คู่มือประถม N-net

45 สรปุ เนอ้ื หาสำคัญจากบทเรียน รายวชิ าทักษะการประกอบอาชีพ รหสั วชิ า อช11002 จดุ ประสงคการเรียนรู 1. เพื่อใหผูเรียนเขาใจทักษะที่เกี่ยวกับกระบวนการผลิต กระบวนการตลาดที่ใชนวัตกรรม เทคโนโลยี ในอาชพี ที่ตดั สนิ ใจเลอื กได 2. เพือ่ ใหผูเรยี นยอมรบั และเห็นคุณคา ในการฝกทักษะการเขา สอู าชีพ 3. เพอื่ ใหผเู รยี นปฏบิ ตั กิ ารวเิ คราะหทักษะในอาชพี ทต่ี ัดสนิ ใจเลอื ก 4. เพือ่ ใหผเู รยี นอธิบายความหมาย ความสำคัญของการจัดการอาชีพได 5. เพอ่ื ใหผ ูเรยี นดำเนนิ การจดั ทำแผนธุรกจิ ดา นการจัดการการผลิตหรอื การบรกิ ารและ ดานการจัดการการตลาดและการขบั เคล่ือนธุรกจิ ตามแนวคิดปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี งได 6. เพือ่ ใหผเู รยี นยอมรบั และเหน็ คุณคา ในการจดั การเขาสธู ุรกิจอยางมคี ณุ ธรรม บทท่ี 1 ทักษะในการเขา สูอาชพี ความจำเปนในการฝกทักษะอาชีพ กระบวนการผลิต กระบวนการตลาด ที่ใชนวัตกรรม เทคโนโลยี กระบวนการผลิต กระบวนการตลาด จำเปนตองดำเนินกิจกรรมควบคูกันไปจะผลิตอะไร ตองมีการนำเสนอผลงานหรือชิ้นงาน จากนั้นจึงมีการสั่งจองสินคาเพื่อผูผลิตจะไดท ราบความตองการ ทั้งดานขนาดคุณภาพปริมาณและราคาของสินคาท่ีเปนธรรม เพื่อผูผลิตที่จะไดคำนวณตนทุนเพือ่ การ ตกลงในการผลติ สินคา นน้ั ตัวอยางเชน เกษตรกรจะปลูกพืชชนิดหนึ่ง เกษตรกรจะตองไปศึกษาหาความรูของพืชชนิดน้ัน อยางถกู ตอง เรอ่ื งพนั ธทุ ตี่ องการของตลาด ดินฟา อากาศเปนอยางไร ชวงฤดูกาลใด ปรมิ าณผลผลิตตอไร การเตรียมดินการปลกู ดแู ลรกั ษา ความตองการใชป ยุ หมัก เกษตรกรจะตองคิดคนสูตรปยุ หมักที่พืชชนิด นั้นมีความตองการธาตุอาหารที่ถูกตอง จึงเปนสูตรปุยหมักใหมที่ทำใหเกิดเปนนวัตกรรมปุยหมักขึ้น ชวงแรกอาจจะใชแรงงานคนในการทำปุยหมักเพราะความตองการในปริมาณไมมาก ตอมามีความ ตองการปรมิ าณมากข้นึ จำเปนตองซอ้ื เคร่ืองผสมปยุ หมกั เครอื่ งอัดเม็ดปุย หมกั การพรวนดนิ จำเปนตอง ใชเครื่องพรวนดินเพื่อลดคาแรงงานทำใหมีการใชเทคโนโลยีขึ้น ดังนั้น กระบวนการผลิตกระบวนการ ตลาดไมส ามารถแยกจากกนั ได จะทำใหผ ผู ลิตสามารถผลิตสินคาไดตามความตองการของตลาด การจัดการอาชีพ หมายถึง กระบวนการในการจัดกิจกรรมงานอาชีพ นับต้ังแตการวางแผนการ จัดองคกร การตัดสินใจ การสั่งการ การควบคุม การติดตามผลเพื่อใหไดผลผลิตหรือบริการที่เปนท่ี ตอ งการของลกู คา และไดรบั การยอมรับจากสังคม

46 การจดั การอาชพี ทส่ี ำคญั คอื ตอ งรูวาตนเองมีความรู ความสามารถ ความถนัด ชำนาญการและ มีคณุ สมบัตเิ หมาะสมกบั อาชพี นน้ั ความสำคัญของการจดั การอาชีพมดี งั นี้ 1. มรี ายไดท ่ีสามารถตอบสนองความตอ งการเพื่อการดำรงชีวติ ของตนเองและครอบครัว 2. อยใู นสงั คมไดเมอื่ มีอาชพี ทด่ี แี ละสุจรติ ทำใหสังคมยกยองและใหเกียรติสามารถสรางประโยชน ใหกับครอบครัวและสงั คมได 3. มีเวลาในการทำงานอยางเต็มที่การมีอาชีพที่ดีและสุจริตเปนการใชเวลาที่ตนเองมีอยูใหเกิด ประโยชนมากท่ีสุด 4. เศรษฐกิจของประเทศดีขึ้นเมื่อคนมีอาชีพที่สุจริตทำใหเกิดรายได จึงเปนสวนสำคัญในการ พัฒนาประเทศ สง ผลทำใหรายไดเฉล่ยี ของประชากรสูงขึ้น 5. มีคณุ ภาพชวี ิตดีข้ึนตามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง แหลงเรียนรู หมายถึง แหลงขอมูลขาวสารสารสนเทศ และประสบการณที่สนับสนุนสงเสริมให ผูเรียนใฝเรียน ใฝรู แสวงหาความรู และเรียนรูดวยตนเองตามอัธยาศัยอยางกวางขวางและตอเนื่อง เพอ่ื เสริมสรา งใหผ ูเรยี นเกิดกระบวนการเรียนรแู ละเปน บุคคลแหง การเรียนรู การเรยี นรูท่ีเนนผูเรียนเปน ศูนยก ลาง เปนแนวคดิ ทีม่ งุ เนนการเรยี นรขู องผเู รยี น ความสำคัญของแหลงเรยี นรู 1. เปนแหลงเสรมิ สรา งจนิ ตนาการและความคิดรเิ ร่ิมสรางสรรค 2. เปน แหลงศึกษาตามอธั ยาศัย 3. เปนแหลง เรยี นรตู ลอดชีวติ 4. เปน แหลง ความรูความคิดวิชาการและประสบการณ 5. เปนแหลงปลูกฝง คานยิ มรักการอา นและแหลงศึกษาคนควา แสวงหาความรูดว ยตนเอง 6. เปนแหลงสรา งความคิดเกิดอาชีพใหมสคู วามเปน สากล 7. เปน แหลง เสรมิ ประสบการณตรง 8. เปน แหลง สง เสรมิ มิตรภาพความสัมพนั ธระหวางคนในชมุ ชนกบั ผเู ปนภูมิปญ ญาทอ งถ่ิน ประเภทของแหลงเรียนรู แหลงเรียนรูมีทั้งภายในและภายนอกชุมชน ซึ่งแหลงเรียนรูเหลานี้สามารถแบงออกเปน 2 ประเภท คือ แหลงเรียนรูท่มี ีอยแู ลวตามธรรมชาติ และที่มนุษยสรา งข้ึน 1. แหลงเรียนรูที่มีอยูแลวตามธรรมชาติ เชน บรรยากาศสิ่งแวดลอม ปรากฏการณธรรมชาติ สิง่ มีชีวิต ปา ภเู ขา แหลงนำ้ ทะเล สัตว และพืชตา ง ๆ ฯลฯ

47 2. แหลงเรยี นรูทีม่ นษุ ยสรางขึ้น เชน ชุมชน วิถีชีวติ อาชีพ ภูมิปญญา ประเพณี วัฒนธรรม สถาบันโบราณสถาน สถานที่สำคญั สถานประกอบการ หองสมุดโรงเรยี น หองสมดุ เคล่ือนที่ หองเรยี น หองปฏิบัติการตาง ๆ หองโสตทัศนศึกษา หองมัลติมีเดีย เว็บไซต หองอินเทอรเน็ต หองเรียนสีเขียว พิพิธภัณฑ สวนพฤกษศาสตร สวนสุขภาพ สวนหิน สวนสมุนไพร สวนวรรณคดี สวนหยอม สวนผีเส้ือ บอ เลย้ี งปลา เรอื นเพาะชำ ฯลฯ การวางแผนในการฝกทกั ษะอาชพี ความรแู ละทกั ษะท่ีตองฝก อาชีพโดยการกำหนดส่งิ ตาง ๆ ดงั นี้ ผูเรียนจะตองคำนึงถึงตัวเองกอนวามีความชอบ นิสัย ความถนัด สภาพทางสังคม เปนตน ทจ่ี ะทำใหตัวเองประสบผลสำเรจ็ ในอาชีพน้ัน ๆ แยกการวางแผนการฝกอาชีพ ดังน้ี 1. ศึกษาเกี่ยวกับอาชีพตาง ๆ การศึกษาหาความรูในอาชีพตาง ๆ จะทำใหไดรูวาตนเองมีความ สนใจในอาชีพอะไร มใี จรักงานดานใด มีความถนดั ดานใด ผูเรียนจะไดฝกปฏิบัติงานน้ัน ๆ ซึ่งจะทำให เกดิ ความรคู วามเขา ใจและมีทกั ษะการปฏบิ ตั ใิ นอาชพี น้นั ได 2. สรางลักษณะนิสัยในการทำงาน คือ มีความกระตือรือรน ขยันขันแข็ง มีความอดทนในการ ทำงาน และทำงานรวมกับผอู ่นื ได เมื่อผูเรยี นทราบวาคนทีป่ ระกอบอาชีพตองมีนิสัยเหลาน้ี ผูเรยี นจะได ฝก ตนเองในขณะท่ยี งั เรียนอยู จะทำใหนสิ ัยเหลา นีต้ ดิ ตวั ผเู รยี นตลอดไป 3. การฝกปฏิบัติงานตาง ๆ หรือทดลองทำงานชวยใหผูเรียนสามารถนำสิ่งที่ผูเรียนปฏิบัติและ ฝกฝนไปประกอบอาชีพในอนาคตได และผูเรียนควรท่ีจะฝก งานหลาย ๆ งาน เพื่อจะไดร ูว าเราชอบและ สนใจงานดา นไหน และเปน การเตรียมตัวที่จะประกอบอาชพี ดวย 4. การฝกวางแผนการทำงาน เปนสิ่งจำเปนสำหรบั การทำงานทุกอยา ง มีการกลาวกันโดยทั่วไป วา “การวางแผนการทำงานที่ดีเหมือนกับทำงานเสร็จไปครึ่งหนึ่ง” แสดงใหเห็นวาความสำคัญของ การวางแผนงานมคี าตอการทำงานถึงรอยละหาสิบของงานทั้งหมด จึงเปนสิ่งจำเปนมาก การฝกในเรือ่ ง การวางแผนทำไดกับงานทุกอยาง การเรียนควรมีแผนในการเรียนแตละวัน แตละสัปดาห แตละเดือน แตละป การทำกิจกรรมตาง ๆ ก็ตองมีการวางแผน ถาฝกทำอยูเปนประจำเมื่อเราประกอบอาชีพก็จะ นำไปใชไ ดดี เพราะเราทำจนเกดิ เปน นสิ ัยแลว วิธกี ารฝก เมื่อผูเรียนรูจักตัวเองแลว จะเขารับการฝกในอาชีพตาง ๆ ตามความตองการของตัวเอง สว นมากในการฝกอาชีพจะเนนการปฏิบัติ ดังนั้น จะตองกลับมาฝกปฏิบัติท่ีบานเพื่อใหเกิดทักษะความ ชำนาญเพิ่มความม่ันใจ อาจจะมีการเสริมเพิ่มเติมในสิง่ ที่ขาดไปหรอื ตลาดมีความตองการจะไดเ ปนองค ความรูข องตัวเองได

48 วนั เวลาในการฝก ผูเรียนควรสำรวจหาขอมูลแหลงฝกอาชีพ เพื่อจะไดตัวเลือกที่ดีที่สุด เชน วิชาชีพเดียวกัน ก็หาระยะการฝกวาแตกตางกันอยางไร บางแหงอาจใชเวลานาน แตมีการนำผูเรียนไปฝกใน สถานประกอบการโดยตรง ผูเรียนสามารถนำขอมูลมาวิเคราะหเพื่อประโยชนของผูเรียนเอง เม่ือผูเรยี น กำหนดสิ่งตาง ๆ ดังกลาวแลวจึงนำขอมูลที่ไดมาวางแผนการฝกทักษะอาชีพ เพื่อใชเปนแผนการฝก ตอไป การจดบนั ทกึ การจดบันทึก หมายถึง การมีขอ มูลท่ีดีไวชวยในการตัดสินใจ เพราะขอมูลที่บันทึกไวจะบอกให ทราบวากิจการดำเนินไปไดอยางเหมาะสมเพียงใด หากเกิดปญหาก็ยอมหาทางแกไขไดทันทวงที และเราสามารถใชขอมลู เพ่อื การวางแผนในอนาคตได ประโยชนก ารจดบนั ทกึ 1. เพอ่ื ปอ งกนั การลมื 2. เปน ขอมูลในการตดั สินใจ 3. เก็บไวเปนหลักฐาน 4. ไดท ราบขอ บกพรอ งและหาทางแกไขไดท ันทว งที 5. เปน ขอมูลในการเปรียบเทียบการดำเนินงานแตล ะครัง้ 6. เปน การควบคุมตดิ ตามการดำเนินงาน 7. เปน ขอมูลในการวางแผนงานในครั้งตอ ไป บทท่ี 2 การทำแผนธุรกจิ เพื่อการเขา สอู าชพี การวเิ คราะหช ุมชน การดำเนินงานอาชีพใหประสบความสำเร็จ ถึงแมวาผูที่จะดำเนินการประกอบอาชีพไดมีการ ตัดสนิ ใจเลอื กประกอบอาชีพดวยการวิเคราะหค วามเปนไปได รวมทั้งไดม กี ารศกึ ษาขอมลู องคประกอบท่ี เกี่ยวของมาแลวก็ตาม ในการเขาสูอาชีพไมวาจะเปนอาชีพอะไร จำเปนที่จะตองศึกษาวางานอาชีพ ดังกลาว มีความเหมาะสมสอดคลองกับสภาพบริบทของพื้นที่ ไดแก ทรัพยากรธรรมชาติ ลักษณะ ภมู ิอากาศ ภมู ปิ ระเทศ ศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณแี ละวิถชี ีวิต และทรัพยากรมนษุ ย ดงั นนั้ เพื่อเปนการ สรา งความเช่ือม่ันและสามารถกำหนดเปา หมายในการดำเนนิ งานอาชีพไดอยา งเหมาะสม จึงควรไดมกี าร วเิ คราะหช ุมชนเกีย่ วกบั สภาพบรบิ ทของพ้นื ทีก่ บั งานอาชีพที่ตดั สนิ ใจ

49 การดำเนินการวิเคราะหชมุ ชนโดยใชเทคนิค SWOT การดำเนินการวเิ คราะหชมุ ชนโดยทว่ั ไปนยิ มใชเ ทคนิค SWOT ในการประเมิน เพราะเปนเทคนิค สำหรับการวเิ คราะหสภาพแวดลอ มทมี่ ผี ลกระทบวา มผี ลดีหรือผลเสียอยางไรตอส่งิ ที่จะกระทำ เทคนิค SWOT ประกอบดว ย S (Strength) จุดแข็ง หมายถึง ความสามารถหรือสถานการณภายในชุมชนที่เปนเชิงบวก ซึ่งสามารถนำมาใชประโยชนในการทำงานเพื่อใหงานบรรลุวัตถุประสงค หรือกอใหเ กิดประโยชนต อการ ทำงานสง ผลใหง านทท่ี ำเกิดความเขมแขง็ W (Weakness) จดุ ออน หมายถึง สถานการณภ ายในชุมชนทีเ่ ปน เชิงลบ ซึ่งไมสามารถนำมาใช เปน ประโยชนในการทำงาน เพ่ือใหง านบรรลวุ ตั ถุประสงค หรือไมกอ ใหเกิดประโยชนต อ งานอาจสงผลให งานที่ทำเกิดความลม เหลวได O (Opportunity) โอกาส หมายถึง ปจจัยและสถานการณภายนอกชุมชนที่เอื้อประโยชน ในการทำงานใหบรรลุวัตถุประสงค หรือหมายถึง สภาพแวดลอมภายนอกที่เปนประโยชนตอการ ดำเนนิ งาน T (Treat) อุปสรรค หมายถึง ปจจัยและสถานการณภายนอกชุมชนที่ขัดขวาง หรือ ไมสนับสนุนตอการทำงานใหบรรลุวัตถุประสงค หรือหมายถึง สภาพแวดลอมภายนอกที่เปนปญหา ตอ การดำเนินงาน การดำเนนิ การวเิ คราะหชมุ ชนตามสภาพบริบทของพ้นื ที่ ในการดำเนินการวิเคราะหชุมชนตามสภาพบริบทของพื้นท่ี ไดแก ทรัพยากรธรรมชาติ ลักษณะ ภูมิอากาศ ภูมิประเทศ ศิลปวัฒนธรรม ประเพณีและวิถีชีวิต และทรัพยากรมนุษยกับงานอาชีพ ทต่ี ดั สนิ ใจเลือกดวยเทคนิค SWOT เพอ่ื การเขาสูอาชีพ ข้นั ตอนการดำเนินงานการวเิ คราะหชุมชนตามสภาพบรบิ ทของพื้นที่ 1. กำหนดประเด็นสภาพบรบิ ทของพืน้ ที่ ที่มคี วามสัมพันธตองานอาชีพที่ตดั สินใจเลือก เพื่อการ นำมาวิเคราะห 2. กำหนดรายละเอียดยอยที่จะทำการวิเคราะหในแตละประเด็นของสภาพบริบทแตละดาน กับงานอาชีพทต่ี ัดสินใจเลือก 3. เม่อื สามารถกำหนดรายละเอียดยอ ยไดในแตละประเดน็ ของสภาพบรบิ ทแลว ในการวเิ คราะห ใหด ำเนินการวเิ คราะหในแตล ะดา นของการวิเคราะหดว ยเทคนคิ SWOT 4. ดำเนินการวิเคราะหระบุขอมูลตามความเปนจริง ตามหัวขอของรายละเอียดยอยในแตละ ประเด็นของสภาพบรบิ ทชมุ ชนวา มคี วามสมั พันธก บั งานอาชพี ท่ตี ัดสนิ ใจเลือกอยางไร

