คู่มือ ม.ปลาย N-net

47 3 มคี าเทากบั 1.7320508...  มีคาเทากบั 3.14159265… 0.1010010001… มีคา ประมาณ 1.101 2. สมบัติของการบวก การลบ การคณู และการหารจํานวนจรงิ สมบัตขิ องจาํ นวนจริง คือ การนําจาํ นวนจริงใดๆ มากระทาํ ตอ กันในลักษณะ เชน การบวก การลบ การคูณ การหาร หรือกระทําดวยลักษณะพิเศษท่กี ําหนดข้ึน แลวมีผลลพั ธท ี่ เกิดขึน้ ในลักษณะหรือทาํ นองเดยี วกัน สมบตั ิท่ใี ชใ นการบวก การลบ การคูณ และการหาร มีดงั น้ี 2.1 สมบัติการเทา กนั ของจาํ นวนจรงิ กาํ หนด a, b, c เปน จํานวนจริงใด 2.2 สมบตั ิการบวกและการคณู ในระบบจาํ นวนจรงิ เม่อื กําหนดให a, b และ c เปนจํานวนจรงิ ใดๆ 2.2.1 สมบตั ิการบวก 2.2.2 สมบตั กิ ารคณู

48 จากสมบัตขิ องจํานวนจริงสามารถใชพสิ จู น ทฤษฎบี ทตอ ไปนี้ได ทฤษฎีบทท่ี 1 กฎการตดั ออกสาํ หรบั การบวก เมือ่ a, b, c เปน จํานวนจริงใดๆ ถา a + c = b + c แลว a = b ถา a + b = a + c แลว b = c ทฤษฎบี ทท่ี 2 กฎการตดั ออกสาํ หรบั การคณู เม่ือ a, b, c เปน จํานวนจรงิ ใดๆ ถา ac = bc และ c ≠ 0 แลว a = b ถา ab = ac และ a ≠ 0 แลว b = c ทฤษฎบี ทท่ี 3 เม่ือ a เปน จาํ นวนจรงิ ใดๆ a  0=0 0  a=0 ทฤษฎบี ทท่ี 4 เมื่อ a เปน จํานวนจริงใดๆ (-1)a = -a a(-1) = -a ทฤษฎีบทที่ 5 เม่อื a, b เปน จาํ นวนจรงิ ใดๆ ถา ab = 0 แลว a = 0 หรอื b = 0 ทฤษฎบี ทที่ 6 เมอ่ื a เปน จาํ นวนจริงใดๆ a(-b) = -ab (-a)b = -ab (-a)(-b) = ab การลบและการหารจํานวนจรงิ • การลบจาํ นวนจริง บทนยิ าม เม่ือ a, b เปน จํานวนจรงิ ใดๆ a - b = a + (-b) น่ันคอื a - b คอื ผลบวกของ a กบั อินเวอรส การบวกของ b

49 • การหารจาํ นวนจรงิ บทนิยาม เม่อื a, b เปนจาํ นวนจรงิ ใดๆ เมอ่ื b ≠ 0 a = ab-1  b นนั่ คือ a คือ ผลคูณของ a กับอนิ เวอรสการคณู ของ b b 3. สมบตั กิ ารไมเ ทากนั ใหผ เู รยี นทบทวนเร่ืองสมบัตกิ ารเทา กนั ในเร่อื งที่ผา นมาเพือ่ เปนความรเู พิ่มเตมิ สว นในเรือ่ งนจ้ี ะเนน เรือ่ งสมบตั ิการไมเ ทากนั เทา นั้น ประโยคคณิตศาสตรจะใชส ัญลกั ษณ > , < ,  ,  , ≠ แทนการไมเ ทากนั เรียกการไมเทา กัน วา “อสมการ” (Inequalities) บทนิยาม a < b หมายถงึ a นอ ยกวา b a > b หมายถงึ a มากกวา b กําหนดให a, b, c เปนจาํ นวนจรงิ ใดๆ 1. สมบตั ิการถา ยทอด ถา a > b และ b > c แลว a > c 2. สมบัตกิ ารบวกดวยจํานวนทเ่ี ทา กัน ถา a > b แลว a + c > b + c 3. จํานวนจรงิ บวกและจํานวนจรงิ ลบ a เปน จาํ นวนจรงิ บวก กต็ อ เมือ่ a > 0 a เปน จํานวนจรงิ ลบ กต็ อเม่อื a < 0 4. สมบัตกิ ารคณู ดว ยจํานวนเทา กันท่ีไมเทา กับศูนย กรณีที่ 1 ถา a > b และ c > 0 แลว ac > bc กรณีที่ 2 ถา a > b และ c < 0 แลว ac < bc 5. สมบตั กิ ารตัดออกสาํ หรับการบวก ถา a + c > b + c แลว a > b 6. สมบัตกิ ารตดั ออกสําหรบั การคูณ กรณที ่ี 1 ถา ac > bc และ c > 0 แลว a > b กรณีที่ 2 ถา ac > bc และ c < 0 แลว a < b

50 3. ชวง (Interval) ชว ง หมายถึง เซตของจาํ นวนจรงิ ที่เปน สวนใดสว นหนงึ่ ของเสนจํานวน 1. ชว งของจํานวนจรงิ กําหนดให a, b เปน จาํ นวนจริง และ a < b 4. คาสัมบรู ณ คา สมั บรู ณของจาํ นวนจรงิ หมายถงึ ระยะหา งจากจดุ ศูนยบ นเสน จํานวน พจิ ารณาคา สมั บรู ณ ของ 4 และ -4 4 อยหู า งจาก 0 4 หนวย คาสัมบูรณข อง 4 คอื 4 -4 อยูหา งจาก 0 4 หนวย คาสมั บรู ณของ -4 คอื 4 น่นั คือ คา สมั บรู ณข องจํานวนจริงใดๆ ตองมคี ามากกวาหรอื เทากบั ศนู ยเ สมอ สัญลกั ษณแ ทนคา สมั บรู ณค ือ | | เชน คาสมั บรู ณข อง 4 คือ |4| คาสมั บรู ณข อง –4 คอื |-4|

51 บทนยิ าม กาํ หนดให a เปนจํานวนจริง 4.1 สมบตั ขิ องคา สมั บูรณ 1. | x | = | -x | 2. | xy | = | x || y | 3. x = x y y 4. | x - y | = | y - x | 5. x 2 = x2 6. | x + y |  | x | + | y | 6.1 ถา xy > 0 แลว | x + y | = | x | + | y | 6.2 ถา xy < 0 แลว | x + y | < | x | + | y | 7. เมื่อ a เปนจํานวนจรงิ บวก | x | < a หมายถงึ -a < x < a | x | ≤ a หมายถึง -a ≤ x ≤ a 8. เมือ่ a เปนจาํ นวนจรงิ บวก | x | > a หมายถึง x < -a หรอื x > a | x | ≥ a หมายถงึ x ≤ -a หรือ x ≥ a บทที่ 2 เลขยกกําลงั ทม่ี เี ลขช้ีกําลงั เปน จาํ นวนตรรกยะ เลขยกกาํ ลัง หมายถงึ การใชสัญลกั ษณเ ขียนแทนจํานวนท่ีเกิดข้ึนจากการคณู จาํ นวนเดมิ ซึง่ เทา กนั ซ้ําๆ กันหลายคร้ัง ดังตวั อยา งรปู แบบเลขยกกําลงั a n = a x a x a x ………………… x a (n ตัว) a n อา นวา “เอยกกําลงั เอ็น” เปนเลขยกกําลังทม่ี ี a เปน ฐานและ n เปน เลขชกี้ ําลงั การบวก การลบ การคูณ และการหาร เลขยกกําลงั ทมี่ เี ลขชีก้ าํ ลงั เปน จาํ นวนตรรกยะ บทนยิ าม 1 ถา a เปนจาํ นวนใดๆ และa ≠ 0 และ m, n เปนจาํ นวนเตม็ บวก แลว am  a n = amn บทนยิ าม 2 ถา a เปนจาํ นวนใดๆ และ a ≠ 0 และ m, n เปน จํานวนเตม็ บวก แลว am  a n = amn บทนิยาม 3 ถา a เปน จํานวนใดๆ และ a ≠ 0 และ m, n เปน จํานวนเต็มบวก แลว =(am)n a mn บทนิยาม 4 ถา a , b เปนจาํ นวนใดๆ และ a , b ≠ 0 และ n เปน จาํ นวนเต็ม แลว =(ab)n a n .bn

52 เลขยกกาํ ลงั ทม่ี เี ลขชก้ี ําลงั เปน จาํ นวนตรรกยะ บทที่ 3 เซต เซต คือ คาํ ทีใ่ ชเ รยี กกลุมของสงิ่ ตางๆ เชน เซตของสระในภาษาองั กฤษ คือ กลุม ของสระใน ภาษาอังกฤษ a,e,i,o,u เปนตน เซตจาํ กัด คอื เซตท่สี ามารถระบจุ าํ นวนสมาชิกได เชน A = { 1,2,3 } มสี มาชิก 3 ตวั เซตอนันต คอื เซตทีไ่ มส ามารถระบุจํานวนสมาชกิ ได เชน B = {y|y เปน จาํ นวนนบั และ 2 < x < 9} เซตวาง คือ เซตที่ไมมสี มาชกิ จะใชสญั ลักษณ หรือ { } เชน A = {y|y เปน จํานวนนับ และ 2 < x < 3} ยูเนียนของเซต A และ B คือเซตท่ีประกอบดวยสมาชกิ ท่ีเปน สมาชิกของ A หรือของ B ใชส ญั ลักษณ AB อินเตอรเ ซกชน่ั ของ A และ B คอื เซตที่ประกอบดว ยสมาชิกท่ีเปนสมาชิกทั้งของ A และ B ใชส ญั ลกั ษณ AB ตวั อยาง (กศน.) คณติ ศาสตร เรื่อง เซต ตอนท่ี 1 A = { 1, 2, 4, 5, 8 } สรปุ ทกุ สง่ิ ท่ีตอ งรเู ก่ยี วกบั จากรูปจะไดวา \"เซต\" By พ่ีปน >> สมาชกิ ของ A ประกอบดว ย 1, 2, 4, 5, 8 >> จาํ นวนสมาชิกของ A เทา กับ 5 >> A เปน เซตจาํ กดั

กระบวนการใ หเห ุตผลแบบ ุอป ันย 53 บทที่ 4 การใหเหตผุ ล การใหเหตุผลมีความสําคัญ เพราะการดําเนินชีวิตของคนเราตองขึ้นอยูกับเหตุผลไมวาจะเปน ความเชื่อ การโตแยง และการตัดสินใจ เราจําเปนตองใชเหตุผลประกอบท้ังสิ้น อีกทั้งยังเปนพื้นฐานท่ี สาํ คัญในการหาความรขู องศาสตรต า งๆ อกี ดว ย การใหเหตุผล แบงเปน 2 ประเภท ไดแ ก การใหเหตุผล แบบอุปนยั และการใหเ หตุผลแบบนริ นยั 1.1 การใหเ หตผุ ลแบบอปุ นัย ( Inductive Reasoning ) การใหเหตุผลแบบอุปนยั หมายถึง การสรปุ ผลภายหลังจากการคนพบความจริงทไ่ี ดจากการสงั เกต หรอื การทดลองมาแลว หลายๆ ครัง้ จากทุกๆ กรณียอ ยๆ แลวนาํ บทสรุปมาเปนความรแู บบทวั่ ไปหรอื อีก นัยหน่ึง การใหเหตุผลแบบอุปนัย หมายถึง การใหเหตุผลโดยยึดความจริงสวนยอยที่พบเห็นไปสูความ จรงิ สวนใหญ สงั เกตขอ มูล พิจารณาแบบรปู (Pattern) สรุปเปน นยั ทั่วไป (Generalization) ตวั อยางการใหเ หตผุ ลแบบอปุ นยั 1. มนษุ ยส งั เกตพบวา : ทุกๆ วันดวงอาทิตยข ึ้นทางทิศตะวันออก และตกทางทศิ ตะวันตก จงึ สรปุ วา : ดวงอาทติ ยข ึ้นทางทิศตะวนั ออก และตกทางทศิ ตะวนั ตกเสมอ 2. สุนทรี พบวา ทุกครง้ั ทีค่ ณุ แมไปซ้ือกวยเตีย๋ วผัดไทยจะมีตน กยุ ชายมาดว ยทกุ ครั้ง จงึ สรุปวา กว ยเตี๋ยวผดั ไทยตองมีตน กยุ ชา ย 3. ชาวสวนมะมวงสังเกตมาหลายปพบวา ถาปใดมหี มอกมาก ปน น้ั จะไดผ ลผลติ นอ ย เขาจึงสรปุ วา หมอกเปนสาเหตทุ ที่ าํ ใหผ ลผลติ นอย ตอมามชี าวสวนหลายคนทดลองฉีดนํ้าลางชอ มะมวง เมอื่ มีหมอกมากๆ พบวาจะไดผ ลผลติ มากข้นึ จงึ สรปุ วา การลา งชอมะมวงตอนมหี มอกมากๆ จะทาํ ใหไ ดผ ลผลิตมากขน้ึ 4. นายสมบตั ิ พบวา ทุกคร้งั ทีท่ าํ ความดจี ะมคี วามสบายใจ จงึ สรุปผลวา การทําความดีจะทาํ ใหเ กดิ ความสบายใจ

