วิจัยทางการศึกษา

การวิจยั ทางการศกึ ษา ใชวิธีการหาสถิติ เพื่อทดสอบความแตกต+างระหว+างกลุ+ม เช+น การทดสอบ (t-test) การวิเคราะห! ความแปรปรวนหรอื การทดสอบไคสแควร! เปนตน 1.3.3 วิธีการเปรียบเทียบคะแนนจากการทดลอง (Comparing the scores from an experiment) โดยทั่วไปทฤษฏีต+างๆจะสามารถพยากรณ!หรือคาดการณ!ผลท่ีจะ ตามมาจากปรากฏการณ!ใดๆได หรือหากมีการเปลี่ยนแปลงเง่ือนไขของการจัดกระทําตามการ ทดลอง จะทําใหเกิดการเปล่ียนแปลงของคุณลักษณะท่ีตองการศึกษาน้ันระหว+างกลุ+มทดลอง ก+อน และหลังการไดจัดกระทํากับตัวแปรทดลองแลว เช+น ตามทฤษฏีคาดหมายไวว+า คะแนนวิตกกังวล ของบุคคลจะแปรเปลี่ยนไปตามสถานการณ!ท่ีเผชิญ ถาสรางสถานการณ!ใหเกิดความวิตกกังวลใน ระดับต+างๆใหกับกล+ุมตัวอย+าง แลวใชแบบวัดความวิตกกังวลก็น+าจะไดคะแนนความวิตกกังวลท่ี ระดับต+างๆกันตามสถานการณ!ท่ีสรางข้ึน แบบวัดท่ีสามารถใหคะแนนการวัดไดสอดคลองกับ สถานการณ!ท่ีทดลองตามความคาดหมายของทฤษฏี ก็จะมีความความเทยี่ งตรงเชิงทฤษฏี 1.3.4 วิธีวิเคราะห!เมตริกซ!ลักษณะหลากหลายวิธี (Multi-trait Multi- method Matrix: MTMM)เปนการตรวจสอบความความเท่ียงตรงเชิงทฤษฏีท่ีอาศัยการวิเคราะห! ความสัมพันธ!ระหว+างการวัดหลายๆลักษณะ (Multi-trait) โดยใชวิธีการวัดหลายๆวิธีหรือแบบวัด หลายๆชุด (Multi-method) โดยม+ุงตรวจสอบความเหมาะสมของเคร่ืองมือหลายๆชุดในการวัด ลกั ษณะใดลกั ษณะหน่ึงทีส่ นใจศึกษา 1.3.5 วธิ วี ิเคราะหอ! งคป! ระกอบ (Factor Analysis) ในกรณที ่คี ุณลักษณะท่ี ตองการวัดมีโครงสรางขององค!ประกอบย+อยๆตามทฤษฏี หลักฐานอย+างหน่ึงท่ีสามารถนํามาใช สนับสนนุ ความเทยี่ งตรงเชิงทฤษฏกี ค็ ือ ความความเท่ียงตรงตามองค!ประกอบ (Factor Validity) ซ่ึง เปนคุณสมบัติของเคร่ืองมือวัดที่สามารถวัดไดตรงตามองค!ประกอบท่ีตองการวัด การหาความ เท่ยี งตรงเชงิ ทฤษฏีในลักษณะของความเทยี่ งตรงตามองค!ประกอบน้ี สามารถใชเทคนิคการวิเคราะห! องค!ประกอบ (Factor Validity)ซึ่งเปนเทคนิคทางสถิติสําหรับวิเคราะห!ความสัมพันธ!ระหว+างตัวแปร ที่สังเกตค+าได เพ่ือหาลักษณะร+วมของกลุ+มตัวแปรเหล+านั้น ลักษณะร+วมกันนี้เรียกว+าองค!ประกอบ (Factor) ดังนั้น องค!ประกอบจึงเปนลักษณะที่ใชอธิบายความผันแปรของกลุ+มตัวแปร และเปนตัว แปรเชงิ สมมตฐิ านที่ไมส+ ามารถสงั เกตไดโดยตรง แต+ทฤษฏีจะเปนตัวกําหนดลักษณะหรือโครงสรางที่ เกิดจากการเกาะกลมุ+ กันของตัวแปรสงั เกตไดท่ีมีความสัมพันธ!สูง การวิเคราะห!องค!ประกอบจะทําให ไดหลักฐานสนับสนุนความเที่ยงตรงเชิงทฤษฏีว+า 1) แบบวัดน้ันสามารถวัดลักษณะไดสอดคลองกับ โครงสรางทางทฤษฏีของลักษณะที่ตองการวัดเพียงไร หรือวัดองค!ประกอบร+วมไดตรงตามลักษณะท่ี ตองการวัดเพียงไร การวิเคราะหอ! งคป! ระกอบนน้ั มี 2 แบบดงั น้กี ารวิเคราะห!องค!ประกอบเชิงสํารวจ (Exploratory Factor Analysis : EFA) การวิเคราะห!องค!ประกอบเชิงยืนยัน (Confirmatory Factor Analysis: CFA) 2. อาํ นาจจําแนก (Discrimination power) คือ ความสามารถของเครื่องมือในการจําแนก บุคคลออกเปนกล+ุม เช+น กลุ+มเก+ง- กลุ+มอ+อน กล+ุมรอบรู- กล+ุมไม+รอบรู กลุ+มผ+านเกณฑ!-กลุ+มไม+ผ+าน เกณฑ! ทีว่ ัดแลวสามารถแบ+งลักษณะของผถู ูกวดั ออกไดชดั เจน 145

บทท่ี 7 การตรวจสอบคุณภาพของเครื่องมือท่ีใชในการรวบรวมขอมลู 3. ความยาก (Difficulty) คือ สัดส+วนท่ีแสดงว+าขอสอบน้ันมีคนทําถูกมากหรือนอย ถามี คนทําถูกมากก็เปนขอสอบง+ายถามีคนทําถูกนอยก็เปนขอสอบยาก เครื่องมือท่ีมีค+าความยากอยู+ ระหว+าง .20 ถึง .80 ใชในแบบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนหรือแบบทดสอบความถนัดก็ไดที่เปน ขอสอบในระบบองิ กลุ+ม 4. ความเชื่อมั่นหรือความเท่ียง (Reliability) คือ คุณสมบัติของเครื่องมือที่วัดไดผลคงท่ี แน+นอน ไม+วา+ วัดกค่ี รงั้ เมอ่ื ไร ที่ ไหน ถาส่ิงทีว่ ัดคงที่เปรียบไดกับไมเมตรจะวัดก่ีครั้งก็ไดความยาวเท+า เดมิ สามารถประมาณคา+ ความเชื่อมัน่ ไดหลายวิธี ดังน้ี 4.1 การหาคา+ ความเช่ือมั่นแบบความคงที่ทําไดโดยวิธีการวัดซํ้า คือ ใชเคร่ืองมือชุด เดมิ วดั ผถู กู วัดสองครงั้ ในเวลาหา+ งกนั พอสมควรแลวนําผลการวดั ทั้งสองคร้ังมาหาความสัมพันธ!กัน ถา คา+ สมั ประสทิ ธส์ิ หสัมพันธ!มีค+าสงู แสดงว+ามีความเชอ่ื มัน่ สูง 4.2 การหาค+าความเช่ือมั่นแบบเท+าเทียม ทําไดโดยวิธีใชเครื่องมือท่ีมีลักษณะ คู+ขนาน ไปวัดผูถูกวัดกลุ+มเดียวกันพรอมกันหรือเวลาใกลเคียงกันแลวนําผลทั้งสองชุดมาหา ความสมั พนั ธก! นั ถาคา+ สมั ประสิทธส์ิ หสมั พนั ธม! ีคา+ สูงแสดงว+ามีความเชื่อม่นั สูง 4.3 การหาความเชื่อม่นั แบบความสอดคลองภายใน เปนวธิ ีที่ใชวดั คร้ังเดยี วนําค+ามา หาความสอดคลองกนั ระหวา+ งผลการวดั รายขอหรอื ความเปนเอกพันธ!ของเน้ือหารายขอ โดยสามารถ ประมาณคา+ ความเชอ่ื ม่ันไดหลายวิธี เช+น วิธีแบ+งครึ่ง วิธีของคูเดอร!-ริชาร!ดสัน วิธีสัมประสิทธ์ิแอลฟา ของคอนบราค และวิธคี วามแปรปรวนของฮอยท! เปนตน การตรวจสอบคณุ ภาพเครือ่ งมือ ในการตรวจสอบคุณภาพเครื่องมือจะมีการตรวจสอบอยู+ 2 ส+วน คือ การตรวจสอบคณุ ภาพ เครือ่ งมอื เปนรายขอ (การหาค+าความเทยี่ งตรง ความยาก และอํานาจจําแนก) และการตรวจสอบ คณุ ภาพเครื่องมือทง้ั ฉบับ (การหาค+าความเทีย่ งตรง ความเชอ่ื มัน่ ) ในท่ีนจี้ ะกล+าวถึงวิธีการตรวจสอบ คุณภาพของเครือ่ งมือท่นี ิยมใช เช+น แบบทดสอบ จาํ แนกออกเปนแบบทดสอบแบบองิ กล+ุม แบบทดสอบอิงเกณฑ! และแบบสอบถามท่เี ปนแบบมาตราสว+ นประมาณค+า การสงั เกต และการ สมั ภาษณ! โดยมีรายละเอยี ดดงั ตอ+ ไปน้ี (ไพศาล วรคาํ , 2550–259, สมประสงค! เสนารัตน!, 2556: 90-109) 1. การตรวจสอบคุณภาพของแบบทดสอบ ถาจะกล+าวถึงการวิเคราะห!คุณภาพแบบทดสอบก็ตองกล+าวถึงแบบทดสอบท่ีนิยม นํามาวิเคราะห!มากที่สุด คือ แบบทดสอบชนิดเลือกตอบ ซ่ึงกําหนดการตรวจใหคะแนน ตอบถูกได 1 ตอบผิดได 0 คะแนน การที่นิยมนําแบบทดสอบชนิดเลือกตอบมาวิเคราะห!มีเหตุผลว+าเปนขอสอบที่ สามารถวดั ไดครอบคลมุ หลักสูตรและวัดพฤติกรรมต+างๆ ดานพุทธิพิสัยไดตามที่ตองการ สามารถเก็บ ไว ใชไดหลายครงั้ คุมค+ากับการลงทุนและสามารถนํามาวิเคราะห!และปรับปรุงแกไขเพ่ือใหมีคุณภาพ ดี การวิเคราะห!ขอสอบจึงมีประโยชน! ดงั น้ี 1. ทาํ ใหไดแบบทดสอบท่ีมีความเทีย่ งตรงและมีความเชื่อมั่นในการนาํ ไปใช 2. ทําใหทราบคุณภาพของขอสอบรายขอเกี่ยวกับความยาก และระดับ ความสามารถในการจาํ แนกคนเก+งออกจากคนอ+อน หรอื จําแนกคนรกู บั คนไม+รูออกจากกนั ได 146

การวจิ ัยทางการศึกษา 3. ทําใหการสอบมีมาตรฐานไดผลตรงกับส่ิงที่ตองการวัดและเช่ือม่ันไดซึ่ง จะนาํ ไปสกู+ ารพัฒนา หรือปรับปรุงการศกึ ษาทต่ี รงประเด็น สรุปไดว+า การวิเคราะห!คุณภาพแบบทดสอบ คือ การตรวจสอบความเหมาะสมของ ขอสอบรายขอ และความเหมาะสมของแบบทดสอบทั้งฉบับท่ีสรางขึ้นว+าเปนไปตามเกณฑ!ที่กําหนด หรือไม+ เพื่อทําใหไดแบบทดสอบท่ีดีมีคุณภาพช+วยใหการวัดและประเมินผลมีประสิทธิภาพดียิ่งข้ึน โดยตองอาศัยวิธีการวิเคราะหค! ุณภาพที่นักวิชาการไดเสนอไวซ่งึ มีหลากหลายวิธี วิธีการวิเคราะห!คุณภาพแบบทดสอบ เปนวิธีการวิเคราะห!คุณภาพของแบบทดสอบทั้งราย ขอรายฉบับซ่งึ การวเิ คราะหจ! ะขึ้นกับชนดิ ของแบบทดสอบ และในท่นี จ้ี ะกล+าวถึงวิธีการวิเคราะห!ที่ใช กับแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนท่ีจําแนกเปน 2 กล+ุม ไดแก+ แบบทดสอบ แบบอิงกลุ+ม และแบบองิ เกณฑ! ตามลําดับต+อไป และดงั แสดงในตารางที่ 7. 1 ตารางที่ 7. 1 วธิ ีการวเิ คราะหห! าคณุ ภาพของแบบทดสอบแบบองิ กลุ+มและแบบองิ เกณฑ! แบบทดสอบองิ กลมุ+ แบบทดสอบอิงเกณฑ! 1. การวิเคราะห!คณุ ภาพขอสอบ 1. การวิเคราะห!คณุ ภาพขอสอบ แบบท่ี 1 รายขอเฉพาะตัวถกู แบบท่ี 1 ค+าอํานาจจําแนกจากผลการสอบ สองคร้งั เชน+ ดชั นเี อส (Sensitivity Index) - ความยาก (Difficulty) - อํานาจจาํ แนก (Discrimination) แบบที่ 2 ค+าอํานาจจําแนกจากผลการสอบ แบบที่ 2 รายขอทุกตัวเลอื ก คร้งั เดยี ว เชน+ ดัชนีบี (B-Index) - ความยาก (Difficulty) - อาํ นาจจาํ แนก (Discrimination) 2. การวเิ คราะหค! ุณภาพแบบทดสอบ - ประสทิ ธภิ าพตวั ลวง - ความเทย่ี งตรง - ความเชื่อมั่น มหี ลายวิธี ไดแก+ 2. การวิเคราะห!คณุ ภาพแบบทดสอบ - ความเท่ียงตรง วิธีของคาร!เวอร! วิธขี องลิวิงสตนั - IOC วิธขี องโลเวท - CVI - ความเช่อื ม่ัน มหี ลายวธิ ี ไดแก+ วธิ ีสอบซา้ํ วธิ ีใชแบบวดั คขู+ นาน วธิ แี บ+งแบบวัดคร่งึ ฉบบั วิธีของคูเดอร!-ริชารด! สัน วธิ ขี องครอนบาค 147

บทท่ี 7 การตรวจสอบคณุ ภาพของเครื่องมือที่ใชในการรวบรวมขอมลู 1. การวเิ คราะห*คณุ ภาพรายขอ 1.1 การวเิ คราะหค* ณุ ภาพรายขอของแบบทดสอบแบบอิงกลุ!ม การวิเคราะห!คุณภาพรายขอสอบของแบบทดสอบแบบอิงกลุ+ม มีท้ังการวิเคราะห! รายขอความเทยี่ งตรงเชงิ เนอ้ื หา ค+าความยาก ค+าอํานาจจําแนก เฉพาะตัวถูก และการวิเคราะห!ราย ขอทกุ ตัวเลอื ก ซ่งึ จะกลา+ วรายละเอียดตามลาํ ดับ 1.1.1 ความเท่ียงตรงเชิงเนื้อหาของแบบวดั แบบองิ กล!ุม การตรวจสอบความเท่ียงตรงเชิงเน้ือหามีดังน้ี (สมประสงค! เสนารัตน!, 2556: 90-91) 1.1.1.1 นิยามตัวแปรหรือคุณลักษณะที่ตองการวัด จากการ วเิ คราะหเ! น้อื หาและจุดม+ุงหมายของหลักสูตร 1.1.1.2 เขยี นขอสอบตามนิยามเนอ้ื หาที่ตองการวดั นําเสนอ นิยามศพั ท! ตารางกําหนดพฤตกิ รรมบง+ ชี้ 1.1.1.3 ใหผเู ช่ียวชาญการตรวจสอบความสอดคลองระหวา+ ง ขอสอบกับนิยามเน้ือหาท่ีตองการวัด (นักวิจัยจะตองส+งนิยามเน้ือหาและขอสอบพรอมเฉลยไปให ผูเช่ียวชาญ) ควรจะมีต้ังแต+ 3 คนขึ้นไป เพื่อหลีกเล่ียงความคิดเห็นท่ีแบ+งเปน 2 ดาน ดังนั้นควรจะ ใชจํานวนผูเชี่ยวชาญเปนจํานวนคี่ เช+น 3 คน 5 คน หรือ 7 คน เปนตน ส+วนคุณสมบัติของ ผเู ช่ยี วชาญทีจ่ ะตองสอดคลองกับสาขาวิชาของเคร่ืองมือที่ตองการตรวจสอบ เช+น ถาเปนการวัดตัว แปรทางจิตวิทยาก็ควรมีผูเชี่ยวชาญทางดานจิตวิทยา ผูเช่ียวชาญดานการวัดและประเมินผล และ ผูเช่ียวชาญทางดานภาษา เปนตน ซ่ึงจะสามารถประเมินความสอดคลองและใหขอเสนอแนะ เก่ียวกับเครื่องมือครบท้ังในส+วนของเนือ้ หา ลักษณะขอคําถามและความเหมาะสมของภาษาที่ใชโดย ผลการตรวจสอบความสอดคลองของผูเชยี่ วชาญมี 2 แบบ ไดแก+ 1.1.1.3.1 เกณฑ!การใหคะแนนเปนแบบ +1,0 และ -1 ผเู ชย่ี วชาญประเมนิ ความสอดคลองและใหขอเสนอแนะเกยี่ วกับเครือ่ งมอื คือ ใหคะแนน +1 เม่ือแน+ใจว+าขอสอบขอน้ันวัดไดสอดคลองกับเน้ือหาวิชาและ จุดประสงคก! ารเรียนรู ใหคะแนน 0 เมื่อไม+แน+ใจว+าขอสอบขอนั้นวัดไดสอดคลองกับเน้ือหาวิชาและ จุดประสงค!การเรยี นรู ใหคะแนน -1 เมื่อแน+ใจว+าขอสอบขอนั้นวัดไม+สอดคลองกับเนื้อหาวิชาและ จดุ ประสงคก! ารเรยี นรู 1.1.1.3.2 เกณฑ!การใหคะแนนเปนแบบมาตราส+วน ประมาณค+า 5,4,3,2,และ1ผูเชี่ยวชาญประเมินความสอดคลองและใหขอเสนอแนะเก่ียวกับเคร่ืองมือ คือ ให 5 คะแนน หมายถึง ขอสอบขอนั้นวัดไม+สอดคลองกับเนื้อหาวิชาและจุดประสงค! การเรียนรูมากทสี่ ดุ 148

การวจิ ัยทางการศกึ ษา ให 4 คะแนน หมายถึง ขอสอบขอน้นั วดั ไมส+ อดคลองกับเน้อื หาวิชา และจุดประสงคก! ารเรยี นรูมาก ให 3 คะแนน หมายถงึ ขอสอบขอนน้ั วัดไมส+ อดคลองกบั เนือ้ หาวชิ า และจดุ ประสงคก! ารเรยี นรูปานกลาง ให 2 คะแนน หมายถงึ ขอสอบขอน้นั วดั ไมส+ อดคลองกบั เน้อื หาวิชา และจุดประสงคก! ารเรียนรูนอย ให 1 คะแนน หมายถึง ขอสอบขอนน้ั วัดไม+สอดคลองกบั เนื้อหาวิชา และจุดประสงค!การเรยี นรูนอยท่สี ุด 1.1.1.4 นําผลการตรวจสอบของผเู ชย่ี วชาญมาคํานวณหาดัชนที ่บี +งบอกถงึ ความ เทยี่ งตรงเชงิ เนอื้ หาซ่ึงคาํ นวณไดจากความสอดคลองระหวา+ งประเด็นทตี่ องการวัดกับขอคําถามท่ีสราง ขึ้น ดัชนีนี้เรียกว+า ดัชนีความสอดคลองระหว+างขอคําถามกับวัตถุประสงค!(Item-Objective Congruence Index : IOC ) โดยแปลงระดับความสอดคลองเปนคะแนนดังน้ีและหาดัชนีความ สอดคลองไดจาก IOC = ∑ R N เมอื่ R แทน คะแนนของผูเชี่ยวชาญ ∑R แทน ผลรวมของคะแนนผูเชี่ยวชาญ N แทน จํานวนของผูเช่ียวชาญ 1.1.1.5 เกณฑใ! นการคัดเลอื กขอคําถามนน้ั พิจารณาจากเสียงสว+ นใหญ+ของ ผูเชี่ยวชาญเห็นว+าสอดคลอง ก็ถือว+าขอคําถามนั้นมีความเท่ียงตรงเชิง เลือกขอคําถามท่ีมีความ สอดคลอง IOC ต้ังแต+ .50 ขึ้นไปสําหรับแบบใหคะแนน +1, 0 และ -1 และความสอดคลอง IOC ตงั้ แต+ 3.51 ขึน้ ไปสําหรับแบบใหคะแนน 5,4,3,2,และ 1 การนาํ เสนอความเที่ยงตรงเชงิ เนอ้ื หาใน รายงานการวิจัย นอกจากการนําเสนอดัชนีความสอดคลอง (IOC) ของขอคําถามแต+ละขอแลว ผวู ิจยั ควรระบุคุณสมบัติของผูเช่ียวชาญท่ีตรวจสอบเคร่ืองมือ เช+น วุฒิการศึกษา ประสบการณ!การ ทํางาน ผลงานทางวิชาการ เปนตน โดยคุณสมบัติเหล+าน้ีจะตองสอดคลองกับสาขาวิชาของ เครื่องมอื ทต่ี องการตรวจสอบ 1.1.2 การหาความยาก มวี ธิ ีการดังน้ี ความยาก (Difficulty) หมายถึง สัดส+วนระหว+างจํานวนผูตอบขอสอบขอน้ันถูกต+อ จํานวนผูสอบทั้งหมด ใชสัญลักษณ!ตัว p มาจากคําว+า Proportion หรือ Percentage ค+า p ท่ี เหมาะสมอยใ+ู นชว+ ง .20 ถึง .80 (สมนกึ ภทั ทยิ ธนี , 2549: 146) + สตู รท่ใี ชคาํ นวณค+าความยากของตัวถกู Pi = H L R R 2 n 149