50 5. เมื่อดำเนินการวิเคราะหระบุขอมูลตามหัวขอของรายละเอียดยอยในแตละประเด็น ของสภาพบริบทชุมชนแลว ผูวิเคราะหขอมูลตอ งวเิ คราะหสรปุ ขอ มลู ทัง้ หมดเพือ่ ใหมองเห็นสภาพการณ ทั้งหมดพรอมที่จะนำไปกำหนดเปาหมาย และทิศทางที่จะดำเนินการอาชีพตอไป โดยควรสรุปเปนขอ เพือ่ ความชัดเจน การกำหนดวสิ ยั ทศั น พันธกจิ เปา หมาย กลยทุ ธ ในการกำหนดแผนธรุ กจิ ชมุ ชน วิสัยทัศน หมายถึง การมองภาพอนาคตของผูนำและสมาชิกในองคกรชุมชน และกำหนดความ ตองการรวมสุดทายพรอมเชื่อมโยงกับภารกิจ คานิยม และความเชื่อเขาดวยกันแลวมุงสูจุดหมาย ปลายทางที่ชัดเจน ทาทาย มีพลัง และความเปนไปไดโดยเปนความตองการของชุมชน และทุกคนใน ชมุ ชนเหน็ พองตอ งกนั แลว พันธกิจ หมายถึง ความประสงคหรือความมุง หมายพื้นฐานขององคก รชุมชน ที่จะตองทำเพื่อให เกิดผลตามวิสัยทัศนท่ีกำหนดไว อาจกลาวไดว า เปนขอบเขตในการดำเนินงานขององคก รหรือชุมชนก็ได พันธกิจที่ดีจะสามารถแยกความแตกตาง และคุณคาขององคกรชุมชนแตละแหงไดอยางชัดเจน ดังนั้น พันธกิจจะบงบอกวาธุรกิจขององคกรชุมชนคืออะไร อะไรคือสิ่งที่องคก รชุมชนตองการและบางครัง้ อาจ แสดงสง่ิ ท่อี งคก รชมุ ชนกำลงั ใหบ รกิ ารแกล ูกคาอยู ผลิตภณั ฑแ ละบริการ เปาหมาย หมายถึง สิ่งที่เราตองการจะใหเปนอยางนั้นตามขอบงชี้ความสำเร็จ ตามพันธกิจ จะตองมผี ลออกมาในเชงิ ปรมิ าณ คือ เปนรูปธรรม สามารถคิดคำนวณ หรือคิดหาเปอรเซน็ ตไ ด กลยุทธ หมายถึง ตัวที่ถูกกำหนดขึ้นมาเพื่อเปนกรอบของการจัดการใหดำเนินงานเปนไปตาม เปาหมายทจ่ี ะชว ยชน้ี ำถงึ กระบวนการในการวางแผนปฏบิ ตั ิการตอไป การวางแผนการปฏิบตั กิ าร การจดั ทำแผนปฏบิ ัติการมี 5 ข้นั ตอน ดงั น้ี 1. การวางแผนนี้เปนจุดเริ่มตนในการดำเนินการโดยกำหนดวัตถุประสงค และวิธีดำเนินงาน เพือ่ ใหบรรลวุ ตั ถปุ ระสงคท ่ีกำหนด อยา งมีประสิทธภิ าพและมีประสทิ ธผิ ล ความสำคญั ของการวางแผน (1) เปนการคาดการณส ิ่งทจี่ ะเกดิ ขึน้ ในอนาคต (2) เปน การกำหนดวิธกี ารดำเนนิ งานตาง ๆ อยางเปน ขน้ั ตอนเพ่ือใหบรรลวุ ัตถปุ ระสงค (3) ทำใหบคุ คลรหู นา ท่ีและความรบั ผิดชอบอยา งชดั เจน (4) ทำใหเ กิดการประสานงานท่ีดแี ละเปน ระบบในองคกร หลักสำคัญในการวางแผน การศกึ ษาขอ มูลพืน้ ฐานเพื่อการวางแผน

51 (1) การวเิ คราะหผ ลตอบแทนของการลงทุน การทำกจิ กรรมใดสิ่งทีต่ อ งการคอื ผลตอบแทน ท่ไี ดก ำไร ดงั นน้ั การประกอบธุรกจิ จงึ เปน กิจกรรมท่ตี อ งการกำไร คือ 1) กำไรทีเ่ ปน ตัวเงนิ 2) กำไรทเ่ี ปนผลพลอยไดต อ สังคม (2) การพิจารณาเกีย่ วกับสถานท่ีประกอบการศกึ ษาสถานท่ีประกอบการอยใู กลแหลงชุมชน วัตถุดบิ แรงงาน ตลอดถึงการขนสง ที่จะสงผลใหป ระสบผลสำเรจ็ ในการประกอบอาชพี (3) ชวงระยะเวลาการผลติ มคี วามจำเปนอยา งย่งิ มีการวเิ คราะหชวงระยะความตองการของ ผูบริโภค ตลอดจนใชชวงที่วิกฤตใหเปนโอกาส เชน น้ำมันราคาสูงจะตองปรับเปลี่ยนมาใชแกสแทน เปนตน (4) ความตองการของผูบรโิ ภค จะตอ งสำรวจความตองการของผูบริโภคมคี วามตองการ สินคาแบบใด ปริมาณมากนอยเพียงไร 2. การกำหนดเปา หมายจะตองมกี ารกำหนดเปา หมาย 2 ลักษณะ คอื 2.1 เปาหมายเชิงปริมาณ จะตองมีการกำหนดปริมาณสินคาที่จะผลิตเขาสูตลาดวามีอะไร จำนวนเทา ไรในแตล ะชว งเวลา 2.2 เปา หมายเชงิ คณุ ภาพมปี จ จยั ท่พี ิจารณา คอื - ลักษณะผลผลติ เขา สูตลาด - ขนาดผลผลติ และอืน่ ๆ 3. การกำหนดกิจกรรมดำเนินการเมื่อกำหนดเปาหมายการผลิตแลว จะตองมีการกำหนด กจิ กรรมดำเนนิ งานใหสามารถมีผลผลติ ไดตามเปาหมาย ไดแ ก 3.1 การกำหนดสินคา ที่ผลิตตามลักษณะของสินคาซงึ่ จะตอ งผลติ จำนวนเทา ใดตอวนั 3.2 การจดั ระบบแรงงานวัตถดุ ิบจำนวนเทา ไรในแตละชวง 3.3 การจัดอุปกรณใหค รบ และพรอมทีจ่ ะผลติ ไดตลอดเวลา 4. การตรวจสอบแผนทำไดโดยพจิ ารณาความเปน ไปไดด ังนี้ 4.1 การลงทนุ เงนิ ทนุ ทีจ่ ะใชตามแผนมเี พยี งพอหรอื ไม 4.2 แรงงานท่จี ะใชตามข้ันตอนการดำเนินงานเพียงพอหรือไม 4.3 ข้นั ตอนการดำเนินงานจะทำไดท นั ตามเวลาและปริมาณงานหรอื ไม 4.4 วสั ดอุ ปุ กรณเ พยี งพอพรอมใชงานหรือไม 4.5 เมื่อดำเนินงานแลวไมข าดทุน 5. การปฏิบตั ิตามแผนเมอ่ื พิจารณาตรวจสอบแผนแลววาสามารถดำเนินการไดลงมอื ปฏบิ ัติตาม ข้นั ตอนตา ง ๆ ตามแผนโดยมหี ลกั การดังน้ี

52 5.1 ดำเนนิ งานตามแผน 5.2 ทำการติดตามผลการดำเนินงานอยา งละเอียดทกุ ขัน้ ตอน ศึกษาสภาพปญ หา หาทางแกไขจากประสบการณ และผรู ตู าง ๆ 5.3 ตดิ ตามผลวา กจิ กรรมใดทไี่ มป ระสบผลสำเรจ็ ตองหากจิ กรรมอื่น หรอื ผลผลติ อ่นื แทนเพอ่ื จะไดผ ลผลิตตามแผนทกี่ ำหนดไว หมายเหตุ : ใหนกั ศึกษา ไดศ ึกษาเพิม่ เติมจากหนังสือแบบเรียนรายวิชาทกั ษะการประกอบอาชพี รหสั วิชา อช11002

53 แบบทดสอบรายวชิ าทกั ษะการประกอบอาชพี อช11002 จงเลือกคำตอบทถ่ี กู ทีส่ ุดเพียงคำตอบเดียว 1. พนกั งานแตง หนาเคกรานเบเกอรเ่ี ปน อาชีพดานใด ก. การผลิต ข. การขาย ค. การบริการ ง. การประชาสัมพนั ธ 2. ยพุ นิ รับจา งเยบ็ ผาสงโรงงาน มีเศษผาเหลือจำนวนมากจึงนำมาประดิษฐเปนมาลัยของทีร่ ะลึก จากเศษผา ยุพนิ มีคณุ ลกั ษณะสำคญั ของการจดั การอาชพี ดา นใด ก. ความรอบรู ข. ความอดทน ค. ความคิดสรา งสรรค ง. ความเช่อื มั่นในตนเอง 3. สมุ าลี ตองการทำอาชีพผูประกอบการอาหารไทย ควรเขา รบั การฝกอบรม และทดสอบมาตรฐาน ฝมอื จากแหลงใด ก. กรมสง เสรมิ วฒั นธรรม ข. กรมพฒั นาฝมือแรงงาน ค. สถาบันเพมิ่ ผลผลิตแหงชาติ ง. สำนกั งานคณะกรรมการอาหารและยา 4. สดุ ใจชอบทำงานฝม ือ มคี วามสนใจพบั รบิ บิน้ หอเหรยี ญโปรยทานจำหนาย แตย งั ไมเคยทำมากอน ควรวางแผนการฝกอาชพี ของตนเองอยางไรเปนลำดบั แรก ก. ตดิ ตอรา นอุปกรณงานฝม ือเพือ่ วางจำหนาย ข. บรจิ าครบิ บิ้นหอเหรียญโปรยทานเพ่ือใชในงานพิธีตา งๆ ใหวดั ใกลบ า น ค. รับทำรบิ บน้ิ หอ เหรียญโปรยทานโดยทำการประชาสมั พนั ธผา นชองทางตา งๆ ง. เรยี นรกู ารพับรบิ บิ้นหอเหรียญโปรดทานดวยตนเองจากคลปิ วดี ีโอท่ีเผยแพรท างอนิ เทอรเ นต็ ใชส ถานการณต อไปน้ี ตอบคำถามขอ 5-6 ขวัญใจสำเร็จการศึกษาดา นอาหาร มีความชอบและความถนัดในการทำขนมอบประเภทตาง ๆ ตอ มาไดร ับมรดกจากพอ เปน หอ งแถว 1 คูหา อยใู กลโรงเรียนขนาดใหญ และสถานทรี่ าชการหลายแหง บรเิ วณถนนหนา หอ งแถวมีการจราจรหนาแนน ทำใหไ ดร บั มลพิษจากควันรถ

54 5. ขอใดเปนจุดแข็ง (S) ของแกวตาจากการวิเคราะหด วยเทคนิค SWOT ก. มลพิษจากควันรถ ข. ความถนัดในการทำขนมอบ ค. หอ งแถวอยใู กลก ับสถานที่ราชการ ง. หองแถวอยใู กลก ับโรงเรยี นขนาดใหญ 6. ขวญั ใจควรลงทุนทำอาชีพใดทเ่ี หมาะสมกับความรคู วามสามารถของตนในหอ งแถวท่ไี ดรับมรดก ก. ขายหองแถว ข. ทำหอพักใหนกั เรยี นเชา ค. เปดรา นขายขนมปงชนดิ ตา งๆ ง. รับสอนพิเศษวชิ าภาษาองั กฤษ 7. ขอ ใดคอื เปาหมายในการประกอบอาชพี เปดรานขายอาหารตามสงั่ ในบรเิ วณทป่ี ระชาชนใหค วามใสใ จ กับสุขภาพ ก. จา งพนักงานลางจานเพมิ่ 1 คน ข. ใชผ กั ปลอดสารพิษในการประกอบอาหาร ค. ขายอาหารตามสงั่ ทุกวัน ตงั้ แต 08.00 น.ถึง 20.00 น. ง. กำไรจากการจำหนายอาหารตามสง่ั วนั ละไมต ำ่ กวา 500 บาท 8. รานตดั ชุดสูทมีวิสยั ทศั นคอื เปนรา นตดั เสอื้ สูทชั้นนำของจงั หวดั ภายในป 2565 ขอ ใดเปนกลยุทธ ท่สี อดคลอ งกับวสิ ยั ทัศนขางตน ก. ตดั เยบ็ เสอ้ื สทู ดวยวธิ กี ารตัดเยบ็ แบบดั้งเดิม ข. ซักและรีดเสอ้ื สทู ใหเรยี บรอยกอ นทำการจัดสงใหก ับลกู คา ค. ขยายกิจการโดยเปดรานหรือสาขาเพิม่ อีก 1 สาขา ภายในป 2565 ง. ภายใน 1 ป หากลูกคาพบปญ หาการตดั เยบ็ ทางรานยนิ ดคี ืนเงนิ และซอมใหฟ รี 9. การผลิตถุงผาเพือ่ ใชแทนถงุ พลาสติก เปนการผลติ ทีม่ ีวตั ถปุ ระสงคดา นใด ก. ลดอนั ตรายจากสารพษิ ข. ลดผลกระทบตอ สง่ิ แวดลอ ม ค. การใชป ระโยชนจากวัสดุเหลอื ใช ง. เพ่มิ คุณภาพของสินคา ท่บี รรจใุ นถุงผา

55 10. การวิเคราะหกระบวนการทำงานเพอ่ื หาขัน้ ตอนที่ไมจ ำเปน ในการผลิตสินคา สอดคลองกับหลักการ จัดการผลิตขอ ใด ก. วางแผน (P) ข. ดำเนินงาน (D) ค. ตรวจสอบกิจกรรม (C) ง. ปรบั ปรงุ แกไ ขการดำเนินงาน (A) 11. สมชายปลกู ขาวอนิ ทรยี แ ละขอรบั การรบั รองจากสำนกั งานมาตรฐานเกษตรอนิ ทรยี  เปนการปฏบิ ตั ิ เพอ่ื ควบคุมคุณภาพสินคาดา นใด ก. เลอื กผลติ ภัณฑ ข. ทดสอบผลิตภัณฑ ค. มาตรฐานของผลติ ภัณฑ ง. สรา งความคิดในการทำผลติ ภัณฑ 12. วันเพ็ญเปดรา นกาแฟขนาดเล็กโดยใชพืน้ ทีบ่ างสว นของบริเวณบาน ซง่ึ ต้งั อยูใ นเขตชุมชน ขอ ใดเปนแผนการจัดการผลติ และบรกิ ารดา นชองทางจำหนา ยทเ่ี หมาะสม ก. ลงโฆษณาในหนังสอื พิมพ ข. ซอมแซมและตกแตง บานใหมทั้งหลัง ค. จางพนกั งานขาย 5 คนเพือ่ ใหบรกิ ารลกู คา ง. ประชาสมั พันธร นั ผา นชอ งทางออนไลนใ นรูปแบบตาง ๆ 13. หากตองการขายของทีร่ ะลึก ณ ศนู ยก ารจำหนายสินคาหนึง่ ตำบล หนง่ึ ผลติ ภณั ฑข องชุมชน ขอ ใดเปนวธิ กี ารประชาสมั พนั ธร า นขายสนิ คา ก. สำรวจชนิดสินคา ที่นักทอ งเทีย่ วนยิ มซ้อื ข. รานใหการสนบั สนนุ โครงการจิตอาสาในชมุ ชน ค. ซอ้ื พ้นื ท่โี ฆษณาในหนังสือพมิ พของทอ งถน่ิ ง. ซือ้ สินคา ครบ 500 บาทไดร ับถุงผา ลายประจำทองถน่ิ ฟรี 14. มุกดา ตอ งการทำขนมไทยจากถว่ั เขยี ว ซึ่งเปน พชื ทเ่ี พาะปลูกกนั มากในพ้ืนท่ี ขอใดเปนแผนการ จดั การตลาด ก. แสวงหาแหลง ถว่ั เขียวจากพน้ื ทอี่ ่นื ข. ผลติ ขนมไทยทท่ี ำจากถัว่ เขียวอยา งนอย 3 ชนดิ ตอวัน ค. จัดหาหนวยงานท่ีใหการสนับสนุนความรูการทำขนมไทยจากถ่วั เขยี ว ง. นำขนมไทยท่ีผลิตจากถั่วเขียวไปขายหนาหนวยงานราชการตอนเชา ทุกวนั

56 15. วรรณนาจบการศึกษาดานผชู วยพยาบาลและทำงานในโรงพยาบาล มีเวลาวางชว งวนั หยุด ควรพฒั นาแผนปฏิบตั ิการอาชีพเสริมท่เี หมาะสมกบั เวลาและความสามารถของตนอยางไร ก. ขายสินคาตามตลาดนดั ข. รับดูแลผปู ว ยติดเตยี งตามบาน ค. รับสอนพเิ ศษวิชาคณติ ศาสตรใหก ับนกั เรยี นตามบา น ง. เขา รบั การอบรมเพอื่ พัฒนาทกั ษะวชิ าชีพผชู ว ยพยาบาล 16. โรงงานผลิตเตา หมู ีกากถวั่ เหลืองเหลอื ทงิ้ จากการผลิตจำนวนมาก เจาของโรงงานจึงอนญุ าตให พนักงานนำกากถัว่ เหลืองไปใชได ขอ ใดคือการสรา งรายไดจากการนำกากถว่ั เหลอื งไปใชของพนักงาน ก. นำไปแปรรูปเปนอาหารปลาจำหนาย ข. นำกากถ่ัวเหลอื งไปทำปุยใชในครอบครัว ค. นำกากถวั่ เหลืองไปทำนำ้ พริกแจกคนในชมุ ชน ง. นำไปทำคกุ กีก้ ากถั่วเหลอื งแจกเพอ่ื นพนกั งานในโรงงาน 17. ขอใดคือปญ หาดานการควบคมุ การผลิต ก. มีคูแ ขงทางการตลาดเพม่ิ ขึ้น ข. พอคา คนกลางรบั ซือ้ สนิ คา ในราคาตำ่ ค. ขาดเงนิ ทุนในการพัฒนาบรรจภุ ณั ฑใหท นั สมัย ง. พนักงานลาออกจำนวนมากทำใหผลิตสนิ คา ไมทันเวลา 18. ปง ปองซ้ือลูกปลากัดมาเลย้ี งและจำหนายเมอื่ โตเต็มวยั ตอมามีโครงการทีจ่ ะผสมพนั ธแุ ละพฒั นา สายพนั ธุปลากัดเอง เปน โครงการประกอบอาชีพประเภทใด ก. ทดลอง ข. สง เสรมิ การขาย ค. รวบรวมเอกสาร ง. อนุรักษศ ลิ ปวฒั นธรรมไทย

57 ใชส ถานการณต อไปน้ี ตอบคำถามขอ 19-20 ผูเรียนกลุมหน่งึ จัดทำโครงการขายขนมไทยโบราณหารบั ประทานยาก เสนอตอ กศน.อำเภอ 19. เน้ือหาใดท่ีควรเขียนไวใ นหลกั การและเหตผุ ลของโครงการ ก. การอนุรกั ษขนมไทยโบราณ ข. สถานที่ในการดำเนนิ โครงการ ค. หนว ยงานที่สอนทำขนมโบราณ ง. รายชือ่ ผูเรยี นทเ่ี ปนผเู สนอโครงการ 20. สาระใดทค่ี วรเขียนในแผนปฏบิ ตั กิ ารดานการดำเนนิ งาน ก. อาจารยท ป่ี รกึ ษาโครงการ ข. วิธที ำขนมไทยโบราณแตละตำรับ ค. งบประมาณทใี่ ชใ นการดำเนินงาน ง. ยอดขายขนมไทยโบราณตอ เดือน

58 สรปุ เนอ้ื หาสำคญั จากบทเรียน รายวิชาพฒั นาอาชีพใหม ีอยูมีกนิ รหสั วิชา อช11003 จุดประสงคการเรียนรู 1. เพื่อใหผูเรียนเขาใจความหมาย ความสำคัญ ความจำเปนในการพัฒนาอาชีพใหมีสินคา หรอื งานบรกิ ารสรางรายไดพ อเพยี งตอการดำรงชีวติ 2. เพื่อใหผูเรียนวิเคราะหศักยภาพธุรกิจ การตลาด การผลิต หรือบริการแผนธุรกจิ เพื่อสราง ธุรกจิ ใหม อี ยูมกี นิ 3. เพอ่ื ใหผ ูเรยี นยอมรบั และเหน็ คุณคา ในการพฒั นาอาชพี ใหม ีอยูมีกนิ 4. เพ่อื ใหผ ูเรียนปฏบิ ัติการทำแผนและโครงการพฒั นาอาชีพใหมีอยมู กี ิน บทท่ี 1 ศักยภาพธุรกิจ เรอื่ งท่ี 1 ความหมาย ความสำคญั ความจำเปนในการพัฒนาอาชพี ความหมายของการพฒั นาอาชพี อาชพี หมายถึง การทำกจิ กรรม การทำงาน การประกอบการที่ไมเปนโทษแกสงั คมและมรี ายได ตอบแทน โดยอาศัยแรงงาน ความรู ทักษะ อุปกรณ เครื่องมือวิธีการแตกตางกันไปตามกลุมอาชีพ ตามลกั ษณะการประกอบอาชีพ การพัฒนาอาชีพ หมายถึง วิธีการตาง ๆ ที่จะเพิ่มผลผลิต หรือสินคาใหตรงกับความตองการ ของลูกคา หรอื ทนั ตอการเปลีย่ นแปลงของตลาด ความสำคญั ของการพัฒนาอาชพี ดานเศรษฐกิจ มีการพฒั นาสินคาใหส ามารถเขา สตู ลาดแขงขันและเปนทย่ี อมรับ ดา นสงั คม ประเทศที่มเี ศรษฐกิจดีจะสงผลใหสภาพของสงั คมดขี ึน้ กระบวนการผลิต เปนการบริหารจัดการดานทุน แรงงาน ที่ดิน หรือสถานที่ใหเกิดผลผลิต ทม่ี ีการพัฒนาอยา งตอเน่อื ง ภูมิปญญา หมายถึง ความรู ความสามารถ ความชาญฉลาด อันเกิดจากพื้นความรู ท่ผี า นกระบวนการสืบทอด ปรบั ปรุง พัฒนา สะสมมาเปน เวลานานอยา งเหมาะสม นวัตกรรม หมายถงึ ความคิด การปฏิบตั ิ หรอื สงิ่ ประดิษฐใหม หรือพฒั นามาจากของเดมิ ทมี่ ีอยแู ลว เทคโนโลยี หมายถึง สิ่งที่มนุษยพัฒนาขึ้นเพื่อชวยในการทำงาน หรือแกปญหาซึ่งจะตองมี องคประกอบดังนี้ ความสามารถในการทำงาน ประหยัดคาใชจาย ทำงานไดรวดเร็วและไมทำลาย สง่ิ แวดลอม