54 ตัวอยา งการใหเ หตผุ ลแบบอปุ นยั ทางคณติ ศาสตร 1. จงใชก ารใหเ หตุผลแบบอปุ นัยสรุปผลเกีย่ วกับผลบวกของจาํ นวนคสู องจาํ นวน 0+2 = 2 (จํานวนค)ู 2+4 = 6 (จาํ นวนค)ู 4+6 = 10 (จํานวนค)ู 6+8 = 14 (จํานวนค)ู 8+10 = 18 (จาํ นวนค)ู สรปุ ผลวา ผลบวกของจาํ นวนคสู องจํานวนเปนจํานวนคู 2. 1111 = 121 11111 = 12321 11111111 = 1234321 1111111111 = 123454321 3. (1  9) + 2 = 11 (12  9) + 3 = 111 (123  9) + 4 = 1111 (1234  9) + 5 = 11111 ขอ สังเกต 1) ขอ สรปุ ของการใหเ หตผุ ลแบบอปุ นยั อาจจะไมจ ริงเสมอไป 2) การสรุปผลของการใหเ หตุผลแบบอปุ นัยอาจขึน้ อยกู บั ประสบการณของผูสรปุ 3) ขอสรุปทไี่ ดจากการใหเ หตผุ ลแบบอปุ นัยไมจ ําเปน ตอ งเหมอื นกัน ตัวอยา ง 1. กําหนด จํานวน 2, 4, 6 , a จงหา จํานวน a จะได a = 8 2. กําหนด จาํ นวน 2, 4, 6 , a จงหา จํานวน a จะได a = 10 เพราะวา 4 + 6 = 10 3. กาํ หนด จาํ นวน 2, 4, 6 , a จงหา จาํ นวน a จะได a = 22 เพราะวา 6 = (2  4) - 2 และ 22 = (4  6) - 2 4) ขอสรปุ ของการใหเ หตุผลแบบอุปนัยอาจ ผดิ พลาดได

55 ตัวอยา ง ให Fn = n2 - 79n + 1601 ทดลองแทนคา จํานวนนบั n ใน F(n) n = 1 ได F (1) = 1523 เปนจาํ นวนเฉพาะ n = 2 ได F (2) = 1447 เปนจาํ นวนเฉพาะ n = 3 ได F (3) = 1373 เปนจาํ นวนเฉพาะ  F (n) = n2 - 79n + 1601 แทนคา n ไปเรอ่ื ยๆ จนกระท่งั แทน n = 79 ได F(79) เปนจาํ นวนเฉพาะ จากการทดลองดังกลาว อาจสรปุ ไดวา n2 - 79n + 1601 เปนจาํ นวนเฉพาะ สาํ หรบั ทุกจาํ นวนนบั แต F(n) = n2 - 79n + 1601 F (80) = 802 - (79) (80) + 1601 = 1681 = (41)(41)  F (80) ไมจํานวนเฉพาะ 1.2 การใหเ หตผุ ลแบบนริ นัย (Deductive reasoning) เปน การนําความรพู ้นื ฐานทอ่ี าจเปนความเช่อื ขอ ตกลง กฎ หรือบทนิยาม ซงึ่ เปนส่งิ ทร่ี มู ากอนและ ยอมรับวา เปน จริง เพ่ือหาเหตผุ ลนาํ ไปสขู อสรปุ การใหเ หตุผลแบบนริ นยั ไมไ ดคาํ นงึ ถงึ ความจรงิ หรือความเทจ็ แตจะคํานึงถึงเฉพาะขอสรุปที่ตอ ง ออกมาไดเทาน้นั พจิ ารณากระบวนการการใหเ หตุผลแบบนริ นยั จากแผนภาพดังนี้

56 ตัวอยา งการใหเ หตผุ ลแบบนิรนยั 1. เหตุ 1) จํานวนคหู มายถึงจํานวนท่ีหารดวย 2 ลงตัว 2) 10 หารดวย 2 ลงตวั ผล 10 เปน จํานวนคู 2. เหตุ 1) คนทีไ่ มม หี น้ีสนิ และมีเงินฝากในธนาคารมากกวา 10 ลานบาท เปน เศรษฐี 2) คณุ มานะไมม หี น้สี ินและมีเงินฝากในธนาคาร 11 ลานบาท ผล คุณมานะเปน เศรษฐี 3. เหตุ 1) นักกีฬาการแจง ทุกคนจะตอ งมีสขุ ภาพดี 2) เกยี รติศักดเ์ิ ปนนักฟุตบอลทมี ชาติไทย ผล เกียรติศักด์ิมีสุขภาพดี จากตวั อยางจะเห็นวาการยอมรับความรพู น้ื ฐานหรือความจริงบางอยางกอ น แลวจึงหาขอ สรปุ จากส่งิ ทีย่ อมรับแลว นั้น ซึ่งเรียกวา ผล การสรปุ ผลจะถูกตองกต็ อ เมอ่ื เปนการสรุปผลไดอยาง สมเหตุสมผล (valid) เชน เหตุ 1) เรอื ทกุ ลาํ ลอยนาํ้ 2) ถังน้ําพลาสตกิ ลอยน้ําได ผล ถงั นํ้าพลาสติกเปนเรอื การสรุปผลจากขา งตน ไมส มเหตสุ มผล แมว าขออางหรือเหตุทั้งสองขอจะเปนจรงิ แตการท่ีเราทราบ วาเรือทุกลาํ ลอยน้าํ ไดก ็ไมไ ดห มายความวา สิง่ อ่ืนๆ ท่ีลอยนาํ้ ไดจ ะตองเปน เรือเสมอไปขอ สรุปในตัวอยา ง ขา งตนจึงเปน การสรปุ ทไ่ี มส มเหตสุ มผล ขอสังเกต 1. เหตเุ ปนจรงิ และ ผลเปน จริง เหตุ แมงมุมทุกตวั มี 6 ขา และสัตวท ี่มี 6 ขา ทุกตัวมีปก ผล ดังนน้ั แมงมุมทกุ ตัวมปี ก 2. เหตุเปนเท็จ และ ผลเปนเท็จ เหตุ ถา นายดาํ ถกู ลอ ตเตอรรี่ างวลั ทห่ี นึ่ง นายดาํ จะมเี งินมากมายแตน ายดําไมถูกลอตเตอรรี่ างวัลท่หี นึ่ง ผล ดังน้ันนายดาํ มีเงินไมม าก 3. เหตุอาจเปนจริงและผลอาจเปนเท็จ 4. ผลสรุปสมเหตุสมผลไมไดป ระกนั วาขอ สรปุ จะตอ งเปนจรงิ เสมอไป

57 การอา งเหตผุ ลโดยใชแ ผนภาพของเวนน - ออยเลอร ออยเลอร เปนนักคณติ ศาสตรช าวสวสิ เซอรแ ลนด มชี ีวิตอยรู ะหวา ง ค.ศ. 1707 - 1783 เขาได คน พบวิธกี ารตรวจสอบความสมเหตสุ มผลโดยใชร ูปปด เชน วงกลม ซ่งึ เปนวธิ ีการทงี่ า ย และรวดเรว็ โดยมหี ลักการดังน้ี 1. เขียนวงกลมแตล ะวงแทนเซตแตล ะเซต 2. ถามี 2 เซตสมั พนั ธกันกเ็ ขยี นวงกลมใหค าบเกีย่ วกัน AB 3. ถาเซต 2 เซตไมส มั พันธ กันก็เขยี นวงกลมใหแ ยกหางจากกัน AB แผนผงั แสดงการตรวจสอบความสมเหตุสมผลโดยใช แผนภาพเวนน – ออยเลอร

58 แผนผังแสดงการตรวจสอบความสมเหตสุ มผลโดยใชแผนภาพเวนน – ออยเลอร

59 ตัวอยา ง การตรวจสอบความสมเหตสุ มผลของการใหเ หตุผลโดยใหแ ผนภาพ 1. เหตุ 1 : คนทุกคนเปนสงิ่ ทมี่ ีสองขา 2 : ตาํ รวจทกุ คนเปนคน ผลสรปุ ตาํ รวจทุกคนเปน สงิ่ ท่มี ีสองขา จากแผนภาพจะเห็นวา วงของ \" ตาํ รวจ \" อยใู นวงของ \" สงิ่ มี 2 ขา \" แสดงวา \" ตํารวจทุกคนเปน คนมีสองขา \" ซงึ่ สอดคลองกบั ผลสรุปทกี่ ําหนดให ดงั นน้ั การใหเ หตุผลนส้ี มเหตุสมผล บทท่ี 4 อตั ราสวนตรโี กณมิติและการนาํ ไปใช 1. สมบัติสามเหล่ียมคลา ย พิจารณารูปสามเหลย่ี มสองรปู ทม่ี ีขนาดของมุมเทา กัน 3 คู ดงั น้ี รปู สามเหล่ยี มท่ีคลา ยกนั พบวา ถารูปสามเหลยี่ ม 2 รปู มมี ุมเทา กันมุมตอ มมุ ท้ัง 3 คู แลวสามเหลย่ี ม 2 รปู นจี้ ะคลายกนั ดังรูป B c Y Ba zx A Y bC X yZ รปู ท่ี 1 รูปที่ 2

60 จากรูป จะไดว า Aˆ = Xˆ , Bˆ = Yˆ , Cˆ = Zˆ ดงั นนั้ รปู สามเหลยี่ ม ABC คลายกบั รูปสามเหลย่ี ม XYZ และจากสมบตั ิการคลา ยกันของรปู สามเหล่ยี มจะไดผลตามมาคอื AB = BC = AC หรอื a = b = c XY YZ XZ x y z เม่อื a, b, c เปน ความยาวของดาน AB, BC และ AC ในสามเหล่ยี ม ABC x, y, z เปนความยาวของดาน XY, YZ และ XZ ในสามเหล่ียมXYZ จาก a = b จะไดวา a = x x y b y b = c จะไดว า b = y y z cz a = c จะไดว า a = x xz cz น่ันคือ ถามีรูปสามเหลี่ยมสองรูปคลายกัน อัตราสวนของความยาวของดานสองดานของรูป สามเหล่ียมรูปหนง่ึ จะเทากับอัตราสวนของความยาวของดานสองดานของรูปสามเหลี่ยมอีกรปู หนึ่ง โดย ทดี่ า นของรปู สามเหลยี่ มที่หาความยาวนนั้ จะตอ งเปน ดา นที่สมนัยกันอยูต รงขามกบั มมุ ทเ่ี ทากนั ในทํานองเดียวกัน ถารูปสามเหล่ียมทั้งสองเปนรูปสามเหลี่ยมมุมฉาก ซึ่งมีมุมที่ไมเปนมุมฉากเทากัน สมมติวา เปน มมุ A ดงั รปู B c a zY A x b CX yZ พบวา รปู สามเหลย่ี มสองรปู นค้ี ลา ยกนั ( มมี มุ เทากันมมุ ตอ มมุ ท้ัง 3 คู ) ดังน้นั จะไดว า a = x , a = x , c = z c z b y b y สรปุ ไมวา รูปสามเหล่ียมดังกลาวจะมีขนาดใหญห รอื เลก็ ก็ตาม ถา รูปสามเหลย่ี มท้งั สองรูปคลา ยกัน แลว อัตราสวนความยาวของดานสองดานของรูปสามเหลี่ยมรูปหน่ึงจะเทากับอัตราสวน ของความยาวของดานสองดานของรูปสามเหล่ียมอีกรูปหนึ่งเสมอ (ดานท่ีกลาวถึงนี้ตองเปน ดา นท่อี ยตู รงขา มกบั มมุ ทเี่ ทา กัน)

61 2. สมบตั สิ ามเหล่ยี มมมุ ฉาก ถา ให ABC เปนรูปสามเหลยี่ มมุมฉากทม่ี ีมุมฉากที่ c และมี a , b , c เปน ความยาวของดา นตรงขา ม มมุ A , B , C ตามลาํ ดบั c a b ดา น AB เปน ดา นทอ่ี ยูตรงขา มมมุ ฉากยาว c หนวย เรียกวา ดา นตรงขามมมุ ฉาก ดา น BC เปน ดานทอ่ี ยูตรงขามมุม A ยาว a หนวย เรียกวา ดา นตรงขา มมุม A ดา น AC เปน ดานทีอ่ ยูตรงขามมมุ B ยาว b หนว ย เรียกวา ดา นประชิดมมุ A ถา ABC เปน รูปสามเหลีย่ มมมุ ฉาก ซึ่งมีมุม ACˆB เปนมุมฉาก c แทนความยาวดา นตรงขามมุมฉาก a และ b แทนความยาวของดา นประกอบมุมฉาก จะไดค วามสัมพนั ธร ะหวางความยาวของดา นทั้งสามของรูปสามเหลี่ยมมุมฉากดงั ตอ ไปนี้ c2  a2  b2 เม่อื a แทนความยาวของดานตรงขามมุม A b แทนความยาวของดานตรงขามมมุ B c แทนความยาวของดา นตรงขา มมุม C