บทท่ี 7 การตรวจสอบคณุ ภาพของเครื่องมือท่ีใชในการรวบรวมขอมลู สตู รท่ใี ชคาํ นวณคา+ ความยากของตวั ลวง Pc = H + L C C 2 n เมอื่ P แทน คา+ ความยากรายขอของตัวถกู i P แทน ค+าความยากของตวั ลวงน้นั C H แทน จํานวนคนกล+ุมสงู ตอบถกู ขอนนั้ R L แทน จาํ นวนคนกลม+ุ ต่าํ ตอบถกู ขอนั้น R H แทน จํานวนคนกล+ุมสูงตอบตวั ลวงนัน้ C L แทน จํานวนคนกลุ+มต่ําตอบตวั ลวงนน้ั C n แทน จํานวนคนกลุม+ ใดกล+ุมหนึง่ ความยากมาตรฐาน (Delta) แทนดวยสัญลักษณ! ∆ ความยากมาตรฐานเปนความยากที่ แปลงค+าใหอยู+ในรูปของคะแนนมาตรฐานจึงมีหน+วยเท+ากัน ทําใหสามารถเปรียบเทียบกันได และ นํามาหาคา+ เฉล่ียไดของขอสอบท้ังฉบับได ทาํ ไดจากสูตร ดงั นี้ ∆ = 4Z +13 เม่ือ ∆ แทน คา+ ความยากมาตรฐาน Z แทน คา+ ความยาก (p) ทถ่ี ูกแปลงมาเปนคะแนนมาตรฐานซี ถาขอสอบขอนน้ั มคี า+ ∆ นอย (ตัวถกู ) แสดงวา+ ขอสอบขอน้นั ง+าย ถาขอสอบขอนน้ั มคี +า ∆ มาก (ตัวถูก) แสดงวา+ ขอสอบขอนนั้ ยาก ถาขอสอบขอบ้ันมีค+า ∆ = 13 (ตัวถูก) แสดงว+า ขอสอบขอน้ันมีค+าความยากเฉล่ีย ปานกลางพอดี (ซงึ่ ตรงกบั คา+ P = .50) 1.1.3 การหาค!าอํานาจจําแนก (Discrimination: r) มวี ิธกี ารดงั น้ี อํานาจจําแนก คือ ผลต+างระหว+างสัดส+วนของจํานวนคนตอบถูกในกลุ+มสูงและกล+ุมต่ํา กับจาํ นวนคนในกลม+ุ สงู หรอื กลม+ุ ต่าํ ค+า r ที่เหมาะสมคือ .20 ขึ้นไป ถาค+า r เขาใกล 1.00 ขอสอบน้ัน ยิ่งมีอํานาจจําแนกสูง ถาค+า r ยิ่งเขาใกล .00 ขอสอบน้ันมีอํานาจจําแนกนอย ถาค+า r =.00 ขอสอบ น้ันไม+มีอํานาจจําแนก (จํานวนคนในกล+ุมสูงกับคนในกลุ+มต่ําตอบขอนั้นถูกเท+ากัน) และถาค+า r เปน ลบแสดงว+าจาํ นวนคนในกล+ุมตํา่ ตอบขอนั้นถกู มากกวา+ จํานวนคนในกลุ+มสูง จึงเปนขอสอบที่ใชไม+ได มี สตู รท่ีใชคํานวณและเกณฑท! ีใ่ ชพิจารณา ดังน้ี (สมนึก ภัททิยธน,ี 2549: 146 - 151) −L สูตรท่ใี ชคํานวณคา+ อาํ นาจจําแนกของตวั ถูก r = H R R in −H สูตรทีใ่ ชคํานวณค+าอาํ นาจจําแนกของตัวลวง r = LC C Cn เมือ่ r แทน คา+ อํานาจจาํ แนกรายขอของตวั ถกู i r แทน ค+าอํานาจจําแนกของตวั ลวงน้ัน C 150

การวจิ ยั ทางการศึกษา ซ่ึงกระบวนการในการหาค+าความยากและค+าอํานาจจําแนกแบบอิงกล+ุมมีนักวิชาการได เขียนไวจํานวนมากแต+ในท่ีนี้จะนําเสนอตามกระบวนการข้ันตอนการหา และตัวอย+างดังน้ี (บุญชม ศรสี ะอาด, 2545: 81-84) ขนั้ ตอนการหาค!าความยากและคา! อํานาจจาํ แนกแบบองิ กล!ุม การวิเคราะห!ขอสอบของแบบทดสอบวดั ผลสมั ฤทธิ์แบบอิงกล+ุม และแบบทดสอบความถนัด มีจดุ มุ+งหมายเพ่อื ทราบระดับความยาก กับอํานาจจําแนก แบบทดสอบท่ีจะนํามาวิเคราะห!ตองเปน แบบเลือกตอบท่ีถือการตอบถูกให 1 คะแนน ตอบผิดให 0 คะแนน นําแบบทดสอบที่จะวิเคราะห! ไปทดสอบกับผูที่เรียนเร่ืองน้ันจบแลว (กรณีแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธ์ิอิงกลุ+ม) หรือกล+ุมตัวอย+าง ของประชากรท่ีมุ+งใชแบบทดสอบนั้นวัด (กรณีแบบทดสอบความถนัด) ตรวจใหคะแนนเปนรายขอ แลวรวมคะแนนทกุ ขอ จากนัน้ ดําเนินการวเิ คราะห!ตามลําดบั ตอ+ ไปน้ี 1. เรยี งกระดาษคําตอบจากผูทไ่ี ดคะแนนสงู สุดลงไปถึงผูที่ไดคะแนนตาํ่ สุด 2. แบง+ กลุ+มสูงกลุ+มตํ่า กลุม+ ละ 27% ของผูเขาสอบท้ังหมด โดยเอา 0.27 ไปคูณ จาํ นวนผเู ขาสอบ เช+น ถาผูเขาสอบ 80 คน 27% ของ 80 คน = 0.27 x 80 = 21.6 คิดเปนจํานวน เตม็ ได 22 คน ดังนั้นจะมีกลมุ+ สูงและกลุ+มต่ํากลุ+มละ 22 คน กล+ุมสูงก็คือกลุ+มคนท่ีไดคะแนนสูงสุด 22 คน และกลุ+มตํ่าก็คือกลุ+มคนที่ไดคะแนนตํ่าสุด 22 คน กรณีนับมาไดถึงคนที่ 22 แลวมีคนได คะแนนซาํ้ กนั ก็เลอื กเอากระดาษคาํ ตอบของคนใดคนหนึ่งโดยวธิ ีสมุ+ 3. ในแตล+ ะขอนับจํานวนคนตอบถูกในกล+ุมสูง (HR) และจํานวนคนตอบถูกในกลุ+มตํ่า (LR) 4. คํานวณหาระดับความยาก และอํานาจจําแนกของแต+ละขอจากสูตรดังกล+าว ขางตน ดงั แสดงในตวั อย+าง 7.1 ตวั อย!างท่ี 7.1 จากการหาจํานวนคนในกล+ุมสูงและกลุม+ ตํ่าทีต่ อบถูกในแต+ละขอ กล+ุมสูงมี 22 คน เท+ากนั กับกล+ุมตํ่า ผลปรากฏดงั นี้ ขอที่ 123456 จํานวนคนกลม+ุ สงู ตอบถกู (HR) 19 21 10 15 18 14 จาํ นวนคนในกลุม+ ตาํ่ ทต่ี อบถูก (LR) 11 1 18 6 14 9 ระดับความยาก (p) .68 .50 .64 .48 .73 .52 .36 .90 -.36 .41 .18 .23 อาํ นาจจาํ แนก (r) ใชได ใชได ใช ใชได ใช ใชได วจิ ารณ!ค+า (p) และ(r) ไม+ได ไม+ได จากผลการวิเคราะหจ! าํ นวนขอสอบท้ังหมด 6 ขอ มขี อที่อย+ูในเกณฑ!มาตรฐาน กลา+ ว คือ คา+ p อยร+ู ะหวา+ ง .20 ถงึ .80 คา+ r ต้งั แต+ .20 ถึง 1.00 จาํ นวน 4 ขอ คือขอที่ 1 2 4 และ 6 ขอทีจ่ ะตองตัดท้ิงไมน+ าํ มาวัด หรือจะตองนาํ ไปปรับปรงุ มี 2 ขอ คือ ขอ 3 และ 5 151

บทที่ 7 การตรวจสอบคุณภาพของเครื่องมือที่ใชในการรวบรวมขอมลู ขอ 3 ถงึ แมจะมีระดับความยากเหมาะสม คอื .64 แตอ+ ํานาจจาํ แนกเปนลบ ทั้งนี้ เน่อื งจากกล+ุมตาํ่ ตอบขอน้ี ถูก 18 คน มากกว+ากลุม+ สงู ซ่ึงตอบถกู เพียง 10 คน ขอนส้ี มควรตดั ทิง้ ขอ 5 ระดับความยากเหมาะสม คอื .73 แตอ+ ํานาจจําแนก คือ .18 ไมถ+ งึ .20 ถงึ แมว+า คา+ ระดบั ความยากจะเขาเกณฑค! ือ .73 จงึ นบั ว+าเปนขอสอบทยี่ งั ไม+ไดมาตรฐานสมควรตดั ทง้ิ หรอื ทาํ การปรับปรุง จากตัวอย+างจะเห็นว+า ขอสอบขอใดคนตอบถูกมีจํานวนมากๆ ค+า p ยิ่งเขาใกล 1.00 หมายความวา+ ขอสอบขอน้นั งา+ ย ในทํานองเดียวกันขอสอบใดคนตอบถูกมีจํานวนนอยๆ ค+าp ก็ยิ่งเขา ใกล .00 หมายความว+าขอสอบขอน้ันยาก ในการสอบจึงพิจารณาค+าความยากพอเหมาะคือค+า p อยู+ ในชว+ ง .20 ถึง .80 ส+วนค+าอํานาจจําแนกขอสอบขอใดมีคนกลุ+มสูงตอบถูกจํานวนมากกว+าคนกลุ+มตํ่า(ดูจาก H −L ) ค+า r ย่ิงเขาใกล 1.00 หมายความว+าขอสอบขอนั้นมีความสามารถจําแนกคนเรียนเก+ง RR ออกจากคนเรียนอ+อนหรือมีอํานาจจําแนกดีหรือสูง ในทํานองเดียวกันขอสอบขอใดคนกลุ+มสูงตอบ ถกู มีจาํ นวนนอยกว+าคนกล+ุมต่ํา (ดูจาก H −L ) ค+า r ยิ่งเขาใกล .00 หมายความว+าขอสอบขอน้ันมี RR อํานาจจําแนกไมด+ หี รือตาํ่ ค+า r ท่ีใชไดจะมคี +า .20 ขึ้นไป ในการพจิ ารณาตดั สนิ ใจเกี่ยวกบั คุณภาพขอสอบแตล+ ะขอจึงใชท้ังค+า p และค+า r ร+วมกัน เช+น ถา ค+า p = .20 เขาเกณฑ! และค+า r =.40 เขาเกณฑ!เชน+ กนั จงึ คดั ไว คา+ p = .00 ไม+เขาเกณฑ! และค+า r = .00 ไม+เขาเกณฑ!เชน+ กัน จึงคดั ออก หรือปรับปรุง ค+า p =. 10 ไม+เขาเกณฑ! และค+า r = .20 เขาเกณฑ! จึงอาจคัดออกหรืออาจคัดไวเพ่ือ ปรบั ปรุงก็ได เปนตน เกณฑ!พิจารณาค+าความยากและค+าอํานาจจําแนกของแบบทดสอบที่มีตัวเลือกที่เปน “ตัวถูก” และ “ตัวลวง” ดงั แสดงในตารางที่ 7.2 และ ตารางที่ 7.3 ตารางที่ 7.2 เกณฑ!พิจารณาคา+ ความยากและคา+ อาํ นาจจําแนกของตัวเลือกทเ่ี ปน “ตัวถกู ” คา+ ความยากของตวั ถูก (p) ค+าอาํ นาจจําแนกของตวั ถูก (r) 00 ถงึ .09 ยากมาก เปนค+าลบ จําแนกกลับ ใชไม+ได .10 ถงึ .19 ยาก .00 จําแนกไม+ได .20 ถึง .39 ค+อนขางยาก .01 ถงึ .09 ตํา่ .40 ถงึ .60 ปานกลาง .10 ถึง .19 คอ+ นขางตํา่ .61 ถงึ .80 คอ+ นขางงา+ ย .20 ถงึ .29 ค+อนขางสูง .81 ถึง .90 ง+าย .30 ถึง .50 สูง .91 ถึง 1.00 งา+ ยมาก .51 ถงึ 1.00 สูงมาก 152

การวจิ ยั ทางการศกึ ษา ตารางที่ 7.3 เกณฑพ! จิ ารณาคา+ ความยากและคา+ อํานาจจาํ แนกของตวั เลือกทีเ่ ปน “ตัวลวง” คา+ ความยากของตัวถูก (p) คา+ อาํ นาจจาํ แนกของตัวถูก (r) .00 ถงึ .04 ใชไมไ+ ด เปนค+าลบ จําแนกกลับ ใชไม+ได .05 ถึง .09 พอใช .00 จาํ แนกไม+ได .10 ถงึ .30 ใชได ต่าํ ใชไมไ+ ด .31 ถงึ .50 พอใช .01 ถงึ .04 พอใช .51 ถงึ 1.00 ใชไมไ+ ด .05 ถึง .09 ใชได .10 ถึง .30 พอใช .31 ถงึ .50 ใชไมไ+ ด .51 ถงึ 1.00 1.2 การวเิ คราะห*คณุ ภาพรายขอของแบบทดสอบองิ เกณฑ* แบบทดสอบแบบอิงเกณฑ! (Criterion Referenced Test) สรางขึ้นโดยแนวคิดการ เรียน เพี่อรอบรูตามวัตถุประสงค!การเรียนท่ีผูสอนกําหนดไวในแต+ละรายวิชาหรือรายบทเรียน แบบ วัดอิงเกณฑ! แมจะเปนขอที่ง+ายหรือยากก็ไม+ถือว+าเปนเร่ืองสําคัญ ถาทุกคนตอบถูกหมดก็แสดงว+า บรรลุตามวัตถุประสงค! ของการเรียนการสอนนับว+าเปนสิ่งที่ดีเปนอุดมการณ!ของการสอน มีวิธีการ ตรวจสอบคณุ ภาพดังนี้ (บุญชม ศรสี ะอาด, 2545:90,ลวน สายยศ และองั คณา สายยศ,2543:197) 1.2.1 ความยาก การวิเคราะห!ค+าความยากของขอสอบแบบวัดอิงเกณฑ!ข้ึนอย+ูกับ พฤติกรรมที่ตองการวัด ถาพฤติกรรมน้ันยากขอสอบก็จะยากดวย ถาพฤติกรรมง+ายขอสอบก็จะง+าย ดวย ขณะเดียวกันเมื่อวัดออกมาแลวก็ไม+ตองการเปรียบเทียบกันภายในกลุ+มว+าใครเก+งใครอ+อน แต+ ตองการทราบว+ารูและไม+รูอะไร ค+าความยาก ขอสอบของแบบทดสอบแบบอิงเกณฑ!ไม+ควรกําหนดไว เพราะถือว+าจดุ ม+ุงหมายเชงิ พฤติกรรมในเนอื้ หาวชิ านั้นจะเปนตัวกําหนดค+าความยากง+ายในตัวของมัน เองการสรางแบบทดสอบแบบอิงเกณฑ!โดยท่ัวไปไม+หาค+าความยากรายขอ แต+ถาตองการก็จะมี ประโยชนก! รณีทตี่ องการเรียงขอสอบตามระดบั ความยากใชสําหรับตรวจสอบระดับความสามารถของ ผูเรียนโดยก+อนเรียนค+า p ควรจะนอยกว+า .40 และ หลังเรียนค+า p ควรจะมากกว+า .75 ดังน้ัน การคํานวณคา+ ความยากจงึ ทําไดจากสตู รเดียวกนั กับการหาคา+ ความยากขอสอบของแบบทดสอบแบบ อิงกลุม+ 1.2.2 อํานาจจําแนก การวิเคราะห!ค+าอํานาจจําแนกของขอสอบแบบทดสอบ แบบองิ เกณฑ!เปนความสามารถของขอสอบในการจําแนกกลุม+ ผูรอบรู (หรอื สอบผ+านเกณฑ!) กับกล+ุมผู ไม+รอบรู (หรือสอบไม+ผ+านเกณฑ!) กลุ+มผูรอบรูคือกล+ุมที่ไดคะแนนมากกว+าหรือเท+ากับคะแนนเกณฑ! หรือคะแนนจุดตัดการวิเคราะห!คุณภาพแบบทดสอบแบบอิงเกณฑ!ท่ีเปนการวิเคราะห!รายขอ จึง มุ+งเนนการวเิ คราะหเ! พื่อหาคา+ อาํ นาจจําแนกของขอสอบรายขอเพียงอย+างเดียว ซึ่งมีหลายวิธีแต+ในท่ีน้ี จะกลา+ วถงึ 2 วิธี ไดแก+ การหาคา+ อาํ นาจจาํ แนกจากผลสอบครั้งเดียว และจากผลสอบสองคร้ัง แต+ละ วิธมี ีรายละเอียด ดงั น้ี 153

บทที่ 7 การตรวจสอบคณุ ภาพของเคร่ืองมือท่ีใชในการรวบรวมขอมลู 1.2.2.1 การหาคา! อาํ นาจจาํ แนกจากผลการสอบคร้งั เดยี ว (หลงั เรียน) เปนวิธีท่ีเสนอโดยเบรนแนน (Brennan, 1974) คํานวณจากผล การสอบหลังเรียนเพียงคร้ังเดียว แลวคํานวณค+าความยากโดยใชวิธีการคลายกับวิธีการวิเคราะห!ค+า ความยากของขอสอบอิงกลม+ุ และคํานวณค+าอํานาจจาํ แนกโดยใชดัชนี บี (B-Index) ใชสูตร ดงั น้ี การหาคา+ อํานาจจําแนก กรณตี วั ถูก B=U − L nn 12 เม่ือ B แทน คา+ อาํ นาจจาํ แนกของขอสอบ (ตวั ถกู ) n แทน จาํ นวนคนรอบรู (หรอื สอบผ+านเกณฑ!) 1 n แทน จาํ นวนคนไมร+ อบรู (หรอื สอบไมผ+ +านเกณฑ)! 2 U แทน จํานวนคนรอบรู (หรอื สอบผ+านเกณฑ!) ทตี่ อบถูก L แทน จาํ นวนคนไม+รอบรู (หรอื สอบไม+ผ+านเกณฑ)! ทต่ี อบถูก การหาค+าอาํ นาจจาํ แนก กรณตี ัวลวง B = L − U n2 n1 เมอ่ื B แทน คา+ อาํ นาจจําแนกของขอสอบ (ตัวลวง) n และ n ดูสูตรกรณตี ัวถกู 12 U แทน จํานวนคนรอบรู (หรือสอบผ+านเกณฑ)! ตอบตวั ลวงนั้น L แทน จาํ นวนคนไม+รอบรู (หรอื สอบไม+ผา+ นเกณฑ)! ตอบตวั ลวงน้นั เกณฑ*ทใี่ ชแปลความหมาย ค+าอํานาจจําแนก (B) ทั้งตัวถูกและตัวลวง ยังคงใชเกณฑ!เดียวกับค+า r ในการวิเคราะห! ขอสอบแบบองิ กล+ุม (บญุ ชม ศรีสะอาด, 2556:92) คือขอสอบท่เี หมาะสมในกรณีตัวถูก ควรมีค+าดัชนี B ตั้งแต+ +.20 ข้ึนไป สําหรับตัวลวงควรมีต้ังแต+ .05 ถึง .50 หรืออาจใชเกณฑ!การพิจารณาตัวถูก ดังน้ี +1.00 จาํ แนกผูรอบรู-ไมร+ อบรู ไดถูกตองทกุ คน .50 ถึง .99 จําแนกผรู อบรู-ไมร+ อบรูไดถูกตองเปนสว+ นใหญ+ .20 ถึง .49 จาํ แนกผูรอบรู-ไมร+ อบรู ไดถกู ตองเปนบางส+วน .00 ถงึ .19 จาํ แนกผรู อบรู-ไม+รอบรู ไดถกู ตองนอยมาก หรือไมถ+ ูกตอง ติดลบ จําแนกผรู อบรู-ไม+รอบรู ผิดพลาด หรือตรงขามกับความจรงิ 154

การวจิ ยั ทางการศึกษา ขั้นตอนในการวเิ คราะห! การวเิ คราะห!หาอาํ นาจจําแนกแบบ B มวี ธิ ีดําเนินการดังนี้ ขน้ั ที่ 1 นําขอสอบแบบอิงเกณฑ!ไปทดสอบกบั นักเรยี นที่เรยี นจบเร่ืองทจี่ ะวัด ขั้นท่ี 2 ตรวจใหคะแนนขอสอบแต+ละขอ และรวมคะแนนของทุกขอ ข้ันท่ี 3 ใชจุดตัดหรือคะแนนเกณฑ!ตัดสินการผ+าน-ไม+ผ+าน (Minimum Pass Level:MPL) แบง+ ผูสอบออกเปนผรู อบรู (สอบผา+ นเกณฑ)! กบั ผไู ม+รอบรู (สอบไม+ผา+ นเกณฑ!) ข้นั ท่ี 4 นับจํานวนผูรอบรู ( n ) และผูไม+รอบรู ( n ) 12 ขั้นท่ี 5 แตล+ ะขอนบั จาํ นวนผูรอบรูท่ตี อบถกู (U) และจํานวนผไู มร+ อบรูทีต่ อบถกู (L) ข้นั ที่ 6 คาํ นวณค+าความยากและหาคา+ อํานาจจาํ แนกตามสูตร ขั้นที่ 7 นําคา+ ทค่ี ํานวณไดไปแปลความหมายตามเกณฑ! ตัวอย!างที่ 7.2 ผลการสอบของนักเรียนจํานวน 10 คน จากแบบวัดฉบับหน่ึงมีจํานวน 10 ขอ ใช เกณฑ! ตดั สินผ+าน 80 % ปรากฏผลตงั ตารางที่ 7.4 ตารางท่ี 7. 4 ตัวอย+างการวเิ คราะหค! +าอาํ นาจจําแนกของขอสอบโดยใชดชั นี B กลม+ุ ชอื่ ขอท่ี 1 ขอที่ 2 ขอท่ี 3 ... รวม รอบรู 1.นิว 1 1 1 … 10 2.หนิง 1 1 1 …9 3.หนนุ 1 1 0 …9 4.หนัง 1 1 0 …8 5.นุ+น 1 1 0 …9 6.น่ิม 1 1 1 …8 U 6 6 3 …- ไมร+ อบรู 7.ใหม+ 1 1 1 ... 6 8.เกง+ 1 0 1 ... 5 9.แกว 1 0 1 ... 5 10.แดน 1 1 0 ... 4 L 4 2 6 …- B .00 .50 -.25 … - ผลการพจิ ารณา ไม+มีอาํ นาจจาํ แนก สูง ใชไม+ได ... - ตวั อยา+ งคาํ นวณ ขอ 1 B = 6 − 4 = .00 ขอ 2 B = 6 − 2 --- = .50 44 64 155