59 ความจำเปนในการพัฒนาอาชพี ผปู ระกอบอาชีพจะตองมีวิสยั ทัศนกวา งไกล เพ่อื พจิ ารณาแนวโนม ของตลาด ความตองการของ ผูบริโภค ประกอบกับในสังคมปจจุบันนี้เปนสังคมความรูที่มีการเชื่อมโยงในการผลิต การบริโภค การสือ่ สาร และเทคโนโลยีกอใหเกดิ การแขงขนั ดงั น้นั การพัฒนาอาชพี จงึ มีความจำเปน ดงั น้ี 1. เพื่อใหมีสนิ คา ท่ดี ตี รงความตอ งการของผบู รโิ ภค 2. เพ่อื ใหผผู ลติ ไดม กี ารคิดคนผลิตภณั ฑไดต ลอดเวลา 3. มีการทำนวัตกรรมและเทคโนโลยีเขา มาใชในกระบวนการผลิต 4. ทำใหเ ศรษฐกจิ ชมุ ชน และประเทศดีข้นึ เรอ่ื งท่ี 2 ความจำเปน และคณุ คา ของการวิเคราะหศักยภาพธรุ กจิ ความหมายของศักยภาพ ความหมายการวิเคราะหศ ักยภาพธรุ กิจ มีคำอยู 3 คำตองสรา งความเขา ใจในความหมาย ดงั นี้ 1. ศักยภาพ หมายถึง ความสามารถที่ยังไมพัฒนาหรือยังพัฒนาไมเต็มที่ ศักยภาพเปนพลัง ภายใน พลังที่ซอนไวหรือพลังแฝง ยังไมแสดงออกมาใหปรากฏ ผูประกอบอาชีพก็มีศักยภาพ ที่จะประกอบอาชีพใหประสบความสำเร็จ ขยายการผลิต และสรางอาชีพใหมั่นคง การพัฒนาอาชพี ใหประสบความสำเร็จจะเกิดขึ้นได ถามีการฝกปฏิบัติที่ดี มีการฝกวิธีคิดที่เปนระบบ คิดอยางมี ความสัมพันธของ ทุกอยางที่เกี่ยวของกนั อยางเปนองครวม และมกี ารดำเนินชีวติ ตามหลักปรัชญาของ เศรษฐกจิ พอเพยี ง จะทำใหส ังคมนา อยู และเปนสงั คมแหง การเรยี นรู 2. วิเคราะห หมายถึง การแยกแยะทางความคิด ขั้นตอนกระบวนการหรือวัตถุสิ่งของใหเห็น องคป ระกอบ เพ่ือศึกษาองคประกอบที่แยกออกมา รวมถึงเพื่อศกึ ษาวิธีการแกปญ หา ถาสวนประกอบ นั้นทำใหเกิดผลเสีย เกิดความไมสมดุล ซึ่งเมื่อวิเคราะหองคประกอบของแตละเรื่องจะพบวาแตละ องคประกอบท่มี าประกอบกันจะมีความเชือ่ มโยงกัน 3. ธุรกิจ หมายถึง กิจกรรมตาง ๆ ที่ทำใหมีการผลิตสินคาและบริการซื้อขายแลกเปลี่ยน และกระจายสินคา มีประโยชนหรือกำไรจากกิจกรรมนั้น โดยมีจุดมุงหมายในการประกอบธุรกิจ เพื่อใหบริการแกผูบริโภค โดยนำผลกำไรมาสูผลู งทุน และรักษาสัมพันธภาพระหวางกิจการกบั พนักงาน ผูบ ริโภค และสภาพแวดลอ มภายนอก เพ่ือความอยรู อดในธรุ กิจน้นั ๆ เร่อื งท่ี 3 การวิเคราะหตำแหนง ทางธุรกจิ แนวคิดในเร่อื งการวิเคราะหตำแหนงทางธุรกิจสามารถแบงการวิเคราะหได ดงั น้ี 1. ระยะเริ่มตน เปนระยะแรกของการกอรางสรา งธรุ กจิ 2. ระยะสรางตวั ผูประกอบอาชีพเรม่ิ จับทศิ ทางการตลาดไดแ ลว ยอดขายจะเร่มิ สูงขน้ึ 3. ระยะทรงตัว ในระยะนี้ยอดขายมกั จะทรงตวั คือไมเ พิม่ ข้ึน เพราะไมมีลกู คาใหมเ ขา มา

60 4. ระยะตกตำ่ หรอื ระยะพลิกผัน ในระยะน้ยี อดขายจะตำ่ ลงมากจากหลายสาเหตุ เร่ืองท่ี 4 การวิเคราะหศ ักยภาพธุรกจิ ตามศกั ยภาพ 5 ดา น แนวคิดในการวิเคราะหศักยภาพธรุ กิจบนเสนทางของเวลาก็เพื่อใหผูป ระกอบอาชีพ ตระหนักวา เวลามผี ลตอ การประกอบธุรกิจดังนี้ 1. เวลา ทำใหเกดิ การมากอน มาหลงั ทจี่ ะมีโอกาสลองใจลกู คา ไดกอน ตองเสนอสินคาที่ไมตรง ตามความตองการของลกู คา เราจะขาดทนุ 2. เวลาจะทำใหผ ปู ระกอบอาชพี มีประสบการณเพิม่ มากข้ึน มีความรคู วามเช่ียวชาญมากขึ้น 3. เวลาเปล่ียนแปลงไป สภาพแวดลอมของธุรกจิ กจ็ ะเปลย่ี นแปลงไปดวย 4. เวลาท่ผี า นไปจะทำใหธุรกิจมคี ูแขงขนั มากขน้ึ โดยเฉพาะคูแขงทชี่ อบลอกเลียนแบบ 5. ผูประกอบการตองใชขอมูลในอดีตที่เกิดขึ้น และขอมูลในปจจุบันใหเปนประโยชนที่สุด โดยนำมาทำการวิเคราะหเพือ่ ใหเขาใจสงิ่ ทเ่ี กิดข้ึนทั้งขอมลู ภายในและภายนอกกจิ การ บทที่ 2 การจัดทำแผนพฒั นาการตลาด เร่ืองท่ี 1 การกำหนดทิศทางการตลาด ความหมายของการวางแผนและการตลาด การวางแผน หมายถงึ กระบวนการตดั สนิ ใจเพ่ือกำหนดวัตถุประสงคและแนวทางการกระทำไว ลว งหนาเพอ่ื ใหบ รรลวุ ตั ถุประสงคท ่กี ำหนดไว การตลาด หมายถึง กิจกรรมทางธุรกิจทั้งหมด ที่สงผลกระทบระหวางกันได การกระทำ กิจกรรมตาง ๆ ในทางธุรกิจซึ่งทำใหสนิ คาและบริการเคลื่อนยายจากผูผลิตไปยังผูบริโภคหรือผูใชแลว ไดรับความพึงพอใจ กระบวนการทางสังคมและการจัดการที่ทำใหบุคคลหรือกลุมบุคคลไดรับสิ่งท่ี ตอบสนองความจำเปน และความตองการโดยอาศัยการสรางผลิตภัณฑท่ีมีคุณคาและนำไปแลกเปลี่ยน กับบุคคลอื่น การกำหนดทิศทางและเปาหมายทางการตลาด นักการตลาดจะตอ งตั้งคำถามเพื่อนำทาง ไปสูความสำเรจ็ คือ 1. ตลาดตองการซอ้ื อะไร หมายถงึ จดุ ประสงคในการซอ้ื สินคา เพือ่ อะไร 2. ทำไมจงึ ซือ้ หมายถึง จดุ ประสงคใ นการซ้ือสนิ คาไปทำไม 3. ใครคอื ผูซือ้ หมายถึง กลุมเปา หมายทจี่ ะซ้ือคือกลมุ ใด 4. ซอื้ อยา งไร หมายถงึ กระบวนการซ้ืออยา งไร เชน ซื้อแบบตง้ั คณะกรรมการการประมลู 5. ซอ้ื เมอื่ ไร หมายถึง โอกาสทจ่ี ะซ้ือสนิ คา เม่ือไร เชน ทกุ วันทกุ เดือน 6. ซือ้ ท่ไี หน หมายถงึ สินคา ท่จี ะซ้ือมีขายรา นคา ประเภทใด เชน รานขายของเบด็ เตลด็ รานขายทั่วไป

61 เรือ่ งท่ี 2 การกำหนดเปา หมายการตลาด เปนการกำหนดเปาหมายใหชัดเจนในเชิงตัวเลขและการขยายความพึงพอใจของลกู คา ผลกำไร ทีต่ องการไดจากการขายสินคาและบรกิ ารตาง ๆ การกำหนดเปาหมายทางการตลาดสามารถกำหนดได ในหลายลักษณะ ดงั น้ี 1. เปาหมายในเร่อื งตวั ผลติ ภณั ฑ เชน สามารถเพิ่มประเภทของสมนุ ไพรใหเพม่ิ ขนึ้ อยางนอ ย 2 ชนดิ ตอป 2. เปาหมายในเรอ่ื งยอดขาย เชน มียอดขายสินคา เดอื นละ 200,000 บาท 3. เปาหมายในเรือ่ งผลกำไรจากการขาย เชน มผี ลกำไรจากการขายไมน อยกวารอ ยละ 15 4. เปาหมายในเร่ืองลกู คาและความพึงพอใจของลกู คา เชน มีผใู ชสนิ คา เพ่มิ ขึ้นรอยละ 20 ของทกุ ป เรอื่ งที่ 3 การกำหนดกลยทุ ธสูเ ปา หมาย กลยุทธ หมายถึง การกำหนดวิธีการปฏิบัติหลัก ๆ ที่จะทำอยางไรใหกิจการบรรลุเปาหมายท่ี ตองการในดานการตลาดน้ันกอ นท่ีจะกำหนดกลยทุ ธการตลาดจะตอ งดำเนนิ การ กจิ กรรมพ้ืนฐานทสี่ ำคัญ 3 กิจกรรม การแบงสว นของตลาด ผูประกอบการตระหนี่กวาลูกคาที่มีอยูในตลาดนั้น อาจจัดเปนกลุมไดตามเกณฑที่เหมาะสม เชน เกณฑร ายไดกอ็ าจแบง เปน ลูกคาท่ีมรี ายไดสงู หรอื ปานกลาง หรอื นอย เพศ เชน ชาย หรอื หญงิ วยั เชน ผูใหญ หรือเด็กวัยรุน หรือเด็กทารก รสนิยม เชน ตองการสินคาที่มีคุณภาพสูง หรือคุณภาพ ปานกลาง ปรมิ าณการใช เชน ลกู คา ท่ีใชปริมาณมาก กำหนดกลมุ ลูกคา เปา หมาย เปนการตัดสินใจวา เราจะเลือกกลุมใดเปนลกู คาเปาหมายของเราใหช ดั เจน เชน ลูกคาเปาหมาย ของสินคากลุมสมุนไพร คือผูส ูงอายุ และบุคคลท่ัวไปท่ีใสใจสขุ ภาพและชอบใชผลิตภณั ฑที่มีคุณภาพดี จากธรรมชาติ การวางตำแหนงของสนิ คา เปนการเลือกจุดขายใหเหมาะสมกับกลุมลูกคาเปาหมายทีก่ ำหนดไว โดยท่ัวไปมกั เปนตำแหนง ในเรอ่ื งคณุ ภาพ เชน คุณภาพดี มคี วามทนทานในการใชง าน เปนตน เมื่อดำเนนิ การกจิ กรรมทัง้ 3 เร่อื งน้ี แลว ขั้นตอนตอ ไป คือ การกำหนดกลยุทธก ารตลาด ซึ่งประกอบดว ย กลยทุ ธดานผลติ ภณั ฑ ผลติ ภณั ฑ หมายถงึ สนิ คาและบริการท่ีมุงสรา งความพงึ พอใจใหกบั ลูกคา ชื่อตรายห่ี อและบรรจุ ภัณฑ มีความสำคญั มากเพราะเปนส่ิงแรกที่จะทำใหล ูกคารับรูแ ละจดจำ และสามารถสรางคุณคาใหกับ ลูกคา และธุรกิจได

62 กลยุทธดานราคา ราคา หมายถึง คุณคาของผลิตภัณฑในรูปของตวั เงิน ราคาท่ีเหมาะสมจะตองเปนราคาที่ลูกคา พึงพอใจ ขณะเดียวกันกจิ การสามารถทำยอดขายและผลกำไรได ผูประกอบการจะตองตดั สินใจตัง้ ราคา โดยพิจารณาจากสภาพการแขงขัน ความตองการของลกู คา และตน ทุนน้เี ปนสำคัญ กลยุทธดานชองทางจำหนาย การจำหนาย เปนชองทางการจัดจำหนายและกระจายสินคาไปยังผูบริโภค จะตองวิเคราะห ชองทางการจำหนายผลิตภัณฑไปสูตลาดเปาหมายดวยวิธีการที่รวดเร็วที่สุดและสิ้นเปลืองนอยที่สุด และยึดพ้ืนท่กี ารขายใหม ากที่สดุ กลยทุ ธดานการสง เสริมการตลาด การสงเสริมการตลาด เปนการสื่อสารทางการตลาดเพื่อแจงขาวสารเกี่ยวกับตัวผลิตภัณฑ หรือบริการและจูงใจใหเ กิดพฤติกรรมการซื้อ ตลอดจนเตอื นความทรงจำเกี่ยวกับผลิตภัณฑใหกับลูกคา ซึ่งสามารถทำไดดวยการโฆษณา การขายโดยใชพนักงานขาย การสงเสริมการขาย (การลด แลก แจก แถม) และการประชาสัมพันธ เปน ตน เรื่องที่ 4 วิเคราะหก ลยทุ ธ การวิเคราะหกลยุทธเปาหมายเพื่อใหแนใจวากลยุทธการตลาดที่วางไวน้ัน มีความเหมาะสมกับ เงื่อนไขสภาพแวดลอมท้ังสภาพแวดลอมภายนอกและภายในกิจการและจะทำใหธุรกิจบรรลุตาม เปาหมายทีก่ ำหนดการวิเคราะหก ลยทุ ธ ประกอบดว ย 1. ความเหมาะสมสอดคลอ งกับสภาพแวดลอ มภายในของกิจการ คือ จดุ แข็งทีเ่ รามี 2. ความเหมาะสมสอดคลอ งกับสภาพแวดลอมภายนอก คือ โอกาสทเ่ี กิดข้นึ เชน ความตองการ ของลูกคา ท่ีเพิ่มมากขนึ้ 3. ความเหมาะสมตอการทจ่ี ะทำใหบรรลทุ ิศทางและเปาหมายการตลาดทต่ี องการมุงไป เพราะ เปน กลยทุ ธก ารตลาดท่ีชดั เจนและทาทายและเปน กลยุทธในเชิงรกุ เนือ่ งจาก 3.1 มกี ารแบงสว นตลาดอยางถูกตองเหมาะสม 3.2 มกี ารกำหนดกลุมลกู คา เปา หมายที่ชดั เจน 3.3 มีการวางตำแหนงสนิ คา ของเราอยางเหมาะสม 3.4 มีการวิเคราะหกลยุทธการตลาดในเรื่องตางๆ เชน กลยุทธผลิตภัณฑ กลยุทธราคา กลยุทธช อ งทางการจำหนาย และกลยุทธสง เสริมการตลาด เร่ืองที่ 5 กิจกรรมและแผนการพัฒนาการตลาด กระบวนการวางแผนการพัฒนาการตลาด ประกอบดวยการวางแผนการตลาด หมายถึง การ จัดทำวัตถุประสงค เปาหมายและกลยุทธการตลาด รวมตลอดจนการกำหนดวิธีปฏิบัติ โดยแสวงหา

63 แนวคิดใหม ๆ ทางการตลาด เพื่อสนับสนุนใหแนวทางการพัฒนาอาชีพใหบรรลุเปาหมายในการสราง ยอดขาย กลยุทธการตลาด หมายถึง การกำหนดแนวทางหรือวิธีที่จะบรรลุเปาหมายทางการตลาด กำหนดไว โดยอาศัยการใชสวนประสมการตลาด ซึ่งประกอบไปดวยผลิตภัณฑ ราคาชองทางการจัด จำหนายสนิ คาและสงเสรมิ การตลาดมาใชเปนยุทธวิธีในการเจาะกลุม เปา หมายเพือ่ ประโยชนในการขาย สนิ คา หรือบริการขององคกร ใหรวดเร็วถูกตอง และมีประสิทธิภาพ การวางแผนกลยุทธการตลาดและ การขายจะมีประโยชนตอองคกรในแงของการกำหนดวิธกี ารท่ีจะบรรลุเปาหมายของการตลาดและการ ขายไดอยา งตรงจุด รวดเร็วและมีประสิทธภิ าพ อีกทั้งเปนการสรางวินยั ในการวางแผนใหกับองคก รใหมี การทำงานอยางเปนระบบแทนการแกไขหรือวางแผนแกปญหาเฉพาะหนาซึ่งจะมีผลในการทำงาน เปลี่ยนแปลงอยตู ลอดเวลา กลยุทธดานผลิตภัณฑ กิจกรรมและแผนการพัฒนาในเรื่องนี้ เชน ปรับปรุงรูปแบบ ปรับปรุง หบี หอ สรา งตราย่ีหอ สรรหาสนิ คามาจำหนายใหม คี วามหลากหลายมากขนึ้ กลยทุ ธดา นราคา กิจกรรมและแผนการพฒั นาในเรอื่ งนี้ เชน ทำแผนการลดราคาเพอ่ื จูงใจลูกคา ทำแผนการใชร าคาเปน เครอื่ งมือสง เสริมการขาย ทำแผนการต้ังราคาใหด เู หมือนราคาถูก กลยุทธเรื่องชองทางการจำหนาย กจิ กรรมและแผนการพัฒนาในเรื่องนี้ เชน ทำแผนการขยาย ชอ งทางการจำหนา ยใหม ทำแผนการทดลองขายในชองทางใหม ๆ ทำแผนการสรา งตัวแทนจำหนายเพิ่ม มากขึ้น กลยุทธดา นการสงเสริมการตลาดกิจกรรมและแผนการพัฒนาในเรื่องนี้ เชน ทำแผนการโฆษณา ทำแผนการสงเสริมการขาย ทำแผนการขายโดยใชพ นกั งานขาย บทที่ 3 การจดั ทำแผนพฒั นาการผลิต หรือการบรกิ าร เรอื่ งท่ี 1 การกำหนดคุณภาพการผลิต หรือการบริการ คุณภาพ หมายถึง คุณสมบัติทกุ ประการของผลิตภัณฑ การบรกิ ารทต่ี อบสนองความตอ งการและ สามารถสรา งความพึงพอใจใหแ กลกู คา ความสำคญั ของการกำหนดคณุ ภาพการผลติ และการบรกิ าร การกำหนดคุณภาพการผลิตมีเปา หมายเพื่อสรางความพึงพอใจใหแกผูใชสินคานั้น การกำหนด คุณภาพจึงมีความสำคัญตอลูกคา ผูประกอบการซึ่งเปนผูผลิตและสำคัญตอภาพลักษณองคกรและ ตอ ประเทศ

