน็ แบบอย่าง - การเข้าพบพระภกิ ษุ - การแสดงความเคารพ การประนมมอื การไหว้ การกราบ การเคารพ พระรัตนตรัย การฟังเจริญ พระพทุ ธมนต์ การฟังสวด พระอภิธรรม การฟงั พระธรรมเทศนา 3. ปฎิบัตติ นอย่างเหมาะสมตอ่ บคุ คล - ปฎบิ ัติตนอยา่ งเหมาะสมตอ่ เพือ่ นตาม ตา่ งๆ ตามหลกั ศาสนาทตี่ นนับถือ หลกั ตามทีก่ ำหนด พระพุทธศาสนา หรอื ศาสนาทตี่ นนบั ถือ 4. จัดพธิ กี รรม และปฎิบัติตนในศาสน - การจัดโต๊ะหมู่บูชา แบบ หม4ู่ หมู่5 หมู่7 พธิ ี พธิ กี รรมไดถ้ กู ตอ้ ง หม่9ู - การจุดธูปเทียน การจดั เครอ่ื งประกอบ โตะ๊ หมู่บูชา - คำอาราธนาต่างๆ 5. อธบิ ายประวัติ ความสำคัญ และ - ประวัติและความสำคัญของวันธรรม ปฎิบตั ติ นในวันสำคญั ทางศาสนาที่ตน สวนะ นับถือ ตามทีก่ ำหนดได้ถูกต้อง

17 ช้นั ตัวช้วี ัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง วนั เข้าพรรษา วันออกพรรษา วนั เทโวโร หระ - ระเบียบพิธี พธิ ีเวียนเทียน การปฎิบัตติ น ในวนั มาฆบูชา วันวสิ าขบูชา วันอฏั ฐมบี ูชา วันอาสาฬหบูชา วันธรรมสวนะ และ เทศกาลสำคญั ม.2 1. ปฎิบตั ติ นอย่างเหมาะสมต่อบุคคล - การเปน็ ลูกท่ีดี ตามหลกั ทิศเบ้อื งหน้าใน ต่างๆ ตามหลกั ศาสนาทต่ี นนับถอื ทิศ 6 ตามท่ีกำหนด 2. มมี ารยาทของความเป็นศาสนิกชน - การตอ้ นรบั (ปฏิสนั ถาร) ทีด่ ี - มารยาทของผู้เปน็ แขก ตามที่กำหนด - ฝึกปฎบิ ัตริ ะเบยี บพิธี ปฎบิ ตั ิตอ่ พระภิกษุ การยนื การใหท้ ีน่ ง่ั การเดนิ สวน การสรทนา การรับส่งิ ของ - การแตง่ กายไปวัด การแตง่ กายไปงาน มงคล งานอวมงคล 3. วิเคราะห์คุณค่าของศาสนพิธี และ - การทำบุญตักบาตร ปฎบิ ตั ิตนได้ถกู ตอ้ ง - การถวายภัตตาหารสงิ่ ของท่คี วรถวาย และสงิ่ ของตอ้ งหา้ มสำหรับพระภกิ ษุ - การถวายสงั ฆทาน เคร่ืองสงั ฆทาน - การถวายผ้าอาบนำ้ ฝน - การจดั เครอื่ งไทยธรรม เครือ่ งไทยทาน - การกรวดน้ำ - การทอดกฐนิ การทอดผ้าป่า 4. อธิบายคำสอนท่เี กีย่ วเนื่องกบั วนั - หลักธรรมเบื่องต้นที่เก่ยี วเนือ่ งใน วัน สำคัญทางศาสนา และปฎิบัติตนได้ มาฆบูชา ถกู ต้อง วนั วสิ าขบูชา วนั อฏั ฐมีบชู า วัน อาสาฬหบชู า

18 ช้นั ตวั ชว้ี ัด สาระการเรียนรูแ้ กนกลาง - วนั ธรรมสวนะและเทศกาลสำคัย - ระเบยี บพธิ ีและการปฎบิ ัตติ น ในวนั ธรรม สวนะ - วนั เข้าพรรษา วันออกพรรษา วันเทโว โรหณะ 5. อธิบายความแตกต่างของศาสนพธิ ี - ศาสนพิธ/ี พิธกี รรม แนวปฎบิ ัตขิ อง พธิ ีกรรม ตามแนวปฎิบัติของศาสนา ศาสนาอืน่ ๆ อืน่ ๆ เพอ่ื นำไปส่กู ารยอมรับ และ ความเขา้ ใจซง่ึ กนั และกนั ม.3 1. วเิ คราะห์หน้าทีแ่ ละบทบาทของ - หน้าทข่ี องพระภิกษใุ นการปฎิบตั ิตาม สาวก หลกั พระธรรมวนิ ัย และจริยวัตรอยา่ ง และปฎบิ ัติตนต่อสาวก ตามท่กี ำหนด เหมาะสม ไดถ้ ูกต้อง - การปฎิบัติตนต่อพระภกิ ษุในงานศาสนพิธี ท่บี า้ น การสนทนา การแต่งกาย มารยาท การพูดกบั พระภกิ ษตุ ามฐานะ 2. ปฎิบัติตนอย่างเหมาะสมตอ่ บุคคล - การเป็นศษิ ยท์ ี่ดี ตามหลักทิศเบอ่ื งขวา ใน ต่างๆ ตามหลกั ศาสนา ตามทกี่ ำหนด ทศิ 6 ของพระพทุ ธศาสนา 3. ปฎิบตั ิหน้าท่ีของศาสนิกชนท่ีดี - การปฎิบัติหน้าทชี่ าวพุทธตามพทุ ธ ปณิธาน 4 ในมหาปรินพิ พานสูคร 4. ปฎิบตั ิตนในศาสนพิธีพิธกี รรมได้ - พธิ ีทำบญุ งานมงคล งานอวมงคล ถกู ตอ้ ง - การนิมนตพ์ ระภิกษุ การเตรยี มท่ตี งั้ พระพุทธรปู และเคร่อื งบูชา การวงด้าย สายสญิ จน์ การปูลาดอาสนะ การเตรียม เครอื่ งรับรอง การจดุ ธปู เทยี น - ขอ้ ปฎบิ ัติในวนั เลย้ี งพระ การถวายข้าว พระพุทธ การถวายไทยธรรม การกรวดน้ำ 5. อธบิ ายประวัตวิ ันสำคญั ทางศาสนา - ประวตั ิวันสำคญั ทางพระพุทธศาสนาใน ตามทก่ี ำหนดและปฎบิ ัตติ นไดถ้ ูกตอ้ ง ประเทศไทย