บทที่ 7 การตรวจสอบคณุ ภาพของเคร่ืองมือท่ีใชในการรวบรวมขอมลู จากตัวอย+างดังกล+าว ขอ 2 มีค+าอํานาจจําแนก (B =.50) เขาเกณฑ! (คือตั้งแต+ .20 ขึ้นไป) ส+วนขอ 1 ไมม+ อี ํานาจจําแนก (B=.00) เพราะจาํ นวนคนที่ตอบถกู ของทั้งสองกล+ุมเท+ากันจึงไม+มีอํานาจ จาํ แนกคนท้งั สองกล+ุมนี้ออกจากกนั ได และขอ 3 ค+าอาํ นาจจําแนกใชไม+ได (B = -.25) เพราะค+าตดิ ลบเน่ืองจากคนกลุม+ ไมร+ อบรมู ีจาํ นวนตอบถกู มากกว+ากลุม+ รอบรู 1.2.2.2 การหาคา! อํานาจจาํ แนกจากผลสอบสองครง้ั (ก+อนเรยี นและหลังเรยี น) เปนวธิ ีทีเ่ สนอโดย คริสปjนและเฟลดล! ูเซน (Kryspin and Feldluson) เรียกว+า ดัชนี S (Index of Sensitivity Index) เปนดัชนีความไว เปนการตรวจสอบประสิทธิภาพในการจําแนก ความสามารถของผูเรียนระหว+างก+อนเรียนกับหลังเรียน ถาผูเรียนมีความสามารถมากกว+าก+อนเรียน แสดงว+าการเรียนการสอนน้นั เปนไปอยา+ งมปี ระสิทธิภาพ ใชสูตร ดังน้ี การหาคา+ อํานาจจําแนก กรณีตวั ถูก S = R post − R pre N เมื่อ S แทน ค+าอาํ นาจจาํ แนก หรือความไวของขอสอบ (ตวั ถกู ) Rpost แทน จาํ นวนคนหลงั สอนตอบถูก R แทน จาํ นวนคนก+อนสอนตอบถกู pre จาํ นวนผเู ขาสอบทั้งหมด N แทน การหาคา+ อํานาจจาํ แนก กรณตี วั ลวง S = R pre − R post N เม่อื S แทน ค+าอํานาจจําแนก หรือความไวของขอสอบ (ตัวลวง) R แทน จาํ นวนคนก+อนสอนตอบตัวลวงนั้น pre จาํ นวนคนหลงั สอนตอบตัวลวงนน้ั Rpost แทน จาํ นวนผเู ขาสอบท้ังหมด N แทน เกณฑท* ใี่ ชแปลความหมาย คา+ อํานาจจําแนก (S) ท่คี าํ นวณไดทัง้ ตวั ถูกและตัวลวงจะมีคา+ ตง้ั แต+ -1.00 ถึง +1.00 การแปลความหมายค+าดัชนี S ตามกรณี (ค+าดัชนี S ต+างกับค+าอํานาจจําแนก r ซึ่งเปนดัชนีที่ช้ีใหเห็น ว+าขอสอบขอนนั้ สามารถจาํ แนกคนกลุ+มสงู ออกจากคนกล+มุ ตํา่ ไดมากนอยเท+าใด) เกณฑ!ที่ใชพิจารณา ท้ังตัวถูกและตัวลวง อาจใชเกณฑ!เดียวกับค+า r ในแบบทดสอบแบบอิงกลุ+มก็ได เน่ืองจากเปนสูตรที่ ดัดแปลงมาจากการวิเคราะหข! อสอบของแบบทดสอบแบบองิ กลุ+ม ดงั น้ี 1) กรณีตัวถูก ใชเกณฑ!เดียวกับค+า r ในแบบทดสอบแบบอิงกล+ุม คือขอท่ีดีควรมีค+า ดัชนี S ตั้งแต+ .20 ข้ึนไป ถาค+า S เปนบวกใกล +1.00 หมายถึง การเรียนการสอนบรรลุตาม วัตถุประสงค!การเรียนรู ก+อนเรียนผูเรียนไม+มีความรู หลังเรียนแลวมีความรูตามท่ีตั้งไว แต+ถาค+า S เปนลบใกล -1.00 หมายถึง ก+อนเรียนผูเรียนมีความรู แต+หลังเรียนแลวกลับไม+มีความรูเลย หรืออาจ ใชเกณฑ! ดังนี้ 156

การวิจยั ทางการศกึ ษา -1.00 ถงึ .00 เปนขอสอบที่ใชไมไ+ ด ควรตดั ทิง้ .00 ถงึ .19 เปนขอสอบท่ีไมด+ ี ควรตดั ท้ิง .20 ถงึ .79 เปนขอสอบทพ่ี อใช .80 ขน้ึ ไป เปนขอสอบทด่ี หี าไดในเชิงปฏบิ ัติ 2) กรณตี ัวลวง การพิจารณาคา+ ดัชนี S ใหถือหลักในการสอบหลงั เรยี น ดงั ตารางท่ี 7.5 ตารางท่ี 7.5 เกณฑ!การแปลความหมายค+าอํานาจค+าดัชนี S (กรณีตัวลวง) ขอสอบของแบบทดสอบ แบบองิ เกณฑ! กรณสี อบสองครัง้ คา+ ดชั นี S ตวั ลวง แปลผล เหตผุ ล (ถอื หลักในการสอบหลงั เรียน) ใชได .00 ใชได เปนตวั ลวงที่ไม+มีคนเลอื กตอบเลยหรือตอบจาํ นวนนอย .01 ถึง 1.00 ใชไม+ได เ ป น ตั ว ล ว ง ท่ี มี จํ า น ว น ค น ต อ บ ก+ อ น ส อ น มี ม า ก ก ว+ า (คา+ เปนบวก) หลงั สอน -.01 ถึง -1.00 เปนตัวลวงท่ีมีจํานวนคนตอบหลังสอนมีมากกว+าก+อน (ค+าเปนลบ) สอนถือว+า เปนตัวลวงท่ีไม+ดีตองตัดออกหรือปรับปรุง แกไข มขี ้นั ตอนการวเิ คราะห!อาํ นาจจําแนกค+าดัชนี S ตามขนั้ ตอนและตวั อยา+ ง ดงั นี้ ขน้ั ท่ี 1 ทาํ การสอบผเู รียนก+อนเรียน (Pre- test) เม่ือเรียนจบแลวใหทําการสอบหลังเรียน (Post- test) ดวยแบบทดสอบชุดเดิมซง่ึ ตองสอดคลองกับจดุ ประสงคข! องการเรยี นการสอนทุกขอ ขั้นที่ 2 ตรวจกระดาษคําตอบ นับจํานวนผูที่ตอบถูกในแต+ละขอ (กรณีหาค+าของตัวถูก) และที่ตอบแต+ละตัวเลือกในแต+ละขอ (กรณีหาค+าของตัวลวง) ตามกรณี จําแนกก+อนเรียนและ หลงั เรียน ข้นั ท่ี 3 คาํ นวณคา+ อาํ นาจจําแนก และแปลผลตามเกณฑ! ตวั อย!างที่ 7.3 รายละเอียดการหาค+าอํานาจจําแนกดัชนี S (กรณี หาค+าของตัวถูก) แสดงขอมูล ในตารางท่ี 7.6 157

บทที่ 7 การตรวจสอบคุณภาพของเคร่ืองมือที่ใชในการรวบรวมขอมูล ตารางท่ี 7.6 ตัวอย+างการวิเคราะห!ค+าดชั นี S (กรณี หาคา+ ของตวั ถกู ) ชอื่ – สกลุ ขอที่ 1 ขอที่ 2 ขอที่ 3 ขอที่ 4 1.ชาง กอ+ น หลงั ก+อน หลงั กอ+ น หลงั กอ+ น หลัง 2.กระแต 3.กระรอก 10 00 01 11 4.กระต+าย 01 01 01 11 5.เสือ 11 10 00 11 6.สิงห! 01 10 11 01 รวมผูตอบถูก 00 01 11 01 00 11 01 11 S ผลพจิ ารณาคา+ S 23 33 25 46 .17 .00 .50 .33 ใชไมไ+ ด ใชไม+ได ใชได ใชได จากตารางท่ี 7.6 ตัวอย+างดังกล+าว ขอ 3 และ ขอ 4 มีอํานาจจําแนก (S = .50 และ .33) เขาเกณฑ! มีค+ามากกว+า .20 ข้ึน ส+วน ขอ 1 และขอ 2 ไม+มีค+าอํานาจจําแนก ( S=.17และ.00) ไม+เขาเกณฑค! ือคา+ นอยกว+า .20 สรุปไดว+า การหาค+าอํานาจจําแนกขอสอบของแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนท้ัง แบบทดสอบแบบอิงกลุ+ม และแบบทดสอบอิงเกณฑ! ทําไดหลายวิธีแตกต+างกันไป แต+ก็น+าสังเกตว+า การหาคา+ อํานาจจาํ แนกตามวธิ ตี +าง ๆ แมจะเปนขอเดยี วกัน วเิ คราะหจ! ากขอมูลเดียวกัน โดยท่ัวไปจะ ใหค+าไม+ตรงกัน เช+น วิธีของ Brennan ผูใชจุดตัดแตกต+างกันก็จะทําใหไดค+าท่ีไม+ตรงกันได การ วิเคราะห!จากผลการวัดจากนักเรียนเพียงหองเดียวอาจเกิดปfญหาหาค+าอํานาจจําแนกไม+ได เม่ือผล การวดั ไม+มีความแปรปรวนหรอื มีความแปรปรวนนอยมาก โดยแต+ละคนลวนไดคะแนนสูงหรือตํ่า การ หาค+าอํานาจจําแนกขอสอบของแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนท้ังแบบทดสอบแบบอิงกลุ+ม และแบบทดสอบแบบอิงเกณฑ!ยงั นาํ มาใชกับขอสอบของแบบวัดความถนดั ไดดวย 2. การวิเคราะหค* ณุ ภาพรายฉบบั การวิเคราะห!แบบทดสอบรายฉบับ ของแบบทดสอบแบบอิงกลุ+มและแบบทดสอบแบบ องิ เกณฑ! เปนการวเิ คราะห!เก่ยี วกับความเทีย่ งตรงและความเชอ่ื มน่ั ซ่ึงจะกลา+ วรายละเอียดตามลําดับ ตอ+ ไป (บุญชม ศรีสะอาด,2545: 87-96 ,สมประสงค! เสนารัตน,! 2556: 93-96) 2.1. การวิเคราะหแ* บบทดสอบรายฉบบั ของแบบทดสอบแบบอิงกลุ!ม 2.1.1 ความเช่ือม่ัน (Reliability) เปนการหาความสัมพันธ!ระหว+าง คะแนนการสอบแต+ละครั้งว+ามีความคงท่ีหรือไม+ การหาค+าความเชื่อม่ันของแบบทดสอบแบบอิงกล+ุม มวี ิธีที่นยิ มใช 4 วิธี ดงั น้ี 158

การวิจัยทางการศึกษา 2.1.1.1 วิธีวัดซํ้า (Test-Retest Method) เปนการหาความ เชื่อม่ันแบบคงที่ของคะแนน (Stability Reliability) ใชในกรณีท่ีผลการสอบอย+ูในมาตราอันตรภาค (Interval Scale ทําไดโดยนําแบบวัดชุดเดียวกันไปทดสอบกับนักเรียนกลุ+มหน่ึง 2 คร้ัง ใน สถานการณ!ที่เหมือน ๆ กัน ระยะเวลาห+างกัน พอสมควร (ประมาณ 1- 4 สัปดาห!) นําคะแนน ทั้ง 2 ชดุ น้ันไปหาค+าความเช่ือมนั่ โดยใชสูตรการหา สัมประสิทธ์ิสหพันธ!อย+างง+ายของเพียร!สัน หรือบางครั้ง ก็เรียกว+า ค+าสัมประสิทธ์ิความคงที่ (Coefficient of Stability) ถาค+าที่คํานวณไดสูงแสดงว+าแบบวัด น้ันมีความเชื่อม่ันสูง ซ่ึงค+าความเชื่อมั่นท่ียอมรับไดใชท่ี .75 ขั้นไป (กรมวิชาการ, 2545:69) ปfญหา การหาความเช่ือมั่นโดยวิธีน้ี คือ ช+วงห+างเวลาสอบในแต+ละครั้ง ถาไม+ห+างกันมากก็จะทําใหผูสอบจํา ขอสอบได จะทําใหค+าความเชื่อม่ันสูง ถาเวนระยะการสอบห+างกันมาก เปนไปไดว+าผูสอบมีโอกาสได เรียนรูเพิ่มข้ึนซึ่งทําใหไดผลสอบทั้งสองครั้งแตกต+างกันมากทําใหไดค+าความเช่ือม่ันตํ่าโดยใชสูตร (พวงรัตน! ทวรี ตั น!, 2543: 129) ดังน้ี rXY = ∑ ∑ ∑ ∑ (∑ ) ∑ (∑ ) เม่ือ rxy แทน ความเช่ือมน่ั แบบวดั X แทน คะแนนสอบคร้ังท่ี 1 (กรณีใชวิธีสอบซํ้า) หรือคะแนนสอบจาก Y ขอสอบชดุ ที่ 1 (กรณใี ชแบบวัดค+ขู นาน) หรอื คะแนนสอบจาก ขอสอบครึง่ แรก (กรณีใช แบบวัดคร่ึงฉบับ) n แทน คะแนนสอบคร้ังท่ี 2 (กรณีใชวิธีสอบซํ้า) หรือคะแนนสอบจาก ขอสอบชุดท่ี 2 (กรณใี ชแบบวัดคูข+ นาน) หรือคะแนนสอบจาก ขอสอบคร่งึ หลงั (กรณใี ช แบบวัดคร่ึงฉบับ) แทน จํานวนผเู ขาสอบท้ังหมด ตวั อยา! งท่ี 7.4 แสดงการหาคา+ ความเชื่อมั่นจากขอมลู ในตารางที่ 7.7 ตารางที่ 7.7 ตัวอยา+ งขอมลู ผลการสอบครัง้ ท่ี 1 และครงั้ ท่ี 2 เพ่อื คํานวณคา+ ความเชอื่ มัน่ คนท่ี ครง้ั ท่ี 1 (X) ครั้งท่ี 2 (Y) X2 Y2 XY 18 7 64 49 56 25 6 25 36 30 38 9 64 81 72 47 8 49 64 56 58 9 64 81 72 รวม ∑ X = 36 ∑ Y = 39 ∑ X = 266 ∑ Y = 311 ∑ XY = 286 159

บทที่ 7 การตรวจสอบคณุ ภาพของเครื่องมือท่ีใชในการรวบรวมขอมูล จากสตู ร สัมประสทิ ธิส์ หสัมพันธ!แบบเพยี ร!สัน rXY = ∑ ∑ ∑ ∑ (∑ ) ∑ (∑ ) แทนคา+ rXY = ( ) ( )( ) = 0.76 ( ) ( ) ( ) ( ) แสดงวา+ แบบทดสอบฉบบั นม้ี ีความเชอ่ื มน่ั เทา+ กับ 0.76 2.1.1.2 วิธีแบบทดสอบคู!ขนาน (Parallel forms Method) โดยใชแบบวัด 2 ชุด ท่ีมีลักษณะค+ูขนานกันกล+าวคือ จํานวนขอเท+ากัน วัดในเนื้อหาเดียวกัน ความยากและอํานาจจําแนก เท+า ๆ กนั จึงเปนเร่ืองยากที่จะสรางเคร่ืองมือวัดใหคู+ขนานได นําไปวัดกับนักเรียนกลุ+มหน่ึงเพียงคร้ัง เดียวใชสูตรเชน+ เดียวกบั วิธวี ดั ซา้ํ (Test-Retest Method) 2.1.1.3 วิธีแบ!งแบบทดสอบครึ่งฉบับ (Split-Half Method) วิธีนี้สามารถ ปŒองกนั ความคลาดเคลือ่ นจากการวดั ได เชน+ ความแตกตา+ งเวลาท่ีใชสอบ การคํานวณค+าความเชื่อม่ัน วิธีน้ีทําไดโดยนํา แบบวัดไปวัดกับนักเรียนกล+ุมหน่ึงเพียงคร้ังเดียว การตรวจใหคะแนนจะตรวจทีละ ครงึ่ ฉบบั จะไดคะแนน 2 ชดุ (ตรวจใหคะแนนทีละครึ่งฉบับ อาจจะตรวจแบบขอค่ี-ขอคู+ หรือแบบครึ่ง แรก-ครึ่งหลัง ตามลักษณะการสรางแบบวัดนั้น) นําคะแนน 2 ชุดนี้ คํานวณใชสูตรเช+นเดียวกับวิธี สอบซํ้า (Test-Retest Method) แต+ค+าความเช่ือม่ันท่ีไดจะเปนค+าความเช่ือม่ันของขอสอบเพียงคร่ึง ฉบับ ฉะนั้น จึงตองนํามาปรับขยายใหเต็มฉบับ โดยใชสูตรของสเปjยร!แมน บราวน! (Spearman Brown) (ลวน สายยศ และอังคณา สายยศ, 2543: 213) ดังน้ี = 2 r1 r 2 1 +r 1 2 r แทน ความเชอ่ื มั่นของแบบทดสอบเต็มฉบับ r แทน ความเชอ่ื มน่ั ของแบบทดสอบครึ่งฉบับ 1/2 ตัวอย!างท่ี 7.5 ถาค+าความเชื่อม่ันของแบบทดสอบครึ่งฉบับ เท+ากับ .76 คํานวณหาค+า ความเช่ือม่ันของแบบทดสอบเต็มฉบับ แทนค+าจากสูตรได r = 2 x0.75 = 1.50 = 0.86 ไดค+า 1 + 0.75 1.75 ความเชือ่ มั่นของแบบวดั ฉบบั นีเ้ ท+ากบั .86 2.1.1.4 วิธีของคูเดอร*-ริชาร*ดสัน (Kuder-Richardson Method) ดําเนินการสอบเพียงคร้ังเดียว ดวยแบบวัดฉบับเดียว บางคร้ังก็เรียกว+าการหาความคงท่ีภายใน (Internal Consistency) แบบวัดท่ีใชตองเปนประเภทตอบถูกได 1 คะแนน ตอบผิดได 0 คะแนน 160

การวจิ ยั ทางการศกึ ษา การคํานวณโดยสูตร KR2Oมีขอตกลงว+า ค+าความยากแต+ละขอตองไม+แตกต+างกันมากนักหรือมีค+า ใกลเคียงกัน ขอสอบอย+างนอย 20 ขอ และขอสอบแต+ละขอจะตองมีลักษณะเปนเอกพันธ! (Homogeneity) คอื วัดคณุ ลกั ษณะเดยี วร+วมกัน ใชสตู รดงั น้ี (พวงรัตน! ทวีรัตน!, 2543:130) KR20 = k k  − ∑ pq  −1 1   S2  KR 21 = k 1 − X ( k− X )  −  k 1 ks2 เมอื่ KR 20 หรอื KR21 แทน ค+าความเช่ือมน่ั แบบวดั K แทน จํานวนขอสอบ P แทน สัดสว+ นของผูตอบถูกขอน้ัน ๆ q แทน สดั ส+วนของผตู อบผดิ (1-p) X แทน คา+ คะแนนเฉลย่ี ของคะแนนสอบ s2 แทน ความแปรปรวนของคะแนนทัง้ ฉบับ ∑xแทน ผลรวมคะแนนท้ังหมด n แทน จาํ นวนคะแนนทง้ั หมด ตัวอย!างที่ 7.6 จากตารางแสดงรายละเอียดการตอบขอสอบจํานวน 6 ขอ ของผูเรียน จํานวน 10 คน ท่ีมีคะแนนเฉลี่ยเท+ากับ 3.60 และส+วนเบ่ียงเบนทั้งฉบับเท+ากับ 2.88 ใหหาความ เชื่อม่ันของแบบทดสอบโดยใชสตู ร K-R20 และK-R21 (แสดงขอมูลในตารางที่ 7.8) แทนค+าสตู ร K-R20 = 1− . =1 (. ) ดังนน้ั ความเช่ือม่ันของแบบทดสอบฉบับนี้ทคี่ ํานวณดวย K-R20 เทา+ กับ 1 แทนค+าสตู ร K-R 21 = 1 − . ( . ) = 0.98 (. ) ดังน้นั ความเชอื่ ม่ันของแบบทดสอบฉบบั นี้ท่คี าํ นวณดวย K-R21เทา+ กับ 0.98 161

บทท่ี 7 การตรวจสอบคณุ ภาพของเคร่ืองมือท่ีใชในการรวบรวมขอมลู ตารางที่ 7.8 แสดงตวั อย+างขอมลู ประกอบการหาค+าความเชือ่ ม่นั วธิ ขี องคูเดอร!-ริชารด! สนั ผูเรยี น ขอท่ี คนท่ี 1 2 3 4 5 6 1 0 1 11 0 1 2 0 0 00 0 0 3 1 0 11 1 0 4 1 1 11 1 1 5 0 0 10 0 0 6 0 0 11 1 0 7 1 1 01 0 0 8 1 0 11 1 0 9 0 0 00 1 0 10 1 1 1 1 1 1 pi 0.50 0.4 0.7 0.7 0.6 0.3 qi 0.50 0.6 0.3 0.3 0.4 0.7 Pi qi 0.25 0.24 0.24 0.21 0.24 0.21 ∑ p q = 1.39 จากตารางที่ 7.8 แสดงตัวอย+างจะเห็นว+าการหาค+าความเช่ือมั่นโดยใชสูตรKR21 ค+าต่ํา กวา+ การใชสตู ร KR20 ทเ่ี ปนเช+นนเี้ พราะ KR21 เปนสูตรที่ดัดแปลงมาจาก KR20 และใชค+าเฉลี่ยท้ังฉบับ แทนค+า pq โดยถือว+าขอสอบแต+ละขอมีความยากเท+ากัน แต+โดยแทจริงแลวขอสอบแต+ละขอไม+ เปนไปตามนี้ ทําใหมีความคลาดเคลื่อน มากกว+าสูตร KR20 จึงควรใหใชสูตร KR20 อย+างไรก็ตามจะ พบว+าความเช่ือมั่นโดยใชสูตร KR21 ทําไดง+ายและสะดวกกว+าสูตร KR20 จึงมักเรียกว+าวิธีลัด (Short- Cut Method) 2.2 การวิเคราะหแ* บบทดสอบรายฉบบั ของแบบทดสอบแบบอิงเกณฑ* การหาความเช่ือม่ันของแบบวัดอิงเกณฑ! เปนการตรวจสอบความสอดคลองในการจําแนกคนที่รอบรู กับคนที่ไม+รอบรู การตรวจสอบมีหลายวิธีในท่ีน้ีจะเสนอ 2 วิธี ท่ีพบเห็นการใชท่ัวไป(บุญชม ศรี สะอาด, 2545: 94-96, ไพศาล วรคํา, 2550: 269-283) 2.2.1 วิธีตรวจหาความสอดคลองในการจําแนก ผูรอบรู (สอบผ+าน) และผูไม+ รอบรู (สอบ ไม+ผ+าน) ทําได 2 วิธี คือ 1) ใชแบบวัดคู+ขนาน และ 2) ใชแบบวัดฉบับเดียวสอบซ้ํา ใชสูตรของคาร!เวอร! (Carver Method) สวามีนาทาน แฮมเบิลตัน และอัลจิน+า (Swaminathan, Hambleton and Algina) เสนอวธิ ีหาความเชื่อมั่นของแบบทดสอบบแบบอิงเกณฑ! โดยใชนิยามของ ความเชื่อมั่นในรูปเดียวกันกับคาร!เวอร! แต+การหาความเชื่อม่ันโดยวิธีนี้จะละเอียดกว+า เพราะทําการ หักความสอดคลองท่ีเกิดขึ้นโดยบังเอิญ ซึ่งอาจไปปนกับความสอดคลองจริง อันเปนเหตุใหค+าความ 162