64 1. ความสำคัญของคุณภาพตอลูกคา ลกู คา หรอื ผูใชส ินคานนั้ ยอมอยากไดสนิ คาทีม่ ีคุณภาพ เชน มคี วามแขง็ แรง ทนทาน ใชงานไดนาน คุม คาเงนิ ลูกคาจึงมีความสุข ความพึงพอใจ แนะนำใหกับผูอ่ืน ดวย 2. ความสำคัญของคณุ ภาพตอบุคคล ผูผลิต หรือผูใหบริการเมื่อทำงานอยางมีคุณภาพตรงกับ ความตองการหรือตรงกับขอกำหนดก็จะทำใหลดการสูญเสีย ทั้งเวลา วัสดุ อุปกรณ และสามารถสราง ผลผลิต และความภาคภูมิใจใหเ กิดข้นึ แกผ ูผลติ ดวย 3. ความสำคัญของคุณภาพตอองคกร องคกรทุกองคกรมีเปาหมายสรางสรรคผลงานคณุ ภาพ ตามความตองการของลูกคา หุนสวน หรือองคกรที่เกี่ยวของ เพื่อใหบรรลุเปาหมาย คือ ผลกำไรที่ พอเหมาะ และความพึงพอใจของลูกคา ถาองคกรมีความมุงม่ันในเร่ืองคุณภาพเพ่ือใหลูกคาไดรบั สิ่งดี ๆ ลูกคากจ็ ะพอใจและบอกตอองคกรท่มี ีคุณภาพจะตอ งสรางคุณภาพใหเกดิ ข้นึ ต้งั แตผลติ ภัณฑจนถึงระบบ บริหารขององคกร คุณภาพจงึ มคี วามสำคัญตอ ความสำเร็จขององคกร 4. ความสำคัญของคุณภาพตอประเทศ คุณภาพของคน คุณภาพของสินคา และคุณภาพของ องคก รเปนสงิ่ ทีส่ ำคญั เร่ิมตน จากการทำธุรกจิ ดวยความซ่ือสตั ย มคี ุณธรรมในการผลิต ยิง่ ปจจุบันโลกให ความสำคญั กับระบบคณุ ภาพ สนิ คาตองมีคณุ ภาพ ผลติ ภัณฑ ผลิตภัณฑ คือ สินคา บริการ หรือความคิดที่ตอบสนองความตองการผูบริโภคโดยผาน กระบวนการการตลาดจากผูผลิต หรือผูจำหนายไปยังผูใช สิ่งที่ตอบสนองความตองการของผูบริโภค แบง ออกเปน 3 ระดับ คือ 1. แกน แทข องสินคา คอื ประโยชนหรอื คุณคาที่เกดิ ขึน้ กับผูบ รโิ ภค 2. กายภาพของสนิ คา คือ ตวั ตน หรอื รูปลักษณของสินคา 3. สว นเพม่ิ ของสนิ คา คือ คุณคา และประโยชนท เ่ี สรมิ ใหก ับสินคา คุณสมบัติทส่ี ำคญั ของผลติ ภัณฑ คุณสมบัติที่สำคัญของผลิตภัณฑ ประกอบดวย คุณภาพของสินคา ลักษณะรูปลักษณ ราคา ชื่อเสียงหรือยี่หอหรือตราสินคา การบรรจุภัณฑ การออกแบบผลิตภัณฑ การรับประกันการใหบริการ หลังการขายวัตถุดิบที่มีคุณภาพ ความคงทน ความปลอดภัยในการใชงาน มาตรฐานของสินคา คุณคา ของผลติ ภัณฑ คุณคา ตอจิตใจ คุณคา ดา นความสรา งสรรค คุณคา ดานภมู ปิ ญญา ทองถิน่ เปนตน ประเภทของผลติ ภัณฑ สามารถแบงออกเปน 3 ประเภทใหญ ๆ ดงั น้ี 1. ผลิตภัณฑบริโภค หมายถึง ผลิตภัณฑที่ซื้อโดยผูบริโภคคนสุดทายเพื่อใชในการบริโภค สว นบคุ คล แบงเปน 4 ประเภท คอื

65 1.1 ผลิตภัณฑสะดวกซื้อ มีลักษณะสำคัญ คือ ซ้ือบอย เปนสินคาที่ราคาไมสูง ตวั อยา งเชน สินคาท่ีใชในชวี ติ ประจำวนั เชน นำ้ ตาล นำ้ ปลา เกลือ ผงซกั ฟอก สบู ยาสีฟน เปน ตน 1.2 ผลิตภัณฑเลอื กซอ้ื มีลกั ษณะสำคญั คือ ซ้ือไมบ อ ย เปนสนิ คาทม่ี รี าคาคอนขางสูง มกี าร กระจายสินคาแบบเลอื กสรร เชน เสื้อผา กระเปา รองเทา โทรศัพทม ือถือ เปน ตน 1.3 ผลิตภัณฑเจาะจงซื้อ มีลกั ษณะสำคัญ คือ เปนผลิตภัณฑที่มีราคาสูง มีการเปรียบเทียบ คุณสมบัติตา ง ๆ ของผลติ ภัณฑใ นแตล ะยี่หอ เชน รถเบนซ นาิกาโรเล็กซ เปน ตน 1.4 ผลิตภัณฑที่มีผูเสนอขาย มีลักษณะสำคญั คือ ผูบริโภคมีความรูเ กี่ยวกับผลิตภัณฑนอย ผูเ สนอขายตองใชว ธิ กี ารอธบิ าย ตวั ตอ ตวั หรอื เปน กลมุ เชน ประกันชวี ติ ประกันรถ เปนตน 2. ผลิตภัณฑอุตสาหกรรม หมายถึง ผลิตภัณฑที่บุคคลหรือองคก รซื้อไปเพื่อใชในกระบวนการ ผลติ หรือในการทำธรุ กจิ แบง เปน 3 ประเภท คอื 2.1 วสั ดุและชิ้นสว นประกอบ แบง ออกเปน 2 สวน คอื (1) วตั ถดุ บิ เปน สินคา ท่เี กดิ จากธรรมชาติ เชน มนั สำปะหลัง สบั ปะรด เปนตน (2) วัสดุและชิ้นสวนประกอบการผลิต ซึ่งผานการแปรรูปมาแลว เชน พลาสติก เหล็กเสน 2.2 สินคาประเภททุน แบงออกเปน 2 สว น คอื (1) สิ่งติดตั้ง ไดแก อาคารโรงงาน เครือ่ งจกั รขนาดใหญ เปน ตน (2) อุปกรณประกอบ ไดแก เคร่ืองมือและอุปกรณในโรงงานที่สามารถเคล่ือนยาย หรือ พกพา เชน เครอื่ งคอมพิวเตอร โตะ เกา อี้ เปนตน 3. วัสดุสิ้นเปลอื ง วสั ดุท่ใี ชในการบรกิ าร เปนวัสดอุ ปุ กรณท ่ีใชป ระกอบการดำเนนิ งาน หรอื ใชใน การซอมแซม บำรุงรกั ษาอปุ กรณ เครื่องมืออปุ กรณอืน่ ซ่งึ มีอายกุ ารใชงานสั้นใชแลว หมดไป เชน ปากกา ดินสอ กระดาษ กาว เปนตน การบริการ หมายถึง ผูประกอบการดำเนินกิจกรรมใหแกล ูกคาเพื่อใหลูกคาเกิดความพึงพอใจ และมีความสุขกาย สขุ ใจ มคี วามภาคภูมใิ จ เชน รา นอาหาร รา นบรกิ ารตัดผม รานบริการตดั เยบ็ เส้ือผา เปนตน เร่ืองที่ 2 การวิเคราะหทุนปจ จยั การผลิต หรอื การบริการ การผลิต หมายถึง สนิ คาสำเร็จรปู ทม่ี าจากโรงงานอุตสาหกรรมอาจครอบคลุมถึงธุรกจิ การคาการ คมนาคมขนสง โทรคมนาคมการทองเที่ยว ตนทุนการผลิต หมายถึง รายจายที่เกิดขึ้นใหไดผลผลิตใน รูปแบบของสนิ คาหรือบริการเมื่อกำหนดคณุ ภาพของผลติ ภัณฑหรือบริการแลว ผูผลติ หรือผูด ำเนนิ การ จะตองวเิ คราะหว า ตอ งใชป จ จยั อะไรบา งในการผลิต หรือบรกิ ารเพ่อื ใหเ กิดการผลติ หรือการบริการอยาง มีคณุ ภาพ

66 เรอื่ งที่ 3 การกำหนดเปา หมายการผลติ หรอื การบรกิ าร การกำหนดเปาหมายการผลติ หมายถึง การกำหนดวา จะผลติ สินคา อะไร สนิ คา จะมีคณุ ภาพและ ปริมาณเทาใดภายในระยะเวลาที่กำหนด การตั้งเปาหมายอาจมีการตั้งเปาหมายเปนระยะ ๆ เชน 3 เดือนแรก ระยะ 3 เดือนตอไป เพื่อใหส ามารถดำเนินการและปรับตวั ไดดี ซึ่งการตัง้ เปาหมายการผลติ จะตองสอดคลองกับเปาหมายการตลาดที่ตองการ เชน การวางแผนการผลิตมาก หรือนอยเทาใด ตองกำหนดใหชัดเจน และสอดคลองกับเปาหมายการตลาดและแผนการขายที่วางไว ไมผลิตสินคา ทีน่ อยเกนิ ไปจนไมพอขาย หรือผลติ มากเกนิ ไปจนเหลือกลายเปนสนิ คาเกา เกบ็ เรือ่ งที่ 4 การกำหนดแผนกิจกรรมการผลติ ประโยชนข องการกำหนดแผนกิจกรรมการผลติ จะทำใหเกิดผลอยางเปนระบบเปนขั้นเปนตอน สามารถควบคุมตนทุนการผลิตไดไมบานปลาย สามารถกำหนดปจจัยตาง ๆ ตองใชซึ่งทำใหสามารถ กำหนดทุนตัวเงินไดวาจะตองเตรียมเงินลงทุนเทาไร เตรียมปจจัยการผลิตตาง ๆ เทาไหร และเมื่อใด โดยท่ัวไปในการผลิตสนิ คาและบริการจะเรม่ิ จากการวางแผนการผลติ ซึ่งมกี ระบวนการคือ 1. กำหนดเปา หมายการผลติ ทีต่ อ งการ 2. วางแผนกิจกรรมการผลิต 3. วางแผนการควบคุมกจิ กรรมการผลติ ทง้ั ในเชิงตนทุน หรอื คาใชจ าย คณุ ภาพและระยะเวลา เรือ่ งที่ 5 การพฒั นาระบบการผลติ หรือการบริการ การพฒั นาระบบการผลิต หรือการบรกิ าร ตองเร่ิมจากการวิเคราะหกระบวนการผลิต หรือ การ บริการเพื่อใหเขาใจในขั้นตอนหรือกระบวนการทั้งหมด เพื่อจะไดวิเคราะหความเหมาะสม ของกระบวนการ จดุ แข็งและจุดออนของกระบวนการเพ่ือพัฒนากระบวนการหรือระบบการผลติ นั้น ๆ ใหดีขึ้น การประเมินระบบการผลติ เปนการประเมินจุดแข็ง จุดออน โอกาส และอุปสรรค ของระบบการผลิตเพื่อพัฒนาระบบ การผลิตใหดีขึ้น โดยพิจารณาใหครอบคลุมตามระบบการผลิตที่ไดเสนอไว คือ ปจจัยการผลิต กระบวนการผลิตและผลผลิต โดยจุดแข็งและจุดออนนั้น จะเกดิ จากการวเิ คราะหสภาพแวดลอมภายใน ของกิจการในเรื่องการผลติ วาเรามีกระบวนการผลิตที่มีจุดแข็งในเรื่องใด และเราตองพิจารณาจุดออน ของการผลติ ดว ยวา มีเรอ่ื งอะไร สวนโอกาสและอุปสรรคจะเกดิ จากการวิเคราะหส ภาพแวดลอ มภายนอก กระบวนการผลิตของเรา

67 บทท่ี 4 การพัฒนาธรุ กจิ เชิงรุก เร่อื งที่ 1 ความจำเปน และคุณคาของธรุ กิจเชงิ รกุ การทำธรุ กิจเชิงรุก หมายถึง การทำธุรกิจที่มุงใหเกิดการพฒั นาปรับปรุงเปลี่ยนแปลงไมหยุดอยู กับที่ผูประกอบธุรกิจจะตองติดตามขาวสารการเปลี่ยนแปลงตาง ๆ ของสภาพแวดลอม เชน ความตองการของลกู คา การเคลื่อนไหวตา ง ๆ ของคูแขง และความกาวหนาทางเทคโนโลยเี พื่อนำขอมูล มาใชในการพัฒนา ปรบั ปรุงหรือเปล่ยี นแปลงตัวสินคาและบรกิ ารใหท ันสมยั ตรงตามความตองการ ของ ลูกคาใหมากที่สุด ดังนั้น การประกอบธุรกิจจึงมีความจำเปนตองดำเนินธุรกิจในเชิงรุก เพราะการทำ ธุรกิจเชิงรุกทำใหเกิดคุณคา และเกิดประโยชนตอตัวธุรกิจอยางยั่งยืน กลยุทธสงครามการตลาด เชิงรุก คือ กลยุทธทางการตลาดที่มีเปาหมายเพื่อบรรลุเปาประสงคบางอยาง โดยทั่วไปจะเปน การชิงสวนแบงทางการตลาดจากคูแขงที่เปนเปาหมาย นอกจากสวนแบงการตลาดแลว กลยุทธ การตลาดเชิงรุกยังมีจุดมุงหมายที่จะใหไดมาซึง่ กลุมลูกคาเปาหมายหลัก กลุมตลาดระดบั บน และกลมุ ลกู คาทมี่ คี วามภกั ดีสงู ปจจัยสำคญั ปจ จยั หลกั ของกลยทุ ธม ี 4 ขอ คอื 1. ประเมินจุดแข็งของคูแขงที่เปนเปาหมาย พิจารณาถึงความสนับสนุนที่จะไดจากพันธมิตร ของคูแขง อน่ึง ควรเลือกเปา หมายเพยี งหน่ึงเดียวในการจูโ จม 2. คนหาจุดออนในตำแหนงหนึ่งของคูแขง โจมตีไปยังจุดนั้น ควรพิจารณาดูวา การที่คูแขง เปาหมายจะไดร บั แรงสนับสนนุ เพ่ือกลบั มาอยูใ นตำแหนง หนงึ่ ที่ไมไดเสียเปรยี บอีกคร้ังตองใชร ะยะเวลา เทาไร 3. เปดฉากโจมตีใหลงไปในตำแหนงหนึ่งที่จำเพาะเจาะจงที่สุดเทาที่จะเปนไปได เนื่องจาก ธรรมชาติของผูตั้งรับจะตองตั้งรับในทุกทิศทางที่อาจจะถูกโจมตี จึงเปนขอไดเปรียบทางกลยุทธของ ผูโจมตีใหส ามารถทุม เทกำลงั ไป ณ จดุ ๆ เดยี ว 4. เปด ฉากการโจมตีใหเร็ว พลงั ของการโจมตแี บบไมค าดฝน ใหผลท่มี ากกวาการโจมตดี วยกำลัง มหาศาล กลยุทธการตลาดเชงิ รุก มี 3 รปู แบบ ดังนี้ 1. การโจมตีดานหนา เปนการโจมตีคูแขงแบบตาตอตา ฟนตอฟน เชน การแขงขัน ดานผลิตภัณฑกับคูแขงการแขงขันดานราคา การแขงขันดานการโฆษณาของคูแขงหรือการแขงขัน ในอนั ดบั การตลาด

68 2. การจูโจมดานขาง เปนการโจมตีจุดออนของคูแขงโดยใชจุดแข็งที่ตนเอง มีอยูในทาง การตลาดกลยุทธใ นการจูโจมดานขางและการลอมคูแขง มักจะนำมาใชในการโจมตีจุดออ นทางการของ คูแขงทีเ่ ขาทำไดไ มดเี ทา ท่ีควร 3. ยุทธวิธีกระโดดขาม กลยุทธนี้เปนการสลายกำลังคูตอสูไปพรอมกับความสามารถในการ แขงขัน ซึ่งหมายถึง การพัฒนาเทคโนโลยีใหม ๆ หรือสรางแบบจำลองธุรกิจใหม ๆ เปน กลยุทธแหงการ ปฏิวัติที่ฝายรุกจะเปนผูเขียนกฎในการแขงขันขึ้นใหม กลยุทธนี้จะมีประสิทธิภาพมาก หากมีการ ดำเนินการอยางเปนรปู ธรรม เรื่องท่ี 2 การแทรกความนยิ มเขา สคู วามตอ งการของผบู รโิ ภค ความสำคัญของเร่ืองความตองการขอผูบริโภค ในการวางแผนการขายสินคา หรือบริการใด ๆ ผูบริหารจะตองมีขอมูลมาประกอบการตัดสินใจ ขอมูลเกี่ยวกับผูบริโภคจะถูกนำมาใชในการวิเคราะห และการวางแผนทางการตลาด เหตุที่นักการตลาดจำเปนตองใหความสนใจเกี่ยวกับกลุมผูบริโภคและ ความตองการของผูบริโภคก็เพราะวาผูผลิตสวนใหญจะผลิตสินคาที่คลายคลึงกัน และขายใหกับกลุม ผบู ริโภคกลมุ เดียวกัน การกำหนดรปู แบบผลติ ภัณฑแ ละตรายหี่ อโดยยึดถอื ความตอ งการของผูบรโิ ภคจะ เปนเคร่ืองชวยใหผูบริโภคตัดสินใจไดง ายขึน้ กับบริหารการตลาดทราบกันดีอยูแลววาผูบริโภคทุกคนไม เหมือนกันแตล ะคนจะมีบางอยา งแตกตางกนั ไปจากผูบริโภคอื่น ๆ ซ่ึงจะเห็นไดชัดเจนยิ่งขึ้นเม่ือมีความ ปรารถนาในแงของความตอ งการของผูบริโภค ดังนั้น กบั ริหารการตลาดตองมีความเขาใจถึงโครงสรา ง ความตองการของผูบริโภค ซง่ึ จะชีใ้ หเหน็ วาความตอ งการนน้ั จะเกิดขน้ึ จากอะไร ความตองการของผูบรโิ ภคจำแนกออกเปน 2 ประเภท โดยกวาง ๆ คอื 1. ความตอ งการทางดา นรางกาย เชน ความหวิ กระหาย การนอน ความอบอนุ เปนตน 2. ความตองการทางดานอารมณ หรือดานจิตวิทยา เชน ความปลอดภัย ความรัก การยอมรับ ความพอใจในความงาม เปนตน การบริหารการตลาดตองเขาใจลึกถึงรายละเอียดของความตองการ ทั้งสองประเภทดังกลาว เพื่อเอามาเปนจุดขายในการขายสินคา และเปนสวนหนึ่งในการโฆษณา การแทรกความนิยมเขาสูความตองการของผูบริโภคเปนสิ่งจำเปนเพื่อใหผูบริโภคเกิดความตองการ ในการบรกิ ารสนิ คา เรื่องที่ 3 การสรา งรปู ลกั ษณคณุ ภาพสนิ คา ใหม รูปลักษณหรือภาพลักษณ หมายถึง ภาพที่ปรากฏใหเห็นวาสิ่งนั้นเปนอยางไรโดยทั่วไปเรา ตองการใหเห็นภาพลักษณที่ดี ที่นาพึงพอใจหรือนาประทับใจ ซึ่งภาพลักษณที่ดีนั้นควรจะตองตรงกับ ขอเท็จจริงดว ยมิใชเปนภาพที่สรางข้ึนเทานัน้ การสรางรูปลักษณห รือภาพลกั ษณนั้น นิยมใชการตั้งช่ือ และตรายีห่ อ ท่ีนา สนใจ รวมทั้งมกี ารโฆษณาประชาสมั พนั ธเพื่อเนนย้ำภาพลกั ษณใ หมทีต่ องการ