19 ช้ัน ตวั ชี้วัด สาระการเรยี นรแู้ กนกลาง - วนั วิสาขบชู า (วันสำคัญสากล) - วันธรรมสวนะและเทศกาลสำคญั - หลกั ปฎิบตั ิตน การฟังพระธรรมเทศนา การแตง่ กายในการประกอบศาสนพิธีทวี่ ดั การงดเว้นอบายมุข - การประพฤตปิ ฏิบัตใิ นวนั ธรรมสวนะ และ เทศกาลสำคัญ 6. แสดงตนเป็นพทุ ธมามกะ หรอื - การแสดงตนเปน็ พทุ ธมามกะ แสดงตนเปน็ ศาสนกิ ชนของศาสนาท่ี - ข้นั เตรียมการ ตนนบั ถือ - ขนั้ พธิ ีการ 7. นำเสนอแนวทางในการธำรงรกั ษา - การศกึ ษาเรยี นรูเ้ รอื่ งองคป์ ระกอบของ ศาสนาท่ีตนนบั ถอื พระพุทธศาสนา นำไปปฏิบตั แิ ละเผยแผ่ ตามโอกาส - การศึกษาการรวมตวั ขององคก์ รชาวพุทธ - การปลูกจิตสำนึกในด้านการบำรุงรักษา วัดและพทุ ธสถานให้เกดิ ประโยชน์

20 สาระที่ 2 หน้าทีพ่ ลเมอื ง วัฒนธรรม และการดำเนนิ ชวี ติ ในสังคม มาตรฐาน ส 2.1 เข้าใจและปฏิบัติตนตามหน้าที่ของการเป็นพลเมืองดี มีค่านิยมที่ดีงามและธำรงรักษา ประเพณีและวฒั นธรรมไทย ดำรงชวี ิตอย่รู ว่ มกนั ในสงั คมไทยและสังคมโลกอย่างสันติสุข ช้ัน ตวั ชีว้ ัด สาระการเรยี นรแู้ กนกลาง ม.1 1. ปฎบิ ัตติ ามกฎหมายในการคุ้มครอง - กฎหมายในการคุ้มครองสทิ ธิของบุคคล สทิ ธขิ องบุคคล - กฎหมายการคุ้มครองเดก็ - กฎหมายการศกึ ษา - กฎหมายการค้มุ ครองผู้บรโิ ภค - กฎหมายลิขสิทธิ์ - ประโยชน์ของการปฎิบตั ิตนตาม กฎหมาย การค้มุ ครองสทิ ธิของบคุ คล 2. ระบคุ วามสามารถของตนเองใน - บทบาทและหนา้ ทีข่ องเยาวชนที่มีตอ่ การทำประโยชน์ตอ่ สงั คมและ สังคมและประเทศชาติ โดยเนน้ จิต ประเทศชาติ สาธารณะ เช่น เคารพกตกิ าสังคมปฎิบตั ติ นตามกฎหมาย มสี ว่ นร่วมและรบั ผิดชอบในกิจกรรมทาง สังคม อนรุ ักษท์ รัพยากรธรรมชาติ รกั ษา สาธารณประโยชน์ 3. อภปิ รายเกี่ยวกับคณุ คา่ ทาง - ความคลา้ ยคลึงและความแตกตา่ ง วัฒนธรรมท่ีเปน็ ปจั จัยในการสรา้ ง ระหว่าง ความสัมพนั ธท์ ี่ดี วฒั นธรรมไทยกับวฒั นธรรมของประเทศ หรอื อาจนำไปสู่ความเข้าใจผิดตอ่ กัน ในภูมภิ าคเอเชียตะวนั ออก เฉยี งใต้ - วฒั นธรรมทีเ่ ป็นปจั จยั ในการสรา้ ง ความสัมพนั ธ์ทีด่ ี หรืออาจนำไปสู่ความ เข้าใจผดิ ตอ่ กัน 4. แสดงออกถงึ ความเคารพในสิทธิ - วิธีปฎบิ ัติตนในการเคารพในสิทธขิ อง ของตนเองและผู้อื่น ตนเองและผ้อู ่ืน

21 ช้นั ตวั ช้ีวัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง - ผลทีไ่ ดจ้ ากการเคารพในสิทธิของตนเอง และผู้อื่น ม.2 1. อธบิ ายและปฎบิ ัติตนตามกฎหมาย - กฎหมายท่ีเกย่ี วขอ้ งกบั ตนเอง ทีเ่ กีย่ วข้องกับตนเอง ครอบครวั ครอบครวั ชมุ ชนและประเทศ เช่น - กฎหมายเกี่ยวกบั ความสามารถของ ผู้เยาว์ - กฎหมายบัตรประจำตัวประชาชน - กฎหมายเพง่ เก่ียวกบั ครอบครัวและ มรดก เชน่ การหมัน้ การสมรส การรบั รองบตุ ร การรับบุตรบญุ ธรรมและมรดก - กฎหมายที่เก่ยี วข้องกบั ชมุ ชนและ ประเทศ - กฎหมายเกี่ยวกบั การอนุรกั ษธ์ รรมชาติ และสิง่ แวดล้อม - กฎหมายเก่ยี วภาษีอากร และกรอกแบบ แสดงรายการ ภาษีเงนิ ได้บคุ คลธรมดา - กฎหมายแรงงาน 2. เห็นคุณคา่ ในการปฎบิ ตั ิตนตาม - สถานภาพ บทบาท สทิ ธิ เสรภี าพ สถานภาพ บทบาท สิทธิ เสรภี าพ หนา้ ท่ีในฐานะพลเมอื งดีตามวิถี หนา้ ท่ีในฐานะพลเมืองดีตามวิถี ประชาธิปไตย ประชาธปิ ไตย - แนวทางสง่ เสรมิ ให้ปฎิบัตติ นเป็น พลเมอื งดี ตามวิถปี ระชาธปิ ไตย 3. วิเคราะห์บทบาท ความสำคัญ และ - บทบาท ความสำคัญและความสมั พนั ธ์ ความสัมพันธข์ องสถาบนั ทางสงั คม ของสถาบันทางสังคม เชน่ สถาบนั ครอบครวั

22 ช้นั ตวั ชวี้ ัด สาระการเรยี นรูแ้ กนกลาง สถาบนั การศึกษา สถาบนั ศาสนา สถาบนั เศรษฐกจิ สถาบันทางการเมอื งการ ปกครอง 4. อธบิ ายความคล้ายคลงึ และความ - ความคลา้ ยคลึงและความแตกต่างของ แตกตา่ งของวัฒนธรรมไทย และ วฒั นธรรมไทย และวัฒนธรรมของ วฒั นธรรมของประเทศในภมู ภิ าค ประเทศในภมู ภิ าคเอเชยี เป็นปจั จยั สำคัญ เอเชยี ในการสร้างความเขา้ ใจอันดรี ะหวา่ งกัน เพื่อนำไปสคู่ วามเขา้ ใจอนั ดีระหว่าง กัน ม.3 1. อธิบายความแตกตา่ งของการ - ลักษณะการกระทำความผิดทางอาญ กระทำ และโทษ ความผิดระหว่างคดอี าญาและคดเี พ่ง - ลกั ษณะการกระทำความผิดทางเพ่งและ โทษ - ตัวอย่างการกระทำความผิดทางอาญา เชน่ ความผดิ เกี่ยวกบั ทรัพย์ - ตวั อย่างการกระทำความผิดทางเพ่ง เชน่ การทำผดิ สัญญา การทำละเมดิ 2. มีสว่ นรว่ มในการป้องกันค้มุ ครอง - ความหมาย และความสำคัญของสทิ ธิ ผ้อู น่ื มนษุ ยชน ตามหลักสทิ ธิมนุษยชน - การมสี ่วนร่วมคุ้มครองสิทธมิ นุษชน ตามรัฐธรรมนูญ แหง่ ราชอาณาจกั รไทย ตามวาระและโอกาสทีเ่ หมาะสม 3. อนุรักษ์วัฒนธรรมไทยและเลอื กรับ - ความสำคัญของวฒั นธรรมไทยภูมิ วฒั นธรรมสากลทเี่ หมาะสม ปญั ญาไทยและวฒั นธรรมสากล - การอนุรกั ษ์วัฒนธรรมไทยและ ภมู ิ ปัญญาไทยท่ีเหมาะสม - การเลือกรับวฒั นธรรรมสากลท่ี เหมาะสม