การวจิ ัยทางการศกึ ษา เช่ือม่ันที่คํานวณไดสูงกว+าท่ีเปนจริงค+าสหสัมพันธ!ในวิธีน้ี คือ ค+าสัมประสิทธิ์แคปปŒา (K) ของโคเคน นั่นเอง r =a+c/n cc เมือ่ r แทน ความเชื่อม่นั ของแบบวดั cc a แทน จาํ นวนคนที่สอบผา+ นทง้ั ฉบบั ก (หรือสอบครงั้ ท่ี 1) และฉบับ ข (หรอื สอบคร้ังที่ 2) C แทน จํานวนคนท่ีสอบไม+ผ+านทง้ั ฉบบั ก (หรือสอบคร้งั ที่ 1) และฉบบั ข (หรือสอบคร้งั ท่ี 2) n แทน จาํ นวนคนสอบทั้งหมด (หรือ a+b+c+d) ตัวอย+างท่ี 7.7 แสดงตัวอย+าง ผลการสอบแบบวัดอิงเกณฑ!แบบคู+ขนาน 2 ฉบับ ฉบับละ 20 ขอ ผูสอบ 10 คน คะแนนจดุ ตัด 10 คะแนน จงหาค+าความเชื่อม่นั ของแบบวดั ผสู อบ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 คะแนนฉบบั ก 8 13 15 11 14 9 10 8 10 9 คะแนนฉบับ ข 10 10 16 12 15 12 10 8 9 7 ขน้ั ตอนการคํานวณ ขั้นท่ี 1 จัดขอมลู ลงในตารางได ดังน้ี ฉบับ ก และฉบับ ข ฉบับ ก ฉบับ ข สอบผา+ น สอบไมผ+ า+ น สอบผ+าน 5(a) 1 สอบไมผ+ า+ น 2 2(c) ข้ันท่ี 2 แทนค+าจากสูตร r = a + c / n ได r = 5 + 2 / 10 = 0.70 ดังน้ัน ไดค+า cc cc ความเชอื่ ม่นั ของแบบวดั ฉบับนี้เท+ากบั 0.70 4.2.2 การตรวจหาความคลองของคะแนนแต+ละคนท่ีแปรปรวนจากคะแนนจุดตัด โดยใชแบบวดั 1 ฉบบั ทําการวดั คร้ังเดียว ซึ่งมีวธิ ีคาํ นวณหลายวิธี แต+ในทีน่ จ้ี ะกล+าวถงึ 2 วธิ ี คือ 4.2.2.1 วิธีของลิวิงสตัน (Livingston Method) สูตร (ลวน สายยศ และ องั คณา สายยศ, 2543: 236) ดงั น้ี สตู ร r = r s2 ( X − c)2 (7.17) cc tt s2 ( X − c)2 163

บทที่ 7 การตรวจสอบคุณภาพของเครื่องมือท่ีใชในการรวบรวมขอมูล เม่อื r แทน ความเชอ่ื มัน่ ของแบบทดสอบแบบองิ เกณฑ! cc r แทน ความเชอื่ ม่ันของแบบวัดคาํ นวณโดยวิธี KR20หรอื KR21 tt s2 แทน ความแปรปรวนของคะแนนสอบ X แทน คะแนนเฉลี่ยของคะแนนสอบ C แทน คะแนนเกณฑผ! า+ น ตัวอย!างที่ 7.8 แบบทดสอบฉบับหนึ่งมี 10 ขอ เกณฑ!ผ+าน 8 ขอขึ้นไป ผลการสอบได X = 6.5 และ s2 = 1.5 ค+าความเชื่อมั่นของแบบวัดน้ีซึ่งหาโดยวิธี KR20 = .22 จงคํานวณหาค+า ความเชอ่ื มั่น สตู ร r = r s2 ( X − c)2 = (.22×1.5) + (6.5 −8)2 = .33+ 2.25 = 0.69 1.5 + (6.5 −8)2 1.5+ 2.25 cc tt s2 ( X − c)2 แสดงวา+ คา+ ความเชื่อมน่ั ของแบบวัดฉบับนเ้ี ท+ากับ .69 4.2.2.2 วิธีของโลเวท (Lovett Method) (บุญชุม ศรีสะอาด, 2545 :93) และแสดงตัวอยา+ งขอมูลวธิ กี ารคาํ นวณ ดงั น้ี สตู ร r = 1 − ( k∑i−∑ x2 )2 i cc k −1)∑(x c − i เมือ่ r แทน คา+ ความเช่ือมัน่ ของแบบวัดองิ เกณฑ! cc K แทน จํานวนขอของแบบวัด x แทน คะแนนสอบของนกั เรยี น i c แทน คะแนนจดุ ตัดของนกั เรียน ตวั อย!างท่ี 7.9 ผลการวัดจากแบบวัดอิงเกณฑ!ฉบับที่หน่ึงซ่งึ มี 10 ขอ ทําการวัดนกั เรียน 5 คน ปรากฏผล ถากาํ หนดจุดตดั 8 คะแนน จงหาค+าความเชื่อมัน่ ของแบบวดั ฉบบั นี้ นกั เรียน x x2 x −c (x − c)2 i i i i 1 2 4 16 -4 16 3 5 4 8 25 -3 9 5 9 - 4 64 0 0 30 164 81 1 1 16 -4 16 202 - 42

การวิจัยทางการศึกษา แทนคา+ จากสูตร rcc= 1 − 10 (30 ) − (202 ) (10 − 1)( 42 ) = 1-(98/378) = 0.74 แสดงว+าคา+ ความเชื่อมน่ั ของแบบวัดฉบบั นเ้ี ท+ากบั .74 2. การตรวจสอบคณุ ภาพแบบมาตราส!วนประมาณค!า เครอื่ งมือรวบรวมขอมูลท่ีมีลักษณะเปนแบบมาตราส+วนประมาณค+า (Rating Scale) จะ พิจารณาคุณภาพดานความตรงเชิงเนื้อหาและความตรงเชิงโครงสรางและอํานาจจําแนกรายขอ ความเชื่อม่ัน ดังจะกล+าวตามลําดับ(บุญชม ศรีสะอาด, 2545: 99-101, สมประสงค! เสนารัตน!, 2556:103 -105) 2.1. การหาความเที่ยงตรง เครื่องมือรวบรวมขอมูลแบบมาตราส+วนประมาณค+าควรมีคุณภาพดานความเท่ียงตรงเชิง เน้อื หา (Content Validity) และความเที่ยงตรงเชิงโครงสราง (Construct Validity) ในดานความ เท่ยี งตรงเชิงเน้ือหา พิจารณาโดยนําเครอื่ งมือนัน้ พรอมทงั้ นยิ ามของตวั แปรที่มุ+งวัด ใหผูเชี่ยวชาญใน สิ่งที่จะวัดน้ันพิจารณาตัดสินเปนรายขอไปเทียบกับนิยามศัพท!เฉพาะโดยพิจารณาตัดสินเปนรายขอ โดยในแบบประเมินนน้ั ระบคุ วามคดิ เห็นของผูเชีย่ วชาญ ดังนี้ + 1 เมื่อแน+ใจวา+ ขอคําถามนัน้ วัดไดตรงกบั นิยามศัพท!เฉพาะ 0 ถาไม+แนใ+ จวา+ ขอคําถามนัน้ วดั ไดตรงกับนิยามศัพท!เฉพาะ - 1 เม่ือแน+ใจว+าขอคาํ ถามน้ันวดั ไดไมต+ รงกับนยิ ามศพั ทเ! ฉพาะ หลังจากนัน้ นําค+ามาหาค+าความสอดคลองของขอคาํ ถามแต+ละขอกับนยิ ามศัพท! เฉพาะตามความคิดเห็นของผูเชี่ยวชาญโดยใชสูตร IOC = ∑ R ผูวิจัยเลือกขอท่ีมีค+าต้ังแต+ 0.50- N 1.00 ไวเปนขอคําถามท่ีสามารถนําไปใชในการวิจัยได ดานความเทย่ี งตรงเชิงโครงสรางพจิ ารณาจากคา+ สมั ประสิทธส! หสัมพันธ!อย+างง+าย ระหว+าง คะแนนทไี่ ดจากการตอบเคร่อื งมือทสี่ รางข้นึ นี้ กับคะแนนทไ่ี ดจากเคร่ืองมือที่เปนมาตรฐานที่วัดในส่ิง เดียวกันซ่ึงมีผูสรางไวแลว ถาค+าสัมประสิทธ!สหสัมพันธ!อย+างง+ายดังกล+าวมีค+าสูงคือ .70 ข้ึนไปก็ นบั ว+ามคี วามเทย่ี งตรง 2.2. การหาอํานาจจําแนกรายขอ อํานาจจําแนกของแต+ละขอ หมายถึง ประสิทธิภาพของขอน้ัน ในการจําแนกผูตอบ ออกเปนผูที่มีคุณลักษณะที่เคร่ืองมือน้ันวัดสูง กับผูที่มีคุณลักษณะที่เคร่ืองมือนั้นวัดตํ่า สถิติที่ใชใน 165

บทท่ี 7 การตรวจสอบคณุ ภาพของเคร่ืองมือท่ีใชในการรวบรวมขอมลู การหาค+าอํานาจจําแนกของแตล+ ะขอทนี่ ิยมมี 2 วิธีคือ หาโดยใชคา+ สมั ประสิทธ์ิสหสัมพันธ!อย+างง+าย กบั หาโดยใช t-test การโดยใช t-test ดําเนินการดงั นี้ 2.2.1 ตรวจใหคะแนนแตล+ ะขอตามวิธีการตรวจของเครื่องมือรวบรวมขอมูลแบบ นี้ รวมคะแนนทกุ ขอเขาดวยกนั ผูท่ไี ดคะแนนรวมสงู แสดงถึงการมีคุณลักษณะในดานที่เครื่องมือน้ัน วัดตํ่า (ในการรวมคะแนน ควรรวมเฉพาะขออ่ืนๆ ทั้งหมด ไม+นําคะแนนของขอที่จะหาอํานาจ จําแนกมารวมดวย และกรณีที่แบ+งเปนดานต+างๆ การใหคะแนนรวมเฉพาะในดานน้ี แทนคะแนน รวมทงั้ หมดจะเหมาะสมกว+า) 2.2.2 เรียงลาํ ดบั คะแนนจากผทู ไี่ ดคะแนนรวมสูงสดุ ลงมาถึงคะแนนรวมตํา่ สุด 2.2.3 แบง+ ออกเปน 3 กลมุ+ คอื กลม+ุ สงู กลุ+มกลาง และกลุ+มตํ่า กล+ุมสูงคือผูที่ ไดคะแนนสูงสุด 25% ของคนทั้งหมด กลุ+มต่ําคือผูที่ไดคะแนนต่ําสุด 25% เท+ากับกล+ุมสูง ส+วน กล+มุ กลางจะมี 50% นําคําตอบของกลุ+มสูงและกลม+ุ ต่ํามาวิเคราะห! กลุม+ กลางไมไ+ ดใช 2.2.4 แตล+ ะขอหาค+าเฉล่ีย และความแปรปรวนของกลุม+ สงู และกลม+ุ ตาํ่ 2.2.5 แตล+ ะขอคํานวณหา t จากสตู ร t = XH − XL SH2 + 2 S L N เมอ่ื t แทน อํานาจจําแนก XH แทน คา+ เฉลีย่ ของกลมุ+ สงู XL แทน ค+าเฉล่ียของกลุม+ ตํา่ S 2 แทน ความแปรปรวนของกลุม+ สงู H S 2 แทน ความแปรปรวนของกลุ+มต่ํา L N แทน จํานวนคนในกลม+ุ สูงหรือกลุม+ ตํา่ ซง่ึ มจี ํานวนเท+ากนั 2.2.6 นําค+า t ท่ีคํานวณได ไปเปรียบเทียบกับค+าวิกฤตของ t ในตาราง ที่ 1 ภาคผนวก โดยใช df = 2(N-1) ที่ระดับ 0.5 กรณีหางเดียว ขอที่มีอํานาจจําแนกใชได (เขาเกณฑ!) จะตองมคี +า t ท่ีคํานวณไดมากกวา+ หรอื เท+ากับค+าวกิ ฤต ถาผวู ิจยั ใชกล+ุมตัวอย+างที่มีสมาชิกท้ังหมดไม+ ตา่ํ กว+า 50 คน อาจใชเกณฑ! t ตั้งแต+ 1.75 ข้นึ ไป เปนเกณฑ!ตัดสินว+าขอน้ันมีอํานาจจําแนกใชได สมควรนําไปใชเก็บรวบรวมขอมูล แต+ถาไดค+า t ตํ่ากว+า 1.75 ก็ควรตัดทิ้งไม+นํามาใช แสดงรายละเอียดการหาคณุ ภาพดังตัวอยา+ งท่ี 7.10 ตัวอย!างที่ 7.10 จากการนําแบบวัดท่ีเปนมาตราส+วนประมาณค+า ไปทดสอบกับกลุ+ม ตัวอย+างจํานวน 100 คน ตรวจใหคะแนนแต+ละขอและรวมทุกขอของทุกคน (ข้ันที่ 1) เรียงลําดับ คะแนนจากคะแนนรวมสูงสุดจนถึงคะแนนรวมตํ่าสุด (ขั้นท่ี 2) แบ+งกลุ+มสูงกล+ุมตํ่ากลุ+มละ 25% กลุ+มสูงคอื ผทู ไ่ี ดคะแนนรวมสงู สุดมี 25 คน กล+ุมตํา่ คอื ผูท่ีไดคะแนนรวมต่ําสุดมี 25 คน ท่ีเหลืออีก 50 คน เปนกลม+ุ กลาง (ข้นั ที่ 3) นําเฉพาะคาํ ตอบของกล+ุมสูงและกล+ุมต่ําที่มาวิเคราะห! โดยจะแสดง 166

การวิจัยทางการศึกษา วิธีการหาค+าอํานาจจําแนกเฉพาะขอท่ี 1 ซ่ึงเมื่อนําเอาคําตอบของกลุ+มสูง 25 คน กับกลุ+มต่ํา 25 คน มาเขยี นแจกแจงความถี่ และหาคา+ พืน้ ฐานเพ่อื นาํ ไปคํานวณหาคา+ เฉลี่ยและความแปรปรวนดังนี้ กลมุ+ สงู กลุม+ ต่ํา คาํ ตอบ (X) (f) fX fX (X) (f) fX fX คะแนน ความถี่ คะแนน ความถี่ เห็นดวยอยา+ งยงิ่ 50 เหน็ ดวย 5 10 50 250 5 2 10 80 ไม+แน+ใจ 81 ไม+เหน็ ดวย 4 9 36 144 4 5 20 16 ไม+เหน็ ดวยอยา+ งยิ่ง 5 3 26 18 3 9 27 232 รวม 2 36 12 2 4 8 1 12 1 1 55 25 100 425 25 70 (ขน้ั ท่ี 4) คํานวณหาคา+ เฉลย่ี และความแปรปรวนของคะแนนกลุ+มสูงและกลมุ+ ตา่ํ การคํานวณหาคะแนนกลม+ุ สูงและกล+ุมตํา่ คํานวณจากสตู ร X = ∑ fX N ค+าเฉลยี่ กลมุ+ สูง XH =100 =4 25 ค+าเฉลีย่ กล+ุมตํา่ XL = 70 = 2.80 25 การคาํ นวณหาคา+ ความแปรปรวนของคะแนนกล+ุมสงู และกล+มุ ตา่ํ คํานวณจากสูตร S2 = N∑ f X 2 − (∑ f X )2 N(N − 1) ความแปรปรวนของคะแนนกล+มุ สูง =S 2 (25)(425)− (100)2 = 625 H 25(24) 600 = 1.04 167

บทท่ี 7 การตรวจสอบคุณภาพของเครื่องมือท่ีใชในการรวบรวมขอมลู ความแปรปรวนของคะแนนกลมุ+ สงู =S2 (25)(232) − (70)2 = L 25(24) = 1.50 (ขน้ั ท่ี 5) คํานวณหาคา+ t จากสตู ร 8.15 t = XH − XL 2 + 2 S H S L N แทนคา+ t = 4 − 2.80 = 1.20 = 1.20 1.04 +1.50 2.54 0.1016 25 25 = 1/0.3187 = 3.14 (ขน้ั ท่ี 6) พจิ ารณาคา+ t ค+า t ที่คํานวณมีค+าเท+ากับ 3.14 มากกว+า ค+า t ในตาราง ซ่ึง เท+ากับ 1.75 แสดงว+าขอน้ีมีอํานาจจําแนกใชได สมควรนําไปใชร+วมกับขออ่ืนๆ ท่ีเขาเกณฑ!เพื่อ รวบรวมขอมลู ตามจดุ ประสงคต! +อไป ทําการวิเคราะห!จากขั้นท่ี 4 ถึงขั้นท่ี 6 จนครบทุกขอ คัดเอาเฉพาะขอที่มีค+าอํานาจ จําแนก (ค+า t) เขาเกณฑ! เปนเครื่องมือที่จะนําไปเก็บรวบรวมขอมูล ถาจํานวนขอท่ีเขาเกณฑ!เกิน กวา+ จาํ นวนทต่ี องการ ก็ตดั เอาขอทมี่ ีอํานาจจําแนกนอยกวา+ ขออื่นออก หมายเหตุ วธิ ีหาอํานาจจาํ แนกโดยใชสมั ประสิทธสิ์ หสัมพนั ธอ! ยา+ งงา+ ยแบบ Pearson ระหวา+ งคะแนนแตล+ ะขอกับคะแนนรวม เรียกว+า Item-Total Correlation น้ัน ค+าอํานาจจําแนก จะสอดคลองกบั ทห่ี าในแบบทดสอบคอื มีคา+ ระหว+าง -1 ถึง +1 กรณีท่ีใชกับกล+ุมท่ีมีจํานวนไม+ตํ่ากว+า 50 คน อาจใชเกณฑค! +าอาํ นาจจําแนก .30 ถึง 1.00 ตดั สนิ ว+าขอนน้ั มีอาํ นาจจาํ แนกเหมาะสม 2.3. การหาค!าความเชอ่ื มั่น มีวิธีหาความเช่ือมั่น (Reliability) หลายวิธี ในท่ีน้ีจะกล+าวถึงเฉพาะวิธีของ Cronbach (1970) ซึ่งเสนอวิธีหาค+าความเช่ือมัน่ ทสี่ ามารถใชกบั เครอ่ื งมอื ท่ีไม+ไดตรวจใหคะแนนเปน 1 กับ 0 โดยดัดแปลงจากสูตร KR 20 ของ Kuder-Richardson ซ่ึงใชกับแบบทดสอบแบบ เลอื กตอบทใี่ หคะแนน 1 สาํ หรับคาํ ตอบท่ถี กู และ 0 สาํ หรบั คําตอบทผี่ ดิ เงอื่ นไขดังกล+าวทําใหสูตร KR 20 ไมเ+ หมาะสําหรบั ใชกับเครือ่ งมอื ทีไ่ ม+ไดตรวจใหคะแนนเปน 1 กับ 0 ค+าความเชื่อมั่นท่ีหาตาม วิธีของ Cronbach เรยี กวา+ “สัมประสทิ ธ์ิแอลฟา” (α- Coefficient) เหมาะสําหรับเคร่ืองมือท่ีเปน แบบมาตราสว+ นปรมิ าณค+า คาํ นวณจากสตู รและการหาความเชอ่ื มนั่ ดงั ตัวอย+างท่ี 7.11 168

การวจิ ยั ทางการศึกษา ∑! = k (1 − Si2 ) k −1 St2 เมอื่ ! แทน คา+ สมั ประสิทธิ์ความเชอ่ื มนั่ k แทน จํานวนขอของเครื่องมือวดั ∑Si2 แทน ผลรวมของความแปรปรวนแตล+ ะขอ S 2 แทน ความแปรปรวนของคะแนนรวม t หมายเหตุ Cronbach เขียน ∑ Si2 แทน Sum S2 และ S2 แทน Si2 Xi Xt ตวั อย!างที่ 7.11 แบบประเมนิ ผลการสอนฉบบั หนึง่ มี 10 ขอ เปนแบบมาตราส+วน ประมาณคา+ แตล+ ะขอมรี ะดับความเหน็ สาํ หรับใหนกั ศึกษา 8 คน ตอบแสดงความคิดเห็น 5 ช+อง นาํ แบบประเมนิ นี้ไปใชกบั ผูนกั ศึกษา 8 คน ทําการตรวจใหคะแนนแต+ละขอ จนครบทุกคะแนนมา บรรจลุ งในตารางดงั น้ี ขอ นัก 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 X X ศกึ ษา 1 3 3 4 3 4 4 4 5 5 3 38 1444 2 5 5 5 5 4 4 5 4 4 4 45 2025 3 4 4 3 4 4 4 4 3 4 4 38 1444 4 3 4 4 3 3 4 4 5 4 4 38 1444 5 3 4 3 4 3 4 4 3 4 3 35 1225 6 4 4 3 5 4 5 5 5 4 4 43 1849 7 3 4 4 5 5 4 5 4 4 4 42 1764 8 3 4 4 4 5 3 4 5 4 3 39 1521 ∑ Xi 28 32 30 33 32 32 35 34 33 29 318 12716 ∑Si2 102 130 116 141 132 130 155 150 137 107 ∑ X ∑X2 Si2 0.57 0.29 0.50 0.70 0.57 0.29 0.27 0.79 0.13 0.27 หมายเหตุ X แทน คะแนนรวมของแต+ละคน (จากขอ 1 ถึงขอ 10) เชน+ คนที่ 1 ไดคะแนนรวม 38 คะแนน X แทน คะแนนรวมของแตล+ ะคนยกกาํ ลังสอง ∑Xi แทน คะแนนรวมของขอท่ี i เช+นขอที่ 1 มคี ะแนนรวมเปน 28 แทน ผลรวมของคะแนนขอท่ี i ยกกาํ ลังสองเช+น ผลรวมของ ∑X 2 i คะแนนขอที่ 1 ยกกาํ ลงั สอง = 102 169