69 รูปแบบทม่ี ีความนยิ มในการนำเสนอเพื่อใหตลาดเกดิ ความรูจักและนยิ ม ดังนี้ 1. การจัดฉากตั้งวางสินคา เสมือนสินคายี่หอนั้นเปนหนึ่งในขาวของเครื่องใชในบาน หรือที่ ทำงานของตัวละครในเรื่องหรอื อาจจัดฉากใหต วั ละคร เปด รา นซูเปอรมารเกต็ และนำสนิ คาตาง ๆ มาตั้ง โชวใ นรา น เปนตน 2. การผูกสินคาไวกับบทสนทนาของตัวละครและโครงเรื่องบอยครั้ง จะเห็นตัวละครมีบท สนทนาเกยี่ วกับสนิ คา 3. การแฝงดวยภาพกราฟก ปายโฆษณาขนาดใหญขณะเปลี่ยนฉากเมื่อตองการบอกวา ฉากตอไป เหตกุ ารณจ ะเกิดขึ้นทใ่ี ดกจ็ ะใชส ถานทเี่ ปน สัญลกั ษณ เชน อาคาร ปา ยรถเมล รา นอาหาร โดย สถานที่ทีว่ านี้จะมีปายโฆษณาขนาดใหญติดอยูดวยคลายกับที่เราเห็นไดทั่วไปเวลาขับรถ แตจะใชเปน ภาพกราฟกตัดตอใหเหมือนกับวามีการโฆษณานี้ติดอยูที่นั่นจริง ซึ่งผูชมก็จะไมรูสึกขัดใจเพราะรูสึก เพลิดเพลนิ กบั ละครมากกวา 4. การที่แบรนดตาง ๆ ลงทุนเปนผูผลิตรายการโทรทัศนเอง ถือเปนอีกหนึ่งพัฒนาการของ การโฆษณาประชาสัมพันธซ ึ่งไดท งั้ การรับรูในเรอ่ื งของตัวสนิ คา และการรับรูในเร่ืองของแบรนด โดยการ นำสินคา หรอื แบรนดเขาไปผูกไวก บั ทกุ องคประกอบของรายการหรอื ทีเ่ รียกวา Branded Content แนวทางการสรางรปู ลักษณค ุณภาพสินคา ใหม การสรา งรปู ลักษณสนิ คา ใหมนนั้ โดยทว่ั ไปจะเริม่ จาก 1. ตรวจสอบคุณภาพสินคาของเราวามีขอดี หรือจุดเดนในเรื่องอะไร เพื่อจะไดนำขอมูลนีม้ า สรางภาพลักษณ ถา คณุ ภาพหรือรูปลักษณเดิมของเราไมชัดเจน หรือยงั ไมดีพอก็ตองแกไขปรับปรุงใหดี 2. นำขอมูลทางดานคุณภาพที่ดีนั้นมาใชในการสรางรูปลักษณหรือภาพลักษณของสนิ คา เชน กำหนดรปู ลักษณหรือภาพลกั ษณข องสินคา เชน กำหนดรูปลักษณหรือภาพลักษณ ในเร่ืองความใหมสด ของสินคาหรือการมีรสชาติอรอ ยนุมนวล หรือการมีประสิทธิภาพการใชงานดี เชน น้ำมนั นวดสมนุ ไพร เปนตน 3. ควรมีการตั้งชื่อสินคา และตรายี่หอดวย โดยการตั้งชื่อนั้นควรใชชื่อที่สุภาพเหมาะสม สั้นกะทดั รัดเพื่อใหจดจำไดง ายและอาจสื่อใหเ ห็นคณุ ภาพ หรือจดุ ขายท่ีตอ งการเชน ยาทัมใจ ยาปวดหาย เปนตน สำหรับตรายี่หอนั้น ก็ควรออกแบบใหสอดคลองกับชื่อยี่หอ ออกแบบใหสวยงามนารัก และมี ความหมายท่ีดี 4. ทำการโฆษณาประชาสัมพันธภาพลักษณคุณภาพสินคาใหมนี้ออกไป โดยใชสื่อและวิธีการ ตาง ๆ เชน ทำแผนปายโฆษณาประชาสัมพันธหนารานและสถานที่ที่เหมาะสม แจกแผนพับ หรือฝาก ขาวประชาสัมพันธ หรือแจกสินคาตัวอยางใหทดลอง เปนตน ทั้งนี้ เพื่อเปนการเนนย้ำภาพลักษณ ท่ีตองการเปนสำคญั

70 5. เพิ่มประสิทธภิ าพการผลิตและลดตน ทนุ ใหต่ำลง เชน ควบคุมของเสยี จากการผลิต พยายาม ลดตน ทนุ การผลิต เปน ตน เรอื่ งท่ี 4 การพัฒนาอาชีพใหม ีความมัน่ คง ความพออยู พอกิน มีรายได ความหมายของการพออยูพอกินมีความสัมพันธไปกับความสมดุลระหวางรายได และรายจาย การมีรายไดแ ละการออม รายได หมายถึง ผลตอบแทนที่กิจการไดรับจากการขายสินคาหรือบริการตามปกติของกิจการ รวมทั้งผลตอบแทนอ่ืน ๆ ทไ่ี ดเ กดิ จากการดำเนนิ งานตามปกติ รายไดแบง ออกเปน 2 ประเภท ดงั นี้ 1. รายไดจากการขาย (Sales) หมายถึง รายไดที่เกิดจากการขายสินคาหรือบริการอันเปน รายไดจากการดำเนนิ งานตามปกติ 2. รายไดอื่น (Other incomes) หมายถึง รายไดที่มิไดเกิดจากการดำเนินงานตามปกติของ กิจการซง่ึ เปน รายไดท่ไี มใ ชร ายไดจ ากการขายสินคาหรอื บริการนนั่ เอง การออม คือ รายไดเ ม่อื หักรายจายแลวมสี ว นซ่ึงเหลอื อยสู ว นของรายไดทเ่ี หลืออยูซึ่งไมไดใชสอย ออกไป เรียกวาเงินออม โดยทั่วไปการออมจะเกิดขึน้ ก็ตอเม่ือบุคคลนั้นมีรายไดมากกวา รายจายของเขา ความสำคัญของเงินออม เงินออมเปนปจจยั ที่จะทำใหเปาหมายซ่ึงบุคคลกำหนดไวใ นอนาคต บรรลุจุดประสงค เชน กำหนดเปาหมายไววาตองมีบานเปนของตนเองในอนาคตใหไ ด เงินออมจะเปน ปจจัยสำคัญที่จะกำหนดเปาหมายที่วางไวเปนจริงขึ้นมาได สิ่งจูงใจในการออม คือ การที่คนเรา มเี ปาหมายอยางหนึง่ อยางใดในอนาคตกำหนดไวช ัดเจนแนนอนก็จะทำใหเกิดความกระตอื รอื รนที่จะเก็บ ออมมากขึน้ การลงทุน คือ การนำเงินที่สะสมไวไปสรางผลตอบแทนที่สูงกวาการออม โดยการลงทุนใน พันธบัตรรฐั บาล หรือหลักทรัพยตา ง ๆ ซงึ่ จะมคี วามเส่ยี งท่ีสงู ข้ึน บทที่ 5 โครงการพฒั นาอาชพี ใหม ีอยูมีกนิ เร่ืองท่ี 1 การวเิ คราะหค วามเปนไปไดข องแผนตา งๆ แนวคิดของการจัดทำแผนปฏบิ ตั กิ าร แผนปฏบิ ตั ิการ คือ เครอ่ื งค้ำประกนั วาเปาหมายในการทำงานในแตล ะปม โี อกาสบรรลุเปาหมาย ตามทก่ี ำหนดไว ความหมายของการวางแผน การวางแผน เปนการใชความคิดมองจินตนาการเตรียมวิธีการตาง ๆ เพื่อคัดเลือกทางที่ดีทีส่ ุด ทางหนง่ึ กำหนดเปาหมายและวางกำหนดการกระทำนนั้ เพ่อื ใหส ำเร็จตามจดุ ประสงคที่วางไว

71 ประโยชนข องการวางแผน 1. ชวยใหม ีการตัดสนิ ใจอยางมหี ลกั เกณฑ 2. การวางแผนน้ีเปน ศนู ยก ลางประสานงาน ทำใหท กุ สวนงานมคี วามสอดคลอ งกัน 3. การวางแผนทำใหการปฏิบตั งิ านเปนไปโดยประหยัด มปี ระสทิ ธภิ าพ และประสิทธผิ ล 4. การวางแผนนเี้ ปน เครอ่ื งมือในการควบคมุ งาน เพ่อื การตดิ ตามผลและตรวจสอบการปฏิบัติงาน ประเภทของแผน มี 4 ประเภท ดงั น้ี 1. แผนพฒั นาระยะยาว (10 - 20 ป) กำหนดเคา โครงกวาง ๆ ในทศิ ทางที่จะพฒั นาไปอยางไร 2. แผนพัฒนาระยะกลาง (4-6 ป) โดยคาดคะเนวาในชวงระยะเวลาดังกลาว จะทำอะไรบาง จะมโี ครงการพัฒนาอะไร จะใชงบประมาณและทรพั ยากรมากนอ ยเพยี งไร 3. แผนพัฒนาประจำป (1 ป) ความจริงแผนนี้มีอยูในแผนระยะกลางอยูแลวแตเปนการทำไว ลวงหนาหลายป ขอมูลและความตองการอาจไมสอดคลองกับปจจุบัน จึงตองจัดทำแผนพัฒนาประจำป ขน้ึ เพอื่ ขอตัง้ งบประมาณประจำป 4. แผนปฏิบัติการประจำป (1ป)งบประมาณประจำปมักมีการตัดทอนงบประมาณออกตาม ความเหมาะสม จากกระทรวง ทบวง กรม จึงจำเปนตอ งปรบั แผนปฏิบัติการประจำปเพ่อื ใหส อดคลองกับ เงินงบประมาณที่ไดรับอนุมัติ ซึ่งเรียก แผนปฏิบัติการประจำปเพื่อเปน การสรางความเขาใจใน สถานการณท ีเ่ ปน อยู ทง้ั แผนการผลติ ของเราวาเปนอยา งไร เหมาะสมแลวหรือไม แผนงานดา นการตลาด ของเราเปนอยางไร มีความชัดเจนเหมาะสมแลวหรือไม เพื่อที่จะนำขอมูลไปใชในการวางแผนโครงการ พฒั นาอาชีพของเราตอไป การวางแผนมคี วามสำคญั เปนอยางยง่ิ ในการทำกิจกรรมใด ๆ กต็ ามควรมีการ วางแผนอยา งมรี ะบบ เพ่อื ลดขอผิดพลาดในการทำงาน หรือปอ งกันปญ หาบางอยางไมใ หเกดิ ขึน้ เรื่องท่ี 2 การเขยี นโครงการพัฒนาอาชีพ ขัน้ ตอนการเขียนโครงการพัฒนาอาชพี ใหม ีอยูมีกนิ 1. ชื่อโครงการควรกำหนดช่ือโครงการใหชัดเจน 2. หลักการและเหตุผล กลาวถึงความสำคัญของโครงการพัฒนาอาชีพ หรือแนวคิดสำคัญที่ ตองการใหเกดิ การพฒั นาอาชีพ 3. วตั ถปุ ระสงค ควรกำหนดชื่อโครงการใหช ัดเจน วา โครงการมีวตั ถปุ ระสงค ทตี่ องการคอื อะไร จะมีหลายวัตถุประสงคก็ได การกำหนดวัตถุประสงคของโครงการจะทำใหเราสามารถกำหนด รายละเอยี ดตาง ๆ ได 4. วิธีดำเนินงาน กำหนดรายละเอยี ด ขั้นตอนการดำเนินงานอยางละเอียด ตั้งแตเริ่มจนส้ินสดุ โครงการประกอบดวยกจิ กรรม ระยะเวลา ผูร บั ผดิ ชอบในแตละกิจกรรม ทรพั ยากรที่ใช เปน ตน 5. ระยะเวลา กำหนด ระยะเวลาต้ังแตเ ริ่มตน จนสิ้นสุดการดำเนินงาน

72 6. สถานทด่ี ำเนนิ งาน กำหนดสถานท่ีและพ้ืนทใี่ นการดำเนินงานโครงการ 7.งบประมาณ เปนการจัดทำรายละเอียดคาใชจายในการดำเนินงานการจัดซื้อ จัดหาวัสดุ อุปกรณ เคร่ืองมือเคร่อื งจักรใหช ัดเจน เปนตน 8. ผลทีค่ าดวา จะไดรบั หรือประโยชนที่ไดจากการดำเนินโครงการ โดยการระบุผลไดรบั โดยตรง ใหสอดคลอ งกับวัตถปุ ระสงค หรือเปา หมายท่ีกำหนดไว ประโยชนข องการเขียนโครงการพัฒนาอาชพี ใหมีอยูมีกิน การเขียนโครงการพัฒนาอาชพี มีประโยชนกับผูเรียนอยู 2 ประเภทใหญๆ คือ 1. เพื่อใหมีแผนการพฒั นาอาชีพใหมีอยูมกี ินของตนอยา งมีจุดหมายปลายทางที่ชดั เจน มีการคิด ข้นั ตอนการดำเนนิ งานอยา งเปนระบบ เปน ขั้นเปนตอน 2. เพื่อมีโครงการที่ชัดเจนและเปนทางการเพ่ือใชเ สนอหนวยงานตาง ๆ ที่ใหการสนับสนนุ ได พิจารณารายละเอียดไดอยางชัดเจน การจะเขียนโครงการไดนั้น ผูเรียนตองตัดสินใจแลววาจะพัฒนา อาชีพอะไร เปนอาชีพท่ีไดปฏิบัตจิ ริง มีความหมายจริงกับชีวิต เปนเรือ่ งท่ีตอบโจทยป ญหาของอาชีพได การเขียนโครงการตองมีแนวโนมที่จะทำใหประสบความสำเร็จ ถาดำเนินการใหเกิดความสำเร็จไดใน ชวงเวลาสั้น ๆ หรือเห็นผลในระยะสั้นไดกอน จะทำใหผูเรียนเกิดกำลังใจในการที่จะปฏิบัติตนเพ่ือ บรรลุผลการพัฒนาอาชีพ สรางฐานอาชีพใหมั่นคง และตอยอดเรื่อยไปอยางมีความสมเหตุสมผล ประหยัด พอประมาณ มภี มู คิ มุ กนั เพราะผูเรียนคนควา หาความรแู ละมจี ติ ใจใฝค ณุ ธรรม เร่ืองท่ี 3 การตรวจสอบความเปน ไปไดข องโครงการ การตรวจสอบความเปนไปไดข องโครงการพฒั นาอาชพี นั้นอาจแบงไดเ ปน 2 สวน สว นที่ 1 เปนการวเิ คราะหความเปน ไปไดของโครงการ 1. การตรวจสอบความเปน ไปไดข องโครงการพฒั นาอาชีพในแงการผลติ วา เราจะสามารถพัฒนา ผลติ ภัณฑใ หมคี ุณภาพมากขึ้น และผลิตไดม ากขึน้ หรอื ไม 2. การตรวจสอบความเปนไปไดของโครงการพัฒนาอาชีพในแงการตลาด วาเราจะสามารถ สรางยอดขายเพิ่มไดหรือไม จะมีลูกคาเพิ่มขึ้นหรือไม ลูกคาจะยั่งยืนยาวนานแคไหน จะทำอยางไรให ลกู คาซ้ือมากขึน้ หรอื มลี ูกคา ใหมๆ เกิดขึน้ 3. การตรวจสอบความเปนไปไดของโครงการพัฒนาอาชีพในแงการเงิน วาอาชีพที่เราพัฒนา ปรับปรงุ นีท้ ำใหเรามีผลกำไรทเี่ ปนตวั เงินมากขึ้นมเี งนิ หมนุ เวยี นดีขนึ้ หรือมคี า ใชจ ายตา ง ๆ ลดลงหรือไม สวนท่ี 2 เปนการวเิ คราะหความเสีย่ งของโครงการ เปนการวิเคราะหเพื่อใหทราบวาโครงการนี้มีปจจัยเสี่ยงในเรื่องใดบาง และมีโอกาสเกิดความ เสี่ยงนั้นมากนอยแคไหน เชน ความเสี่ยงจากสภาพดินฟาอากาศ ความเสี่ยงในการขาดแคลนวัตถุดิบ ความเส่ียงจากความผนั ผวนในการขายสนิ คา ท่เี ปนฤดูกาล เปน ตน

73 เรือ่ งที่ 4 การปรบั ปรงุ แกไ ขโครงการพัฒนาอาชพี จากการตรวจสอบความเปนไปไดของโครงการพัฒนาอาชีพในประเด็นตาง ๆ แลวถาพบวามี ปญหาหรือจุดออ นในเรือ่ งใด เราก็จะไดนำมาแกไขปรบั ปรงุ โครงการของเราใหเหมาะสม หรือเม่ือดำเนิน โครงการพัฒนาอาชพี ไปแลวอาจพบวามีปญหาหรอื มีจดุ ออน เรากด็ ำเนินการแกไขใหเ หมาะสม ประโยชนของการปรับปรงุ แกไขโครงการพัฒนาอาชีพ การปรบั ปรงุ แกไขโครงการมคี วามสำคญั ตอ ความสำเร็จของโครงการพัฒนาอาชีพดงั นี้ 1. ในการจดั ทำแผนโครงการพัฒนาอาชีพนน้ั เมอ่ื นำมาตรวจสอบความเปน ไปไดของแผน หรือ เมอื่ นำแผนมาปฏบิ ัติก็อาจพบปญ หาและอุปสรรค จึงตองดำเนินการแกไขปรับปรุงแผนนน้ั หรอื ปรับปรงุ แกไ ขปญหาทีเ่ กดิ ข้นึ ในเร่ืองใด ๆ ก็ตาม จึงจะทำใหก ารดำเนินงานบรรลตุ ามแผนโครงการทีว่ างไว 2. การปรับปรุงแกไขโครงการจะทำใหเ ราไดรบั ขอ มูลและแนวทางที่เปนประโยชนทจี่ ะนำไปใน การวางแผนโครงการในครงั้ ตอ ๆ ไปไดอยา งเหมาะสม 3. การปรับปรุงแกไขโครงการจะทำใหเราไมเสียทรพั ยากรที่ไดใชไปแลว เพราะเราไมไดปลอย ใหดำเนนิ โครงการตอ ไปนี้โดยไมไดทำอะไร ซ่ึงจะทำใหอ าชีพนัน้ ๆ ไมประสบความสำเร็จหรือเกิดความ เสียหาย เร่อื งท่ี 5 การประเมินเมื่อส้นิ สุดโครงการ การประเมินโครงการจะตองดำเนินการอยางตอเนื่องเปนระบบ เพื่อนำขอมูลที่ไดจากการ ประเมินมาใชในการตัดสนิ ใจ ปรับปรุงและพัฒนาโครงการใหม ีประสทิ ธิภาพยิ่งขึ้น ซึ่งเปนการประเมินท่ี จะตอบคำถามไดวาผลโครงการบรรลุตามวัตถุประสงคของโครงการหรือไมเกิดผลกระทบอะไรกับ โครงการบา ง เพือ่ นำขอมลู มาใชในการตัดสนิ ใจวาจะดำเนินโครงการน้ีตอไปหรอื ปรับปรงุ ใหดยี ่งิ ขึ้น หรอื ลมเลิกโครงการ หมายเหตุ : ใหน ักศึกษา ไดศ กึ ษาเพมิ่ เตมิ จากหนังสอื แบบเรียนรายวชิ าพฒั นาอาชพี ใหมีอยูมีกิน รหัสวิชา อช11003 https://online.pubhtml5.com/hpzd/vmgk/index.html#p=1