62 ขอควรรเู กี่ยวกับ ทฤษฎบี ทปทาโกรัส พวกปทาโกเรยี นไดศ กึ ษาคนควาเกยี่ วกบั ความสัมพันธร ะหวางดานตรงขา มมมุ ฉากและ ดานประกอบมมุ ฉากของสามเหล่ยี มมุมฉาก ซึง่ เปนทฤษฎบี ททเ่ี กาแกและมีช่อื เสียงที่สุดบทหนงึ่ ไดแกท ฤษฎีบทปทาโกรัส ซึง่ มีใจความวา ในสามเหล่ียมมุมฉากใดๆ พืน้ ท่ีของสเ่ี หล่ียมจตั ุรสั บนดานตรงขามมมุ ฉาก จะเทา กับผลบวกของพ้ืนทสี่ ่ีเหล่ียมจัตุรสั บนดานประกอบมุมฉาก ตัวอยาง จงเขียนความสัมพนั ธร ะหวางความยาวของดานของรปู สามเหลีย่ มมมุ ฉากตอไปนี้ตามทฤษฎีบท ของปทาโกรสั วิธที าํ พจิ ารณาความสัมพันธร ะหวางความยาวดานของรูปสามเหล่ียมมมุ ฉากตามทฤษฎีบทปท าโกรสั 52 = a2 +32 a2 + 92 = 25 a2 = 16 ดงั น้ัน a = 4

63 2). วิธที าํ พิจารณาความสมั พันธร ะหวา งความยาวดาน ของรูปสามเหลี่ยมมุมฉากตามทฤษฎีบทปทาโกรสั a2 + 122 = 13 a2 + 144 = 169 b2 = 25 ดังนั้น b = 5 อตั ราสว นตรีโกณมติ ิ ถาให ABC เปน รูปสามเหลีย่ มมมุ ฉากท่มี ีมมุ ฉากที่ c และมี a , b , c เปนความยาวของดา นตรงขา ม มมุ A , B , C ตามลาํ ดับ B ab A cC อตั ราสว นตรีโกณมติ ิ คอื อัตราสวนทเ่ี กิดจากความยาวของดา นของรปู สามเหล่ยี มมมุ ฉาก 1. อัตราสว นของความยาวของดา นตรงขา มมุม A ตอความยาวของดานตรงขา มมมุ ฉากหรือ a c เรยี กวา ไซน (sine) ของมุม A 2. อตั ราสวนของความยาวของดา นประชดิ มุม A ตอความยาวของดา นตรงขามมมุ ฉาก หรอื b c เรยี กวา โคไซน (cosine) ของมุม A 3. อตั ราสว นของความยาวของดา นตรงขามมมุ A ตอความยาวของดา นประชดิ มมุ A หรือ a เรียกวา b แทนเจนต (tangent) ของมมุ A เรยี กอัตราสว นท้ังสามนีว้ า อัตราสวนตรโี กณมิติ

64 คาของอัตราสว นตรโี กณมิติของ A เมอื่ A เปน มมุ แหลมในรปู สามเหลี่ยมมุมฉากหรอื อาจสรปุ ไดว า ความยาวของ ดา้ นตรงขา้ มมมุ A (กศน.) อัตราสวนตรโี กณมติ ิ ตอนที่ 1 Sin A = ความยาวของ ดา้ นตรงขา้ มมมุ ฉาก ความยาวของดา้ นประชิดมุม A Cos A = ความยาวของดา้ นตรงขา้ มมมุ ฉาก ความยาวของดา้ นตรงขา้ มมุมA Tan A = ความยาวของดา้ นประชิดมุมA ตัวอยาง กําหนดรปู สามเหลี่ยมมุมฉาก ABC มีมุม C เปน มุมฉาก มคี วามยาวดานทั้งสาม ดังรปู จงหาคาตอ ไปน้ี 1. sin A, cos A และ tan A 2. Sin B, cos B และ tan B 6 8 วธิ ีทาํ กาํ หนด ABC เปนรูปสามเหล่ยี มมุมฉาก มมี ุม C เปนมุมฉาก จากทฤษฎบี ทปท าโกรัส จะได วา AB2 = AC2 + BC2 แทนคา AC = 8 , BC = 6 ดังนั้น AB2 = 82 + 62 AB2 = 64 + 36 AB2 = 100 AB2 = 10×10 หรือ 102 นั่นคอื AB = 10 (1) หาคา sin A, cos A และ tan A โดยการพิจารณาท่ีมมุ A Sin A = ความยาวของ ดา้ นตรงขา้ มมมุ A  BC 6  3 ความยาวของ ดา้ นตรงขา้ มมมุ ฉาก AB  5 10 Cos A = ความยาวของ ดา้ นประชดิ มมุ A  AC 8  4 ความยาวของ ดา้ นตรงขา้ มมมุ ฉาก AB  5 10 Tan A = ความยาวของ ดา้ นตรงขา้ มมมุ A  BC  6  3 ความยาวของ ดา้ นประชิด มมุ A AC 8 4

65 (2) หาคา sin B, cos B และ tan B โดยการพจิ ารณาที่มุม B Sin B = ความยาวของ ดา้ นตรงขา้ มมมุ B  AC 8  4 ความยาวของ ดา้ นตรงขา้ มมมุ ฉาก AB  5 10 Cos B = ความยาวของ ดา้ นประชดิ มมุ B  BC  6  3 ความยาวของ ดา้ นตรงขา้ มมมุ ฉาก AB 10 5 Tan B = ความยาวของ ดา้ นตรงขา้ มมมุ B  AC  8  4 ความยาวของ ดา้ นประชดิ มมุ B BC 6 3 ขอ สังเกต 1. Aˆ  Bˆ 1800  Cˆ  1800  900  900 2. Sin A = cos B 3. Cos A = sin B สรปุ อตั ราสว นของตรโี กณมติ ทิ ่สี าํ คญั ดงั น้ี

66 นนั่ คอื

67 บทท่ี 6 การใชเ คร่ืองมอื และการออกแบบผลิตภณั ฑ 1. การสรา งรูปเรขาคณติ โดยใชเ ครือ่ งมอื รูปเรขาคณิตสองมิติ สามารถสรางไดโดยใชเสนตรง เชน ไมบรรทดั ฟุตเหลก็ ไมฉาก ไมที เพื่อวัด ความยาว ใชไมโปรแทรกเตอร เพ่ือวดั มุมหรอื ขนาดของมมุ ใชวงเวียนเพือ่ ประกอบการสรางเสน โคง ที่ แทนความยาวรอบวงกลม หรือชว ยในการสรา งมุมทม่ี ขี นาดท่ีตอ งการ สมบตั ติ างๆ ของรปู เรขาคณติ และความสมั พนั ธร ะหวางรปู เรขาคณติ เพ่อื ใหนกั ศกึ ษามคี วามเขา ใจในการสรางรปู เรขาคณิตสองมติ ิ ผเู รียนควรทบทวนสมบัติตา งๆ ของรปู เรขาคณิตสองมิติและสามมิตดิ ังนี้ 1) รปู สเ่ี หลี่ยมผืนผา 1. มมี ุมทง้ั สเี่ ปนมมุ ฉาก 2. ดานทอ่ี ยูตรงขามกันยาวเทา กนั สองคแู ละขนานกัน 3. เสน ทแยงมมุ แบง ครึ่งกนั และกนั 4. พนื้ ท่ีของสเ่ี หลี่ยมผืนผา = ความยาวของดา นกวาง  ความยาวของดา นยาว 5. ความยาวรอบรปู ของสี่เหลย่ี มผนื ผา = (2  ความยาวของดานกวาง) + (2  ความยาวของดานยาว) 2) รปู สี่เหลี่ยมจตั รุ สั 1. มมุ ทงั้ สีเ่ ปน มมุ ฉาก 2. ดานท้ังส่ยี าวเทา กนั 3. เสนทแยงมุมแบงครึ่งซึ่งกันและกนั และตั้งฉากกนั

68 4. พื้นที่ของรูปสเ่ี หล่ยี มจตั รุ สั = ความยาวดาน  ความยาวดาน หรอื 1  ผลคูณของความยาว 2 เสน ทแยงมมุ 3) รปู สเ่ี หลี่ยมดา นขนาน 1. มดี า นตรงกันยาวเทา กันและขนานกันสองคู 2. เสนทแยงมุมแบงคร่ึงกันและกนั แตย าวไมเทากัน 3. พื้นท่ขี องรปู สี่เหล่ียมดา นขนาน = ความยาวฐาน  สวนสูง 4) รูปสเ่ี หลี่ยมขนมเปย กปนู 1. มดี า นตรงขา มกันขนานกนั สองคู 2. ดา นท้งั สี่ยาวเทา กัน 3. เสนทแยงมุมแบง คร่ึงซงึ่ กันและกัน และตั้งฉากกัน 4. พืน้ ท่ีรปู สามเหลยี่ มขนมเปย กปูน = ความยาวฐาน  สวนสูง หรอื 1  ผลคูณของความยาว 2 ของเสนทแยงมุม 5) รปู ส่เี หล่ียมรปู วา ว 1. มีดา นประชิดกนั ยาวเทา กนั 2 คู 2. เสนทแยงมมุ สองเสน ตงั้ ฉากกัน 3. เสนทแยงมมุ แบง คร่ึงซ่ึงกันและกนั แตยาวไมเ ทากัน 4. พนื้ ทข่ี องรูปสี่เหลยี่ มรปู วาว = 1  ผลคณู ของความยาวของเสนทแยงมมุ 2 6) รปู สีเ่ หลยี่ มคงหมู 1. มีดานขนานกัน 1 คู 2. พน้ื ทข่ี องรูปสี่เหลี่ยมคางหมู = 1  ผลบวกของความยาวของดา นคูขนาน  สวนสูง 2

69 7) รูปวงกลม รศั มี 1. ระยะทางจดุ ศูนยก ลางไปยงั เสนรอบวงเปนระยะท่ีเทา กันเสมอ เรียกวา รัศมขี องวงกลม 2. เสน ผา นศูนยกลางยาวเปน 2 เทา ของรศั มี 3. พืน้ ท่วี งกลม =  r2 4. ความยาวเสนรอบรปู ของวงกลม 2r การใชเครือ่ งมือและการออกแบบผลติ ภัณฑ บทที่ 7 สถติ เบอ้ื งตน การหาคา กลางของขอมูลทาํ ใหไดทงั้ ขอ มูลที่แจกแจงความถแี่ ละขอมูลทไ่ี มไ ดแจกแจงความถี่ 1. คา เฉลี่ยเลขคณติ (Arithmetic mean) ใชส ญั ลักษณ คอื x การหาคากลางของขอมูลทําใหไ ดท้ังขอมูลท่ีแจกแจงความถแ่ี ละขอ มลู ทไี่ มไดแจกแจงความถี่ การหาคา เฉลีย่ เลขคณติ ของขอ มลู ที่ไมแ จกแจงความถ่ี (กศน.) สถิติ ให x1 , x2 , x3 , …,xn เปนขอมูล N คา หรอื x   x n 2. มธั ยฐาน (Median) ใชส ญั ลกั ษณ Med คือ คา ท่ีมีตําแหนง อยกู ึง่ กลางของขอมูลทง้ั หมด เมือ่ ไดเรียงขอมลู ตามลาํ ดบั ไมว า จากนอยไปมาก หรือจากมากไปนอ ย 1) เรยี งขอ มูลทีม่ ีอยูท้ังหมดจากนอยไปมาก หรือมากไปนอ ยกไ็ ด 2) ตาํ แหนงมัธยฐาน คอื ตาํ แหนง กึ่งกลางขอมูล ดังนั้นตําแหนงของมัธยฐาน = N 1 เมื่อ N คอื 2 จาํ นวนขอมูลทง้ั หมด 3) มธั ยฐาน คือ คาที่มีตาํ แหนงอยกู ่งึ กลางของขอ มลู ทั้งหมด

70 3. ฐานนยิ ม (Mode) ใชส ญั ลกั ษณ Mo คือคาของขอมูลท่ีมีความถส่ี งู สุด หรือคาทีม่ จี ํานวนซ้ําๆ กนั มากทีส่ ดุ สามารถหาได จากกรณขี อ มลู ตอไปน้ี หลกั การคดิ ใหดวู าขอมูลใดในขอมลู ทีม่ ีอยทู ง้ั หมด มีการซ้ํากันมากทสี่ ดุ (ความถสี่ ูงสดุ ) ขอ มลู น้ัน เปน ฐานนยิ มของขอ มลู ชุดนั้น บทท่ี 8 ความนา จะเปน 1. แซมเปลสเปซ (Sample Space) เปนเซตที่มสี มาชิกประกอบดว ยส่งิ ทตี่ อ งการทงั้ หมด จากการทดลองอยางใดอยางหนึ่ง บางครงั้ เรียกวา Universal Set เขยี นแทนดวย S เชน ในการโยน ลูกเตาถาตอ งการดูวาหนาอะไรจะขึ้นมาจะได S =  1, 2, 3, 4, 5, 6  2. แซมเปล พอยท (Sample Point) คอื สมาชิกของแซมเปล สเปซ (Sample Space) เชน S =  H , T  คา Sample Point คอื H หรอื T 3. เหตกุ ารณ (event) คือ เซตทเี่ ปนสบั เซตของ Sample Space หรอื เหตกุ ารณทีเ่ ราสนใจ จากการทดลองสุม 4. การทดลองสุม (Random Experiment) คอื การกระทําทีเ่ ราทราบวาผลท้งั หมดท่ี อาจจะเกดิ ขึน้ มีอะไรบาง แตไมส ามารถบอกไดอยา งถูกตองแนนอนวา จะเกดิ ผลอะไรจากผล ทัง้ หมดทีเ่ ปนไปไดเหลา น้ัน 5. ความนา จะเปน = จํานวนผลของเหตกุ ารณทส่ี นใจ จาํ นวนเหตุการณท้ังหมดของการทดลองสมุ ความนาจะเปน หนังสอื เรยี นคณติ ศาสตร ม..ปลาย หมายเหตุ : ใหน ักศกึ ษา ไดศ กึ ษาเพมิ่ เติมจากหนงั สอื แบบเรียนรายวชิ าคณติ ศาสตร พค31001 และ สแกนควิ อารโคด