บทท่ี 7 การตรวจสอบคุณภาพของเคร่ืองมือท่ีใชในการรวบรวมขอมลู วิธที ํา ขนั้ ท่ี 1 คาํ นวณหาความแปรปรวนของคะแนนรวม ( S 2 ) และความแปรปรวนของ t คะแนนแต+ละขอ (Si2 ) จากสตู ร S2 = N∑ X2 − (∑ X) 2 N(N − 1) N ในสตู รนีแ้ ทนจาํ นวนคน 1.1 หาความแปรปรวนของคะแนนรวม ( S 2 ) เม่ือ X แทนคะแนนรวมของแตล+ ะคน จึงใช t คะแนนในสองคอลมั น!สดุ ทาย มาแทนค+าในสูตรดังนี้ =S 2 8(12.716) − (318)2 = 32 t 8(7) 56 = 10.786 1.2 หาความแปรปรวนแต+ละขอ (Si2 ) เม่ือ ∑ Xi แทนคะแนนรวมของขอท่ี i จึงใช คะแนนรวมในแถวล+างสองแถวคือ ∑Xi และ ∑ X 2 ของแต+ละคอลัมน! มาแทนค+าในสูตรเพื่อหา i ความแปรปรวนของแต+ละขอ ในท่ีน้ีจะแสดงวิธีหาความแปรปรวนเฉพาะขอท่ี 1 (Si2 ) ผลการหา ความแปรปรวนของทุกขอซึ่งใชวิธเี ดียวกนั กับการหาความแปรปรวนของขอท่ี 1 ดงั ในแถวSi2 =S 2 8(102) − (28)2 = 32 t 8(7) 56 = 0.57 ขั้นที่ 2 รวมความแปรปรวนของทกุ ขอเขาดวยกนั เปนค+า Si2 ∑ =X 2 0.57 + 0.29 + 0.50 + 0.70 + 0.57 + 0.29 + 0.70 + 0.79 + 0.13 + 0.27 = 4.38 i ขัน้ ที่ 3 คํานวณคา+ ! จากสตู ร 8.16 ∑! = k k 1 (1 − Si2 ) แทนค+า ! = 10 (1 − 4.38 ) − Si2 10 -1 10.786 = 1.111 x .594 = .66 แบบประเมนิ ผลการสอนฉบับน้ี มคี า+ ความเชอื่ ม่นั เท+ากบั .66 170

การวิจัยทางการศึกษา 3. การตรวจสอบคณุ ภาพการสงั เกต 3.1 วธิ ีการหาความเช่ือมนั่ ของการสังเกต ในการสงั เกตใด ๆ มีวิธีการหาความเชื่อม่ันของการสังเกตเพื่อใหผลการสังเกตมีความถูกตอง แม+นยําและเชอ่ื ถือไดมีดังน้ี (วิเชยี ร เกตสุ งิ ห!, 2530: 124-125) 3.1.1 ใชผูสังเกตคนเดียวการสังเกตในเวลาท่ีแตกต+างกันแลวนําผลท่ีไดมาหาค+า สมั ประสิทธิส์ หสมั พันธ!ระหวา+ งขอมูลสองชดุ นัน้ 3.1.2 ใชผูสังเกตหลายคนสังเกตพฤติกรรมเดียวกันของผูถูกสังเกตกลุ+มเดียวกัน อยา+ งอสิ ระแลวนําผลที่ไดมาหาความสัมพนั ธเ! พ่อื พิจารณาความสอดคลองของผลการสงั เกต 3.1.3 ใชเพื่อตอบสนองต+อจุดประสงค!การเรียนรูที่หลากหลายท่ีแสดงความสามารถ ของผูเรียนวิธีการหาค+าดัชนีความสอดคลอง (Intra and Inter Observer Reliability) ของสกอต ดงั สูตรคํานวณ π = \"# \"$ \"$ โดยท่ี π เปนดชั นคี วามสอดคลองระหว+างผสู งั เกต PO เปนความแตกต+างระหว+าง 1.00 กบั ผลรวมของสัดส+วนของความแตกต+างระหว+างผูสังเกต 2 คน (รวมทั้งขอหรอื ทกุ ลกั ษณะของการสังเกต) Pe เปนผลบวกของกําลังสองของค+าสัดส+วนของคะแนนจากลักษณะที่สังเกตไดสูงสุดกับค+าที่ สูงรองลงมาโดยจะเลอื กเอาจากผลของการสงั เกตคนใดคนหนึ่งก็ได ดงั แสดงการหาความเชอ่ื มั่นของการสังเกตในตัวอย+างที่ 7.12 ตัวอย!างที่ 7.12 จากการสังเกตคุณลักษณะ 4 คุณลักษณะของผูเรียนในหองหนึ่ง ของ ครูผูสอน 2 คนดงั ปรากฏผลในตาราง คุณลกั ษณะ ครคู นที่1 ครูคนท่ี2 ความแตกต+าง ที่ คะแนน สัดส+วน ระหวา+ ง คะแนน สัดสว+ น สดั สว+ นของครู 1 14 0.451 16 0.457 0.006 2 10 0.322 9 0.258 0.064 3 4 0.129 6 0.171 0.042 4 3 0.098 4 0.114 0.016 31 1.00 35 1.00 0.13 วิธที าํ P0 = 1 - 0.13 = 0.870 Pe= (0.451)2 + (0.322)2 = 0.306 จากสตู ร π = \"# \"$ แทนค+า = . % . = 0.813 \"$ . ดงั นั้นดชั นคี วามสอดคลองของการสังเกต (ความเชื่อมน่ั ) เท+ากับ 0.81 171

บทท่ี 7 การตรวจสอบคณุ ภาพของเคร่ืองมือท่ีใชในการรวบรวมขอมลู 4. การตรวจสอบคณุ ภาพการสมั ภาษณ* 4.1 การหาความเชื่อม่ันของการสัมภาษณ* ในการสัมภาษณ!ใด ๆ มีวิธีการหาความเชื่อม่ันของการสัมภาษณ!เพ่ือใหผลการ สมั ภาษณม! ีความถูกตอง แม+นยาํ และเช่อื ถือไดมี ดงั น้ี (วิเชยี ร เกตสุ ิงห!, 2530: 124-125) 4.1.1 ใชการสัมภาษณ!สามเปนการนําผลการสัมภาษณ!ทั้งสองคร้ังมาหา สหสัมพนั ธ!หรอื รอยละของความคงทีข่ องขอมูลถาไดคา+ สงู แสดงว+าการสัมภาษณม! ีความเช่อื มั่นสูง 4.1.2 การสัมภาษณ!โดยใชผูสัมภาษณ!หลายคนเปนการสัมภาษณ!โดยใชผู สัมภาษณ!หลายคนเก็บขอมูลโดยใชขอมูลชุดเดียวกัน แลวนําขอมูลมาหาความสอดคลองระหว+าง ขอมลู ท่ไี ดจําแนกได ดังน้ี 4.1.2.1 วิธีการของแคลดอล (Kendall) โดยใชสูตร W= ∑& '( ) โดยท่ี W เปนสมั ประสิทธิค์ วามสอดคลอง D เปนผลต+างระหวา+ งผลรวมของอันดับที่ของคนแตล+ ะคน ทไ่ี ดจากการจดั อันดบั ทุกชุดกับคา+ เฉลีย่ ของผลรวมของ อันดับทเี่ หล+านั้น m เปนจํานวนชดุ ของอนั ดับท่ี N เปนจาํ นวนกล+มุ ตัวอย+าง ดงั แสดงการหาสัมประสทิ ธคิ์ วามสอดคลองในตัวอยา+ งที่ 7.13 ตวั อย!างท่ี 7.13 จากผลการสัมภาษณ!ของผูสัมภาษณ! 5 คนในการสัมภาษณผ! ูใหสัมภาษณ! 6 คน มีรายละเอยี ดดังตาราง ผใู หสมั ภาษณ! ผสู ัมภาษณ!คนท่ี ผลรวม D D2 1 1 2 3 4 5 อนั ดบั ที่ 2 3 2 2 1 1 2 8 9.5 90.25 4 5 4 4 5 2 4 19 -1.5 2.25 6 6 5 4 4 5 24 -6.5 42.25 วิธที าํ 3 1 6 3 3 16 1.5 2.25 1 3 3 5 1 13 4.5 20.25 5 6 2 6 6 25 -7.5 56.25 105 213.25 ขนั้ ที่ 1. หาค+าเฉลี่ยของอันดับที่ = = 17.5 172

การวจิ ัยทางการศึกษา ข้นั ที่ 2. ค+า D ของผูใหสมั ภาษณค! นที่ 1 = 17.5-8 = 9.5 คา+ D ของผูใหสัมภาษณ!คนท่ี 2 = 17.5-19 = -1.5 ค+า D ของผูใหสัมภาษณค! นท่ี 3 = 17.5-24 = -6.5 ค+า D ของผใู หสัมภาษณค! นท่ี 4 = 17.5-16 = 1.5 คา+ D ของผใู หสมั ภาษณ!คนที่ 5 = 17.5-13 = 4.5 ค+า D ของผูใหสัมภาษณ!คนท่ี 6 = 17.5-25 = -7.5 ขั้นท่ี 3. ดงั นั้นสมั ประสิทธข์ิ องความสอดคลอง W = ∑& = ( . ) =) = 0.49 '( ) ( )( ดังนั้นแบบสัมภาษณ!ฉบับนม้ี ีความเชือ่ ม่นั เท+ากบั 0.49 173

บทท่ี 7 การตรวจสอบคุณภาพของเคร่ืองมือท่ีใชในการรวบรวมขอมลู บทสรุป การไดมาซ่ึงผลการวิจัย ท่ีถูกตองน+าเช่ือถือ ผูวิจัยจะตองตรวจสอบคุณภาพ เครื่องมือที่ใชในการเก็บรวบรวมขอมูลในการวิจัยก+อนท่ีจะนําไปใช ในการเก็บรวบรวมขอมูลเพื่อให ไดผลการวิจัยท่ีมีความถูกตองมากท่ีสุด ทั้งการตรวจสอบคุณภาพเครื่องมือในแต+ละประเภทก็จะ ดําเนินการแตกต+างกันไป เช+น แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ซึ่งจะมีการใชแบบวัดท้ัง แบบอิงกล+ุมและแบบอิงเกณฑ! ดังน้ัน การวิเคราะห!ขอสอบเปนรายขอ ดวยวิธีการหาความยาก และอํานาจจําแนก ตองพิจารณาว+าจะเปนการวิเคราะห!และใชการประมวลผลแบบไหน การ ประมวลผลแบบอิงกล+ุมเกิดจากแนวคิดที่ว+าในการจัดการเรียนการสอนนักเรียนย+อมมีความแตกต+าง เปนรายบุคคล จึงนําผลจากการวัดมาเปรียบเทียบกับนักเรียนในกล+ุมเดียวกันมักใชวัดผลรวม การ ประเมนิ ผลแบบอิงเกณฑเ! กิดจากแนวความคิดท่ีว+าในการจดั การเรียนการสอนควรจะใหนักเรียนอย+าง รอบรู จึงนําผลจากการวัดมาเปรียบเทียบกับเกณฑ!หรือคุณลักษณะท่ีกําหนดขึ้นโดยระบุในรูปของ วัตถุประสงค!เชิงพฤติกรรมมักใชวัดผลย+อยประจําบทเรียน แต+ในกรณีนําผลจากการวัดมา เปรียบเทียบกับเกณฑ!หรอื คุณลักษณะที่กาํ หนดข้ึน ควรหาเฉพาะคา+ อํานาจจําแนกอย+างเดียวโดยจะ หาค+าดัชนีเอส (S) หรือดัชนีบี (B) ก็ได การวิเคราะห!ความเท่ียงตรงหากออกขอสอบตามตาราง วิเคราะห!หลักสูตรก็ช+วยใหขอสอบมีความเท่ียงตรงตามเนื้อหา และอาศัยผูเช่ียวชาญโดยวิธีหาดัชนี ความสอดคลองระหวา+ งขอสอบกับวัตถุประสงค!เชิงพฤติกรรม ส+วนการหาค+าความเชื่อมั่นมีใหเลือก หลายวิธีผูวิจัยควรเลือกใชใหเหมาะสม อันจะเปนผลใหไดผลการวิจัยท่ีน+าเชื่อถือ ส+วนเคร่ืองมือที่ เปนแบบสอบถามแบบมาตราส+วนประมาณค+า (Rating Scale) คุณภาพสําคัญที่ตองหาก็คือ ความเที่ยงตรง ความเช่ือม่ัน และอํานาจจําแนก ส+วน การสังเกต/แบบสังเกต และการ สัมภาษณ!/แบบสัมภาษณ! คุณภาพท่ีตองหา คือ ความเที่ยงตรง และความเช่ือม่ัน ซึ่งวิธีการหา คุณภาพอาจแตกต+างกันไปตามประเภทของเคร่ืองมือ จําเปนที่ผูวิจัยตองศึกษาและเลือกใชวิธีการ เหลา+ นนั้ ใหเหมาะสม กบั เครือ่ งมือของตนเอง เพ่ือความมคี ณุ ภาพท่นี า+ เชือ่ ถอื ของผลการวจิ ัย 174

การวจิ ยั ทางการศกึ ษา แบบฝกG หัดทายบทที่ 7 คําช้ีแจง ใหทา+ นตอบคาํ ถามจากประเด็นทกี่ ําหนดให 1. ในการสาํ รวจความคิดเหน็ ของนักเรยี นช+วงชนั้ ที่ 1 ท่ีมีต+อตารางการลงสระวา+ ยนํ้าของ โรงเรียนซึง่ ผูวจิ ยั สนใจศกึ ษาว+านกั เรียนในระดับชน้ั มธั ยมศึกษาปทj ี่ 1 ชน้ั มธั ยมศึกษาปทj ี่ 2 และชนั้ มธั ยมศึกษาปทj ี่ 3 มีความคิดเหน็ แตกต+างกนั หรอื ไม+อยา+ งไร ผวู จิ ยั จะออกแบบการวจิ ัยอยา+ งไรและจะ สรางเครือ่ งชนดิ ใดเพ่ือใชในการวิจัยครง้ั นี้ 2. ใหบอกวธิ ีการทีจ่ ะสามารถทําใหงานวจิ ัยใหมีความตรงภายในและตรงภายนอกพรอม ยกตัวอย+างประกอบ 3. การหาความเที่ยงตรงเชิงเน้ือหาของแบบวัดอิงเกณฑ!กับแบบวัดอิงกลุ+ม เหมือนหรือ ต+างกันอยา+ งไรบาง 4. การหาความเชื่อมั่นของแบบวัดอิงเกณฑ! กับแบบวัดอิงกล+ุม เหมือนหรือต+างกันอย+างไร บาง 5. ใหหาคุณภาพแบบวดั รายขอแบบองิ กล+มุ โดยคาํ นวณคา+ p และ r จากขอมูลท่ีกําหนดให ดังน้ีมผี เู ขาสอบ 40 คน กลุม+ สงู 11 คนกลมุ+ ตาํ่ 11 คน ผลสอบดงั น้ี กลุม+ ขอท่ี 1 ขอที่ 2 ขอที่ ขอท่ี ขอท่ี ขอท่ี 6 345 คนกล+มุ สูงตอบถูก คนกลุ+มตา่ํ ตอบถูก 10 8 9 10 11 6 6 4 356 3 p=H +L /2n RR r=H −L /n RR 175

บทที่ 7 การตรวจสอบคณุ ภาพของเครื่องมือที่ใชในการรวบรวมขอมลู 6. แบบทดสอบแบบเลือกตอบฉบับหน่ึงมีระบบการตรวจใหคะแนนเปนแบบ 1- 0 จํานวน 8 ขอ นําไปสอบกับนักเรียนจํานวน 12 คน ปรากฏว+าไดคะแนนดังตาราง จงหาค+าความเชื่อม่ันของ แบบทดสอบฉบบั นีต้ ามวิธีการของ KR20 , KR21 และ วธิ ี Cronbach คน 2 3 ขอที่ 6 7 8 รวม (รวม)2 ท่ี 1 45 111011011 201111011 301111011 401111110 511001111 611101110 711001011 811011100 911111100 10 1 0 1 1 1 0 1 1 11 1 1 1 1 1 1 1 1 12 0 1 0 1 1 1 0 1 p q pq 176

บทท่ี 8 การออกแบบการวจิ ยั การวิจัยทางการศึกษาน้ันเปนกระบวนการคนหาความรูความจริงท้ังในระดับขอมูลเชิง ประจักษและ ระดับขอสรุป ที่เกี่ยวของกับการดําเนินงานทางดานการศึกษา เช(น การบริหาร การศึกษา การจัดการเรียนการสอน ทักษะการเรียนรูในศตวรรษที่ 21 เปนตน ดังนั้นการ ดําเนินการวิจัยทางการศึกษา จึงจําเปนตองมีการออกแบบการวิจัยเปนส่ิงท่ีจะช(วยนักวิจัยในการ วางแผนกําหนดโครงสราง วิธีการต(าง ๆ เพ่ือใหไดคําตอบจากการวิจัยชัดเจน เปรียบเสมือนแปลน บานหรือพิมพเขียวท่ีจะใชดําเนินการวิจัย โดยเฉพาะอย(างย่ิงการวิจัยเชิงทดลอง ถาผูวิจัยมีความรู ความเขาใจเรอื่ งแบบการวจิ ัยครอบคลมุ เท(าใด ก็จะย่ิงเปนประโยชนในการเลือกใชหรือปรับออกแบบ รายละเอียดองคประกอบต(าง ๆ ใหสอดคลองกับแบบการวิจัยและเหมาะสมกับสภาพการณที่จะทํา วจิ ัยไดอยา( งสอดคลองกันมากท่ีสุด อันจะทําใหผลการวิจัยมีความถูกตอง น(าเชื่อถือ เปนการวิจัยที่มี คุณภาพ และสามารถนําผลการวิจัยน้ันไปใช กับสภาพการณอ่ืนๆ ไดอย(างกวางขวางยิ่งข้ึน โดยใน บทนี้จะนาํ ถึงรายละเอียดเกี่ยวกบั การออกแบบการวิจัย (Research Design) ดังนี้ ความหมายของการออกแบบการวิจยั มีผใู หความหมายเกี่ยวกบั การออกแบบการวิจัย (Research Design) ไวหลายท(าน ดังน้ี เคริ ก (Kirk, 1982: 1) กล(าวว(า แบบการวิจัยเชิงทดลองว(า เปนแผนในการกําหนดตัวอย(าง เขารบั เงอื่ นไขการทดลอง และใชสถิติท่ีเหมาะสม เคอรลิงเจอร (Kerlinger, 1986: 279) กล(าวว(า แบบการวิจัยว(า เปนแผนการ โครงสราง และกลวิธี เพื่อที่จะคนหาคําตอบของคําถามหรือปNญหาการวิจัย แผนการนี้เปนแผนการวิจัยท่ี สมบูรณซงึ่ ประกอบไปดวย แบบรา( งต้งั แตส( มมตฐิ านจนกระทั่งถงึ วธิ กี ารวิเคราะหขอมูล Wiersma (1991: 81) กล(าวว(าแบบการวิจัยเปนแผน (plan) หรือยุทธวิธี (strategy) สําหรับนําไปดําเนินการวจิ ยั ธีรวุฒิ เอกะกุล (2542: 59) กล(าวว(า การออกแบบการวิจัยเปนแผนการท่ีกําหนดไวของ ผูวิจัย ท่ีแสดงถึงลักษณะวิธีการวิจัยเพื่อจะไดดําเนินการเร่ืองน้ัน ๆ อย(างมีแบบแผน และสอดคลอง กับปญN หา วตั ถุประสงคการวิจัยท่กี าํ หนดไวมากท่ีสุด นิศารัตน ศิลปเดช (2542: 77) กล(าวว(า แบบการวิจัยเปนรูปแบบกลยุทธโครงสรางและ แผนการวิจัยท้ังหมดที่ทําใหผูวิจัยมองเห็นแนวทางที่จะดําเนินงานอย(างชัดเจน สามารถดําเนินการ วจิ ัยไดอยา( งถกู ตองเหมาะสมทุกข้นั ตอนใหบรรลุวัตถปุ ระสงค ผอ( งพรรณ ตรัยมงคลกลู และสุภาพ ฉัตราภรณ (2543 : 24) กลา( วว(า การออกแบบการ วิจัย เปนการวางโครงสรางหรือกรอบการวิจัยครอบคลุมต้ังแต(การกําหนดปNญหาการวิจัย การวาง กรอบตวั แปร การเก็บขอมูล การวิเคราะหขอมูลและสรปุ ผล (การทําพิมพเขยี วการวจิ ยั )

บทที่ 8 การออกแบบการวิจยั นงลักษณ วิรัชชัย (2543 : 118) กล(าวว(า แบบการวิจัย หรือแผนแบบการวิจัย เปน แผนงานแสดงแนวทางวิธีการท่ีมีระบบ มีข้ันตอนในการแสวงหาขอเท็จจริงใหไดคําตอบปNญหาท่ี เท่ียงตรงเชอ่ื ถือได พิชิต ฤทธิ์จรูญ (2547 : 126) กล(าวว(า การออกแบบการวิจัย หมายถึง การกําหนด กรอบการวิจัยท่ีเกี่ยวกับโครงสราง รูปแบบการวิจัย ขอบเขตการวิจัย และแนวดําเนินการวิจัย เพือ่ ใหไดมาซง่ึ คําตอบที่เหมาะสมกบั ปNญหาการวจิ ัยที่กําหนดไว จากการศึกษาความหมายของการออกแบบการวิจัยจากผูเช่ียวชาญดังกล(าวขางตน ผูเขียน จงึ ไดสรุปวา( การออกแบบการวิจยั หมายถงึ กระบวนการในการวางแผนการดําเนินการวิจัยท่ีมีระบบ และมีข้ันตอนเพ่ือใหไดมาซ่ึงขอมูลท่ีตองการในการตอบปNญหาการวิจัยตามจุดประสงค/สมมุติฐาน ของการวิจัยที่กําหนดไวไดอย(างถูกตอง ชัดเจน รวดเร็วและมีความน(าเชื่อถือ ท้ังนี้เพ่ือใหไดมาซึ่ง ผลการวิจัยท่ีถูกตองตรงตามวัตถุประสงคของการวิจัย การออกแบบแผนการวิจัยน้ันจะมี ลักษณะเฉพาะแตกตา( งกันไปตามประเภทของการวิจยั แตห( ลักการใหญ( ๆ ที่สําคัญยังเหมอื นกนั จดุ มงุ หมายของการออกแบบการวจิ ยั ในการออกแบบการวิจัยนั้น Kerlinger (1973:280) กล(าวไวว(ามีจุดม(ุงหมายที่สําคัญอย(ูสอง ประการคือ ประการแรกเพ่ือใหไดมาซ่ึงคําตอบของปNญหาการวิจัย (to provide answers for research questions) และประการท่ีสองเพ่ือควบคุมความแปรปรวน (to control variance) ซึ่ง พอจะขยายความไดดงั น้ี (ไพศาล วรคาํ ,2550: 104 – 107) แบบแผนการวิจัยจะช(วยใหผูวิจัยไดมาซึ่งขอมูลที่สามารถนํามาวิเคราะหหาคําตอบของ ปNญหาการวิจัยที่มีความถูกตอง เท่ียงตรง เปนปรนัยและประหยัดที่สุดเท(าท่ีจะเปนไปได ดังน้ันแบบ แผนการวิจัยจึงควรกําหนดข้ึนมาอย(างรอบคอบและมีลักษณะเฉพาะ ทําใหสามารถเก็บขอมูลจาก ประชากรเปgาหมายไดทุกตัวแปร ตรงตามความตองการของผูวิจัย และเม่ือนํามาวิเคราะหก็ไดขอ คนพบทถี่ กู ตอง ปราศจากขอบกพรอ( งและขอโตแยงใดๆ ซง่ึ แสดงใหเห็นว(าการดําเนินการหาคําตอบมี ความสอดคลองและเท่ียงตรงกบั ปNญหาการวิจัยทีต่ ัง้ ไว นอกจากน้ีแบบแผนการวิจัยยังช(วยใหผูวิจัยสามารถควบคุมความแปรปรวนของตัวแปรท่ี ศึกษาตัวแปรแทรกซอน (Extraneous variables) และความแปรปรวนคลาดเคลื่อน (Error variance) ปNญหาการวิจัยท่ีทําการศึกษา เพ่ือใหผลการวิจัยท่ีไดเปนความสัมพันธระหว(างตัวแปรที่ ศึกษาอย(างแทจริง ไม(มีผลของตัวแปรอ่ืนๆ มาทําใหผลการวิจัยน้ันคลาดเคล่ือนไปจากความเปนจริง หรือ เพื่อใหไดคําตอบที่แทจริงของปNญหาการวิจัยน่ันเอง เมื่อทุกการวิจัยตองการคนหาคําตอบท่ี แทจริงของปNญหา จึงจําเปนตองควบคุมความแปรปรวน (หรือความผันแปร) ของตัวแปรทุกตัวท่ี เกี่ยวของกับการศึกษา เช(น ความแปรปรวนของตัวแปรท่ีศึกษา (ตัวแปรตาม) ตองเปนผลมาจากตัว แปรตนเท(าน้ัน หรือความแปรปรวนของตัวแปรแทรกซอนตองไม(ส(งผลต(อตัวแปรตาม หรือความ แปรปรวนของความคลาดเคล่ือนจะตองมีค(านอยท่ีสุดเท(าท่ีจะเปนไปได จึงอาจจะกล(าวไดว(า เปgาหมายหลักของการออกแบบการวิจัยก็เพื่อความคุมความแปรปรวนน่ันเอง 178