74 แบบทดสอบรายวิชาพัฒนาอาชพี ใหมีอยมู ีกิน รหสั วชิ า อช 11003 ชุดที่ 1 คำชีแ้ จง : จงเลือกคำตอบทีถ่ กู ตอ งท่ีสดุ เพียงคำตอบเดียว 1. ขอ ใดคอื ความสำคัญของการพฒั นาอาชพี ก. ลดการจา ยภาษีใหกับประชาชน ข. มรี ายไดแ ละความเปนอยมู ่ันคง ค. มสี วสั ดิการที่ดีใหก บั ประชาชน ง. มีการแลกเปล่ยี นสนิ คา กันโดยไมต องซ้อื ขาย 2. “สมชาย นำผกั มาแปรรปู เปน ผักทอดกรอบบรรจุซอง ขายสงตามหา งสรรพสินคา ตา งๆ จนสามารถ ขยายโรงงานผลติ ใหม ีขนาดใหญขน้ึ ” จากสถานการณด งั กลาว สมชายดำเนนิ ธุรกิจอยใู นระยะใด ก. ระยะเรม่ิ ตน ข. ระยะทรงตวั ค. ระยะสรางตวั ง. ระยะตกตำ่ หรอื สูงขึ้น 3. การมองเห็นโอกาสในการประกอบอาชพี เกดิ จาก ก. การวเิ คราะหต ลาด ข. การหาชอ งทางของสนิ คา ค. ประกอบอาชพี ทต่ี ลาดตอ งการ ง. มีความรบั ผดิ ชอบหรือความสนใจสวนตวั ในการประกอบอาชีพ 4. “บริษัทผลิตน้ำยาปลูกผมยี่หอหนึ่ง ผลิตน้ำยาปลูกผมเพยี งชนิดเดียว สำหรับผูท ี่มีอายุ 40 ปขึน้ ไป” จากสถานการณด ังกลาว บริษัทมีการกำหนดกลยทุ ธการตลาดตามขอใด ก. ผลติ ภัณฑ ข. กลมุ ลกู คา ค. การวางขายสินคา ง. สวนแบงการตลาด 5. การแปรรปู องุน เปนนำ้ ผลไม เพือ่ เกบ็ ไวบ รโิ ภคนอกฤดูกาล ใชศาสตรท ่ีเก่ียวขอ งกับเทคโนโลยีดานใด ก. เทคโนโลยดี า นการสื่อสาร ข. เทคโนโลยดี า นพลงั งาน ค. เทคโนโลยชี วี ภาพ ง. เทคโนโลยีอาหาร

75 6. “เรไร ทำนำ้ จิ้มสุกเ้ี อง และแบงใหเ พือ่ นบา นอยเู สมอ จนมคี นสนใจและขอซือ้ ปลาราจากเรไรอยูบอยๆ เธอจงึ ผลติ ปลารา เปน ธรุ กจิ SME” จากสถานการณด งั กลา ว เรไรควรดำเนินการเร่อื งใดเปน ลำดับแรก ก. จา งคนงานมาชว ยในการผลิต ข. คิดสูตรทำนำ้ จิ้มใหหลากหลาย ค. ดูแลเรอ่ื งความสะอาดของทุกกระบวนการผลติ ง. คิดราคาตน ทนุ และกำไรในการขายสินคา 7. ขอใดคอื ประโยชนทีไ่ ดจากการกำหนดแผนกิจกรรมการผลิต ก. ควบคมุ ตนทุนการผลิตได ข. มีผลกำไรทช่ี ัดเจน ค. ไดแรงงานทม่ี คี ณุ ภาพ ง. ไดสนิ คา ทม่ี ีคณุ ภาพ 8. “สุนทร ปลูกผักกาดแกวแบบไฮโดรโปรนิก ทำใหไดผลผลติ ทีส่ ะอาด ปราศจากสารปนเปอน สงผลให มีลูกคา สงั่ ผกั กาดแกวเปน จำนวนมาก” จากสถานการณดังกลา ว สนุ ทร ใชก ารแทรกความนยิ มตามขอ ใด ก. การใสใจดา นสุขภาพ ข. กระแสความตอ งการ ค. การรักษาสภาพแวดลอ ม ง. ความรบั ผดิ ชอบตอ สงั คม 9. ขอใด ไมใช ขั้นตอนการวางแผน ก. ศึกษาสภาพปญหา ข. วิเคราะหความเปน ไปได ค. กำหนดวธิ กี ารดำเนนิ งาน ง. ทราบปญ หาการดำเนินงาน 10. “ศักดิ์ชัย ตองการเปดรานขายขาวราดแกงหนาโรงพยาบาลประจำตำบล โดยเปดขายวันจันทร- ศุกร” จากสถานการณด งั กลา ว ศกั ด์ิชยั ไมต อง วเิ คราะหปจจัยในขอใด ก. ตลาดของผบู รโิ ภค ข. รสชาตขิ องผูบรโิ ภค ค. วัตถุดิบในการผลิต ง. ชองทางการส่อื สาร

76 แบบทดสอบรายวชิ าพัฒนาอาชพี ใหม ีอยูม ีกิน รหสั วชิ า อช 11003 ชดุ ที่ 2 คำชแ้ี จง : จงเลือกคำตอบทถี่ กู ตองท่ีสดุ เพียงคำตอบเดียว 1. ขอบเขตเน้อื หาของวชิ านี้ ในบทที่ 5 ใหค วามรใู นเรอ่ื งอะไร ก. ศกั ยภาพธุรกิจ ข. การพฒั นาธุรกจิ เชงิ รุก ค. โครงการพฒั นาอาชีพใหมอี ยูมก่ี ิน ง. การจดั ทำแผนพฒั นาการผลติ หรอื การบรกิ าร 2. ขอบเขตเนื้อหาของวชิ าน้ี ในบทที่ 3 ใหความรใู นเรอ่ื งอะไร ก. ศกั ยภาพธรุ กิจ ข. การพัฒนาธุรกิจเชิงรุก ค. โครงการพฒั นาอาชีพใหม ีอยูมกี นิ ง. การจัดทำแผนพฒั นาการผลิต หรือการบรกิ าร 3. จากหวั ขอ ทกี่ ำหนดใหขอ ใดเรียงลำดบั ตำแหนง ธุรกจิ ไดถกู ตอ ง 1. ระยะเริ่มตน 2. ระยะสรางตวั 3. ระยะทรงตวั 4. ระยะตกต่ำหรือสูงข้นึ ก. 1 2 3 4 ข. 1 2 4 3 ค. 1 3 4 2 ง. 1 4 2 3 4. การวเิ คราะหท ุนปจ จยั การผลิต หรือการบรกิ ารมอี ะไรบา ง ก. ทนุ วัตถุดิบ ข. ทุน แรงงาน ค. ทุน คาไฟฟา ง. ทนุ ตน ทุนการผลิต 5. ขอใดไมใ ชก ารกำหนดทิศทางการตลาด ก. ผผู ลิต ข. สินคาหรือการบรกิ าร ค. ผูบ รโิ ภคและแรงงาน ง. ผูบ รโิ ภคหรือผรู บั บริการ

77 6. ตวั สนิ คาหรอื รปู แบบการใหบรกิ ารแกลกู คา มีความจำเปน หรอื ไมท่ีจะตองมีการพัฒนาตลอดเวลา ก. มีความจำเปน เพื่อใหทนั สมยั ทันตอ ความตอ งการของลกู คา ข. มีความจำเปน เพื่อใหทนั สมยั ทนั ตอความตอ งการของผผู ลติ ค. มีความจำเปน เพอ่ื ใหทันสมัยทันตอความตองการของโรงงาน ง. มีความจำเปน เพ่อื ใหทนั สมัยทนั ตอ ความตองการของพอคาคนกลาง 7. ขั้นตอนสดุ ทา ยของการออกแบบผลิตภณั ฑต รงกับขอใด ก. กำหนดรปู แบบ ข. ปรบั ปรงุ ใหด ีข้นึ ค. เตรยี มวสั ดอุ ปุ กรณ ง. นำผลงานไปใชป ระโยชน 8. บคุ คลใดมคี วามสำคญั ทีส่ ดุ ตอ การดำเนนิ ธุรกจิ ก. ลูกคา ข. ผลู งทุน ค. คูแขงขนั ง. ผคู า สงและผคู า ปลีก 9. การดำเนนิ กิจกรรมทางธุรกจิ ขอ ใดถูกตองทส่ี ุด ก. การผลติ การซ้ือขาย ข. การผลติ การจำหนายจายแจก ค. การซอ้ื ขายแลกเปลยี่ น การจำหนาย ง. การผลติ การซื้อขายแลกเปล่ียน การจำหนาย 10. ขอใดคือปญหาของการประกอบอาชพี เกษตรกรรมที่ไมสามารถควบคมุ ได ก. การตลาด ข. ภัยธรรมชาติ ค. การทำตามอยา งกัน ง. การใชเ ทคโนโลยีสมัยใหม

78 สาระทกั ษะการดำเนนิ ชวี ิต

79 สรุปเนือ้ หาสำคญั จากบทเรียน รายวิชาเศรษฐกจิ พอเพียง ทช11001 จดุ ประสงคการเรียนรู 1. เพื่อใหผูเรียนเขาใจแนวคิด หลักการความหมาย ความสำคัญของปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพยี งได 2. เพื่อใหผูเรียนบอกแนวทางในการนำปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปประยุกตใชในการ ดำเนินชีวติ 3. เพือ่ ใหผเู รียนเห็นคุณคา และปฏบิ ตั ิตามหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง 4. เพ่ือใหผเู รียนแนะนำ สง เสรมิ ใหสมาชกิ ในครอบครวั เห็นคุณคาและนำไปปฏิบัตใิ นการดำเนนิ ชวี ิต 5. เพื่อใหผูเ รยี นบอกแนวทางและสามารถเร่มิ ตนประกอบอาชีพตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพียงได เรอื่ งที่ 1 เศรษฐกิจพอเพยี ง รากฐานการดำเนนิ ชวี ติ ของคนไทย เศรษฐกิจพอเพียง เปนปรัชญาที่พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดช มหาราชบรมนาถบพิตร (รัชกาลท่ี 9) ทรงมีพระราชดำรัสชีแ้ นะแนวทางการดำรงอยูและการปฏิบตั ติ น ของประชาชนในทกุ ระดบั ใหดำเนินชีวติ ในทางสายกลางโดยเฉพาะการพฒั นาเศรษฐกิจเพ่ือใหกาวทันตอ โลกยคุ โลกาภิวัตน ความพอเพียง หมายถึง ความพอประมาณ ความมีเหตุผล รวมถึงความจำเปนที่ตองมรี ะบบ ภูมคิ มุ กันในตวั ท่ีดพี อสมควรตอ ผลกระทบใด ๆ อนั เกิดจากการเปลี่ยนแปลงท้งั ภายนอกและภายใน ท้งั น้ี จะตองอาศยั ความรอบรู ความรอบคอบ และความระมัดระวังอยางยิ่งในการนำวิชาการตาง ๆ มาใชใน การวางแผน และการดำเนนิ การทุกขั้นตอน และขณะเดียวกันจะตองเสริมสรา งพื้นฐานจิตใจ ของคนใน ชาติ โดยเฉพาะเจาหนาที่ของรัฐ นักทฤษฎี และนักธุรกิจ ในทุกระดับ ใหมีสำนึกในคุณธรรม ความ ซื่อสัตยสุจริต และใหมีความรอบรูที่เหมาะสม ดำเนินชีวิตดวยความอดทน ความเพียร มีสติปญญา และความรอบคอบ เพื่อใหสมดุลและพรอมตอการรองรับการเปลี่ยนแปลงอยางรวดเร็วและกวางขวาง ทง้ั ทางดา นวตั ถุ สังคม ส่งิ แวดลอม และวัฒนธรรมจากโลกภายนอกไดเปน อยา งดี ความพอเพียงประกอบดว ย 3 หวง 2 เงอื่ นไข ดังนี้ 3 หวง คอื 1. ความพอประมาณ หมายถึง ความพอดีทีไ่ มน อยเกนิ ไปและไมม ากเกินไป โดยไมเบียดเบียน ตนเองและผอู ่ืน เชน การผลติ และการบรโิ ภคที่อยูใ นระดับพอประมาณ

80 2. ความมเี หตุผล หมายถงึ การตัดสนิ ใจเกยี่ วกับระดบั ของความพอเพยี งนนั้ จะตอ งเปน ไปอยา ง มีเหตุผล โดยพิจารณาจากเหตปุ จจัยทีเ่ กี่ยวของตลอดจนคำนงึ ถึงผลที่คาดวาจะเกิดขึน้ จากการกระทำ นั้น ๆ อยางรอบคอบ 3. การมภี ูมคิ ุมกนั ท่ีดีในตวั หมายถงึ การเตรยี มตัวใหพ รอมรับผลกระทบ และการเปล่ยี นแปลง ดา นตา ง ๆ ท่จี ะเกิดขึ้นโดยคำนึงถงึ ความเปนไปไดข องสถานการณต า ง ๆ ทคี่ าดวา จะเกดิ ขนึ้ ในอนาคตทั้ง ใกลแ ละไกล 2 เงื่อนไข คอื 1. เง่ือนไข ความรู ประกอบดวย ความรอบรูเกีย่ วกับวิชาการตา ง ๆ ที่เกี่ยวของอยางรอบดาน ความรอบคอบที่จะนำความรูเหลานั้นมาพิจารณาใหเชื่อมโยงกัน เพื่อประกอบการวางแผนและ ความระมัดระวังในขัน้ ปฏิบตั ิ 2. เงื่อนไข คุณธรรม ที่จะตองเสริมสรางประกอบดวย มีความตระหนักในคุณธรรม มีความ ซ่ือสัตยส ุจริต และมคี วามอดทน มีความพากเพยี ร ใชสติปญญาในการดำเนนิ ชวี ติ เรือ่ งที่ 2 ปฏิบตั ิตนดี มีความพอเพยี ง วิธีคิด การจะนำปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไปประยุกตใชไดผลดีในการดำเนินชีวิต จำเปนจะตอง เริ่มตนจากการมีความรู ความเขาใจที่ถูกตองวาเศรษฐกิจพอเพียงหมายถึงอะไร และ มหี ลกั การ สำคัญอะไรบางทจ่ี ะนำไปใชเ ปนแนวทางสกู ารปฏิบตั ิ วิธีปฏิบัติ หลังจากที่ไดทำความเขาใจอยางถูกตองแลว จำเปนจะตองทดลองนำมาประยุกตใช กบั ตนเอง ท้งั ในชวี ติ ประจำวันและการดำเนินชีวิตสามารถอยรู วมกับผอู นื่ ไดอยางมีความสุข โดยคำนึงถึง การพึ่งพาตนเองเปนเบื้องตน การใชเหตุผลเปนพื้นฐาน ในการตัดสินใจและการกระทำตาง ๆ ตลอดจน การสรางภูมิคุมกนั ท่ีดี เพื่อพรอ มรับตอการเปลีย่ นแปลง จะไมทำอะไรท่ีเสี่ยงจนเกินไปจนทำใหตนเอง

81 หรือคนรอบขางเดือดรอนในภายหลัง การใฝรูอยางตอเนื่อง และใชความรูดวยความรอบคอบและ ระมัดระวัง ความซอื่ สัตย ความไมโ ลภ ความรจู ักพอ ความขยนั หมนั่ เพียร การไมเ บยี ดเบยี นกนั การรูจ ัก แบงปนและชวยเหลือซึ่งกันและกัน วิธีการใหคุณคา การเรียนรูจากการปฏิบัติ การแลกเปลี่ยน ขอคิดเห็นและประสบการณร ะหวางผทู ี่มีความสนใจรวมกันจะทำใหสามารถตระหนักถึงประโยชนและ ความสุข ที่จะไดรบั จากการนำหลักเศรษฐกิจพอเพียงไปใช แลว เกิดการปรับเปลีย่ นความคิดเห็นและ นอ มนำเอาเศรษฐกจิ พอเพียงไปใชใ นการดำเนินชีวติ ตอ ไป จติ สำนึกทต่ี ระหนกั ถงึ ความสุขท่เี กดิ จากความ พอใจในการใชชีวิตอยางพอดีและรูจักระดับ ความพอเพียงจะนำไปสูการประกอบสัมมาอาชีพหาเลี้ยง ตนเอง อยา งถกู ตอง ไมใ หอดอยากจนเบยี ดเบียนตนเอง หรอื ไมเ กดิ ความโลภจนเบียดเบยี นผอู น่ื แตม ี ความพอเพยี งทีจ่ ะคดิ เผอ่ื แผแบงปน ไปยงั คนอ่ืน ๆ ในชุมชนหรอื องคก รและสังคมได วิธกี ารใหคุณคา การเรยี นรูจากการปฏิบตั ิ การแลกเปลีย่ นขอคิดเห็นและประสบการณร ะหวาง ผูที่มีความสนใจรวมกันจะทำใหสามารถตระหนักถึงประโยชนและความสุขที่จะไดร ับ จากการนำหลัก เศรษฐกิจพอเพียงไปใช แลวเกิดการปรับเปลี่ยนความคิดเห็นและนอมนำเอาเศรษฐกิจพอเพียงไปใช ในการดำเนินชีวิตตอไป จิตสำนึกท่ีตระหนักถงึ ความสุขทเี่ กดิ จากความพอใจในการใชช ีวติ อยางพอดีและ รจู ักระดับความพอเพียงจะนำไปสูการประกอบสัมมาอาชพี หาเลย้ี งตนเองอยางถูกตอ ง ไมใหอดอยากจน เบยี ดเบียนตนเอง หรอื ไมเ กิดความโลภจนเบยี ดเบียนผูอ น่ื แตม ีความพอเพยี งท่ีจะคดิ เผอื่ แผแบง ปน ไปยัง คนอ่นื ๆ ในชุมชนหรอื องคก รและสงั คมได การปฏบิ ัติตนตามแนวทางเศรษฐกจิ พอเพียง ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เปนแบบอยางและแนวทางใหบุคคล ครอบครัวชุมชน นำมา ประยุกตใ ชในการดำรงชวี ติ ดงั นี้ 1. ยึดหลกั ความประหยดั ไมใชจ า ยฟมุ เฟอ ย ใชในส่งิ ท่จี ำเปน และรจู กั เก็บออมไวใ ชใ นอนาคต 2. ยึดหลกั ความซอ่ื สัตยส ุจรติ ความถูกตอ งในการประกอบอาชพี และการดำเนนิ ชีวติ ไมเห็นแกตวั 3. ยดึ หลักความไมแ กง แยง ชิงดีกัน รจู กั การพง่ึ พากัน ไมเ อารัดเอาเปรียบและแขงขันโดยใชวธิ รี นุ แรง 4. ยึดหลักการใฝรู ใฝเรียน หมั่นศึกษาหาความรู ใชสติปญญาในการดำเนินชีวิตการประกอบ อาชพี เพือ่ ใหม ีรายได ไวใ ชจา ยโดยยดึ ความพอเพียงเปน หลกั 5. ยดึ หลักการทำความดี ลด ละ ความชั่ว และสิ่งอบายมขุ ทัง้ ปวง เพื่อใหตนเอง ครอบครัวและ สงั คม อยูอ ยางเปน สขุ