71 แบบทดสอบรายวชิ าคณิตศาสตร พค31001 จงเลอื กคําตอบที่ถกู ตองทีส่ ุดเพยี งคําตอบเดยี ว 1. เสน จํานวนตอ ไปนแ้ี สดงจํานวนตามขอใด ก. 1,7 ข. 1,7 ค. 1,7 ง. 1, 2. จงหาเซตคําตอบของอสมการ x + 5 < 8 ก. 1,7 ข. 1,7 ค. 1,7 ง. -13, 3 3. จงหาคา ของ 3 20 + 2 18 - 45 + 8 ก. 2 5 + 7 2 ข. 2 5 + 2 ค. 3 5 + 8 2 ง. 4 5 + 5 3 4. จงหาคา ของ 3 8 5 2  ก. 60 ข. 59 ค. 58 ง. 57 5. กาํ หนด เซต A ตรงกับขอ ใด ก. A = 1, 2, 3, 4, 5 ข. A = 0, 1, 2, 3, 4, 5 ค. A = 1, 2, 3, 4, 5, 6 ง. A = -1, 0, 1, 2, 3, 4, 5

72 6. นกั เรียนชายชนั้ มธั ยมศกึ ษาตอนปลายจาํ นวน 50 คน ชอบเลนฟุตบอล 25 คน ชอบเลน บาสเกตบอล 20 คน และชอบเลน ทั้งฟุตบอลและบาสเกตบอล 5 คน นกั เรียนทไี่ มช อบ เลน ท้งั ฟตุ บอลและบาสเกตบอลมกี คี่ น ก. 3 คน ข. 5 คน ค. 10 คน ง. 15 คน 7. จงหาพจนถัดไป 5, 10, 30, 120, ... ก. 600 ข. 550 ค. 400 ง. 350 8. พิจารณาขอ ความตอไปน้ี วาสมเหตสุ มผลหรอื ไม เหตุ 1 ไทยทุกคนเปนคนดี เจา จุก เปนคนไทย ผล เจาจุก เปน คนดี เหตุ 2 นกั กฬี าทกุ คนมสี ุขภาพดี ตุก ตาสขุ ภาพดี ผล ตกุ ตาเปน นกั กฬี า ก. ทงั้ 2 สมเหตสุ มผล ข. เหตุ 1 ไมส มเหตุสมผล และเหตุ 2 สมเหตุสมผล ค. เหตุ 1 สมเหตสุ มผล และเหตุ 2 ไมส มเหตสุ มผล ง. ท้ัง 2 ไมสมเหตุสมผล 9. กาํ หนดเหตดุ ังนี้ 1. คนทกุ คนเปนสงิ่ ทีม่ สี องขา 2. ตํารวจทกุ คนเปนคน ขอ ใดสรปุ ไดอยา งสมเหตสุ มผล ก. ตํารวจไมม ีขา ข. ตาํ รวจทุกคนเปนสิ่งที่มีสามขา

73 ค. ตํารวจบางคนเปนส่งิ ทีม่ สี องขา ง. ตาํ รวจทกุ คนเปนสิ่งที่มีสองขา 10. จงหาความยาวของดา นทีเ่ หลอื ตามทฤษฎีบทปท าโกรัส ก. 3 12 ข. 5 ค. 7 a 13 ง. 9 11. จงหาคา ตอ ไปนี้ sin45o - tan45o cos45o ก. -2 ข. -1 ค. 0 ง. 1 12. ขอใดเปน รูปคลขี่ องปริซึมหาเหลยี่ ม ก. ข. ค. ง.

74 13. จากการสอบถามอายขุ องนักเรียนกลุมหนึง่ เปน ดงั น้ี 14, 16, 14, 17, 16, 14, 18, 17 จงหาคาเฉล่เี ลขคณิตของอายุนักเรยี นกลมุ น้ี ก. 14.12 ข. 14.68 ค. 15.37 ง. 15.75 14. จากโจทยข อ 13 จงหาวา เมื่อ 3 ปท่แี ลว คาเฉลี่ยเลขคณิตของอายุนกั เรยี นกลมุ นีเ้ ปน เทา ใด ก. 12.75 ข. 13.14 ค. 14.67 ง. 15.11 15. มีลูกปง ปอง 4 ลูก เขียนหมายเลขกาํ กับไวดงั น้ี 0, 1, 2, 3 ถาสมุ หยิบมา 2 ลกู จงหาความนา จะเปน ทจ่ี ะไดผ ลรวมของตวั เลขมากกวา 3 ก. 1 3 ข. 2 ค. 2 5 ง. 3

รายวิชาวิทยาศาสตร รหัสวิชา พว31001 จุดประสงคการเรยี นรู 1. ใชความรูและกระบวนการทางวิทยาศาสตร วิธีการทางวิทยาศาสตรทักษะกระบวนการทาง วิทยาศาสตร เจตคติทางวิทยาศาสตรก ารทําโครงงานวิทยาศาสตรแ ละนําผลไปใชได 2. อธิบายเก่ียวกับการแบงเซลล พันธุกรรมและการถายทอดทางพันธุกรรม การผาเหลาความ หลากหลายทางชีวภาพ เทคโนโลยีชีวภาพ การใชประโยชน และผลกระทบทีเกิดจากการใช เทคโนโลยีชวี ภาพตอ สงั คม และสง่ิ แวดลอมได 3. อธิบายเก่ียวกับปญหาท่ีเกิดจากการใชทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดลอมในระดับทองถิ่น ประเทศและโลกปรากฏการณทางธรณวี ิทยาท่ีมีผลกระทบตอ ชีวติ และส่ิงแวดลอม วางแผนและปฏิบัติ รวมกบั ชมุ ชนเพอื่ ปอ งกนั และแกไขปญหาทรพั ยากรธรรมชาติ และสง่ิ แวดลอมได 4. อธิบายเกี่ยวกับโครงสรางอะตอมตารางธาตุ สมการและปฏิกิริยาเคมีที่พบในชีวิตประจําวัน คารโบไฮเดรต ไขมัน และโปรตนี ปโตรเลียมและผลิตภัณฑ พอลิเมอร สารเคมีกับชีวติ การนาํ ไปใชและ ผลกระทบตอชีวิตและสงิ่ แวดลอ มได 5. อธิบายเกยี่ วกบั แรงและความสัมพันธของแรงกับการเคลื่อนท่ีในสนามโนมถวง สนามแมเหล็ก สนามไฟฟาการเคลอื่ นทแ่ี บบตา ง ๆ และการนาํ ไปใชป ระโยชนไ ด 6. อธิบายเกี่ยวกับ สมบัติ ประโยชนและมลภาวะจากเสียง ประโยชนและโทษของ ธาตุกมั มันตรงั สีตอ ชีวติ และสงิ่ แวดลอมได 7. ศึกษา คนควาและอธิบายเกี่ยวกับการใชเทคโนโลยีอวกาศในการศึกษาปรากฏการณตางๆ บนโลกและในอวกาศ บทท่ี 1 กระบวนการทางวทิ ยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี ความหมายของวทิ ยาศาสตร คําวา “วิทยาศาสตร” มีความหมายตรงกับภาษาอังกฤษวา science ตรงกับรากศัพท ภาษาละตนิ วา science แปลวา ความรู (knowledge) คือ ความรูต า งๆ ท่มี อี ยูในธรรมชาติ หรอื กลาวได วา วิทยาศาสตร (science) คอื องคความรทู ่มี รี ะบบและจัดไวอ ยางมีระเบยี บแบบแผน สามารถพิสูจนได กระบวนการหาความรูทางวิทยาศาสตร คือ วิธีการและข้ันตอนท่ีใชดําเนินการคนควาหาความรูทาง วทิ ยาศาสตร กระบวนการทางวิทยาศาสตรแ บง ออกเปน 3 ประเภท ดังน้ี 1) กระบวนการทางวิทยาศาสตร 2) เจตคติทางวิทยาศาสตร 3) ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร

76 กระบวนการทางวิทยาศาสตร กระบวนการทางวิทยาศาสตร เปนวิธีการท่ีนักวิทยาศาสตร ใชในการแสวงหาความรู หรือหา ความจรงิ หรอื ใชในการแกปญหาตาง ๆ ดงั นนั้ การแสวงหาความรู ความเขา ใจทถ่ี ูกตองและนา เช่อื ถือใน ทุก ๆ ศาสตร จะตองอาศยั วธิ ีการทางวทิ ยาศาสตรเ พอ่ื ตอบคาํ ถาม และเพอ่ื แกปญ หา ขั้นท่ี 1 ระบปุ ญหา ข้นั ที่ 2 สรา งสมมตฐิ าน ขั้นท่ี 3 การทดลอง/การรวบรวมขอมลู ข้นั ท่ี 4 การวเิ คราะหขอมูล ขั้นที่ 5 สรุปผลขอ มลู เจตคติทางวิทยาศาสตร เจตคติทางวิทยาศาสตร เปนองคประกอบพื้นฐานในการเสาะแสวงหาความรูทางวิทยาศาสตร ซ่ึงชว ยให เขาถึงหลักวิทยาศาสตรแ ละเทคโนโลยี และเปนส่ิงสําคัญอยางหนึ่งท่ีจะตองปลูกฝงใหเกิดข้ึน เปน เสมอื นตวั กาํ กับ ความคดิ การกระทํา และการตดั สนิ ใจในการปฏบิ ตั งิ านทางวิทยาศาสตร เจตคตทิ างวทิ ยาศาสตร แบง ไดเ ปน 2 ลกั ษณะ คอื 1. เจตคติที่เกิดจากการใชความรู โดยใชกฎเกณฑ ทฤษฎี และหลักการตางๆ ทางวิทยาศาสตร การอธิบาย ปรากฏการณธรรมชาติในเชิงวิทยาศาสตร โดยถือผลท่ีเกิดจากการสังเกต ทดลอง ตามทเี่ กิดจริงโดยอาศยั ขอมลู องคประกอบทีเ่ หมาะสม 2. เจตคติท่ีเกิดจากความรูสึก ไดแก การทํางานที่ตองใชความรูทางวิทยาศาสตร เปนสิ่งท่ีนาสนใจและมีคุณคา การทํากิจกรรมทางวิทยาศาสตรมุงเพ่ือกอใหเกิดความคิดใหมๆ เพอ่ื อธบิ ายปรากฏการณธรรมชาติ คุณคาสาํ คัญจงึ อยู ท่ีการสรา งทฤษฎี ทกั ษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร ทักษะกระบวนการทางวิทยาศาสตร หมายถึง ความชํานาญและความสามารถในการใชการคิด และ กระบวนการคดิ เพ่ือคนหาความรู รวมทั้งการแกป ญหาตางๆ ทกั ษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตรป ระกอบดว ย 13 ทักษะ ดงั นี้ ทกั ษะที่ 1 ทักษะการสังเกต (Observation) ความหมาย : เปนวิธีการหาขอมูลโดยตรงจากการใชประสาทสัมผัสทั้งหา ไดแก การดู การดม การฟง การชิม และการสัมผสั ทงั้ นี้โดยไมใ สความเห็นหรือประสบการณเดิมของผสู งั เกตลงไป ขอ มูลท่ไี ด จากการสงั เกตเปน ขอ มูล เชิงประจกั ษ