การวจิ ยั ทางการศึกษา เกณฑทใ่ี ชในการออกแบบการวิจัย การออกแบบการวิจัยท่ีดีจะทําใหไดผลการวิจัยที่ถูกตอง เปนจริง น(าเช่ือถือ โดยพิจารณาได จากเกณฑท่ใี ชในการออกแบบการวิจัย (Criteria of research design) ซ่ึงเปนหลักเกณฑท่ีใชนําทาง นกั วจิ ยั ดังนี้ 1. แบบแผนการวิจัยออกแบบมาเพื่อคนหาคําตอบของปNญหาการวิจัย เกณฑหลักในการ ออกแบบการวิจยั ก็คือ แบบแผนการวิจัยนั้นตองสามารถนําไปสู(การคนหาคําตอบของคําถามการวิจัย ได หรือแบบแผนการวิจัยตองมีอํานาจเพียงพอที่จะทดสอบสมมติฐานไดอย(างมีเหตุมีผล ในบางคร้ัง แบบแผนการวจิ ัยอาจจะอ(อนมากจนไมส( ามารถตอบคาํ ถามการวิจยั ไดหรือตอบไดไม(ชัดเจน อย(างเช(น การจบั ค(ูนกั เรยี นตามตัวแปรระดับสติปNญญาและเพศในกลุ(มทดลองและกลุ(มควบคุม แต(ถาการศึกษา คร้ังน้เี พศไม(มีความสมั พนั ธกับตวั แปรตามเลย การจบั ค(ูโดยเพศก็ถือว(าไมต( รงกับประเด็นการวิจัย อาจ ทําใหเกิดความผดิ พลาดในการแปลผลการวจิ ยั ได 2. ใชควบคุมตัวแปรแทรกซอน หลักเกณฑอีกประการหนึ่งในการออกแบบการวิจัยคือ แบบ แผนการวิจัยตองสามารถ “ควบคุม” ตัวแปรแทรกซอนได ตัวแปรแทรกซอนนั้นเปนตัวแปรที่มี อิทธพิ ลต(อตัวแปรตาม แต(เราไม(ตองการศึกษา ซึ่งสามารถควบคุมไดหลายวิธีดังที่จะไดกล(าวถึงต(อไป ผูวิจัยควรเลือกวิธีการท่ีเหมาะสมกับปNญหาการวิจัยนั้นๆ เพื่อใหสามารถควบคุมตัวแปรแทรกซอน หรือตัวแปรท่ีไมต( องการใหมีโอกาสส(งผลตอ( ตัวแปรตามนอยทีส่ ดุ 3. สามารถสรุปอางหรือวางนัยทั่วไปได แบบแผนการวิจัยตองสามารถใหผลการวิจัยท่ี สามารถสรุปอางไปยงั ตวั อยา( งอื่น กล(มุ อ่นื และเงือ่ นไขอื่นได ซึ่งคอ( นขางจะพิจารณาไดยาก เพราะตอง พจิ ารณาลงไปถึงขอมูลที่นํามาวิเคราะห ซ่ึงเปนปNญหาใหญ(มากท้ังในการวิจัยพ้ืนฐานและการวิจัยเชิง ประยุกตในการวิจัยพ้ืนฐาน (Basic research) การสรุปอางอาจไม(ค(อยคํานึงถึงมากนัก เพราะ เปgาหมายหลักของการวิจัยประเภทนี้อย(ูที่หาความสัมพันธของตัวแปร และทําไมจึงมีความสัมพันธ เช(นน้ัน ซึ่งเนนความเที่ยงตรงภายในการศึกษามากกว(าภายนอก ส(วนการวิจัยประยุกตนั้นเนนการ สรุปอางอิงเปนสําคัญ เพราะคาดหวังว(าผลการวิจัยนั้นจะสามารถนําไปใชคับบุคคลอื่นและ สถานการณอ่ืนไดดวย 4. มีความเทีย่ งตรงภายในและภายนอก สาํ หรบั เกณฑของแบบแผนการวิจัยขอนี้ จะไดกล(าว รายละเอียดในหัวขอต(อไป เน่ืองจากมีความสําคัญมาก ดังคํากล(าวของ Campbell และ Stanley เก่ยี วกบั เกณฑขอนี้ว(า “ความเทีย่ งตรงภายในเปนส่งิ ท่ีขาดไม(ไดในแบบแผนการวิจัย แต(แบบแผนการ วิจัยในอุดมคติก็ควรจะใหมีท้ังความเท่ียงตรงภายในและภายนอก ถึงแมว(ามันจะขัดแยงกันอยู(บ(อยๆ ก็ตาม” (Kerlinger, 1973: 301) การควบคมุ ความแปรปรวน เน่ืองจากเปgาหมายหลักของการออกแบบการวิจัยก็คือ การควบคุมความแปรปรวน คําว(า “ความแปรปรวน” หรือ Variance นนั้ มคี วามสําคัญมากในการวิจัย เน่ืองจากคําดังกล(าวนี้บ(งบอกถึง การเปลี่ยนแปลงของปรากฏการณต(างๆ หรือชี้ใหเห็นถึงความไม(คงท่ีของสรรพสิ่ง และเน่ืองจาก ความไม(คงท่ีนี่เองท่ีนํามาซึ่งการวิจัย หรือกล(าวอีกนัยหนึ่งก็คือหากทุกสรรพสิ่งคงที่ก็ไม(จําเปนตองทํา 179

บทที่ 8 การออกแบบการวจิ ยั การวิจัย เพราะการทําวิจัยนั้นก็เพ่ือบรรยาย อธิบาย คาดคะเน หรือควบคุมการเปลี่ยนแปลงของ สรรพส่ิง หรอื ปรากฏการณน่ันเอง(ไพศาล วรคํา, 2552:105 – 126) ความแปรปรวนอาจปรากฏอย(ูในหลากหลายลักษณะ เช(น ความแปรปรวนของผลสัมฤทธิ์ ทางการเรียน แรงจูงใจ เจตคติ อายุ และพ้ืนฐานทางครอบครัวของนักเรียน เปนตน เม่ือตัวแปรใดตัว แปรหนึ่งมีค(าแปรปรวนหรือเปลี่ยนแปลงไป ตัวแปรตังกล(าวอาจจะไดรับอิทธิพลจากตัวแปรหรือ ปNจจยั อ่ืนๆ เช(น ความแปรปรวนของผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนอาจเนื่องมาจากความถนัดและแรงจูงใจ เปนตน บทบาทของความแปรปรวนในการวิจัยอาจพิจารณาจากตัวอย(างต(อไปน้ี สมมติว(าครูสอน วิชาเคมใี นโรงเรยี นมธั ยมศึกษาแหง( หน่ึงสนใจศกึ ษาผลของวิธสี อน 3 วิธที ีม่ ตี (อผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน วชิ าเคมขี องนักเรียน โดยต้ังช่ือหัวขอวิจัยว(า “การศึกษาอิทธิพลของวิธีสอนที่มีต(อผลสัมฤทธ์ิทางการ เรียนวชิ าเคมีของนักเรียนชันมัธยมศกึ ษา” ซึง่ เปนการวจิ ยั เชงิ ทดลอง โดยมีวิธีสอนเปนตัวแปรอิสระที่ มี 3 ระดับ (3 วิธี) สมมติว(าเปนวิธีสอนท่ี 1, 2 และ 3 ส(วนตัวแปรตามเปนผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน วิชาเคมีซ่ึงไดจากการทดสอบหลังจากท่ีทําการสอนไปแลวหนึ่งภาคเรียน ในการทดลองคร้ังน้ีมี นักเรียนเปนกล(ุมตัวอย(างจํานวน 90 คน เม่ือนักเรียนท้ังหมดทําแบบทดสอบวัดผลสัมฤทธ์ิทางการ เรียนวิชาเคมีก็จะไดคะแนนจํานวน 90 ตัว โดยคะแนนท้ัง 90 ตัวนี้จะมีค(าแตกต(างกันไปหรือมีการ กระจายของคะแนน คะแนนท่ีไดน้จี งึ มีคา( เปลย่ี นแปลงไปตามนกั เรยี นแต(ละคน หรือมีความแปรปรวน นนั่ เอง อาจมีหลากหลายสาเหตุท่ีทําใหคะแนนของนักเรียนแตกต(างกัน หน่ึงไนน้ันอาจเปนเพราะวิธี สอนท่ีแตกต(างกันซึ่งเปนตัวแปรตนในการศึกษาครั้งน้ีและผูวิจัยตองการที่จะตรวจสอบว(าวิธีสอน เหล(านี้ส(งผลต(อคะแนนผลสัมฤทธิท์ างการเรียนวิชาเคมีต(างกันหรือไม( นอกจากน้ีอาจมีตัวแปรอ่ืนๆ ที่ เปนสาเหตุของความแปรปรวนในตัวแปรตาม (คะแนนผลสัมฤทธิ์) เช(น ช(วงเวลาท่ีทําการ (เชา,บ(าย) พื้นฐานทางวิทยาศาสตรของนักเรียนความสามารถของนักเรียนรวมทั้งตัวแปรสอดแทรก (Intervening variable) อืน่ ๆ ที่อาจทําใหเกิดความแปรปรวนในตัวแปรตาม ดังนนั้ หากผูวิจัยตองการ ทราบอทิ ธิพลของตวั แปรตนจริงๆ แลว ก็ตองทําการควบคุมความแปรปรวนของตัวแปรอื่นๆ ท้ังหมด ที่ไม(ใช(ความแปรปรวนเนื่องจากตัวแปรตน (วิธีสอน) ทั้งน้ีการควบคุมความแปรปรวนก็เพ่ือใหเกิด ความเทย่ี งตรงในการนาํ ผลการวิจยั ไปใช โดยความแปรปรวนที่จะเกิดข้ึนในการวิจัยเชิงปริมาณ หรืออาจเกิดขึ้นกับการวิจัยทาง การศกึ ษา จาํ แนกได 3 ประเภท ดังน้ี (นงลักษณ วิรชั ชัย, 2543 : 9-11) 1. ความแปรปรวนอยา( งมีระบบ (Systematic Variance) หรอื ความแปรปรวนรว( ม (Co Variance) หรือความแปรปรวนท่ีอธิบายได (Explained Variance) หรือความแปรปรวนจาก ผลการทดลอง (Experimental Variance) เปนความสัมพนั ธระหวา( งตัวแปรตนและตัวแปรตาม 2. ความแปรปรวนจากตวั แปรแทรกซอน(Extraneous Variance) เปนความสัมพนั ธ ระหว(างตวั แปรตามกบั ตัวแปรแทรกซอนท่ีปนเปwvอน (Confound) กับความแปรปรวนอย(างเปนระบบ ทเ่ี ปนความแปรปรวนที่ตองการขจัดออกจากการวจิ ัย 3. ความแปรปรวนจากความคลาดเคลอ่ื น(Error Variance) เปนความแปรปรวนทไ่ี ม( 180

การวิจยั ทางการศกึ ษา สามารถอธิบายไดดวยตัวแปรในการวิจัย ท่ีอาจเกิดจากสาเหตุต(าง ๆ อาทิ ความแตกต(างระหว(าง กล(มุ ตวั อยา( ง ความคลาดเคลื่อนในการวัด หรือความลําเอียงในการทดลอง เปนตน สามารถแสดง ความสมั พนั ธของความแปรปรวนของตัวแปรไดดงั แสดงในภาพที่ 8.1 ภาพท่ี 8.1 ความสมั พันธของความแปรปรวนของตัวแปร ท่ีมา : นงลักษณ วริ ัชชยั ,2543 : 9 ความเที่ยงตรงของการออกแบบการวิจัย ในการออกแบบการวจิ ัย ผูวจิ ัยมีจดุ มุง( หมายของการออกแบบการวิจยั เพ่ือใหไดผลการวิจยั ที่ ถูกตอง ชดั เจน มคี วามเทย่ี งตรง และความเชื่อมน่ั ใหมากท่สี ดุ โดยความเที่ยงตรงที่เกิดขนึ้ ในการ ออกแบบการวิจัยจําแนกได 2 ลกั ษณะดังนี้ 1. ความเทย่ี งตรงภายใน (Internal Validity) เมือ่ ตองการตรวจสอบว(า แบบแผนการวิจัยมี ความเทีย่ งตรงภายในหรือไม( กส็ ามารถพจิ ารณาไดจากคา( ท่ีสงั เกตไดจากตัวแปรตามเปนผลมาจากตัว แปรตนจรงิ ๆ หรือไม( นน่ั กค็ อื แบบแผนทีม่ ีความเทย่ี งตรงภายในตองเปนแบบแผนท่ียืนยันไดว(าความ แปรปรวนของตัวแปรตามเกิดมาจากความแปรปรวนของตัวแปรตนจริง ดังนั้นในการออกแบบการ วิจัยจึงตองตัดโอกาสของตัวแปรอื่นท้ังหมดท่ีจะเขามามีอิทธิพลต(อตัวแปรตามท่ีทําการศึกษา ซึ่ง ปจN จยั ท่ีอาจสง( ผลตอ( ความเทยี่ งตรงภายในของการวจิ ยั พอสรุปไดดังน้ี 1.1 เหตุการณที่เกิดข้ึนระหวางการวิจัย (Contemporary History) ในบางคร้ังใน ระหว(างทําการวิจัย กล(ุมตัวอย(างอาจไดรับประสบการณอ่ืนท่ีผูวิจัยไม(ไดศึกษา แต(มีผลต(อตัวแปร ตามที่กําลังศึกษาอย(ู ซ่ึงจะทําใหผลท่ีสังเกตไดจากตัวแปรตามไม(ใช(ผลจากตัวแปรตนอย(างเดียว เช(น ถาผูวิจัยกําลังศึกษาผลของการสอนโดยใชส่ือโทรทัศนในเร่ืองของการดูแลสุขภาพ แต(ในชุมชนท่ีเปน กลุ(มตัวอย(างเกิดโรคระบาดข้ึน ทําใหกล(ุมตัวอย(างรูจักวิธีดูแลสุขภาพเปนอย(างดี พฤติกรรมการดูแล 181

บทที่ 8 การออกแบบการวิจยั สุขภาพของกล(ุมตัวอย(างจึงอาจเปนผลมาจากการเกิดโรคระบาดมากกว(าเกิดจากการเรียนรูทางส่ือ โทรทัศน เปนตน 1.2. วุฒิภาวะ (Maturation Process) พัฒนาการทางร(างกายและทางจิตใจท่ี เกิดข้ึนภายในบุคคลที่เปนกลุ(มตัวอย(างระหว(างการวิจัยที่ใชเวลายาวนาน จะทําใหมีผลต(อการ ตอบสนองของกลม(ุ ตวั อยา( ง เชน( อายมุ ากข้ึนมีวฒุ ภิ าวะสูงข้ึน ทําใหต้ังใจตอบสนองมากข้ึน ซึ่งต(างก็มี ผลตอ( คา( ท่ีสังเกตไดของตัวแปรตาม ดังน้นั อายุ วุฒิภาวะและความสนใจจึงเปนตัวแปรสอดแทรกที่ทํา ใหผลท่ไี ดไม(ใช(ผลของตัวแปรตนอย(างแทจรงิ 1.3 การทําการทดสอบกอน (Pre-testing Procedure) การทดสอบก(อนการวิจัย จะส(งเสริมประสบการณการเรียนรูของกลุ(มตัวอย(าง เนื่องจากการทดสอบก็เปนเสมือนวิธีสอนอย(าง หนึ่ง ดังนั้นผลการวัดตัวแปรตาม หรือการตอบสนองของกลุ(มตัวอย(างในการวิจัยอาจไม(ใช(ผลของตัว แปรตนอย(างแทจรงิ ก็ไดแต(อาจเปนผลของการเรยี นรูจากการทดสอบก(อนการวจิ ยั 1.4 เครื่องมือทีใชในการวัด (Measuring Instruments) การเปล่ียนแปลง เคร่ืองมือทดสอบ การเปลี่ยนแปลงผูประเมินหรือผูสัมภาษณ ลวนมีผลต(อการตอบสนองของกลุ(ม ตัวอย(างท้ังส้ิน เช(น แบบทดสอบที่มีความยากง(ายต(างกัน ทดสอบกับคนๆ เดียวกันย(อมไดคะแนน ต(างกันหรือผูประเมินสองคนประเมินพฤติกรรมเดียวกันก็จะไม(เหมือนกัน หรือแมแต(ผูประเมินคน เดียวประเมินพฤติกรรมก(อนและหลังการทดลองก็มักจะมีเกณฑแตกต(างไป เพราะผูประเมินมี ประสบการณมากขึ้น ตงั นัน้ ผลท่ีวัดไดจึงอาจไมใ( ช(ผลจากตวั แปรตนที่ทาํ การศึกษาเพยี งอย(างเดียว 1.5 การถดถอยทางสถิติ (Statistical Regression) ในการวิจัยทางการศึกษาบาง กรณีโดยเฉพาะอย(างย่ิงการศึกษาท่ีมีการวัดซ้ํา มักจะเกิดปรากฏการณที่เรียกว(า “การถดถอยทาง สถิติ” คือค(าที่วัดไดคร้ังหลังมักจะมีแนวโนมล(ูเขาหาค(าเฉลี่ยของกลุ(ม เช(น ผูท่ีไดคะแนนสูงในการ ทดสอบคร้ังแรกมกั ทําคะแนนตํา่ ลงในการทดสอบคร้งั หลงั หรือผูทีไ่ ดคะแนนต่ําในครั้งแรกมักจะทําได คะแนนสงู ขึ้นในครั้งหลงั เปนตน ดังนน้ั ค(าทว่ี ดั ไดในกรณนี จ้ี ึงมีความคลาดเคลอ่ื นไปจากความเปนจรงิ 1.6 ความแตกตางของกลุมตัวอยาง (Differential Selection of Subjects) ในทางการศึกษา โดยเฉพาะอย(างยิ่งในการวิจัยเชิงทดลอง การเลือกกล(ุมตัวอย(างมักมีขอจํากัด เช(น กล(มุ ทดลองและกลุ(มควบคุมมกั จะเปนนกั เรียนคนละหองและถกู จดั ไวแลว ทําใหกล(ุมทดลองและกล(ุม ควบคุมไม(เท(าเทียมกันตั้งแต(ตน ผลท่ีวัดไดของตัวแปรตามจึงอาจเปนผลมาจากความแตกต(างของ กลมุ( ตัวอย(างทง้ั สองทไ่ี มเ( ทา( กนั อย(ูกอ( นแลว ซง่ึ ไมใ( ช(ผลจากตวั แปรตนเพียงอยา( งเดียว 1.7 การสูญหายของหนวยทดลอง (Experimental Mortality) การท่ีผูรับการ ทดลองขาดหายไปจากการทดลอง อาจทาํ ใหผลที่คนพบนั้นผิดพลาดไปจากความเปนจริง เช(น กลุ(มที่ ไดคะแนนต่ําถอนตัวออกจากการทดลอง ก็จะทําใหคะแนนเฉลี่ยของกล(ุมทดลองสูงกว(ากลุ(มควบคุม ซ่งึ ไมใ( ช(เพราะผลของตวั แปรตน แต(เปนผลจากการสูญหายไปของผูรบั การทดลอง 1.8 ปฏิสัมพันธระหวางการเลือกตัวอยางกับป:จจัยอื่นๆ (Interaction of Selection and Others) เม่ือกลุ(มทดลองและกลุ(มควบคุมมีความเท(าเทียมกันในตอนเริ่มตน เช(น มี คะแนน ผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนเท(ากัน แต(ปNจจัยอื่นๆ ของแต(ละกลุ(มอาจไม(เหมือนกัน เช(น สภาพ ทางครอบครัวของสมาชิกในกล(ุมอาจแตกต(างกัน ซ่ึงส(งผลต(อแรงจูงใจของผูรับการทดลองใหมีการ พัฒนาตนเองโดยไม(ตองอาศัยส่ิงเราในทดลอง เช(น สมาชิกในกล(ุมทดลองส(วนใหญ(เปนคนรวยและ 182