23 ช้ัน ตัวชวี้ ัด สาระการเรียนร้แู กนกลาง 4. วิเคราะหป์ ัจจัยท่ีกอ่ ใหเ้ กิดปัญหา - ปัจจัยทกี่ อ่ ให้เกดิ ความขัดแย้ง เช่น ความขดั แย้งในประเทศ และเสนอ การเมอื ง การปกครอง เศรษฐกจิ สงั คม แนวคิดในการลดความขดั แยง้ ความเช่ือ - สาเหตุปญั หาทางสงั คม เชน่ ปัญหา สง่ิ แวดลอ้ ม ปญั หายาเสพตดิ ปัญหาการ ทจุ รติ ปญั หาอาชญากรรม ฯลฯ - แนวทางความรว่ มมือในการลดความ ขดั แยง้ และการสร้างความสมานฉันท์ 5. เสนอแนวคิดในการดำรงชีวิตอย่าง - ปจั จยั ที่สง่ เสรมิ การดำรงชวี ติ ใหม้ ี มคี วามสขุ ในประเทศและสังคมโลก ความสขุ เช่น การอยรู่ ว่ มกนั อย่างมขี นั ติธรรม หลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง เห็น คณุ ค่าในตนเอง รูจ้ กั มองโลกในแง่ดี สรา้ ง ทักษะทางอารมณ์ รูจ้ ักบริโภคด้วยปัญญา เลือกรับ-ปฎเิ สธข่าวและวัตถุต่างๆ ปรับปรงุ ตนเองและสืง่ ตา่ งๆให้ดีข้ึนอยู่ เสมอ

24 สาระท่ี 2 หน้าทีพ่ ลเมอื ง วัฒนธรรม และการดำเนนิ ชวี ติ ในสงั คม มาตรฐาน ส 2.2 เข้าใจระบบการเมืองการปกครองในสังคมปจั จุบัน ยึดมั่น ศรัทธาและธำรงรักษาไว้ซึ่ง การปกครองระบอบประชาธปิ ไตยอันมีพระมหากษัตรยิ ท์ รงเป็นประมขุ ชั้น ตวั ชีว้ ัด สาระการเรยี นร้แู กนกลาง ม.1 1. อธบิ ายหลกั การ เจตนารมณ์ - หลักการ เจตนารมณ์ โครงสรา้ ง และ โครงสร้างและสาระสำคญั ของ สาระสำคัญของรัฐธรรมนูญแหง่ รฐั ธรรมนูญแหง่ ราชอาณาจกั รไทย ราชอาณาจักรไทย ฉบับปัจจุบัน ฉบับปจั จุบนั โดยสงั เขป 2. วิเคราะห์บทบาทการถ่วงดุลของ - การแบง่ อำนาจ และการถว่ งดุลอำนาจ อำนาจอธปิ ไตยในรัฐธรรมนญู แหง่ อธิปไตยท้ัง 3 ฝา่ ย คอื นิตบิ ญั ญัติ บริหาร ราชอาณาจกั รไทย ฉบับปัจจุบนั ตุลาการ ตามทร่ี ะบุในรฐั ธรรมนญู แห่ง ราชอาณาจักรไทยฉบับปัจจุบัน 3. ปฎบิ ัติตนตามบทบญั ญตั ิของ - การปฎิบตั ิตนตามบทบญั ญัติของ รฐั ธรรมนูญแหง่ ราชอาณาจักรไทย รัฐธรรมนูญ ฉบับ แห่งราชอาณาจกั รไทยฉบบั ปจั จบุ ัน เกย่ี วกับ ปจั จุบนั ทเ่ี กี่ยวข้องกบั ตนเอง สิทธิ เสรภี าพและหนา้ ที่ ม.2 1. อธบิ ายกระบวนการในการตรา - กระบวนการในการตรากฎหมาย กฎหมาย - ผ้มู ีสิทธิเสนอรา่ งกฎหมาย - ขั้นตอนการตรากฎหมาย - การมีส่วนร่วมของประชาชนใน กระบวนการตรากฎหมาย 2. วเิ คราะหข์ อ้ มลู ข่าวสารทาง - เหตุการณ์ และการเปล่ียนแปลงสำคญั ของ การเมือง ระบอบการปกครองของไทย การปกครองท่ีมีผลกระทบตอ่ - หลกั การเลือกขอ้ มลู ขา่ วสาร สงั คมไทยสมยั ปัจจบุ ัน ม.3 1. อธบิ ายระบอบการปกครองแบบ - ระบอบการปกครอง แบบต่างๆ ทใ่ี ช้ในยคุ ต่างๆทใี่ ช้ในยคุ ปจั จุบัน ปจั จุบัน เช่น การปกครองแบบ - เผดจ็ การ การปกครองแบบประชาธิปไตย - เกณฑ์การตดั สนิ

25 ช้ัน ตวั ชี้วัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง 2. ระบอบการปกครอง แบบต่างๆ - ความแตกตา่ ง ความคล้ายคลึงของการ ท่ีใช้ ปกครองของไทย กับประเทศอน่ื ๆ ทม่ี กี าร ในยคุ ปัจจุบนั เชน่ การปกครอง ปกครองระบอบประชาธปิ ไตย แบบเผด็จการ การปกครองแบบ ประชาธิปไตยเกณฑก์ ารตดั สนิ 3. วิเคราะห์รฐั ธรรมนูญฉบบั - บทบัญญตั ขิ องรฐั ธรรมนูญในมาตราต่างๆ ปจั จบุ ันในมาตราตา่ งๆ ท่เี ก่ยี วขอ้ ง ที่เกีย่ วข้องกับการเลอื กต้งั การมสี ว่ นรว่ ม กบั การเลอื กตงั้ และการตรวจสอบ การใช้อำนาจรัฐ การมีส่วนรว่ ม และการตรวจสอบ - อำนาจหน้าที่ของรัฐบาล การใชอ้ ำนาจรัฐ - บทบาทสำคัญของรัฐบาลในการบริหาร ราชการแผน่ ดิน - ความจำเป็นในการมีรฐั บาลตามระบอบ ประชาธิปไตย 4. วิเคราะห์ประเด็น ปญั หาทีเ่ ปน็ - ประเด็น ปญั หาและผลกระทบท่เี ป็น อุปสรรคตอ่ การพฒั นา อุปสรรค ประชาธิปไตยของประเทศไทยและ ต่อการพฒั นาประชาธปิ ไตยของประเทศไทย เสนอแนวทางแกไ้ ข - แนวทางการแก้ไขปญั หา