82 เรื่องท่ี 3 รใู ช รจู า ย การวางแผนการใชจ า ยของตนเองและครอบครัว กอนท่ีจะใชจายเงิน เราควรจัดสรรเงินที่มีอยูใหตรงกับความตองการ โดยการวางแผนการใช จายเงินไวกอน การวางแผนการใชจายเงิน หมายถึง การที่บุคคลจัดสรรรายรับ - รายจาย ของตนเอง ซ่งึ มแี นวทาง ในการปฏิบตั ิ ดงั น้ี 1. การหารายได ทุกคนตองประกอบอาชีพ เพื่อใหมีรายไดประจำและหากมีเวลาวางควรหา รายได เสรมิ เพื่อจะไดมรี ายไดพ อกบั การใชจา ยในการดำรงชพี 2. การใชจายใหพิจารณาใชจายในส่ิงที่จำเปนจริง ๆ เชน ใชจายเปนคาอาหาร เครื่องนุงหม ที่อยอู าศัย ยารักษาโรค โดยคำนึงถึงคุณคา ของสิ่งท่ซี อ้ื วามีคุณภาพและคุมคาของเงิน ไมใชซ ื้อเพราะคำ โฆษณาชวนเชอ่ื การบนั ทกึ รายรับ - รายจา ยของตนเองและครอบครวั ขอควรคำนงึ ในการใชจ า ยเงนิ และจดบันทกึ รายรบั รายจา ย 1. กำหนดความคาดหวงั และเปา หมายวาจดบนั ทกึ เพอ่ื อะไร 2. วางแผนรบั – จา ยกอ นใชเ งนิ 3. กอ นซอ้ื สิง่ ใดตองพจิ ารณาใหดกี อนวา ส่งิ นนั้ จำเปน หรอื ไม 4. จดบันทึกทุกคร้งั ทกุ วนั ทกุ บาท ทุกสตางคท ี่มกี ารรบั และจา ยเงิน 5. หมั่นตรวจสอบบัญชวี ามีรายการใดทใ่ี ชเ งนิ ไมเ หมาะสม หากมีตองแกไขทนั ที 6. เก็บใบเสรจ็ หรือหลักฐานการรับเงิน - จายเงินไวเ พื่อตรวจสอบกับบัญชีที่จด “การจดบันทึก รายรบั - รายจาย” หรือการจดบัญชี จะชว ยใหเ ราทราบวาเรามีรายรับมากนอย แคไหน เราสามารถลด คาใชจายรายการใดออกไปไดบาง “การจดบัญชี” ทำใหเราสรางสมดุลระหวาง รายไดและรายจาย ทีเ่ หมาะสมแกฐานะการเงินของเราไดเปนอยางดี การจดบัญชีครวั เรือน เปนการจัดทำบัญชีรายรับ ราย จายของครอบครัว เราสามารถจัดทำบัญชี แบบท่งี าย ผทู ไ่ี มเ คยมีความรูเรอื่ งการบญั ชีมากอนก็ทำเองได โดยการแยกรายการออกเปน รายรับและรายจาย รายรบั ไดแก เงินเดือน คาจา ง ผลตอบแทนทีไ่ ดจ าก การทำงาน เงินทีไ่ ดจากการขาย ผลผลิต การเกษตร หรือทรัพยสิน เปน ตน รายจาย ไดแ ก คาใชจาย เพ่ือซ้ือสนิ คา สำหรับในการอุปโภค บรโิ ภค คา น้ำประปา คา ไฟฟา คาโทรศพั ท คาซอ มแซม คาอุปกรณ เครือ่ งใช เคร่อื งไม เครือ่ งมอื คารถ คาอาหาร คา เชา เปน ตน การลดรายจา ยและเพม่ิ รายไดใ นครัวเรอื น การลดรายจายในครัวเรือน ปญหาเรื่องหนี้สินในครอบครัวหรอื ปญหารายรับไมพอกับรายจาย เปนปญหาท่ีทำใหประชาชนหนักใจ การปองกันและแกไขปญหาเรื่องหนี้สิน มีหลักงาย ๆ วาตองลด รายจายและเพิ่มรายไดใหมากขึ้น การลดรายจายสามารถทำไดโ ดยการสำรวจคาใชจายในเดือนท่ีผานมา

83 แลวจดบันทึกดูวาในครอบครัวมีการใชจายอะไรไปบางและรายการใดที่ไมจำเปนนาตัดออกออกไปได ก็ใหตัดออกไปใหหมดในเดือนถัดไปก็จะสามารถลดรายจายลงได แตทุกคนในครอบครัวตองชวยกัน เพราะถา คนหนึง่ ประหยัดแตอ ีกคนยังใชจ า ยฟุม เฟอยเหมอื นเดิมก็คงไมไดผล ตองชี้แจงสมาชิกทุกคนใน บาน เมื่อลดรายจายไดแลวก็เอารายรับของทั้งบานมารวมกันดูวาจะพอกับรายจายหรือไม ถาพอและ ยังเหลือก็คงตอง เอาไปทยอยใชหนี้และเก็บออมไวเผื่อกรณีฉุกเฉิน เชน การเจ็บปวย อุบตั ิเหตุ เปนตน ถารายไดยงั นอยกวารายจา ยก็ตอ งชว ยกันคดิ วาจะไปหารายไดเพ่มิ มาจากไหนอีก โดยสรปุ การใชจา ยเงนิ มี 3 แบบ คอื 1. ใชต ามใจชอบเปน การใชไ ปเรื่อย ๆ แลว แตว าตอ งการอะไรก็ซื้อ เงนิ หมดกห็ ยดุ ซอ้ื 2. ใชตามหมวดที่แบงไว เชน - คาอาหารและคาเสื้อผา - คารักษาพยาบาล - คาทำบุญกุศล - เก็บออมไวใชในอนาคต ฉกุ เฉิน - คา ศกึ ษาเลาเรียนของบตุ ร ฯลฯ 3. ใชตามแผนการใชที่กำหนดไวลวงหนา เปนการใชตามโครงการท่ีไดวางแผนไวล วงหนแลวนั้น ซึ่งเปนวิธีการที่ถูกตอง ซึ่งสามารถนำหลักการทางวิชาการมาใชในการปฏิบัติการวางแผนการใชจาย ในครอบครัว ขอปฏบิ ัตขิ องการใชจ ายภายในครอบครวั มสี ่งิ ที่พึงปฏิบตั ิ 3 ประการคอื - การทำบัญชีรายรับ - รายจา ย - การประหยดั - การออมทรพั ย ครอบครวั ตอ งมกี ารวางแผนจดั การรายรบั - รายจาย เพื่อใหมีทรัพยสินเพยี งพอจะซื้อหรือ จัดหาสิ่งท่ีครอบครัวตองการ เพื่อความสงบสุข และความเจรญิ ของครอบครัว เรือ่ งท่ี 4 ชีวิตสดใส พอใจเศรษฐกจิ พอเพยี ง หลกั การและข้ันตอนของเกษตรทฤษฎใี หม แนวคิดใหมในการบริหารจัดการที่ดินของเกษตรกรใหมีสัดสวน ในการใชพื้นที่ดินใหเกิด ประโยชนส งู สุดตามแนวทางเกษตรทฤษฎีใหม มีหลักการและขั้นตอนดงั น้ี ทฤษฎีใหมขัน้ ตน หลักการของทฤษฎใี หมข้นั ตน ประกอบดว ย 1. มีทด่ี ินสำหรบั การจัดแบงแปลงทด่ี นิ เพื่อใหเกดิ ประโยชนส ูงสดุ อตั ราสว น30 :30 :30 :10 คอื - พื้นท่ีสว นที่ 1 รอ ยละ 30 ใหขุดสระเก็บกักนำ้ - พื้นทส่ี วนที่ 2 รอ ยละ 30 ใหป ลูกขา วในฤดฝู น - พื้นที่สว นท่ี 3 รอยละ 30 ใหปลูกพชื ผัก พชื ไร พชื สมุนไพร ไมผล ไมย นื ตน ฯลฯ

84 - พืน้ ที่สว นท่ี 4 รอยละ 10 เปนทีอ่ ยอู าศยั เลี้ยงสตั ว และโรงเรือนอืน่ ๆ 2. มีความสามัคคี เนื่องจากการเกษตรทฤษฎีใหมขั้นตน เปนระบบการผลิตแบบพอพียง ที่เกษตรกรสามารถเล้ียงตวั เองไดในระดับที่ประหยดั กอน 3. ผลผลิตเน่อื งจากขา วเปน ปจจัยหลักท่ีทกุ ครัวเรอื นจะตอ งบรโิ ภค 4. มีนำ้ เนอ่ื งจากการเกษตรทฤษฎใี หมตองมีน้ำ เพ่ือการเพาะปลกู สำรองไวใชใ นฤดูแลง ประโยชนของทฤษฎใี หม 1. การพึง่ ตนเอง ทฤษฎีใหมย ึดถือหลกั การที่วา “ตนเปนท่ีพ่งึ แหง ตน” 2. ชมุ ชนเขมแขง็ ทฤษฎีใหมใ หความสำคญั กบั การรวมกลุมของชาวบา น 3. ความสามัคคี ทฤษฎีใหมตั้งอยูบนพื้นฐานของการมีความเมตตา ความเอื้ออาทร และความ สามคั คีของสมาชิกในชุมชนในการรวมมือรวมใจเพื่อประกอบอาชีพตาง ๆ ใหบรรลุผลสำเร็จประโยชน ทเ่ี กดิ ขึน้ แผนชีวิตในการดำเนินชีวิตทุกคนตองการไปใหถึงเปาหมายดวยกันทั้งสิ้น แตการที่จะไปถึง เปาหมายไดจะตองการวางแผนชีวติ ที่ดี มีความมงุ มนั่ ในการทีจ่ ะกาวไปใหถึง แผนดานการพัฒนาอาชีพ ใหมองถึงศักยภาพที่มีการพัฒนาได ความถนัด ความสามารถของ ตนเอง มองถึงทุนที่มีในชุมชน เชน ทรัพยากร องคความรู ภูมิปญญา แหลงเงินทุน การตลาด ความตอ งการของคนในชมุ ชน โดยมีการจัดการความรูของตนเอง เพอื่ ใหเ กิดความรใู หม แผนชีวิตดานครัวเรือน ใหมองถึงหลักธรรมในการดำรงชีวิตการสรางภูมิคุมกันใหกับคนใน ครอบครัวที่มีการเรียนรูตลอดชีวิต เพื่อนำองคความรูมาสรางภูมิคุมกันที่ดี นอกจากนี้การนำบัญชี ครวั เรือนมาวิเคราะหรายจายท่ีไมจ ำเปนมาจดั ทำแผนการลดรายจา ย เพิ่มรายได และตองมกี ารประเมิน แผนท่ีทำดว ยวา สำเรจ็ มากนอ ยเพยี งใด แผนชีวติ ดานครัวเรอื น เชน (1) การจัดทำบัญชีรายรบั - รายจา ยในครวั เรอื น (2) การลดรายจายในครวั เรือน (3) การเพ่ิมรายไดในครัวเรอื นแปรรปู ผลผลิตการทำเกษตรแบบผสมผสาน ปลกู พืชสมุนไพร ฯลฯ

85 เร่ืองท่ี 5 การประกอบอาชีพตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง แนวทางการประกอบอาชพี ท่ีสง ผลตอ ความสำเร็จ แนวทางการประกอบอาชีพใหประสบผลสำเร็จ ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง มีเง่ือนไขความรูและคณุ ธรรม ดงั น้ี 1. มีความรู คือ ตองรอบรู รอบคอบ และระมดั ระวงั 2. คุณธรรมที่สงเสริมการประกอบอาชีพใหประสบความสำเร็จ คือ ความซื่อสัตย สุจริต ขยัน อดทน แบงปน หมายเหตุ : ใหน กั ศกึ ษา ไดศ ึกษาเพมิ่ เติมจากหนงั สอื แบบเรยี นรรู ายวชิ าเศรษฐกิจพอเพียง รหัสวิชา ทช11001

86 แบบทดสอบรายวชิ าเศรษฐกจิ พอเพียง ทช 11001 จงเลือกคำตอบที่ถูกตองท่ีสดุ เพยี งคำตอบเดยี ว 1. การดำเนนิ ชีวิตประจำวันตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงท่ีเรียกวา “พออยูพอกิน” หมายถึง ขอใด ก. กินตามมตี ามเกดิ ไมพึ่งใคร ข. กินอยูจากสิ่งทีห่ าไดภายในบา นเทา นนั้ ค. กนิ อยตู ามกำลังฐานะ ไมเ ปนหน้ีเปน สิน ง. กินอยจู ากทรพั ยส ินทบี่ รรพบรุ ุษหาไวให 2. หลักการของเศรษฐกจิ พอเพยี งเนน คณุ ธรรมดานใดมากท่สี ุด ก. มีความรบั ผดิ ชอบ ข. มีความซื่อสตั ย ขยันหม่นั เพยี ร ค. เปนผูท ่ีมคี วามเกรงกลัวตอบาป ง. เปน ผทู มี่ คี วามเออื้ เฟอ เผือ่ แผ โอบออมอารี 3. “ความพอดีที่ไมนอ ยเกินไปและไมม ากเกนิ ไป โดยไมเ บียดเบยี นตนเองและผูอนื่ ” ขอ ความนห้ี มายถึง ขอใด ก. ความพอเพียง ข. ความมเี หตผุ ล ค. ความพอประมาณ ง. การมีภมู คิ ุม กนั ที่ดีในตวั 4. ความพอเพียงทางเทคโนโลยีตามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง มีความหมายวา อยางไร ก. การใชภ ูมิปญญาทอ งถ่นิ เพือ่ การผลิต ข. การใชเทคโนโลยขี ัน้ สงู เพื่อการผลิต ค. การใชเทคโนโลยีแบบผสมผสาน ง. การไมใชเ ทคโนโลยใี นการผลิต 5. แนวทางปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งมงุ เนนแกปญ หาสังคมในดา นใด ก. ปญ หายาเสพติด ข. ปญหาครอบครัว ค. ปญ หาความยากจน ง. ปญหาความไมส งบเรียบรอ ยในสังคม

87 6. เกษตรทฤษฎใี หมแ บงพ้ืนที่ทำกนิ อยางไร ก. ขุดสระน้ำ / ปลูกพืช / ปลูกขา ว / ทอี่ ยู ข. ปลูกขาว / เล้ยี งปลา / ปลกู ออย / ท่ีอยู ค. ขุดสระนำ้ / ปลกู ขาว / ปลกู พืชผกั / ทอ่ี ยู ง. ปลกู ขา ว / ปลูกออย / ปลูกขาวโพด / ที่อยู 7. บุคคลในขอ ใดทีน่ ำความรเู ร่อื งการออมและการลงทุนไปใชในชวี ติ ประจำวันไดเหมาะสมทสี่ ดุ ก. ตาลนำเงินฝากธนาคารไปซื้อหนุ บริษัทตา งชาติ ข. แกวนำเงินฝากจากธนาคารไปซ้ือพันธบตั รรฐั บาล ค. ชบานำเงินฝากจากธนาคารไปปลอยเงนิ กูนอกระบบ ง. บวั ตองเก็บเงินจากรายไดนำฝากธนาคารเพื่อไดด อกเบ้ยี 8. ขอใดเปนการปรับเปลย่ี นพฤตกิ รรมเพอ่ื ปลูกฝงแนวคิดหลกั เศรษฐกิจพอเพยี งตอตนเอง ก. การนำนำ้ ลางจานไปรดตนไม ข. เปลี่ยนหลอดไฟเปน แบบหลอดประหยัดไฟฟา ค. ไมท ิง้ ขยะในทสี่ าธารณะและแหลง น้ำในชุมชน ง. ใชถุงผาแทนถงุ กระดาษและถุงพลาสติกในการซ้อื ของ 9. การสรา งความสมดุลของแนวคิดเศรษฐกจิ พอเพยี งเนนใหเ กดิ กับส่งิ ใดมากที่สุด ก. ความสมดุลระหวา งมนุษยกบั ส่งิ แวดลอ ม ข. ความสมดุลระหวางอุตสาหกรรมกบั เกษตรกรรม ค. ความสมดลุ ระหวางสินคา ตางประเทศกับสนิ คาไทย ง. ความสมดุลของความเจริญทางเทคโนโลยีกับภูมิปญญาไทย 10. ความสำเรจ็ ของการบรหิ ารงานชมุ ชนจนทำใหช ุมชนเขม แข็งได ตองใชหลกั การขอใดสำคัญท่สี ดุ ก. รวมกลุมพ่ีนอ งทำงานดวยกัน ข. ลูกหลานรวมงานกันอยางขยนั ขันแข็ง ค. ลกู หลานมีการศึกษาสูงๆ แลวกลบั มาทำงานใหช ุมชน ง. รวมกลมุ พดู คุยกนั สมำ่ เสมอเพ่ือรว มกนั แกป ญ หาอยา งเปน ระบบ

88 สรุปเน้ือหาสำคัญจากบทเรียนรรู ายวชิ า สุขศกึ ษา พลศกึ ษา รหสั วชิ า ทช11002 ผลการเรียนรูท่ีคาดหวงั 1. อธบิ ายธรรมชาตกิ ารเจริญเติบโตและพฒั นาการของมนุษยได 2. บอกหลักการดูแลและสรางเสรมิ สุขภาพท่ดี ขี องตนเองและครอบครวั 3. ปฏิบตั ิตนในการดูแลและสรา งเสรมิ พฤตกิ รรมสุขภาพพลานามัยจนเปนกิจนสิ ยั 4. ปอ งกันและหลกี เลย่ี งพฤตกิ รรมเส่ียงตอสุขภาพและความปลอดภัยดวยกระบวนการทกั ษะชวี ติ ขอบขา ยเนอื้ หาวิชา บทท่ี 1 รางกายของเรา บทท่ี 2 พัฒนาการทางเพศของวัยรนุ การคุมกำเนดิ และโรคติดตอทางเพศสมั พนั ธ บทท่ี 3 การดูแลสุขภาพ บทที่ 4 โรคตดิ ตอ บทที่ 5 ยาสามัญประจำบาน บทท่ี 6 สารเสพติดอันตราย บทท่ี 7 ความปลอดภยั ในชีวติ และทรัพยส นิ บทท่ี 8 ทกั ษะชวี ติ เพ่ือการคิด บทที่ 1 รา งกายของเรา เรอื่ งท่ี 1 วฎั จกั รชีวิตของมนษุ ย ธรรมชาติของมนุษยประกอบไปดว ยการเกิด แก เจบ็ ตาย ซง่ึ เปนธรรมดาของชวี ิตท่ที ุกคนหลีก ไมพ น ดงั นน้ั ควรเรียนรแู ละปฏบิ ัติตนดวยความไมป ระมาท การเจริญเติบโตและพัฒนาการของมนุษย จะเริ่มต้ังแตเกิด ซึ่งแบงไดเ ปน 5 ชวงวัย โดยแตละ วัยจะมีลักษณะและพัฒนาการเฉพาะของวัย ดังนี้ 1) วัยทารก ตั้งแตเกิด 0-2 ป 2) วัยเด็ก ตั้งแต 3-12 ป 3) วัยรนุ อายุระหวา ง 13-20 ป 4) วยั ผใู หญอายุระหวาง 21-60 ป 5) วยั ชรา อายุ 60 ปขนึ้ ไป

89 เร่อื งที่ 2 โครงสรา ง หนาท่แี ละการทำงานของอวัยวะภายนอก ภายใน ท่สี ำคัญของรา งกาย อวยั วะ และระบบตาง ๆ ในรางกาย อวัยวะภายนอก เปน อวยั วะที่มองเห็นได เชน ตา หูจมกู ปาก และผิวหนงั อวัยวะเหลานี้มีหนาที่ การทำงานตางกนั อวัยวะภายใน เปน อวัยวะที่อยูใ นรา งกายที่มีความสำคัญมาก เพราะเปน สว นหนง่ึ ของระบบตาง ๆ ภายในรา งกาย โดยอวัยวะภายนอก และอวัยวะภายใน จะมกี ารทำงานทส่ี มั พนั ธก ัน หากสวนใดสว นหนึ่ง บกพรอง หรอื ไดรบั อันตรายกอ็ าจมีผลกระทบตอสว นอ่ืนได เรื่องที่ 3 การดูแลรักษาปองกัน ความผิดปกติของอวัยวะสำคัญของรางกาย อวัยวะภายนอกและ ภายใน การดแู ลรักษาปองกัน ความผิดปกติของอวัยวะสำคญั ของรา งกาย อวัยวะภายนอกและภายใน มคี วามสำคญั ของรา งกาย จำเปน ตองดแู ลรักษาใหส ามารถทำงานไดต ามปกติ เพราะถาอวยั วะสวนใด สว นหน่งึ เกดิ ความบกพรองหรอื เกดิ ความผดิ ปกติ ระบบการทำงานนน้ั กจ็ ะบกพรองหรือผิดปกติดวย บทท่ี 2 การวางแผนครอบครวั และพฒั นาการทางเพศ เรอื่ งที่ 1 พฒั นาการทางเพศของวยั รุน วัยรุนชวงอายุระหวาง 8-18 ป เปนวัยที่รางกายเปลี่ยนจากเด็กไปเปนผูใหญ เรียกวา วัยรุน หรือวัยเจริญพนั ธุ วัยรุนเปนวัยที่รางกายมคี วามพรอมในการผลิตเซลลเพศเพ่ือการสืบพันธุ คนทั่วไปจงึ