77 ทกั ษะท่ี 2 ทักษะการวดั (Measurement) ความหมาย : เปนการเลือกและการใชเครื่องมือ ทําการวัดหาปริมาณของสิ่งตาง ๆ ออกมาเปน ตัวเลขท่แี นนอนได เหมาะสม และถกู ตอ ง โดยมหี นวยกํากบั เสมอ ทกั ษะท่ี 3 ทกั ษะการจําแนกประเภท (Classification) ความหมาย : เปนการจดั แบงหรือเรยี งลําดับวัตถุหรือสิ่งของท่อี ยใู นประสบการณ โดยมีเกณฑซ่ึง เกณฑนั้น อาจใชค วามเหมอื นความแตกตาง ความสัมพนั ธอยา งใดอยางหนงึ่ กไ็ ด ทกั ษะท่ี 4 การหาความสมั พนั ธร ะหวางสเปสกบั สเปสและสเปสกบั เวลา (Spaces / Spaces Reaction and Space /Time Relation) ความหมาย : เปนการจัดแบงหรือเรียงลําดับวัตถุหรือสิ่งของท่ีอยูในประสบการณ โดยมีเกณฑ ซง่ึ เกณฑน ัน้ อาจใชค วามเหมือน ความแตกตา งความสัมพันธอ ยา งใดอยางหน่ึงกไ็ ด ทกั ษะท่ี 5 การคํานวณ (Using Number) ความหมาย : เปนการนับจํานวนของวัตถุและการนําตัวเลขแสดงจํานวนที่นับไดมาคิดคํานวณ โดยการบวก ลบ คณู หาร หรือหาคา เฉล่ยี ทักษะท่ี 6 การจดั ทําและส่อื ความหมายขอมลู (Organizing Data and Communication) ความหมาย : เปนการนําขอมูลท่ีไดรับจากการสังเกต การวัด การทดลอง และจากแหลงอื่นๆ มาจัดกระทํา เสยี ใหม โดยการหาความถี่เรียงลําดับ จดั แยกประเภท หรือคํานวณหาคาใหม เพื่อใหผ ูอื่น เขาใจความหมายของขอมลู ชุดน้ันดีขึ้น โดยการนําเสนอในรูปของตารางแผนภูมิ แผนภาพ ไดอะแกรม กราฟสมการ หรอื การเขยี นบรรยาย ทักษะท่ี 7 การลงความคิดเหน็ จากขอ มลู (Inferring) ความหมาย : เปนการเพ่มิ ความคดิ เหน็ ใหก ับขอมลู ทไ่ี ดจากการสังเกตอยา งมเี หตผุ ล ทักษะท่ี 8 การพยากรณ (Prediction) ความหมาย : เปนการาดคะเนคําตอบลวงหนากอนทําการทดลอง โดยอาศัยประสบการณ ทเี่ กิดชา ๆ หลักการ กฎ หรือทฤษฎีที่มีอยูแลว ในเรื่องนั้นมาชวยในการสรปุ เชน การพยากรณขอมูลที่ เกีย่ วกบั ตวั เลข ไดแ ก ขอ มูลท่เี ปน ตาราง หรอื กราฟ ซ่ึงทําได 2 แบบ คอื 1. การพยากรณภายในขอบเขตของขอมลู 2. การพยากรณภายนอกขอบเขตของขอมลู ทกั ษะที่ 9 การต้ังสมมติฐาน (Formulating Hypothesis) ความหมาย : เปนการคิดหาคําตอบลวงหนากอนการทดลอง โดยอาศัยการสังเกตความรูและ ประสบการณ เดมิ เปนฐาน

78 ทักษะที่ 10 การกาํ หนดนยิ ามเชิงปฏิบตั ิการ (Defining Operation) ความหมาย : เปน การกําหนดความหมายและขอบเขตของคําตาง ๆ ทอี่ ยูใ นสมมตฐิ านทีต่ องการ ทดลองให เกิดความเขาใจตรงกันและสามารถสังเกตไดหรือวัดได โดยใหค ําตอบเกยี่ วกบั การทดลองและ บอกวิธีวัด ตวั แปรที่เกี่ยวกบั การทดลองนน้ั ทักษะท่ี 11 การกาํ หนดและควบคุมตัวแปร (Identifying and Controlling Variables) ความหมาย : เปนการบง ชีต้ ัวแปรตน ตัวแปรตาม และตวั แปรทตี่ องควบคุมในการต้ัง สมมตฐิ านหนง่ึ ๆ ทักษะที่ 12 การทดลอง (Experiment) ความหมาย : เปนกระบวนการปฏิบัติงานเพื่อหาคําตอบจากสมมติฐานที่ต้ังไวในการทดลอง ซ่ึงประกอบดวย 3 ข้นั ตอน ไดแ ก 1. การออกแบบการทดลอง 2. การปฏบิ ตั ิการทดลอง 3. การบันทึกผลการทดลอง ทกั ษะท่ี 13 การตคี วามหมายขอมลู และลงขอสรุป (Interpreting Data and Making) ความหมาย : เปน การแปลความหมายหรอื บรรยายลกั ษณะขอมูลท่มี อี ยู การสรุปขอ มูลจะตองให มคี วามสัมพันธของขอ มูลทั้งหมด เทคโนโลยีและการนาํ เทคโนโลยมี าใช เทคโนโลยีเทคโนโลยี (Technology) หมายถึง ความรู วิชาการรวมกับความรูวิธีการและ ความชํานาญ ทส่ี ามารถนําไปปฏบิ ตั ิใหเ กิดประโยชนสูงสุด สนองความตอ งการของมนุษยเ ปนส่ิงทีมนษุ ย พัฒนาข้ึน เพื่อชวยในการทํางานหรือแกปญหาตาง ๆ เชน อุปกรณ, เครื่องมือ, เคร่ืองจักร, วัสดุ หรือ แมกระทั้งทีไมไดเปนสิ่งของท่ีจับตองได เชน ระบบหรือกระบวนการตาง ๆ เทคโนโลยี มีความสัมพันธ กับการดํารงชีวิต ของมนุษยมาเปนเวลานาน เปนสิ่งที่มนุษยใชแกปญหาพ้ืนฐาน ในการดํารงชีวิต เชน การเพาะปลูก ทีอยู อาศัย เคร่ืองนุงหม ยารักษาโรค ในระยะแรกเทคโนโลยีท่ีนํามาใชเปนเทคโนโลยี พื้นฐานไมส ลับซับซอน เหมือนดังปจจุบัน การเพิ่มของประชากร และขอจํากัดดา นทรัพยากรธรรมชาติ รวมทง้ั มกี ารพัฒนา ความสัมพันธกบั ตา งประเทศเปน ปจจัยดา นเหตสุ าํ คญั ในการนําและพฒั นาเทคโนโลยี มาใชมากขนึ้ โครงงานวทิ ยาศาสตร

79 บทท่ี 2 สิ่งมชี ีวติ และสงิ่ แวดลอม เซลล (Cell) หมายถึง หนว ยท่เี ล็กทสี่ ุดของสิง่ มชี ีวิต ซง่ึ จะทําหนาท่เี ปนโครงสรางและหนาทีข่ อง การประสานและการเจริญเติบโตของสง่ิ มชี วี ิต สวนประกอบของเซลลส ตั ว เซลล การถายทอดลักษณะทางพันธกุ รรม ลกั ษณะทางพันธุกรรม ส่ิงมีชีวิตแตละชนิดมีลักษณะเฉพาะตัว ทําใหส่ิงมีชีวิตแตกตางกัน เชน ลักษณะสีผิว ลักษณะ เสนผม ลักษณะสีตา สีและกล่ินของดอกไม รสชาติของผลไม เสียงของนกชนิดตางๆ ลักษณะเหลาน้ีจะ ถกู สงผานจากพอ-แม ไปยังลกู ได หรอื สง ผา นจากคนรนุ หนึ่งไปยังรนุ ตอ ไป ยนี และ DNA ยนี เปนสว นหนึง่ ของโครโมโซม โครโมโซมหนึง่ ๆ มียีนควบคมุ ลกั ษณะตางๆ เปนพันๆ ลกั ษณะ ยีน (Gene) คือ หนวยพันธุกรรมท่ีควบคุมลักษณะตางๆ จากพอแมโดยผานทางเซลลสืบพันธุไปยัง ลูกหลาน ยีนจะอยูเปนคูบนโครโมโซม โดยยีนแตละคูจะควบคมุ ลักษณะที่ถายทอดทางพันธุกรรมเพียง ลักษณะหนึง่ เทาน้นั การถายทอดลกั ษณะทางพันธุกรรม ลกั ษณะทางพนั ธกุ รรม สิ่งมีชีวิตแตละชนิดมีลักษณะเฉพาะตัว ทําใหสิ่งมีชีวิตแตกตางกัน เชน ลักษณะสีผิว ลักษณะ เสนผม ลักษณะสีตา สีและกล่ินของดอกไม รสชาติของผลไม เสียงของนกชนิดตางๆ ลักษณะเหลาน้ี จะถูกสง ผา นจากพอ-แม ไปยังลูกได หรอื สง ผา นจากคนรนุ หน่ึงไปยงั รุน ตอไป

80 ยีน และ DNA ยนี เปนสว นหน่งึ ของโครโมโซม โครโมโซมหนึ่งๆ มียนี ควบคมุ ลกั ษณะตา งๆ เปนพันๆ ลักษณะ ยีน (Gene) คือ หนวยพันธุกรรมท่ีควบคุมลักษณะตางๆ จากพอแมโดยผานทางเซลลสืบพันธุไปยัง ลกู หลาน ยีนจะอยูเปนคูบนโครโมโซม โดยยีนแตละคูจะควบคมุ ลักษณะที่ถายทอดทางพันธุกรรมเพียง ลักษณะหน่ึงเทานั้น เทคโนโลยีชวี ภาพ บทท่ี 3 สารเพอื่ ชีวติ สมบัติของสาร หมายถึง ลักษณะเฉพาะตัวของสารที่สามารถบงบอกวาสารชนิดนั้นคืออะไร สารแตละชนดิ จะมสี มบัตขิ องสารท่ีสงั เกตได คอื สี กล่ิน รส สถานะ เนอ้ื สาร สมบตั ขิ องสาร จาํ แนกไดเ ปน 2 ประเภท คือ 1. สมบัติทางกายภาพหรือทางฟสิกส (Physical Properties) หมายถึง สมบัติท่ีสังเกตได จากลักษณะภายนอก เชน สี, กล่ิน, รส, สถานะ, จุดเดือด, จุดหลอมเหลว, การนําไฟฟา, การละลาย, ความหนาแนน เปน ตน 2. สมบัติทางเคมี (Chemical Properties) หมายถึง สมบัติที่เกี่ยวของกับองคประกอบ และโครงสรางภายในของสาร ซึ่งเก่ียวของกับการเกิดปฏิกิริยาเคมี เชน ความเปนกรด - เบส, การเผา ไหม, การทาํ ปฏิกิริยากับสารบางชนดิ ซึง่ ตอ งทดสอบ ทดลอง แลวสังเกตการเปลี่ยนแปลงไปหรือการเกิด สารใหม การจาํ แนกสาร 1. ใชส ถานะเปน เกณฑ สามารถจําแนกสารไดเ ปน 3 สถานะ ดังน้ี - ของแข็ง รปู รางไมเ ปลีย่ นแปลง อนภุ าคของแข็งไมมีการเคล่อื นท่ี และอดั ใหเล็กลงอกี ไมไ ด - ของเหลว รูปรา งเปล่ยี นตามภาชนะทบี่ รรจุ โดยมปี ริมาตรคงที่ ไหลได อัดใหเล็กลงไดย าก - แกส รูปรา งและปรมิ าตรเปลย่ี นแปลงไปตามภาชนะทบ่ี รรจุ ฟงุ กระจายได อัดใหเล็กลงไดง า ย 2. ใชเนื้อสารเปนเกณฑ เน้ือสารจัดเปนสมบัติทางกายภาพของสารที่สามารถมองเห็นไดดวยตาเปลา สามารถใชประสาทสัมผัสในการจําแนก และยังเปนวิธีท่ีนิยมใชกันมาก เพราะบอกรายละเอียด ของสารไดม ากกวา การใชเ กณฑอ นื่ โดยจะจําแนกสารไดด ังแผนภาพ

81 แผนภาพการจาํ แนกสาร ธาตุ สารเปน สารบรสิ ุทธิท์ ี่มโี มเลกลุ ประกอบดว ยอะตอมชนิดเดยี วกัน มธี าตทุ ค่ี นพบแลว 109 ธาตุ เปน ธาตุทีอ่ ยูในธรรมชาติ 89 ธาตุ เชน โซเดยี ม (Na) แมกนีเซยี ม (Mg) คารบ อน (C) ออกซิเจน (O) เปน ตนจะแบง ธาตุออกเปน 3 กลุม ดงั น้ี 1. โลหะ (Metal) เปนกลุมธาตุท่ีมีสมบัติเปนตัวนําไฟฟาได นําความรอนที่ดี เหนียว มีจุดเดือดสูง ปกติเปนของแขง็ ที่อณุ หภมู ิหอง (ยกเวน ปรอท) เชน แคลเซียม อะลูมิเนียม เหลก็ เปน ตน 2. อโลหะ (Non-metal) เปนกลุมธาตุท่ีมีสมบัติไมนําไฟฟา มีจุดหลอมเหลวและจุดเดือดต่ํา เปราะบาง และมกี ารแปรผันทางดานคุณสมบัติทางกายภาพมากกวา โลหะ 3. ก่ึงโลหะ (Metalloid) เปนกลุมธาตุที่มีสมบัติก้ําก่ึงระหวางโลหะและอโลหะ เชน ธาตุ ซิลิคอน และเจอเมเนียม มีสมบัติบางประการคลายโลหะ เชน นําไฟฟาไดบางที่อุณหภูมิปกติ และ นํา ไฟฟา ไดม ากข้นึ ธาตุกมั มนั ตภาพรังสี กัมมนั ตภาพรังสี (Radioactivity) หมายถึง รังสีท่ีแผออกมาไดเองจากธาตุบาง ชนิดธาตกุ ัมมันตภาพรังสี หมายถึง ธาตุที่มใี นธรรมชาติท่แี ผรงั สอี อกมาไดเอง ชนิดของกมั มันตภาพรังสี มี 3 ชนิด คอื 1. รังสีแอลฟา (Alpha, a) คือ นิวเคลยี สของอะตอมธาตุฮเี ลยี ม 4He2 มีประจไุ ฟฟา +2 มีมวลมาก ความเร็วตํา่ อาํ นาจทะลุทะลวงนอ ย มพี ลงั งานสงู มากทาํ ใหเกดิ การแตกตวั เปน ออิ อนไดด ที ส่ี ุด 2. รังสีเบตา (Beta, b) มี 2 ชนิด คือ อิเล็คตรอน 0e-1 (ประจุลบ) และ โฟซิตรอน 0e+1 (ประจุบวก) มคี วามเร็วสงู มากใกลเคยี งกับความเรว็ แสง 3. รังสีแกมมา (Gamma, g) คือ รังสีที่ไมมีประจุไฟฟา หมายถึง โฟตอนหรือควอนตัมของแสง มีอํานาจในการทะลุทะลวงไดสูงมาก ไมเบ่ียงเบนในสนามแมเหล็กและสนามไฟฟา เปนคลื่น แมเหล็กไฟฟาท่มี คี วามถีส่ ูงกวา รงั สีเอกซ