26 สาระท่ี 3 เศรษฐศาสตร์ มาตรฐาน ส 3.1 เขา้ ใจและสามารถบริหารจัดการทรพั ยากรในการผลิตและการบริโภค การใช้ทรัพยากร ที่มีอยู่จำกัดได้อย่างมีประสิทธิภาพและคุ้มค่า รวมทั้งเข้าใจหลักการของเศรษฐกิจพอเพียงเพื่อการ ดำรงชีวิตอย่างมดี ุลยภาพ ช้นั ตัวช้ีวัด สาระการเรียนรแู้ กนกลาง ม.1 1. อธิบายความหมายและ - ความหมายและความสำคัญของ ความสำคัญของเศรษฐศาสตร์ เศรษฐศาสตร์เบื้องต้น - ความหมายของคำว่าทรพั ยากรมีจำกัด กับความตอ้ งการทไ่ี ม่จำกดั ความขาด แคลนการเลอื กและคา่ เสียโอกาส 2. วเิ คราะหค์ ่านิยมและพฤติกรรม - ความหมายและความสำคัญของการ การบริโภคของคนในสงั คมซึ่งสง่ ผล บรโิ ภคอย่างมีประสทิ ธภิ าพ ต่อเศรษฐกิจของชุมชนและ - หลักการในการบริโภคท่ีดี ประเทศ - ปัจจัยท่ีมีอทิ ธพิ ลต่อพฤตกิ รรมการ บรโิ ภค - ค่านิยมและพฤตกิ รรมของการบรโิ ภค ของคนในสงั คมปัจจุบนั รวมท้งั ผลดีและ ผลเสยี ของพฤตกิ รรมดงั กล่าว 3. อธิบายความเปน็ มาหลกั การ - ความหมายและความเป็นมาของ และความสำคญั ของปรัชญา ปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพียง เศรษฐกจิ พอเพียงตอ่ สงั คมไทย - ความเป็นมาของเศรษฐกิจพอเพยี ง และ หลักทรงงานของพระบาทสมเด็จพะ เจ้าอยหู่ ัวรวมทงั้ โครงการพระราชดำริ - หลกั การของเศรษฐกิจพอเพยี ง - การประยุกตใ์ ชป้ รัชญาเศรษฐกจิ พอเพียง ในการดำรงชีวติ - ความสำคัญ คุณค่าและประโยชน์ของ ปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพียงต่อสงั คมไทย

27 ช้นั ตวั ช้วี ัด สาระการเรียนร้แู กนกลาง ม.2 1. วเิ คราะหป์ จั จัยท่มี ผี ลตอ่ การ - ความหมายและความสำคัญของการ ลงทนุ และการออม ลงทนุ และการออมตอ่ ระบบเศรษฐกจิ - การบรหิ ารจัดการเงนิ ออมและการ ลงทุน ภาคครัวเรอื น - ปจั จัยของการลงทนุ และการออมคือ อัตราดอกเบ้ยี รวมท้งั ปจั จัยอืน่ ๆ เช่น คา่ ของเงนิ เทคโนโลยี การคาดเดา เกีย่ วกับอนาคต - ปญั หาของการลงทุนและการออมใน สงั คมไทย 2. อธิบายปัจจยั การผลิตสนิ ค้าและ - ความหมาย ความสำคญั และหลกั การ บริการและปจั จยั ท่ีมอี ิทธิพลต่อการ ผลติ สนิ ค้าและบรกิ ารอยา่ งมี ผลติ สนิ ค้าและบริการ ประสิทธิภาพ - สำรวจการผลิตสนิ คา้ ในทอ้ งถ่นิ ว่ามี การผลติ อะไรบา้ ง ใชว้ ิธีการผลิตอย่างไร มปี ัญหาดา้ นใดบ้าง - มีการนำเทคโนโลยมี าใช้ทมี่ ีผลตอ่ การ ผลติ สินค้าและบรกิ าร - นำหลกั การผลิตมาวเิ คราะห์การผลติ สนิ ค้า และบริการในทอ้ งถิ่นท้ังด้านเศรษฐกิจ สงั คมและสง่ิ แวดล้อม 3. เสนอแนวทางการพัฒนาการ - หลักการและเปา้ หมายปรชั ญาของ ผลติ ในท้องถน่ิ ตามปรัชญา เศรษฐกิจพอเพียง เศรษฐกิจพอเพียง - สำรวจและวเิ คราะห์ปญั หาการผลติ สนิ คา้ และบริการในท้องถ่ิน

28 ช้นั ตัวชีว้ ัด สาระการเรยี นรูแ้ กนกลาง - ประยุกตใ์ ช้ปรชั ญาของเศรษฐกิจ พอเพยี งในการผลติ สนิ คา้ และบริการใน ทอ้ งถนิ่ 4. อภปิ รายแนวทางการคมุ้ ครอง - การรักษาและค้มุ ครองสิทธปิ ระโยชน์ สิทธิของตนเองในฐานะผ้บู รโิ ภค ของผูบ้ รโิ ภค - กฎหมายคุม้ ครองสทิ ธผิ ูบ้ ริโภคและ หน่วยงานทเ่ี กยี่ วขอ้ ง - การดำเนนิ กิจกรรมพทิ กั ษ์สิทธแิ ละ ผลประโยชน์ตามกฎหมายในฐานะ ผบู้ ริโภค - แนวทางการปอ้ งกันสิทธิผูบ้ ริโภค ม.3 1. อธบิ ายกลไกราคาในระบบ - ความหมายและประเภทของตลาด เศรษฐกจิ - ความหมายและตวั อยา่ งอุปสงค์ และ อุปทาน - ความหมายและความสำคัญของกลไก ราคา และการกำหนดราคาในระบบเศรษฐกจิ - หลักการปรับและเปลย่ี นแปลงราคา สินค้า 2. มีสว่ นรว่ มในการแกไ้ ขปัญหา - สำรวจสภาพปจั จบุ ันปญั หาท้องถน่ิ ทั้ง และพฒั นาท้องถ่นิ ตามปรัชญาของ ทางสงั คม เศรษฐกจิ และส่งิ แวดล้อม เศรษฐกจิ พอเพียง - วิเคราะหป์ ัญหาของทอ้ งถิน่ โดยใช้ ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง - แนวทางการแก้ไขและพฒั นาท้องถิน่ ตามปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง 3. วเิ คราะห์ความสัมพนั ธ์ระหว่าง - แนวคดิ ของเศรษฐกิจพอเพียงกบั การ แนวคิดเศรษฐกจิ พอเพียงกับระบบ พัฒนาในระดบั ต่างๆ สหกรณ์ - หลกั การสำคญั ของระบบสหกรณ์