การวิจัยทางการศึกษา ส(วนนอยเปนคนจน คนจนกม็ กั จะพยายามพฒั นาตนเองใหเด(นขึน้ เพอื่ ทดแทนปมดอยที่เปนคนจน จะ เห็นว(าแรงจูงใจท่ีเกิดขึ้นน้ันเนื่องมาจากปมดอยของตนเอง ไม(ไดมาจากสิ่งทดลองหรือปNจจัยที่ศึกษา เปนตน 2. ความเที่ยงตรงภายนอก (External Validity) ในการออกแบบการวิจัยโดยทั่วไปแลวจะ เนนความเที่ยงตรงภายในเปนหลัก แต(ก็ไม(ควรจะละเลยต(อความเที่ยงตรงภายนอก ความเที่ยงตรง ภายนอก หมายถึง การที่ผลการคนพบน้ันสามารถสรุปอางได (Generalizability) หรือสามารถอาง (Representativeness) ไปยังสถานการณอื่นๆ ที่นอกเหนือจากประชากรของกลุ(มตัวอย(างได โดย ยังคงไดผลการคนพบน้ันเหมือนเดิม ดังน้ันแบบแผนการวิจัยที่ดีผลการวิจัยที่ไดไม(เพียงสรุปอางไปยัง ประชากรเปgาหมายไดเท(าน้ัน แต(ยังสามารถสรุปอางไปยังประชากรของตัวแปรตนอื่นๆ และ ประชากรในพน้ื ท่ีอ่นื ๆ ไดอกี ดวย ปNจจยั ท่ีสง( ผลตอ( ความเที่ยงตรงภายนอกของการวิจยั พอสรปุ ไดดังน้ี 2.1 ผลของปฏิสัมพันธระหวางความลําเอียงในการเลือกตัวอยางกับตัวแปรตน (Interaction effects of selection biases and independent variable) การเลือกกลุ(มตัวอย(าง มาศึกษา หากกลุ(มตัวอย(างนั้นไม(เปนตัวแทนท่ีดีของกลุ(มประชากรท้ังหมด กลุ(มตัวอย(างท่ีไดย(อมมี ขอจาํ กัด ผลจากการคนพบจึงไมอ( าจอางไปยงั ประชากรกล(ุมอื่นๆ ได เช(น เราส(ุมตัวอย(างของนักเรียน ชนั้ ประถมศึกษาป•ท่ี 6 จากโรงเรียนหน่ึงในเขตเมือง เราก็จะไม(สามารถอางผลการศึกษาไปยังมัก ช้ัน ประถมศึกษาป•ท่ี 6 ในชนบทได เนื่องจากความแตกต(างของสติปNญญาและสภาพทางเศรษฐกิจ สังคม เปนตน 2.2 ผลของการทดสอบกอน (Effect of pre-testing) เนื่องจากการทดสอบก(อน เปนเงื่อนไขที่กลุ(มทดลองไดรับซึ่งต(างไปจากประชากรอื่นๆ ที่ไม(ไดรับเงื่อนไขน้ี การทดสอบก(อนนั้น จะเปนการกระตุนเตือนแก(กลุ(มทดลองในหัวเรื่อง ปNญหาหรือเหตุการณนั้นๆ ซ่ึงจะต(างไปจากกล(ุม ประชากรหรือประชากรอื่นท่ีไม(ไดรับการทดสอบ ดังน้ันผลที่ไดจึงไม(มีความเท่ียงตรงในการสรุป อาง ไปยงั ประชากรกลมุ( อ่ืนๆ ได 2.3 ผลของกระบวนการทดลอง(Effect of experimental procedures) หรือ ผลของคอวธอรน(Hawthorne effect) เน่ืองจากกระบวนการสังเกตและเคร่ืองมือท่ีใชในการทดลอง อาจทําใหนักเรียนและครูเกิดความตระหนักมากกว(าปกติ ทําใหพฤติกรรมท่ีแสดงออกดีกว(าท่ีควรจะ เปน หรือไมเ( ปนไปตามธรรมชาติ ดงั น้นั ผลการคนพบจึงไมส( ามารถสรุปอางไปยังประชากรปกติท่ีไม(ได รบั การทดลองได 2.4 ผลแทรกซอนของการทดลองหลายครั้ง(Multiple-treatment inference) ถาตัวอย(างไดรับสิ่งทดลองหลายๆ อย(าง อาจทําใหเกิดผลตกคางของส่ิงทดลองคร้ังก(อนๆ ในกล(ุม ตัวอย(างได ซ่ึงต(างจากประชากรอ่ืนที่ไม(ไดรับสิ่งทดลองเหล(าน้ี ดังนั้นการสรุปอางผลการวิจัยไปยัง ประชากรอื่นๆ จึงมีขอจาํ กดั ไม(สามารถสรปุ อางได หลกั การในการออกแบบการวิจยั หนาท่ีหลักทางเทคนิคของการออกแบบแผนการวิจัยก็คือ การควบคุมความแปรปรวน หรือ เพอื่ ใหไดแบบแผนการวจิ ัยซง่ึ เปนกลไกในการควบคมุ ความแปรปรวน หลักการทางสถิติที่อยู(เบื้องหลัง กลไกน้ีเรียกวา( หลกั การ Max Min Con (Kerlinger,1973: 284) ไดแก( 183

บทที่ 8 การออกแบบการวจิ ยั 1. การทําใหความแปรปรวนเชิงระบบมีค(ามากท่ีสุด (maximize systematic variance: Max) 2. ทําใหความแปรปรวนของความคลาดเคล่ือนลดลงต่ําสุด (minimize error variance: Min) 3. ควบคุมความแปรปรวนเชิงระบบที่แทรกซอน (Control extraneous systematic variance: Con) ตามหลักการนี้เพ่ือใหไดแบบแผนการวิจัยที่มีประสิทธิภาพมากท่ีสุด นักวิจัยจึงพยายามท่ีจะ ดําเนนิ การดงั นี้(ไพศาล วรคาํ , 2550: 111 –114, พสิ ณุ ฟองศรี, 2549: 86) 1. เพิ่มความแปรปรวนของตัวแปรตามอันเปนผลเนื่องมาจากตัวแปรตนซ่ึงเปนความ แปรปรวนเชงิ ระบบใหมากที่สุด ในการวจิ ัยส(วนใหญ(ตองการศึกษาความสมั พนั ธระหวา( งตัวแปรตนและตวั แปรตาม ดังนั้นการ ทําใหความแปรปรวนเชิงระบบเพิ่มข้ึนมากที่สุด จึงเปนการทําใหความแปรปรวนของตัวแปรตามท่ี เกิดขึ้น เปนผลจากความแปรปรวนของตัวแปรตนอย(างแทจริง มิใช(เปนผลจากตัวแปรอิสระอื่นท่ีเรา ไม(ตองการศกึ ษา ในทางปฏบิ ตั ิผวู จิ ยั อาจจะออกแบบการวิจัยนั้นใหเงื่อนไขการทดลองหรือตัวแปรตน แตกต(างกันมากท่ีสุด (มีความแปรปรวนมากที่สุด) เท(าท่ีจะเปนไปได คําตอบท่ีไดจากการวิจัยจะตอง ชัดเจน เปนผลจากส่งิ ทศี่ กึ ษาจริง ๆ หรือมีความตรงภายในโดยปราศจากการรบกวนจากอิทธิพลของ ส่ิงอื่น ๆ ที่ไม(ไดศึกษาเช(น ในการศึกษาอิทธิพลของวิธีสอนท่ีมีต(อผลสัมฤทธ์ิทางการเรียน ถาจะให แนใ( จว(าวิธสี อนมอี ิทธพิ ลต(อผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนจริง ในการทดลองตองใชวิธีสอนที่มีความแตกต(าง กนั มากๆ เปนตน 2. ลดความแปรปรวนของความคลาดเคลื่อนหรือความแปรปรวนส(ุมและความคลาดเคลื่อน ในการวดั ใหเหลือนอยทสี่ ุด ความคลาดเคลื่อนในการวัดน้ันอาจเน่ืองมาจากการควบคุมแกไขหรือสถานการณในการวัด ไม(ดี และเครอื่ งมอื ทีใ่ ชในการวดั หรอื เก็บรวบรวมขอมูลนั้นไม(มีคณุ ภาพ ส(วนความคลาดเคลื่อนสุ(มนั้นคือ ความไม(คงท่ีท่ีเกิดข้ึนอย(างส(ุมของลักษณะพื้นฐานของ หนว( ยทดลอง ซึ่งบางครัง้ ก็เปลี่ยนไปทางนบ้ี างครั้งก็เปล่ยี นไปทางนนั้ เดีย๋ วเปนบวกเด๋ียวเปนลบ เด๋ียว ข้ันเดี๋ยวลง ความคลาดเคลื่อนส(ุมจงึ มีแนวโนมท่จี ะหักลางกนั ดังนนั้ ค(าเฉล่ียของความคลาดเคล่ือนส(ุม จึงมักจะเปนศูนย นอกจากน้ีความคลาดเคลื่อนสุ(มอาจเกิดจากความต้ังใจก็มี เช(น ปNจจัยท่ีเก่ียวกับ ความแตกตา( งระหว(างหนว( ยทดลอง ซึง่ เรียกว(า ความแปรปรวนเนื่องจากความแตกต(างระหว(างบุคคล ซงึ่ จรงิ ๆ แลวเปนความคลาดเคลือ่ นอย(างเปนระบบ แตเ( น่อื งจากเปนความแปรปรวนท่ีไม(สามารถช้ีชัด และไม(สามารถควบคมุ ได จงึ เหมารวมอยู(กับความคลาดเคลื่อนสุม( แหล(งของความคลาดเคลื่อนอีกแหล(งหนึ่งคือ ลักษณะของหน(วยทดลองท่ีทําใหเกิดความ คลาดเคลื่อนในการวัด เช(น การแปรเปล่ียนของการตอบสนองจากการลองผิดลองถูก การเดา ความ เลนิ เลอ( ความเหน่ือยลาและเล่ือนลอยของสมอง อารมณชั่ววูบของหน(วยทดลอง เปนตน ดังน้ันผูวิจัย ควรเพ่ิมความระมัดระวงั ในเร่ืองตอ( ไปนี้ 2.1 การเลอื กกลมุ( ตวั อย(าง ควรใชวิธกี ารสม(ุ ตัวอยา( งทีเ่ หมาะสมกบั ลักษณะของ กลมุ( ประชากร เพือ่ ใหไดตัวแทนที่ดขี องประชากรในการทําวจิ ยั 184

การวิจยั ทางการศึกษา 2.2 เคร่อื งมอื ทใ่ี ชวดั ควรมีความเที่ยง (Reliability) สูง 2.3 การควบคมุ สภาพแวดลอมในการทดลองหรอื การวัดใหเหมาะสม ปราศจาก สิง่ รบกวน 3. ควบคมุ ตัวแปรแทรกซอนหรือตวั แปรที่ไม(ตองการ ซงึ่ อาจจะส(งผลต(อผลของการทดลอง การควบคุมตัวแปรแทรกซอนหมายถึง การควบคุมใหอิทธิพลของตัวแปรอิสระอ่ืนๆ ไม(ใหมี ผลแทรกซอนกับส่ิงท่ีศึกษาหรือใหมีผลนอยที่สุดเท(าท่ีจะเปนไปได การควบคุมตัวแปรแทรกซอนใน การออกแบบการทดลองอาจทําใหในหลายแนวทางดังนี้ 3.1 ทําใหตัวแปรแทรกซอนนั้นเท(ากันหรือเปนตัวคงที่(Homogeneous) หรือขจัด ออกไป (Elimination) แนวทางน้ีเปนวิธีการที่ทําไดง(าย และมีประสิทธิภาพ แต(จะทําใหผลการวิจัย นั้นอยู(ในวงแคบ ขาดอํานาจในการสรุปอาง เช(น ในการศึกษาอิทธิพลของวิธีสอนท่ีมีต(อผลสัมฤทธ์ิ ทางการเรยี น ถากงั วลวา( ระดับสติปNญญาจะส(งผลต(อผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนของนักเรียน ก็อาจทําให ระดับสตปิ ญN ญาเปนตัวคงท่ี โดยเลือกศึกษาเฉพาะกับนักเรียนท่ีมีระดับสติปNญญาเท(ากันหรือใกลเคียง กัน เปนตน แต(การทําเช(นน้ีจะไม(สามารถสรุปอางไปยังกล(ุมนักเรียนท่ัวไปท่ีมีระดับสติปNญญาที่ แตกตา( งกนั ได 3.2 ใชวิธีการสุ(ม (Randomization) วิธีน้ีเปนวิธีท่ีดีและใชกันอย(างกวางขวาง ตาม ทฤษฎีการส(ุม อิทธิพลของตัวแปรแทรกซอนจะถูกกระจายไปยังทุกกล(ุมตัวอย(างอย(างเท(าเทียมกัน ถึงแมว(าการสุ(มไม(อาจรับรองไดว(าทุกกลุ(มตัวอย(างจะมีความเท(าเทียมกัน แต(ก็มีโอกาสที่ทุกกล(ุมจะ เทา( เทียมกันมากขึ้น ดวยเหตุผลน้ีการควบคุมตัวแปรแทรกซอน โดยวิธีการสุ(มจึงเปนวิธีท่ีมีอํานาจใน การควบคุมมาก ดังน้ันในการออกแบบการวิจัยจึงตองมีการสุ(มตัวอย(างใหกับกลุ(มหรือเง่ือนไขการ ทดลอง (Random Selection) และส(ุมเงื่อนไขและปNจจัยอื่นๆ ใหกับกล(ุมทดลอง (Random Assignment) 3.3 ใชการนําเขามาในแบบแผนการวิจัย(To Build it into Research Design) เปนการนาํ ตัวแปรแทรกซอนมาเปนตัวแปรตนอีกตัวหน่ึง ซึ่งตัวแปรแทรกซอนที่นําเขามาร(วมศึกษานี้ จะเปนตัวแปรคุณลักษณะ (Attribute Variable) เช(น ถาพิจารณาแลวเห็นว(าตัวแปรเพศจะส(งผลต(อ การศึกษาก็จะนําเอาตัวแปรเพศเขามาร(วมศึกษาดวย ดังนั้นแบบแผนการวิจัยก็จะเปนการศึกษาทั้ง อทิ ธพิ ลของตวั แปรตนเดิมและตัวแปรเพศที่มีตัวแปรตาม และสิ่งท่ีจะไดตามมาจากการออกแบบการ วิจยั ในลักษณะนคี้ อื ปฏิสัมพันธ (Interaction) ระหวา( งตัวแปรตนเหล(าน้ันท่ีมผี ลตอ( ตัวแปรตาม 3.4 ใชการจับค(ู (Matching Subjects) หลักการพ้ืนฐานของการจับค(ูก็คือ การทํา ใหกล(ุมตัวอย(างมีความเท(าเทียมกัน โดยการแบ(งกลุ(มตัวย(างออกเปนสองส(วนหรือมากกว(า ตามตัว แปรแทรกซอนนั้น เช(น แยกระดับสติปNญญาออกเปนสูงและต่ํา แลวทําการส(ุมตัวอย(างภายในแต(ละ ระดบั สติปNญญาน้นั ออกเปนสองกลุ(ม ดังนั้นในแต(ละกล(ุมก็จะมีระดับสติปNญญาเท(ากัน การควบคุมตัว แปรแทรกซอนแบบน้ีอาจทําไดยากถามีตัวแปรแทรกซอนหลายตัว เช(น ถาตองการจับค(ูตามระดับ สติปNญญา เพศและสถานภาพทางสังคม อาจจะทําไดเพียงตัวแปรสองตัวแรกคือ ระดับสติปNญญากับ เพศ เท(าน้ัน เน่ืองจากไม(สามารถหาคู(ท่ีมีลักษณะเหมือนกันท้ังสามตัวแปรได เปนตน อย(างไรก็ตาม หากจําเปนตองใชการจับค(ู ควรพิจารณาใหดีว(าตัวแปรแทรกซอนที่นํามาใชเปนเกณฑในการจับค(ูนั้น ตองมีความสัมพันธกับตัวแปรตามสูง ไม(เช(นน้ันการจับคู(ก็จะไม(มีประโยชนอะไร หรือถาหาไม(แน(ในก็ 185

บทที่ 8 การออกแบบการวิจัย อาจใชแบบแผนการส(ุมสมบูรณ (Completely Randomization) หรือการวิเคราะหความแปรปรวน ร(วม (Analysis of Covariance) ในการควบคุมนา( จะดกี ว(า 3.5 ใชการควบคุมทางสถิติ (Statistical Control) เปนการใชวิธีการทางสถิติบาง ชนดิ มาวเิ คราะหเพือ่ แยกอิทธิพลของตัวแปรซอนออกจากอิทธิพลของตัวแปรตนท่ีมีต(อตัวแปรตามซึ่ง จะทําใหเหลือเฉพาะอิทธิพลของตัวแปรตนที่ตองการศึกษาเพียงอย(างเดียว เทคนิคที่ใชไดแก( การ วิเคราะหความแปรปรวนร(วม (Analysis of Covariance) การวิเคราะหสัมประสิทธ์ิสหสัมพันธแบบ แยกสว( น (Partial Correlation Coefficient) เปนตน 3.6 ใชการควบคุมทางกายภาพ (Physical Control) ถาในกรณีท่ีตัวแปรแทรกซอน เปนตัวแปรเชิงกายภาพ เช(น แสง เสียง อุณหภูมิ เปนตน อาจจะทําการควบคุมตัวแปรหรือปNจจัย เหล(านี้ไดโดยการจัดสภาพแวดลอมเหล(าน้ันใหมีความคงท่ีหรือเท(าเทียมกันในแต(ละคร้ังหรือในแต(ละ กลม(ุ ตัวอยา( งในขณะทาํ การวิจัย ประเดน็ หลักในการออกแบบการวจิ ยั ในการออกแบบการวจิ ัยนน้ั จะครอบคลุมในประเด็นหลกั 4 ประการดังต(อไปน้ี (ไพศาล วรคํา, 2550: 114-116, สุรวาท ทองบ,ุ 2550: 52-64) 1. การกาํ หนดสมมติฐานการวจิ ยั 2. การกําหนดแบบแผนและขอบเขตการวิจัย 3. การพจิ ารณาขอจาํ กัดในการวิจยั 4. การออกแบบวิธีดาํ เนินการวิจยั 1. การกาํ หนดสมมตฐิ านการวิจัย เม่ือผูวิจัยต้ังประเด็นการศึกษาและไดทําการศึกษาเอกสารและงานวิจัยท่ีเก่ียวของ โดยรอบคอบแลว ผูวิจัยจะสามารถประมวลองคความรูและความคิดท่ีเกี่ยวกับปNญหาการวิจัยได รวมท้ังการผสมผสานกับคําถามการวิจัยใหเปนสมมติฐานการวิจัยไดสมมติฐานการวิจัยจะทําหนาที่ เปนโจทยนําในการวิจัย แต(ถาผูวิจัยมีหลักฐานไม(เพียงพอที่จะต้ังสมมติฐานการวิจัย ก็อาจจะใช คาํ ถามการวจิ ยั เปนโจทยนาํ ในการวิจัยได การกําหนดคําถามการวิจัยและสมมติฐานการวิจัยที่ถูกตอง และตรงประเด็นจะช(วยใหการออกแบบการวิจัยถูกตองและตรงประเด็นดวยเช(นกัน ในทางตรงขาม หากผูวิจัยกําหนดคําถามการวิจัยและสมมติฐานการวิจัยผิดพลาด การออกแบบการวิจัยในขั้นตอน อ่ืนๆ ท่ีเหลือก็จะผิดพลาดไปดวย ดังน้ันการกําหนดคําถามการวิจัยและสมมติฐานการวิจัย จึงมี ความสาํ คญั มากตอ( การออกแบบการวจิ ัย 2. การกาํ หนดแบบแผนและขอบเขตการวจิ ยั 2.1 แบบแผนการวิจยั แบบแผนการวจิ ัย (Research Designs) หมายถึง แผนและโครงสรางของการศึกษา คนควาเพ่ือใหไดมาซึ่งคาํ ตอบของปญN หาการวจิ ัย ดังนัน้ แบบแผนการวจิ ัยจงึ แสดงใหเหน็ ท้ังโครงสราง ของปNญหาการวจิ ัยและแนวทางในการดาํ เนินการวิจยั ทใี่ ช เพ่ือใหไดมาซ่งึ หลักฐานเชิงประจกั ษที่ สัมพันธกบั ปNญหาการวิจัย การกําหนดแบบแผนการวิจัยน้ันจะข้นึ อยก(ู ับธรรมชาตขิ องปญN หาการวิจัย แบบแผนการวจิ ยั ทสี่ ําคัญๆ มีดงั นี้ 186

การวิจยั ทางการศกึ ษา 2.1.1 แบบแผนการวจิ ยั ที่ไมใชก( ารทดลอง (Non-experimental Designs) เปน แบบแผน ท่ีผูวจิ ยั ไม(ไดจัดกระทาํ (Manipulate) หรือสรางเง่ือนไขใดๆใหกบั กลุ(มตัวอย(าง ผวู จิ ัยจะ เขาไปเกบ็ ขอมูลในปรากฏการณท่ีเกิดขึน้ ตามภาวะปกติของเหตุการณ เพื่อนําขอมลู มาวิเคราะหหา ขอสรุปความรูใหม( แบบแผนการวจิ ัยท่ีไม(ใช(การทดลองมีดังนี้ 2.1.1.1 การวิจัยเชิงประวัติศาสตร (Historical Research) 2.1.1.2 การวจิ ยั เชิงบรรยาย (Descriptive Research) ไดแก( 2.1.1.2.1 การศึกษารายกรณี (Case Study) 2.1.1.2.2 การวจิ ยั เชงิ สาํ รวจ (Survey Research) 2.1.1.2.3 การวิจัยเชิงสหสมั พันธ (Correlation Research) 2.1.1.2.4 การวจิ ัยเชงิ พฒั นาการ (Developmental Research) 2.1.1.3 การวิจัยเชิงสาเหตุ (Causal Research) 2.1.2 แบบแผนการวิจัยเชิงทดลอง (Experimental Designs) เปนแบบแผนการ วิจยั ท่ีผูวจิ ัยมกี ารกจดั กระทําหรอื ใหเงอื่ นไขกับตวั แปรตน เพอ่ื สังเกตผลหรอื เกบ็ ขอมูลจากตัวแปรตาม เปนแบบแผนในการศึกษาหาความสัมพันธในเชิงเหตุและผล (Cause-Effect Relationship) เนื่องจากผวู ิจัยมกี ารจดั กระทํากับตัวแปรตน(Manipulation) ผูวิจัยจะตองใหเง่ือนไขที่เปนสิ่งทดลอง (Treatment) กับหน(วยทดลองหรือเปนการจัดกระทํากับตัวแปรตนใหเกิดความแตกต(างหรือเกิด ระดับตา( งๆ ของตัวแปร ซง่ึ สังเกตผลของแตล( ะดบั ของตวั แปร ในการทดลองหน่ึงๆ ผูวิจัยอาจมีการจัด กระทํากับตัวแปรตนหน่ึงตัวหรือมากกว(าก็ได นอกจากน้ีหน(วยทดลองบางกล(ุมอาจไม(ไดทดลองใดๆ นอกเหนือจากท่ีเปนอยู(ในภาวะปกติหรือที่เรียกว(า กลุ(มควบคุม แต(ก็ถือว(าเปนระดับหน่ึงของตัวแปร จัดกระทําดวยเช(นกัน และมีการควบคุม (control) การควบคุมตัวแปรเปนลักษณะสําคัญของการ ทดลองโดยเปาg หมายของการควบคุมตัวแปรก็เพอื่ เตรยี มสถานการณใหสามารถศึกษาผลของตัวแปรท่ี ศึกษาใหชดั เจนและสมบูรณท่ีสุด ตัวแปรท่ีตองควบคุมในการวิจัยเชิงทดลองเปนตัวแปรอิสระอ่ืนๆ ที่ ผูวิจัยไม(ตองการศึกษาหรือตัวแปรแทรกซอน เพ่ือใหผลที่เกิดขึ้นกับตัวแปรเปนผลมาจากตัวแปรตน อย(างท่ีแทจริงผูวิจัยมีการสังเกต (Observation) หลังจากท่ีผูวิจัยใหสิ่งทดลองแลวจะตองทําการ สังเกตการเปล่ียนแปลงในตัวแปรตาม ซ่ึงการเปล่ียนแปลงบางอย(างอาจไม(สามารถสังเกตไดโดยตรง จําเปนตองใชการวัดทางออม เช(น ผลสัมฤทธ์ิทางการเรียนที่ตองประมาณจากคะแนนสอบ เปนตน การวิจยั เชิงทดลองอาจจําแนกออกเปนกลุ(มของแบบแผนใหญ(ๆ ตามลําดับของการควบคุมตัวแปรได เปน 3 กล(ุมดวยกันคือ แบบแผนก(อนแบบทดลอง (Pre-Experimental Design) แบบแผนก่ึงการ ทดลอง (Quasi- Experimental Design) และแบบแผนการทดลองแท (True- Experimental Design) แบบแผนก(อนแบบทดลอง เปนแบบแผนที่ไม(มีการส(ุมหน(วยทดลองเขากลุ(มและไม(มีการ ควบคุมตัวแปร แต(มีการจัดกระทํากับตัวแปรตน แบบแผนการทดลองแท เปนแบบแผนท่ีมีการส(ุม และควบคมุ ตวั แปรแทรกซอนอย(างเคร(งครัดรัดกุมท่ีสุด ส(วนแบบแผนกึ่งการทดลองน้ันเปนแบบแผน ที่ไม(มีการส(ุมแต(มีการควบคุมตัวแปรแทรกซอน ดังนั้นแบบแผนการทดลองแทจึงมีความเที่ยงตรง ภายในสูงท่ีสุด รองลงมาเปนแบบแผนก่ึงการทดลอง และแบบแผนก(อนแบบทดลองมีความเท่ียงตรง 187