82 การเกิดปโตรเลียม ปโตรเลียมเกิดจากการทับถมและสลายตัว ของอินทรียสารจากพืชและสัตวท่ีคลุกเคลาอยูกับตะกอนใน ช้ันกรวดทรายและโคลนตมใตพื้นดิน เมื่อเวลาผานไปนับลานป ตะกอนเหลา น้ีจะจมตัวลงเรื่อย ๆ เนอ่ื งจากการเปลีย่ นแปลงของ ผวิ โลก ถูกอดั แนนดวยความดันและความรอนสูง และมปี ริมาณ ออกซิเจนจํากดั จงึ สลายตัวเปลี่ยนสภาพเปนแกสธรรมชาติและ น้ํามันดบิ แทรกอยูร ะหวา งชั้นหนิ ท่มี รี พู รนุ ป โ ต ร เ ลี ย ม จ า ก แ ห ล ง ต า ง กั นจ ะ มี ป ริ ม า ณ ข อ ง สารประกอบไฮโดรคารบอนรวมท้ังสารประกอบของกํามะถัน ไนโตรเจน และออกซิเจนแตกตางกัน โดยข้ึนอยูกับชนิดของซากพืชและสัตวท เี่ ปนตนกําเนิดของปโ ตรเลียม และอิทธพิ ลของแรงที่ทบั ถมอยูบน ตะกอน พอลิเมอร (Polymer) พบวาส่ิงของตางๆ ประดิษฐหรือทําขึ้นดวยพอลิเมอรไมวาจะเปน ถุงพลาสติก ไมบรรทัด ยางรถยนต กระเบ้ืองยางเปนตน คําวาพอลิเมอรมาจากภาษากรีกสองคําคือ poly แปลวาหลายๆ หรือ มาก และ mer แปลวาหนวยหรือสวน ดงั นั้นพอลิเมอรแปลวาสารท่ีมโี มเลกุล ยาวมาก และโมเลกุลเหลาน้ีประกอบดวยหนวยที่ซํ้าๆ กันเปนจํานวนมาก ตัวอยาง พอลิเมอร ไดแก พอลิเอทีลีน พอลิสไตรีน เปนตน และพอลิเมอรเกิดจากหนวยซ้ําๆ เรียกวา มอนอเมอร เกิดปฏิกิริยา พอลเิ มอรไ รเซชนั เปนพอลิเมอรเกดิ ขน้ึ สารเคมกี ับชีวติ และส่งิ แวดลอม ปโตรเลยี ม และพอลเิ มอร บทที่ 4 แรงและพลังงานเพอ่ื ชวี ิต แรง (Force) หมายถึง ส่ิงท่ีมากระทําหรือพยายามกระทําตอวัตถุแลวทําใหวัตถุเกิดการ เปล่ียนแปลงสภาพ เชน ถามีแรงมากระทํากับวัตถุซึ่งกําลังเคล่ือนที่ อาจทําใหวัตถุนั้นเคลื่อนที่เร็วขึ้น ชาลง หรือหยุดน่ิง หรือเปล่ียนทิศทาง แรงเปนปริมาณเวกเตอร คือตองบอกขนาดและทิศทาง มหี นว ยเปน นวิ ตนั

83 ความเร็ว และอัตราเร็ว ขณะท่ีรถยนตกําลังว่ิง เราจะเห็นเข็มบอกความเร็วบนขึ้นเร่ือยๆ แสดงวารถเคล่ือนที่ดวย อัตราเร็วเพ่ิมข้ึน แตเม่ือพิจารณาถึงทิศทางที่รถวางไปดวย จะกลาวไดวา เคล่อื นท่ดี วยอัตราเร็วทเี่ ทา กันตลอด อตั ราเรว็ = ระยะทางทเี่ คลอื่ นท่ี / เวลาที่ใช หรอื V = S/T สนามของแรง หมายถึง บริเวณที่เมื่อนําวัตถุไปวางไวแลวเกิดแรงกระทํากับวัตถุนั้น ซ่งึ จะมีคามากหรือนอยข้ึนอยูกับขนาดของสนาม ขนาดและตําแหนงของวัตถุ ในท่ีน้ีจะศึกษาสนามของ แรง 3 แบบดวยกนั คอื สนามโนม ถว ง สนามแมเหล็ก และสนามไฟฟา สนามไฟฟา (Electric field) เปนบริเวณโดยรอบประจุ เม่ือนําประจุอีกประจุหนึ่งไปวาง ณ ตําแหนงตางๆ กนั จะเกิดแรงไฟฟากระทําตอประจุที่นําไปวางไว สําหรับเสน สนามไฟฟา สนามไฟฟา จะบอกทศิ ทางของแรงท่กี ระทาํ ตอประจทุ ดสอบที่เปนบวก พลงั งาน บทที่ 5 ดาราศาสตรเพ่ือชีวิต เทคโนโลยีอวกาศ โลกเปนดาวเคราะหดวงหนึ่งในระบบสุริยะที่เกิดข้ึนประมาณ 4,600 ลานปมาแลวบริวารของดาว เคราะห ดาวเคราะหนอย ดาวหาง และเศษวัตถุขนาดเล็กๆ จํานวนมาก โคจรรอบดวงอาทิตย เรียกวา ระบบสุริยะ บริเวณท่ีเปนระบบสุริยะในปจจุบันเคยเปนเนบิวลาท่ีมีแกสไฮโดรเจนและธาตุตางๆ เปน 2 องคป ระกอบหลกั แกสและระบบธาตเุ หลา น้ีมาจากเนบวิ ลาดง้ั เดิมและเนบิวลาใหมท ่ีเกิดจากซูเปอรโนวา โครงสรา งทั้งชน้ั นอกและชน้ั ใน 1. ชั้นเปลือกโลก (Crust) เปนผิวดานนอกที่ปกคลุมโลก สวนที่บางที่สุดของชั้นเปลือกโลกอยู ที่มหาสมุทรแปซิฟกทางตะวันออกของฟลิปปนส และสวนท่ีหนาที่สุดอยูที่แนวยอดเขา ช้ันเปลือกโลก แบงเปน 2 บรเิ วณ คือ 1) เปลอื กโลกภาคพืน้ ทวปี หมายถงึ สว นท่เี ปนแผน ดนิ ทั้งหมด 2) เปลอื กโลกใตม หาสมุทร หมายถงึ สว นของเปลือกโลกท่ีปกคลมุ ดวยนํ้า

84 3) ช้ันเนือ้ โลก (Mantle) อยูถัดลงไปจากชั้นเปลือกโลก สวนมากเปนของแข็ง มีความลึก ประมาณ 2,900 กิโลเมตรนับจากฐานลา งสดุ ของเปลือกโลกจนถึงตอนบนของแกนโลก เปน หนิ หนืดรอน จดั ประกอบดวยธาตุเหลก็ ซลิ ิคอน และอะลมู ิเนยี ม แบง เปน 3 ช้นั คือ 4) ช้ันแกนโลก (Core) แบง เปน 2 สวน คอื 4.1) แกนโลกช้ันนอก อยูทคี่ วามลึก 2,90025,100 กิโลเมตร เช่ือวาประกอบดวย สารเหลวรอนของโลหะเหล็กและนกิ เกิลเปน สวนใหญ มีความรอนสงู มาก มีความถวงจาํ เพาะ 12 4.2) แกนโลกชั้นใน อยูท่ีความลึก 5,10026,370 กิโลเมตร มีสวนประกอบเหมือน แกน โลกชั้นนอก แตอยใู นสภาพแขง็ เน่อื งจากมีความดันและอุณหภมู สิ งู มาก อาจสูงถึง 6,000 องศาเซลเซยี ส เทคโนโลยีอวกาศ เปนการนําหลักการทางวิทยาศาสตรไปใชในการขยายขอบเขตการศึกษา คน ควาทางดานดาราศาสตรและอวกาศ กลองโทรทรรศนเปนเคร่ืองมือขยายขอบเขตการเห็นของมนุษย ชวยขยายใหเห็นรายละเอียดของดาวเคราะหและวัตถุทองฟาบางอยาง ซ่ึงนําไปสูการปรับแกทฤษฎี ความเช่อื ใหสอดคลอ งกบั ส่ิงท่ีพบเหน็ ในธรรมชาติ 1. กลอ งโทรทรรศนชนิดสะทอ นแสง (Reflect telescope) 2. กลอ งโทรทรรศนช นิดหกั เหแสง (Refract telescope) ดาวเทียมและยานอวกาศ ประเภทของดาวเทียมบางประเภท เชน 1. ดาวเทียมอุตุนิยมวทิ ยา เทคโนโลยีอวกาศเพ่ือชวี ิต 2. ดาวเทยี มสังเกตการณดาราศาสตร 3. ดาวเทียมชวี ภาพ 4. ดาวเทยี มทางการทหาร 5. ดาวเทียมสํารวจทรัพยากรโลก 6. ดาวเทยี มสอื่ สารโทรคมนาคม 7. ดาวเทยี มสงั เกตการณด วงอาทติ ย 8. ดาวเทียมหอ งทดลองทางวทิ ยาศาสตร เชน หองทดลอง LDEF

ติวสอบ กศน. วิชาวทิ ยาศาสตร ม.ปลาย1 85 ตวิ สอบ กศน. วิชาวิทยาศาสตร ม.ปลาย2 หนงั สือเรียนวทิ ยาศาสตร ม.ปลาย หมายเหตุ : ใหน กั ศกึ ษา ไดศ ึกษาเพิ่มเตมิ จากหนงั สอื แบบเรียนรายวชิ าวทิ ยาศาสตร พว31001 และคิวอารโ คด

86 แบบทดสอบรายวชิ าวทิ ยาศาสตร พว31001 จงเลือกคําตอบทถี่ กู ตองท่ีสุดเพียงคําตอบเดยี ว 1. ขอ ใดไมใ ชกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร ก. การวิเคราะหข อ มลู ข. การกาํ หนดปญหา ค. การต้งั สมมตุ ิฐาน ง. การสงั เกต 2. การปลูกพชื โดยไมใ ชด นิ เปน โครงงานประเภทใด ก. โครงงานทเี่ ก่ยี วกับการสํารวจรวบรวมขอมลู ข. โครงงานท่ีเกยี่ วกบั การทดลอง ค. โครงงานทีเ่ ก่ียวกับส่งิ ประดษิ ฐหรอื การพฒั นา ง. โครงงานท่เี กีย่ วกบั ทฤษฎแี ละหลักการ 3. ความเขมขนของสารมผี ลตอ กระบวนการแพรอ ยางไร ก. มผี ลตอ เยอื่ หมุ เซลล ข. มผี ลตอ อัตราการแพร ค. ไมม ีผลตอกระบวนการแพร ง. มผี ลตอ ปริมาณนาํ้ ในการแพร 4. โครงสรางของเซลลท ่ที าํ หนา ทเ่ี ปรยี บไดก บั สมองของเซลลไ ดแ กข อ ใด ก. นวิ เคลียส ข. ไรโบโซม ค. คลอโรพลาสต ง. เซนทริโอล 5. การแบง เซลลแบบไมโทซิสแตกตางจากไมโอซิสอยางไร ก. ไมโทซิสใชเวลานานกวา ไมโอซิส ข. ไมโทซิสเปน การสรา งเซลลสบื พนั ธุ ไมโอซสิ สรา งเซลลร า งกาย ค. ไมโทซิสไดเ ซลลใ หม 4 เซลล ไมโอซิสไดเ ซลลใ หม 2 เซลล ง. ไมโทซิสไมมีการไซแนปซิส ไคแอสมา และครอสซงิ โอเวอร แตไ มโอซิสมี

87 6. ขอใดจดั เปน สงิ่ มีชีวติ ดัดแปลงพนั ธุกรรม ก. แตงโมไมมเี มลด็ ข. กลว ยไมท ไ่ี ดจากการเพาะเล้ยี งเน้อื เย่ือ ค. แบคทีเรียทีส่ ามารถผลติ ฮอรโมนอินซูลิน ง. กลวยไมพนั ธุใหมทีไ่ ดจ ากการฉายรงั สแี กมมา 7. ขอ ใดไมเปน ลักษณะถายทอดทางพันธุกรรม ก. ลักยิ้ม ข. ถนดั มือขวา ค. แผลเปน ง. ตาสองชน้ั 8. เพราะเหตใุ ดโรคตาบอดสีจงึ เกิดกบั เพศชายไดมากกวา เพศหญงิ ก. เพศชายจะเปน โรคที่เกี่ยวกบั นัยนต า ข. เพศหญิงมโี คโมโซม 2 แทง ถา มยี ีนตาบอดสเี พยี งแทงเดียวจะไมเปน โรคนี้ ค. เพศหญิงมีภมู คิ มุ กนั โรคนีม้ ากกวา เพศชาย เพราะมารดาเปนผถู ายทอดมาให ง. เพศชายมโี คโมโซมเพศคือ Y อยแู ทง เดียว เม่อื มยี ีนตาบอดสีอยจู งึ เกิดโรคไดง าย 9. ขอใดไมใชผ ลของการใชเ ทคโนโลยีชวี ภาพ ก. สรุ า ข. ปลารา ค. เตาเจย้ี ว ง. หมูแดดเดียว 10. ทรัพยากรธรรมชาติประเภทสิ้นเปลืองคอื ขอ ใด ก. อากาศ นํา้ ปาไม ข. นํ้ามนั แรธ าตุ อากาศ ค. แรธาตุ น้ํามัน กาซธรรมชาติ ง. พลงั งานจากดวงอาทิตย ดนิ นํ้า 11. กจิ กรรมใดตอ ไปน้เี กี่ยวกับการประยกุ ตใ ชค วามรูในเร่อื งอตั ราการเกดิ ปฏกิ ริ ิยาเคมี ก. การเกบ็ อาหารไวในตูเย็น ข. การตมเนอ้ื ใหย ุยโดยใชหมอ อัดความดนั ค. โซเดียมทําปฏิกริ ยิ ากบั นาํ้ ไดงายจงึ ตองเก็บในนํ้ามนั พาราฟน ง. การทําปฏิกิริยาระหวางสาร 2 ชนิด โดยทําการคนตลอดเวลา