29 ช้ัน ตวั ช้ีวัด สาระการเรยี นรแู้ กนกลาง - ความสมั พันธ์ระหวา่ งแนวคิดเศรษฐกจิ พอเพียงกบั หลกั การและระบบสหกรณ์ เพอ่ื ประยุกต์ใชใ้ นการพฒั นาเศรษฐกิจ ชุมชน 4. ตระหนกั ถงึ ความสำคัญของ - วิวัฒนาการของสหกรณ์ในประเทศไทย ระบบสหกรณใ์ นการพัฒนา - ความหมายความสำคญั และหลักการ เศรษฐกิจในระดับชุมชนและ ของระบบสหกรณ์ ประเทศ - ตัวอย่างและประเภทของสหกรณ์ใน ประเทศไทย - ความสำคญั ของระบบสหกรณ์ในการ พัฒนาเศรษฐกจิ ในชุมชนและประเทศ 5. วเิ คราะห์ปัญหาทางเศรษฐกจิ ใน - ปญั หาทางเศรษฐกิจในชุมชน ชุมชนและเสนอแนวทางแก้ไข - แนวทางการพัฒนาเศรษฐกิจของชมุ ชน - ตัวอยา่ งของการรวมกลุ่มทป่ี ระสบ ความสำเรจ็ ในการแกป้ ญั หาทางเศรษฐกิจ ของชมุ ชน

30 สาระท่ี 3 เศรษฐศาสตร์ มาตรฐาน ส 3.2 เข้าใจระบบและสถาบันทางเศรษฐกจิ ตา่ งๆ ความสมั พันธ์ทางเศรษฐกจิ และความจำเป็น ของการรว่ มมอื กันทางเศรษฐกจิ ในสังคมโลก ชน้ั ตัวชว้ี ัด สาระการเรยี นรแู้ กนกลาง 3 1. อธิบายกลไกราคาในระบบ - ความหมายและประเภทของตลาด เศรษฐกจิ - ความหมายและตวั อยา่ งของอปุ สงค์ และอปุ ทาน - ความหมายและความสำคญั ของ กลไกราคาและการกำหนดราคาใน ระบบเศรษฐกิจ - หลักการปรบั และเปลี่ยนแปลงราคา สนิ ค้าและบรกิ าร 2. แสดงความคิดเห็นต่อนโยบาย - นโยบาย และกจิ กรรมทางเศรษฐกิจ และ ของรัฐบาล กจิ กรรมทาง เศรษฐกิจของรฐั บาลท่ี มตี อ่ บคุ ล กล่มุ คน และประเทศชาติ 3. อภปิ รายบทบาทความสำคัญของ - บทบาทความสำคัญของการรวมกล่มุ การรวมกลุ่มทางเศรษฐกิจระหว่าง ทางเศรษฐกจิ ระหว่างประเทศ ประเทศ - ลกั ษณะของการรวมกลุ่มทาง เศรษฐกิจ - กลมุ่ ทางเศรษฐกิจในภมู ภิ าคต่างๆ 4. อภิปรายผลกระทบที่เกิดจาก - ผลกระทบที่เกิดจากเงนิ เฟ้อ เงนิ ฝดื ภาวะเงินเฟ้อ เงินฝืด ความหมายสาเหตุและแนวทางแก้ไข ภาวะเงนิ เฟ้อ เงนิ ฝดื 5. วเิ คราะห์ผลเสียจากการว่างงาน - สภาพและสาเหตุปัญหาการว่างงาน และ - ผลกระทบจากปญั หาการว่างงาน แนวทางแก้ปัญหา - แนวทางแกไ้ ขปญั หาการวา่ งงาน

31 ชนั้ ตัวช้วี ัด สาระการเรียนรแู้ กนกลาง 6. วเิ คราะห์สาเหตแุ ละวิธีการกีดกัน - การค้าและการลงทนุ ระหวา่ ง ทางการค้าในการค้าระหวา่ งประเทศ ประเทศ - สาเหตุและวิธกี ารกีดกนั ทางการค้า ในการค้าระหวา่ งประเทศ

32 สาระที่ 4 ประวตั ศิ าสตร์ มาตรฐาน ส 4.1 เข้าใจความหมาย ความสำคัญของเวลา และยุคสมัยทางประวัติศาสตร์ สามารถใช้ วธิ ีการทางประวตั ิศาสตร์มาวิเคราะหเ์ หตุการณต์ า่ งๆ อยา่ งเปน็ ระบบ ช้นั ตัวช้วี ัด สาระการเรียนรแู้ กนกลาง ม.1 1. วิเคราะห์ความสำคญั ของเวลา - ตวั อยา่ งการใชเ้ วลา ชว่ งเวลาและยุคสมัย ในการศกึ ษาประวตั ิศาสตร์ ทีป่ รากฎในเอกสารประวัติศาสตรไ์ ทย - ความสำคญั ของเวลา และช่วงเวลา สำหรับการศกึ ษาประวัตศิ าสตร์ - ความสมั พันธ์และความสำคญั ของอดีตที่ มตี อ่ ปัจจบุ นั และอนาคต 2. เทยี บศักราชตามระบบต่างๆท่ี - ที่มาของศักราชที่ปรากฏในเอกสาร ใชศ้ กึ ษาประวตั ศิ าสตร์ ประวัติศาสตรไ์ ทย ได้แก่ จ ศ. / ม ศ / ร ศ. พ ศ. / ค ศ. และ ฮ ศ. - วิธีการเทียบศกั ราชต่างๆ และตวั อย่าง การเทียบ - ตัวอย่างการใช้ศักราชต่างๆ ที่ปรากฎใน เอกสารประวตั ศิ าสตร์ไทย 3. นำวิธกี ารทางประวัตศิ าสตรม์ า - ความหมายและความสำคัญของ ใช้ศึกษาเหตุการณ์ทาง ประวัตศิ าสตรแ์ ละวิธีการทาง ประวัติศาสตร์ ประวตั ศิ าสตร์ที่มีความสมั พนั ธ์เชื่อมโยงกัน - ตวั อยา่ งหลกั ฐานในการศกึ ษา ประวตั ศิ าสตร์ไทยสมัยสุโขทัย ท้งั หลักฐาน ชน้ั ตน้ และหลักฐานชน้ั รอง (เช่อื มโยงกับ มฐ. ส 4.3) เชน่ ข้อความ ในศิลาจารึกสมัยสุโขทยั เป็น ต้น - นำวิธีการทางประวัตศิ าสตร์ไปใช้ศึกษา เรอื่ งราวของประวัติศาสตรไ์ ทยทีม่ ีอยู่ใน