90 ตัดสินการเขาสวู ยั รุน โดยพิจารณาจากการมีประจำเดือนคร้ังแรก (เด็กหญิงราว 13 ป) และการหลั่งน้ำ อสุจิครัง้ แรก (เดก็ ชายอายปุ ระมาณ 11 ป) แตป รากฏการณทั้งสองไมค อยแนน อนนัก เชน การหลั่งน้ำ อสุจิอาจเกิดชากวาการเปลี่ยนแปลงทางรา งกายดานอื่นๆ สำหรับการมาของประจำเดือนครั้งแรกของ เด็กหญิงก็เชนกัน การสุกของไข (ไขตก) ในบางคนอาจไมมีความสัมพันธกับการมีประจำเดือนเสมอไป และการตกไขฟองแรก ๆ อาจไมทำใหเกิดประจำเดือนกเ็ ปนได รวมทั้งการมีประจำเดือนครั้งแรกอาจ เกิดขึน้ กอ นหรือหลงั การเปลย่ี นแปลงของรา งกายสว นอื่น ๆ เมื่อเขส วู ันรุน แลว ไดเปนเวลานาน เร่ืองท่ี 2 การดแู ลสขุ ภาพเบอื้ งตนในวยั รนุ การทำความสะอาดอวัยวะเพศหญิง ใหลางจากดานหนาไปดานหลังดวยสบูและนำ้ สะอาด ไม จำเปนตองใชสเปรยหรือน้ำยาลางทำความสะอาดชองคลอดอีก เนื่องจากชองคลอดมีระบบทำความ สะอาดตามธรรมชาติอยูแลว บางคนใชแลวอาจเกิดอาการระคายเคืองจากสารเคมีเหลานั้น เพราะผิว บริเวณน้ันบอบบางมาก ระหวางมีประจำเดือน ควรเปล่ียนผาอนามัยทุก 2- 3 ชวั่ โมงเพอ่ื ปอ งกันกลน่ิ การทำความสะอาดอวัยวะเพศชาย ที่บริเวณใตหนังหุมปลายของผูชายจะมีเมือกขาวเหลือง ขุนๆ เรียกวา ‘ขี้เปยก’ ซึ่งทำใหมีกลิ่นการลางทำความสะอาดอวัยวะเพศชายจึงตองดึงหนังหุมปลาย อวยั วะเพศขึ้น เพื่อทำความสะอาดบริเวณสวนหัวของอวัยวะเพศ (ถาหนังหุมปลายตึงเกินไป ใหคอ ยๆ ดงึ ข้นึ ทลี ะนอ ยในระหวา งอาบน้ำโดยใชส บชู ว ย) เร่อื งที่ 3 การคมุ กำเนดิ วธิ กี ารคุมกำเนดิ แบบตา ง ๆ - ถุงยางอนามยั - ยาเมด็ คมุ กำเนดิ แบบท่วั ไป/แบบฉุกเฉิน - การนับระยะปลอดภัย หรือนับหนา 7 หลงั 7 - การหลัง่ ขางนอก

91 เร่อื งที่ 4 วิธีการสรา งสัมพนั ธภาพทด่ี รี ะหวางคนในครอบครวั ความขัดแยงระหวางพอแมแ ละลูกเปนเรื่องที่เกดิ ขึ้นเสมอ การเรียนรูถึงความแตกตางของวยั และประสบการณข องทง้ั สองฝา ย จะชวยสรา งความเขใ จ ลดขอขดั แยง และสือ่ สารกนั ไดม ากขึ้น ปจจยั ที่ชวยสง เสริมใหมีสัมพันธภาพที่ดีตอกนั ไดแก  การชมเชยหรือชื่นชมอยางเหมาะสม  การติเพ่ือกอ  การแกไขความขัดแยงเชิงสรา งสรรค เร่ืองท่ี 5 การสื่อสารเร่อื งเพศในครอบครวั เม่อื สือ่ สารเรือ่ งเพศกบั ลกู สงิ่ ท่ีตอ งระวัง - ไมควรหลกี เลย่ี ง บายเบี่ยงหรือเปลยี่ นเรือ่ งคุย - ไมควรไลใ หไปถามพอ หรอื ถามแมแทน - ไมควรหวั เราะ ลอ เลยี น หรอื แสดงใหลกู เห็นวา คำถามของลูกเปน เร่ืองตลก - ไมค วรใชน้ำเสียงตำหนิ หามปรามเมื่อไดยินคำถามทีแ่ สดงความอยากรูอยากเห็นในเรื่องเพศ ของลูก - ไมควรใชคำเรยี กอวยั วะตางๆ ดวยนำ้ เสยี งดูถกู ตเิ ตียน - ไมค วรใหลกู ฟง ขอมูลตา งๆ มากมายในคราวเดียว เรอื่ งท่ี 6 ปญ หาทเี่ ก่ียวขอ งกบั พฒั นาการทางเพศของวัยรุน 1. ประจำเดอื น การมปี ระจำเดือน หรือระดู (Menstruation) เปนกระบวนการทางธรรมชาตทิ ี่ เกิดขึ้นในสตรีโดยรงั ไขจะผลิตไขขึ้นมาทุกเดือน เมื่อไขสุกรา งกายเตรียมพรอม เพื่อรองรับไขที่อาจถูก ผสมโดยเชื้ออสุจิของฝายชาย โดยผนังมดลูกจะเกิดการเปลี่ยนแปลง ถาไมมีการผสมระหวางไขและ เชื้ออสุจิของฝายชาย ผนังมดลูกจะลอกหลุดออกมาเปนเลือด ที่เรียกวา “ประจำเดือน” กระบวนการ ท้ังหมดกนิ เวลา ประมาณ 28วนั หรือคลาดเคลอื่ นมากหรอื นอยกวา 7 วัน และมกั จะมคี ร้งั ละ 3 – 7 วัน จำนวนเลือดที่ออกมาในแตล ะเดอื นประมาณ 30–80 มลิ ลลิ ติ ร 2. การตั้งครรภ การตั้งครรภเกิดจากการปฏิสนธิ หรอื การผสมของไข กับตวั อสุจิของฝายชาย ในชว งก่ึงกลางของรอบประจำเดือน ซง่ึ เปนระยะทฝ่ี า ยหญิงมไี ขสกุ เมอื่ ไขและอสุจผิ สมกันแลว ไขท ี่ไดร ับ การผสมจะเดินทางมาฝงตัวบนเยื่อมดลูกซึ่งหนาข้ึนแลวแบงตัวออกเรื่อย ๆ กลายเปนเด็กตัวเล็กๆ จน อายุครบ 9 เดือน จึงคลอดออกมา ขณะท่ีตง้ั ครรภแ มและลกู มีการเชื่อมโยงกันของเลอื ดผา นทางรก 3. การแทง หมายถงึ การสิน้ สุดของการตั้งครรภในระยะกอนที่เด็กจะเตบิ โตพอที่จะมีชีวติ รอด ได โดยมีอายคุ รรภน อ ยกวา 28 สปั ดาห และ/หรือ นำ้ หนกั เด็กนอยกวา 1,000 กรมั การแทงแบง ออกได เปน 2 ชนิด คือ 1) แทง ท่ีเกิดข้ึนเอง 2) แทงที่เกิดจากการกระทำ แบงไดเปน 2 ชนิด คอื 2.1 การทำ แทง เพ่อื การรกั ษา 2.2 การทำแทงท่ีผดิ กฎหมาย

92 เรื่องที่ 7 ทักษะการจัดการกับปญหา อารมณและความตอ งการทางเพศของวัยรุน เพศสัมพันธเปนเรื่องของความรับผิดชอบตอตนเอง เคารพความรูสึกของคูของตน ไตรตรอง วิเคราะหถึงผลดี ผลเสีย และเปนสิทธิสวนบุคคลที่จะตัดสินใจ แตตองไมสรางปญหาภาระแกผูอ่ืน ภายหลงั และเม่ือมีความผดิ พลาดเกดิ ขึน้ กเ็ ปนเรื่องที่จะแกไขและหาทางออกที่เหมาะสมตอไป การเรียนรูความตองการของตัวเอง และสิ่งที่อาจมีอิทธิพลตอความคิด และการตัดสินใจของ ตัวเองเปนเรื่องสำคญั ของวัยรุน เพราะในสถานการณหลายอยางที่วัยรุน เผชิญ การเขา ใจความตองการ ของตัวเองอยางชัดเจนจะชวยใหวัยรุนสามารถสื่อสาร ตอรอง หรือปฏิเสธเพื่อใหเปนไปตามความ ตองการของตนเองได เรอื่ งที่ 8 หลากหลายความเชื่อทีผ่ ิดในเร่อื งเพศ - การใชป ากกบั อวัยวะเพศเปน เรื่องผดิ ปกติ การใชปากกับอวัยวะเพศ(Oral sex) หรือการใชปากทำรักใหกับคู ไมวาผูหญิงหรือผูชายจะใช ปากดูด เลยี อม ที่อวยั วะเพศของคู เพ่อื กระตุนความรสู ึกทางเพศนน้ั เปนเรือ่ งธรรมชาตทิ ี่เปนอีกทวงทา หน่ึงของการมเี พศสัมพันธ - การ“ชว ยตวั เอง” บอยๆ จะทำใหจิตใจไมปกตหิ รอื เปน โรคจิตประสาทได “การชวยตัวเอง” เปนทางเลือกหนึ่งในการจัดการกับความรูสึกและความตองการทางเพศ ซึ่งเกิดจากธรรมชาติ ที่ทุกคนสามารถทำได ทั้งผูหญิงและผูชาย วิธีการนี้ชวยสนองตอบความตองการ ทางเพศของเราไดดวยตนเอง การชวยตัวเอง จะทำบอยหรือนอยครั้งก็ขึ้นกับความพรอม ความพอใจ และสขุ ภาพของแตละคน - ผหู ญิงเมือ่ เปนสาวจะมหี วั นมเปนสชี มพู เปนเรื่องธรรมชาติที่ผูหญิงแตละคนจะมีหนาอกที่แตกตางกันหลายรูปทรง หลายขนาดและ หลายสีอาจจะมีอกขนาดเลก็ หรือใหญหวั นมอาจตัง้ ขึ้นหรือจะคลอยลง อาจจะนิม่ หรือกระชับกไ็ ด ท้ังน้ี สีของหัวนมก็เชนเดียวกันที่อาจมีความแตกตางกันไปตามธรรมชาติของแตละคน เชน สีเขม (คล้ำ) หรือสีซีด ความแตกตางแบบน้ีเปน เร่อื งธรรมดาไมเก่ียวกบั เม่อื เปน สาวแลว จะตอ งมหี ัวนม เปนสีชมพู เร่อื งที่ 9 กฎหมายท่เี กย่ี วขอ งกบั การลวงละเมิดทางเพศ การลว งละเมิดทางเพศ หมายถึง พฤตกิ รรมทลี่ ะเมิดสทิ ธิของผอู ่นื ในเร่อื งเพศ ไมว า จะเปน คำพูด สายตา และการใชทา ที รวมไปจนถึงการบังคับใหมีเพศสัมพันธ การขมขืน และตองคำนึงถึงความรูสกึ ของผูห ญิงเปนหลัก การกระทำใด ๆ ก็ตามที่ทำใหผูหญิงรูส ึกอับอาย เปนการลวงเกินความเปนสวนตวั และไมยินยอมพรอมใจใหท ำ ถือเปนการลวงละเมดิ ทางเพศทงั้ ส้นิ ความผดิ ตามมาตรา 276 – 284 และ มาตรา 317 – 319

93 เร่ืองที่ 10 โรคตดิ ตอทางเพศสมั พนั ธ โรคตดิ ตอ ทางเพศสมั พนั ธท่ีพบบอย 1. เริม เปน โรคติดเชื้อที่ผิวหนังและเยื่อบุบริเวณปากและอวยั วะเพศเกิดจากเชื้อไวรัสที่มีชื่อวา เฮอรปซิมเพลกซ อาการแรก คือ ปวดแสบรอน อาจมีอาการคัน เจ็บจี๊ด และมีอาการบวม ตามมาดว ย ตุมน้ำพองใส เหมือนหยดน้ำเล็ก ๆ มีขอบแดงในสองสามวันตอมา ตุมน้ำแตกใน 24 ชั่วโมง และตก สะเก็ดเปนแผล ถลอกตื้น ๆ ตุมอาจรวมเปนกลุม ใหญและเปนแผลกวา ง ทำใหปวดมาก หากรักษาความ สะอาดไมให ตดิ เชือ้ ซำ้ หรอื มีหนองแผลทเ่ี กดิ จากตุม จะหายเองไดใน 2 ถงึ 3 สัปดาห 2. หนองในแท และหนองในเทียม อาการหนองในเพศชาย มักเกิดอาการหลังจากไดรับเชื้อแลว 2 ถึง 5 วัน เริ่มจากระคายเคือง ทอปสสาวะ หลังจากนัน้ จะมี อาการปวดแสบ เวลาปสสาวะแลว จึงตามดวยหนองสีเหลือง ไหลออกจาก ทอปสสาวะ ถาไมไดรับการรักษา โรคจะลุกลามไปยังอวัยวะอื่น ๆ ที่อยูใกลเคียง เชน ตอมลูกหมาก อักเสบ อัณฑะอักเสบ เปน ตน อาการหนองในเพศหญิง ผูหญิงที่ไดรับเชือ้ นี้ จะมีอาการชากวาผูชาย โดยเฉลี่ยจะเกิดอาการ หลังไดรับเชื้อแลว 1 ถึง 3 สัปดาห สังเกตไดจากตกขาวมากและมีกลิ่นผิดปกติ ปสสาวะแสบขัด เนื่องจากการอักเสบ ที่ทอปสสาวะ และปากมดลกู ถา ไมไดรับการรักษาที่ถกู ตอง เชื้อหนองในจะเขาไป ทำลายเยื่อบุผิวทอนำไข ทำใหติดเชื้อ แบคทีเรียชนิดอื่นไดงาย และอาจสงผลใหอุงเชิงกรานอักเสบ ปกมดลกู อกั เสบ หรอื เกิดการอดุ ตันของ ทอรังไข ซ่ึงทำใหเปน หมนั หรือต้ังครรภนอกมดลกู ได 3. เอชไอวี และ เอดส เชื้อเอชไอวี(HIV) เปนไวรัส ยอมาจาก Human Immunodeficiency Virus แปลวา ไวรสั ทท่ี ำใหภ มู ิตานทานของรา งกายคนนอยลงหรือบกพรอ ง เชือ้ เอชไอวี เปนตน เหตุใหเ กิด โรคเอดส (AIDS) ยอ มาจาก Acquired Immunodeficiency Syndrome การท่คี นจะรับเชอ้ื เอชไอวีเขาสรู างกายไดต องประกอบดว ย 3 ปจจยั ดงั นี้ 1) แหลงท่ีอยขู องเชอ้ื (Source) 2) ปริมาณและคณุ ภาพของเช้ือ (Quality and Quantity) 3) ชอ งทางการตดิ ตอ (Route of transmission) บทท่ี 3 การดูแลสขุ ภาพ การที่เรามีความรูเรื่องคุณคาของอาหารตามหลักโภชนาการ รูจักวิธีถนอมอาหารเพื่อคงคณุ คา สำหรับการบริโภค ตลอดจนการวางแผนการดูแลสุขภาพตามหลักการและวิธีการออกกำลังกาย เพื่อสุขภาพ รปู แบบตา งๆ ของกิจกรรมนันทนาการ เพ่ือใหเ กิดผลดกี ับรางกาย เร่อื งที่ 1 สารอาหารท่ีจำเปนตอรา งกาย อาหารเปนปจจัยสำคัญตอการดำรงชีวิต รางกายจะเจริญเติบโตมีสุขภาพที่สมบูรณ เม่ือไดร ับ

94 อาหารที่มีคุณคาทางโภชนาการครบถวน ถูกลักษณะ และเพียงพอตอความตองการของรางกาย ไมม ีสารพษิ หรอื ส่งิ เจอื ปนท่กี อ ใหเ กิดอนั ตรายตอ รา งกาย ดงั นั้นอาหารและโภชนาการจงึ มคี วามสำคัญตอ รางกายของมนุษยต งั้ แตว ัยเด็กจนถงึ วัยชรา ในประเทศไทยมักจำแนกเปน 5 หมู หรือ 5 กลุม เพื่อเปนแนวทางใหคนไทยบริโภคอาหารที่ หลากหลายและครบสวน อาหาร 5 หมู ไดแก หมูที่ 1 ไดแก ขาว แปง น้ำตาล เผือก มนั หมทู ี่ 2 ไดแก เนอื้ สัตว นม ถ่ัว ไข หมูท ี่ 3 ไดแก ไขมันและน้ำมัน หมูท ี่ 4 ไดแก ผกั หมทู ี่ 5 ไดแก ผลไม เรื่องที่ 2 หลักของโภชนาการ หลักโภชนาการ คือ การบริโภคอาหารเพอ่ื ใหไดปรมิ าณและคณุ ภาพคุณคา อาหารอยา งพอเพียง โดยที่สารอาหารตาง ๆ และพลังงานที่ไดรับควรจะสมดุลกันไมมากหรือนอยจนเกินไปเพื่อที่รางกายมี ภาวะโภชนาการท่ีดี ไมเ ปนโรคขาดสารอาหารหรอื เปนโรครบั สารอาหารเกิน การเลอื กบริโภคอาหารตามหลกั โภชนาการ 1. รับประทานอาหารใหไดสารอาหารครบถวนตามที่รางกายตองการและรับประทานอาหาร หลัก 5 หมูใหค รบในแตล ะวนั 2. ตอ งไมร บั ประทานอาหารมากเกนิ ไปหรอื นอ ยเกินไป แตล ะคนตองการอาหารในปริมาณที่ไม เทา กัน ขน้ึ อยกู ับอายุ ขนาดของรา งกาย การใชแ รงงาน และเพศ 3. คนที่ชางเลือกในการรับประทานอาหาร ตองระมัดระวังมากขึ้น เพราะถารับประทานแต อาหารทีต่ นชอบ อาจทำใหเ ปน โรคขาดสารอาหารบางอยางได 4. เลือกรับประทานอาหารทส่ี ดสะอาด อยา เลอื กซอ้ื อาหารตามคำโฆษณาควรคำนึงถึงคุณคาท่ี ไดร ับจากอาหารดว ย เร่อื งท่ี 3 หลักการดแู ลสขุ ภาพเบื้องตน คนท่ีมีสขุ ภาพท่ีดี จึงเปน ผูท่ีมคี วามสุข เพราะมรี า งกายและจติ ใจท่สี มบูรณห รือท่เี รียกวาสุขกาย สบายใจ ถาเราตองการเปนผูมีสุขภาพดีก็จะตองรูจักวิธีการดูแลรางกาย โดยการปฏิบัติตน ใหถูกสุขลักษณะอยางสม่ำเสมอจนเปนกิจนสิ ยั หลักการดูแลสุขภาพเบื้องตน มี 6 วิธีคือ 1) การรับประทานอาหาร 2) การพักผอน 3) การออกกำลังกาย 4) การจัดการอารมณและความเครียด 5) การขับถาย และ6) การตรวจสุขภาพ ประจำป