88 12. ธาตชุ นดิ หนง่ึ มกี ารจดั เรยี งอิเลก็ ตรอน ดังนี้ 2, 8, 18, 32, 18, 7 ธาตนุ ีค้ วรเปนธาตุใด ก. Fr ข. At ค. Bi ง. Ra 13. รงั สใี ดใชในการเหนย่ี วนําใหเกดิ การกลายพันธุใ นสง่ิ มีชีวิต ก. รงั สบี ีตา ข. รงั สีแกมมา ค. รังสแี อลฟา ง. รังสอี นิ ฟราเรด 14. ขอ ใดเปน พอลิเมอรธ รรมชาติทั้งหมด ก. ลินิน ไนลอน เซลลูโลส ข. พีวซี ี นโี อพรีน ยางพารา ค. ไคตนิ ซลิ ิโคน ไกลโคเจน ง. แปง โปรตนี กรดนวิ คลอี ิก 15. รถยนต A เร่ิมเคลื่อนที่จากหยุดนิ่งโดยความเร็วเพ่ิมขึ้น 2 เมตร/วินาที ทุก 1 วินาที เม่ือส้ินวินาที ท่ี 5 รถยนตจะมีความเรว็ เทาไร ก. 10 เมตร/วนิ าที ข. 15 เมตร/วนิ าที ค. 20 เมตร/วนิ าที ง. 25 เมตร/วินาที 16. ปลอยวัตถใุ หตกลงมาในแนวดิ่ง เมอ่ื เวลาผา นไป 4 วินาที วัตถมุ คี วามเรงเทาใด ก. 9.8 m/ ข. 19.6 m/ ค. 29.4 m/ ง. 39.2 m/

89 17. วงจรไฟฟาที่กระแสไฟฟาไหลผานตัวตานทานแตละตัวเทา กับกระแสไฟฟา ในวงจรเปนการตอวงจร แบบใด ก. วงจรอนุมาน ข. วงจรอนกุ รม ค. วงจรขนาน ง. ไมมีขอ ถูก 18. มนุษยค นแรกท่เี ดนิ บนดวงจันทรไ ปกับยานอพอลโล 11 ชือ่ อวาอะไร ก. นลี อารส ตรอง ข. ยูริ กาการิน ค. นวิ ตัน ง. ไลกา 19. ขอใดเปนการเรยี งลําดับระบบจากเล็กไปใหญ ก. ระบบสุริยะ กระจกุ ดาว ดาราจักร เอกภพ ข. ระบบสุรยิ ะ ดาราจกั ร กระจุกดาว เอกภพ ค. ดาราจักร กระจุกดาว เอกภพ กระจกุ ดาราจักร ง. การจุกดาว ดาราจักร เอกภพ กระจกุ ดาราจกั ร 20. ดาวเทยี มดวงแรกทีถ่ ูกสงขึน้ ไปโคจรในวงโคจรของโลกไดส ําเร็จคอื ขอ ใด ก. สปตุ นกิ 1 ข. อะพอลโล 1 ค. เทลสตาร 1 ง. เอ็กซพ ลอเรอร 1

รายวิชาชองทางการขยายอาชีพ รหัสวิชา อช31001 จุดประสงคก ารเรยี นรู 1. นักศกึ ษาสามารถอธบิ ายความสําคัญและความจําเปน ในการขยายอาชีพได 2. นักศึกษาสามารถอธิบายลักษณะขอบขายกระบวนการผลิตงานอาชีพในชุมชน สังคม ประเทศ และโลก เพ่ือนาํ มาวิเคราะหข ยายอาชพี ได ขอบขายเนอ้ื หา 1. การงานอาชพี 2. ชอ งทางการขยายอาชีพ 3. การตัดสินใจเลือกอาชพี สาระสาํ คญั การประกอบอาชีพในชุมชนสังคมประเทศและภูมิภาค 5 ทวีป ไดแก ทวีปเอเชีย ทวีปออสเตรเลีย ทวีปอเมริกา ทวีปยุโรป และทวีปแอฟริกา ท่ีเหมาะสมกับศักยภาพของตนและ สอดคลอ งกบั ชมุ ชน การมองเห็นชองทางในการขยายอาชีพ มองหาโอกาสและความสามารถที่จะนํามาประกอบ อาชีพไดกอนผูอื่นเปนหัวใจสําคัญของการประกอบอาชีพ หากประกอบอาชีพตามท่ีตลาดตองการและ เปนอาชีพท่ีเหมาะสมกับสถานการณในขณะนั้น ยอมทําใหมีโอกาสประสบความสําเร็จ สามารถพัฒนาตนเองใหม องเห็นโอกาสในการประกอบอาชพี ได สามารถตัดสนิ ใจเลือกขยายอาชพี ไดเหมาะสมกบั ตัวเอง วัดและประเมินผลความมนั่ คงในอาชีพ สามารถท่ีจะบูรณาการส่ิงตาง ๆ ภายในตัวของผูประกอบอาชีพเอง ต้ังแตการเรียนรูวาตนเอง จะทําอยางไรการเห็นคุณคาของกิจกรรมความมั่นคง ความจดจําในกิจกรรมและความรูสึกพอใจตอ กจิ กรรม ความมัน่ คงในอาชีพมีตัวแปรตน เหตุทส่ี าํ คญั คอื ใจของผปู ระกอบอาชีพเอง จึงจําเปน ทจ่ี ะตอ งมี หลักการประเมินสภาวะใจของตนเองอยางเปนระบบที่ประกอบดวยการรับรู ความคิด ความจํา และ ความรูสึก บทท่ี 1 การงานอาชีพ ความสาํ คัญและความจําเปนในการขยายอาชพี ความสําคัญในการขยายอาชีพ การขยายอาชีพเปนขั้นตอนตอเน่ืองที่สําคัญของการพัฒนา อาชีพ เพราะเม่ืออาชีพถูกพัฒนาขึ้นในทางท่ีดีกวา การขยายไปสูตลาดธุรกิจยอมมีความจําเปน เพอ่ื ความกา วหนาในเชงิ อาชพี ท่ที ําอยูโ ดยขยายกิจกรรมท่เี ก่ียวของ และมคี วามสัมพนั ธกนั ออกไปเปน

91 ขอบขายอาชีพท่ีสรางรายได ใชทุนและทรัพยากรจากอาชีพหลักใหเกดิ คุณคา สรางความเขมแข็ง และ ความยงั่ ยนื ในอาชพี ได ความจําเปนในการขยายอาชพี ในชุมชน สังคม ประเทศและโลก เปนการวิเคราะหความเปนไป ไดส ิ่งตอไปน้ี ไดแ ก การลงทุน การตลาด กระบวนการผลติ การขนสง การบรรจหุ ีบหอ การแปรรปู และ ผลกระทบตอ ชมุ ชนและสิ่งแวดลอม การขยายอาชพี ในชุมชน ประเทศ และโลก การขยายขอบขายอาชีพระดับประเทศ ธุรกิจที่มีการขยายขอบขายอาชีพในระดับประเทศ มกั จะเปน ธรุ กิจทส่ี รางประสทิ ธภิ าพในระบบการจดั การใชทรพั ยากรท่ีเกีย่ วขอ งกบั การจัดการกาํ ลงั คนท้ัง ระดบั บริหารจัดการและแรงงาน การจดั การเงินทุน การจัดการวัสดุนําเขาการผลติ และกระบวนการผลิต ใหไดผลผลิตสูงสุด และมีของเสียหายนอยท่ีสุดเปนเร่ืองสําคัญ ดังน้ันการจัดต้ังธุรกิจรองลงมาท่ีมี ความสัมพันธสอดคลองกับการลดปริมาณการเสียหายใหนอยท่ีสุดจนเหลือศูนยรองรับธุรกิจหลัก จงึ เกิดการขยายขอบขายอาชีพข้นึ การขยายกระบวนการจดั การอาชีพในชุมชน 1. เหตุผลการขยายขอบขายอาชีพเหตุผลความจําเปนในอาชีพท่ีกลาวไวในเบื้องตน สามารถสรปุ เหตุผลของการขยายขอบขา ยอาชีพได ดงั นี้ 1.1 สภาพแวดลอมทางเศรษฐกจิ 1.2 สภาพแวดลอ มทางสงั คม 1.3 สภาพแวดลอ มทางวัฒนธรรม 1.4 สภาพแวดลอ มทางส่งิ แวดลอม 2. ความคิดรวบยอดของหลักการขยายอาชีพในการกําหนดแนวทางขยายอาชีพ เราควรสรุป กิจกรรมหลักของการขยายอาชีพใหมองเห็นชัดเจน เปนความคิดรวบยอด ที่ประกอบดวย ปจ จัยนาํ เขา เพื่อการขยายอาชีพ คอื อะไร กระบวนการผลติ ทาํ อยา งไร และสุดทา ยจะเกดิ อะไรข้นึ 3. วิเคราะหพ อเพียงในการดําเนินงานเปนกิจกรรมตอเนื่องจากผูเรยี น สามารถหาเหตุผล และ สรางความคิดรวบยอดไดแลวนําความเขาใจมาวิเคราะหหาปฏิสัมพันธระหวางตัวแปรการผลิต ประกอบดวย ผลผลิตที่จะทําการลดตนทุน และตัวแปรความพอเพียงที่ประกอบดวย ความมีเหตุผล ความพอเพียงภูมิคุมกัน ความรอบรูและคุณธรรม ผลการวิเคราะหจะทําใหมองเห็นส่ิงที่เกิด และ สงิ่ ทจี่ ะตอ งทําในขอบเขตของความพอเพยี ง 4. การกําหนดแนวทางขยายอาชีพ หลังจากนําความคิดรวบยอดการขยายขอบขายอาชีพ มาวเิ คราะหค วามพอเพยี งในการดําเนินการจะทําใหเราเห็นสภาพปฏสิ ัมพนั ธระหวางตวั แปรการผลิตกับ ตัวแปรปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงที่จะบอกใหเรารูวา ความคิดการขยายอาชีพเหมาะสมท่ี

92 จะทําหรือไม ตัวแปรทางปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงจะควบคุมความคิดของเราใหอยูในขอบขายที่ เหมาะสม มภี ูมคิ มุ กัน โอกาสประสบความสาํ เร็จมีสูง 5. การจัดการความรู เปนรูปแบบท่ีมีองคประกอบรวม คือองคกรหรือบุคคลในการประกอบ อาชีพ กรอบความรูของอาชีพ และการปฏิบัติการอาชีพท่ีมีเปาหมายสรางความเขมแข็ง ม่ันคง ย่ังยืน ใหก ับอาชีพ ดงั น้นั การประกอบอาชีพจึงมคี วามจําเปน ท่จี ะตอ งพัฒนากรอบความรขู องตนเองใหย กระดับ ความรพู อเพียงทจ่ี ะใชป ฏิบัตกิ ารสรางอาชีพสูความเขม แข็ง ย่ังยืนของกลุมอาชพี คณุ ธรรม จริยธรรมในการขยายอาชีพ คณุ ธรรมจริยธรรมในการขยายอาชีพ นับวา มีผลตอความมั่นคงของอาชีพ ผขู ายกับผูซอ้ื จะตอง มีคุณธรรมจริยธรรมตอกัน จึงจะคาขายรวมกันไดเปนเวลานาน คุณธรรม จริยธรรม หมายถึงการ ประพฤติปฏิบัติท่ีดี ท่ีชอบ ท้ังกาย วาจาและใจ การประพฤติปฏิบัติเปนไปดวยความจริงใจ ไมเสแสรง เปนไป โดยธรรมชาตขิ องแตล ะบคุ คล จรรยาบรรณและคุณสมบัติของผูประกอบธุรกิจ หมายถึง มาตรฐานในการตัดสินใจท่ี จะประพฤติปฏิบัตอิ ยา งมคี ณุ ธรรมในการปฏิบตั ิหนา ที่ตา ง ๆ ที่แตล ะคนในสงั คมตองรับผดิ ชอบ การอนุรักษพ ลงั งานและสิ่งแวดลอมในการขยายอาชพี ในชมุ ชน สงั คม และโลก การขยายขอบขายอาชีพ ผูประกอบอาชีพจําเปนจะตองคํานึงผลกระทบที่เกิดจากการใช ทรพั ยากรธรรมชาติ เชน ปาไม ดิน นํา้ ทรพั ยากรมนุษย และตน ทนุ ในการผลิตอยางคมุ คา และไมเกดิ ผล กระทบตอ สภาพแวดลอมและวถิ ชี ีวติ ของคนในชุมชน สังคม และโลก บทท่ี 2 ชองทางการขยายอาชีพ ชอ งทางการขยายอาชีพ คือ หนาท่ีการงานที่พงึ ประสงคตอสังคมและสรางผลตอบแทนที่เปน รายไดต รงตามความตองการเพือ่ ดํารงชีวิต โดยเฉพาะอยา งย่งิ ในปจจุบันมกี ารแขงขันกันมาก อาชพี ตา งๆ จาํ เปนตองมีความรคู วามสามารถ ความชาํ นาญ ทงั้ ภาคทฤษฎี และปฏิบัติ เชน 1. การหาขอมูลจากเอกสารในแหลง ตาง ๆ 2. สอ่ื จากวิทยุ โทรทัศน หนังสือพิมพ 3. ศึกษาจากแหลงเรียนรูในอาชพี นน้ั ๆ 4. หาความรูเ ก่ยี วกบั ภูมปิ ญญาจากปราชญใ นชุมชน 5. มีการทดลอง วิเคราะห เพอ่ื จัดการอาชพี นั้น ความจําเปน การมองเห็นชอ งทางการประกอบอาชพี โอกาสและความสามารถที่จะนําโอกาสมาประกอบอาชีพไดกอนผูอื่น เปนหัวใจสําคัญของ การประกอบอาชีพ หากผูประกอบอาชีพตามท่ีตลาดตองการและเปนอาชีพท่ีเหมาะสมกบั สถานการณ ในขณะนั้น ยอมทําใหมีโอกาสประสบความสําเร็จ สามารถพัฒนาตนเองใหมองเห็นโอกาสใน การประกอบอาชีพได