33 ช้นั ตัวชวี้ ัด สาระการเรียนรแู้ กนกลาง ท้องถ่นิ ตนเองในสมัยใดกไ็ ด้ (สมยั ก่อน ประวัติศาสตร์ สมัยกอ่ นสุโขทยั สมัย สุโขทัย สมยั อยุทธยา สมัยธนบุรี สมยั รัตนโกสนิ ทร)์ และ เหตุการณ์สำคัญในสมยั สุโขทัย ม.2 1. ประเมนิ ความน่าเช่ือถือของ - วิธีการประเมนิ ความนา่ เชอื่ ถอื ของ หลกั ฐานทางประวัติศาสตรใ์ น หลกั ฐานทางประวัติศาสตรใ์ นลกั ษณะ ลักษณะตา่ งๆ ต่างๆ อย่างง่ายๆ เชน่ การศกึ ษาภมู ิหลงั ของผ้ทู ำ หรอื ผเู้ กี่ยวข้อง สาเหตุ ช่วงระยะเวลา รูปลักษณข์ อง หลกั ฐานทางประวัติศาสตร์ เปน็ ตน้ - ตัวอยา่ งประเมินความนา่ เชอื่ ถือของ หลักฐานทางประวัติศาสตร์ไทยท่อี ยู่ใน ทอ้ งถิ่นของตนเอง หรอื หลกั ฐานสมยั อยทุ ธ ยา (เชอื่ มโยงกบั มฐ. ส 4.3) 2. วเิ คราะหค์ วามแตกตา่ ง - ตัวอย่างการวเิ คราะห์ขอ้ มลู จากเอกสาร ระหวา่ งความจริงกบั ขอ้ เทจ็ จริง ต่างๆ ในสมัยอยุทธยา และธนบรุ ี ของเหตกุ ารณ์ทางประวัตศิ าสตร์ (เช่อื มโยงกับ มฐ. ส 4.3) เชน่ ข้อความบาง ตอน ในพระราชพงศาวดารอยุทธยา / จดหมายเหตชุ าวตา่ งชาติ - ตวั อย่างการตคี วามขอ้ มูลจากหลกั ฐานท่ี แสดงเหตุการณ์สำคัญในสมยั อยุทธยาและ ธนบุรี - การแยกแยะระหวา่ งข้อมูลกบั ความ คิดเห็นรวมท้ังความจรงิ กบั ข้อเท็จจริงจาก หลกั ฐานทางประวัติศาสตร์ - ความสำคญั ของการวิเคราะห์ขอ้ มลู และ การตีความทางประวัติศาสตร์

34 ช้นั ตวั ช้ีวัด สาระการเรยี นรู้แกนกลาง 3. เห็นความสำคญั ของการ ตคี วามหลักฐานทาง ประวัติศาสตร์ที่นา่ เชอ่ื ถือ ม.3 1. วเิ คราะหเ์ รื่องราวเหตุการณ์ - ขัน้ ตอนของวธิ ีการทางประวตั ศิ าสตร์ สำคญั ทางประวัตศิ าสตร์ได้อยา่ งมี สำหรับการศกึ ษาเหตกุ ารณท์ าง เหตุผลตามวิธกี ารทาง ประวตั ิศาสตรท์ ่ีเกิดขน้ึ ในท้องถ่ินตนเอง ประวตั ศิ าสตร์ - วิเคราะหเ์ หตุการณส์ ำคัญในสมยั 2. ใชว้ ธิ กี ารทางประวตั ศิ าสตร์ใน รัตนโกสนิ ทร์ การศกึ ษาเร่อื งราวตา่ งๆ ทีต่ น โดยใชว้ ิธกี ารทางประวัติศาสตร์ สนใจ - นำวธิ กี ารทางประวตั ิศาสตร์มาใชใ้ น การศกึ ษาเรือ่ งราวทีเ่ กี่ยวขอ้ งกบั ตนเอง ครอบครัว และท้องถ่นิ ของตน

35 สาระที่ 4 ประวตั ิศาสตร์ มาตรฐาน ส 4.2 เข้าใจพัฒนาการของมนุษยชาติจากอดีตจนถึงปัจจุบัน ในด้านความสัมพันธ์และการ เปลี่ยนแปลงของเหตุการณ์อย่างต่อเนื่อง ตระหนักถึงความสำคัญและสามารถวิเคราะห์ผลกระทบท่ี เกดิ ขึ้น ช้ัน ตัวช้ีวัด สาระการเรยี นร้แู กนกลาง ม.1 1. อธบิ ายพฒั นาการทางสังคม - ทตี่ ง้ั และสภาพภมู ศิ าสตรข์ องประเทศ เศรษฐกจิ และการเมืองของประเทศ ต่าง ต่างๆ ในภมู ภิ าคเอเชียตะวันออก ในภมู ิภาคเอเชยี ตะวันออกเฉียงใต้ ทม่ี ี เฉียงใต้ ผลต่อการพัฒนาการทางดา้ นตา่ งๆ - พฒั นาการทางสังคม เศรษฐกจิ และ การเมอื งของประเทศตา่ งๆ ในภมู ิภาค เอเชยี ตะวนั ออกเฉยี งใต้ 2. ระบุความสำคญั ของแหลง่ อารย - ท่ีตง้ั และความสำคัญของแหล่งอารย ธรรม ธรรม ในภมู ภิ าคเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้ ในภมู ภิ าคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เช่น แหลง่ มรดกโลกในประเทศต่างๆ ของ เอเชยี ตะวันออกเฉียงใต้ - อิทธพิ ลของอารยธรรมโบราณใน ดินแดน ไทยท่ีมตี อ่ การพฒั นาการของสงั คมไทย ในปัจจบุ ัน ม.2 1. อธิบายพัฒนาการทางสังคม - ทต่ี ้ังและสภาพภูมิศาสตร์ของภมู ิภาค เศรษฐกิจ และการเมอื งของภมู ภิ าค ต่างๆในทวีปเอเชยี (ยกเวน้ เอเชีย เอเชยี ตะวนั ออกเฉียงใต)้ ทม่ี ีผลต่อพัฒนาการ โดยสงั เขป - พฒั นาการทางสงั คม เศรษฐกิจ และ การเมอื งของภมู ิภาคเอเชีย (ยกเวน้ เอเชียตะวนั ออกเฉียงใต)้