บทที่ 8 การออกแบบการวิจยั ภายในตํ่าทีส่ ุด ซึ่งลกั ษณะของการวิจัยเชงิ ทดลองมีลักษณะท่ีสําคัญดังน้ี (ไพศาล วรคํา, 2550: 129- 135, สุรวาท ทองบุ, 2550: 53-63) แบบแผนการวิจัยเชงิ ทดลองทั้งสามกลุ(มยังสามารถแยกเปนแบบแผนการวิจัยย(อยๆ ไดอีกมาก แต(ก(อนท่ีจะกล(าวถึงแบบแผนการวิจัยเชิงทดลอง ขอใหทําความเขาใจในสัญลักษณที่ใชใน แตล( ะแบบแผนดงั นี้ R หมายถงึ มีการสมุ( หน(วยทดลองเขากล(มุ (random assignment C หมายถึง กลม(ุ ควบคุม (control Group) E หมายถึง กล(ุมทดลอง (Experiment) O หมายถึง มีการสังเกต (Observation) X หมายถึง มีการใหสง่ิ ทดลอง (Treat) 2.1.2.1 แบบแผนทดลองเบ้ืองตน (Pre-experimental Designs) ไดแก( 2.1.2.1.1 แบบแผนกล(ุมเดียวทดสอบหลัง (One-Group Posttest Only Design) แบบแผนกล(ุมเดียวทดลองหลัง(One-Group Posttest Only Deign) แบบ แผนน้โี ดยทัว่ ไปจะมวี ิธวี จิ ัยดงั นี1้ ) เลอื กสมุ( ทดลองมา 1 กล(มุ ซึง่ โดยทวั่ ไปจะเปนกลุ(มทีมอี ย(แู ลว 2) ใหทดลองกับหนว( ยทดลอง และ 3) ทาํ การสงั เกตหรือวัดตวั แปรตามหลงั จากใหสง่ิ ทดลอง แบบแผนการทดลองเขียนเปนแผนภาพที่ 8.2 ไดดังน้ี การสุ(ม กลม(ุ ทดสอบก(อน สง่ิ ทดลอง ทดสอบหลัง - E - XO ภาพท่ี 8.2 การศึกษาแบบกล(ุมเดยี ว (One-Group Posttest Only Deign) ท่มี า : Cambell and Stanley, 1969 ขอดี เปนแบบแผนการวจิ ัยที่ง(าย สะดวกในการวจิ ัย และไมไ( ดรบั ผลจากการทดสอบกอ( น ขอเสีย ขาดความเท่ียงตรงภายในและภายนอก เพราะไม(มีการส(ุมและควบคุมตัวแปรทํา ใหผลท่ีสงั เกตไดอาจไมใ( ชผ( ลจากตวั แปรตน และไม(สามารถสรปุ อางไปยงั กลมุ( อน่ื ๆ ได แบบแผนกลุ(มเดียวทดลองหลังนี้เหมาะสําหรับการศึกษาท่ีผูวิจัยแน(ใจว(าก(อนการทดลอง ความรู ทกั ษะหรือเจตคติที่จะทําการศึกษาน้ันยังไม(เกิดขึ้นกับหน(วยทดลอง และไม(มีเหตุการณแทรก 188

การวิจยั ทางการศกึ ษา ซอนเกิดข้ึนระหว(างการทดลอง เช(น การศึกษาเจตคติท่ีมีการใชนวัตกรรมหนึ่งๆ หรือการทดลองใช (Try out) นวตั กรรม เพ่อื พิจารณาความเปนไปไดและความเหมาะสมในการนาํ ไปใช เปนตน 2.1.2.1.2 แบบแผนกลม(ุ เดียวทดสอบก(อนหลงั (One-Group Pretest-Posttest) แบบแผนนี้โดยทั่วไปจะมีวิธีวิจัยดังนี้1) เลือกกลุ(มทดลองมา 1 กล(ุม ซึ่งโดยทั่วไป จะเปนกลม(ุ ทมี่ อี ยแ(ู ลว2) ทาํ การสังเกตหรือวดั ตัวแปรตามกอ( นทําการทดลอง3) ใหสิ่งทดลองกับหน(วย ทดลอง และ4) ทําการสงั เกตหรือวัดตวั แปรตามหลังจากใหส่ิงทดลอง และทําการเปรียบเทียบผลการ วัดก(อนกบั หลังการทดลอง แบบแผนการทดลองเขียนเปนแผนภาพท่ี 8.3 ไดดังนี้ การสม(ุ กลุม( ทดสอบก(อน ส่ิงทดลอง ทดสอบหลัง -EOXO ภาพท่ี 8.3 การศึกษาแบบแผนกลม(ุ เดยี วทดสอบก(อนหลัง (One-Group Pretest-Posttest) ทีม่ า : Cambell and Stanley, 1969 ขอดี เปนแบบแผนการวจิ ัยทีง่ (าย สะดวกในการวิจัย และสามารถสังเกตการณเปล่ียนแปลง ในตัวแปรตามได ขอเสยี ขาดความเทย่ี งตรงภายในและภายนอก เพราะไม(มีการส(ุมและไม(สามารถควบคุมตัว แปรแทรกซอนระหว(างการทดลองได ทําใหผลท่ีสังเกตไดอาจไม(ใช(ผลจากตัวแปรตนและไม(สามารถ สรุปอางไปยงั กล(ุมอืน่ ๆ ได แบบแผนกลุ(มเดียวทดสอบก(อนหลังน้ีเหมาะสําหรับการศึกษาที่ปNจจัยส(วนบุคคลของหน(วย ทดลองไม(มีผลต(อตัวแปรท่ีศึกษา หรือการวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) เพื่อแกปNญหาใด ปNญหาหนงึ่ ของนักเรยี นกลมุ( ใดกลุม( หนง่ึ โดยเฉพาะ 2.1.2.1.3 แบบแผนกลุม( เดียวทดสอบหลายชว( งเวลา (One- Group Time Series Design) เปนแบบแผนทีม่ ีการทดสอบกอ( นและหลงั การทดลองหลายครัง้ แต(ไม( มีการควบคุมตวั แปรแทรกซอนและไมม( กี ารสุ(ม มวี ิธกี ารวิจัยดงั นี้ 1) เลอื กส(ุมทดลองมา 1 กลมุ( ซึง่ โดยทั่วไปจะเปนกลม(ุ ที่มอี ยู(แลว 2) ทําการสังเกตหรอื วดั ตัวแปรตามก(อนทําการทดลองหลายๆ คร้ัง 189

บทท่ี 8 การออกแบบการวิจัย โดยท้ิงระยะหา( งเทา( ๆ กัน 3) ใหสง่ิ ทดลองกบั หนว( ยทดลอง และ 4) ทาํ การสังเกตหรือวัดตัวแปรตาม หลงั จากใหสิ่งทดลอง โดยทําการวดั หลายๆ คร้งั และท้ิงระยะหา( งเท(าๆ กนั แลวทาํ การเปรียบเทยี บผล การทดสอบก(อนกับหลังการทดลอง แบบแผนการทดลองเขียนเปนแผนภาพที่ 8.4 ไดดังนี้ การสุ(ม กล(ุม ทดสอบก(อน ส่งิ ทดลอง ทดสอบหลงั - E O1 O2 O3 X O4 O5 O6 O1 O2 O3 = ผลการสอบก(อนการทดลอง X = ตัวแปรสาเหตุ (Treatment ) สิง่ ทดลอง O4 O5 O6 = ผลการสอบหลังการทดลอง ภาพท่ี 8.4 แบบแผนกลุม( เดยี วทดสอบหลายช(วงเวลา (One-Group Time Series Design) ท่ีมา : Cambell and Stanley, 1969 ขอดี เปนแบบแผนทว่ี จิ ยั ที่งา( ย สะดวกในการวิจัย และสามารถควบคุมตัวแปรแทรกซอน โดยรวมได เพราะเปนไปไดวา( ผลของตวั แปรแทรกซอนในการทดสอบแตล( ะครัง้ เท(าเทยี มกนั ขอเสยี ไมส( ามารถควบคุมประสบการณอืน่ ของหนว( ยทดลองไดและขาดความเทย่ี งตรง ภายนอก เพราะไม(มีการส(ุม จึงไมส( ามารถสรุปอางผลการวิจัยไปยังกลม(ุ อน่ื ๆ ได แบบแผนกลม(ุ เดยี วทดสอบหลายชว( งเวลานี้เหมาะสาํ หรับการศึกษาเก่ียวกับการเปล่ียนแปลง ในเร่ืองท่ีสําคัญอย(างใดอย(างหนึ่งอย(างทันทีทันใด เช(น การเปล่ียนแปลงนโยบายหลักในการ บริหารงานโรงเรียน หรือเจตคติของผูเรียนต(อการเปลี่ยนแปลงวิธีการสอนโดยใชการวัดซ้ําก(อนและ หลังการเปล่ยี นแปลงน้นั 2.1.2.2 แบบแผนการทดลองจริง (True Experimental Designs) ไดแก( 2.1.2.2.1 แบบแผนสม(ุ กลมุ( ควบคุมทดสอบหลังอย(างเดียว (Randomized Control Group Posttest Only Design) แบบแผนสมุ( กล(ุมควบคมุ ทดลองหลงั อย(าง เดียว (Randomized Control Group Posttest Only Design) เปนแบบแผนที่มีกล(ุมควบคุมและ กล(ุมทดลอง มีการสุ(มหน(วยทดลองเขากลุ(มตามลักษณะของแบบแผนการทดลองแท เพื่อกระจาย คุณลักษณะประจําตัวของหน(วยทดลองระหว(างกล(ุมไดเท(าเทียมกัน หรือทําใหกลุ(มทดลองหรือกลุ(ม ควบคุมมีความเท(าเทียมกันแต(มีการสังเกตหลังการทดลองอย(างเดียว มีวิธีการวิจัยดังนี้1) สุ(มหน(วย 190

การวจิ ยั ทางการศกึ ษา ทดลองเขากลม(ุ สองกล(มุ หรอื มากกว(า2) สม(ุ สงิ่ ทดลองใหกับกลุ(ม3) ทําการทดลอง และ 4) สังเกตหรือ วัดตวั แปรตามหลังจากใหสิ่งทดสอบ แลวทาํ การเปรยี บเทยี บระหวา( งกลุ(ม แบบแผนการทดลองเขยี นเปนแผนภาพท่ี 8.5 ไดดังนี้ การส(มุ กลม(ุ ทดสอบก(อน สงิ่ ทดลอง ทดสอบหลงั RE - XO C- -O X = ตัวแปรสาเหตุ (Treatment ) ส่ิงทดลอง Opretest1 = ผลการสอบของกล(ุมทดลองหลงั การทดลอง Oposttest2 = ผลการสอบของกลุ(มควบคมุ หลังการทดลอง R = การสมุ( หนว( ยทดลอง ภาพท่ี 8.5 แบบแผนส(มุ กลุ(มควบคมุ ทดสอบหลังอย(างเดียว (Randomized Control Group Posttest Only Design) ท่ีมา : Cambell and Stanley, 1969 ขอดี เปนแบบแผนการวจิ ัยที่มั่นใจไดวา( ปNจจัยแทรกซอนต(างๆ ของกล(มุ ควบคมุ และกลุ(ม ทดลองจะถกู ควบคุมไดเท(าเทียมกนั ก(อนท่ีจะใหสิง่ ทดลอง เช(น ประสบการณ กระบวนการทางวุฒิ ภาวะ กางถดถอยทางสถติ ิ และอทิ ธิพลการทดสอบก(อน ขอเสีย ไมส( ามารถศกึ ษาพฒั นาการหรือการเปลยี่ นแปลงในตวั แปรตามไดเนื่องจากไม(มกี าร ทดสอบก(อนการทดสอบก(อน 2.1.2.2.2 แบบแผนส(ุมกลุ(มควบคุมทดสอบก(อนหลัง (Randomized Control Group Posttest Only Design)เปนแบบแผนทีม่ ีกลมุ( ควบคมุ และกลุ(มทดลอง มีการส(ุมหน(วยทดลอง กลุ(มตามลกั ษณะของแบบแผนการทดลองแท และมีการสังเกตก(อนและหลังการทดลอง มีวิธีการวิจัย ดังน้ี1) ส(ุมหน(วยทดลองเขากลุ(มสองกลุ(มหรือมากกว(า2) ส(ุมส่ิงทดลองใหแต(ละกลุ(ม3) สังเกตหรือวัด ตวั แปรตามในแตล( ะกลุม( 4) ใหสง่ิ ทดลองกับแต(ละกล(มุ และแบบ แผนการทดลองเขียนเปนแผนภาพที่ 8.6 ไดดังน้ี 191

บทที่ 8 การออกแบบการวิจยั การสุม( กลุม( ทดสอบก(อน ส่งิ ทดลอง ทดสอบหลงั REOXO CO - O Opretest1 = ผลการสอบของกล(มุ ทดลองกอ( นการทดลอง Opretest2 = ผลการสอบของกลุม( ควบคมุ กอ( นการทดลอง = ตวั แปรสาเหตุ (Treatment ) สิ่งทดลอง X = ผลการสอบของกลมุ( ทดลองหลงั การทดลอง Oposttest3 = ผลการสอบของกล(ุมควบคุมหลังการทดลอง Oposttest4 = การส(ุมหนว( ยทดลอง R ภาพท่ี 8.6 แบบแผนสม(ุ กล(ุมควบคุมทดสอบก(อนหลัง (Randomized Control Group Posttest Only Design) ทม่ี า : Cambell and Stanley, 1969 ขอดี เปนแบบแผนการวิจัยที่มั่นใจไดว(า ปNจจัยแทรกซอนต(างๆ ของกลุ(มควบคุมและกลุ(ม ทดลองจะถูกควบคุมใหเท(าเทียมกันก(อนท่ีจะใหสิ่งทดลอง เช(น ประสบการณ กระบวนการทางวุฒิ ภาวะ การถดถอยทางสถติ ิ เปนตน และสามารถศึกษาพัฒนาการหรือการเปล่ียนแปลงในตัวแปรตาม ได นอกจากนี้การทดสอบก(อนยงั เปนการตรวจสอบอย(างเท(าเทียมกันของกลม(ุ ดวย ขอเสีย อาจเกิดปฏิสัมพันธระหว(างการทดสอบก(อนกับปNจจัยแทรกซอนอ่ืนๆ ทําใหส(งผลต(อ ค(าการวัดตัวแปรตามได และการทดสอบก(อนกลายเปนเง่ือนไขที่ทําใหผลการศึกษาไม(สามารถสรุป อางไปยังประชากรอื่นๆ ได เพราะโดยปกติประชากรอื่นๆ จะไม(ไดรับประสบการณในการทดสอบ หรือเหมือนกับกลุ(มท่ีใชในการทดลอง แบบแผนสุ(มกลุ(มควบคุมทดสอบก(อนหลังเปนแบบแผนที่นิยมใชกันอย(างกวางขวางในทาง การศกึ ษา ถงึ แมจะมรอทิ ธิพลของปฏิสมั พนั ธระหว(างการทดสอบก(อนกับปNจจัยอ่ืนๆ ส(งผลแทรกซอน ในตัวแปรท่ีศึกษาก็ตาม ปฏิสัมพันธดังกล(าวก็ไม(ถือว(าเปนปNญหาสําคัญทางการศึกษา ดังน้ันแบบ 192

การวจิ ัยทางการศึกษา แผนการทดลองน้ีจึงเหมาะสําหรับการศึกษาผลของนวัตกรรมต(างๆ ในการพัฒนาผูเรียนอย(างเช(น การศกึ ษาเปรียบเทยี บวธิ กี ารสอนในการพัฒนาความสามารถของผูเรยี น เปนตน 2.1.2.2.3 แบบแผนส(มุ กล(มุ ควบคุมทดสอบก(อนหลังหลายช(วงเวลา: (Randomized Control Group Time Series Design)เปนแบบแผนท่ีมกี ลุม( ควบคมุ และกล(ุมทดลอง มีการส(ุมหน(วย ทดลองเขากล(ุมตามลักษณะของแบบแผนการทดลองแท และมีการสังเกตก(อนและหลังการทดลอง หลายชว( งเวลา โดยมีวิธีวิจัยดังน้ี1) ส(ุมหน(วยทดลองเขากล(ุมสองกล(ุมหรือมากกว(า2) ส(ุมสิ่งทดลองให แตล( ะกลุม( 3) สังเกตหรือวัดตัวแปรตามในแต(ละกล(ุมเปนระยะๆ ก(อนใหส่ิงทดลอง4) ใหส่ิงทดลองกับ แต(ละกล(ุม5) สังเกตหรือวัดตัวแปรตามหลังจากใหสิ่งทดลองเปนระยะๆ และ6) ทําการเปรียบเทียบ ตัวแปรตามระหว(างก(อนและหลังการทดลอง และเปรยี บเทียบระหวา( งกล(มุ แบบแผนการทดลองเขยี นเปนแผนภาพท่ี 8.7 ไดดังนี้ การส(มุ กลม(ุ ทดสอบก(อน สงิ่ ทดลอง ทดสอบหลัง R E O1 O2 O3 X O4 O5 O6 C O1 O2 O3 - O4 O5 O6 กลุม( ทดลอง O1 O2 O3 = ผลการสอบของกลุ(มทดลองก(อนการทดลอง O4 O5 O6 = ผลการสอบของกลุ(มทดลองหลงั การทดลอง X = ตัวแปรสาเหตุ (Treatment ) ส่ิงทดลอง กล(ุมควบคมุ O1 O2 O3 = ผลการสอบของกลุม( ควบคมุ ก(อนการทดลอง O4 O5 O6 = ผลการสอบของกลม(ุ ควบคุมหลงั การทดลอง R = การสม(ุ หนว( ยทดลอง ภาพที่ 8.7 แบบแผนสุ(มกล(มุ ควบคุมทดสอบก(อนหลังหลายชว( งเวลา (Randomized Control Group Time Series Design) ท่ีมา : Cambell and Stanley, 1969 193

บทท่ี 8 การออกแบบการวจิ ยั ขอดี เปนแบบแผนการวจิ ยั ท่ีม่นั ใจไดวา( ปNจจยั แทรกซอนต(างๆจะถกู ควบคุมใหเท(าเทียมกัน ระหว(างกลุ(มควบคุมและกล(ุมทดลอง เช(น ประสบการณ กระบวนการทางวุฒิภาวะ การถดถอย ทางสถิติ เปนตน และสามารถศึกษาพัฒนาการหรือการเปลี่ยนแปลงในตัวแปรตามได ตลอดจน สามารถสรุปอางไปยังประชากรอื่นๆได เนื่องจากมีการส(ุมและลดอิทธิพลของการทดสอบก(อนโดย การเปรียบเทยี บการทดสอบหลายๆคร้งั ขอเสีย มกี ารทดสอบบอ( ยอาจทําใหเกิดปNญหาการขาดหายไปของหน(วยทดลอง แบบแผนสุ(มกลุ(มควบคุมและกล(ุมทดสอบก(อนหลังหลายช(วงเวลา เปนแบบแผนที่เหมาะ สําหรับการศึกษาเก่ียวกับการเปล่ียนแปลงในเร่ืองที่สําคัญอย(างใดอย(างหนึ่งอย(างทันทีทันใด เช(น หรือเจตคติของผเู รียนตอ( การเปล่ียนแปลงวิธีสอนโดยใชการวัดซํ้าก(อนและหลังการเปล่ียนแปลงน้ันๆ นอกจากนย้ี งั สามารถเปรยี บเทียบการเปลย่ี นแปลงระหวา( งกลมุ( ไดดวย 2.1.2.2.4 แบบแผนส(ุมกลุ(มของโซโลมอน (Solomon Four-Groups Design)เปน แบบแผนที่ R. L. Solomon ไดนําเสนอเม่ือป• 1949 เพ่ือแกจุดอ(อนของแบบแผนส(ุมกล(ุมควบคุม ทดสอบก(อนหลัง เก่ียวกับอิทธิพลของการทดสอบก(อน โดยการเพิ่มกลุ(มในการทดลองท่ีมีทั้งการ ทดสอบก(อนและไม(มี ดังน้ันแบบแผนส่ีกล(ุมของโซโลมอนจึงมีการควบคุมตัวแปรอย(างเขมงวด โดย ใชกลม(ุ ควบคมุ และกลมุ( ทดลองรวมทั้งสนิ้ จาํ นวน 4 กลุ(ม แต(ละกลม(ุ ไดรบั สงิ่ ทดลองและมีการทดสอบ กอ( นการทดลองที่ต(างกนั มีการสุม( หนว( ยทดลองเขากลุ(มตามลักษณะของแบบแผนการทดลองจริง แบบแผนการทดลองเขยี นเปนแผนภาพที่ 8.8 ไดดังน้ี การสม(ุ กล(ุม ทดสอบก(อน สิง่ ทดลอง ทดสอบหลัง E O1 O2 O3 X O4 O5 O6 R C O1 O2 O3 - O4 O5 O6 C2 - X O C3 - - O 194