93 ความเปนไปไดข องการขยายอาชพี ความเปน ไปไดม ีองคป ระกอบ รวมกัน 6 องคป ระกอบ ในแตล ะองคป ระกอบมีตัวแปร ดงั น้ี 1. รปู แบบการขยายอาชพี มตี วั แปรรวม ดงั นี้ 1.1 ผลผลติ 1.2 กระบวนการผลติ 1.3 ปจจัยนาํ เขาการผลติ 2. ความยากงา ยของการดาํ เนนิ การจดั การ มีตัวแปรรว ม ดังนี้ 2.1 การบริหารจดั การ แรงงาน เงินทุน 2.2 แผนธุรกจิ 3. การรบั ไดของลูกคา มีตวั แปรรว ม ดังน้ี 3.1 ผลผลิตอยูใ นความนิยม 3.2 เปนสงิ่ จาํ เปนตอ ชวี ติ 3.3 ราคา 4. การรบั ไดของสังคมชมุ ชน มตี ัวแปรรว ม ดงั น้ี 4.1 สภาพแวดลอม 4.2 วัฒนธรรมประเพณี 5. ความเหมาะสมของเทคนิควทิ ยาการทใ่ี ชใ นการขยายอาชีพ 5.1 เทคนิควทิ ยาการเพอ่ื การลดตน ทนุ 5.2 เทคนคิ วิทยาการเพื่อการลดของเสีย การกําหนดวิธกี าร ขน้ั ตอนการขยายอาชพี เปนข้ันตอนการปฏิบัติการในอาชีพ ที่จะตองใชองคความรูที่ยกระดับคุณคา เพื่อนํามา ใชป ฏบิ ัติการ จงึ เปนกระบวนการของการทํางานท่ีเร่ิมจากการนําองคความรู ที่จดั ทําในรูปแบบของคูมือ คุณภาพ หรือเอกสารคูมือดําเนินงานมาศึกษาวิเคราะหจัดระบบปฏิบัติการ จัดปจจัยนําเขาดําเนินการ ทํางานตามขั้นตอนและการควบคุมผลผลิตใหมีคุณภาพเปนไปตามขอกําหนด ดําเนินการตรวจสอบหา ขอบกพรอ งในการทํางานและปฏบิ ัติแกไขขอบกพรอ งเปนวงจรอยา งตอเน่ือง และมีการปรับปรุงพฒั นา เอกสารคูมือดําเนินงานเปนระยะ ๆ ก็จะทําใหการปฏิบัติการในกิจกรรมอาชีพประสบความสําเร็จสู ความเขม แขง็ มัน่ คง ยง่ั ยนื

94 บทท่ี 3 การตดั สนิ ใจเลือกขยายอาชีพ ความมนั่ คงในอาชีพเปนเรื่องทตี่ องสรางตอ งทาํ ดว ยตนเอง โดยมภี ารกิจไมนอยกวา 5 ภารกจิ ท่ี จะตองเรียนรูสรางองคความรสู ําหรบั ตนเองสูการพ่ึงพาตนเองได ดงั น้ี 1. บทบาทหนา ท่ีของตนเองที่มตี อ ธรุ กิจ 2. การบรหิ ารทรัพยากรดาํ เนินธรุ กิจ 3. การบริหารการผลิต 4. การจดั การสง มอบผลิตภัณฑ 5. การวิจัยพัฒนา ความหมายของความมั่นคงในการทําธุรกิจอาชีพ ความม่ันคงในอาชีพ หมายถึง สภาพอากาศของความตอเนื่องและทนทานในการดําเนินการ ธรุ กจิ ไมใหก ลบั กลายเปนอนื่ บทบาทหนาทีข่ องตนเอง หมายถงึ บทบาททเ่ี จาของธุรกิจผูประกอบอาชพี จะตองทาํ ดว ยตนเอง ทําอยา งลึกซ้ึง การบริหารทรัพยากร หมายถึง หนาที่ควบคมุ ดําเนินการใชทรัพยากรใหเ ปนไปตามขอกําหนด ของงานธุรกิจทที่ ําอยู การบรหิ ารการผลติ หมายถงึ หนาท่ีควบคมุ ดาํ เนนิ การกอ ใหเกิดผลิตผลขนึ้ ดวยแรงงานคน หรือ เคร่อื งจกั ร ผลิตผล หมายถงึ ผลที่เกดิ ขึ้น เชน ปลกู มะมว งไดผลเปนมะมว ง ผลิตภณั ฑ หมายถงึ สิ่งที่ทาํ ขน้ึ เชน เสือ้ ผา เครือ่ งแตงกาย การวิจยั พัฒนาอาชพี หมายถึง การคน ควาขอ มลู วธิ กี ารและสรปุ ผลอยา งถ่ถี ว นเพ่ือทาํ ใหอ าชีพเจริญ ภารกจิ เพ่ือความม่ันคงในอาชีพ จําเปนตองมภี ารกจิ เพอ่ื สรางความยง่ั ยืนในอาชพี อยา งนอ ย 5 ภารกิจ ดังนี้ 1. บทบาทหนาท่ีเจาของธุรกิจ มีหนาท่ีจะตองกําหนดทิศทางธุรกิจท่ีผูประกอบอาชีพจะตอง กําหนดทิศทางของธุรกิจวาจะไปทางไหนใหสอดคลองกับสภาวะทางเศรษฐกิจสังคมท่ีเปนอยูและจะ เกดิ ข้นึ ในอนาคต มีกจิ กรรมที่จะตองทํา 2 เรอ่ื งดงั นี้ 1.1 การกาํ หนดวสิ ัยทศั น เปนการกําหนดทศิ ทางของอาชพี ทจี่ ะเปน หรือจะเกดิ ในอนาคต 3-5 ป 1.2 การจัดทําแผนพฒั นาอาชีพ ใชขบั เคล่ือนการพัฒนาอาชีพใหเขาสูวสิ ัยทศั นใหไ ดดวยการ กําหนดภารกิจ

95 2. การบริหารทรัพยากร ดําเนนิ การเปนการจัดการใหเกดิ ระบบการควบคุมการใชทรัพยากรให คุมคา มากที่สดุ และเกิดของเสยี ใหน อ ยท่ีสุด ไดแก 2.1 การวางแผนใชแรงงานคนและจดั การคนงานใหเหมาะสม 2.2 ระบบการควบคมุ วัสดอุ ปุ กรณแ ละปจ จยั การผลิตไมใ หร ัว่ ไหล 2.3 การควบคมุ การเงนิ คาใชจ าย รายไดตา ง ๆ ใหช ดั เจนตรวจสอบไดทุกขัน้ ตอนการทาํ งาน 3. การบริหารการผลิต เปนการควบคุมการดําเนินงานซ่ึงเก่ียวของกับกิจกรรมการบริหาร อยางนอ ย 3 กิจกรรม ดังน้ี 3.1 การควบคุมคนทํางานใหเปนไปตามขน้ั ตอนท่ีกําหนด 3.2 การควบคุมระยะเวลาในเวลาเคลื่อนไหวของงานใหอัตราการไหลเปนไปตามขอ กําหนด 3.3 การตรวจสอบคดั เลือกผลติ ภัณฑท ี่เสียหายไมไดค ุณภาพออกจากของดี 4. การจัดการสงมอบ เปนเร่ืองสําคัญท่ีผูประกอบการอาชีพจะตองพัฒนาระบบการสงมอบ ผลผลติ ใหถ ึงมือลกู คา ไดต ามขอกําหนดในเรอ่ื งตางๆ ดงั นี้ 4.1 การบรรจุภณั ฑเพือ่ การปกปอ งผลผลิตไมใหเสยี หาย 4.2 การสง สนิ คา มีหลายรปู แบบทจ่ี ะนําสินคาไปถงึ ลกู คาไดอยางปลอดภัย 4.3 การจดั การเอกสารสง มอบ ใชเ พือ่ ควบคุมใหทราบถึงผลผลิตทน่ี ําออกไป 5. การวจิ ัยพัฒนา เปน การดําเนินงานใหธรุ กจิ ที่ทําไดอ ยูในกระแสของความนิยมและกา วทนั ตอ การเปลีย่ นแปลง ดังน้ี 5.1 ตดิ ตามขอมลู กระแสความนิยมในสินคา ผลิตผลที่เราทําวายงั อยูในกระแสนยิ มอยางไร 5.2 ตดิ ตามประเมนิ เทียบเคยี งคณุ ภาพผลิตภณั ฑท ่เี ราแขงขนั อยู 5.3 ดาํ เนินการวิจัยพัฒนา ดวยการคนควา หาขอ มูลอยางดี สรางองคความรูพัฒนาผลผลิต ใหอ ยูในกระแสความนิยม หมายเหตุ : ใหนักศึกษา ไดศึกษาเพ่ิมเติมจากหนังสือแบบเรียนรายวิชาชองทางการขยายอาชีพ (อช31001)

96 แบบทดสอบรายวิชาชองทางการขยายอาชีพ อช31001 จงเลือกคําตอบทถี่ ูกตองทสี่ ดุ เพียงขอเดียว 1. ขอ ใดตอ ไปนี้ คอื ความหมายของการขยายขอบขา ยอาชพี ก. เปนกจิ กรรมอาชีพที่มีอยู และมีการพฒั นาใหเหมาะกบั ผูบริโภคและทนั สมยั มากขน้ึ ข. เปนกิจกรรมอาชีพที่มีอยู และสามารถขยายออกไปเปน ขอบขา ยอาชพี ที่สรางรายได ค. เปน กิจกรรมอาชพี ทเี่ กิดขึน้ ใหม และมีการขยายออกไปเปนขอบขา ยอาชพี ท่สี รา งรายได ง. เปนกิจกรรมอาชพี ทีเ่ กดิ ข้ึนใหมแ ละมกี ารพฒั นาใหเ หมาะกบั ผบู ริโภคและทนั สมัยมากขึ้น 2. ขอ ใดตอไปน้ี คือการขยายขอบขา ยอาชีพจากการตลาด ก. ธุรกิจปุยหมักจากมลู สกุ ร ข. แฟรนไชสชายส่ีบะหมี่เกีย๊ ว ค. สวนมะพรา วนาํ้ หอมแมแ ยม ง. ทองเทย่ี วชมิ ผลไมชาวไรจ ันทบุรี 3. การขยายขอบขา ยอาชีพหมายถงึ ขอใด ก. ทาํ อาชีพใหม ข. ประกอบอาชพี เพม่ิ จากอาชพี เดิม ค. กจิ กรรมอาชพี ที่มีอยสู ามารถขยายออกเปนขอบขา ยอาชพี ง. การประกอบอาชีพพรอมกันหลายอาชีพและสามารถขยายสาขาได 4. เหตผุ ลการขยายขอบขายอาชพี คือขอ ใด ก. สภาพแวดลอมทางสงั คม ข. สภาพแวดลอมทางเศรษฐกิจ ค. สภาพแวดลอมทางวฒั นธรรมประเพณี ง. ถูกทง้ั ขอ ก และ ข 5. การขยายชองทางการประกอบอาชีพออกไป จําเปนตองมีคุณสมบตั ติ ามขอ ใด ก. เปน บคุ คลทที่ ํางานบนฐานขอมลู ข. ตอ งใชกระบวนการวิจัยเปนเครือ่ งมือ ค. ตองเปนบุคคลท่มี คี วามภมู ใิ จในการถายทอดประสบการณการแลกเปลย่ี นเรยี นรู ง. ถูกทกุ ขอ