36 ช้นั ตัวชีว้ ัด สาระการเรยี นรแู้ กนกลาง 2. ระบุความสำคัญของแหล่งอารย - ทตี่ ง้ั และความสำคญั ของแหล่งอารย ธรรม ธรรม โบราณในภมู ภิ าคเอเชีย โบราณในภมู ภิ าคเอเชีย เช่น แหล่ง มรดกโลกในประเทศตา่ งๆ ในภมู ภิ าค เอเชีย - อทิ ธพิ ลของอารยธรรมโบราณทมี่ ตี ่อ ภมู ิภาคเอเชยี ในปจั จุบัน ม.3 1. อธิบายพฒั าการทางสังคม - ท่ตี ง้ั และสภาพภมู ิศาสตรข์ องภูมิภาค เศรษฐกิจ ตา่ งๆ และการเมอื งของภมู ภิ าคตา่ งๆ ใน ของโลก (ยกเว้นเอเชีย) ท่ีมผี ลตอ่ โลกโดยสังเขป พัฒนาการ 2. วิเคราะหผ์ ลของการเปลย่ี นแปลง โดยสังเขป ที่นำไปสูค่ วามร่วมมอื และความ - พัฒนาการทางสังคม เศรษฐกจิ และ ขดั แย้งใน การเมืองของภูมิภาคตา่ งๆของโลก คริสตศ์ ตวรรตที่ 20 ตลอดจนความ (ยกเวน้ เอเชีย) โดยสงั เขป พยายามในการขจดั ปัญหาความ - อทิ ธพิ ลของอารยธรรมตะวนั ตกทม่ี ผี ล ขดั แย้ง ต่อการพฒั นาการและการเปลย่ี นแปลง 2. วิเคราะหเ์ หตกุ ารณ์สำคญั ตา่ งๆท่ี ของสังคมโลก ส่งผลต่อการเปล่ยี นแปลงทางสงั คม - ความร่วมมือและความขดั แย้งในครสิ ต์ เศรษฐกิจ และการเมือง เขา้ สโู่ ลก ศตวรรตท่ี 20 เช่น สงครามโลกครัง้ ท่ี 1 สมยั ปัจจุบนั คร้งั ที่ 2 สงครามเยน็ องค์กรและความ ร่วมมอื ระหวา่ งประเทศ 3. วเิ คราะหผ์ ลกระทบของการขยาย - วทิ ยาศาสตร์ การปฎบิ ตั อิ ุตสหกรรม อิทธพิ ลของประเทศในยุโรปไปยัง จกั รวรรตินยิ ม ลัทธิชาตินิยม เปน็ ต้น ทวีปอเมริกา แอฟริกาและเอเชยี - ความร่วมมือ และความขดั แยง้ ของ 4. วเิ คราะห์สถานการณ์ของโลกใน มนษุ ยชาตใิ นโลก ครสิ ต์ศตวรรษท่ี 21 - สถานการณส์ ำคญั ของโลกใน คริสตศ์ ตวรรษที่ 21 เชน่ - เหตกุ ารณ์ 11 กนั ยายน 2001

37 ชนั้ ตัวช้ีวัด สาระการเรียนรแู้ กนกลาง (Nine Eleven) - การขาดแคลนทรัพยากร - การกอ่ การรา้ ย - ความขัดแย้งทางศาสนา ฯลฯ

38 สาระท่ี 4 ประวตั ศิ าสตร์ มาตรฐาน ส 4.3 เข้าใจความเป็นมาของชาติไทย วัฒนธรรม ภูมิปัญญาไทย มีความรัก ความภูมิใจและ ธำรงความเปน็ ไทย ชัน้ ตัวช้ีวัด สาระการเรยี นรูแ้ กนกลาง ม.1 1. อธิบายเรอ่ื งราวทางประวัติศาสตร์ - สมัยก่อนก่อนประวตั ศิ าสตร์ในดนิ แดน สมัยก่อนสุโขทยั ในดนิ แดนไทย ไทย โดยสังเขป โดยสงั เขป 2. วิเคราะหพ์ ฒั นาการของ - รัฐโบราณในดนิ แดนไทย เชน่ ศรีวชิ ัย อาณาจกั รสโุ ขทยั ด้านตา่ งๆ ตามพรลงิ ค์ ทวารวดี เปน็ ต้น 3. วเิ คราะหอ์ ิทธพิ ลของวฒั นธรรม - รฐั ไทย ในดินแดนไทย เช่น ล้านนา และ นครศรีธรรมราช สุพรรณภูมิ เป็นต้น ภมู ปิ ัญญาไทยสมัยสโุ ขทัยและ - การสถาปนาอาณาจกั รสุโขทัย และ สงั คมไทยในปัจจุบัน ปจั จยั ที่เกี่ยวข้อง (ปัจจยั ภายในและ ปัจจยั ภายนอก) - พัฒนาการของอาณาจักรสุโขทยั ใน ด้านการเมืองการปกครอง เศรษฐกิจ สังคมและความสัมพันธ์ระหวา่ งประเทศ - วัฒนธรรมสมยั สโุ ขทยั เช่น ภาษาไทย วรรณกรรม ประเพณสี ำคญั ศิลปกรรม ไทย - ภมู ปิ ัญญาไทยในสมยั สุโขทัย เชน่ การ ชลประทาน เครอื่ งสงั คมโลก - ความเสื่อมของอาณาจกั รสโุ ขทยั ม.2 1. วิเคราะห์พฒั นาการของ - การสถาปนาอาณาจกั รอยุทธยา อาณาจกั รอยทุ ธยา และธนบุรีในดา้ น - ปัจจัยทส่ี ง่ ผลตอ่ ความเจรญิ รงุ่ เรอื งของ ต่างๆ อาณาจักรอยทุ ธยา 2. วิเคราะห์ปจั จยั ที่สง่ ผลต่อความ - พฒั นาการของอาณาจกั รอยุทธยาใน มน่ั คง ดา้ น การเมอื งการปกครอง สงั คม เศรษฐกิจ

39 ช้นั ตัวชีว้ ัด สาระการเรยี นรแู้ กนกลาง และความเจรญิ รงุ่ เรอื งของ และความสัมพันธร์ ะหวา่ งประเทศ อาณาจกั รอยทุ ธยา - การเสยี กรุงศรอี ยทุ ธยาครง้ั ที่ 1 และ 3. ระบภุ มู ิปัญญาและวฒั นธรรมไทย การกู้เอกราช สมัยอยุทธยาและธนบรุ ี และอิทธิพล - ภมู ิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยอยุทธ ของภูมิปญั ญาดังกลา่ ว ตอ่ การพัฒนา ยา ชาตไิ ทยในยุคตอ่ มา เช่น การควบคุมกำลังคน และ ศิลปวัฒนธรรม - การเสยี กรงุ ศรีอยุทธยาครง้ั ที่ 2 การกู้ เอกราช และการสถาปนาอาณาจกั ร ธนบรุ ี - ภูมปิ ัญญาและวฒั นธรรมไทยสมยั ธนบุรี - วรี กรรมของบรรพบรุ ษุ ไทย ผลงานของ บคุ คลสำคญั ของไทยและต่างชาติทีม่ ีส่วน สรา้ งสรรคช์ าตไิ ทย ม.3 1. วเิ คราะหพ์ ฒั นาการของไทย - การสถาปนากรุงเทพมหานครเปน็ ราช สมยั รัตนโกสนิ ทรใ์ นดา้ นต่างๆ ธานขี องไทย 2. วเิ คราะหป์ ัจจยั ท่ีส่งผลต่อความ - ปัจจยั ทสี่ ่งผลต่อความมน่ั คงและความ มนั่ คงและความเจริญรุง่ เรอื งของไทย เจรญิ รุ่งเรืองของไทยในสมยั รัตนโกสนิ ทร์ ในสมัยรัตนโกสินทร์ - บทบาทของพระมหากษัตริย์ไทยในราช 3. วเิ คราะหภ์ มู ิปัญญาและวัฒนธรรม วงค์ ไทยสมยั รตั นโกสินทร์ และอทิ ธพิ ล จักกรีในการสรา้ งสรรคค์ วามเจรญิ และ ต่อการพฒั นาชาตไิ ทย ความมน่ั คงของชาติ 4. วิเคราะหบ์ ทบาทของไทยในสมัย - พฒั นาการของไทยในสมยั รัตนโกสินทร์ ประชาธปิ ไตย ทาง 2. วเิ คราะห์ความสำคญั ของสถาบัน ด้านการเมอื ง การปกครอง สังคม พระมหากษตั ริยต์ ่อชาตไิ ทย เศรษฐกิจ 3. วเิ คราะห์ปัจจัยทส่ี ่งเสรมิ ความ และความสัมพนั ธ์ระหวา่ งประเทศตาม สรา้ งสรรคภ์ ูมปิ ญั ญาไทย และ ช่วงสมยั ตา่ งๆ

40 ช้ัน ตวั ชีว้ ัด สาระการเรียนร้แู กนกลาง วฒั นธรรมไทย ซง่ึ มีผลตอ่ สังคมไทย - เหตุการณใ์ นสมัยรตั นโกสนิ ทร์ท่ีมีผลตอ่ ในยุคปจั จุบัน การพัฒนาชาตไิ ทย เช่น การทำ 4. วเิ คราะห์ผลงานของบุคคลสำคัญ สนธสิ ญั ญาเบาวร์ ิงในสมยั รัชกาลที่ 4 ทงั้ ชาวไทยและตา่ งประเทศ ท่มี ีส่วน การปฎริ ูปประเทศในสมัยรชั กาลที่ 5 การ สร้างสรรคว์ ัฒนธรรมไทย และ เข้ารว่ มสงครามโลกครั้งที่ 1 และครงั้ ที่ 2 ประวัตศิ าสตรไ์ ทย โดยวเิ คราะห์สาเหตุปัจจยั และผลของ เหตุการณ์ต่างๆ - ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยในสมัย รตั นโกสนิ ทร์ - บทบาทของไทยต้งั แตเ่ ปลย่ี นแปลงการ ปกครองจนถึงปจั จบุ ันในสงั คมโลก 5. วางแผนกำหนดแนวทางและการ - สภาพแวดลอ้ มท่ีมีผลตอ่ การสร้างสรรค์ มสี ่วนร่วมการอนรุ กั ษภ์ ูมิปญั ญาไทย ภูมิปัญญาและวฒั นธรรมไทย และวฒั นธรรมไทย - วิถชี วี ติ ของคนไทยในสมัยต่างๆ - การสบื ทอดและเปลี่ยนแปลงของ วัฒนธรรมไทย - แนวทางการอนุรักษ์ภมู ิปญั ญาและวัมน ธรรมไทยและการมีสว่ นรว่ มในการ อนุรกั ษ์ - วิธีการมสี ่วนร่วมอนรุ ักษภ์ มู ิปัญญาและ วัฒนธรรมไทย

41 สาระที่ 5 ภูมศิ าสตร์ มาตรฐาน ส 5.1 เข้าใจลักษณะของโลกทางกานภาพ และความสัมพันธ์ของสรรพสิ่งซึ่งมีผลต่อกัน ใช้ แผนทีแ่ ละเครือ่ งมือทางภูมิศาสตร์ในการค้นหา วิเคราะห์ และสรุปขอ้ มลู ตามกระบวนการทางภูมิศาสตร์ ตลอดจนใช้ภมู ิสารสนเทศอย่างมีประสิทธิภาพ ชนั้ ตัวช้วี ัด สาระการเรยี นรู้แกนกลาง ม.1 1. วิเคราะหล์ ักษณะทางกายภาพ - ลกั ษณะทางกายภาพ ทวปี เอเชีย ของทวีปเอเชยี ทวปี ออสเตรเลีย ออสเตรเลีย และโอเชียเนยี และ โอเชยี เนีย โดยใช้เคร่อื งทาง ภมู ศิ าสตร์สบื ค้นข้อมูล 2. อธิบายพิกดั ภูมศิ าสตร์ - พิกัดภมู ิศาสตร์ (ละตจิ ูด และลองตจิ ูด) (ละตจิ ูด และลองติจูด) เสน้ แบ่ง เล้นแบง่ เวลา เวลา และเปรียบเทยี บวัน เวลา - เปรยี บเทยี บวนั เวลาของโลก ของโลก 3. วิเคราะห์สาเหตกุ ารเกิดภยั - ภัยพิบัตขิ องทวปี เอเชีย ทวีปออสเตรเลีย พิบตั ิ ของทวปี เอเชีย ทวปี และโอเชยี เนยี ออสเตรเลยี และดอเชยี เนยี ม.2 1. วิเคราะห์ ลกั ษณะทาง - ลกั ษณะทางกายภาพของทวปี ยโุ รป และ กายภาพของทวีปยุโรป และทวปี ทวีปอเริกา อเมรกิ า โดยใช้เคร่อื งมือทาง ภมู ิศาสตร์สืบค้นขอ้ มูล 2. อธบิ ายมาตราส่วน ทิศ - มาตราสว่ น ทิศ สญั ลกั ษณ์ สัญลกั ษณ์ 3. วิเคราะหส์ าเหตกุ ารเกิดภัย - ภัยพิบัตขิ องทวีปยุโรป และทวีปอเมริกา พบิ ตั ิของทวปี ยโุ รป และทวปี อเมริกา ม.3 1. วเิ คราะห์ลักษณะทางกายภาพ - ลักษณะทางกายภาพของทวีปอเมรกิ า ของทวปี อเมริกาเหนือ และทวีป เหนอื อเมรกิ าใต้ โดยเลอื กใช้แผนท่ี และทวีปอเมริกา

42 ช้ัน ตัวชีว้ ัด สาระการเรียนรู้แกนกลาง เฉพาะเร่อื งและเครอ่ื งทาง - การเลอื กใช้แผนท่ีเฉพาะเร่ือง และ ภูมิศาสตร์สืบคน้ ขอ้ มูล เครื่องมือทางภมู ศิ าสตรส์ ืบคน้ ขอ้ มูล 2. วิเคราะห์สาเหตกุ ารเกิดภัย - ภัยพบิ ตั ิของทวีปอเมริกาเหนือ และทวีป พิบตั ิของทวปี อเมริกาเหนือ และ อเมรกิ าใต้ ทวปี อเมริกาใต้