TR41 Bölge Planı 2014-2023

Harita 19. TR41 Alt Bölgeleri MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI 186

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI > Bursa Merkez Alt Bölgesi (Osmangazi, Nilüfer, Yıldırım, Kestel, Gürsu, Mudanya) Bursa ve Eskişehir merkez ilçeleri bölgede sa- ulusal ve uluslararası pazarlara ulaştırılmasın- nayi alanında en gelişmiş ilçeler olup hem kent da Eskişehir merkezindeki sanayi alanlarından bütününe hem de çevre kentsel ve kırsal yer- başlayarak Bilecik ili Bozüyük ilçesi sanayi leşim alanlarına hizmet sunumunda bulunan alanlarını kapsayarak Bursa il merkezindeki bölgesel merkez niteliğindedir. Bu nedenle sağ- sanayi alanları ile bağlanan ve son olarak Gem- lık, eğitim, kültür, ulaşım ve erişim başta olmak lik liman bölgesine ulaşan birincil derecede mal üzere gerekli fonksiyonları geniş kapasitede akımı gerçekleşmektedir. içeren bölgesel gelişme merkezleri il sınırlarının ötesine ulaşan genişlikte etki alanına sahiptir. Kestel ve Gürsu ilçeleri tarımsal gelişme odak- Bu karakteriyle Bursa Merkez Alt Bölgesi bölge- ları olarak belirlenmiştir. Kestel ve Gürsu, Bur- sel merkezler yerleşim birimleri kademelenme- sa Ovası’nın doğu bölümündeki verimli tarım sinde de en üst düzey konumda bulunan yerle- arazileri üzerinde kurulmuştur. İlçeler genelde şim merkezleridir. tarım ve öncelikle meyvecilik ve sebzeciliğin hâkim olduğu bir ekonomik yapıya sahiptir. İl- Kentin imalat sanayi dokusunu yoğun biçimde çede başta armut olmak üzere çeşitli meyve ve yansıtan, sürekliliği ve bütünlüğü olan Bursa sebzelerin ihracatı yapılmaktadır. Merkez Alt Bölgesinde, ülke sanayinin gelişme- si için öngörülen teşviklerden biri olan organize Tarımsal gelişme odaklarında tarımsal verim- sanayi bölgelerinin ilki 1961 yılında Bursa’da liliğin artırılması, iyi tarım, örtü altı ve organik kurulmuştur. Bursa il sınırları içerisinde kurul- üretimin geliştirilerek katma değerin artırılma- ma işlemi tamamlanmış 12’si faal 13 adet or- sı, modern tarım teknikleri kullanımının yaygın- ganize sanayi bölgesinden 8’i Bursa merkez alt laştırılması, tarımsal ürün çeşitliliğinin artırıl- bölgesinde yer almaktadır. ması öngörülmüştür. Bölge Planı Mekânsal Gelişme Şeması kap- Bursa ilinde Uludağ Milli Parkı kış turizmi, Yıldı- samında Bursa ilinin batı bölgesindeki sanayi rım ilçesi Cumalıkızık Köyü tarih ve kültür, Gürsu alanları sanayi gelişme koridoru olarak tanım- ilçesi tarih ve kültür turizmi ile ilçede yamaç pa- lanmıştır. Bursa merkez alt bölgesinde mevcut raşütü yapılan alanlar doğa turizmi, Osmanga- sanayi alanlarının iyileştirilmesi ve kapasitele- zi ilçesi tarih ve kültür, Nilüfer ilçesi Dağyenice rinin etkin kullanılması sağlanacaktır. termal turizm, Uluabat Gölü Gölyazı mevki tarih Bölgedeki sanayi alanlarında üretilen malların ve kültür, Mudanya ilçe merkezi ve Trilye tarih 187

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI ve kültür turizmi alanları olarak belirlenmiştir. öncelikle tarım arazileri dışında veya tarımsal Bölge genelinde il merkezlerinde batıya doğru potansiyeli düşük verimsiz alanlarında oluştu- kentsel gelişme görülmektedir. Bursa il merke- rulması sağlanmalıdır. zi batıda yer alan Nilüfer ilçesi doğrultusunda gelişmektedir. Kentsel yerleşmelerin gelişme Alt bölgeye ilişkin uygulamaya yönelik tedbir ve alanlarının doğal eşikler göz önüne alınarak alt tedbirler aşağıdadır: Ekonomik Gelişme teşvik edilmesi, çevre dostu üretimin ve biyoe- nerji, jeotermal ve rüzgâr enerjisi gibi yenilene- Tedbir.1 Alt bölgede sanayi altyapısının geliş- bilir enerji teknolojilerinin sanayide kullanımı- tirilmesi, rekabet edebilirliğin ve katma değer nın yaygınlaştırılması yaratan üretimin artırılması Alt Tedbir 6. Alt bölgede doluluk oranı yüksek Alt Tedbir 1. Alt bölgede yer alan sanayi alan- olan OSB’lerde altyapıların iyileştirilmesi ve larında tedarikçi ile ana firmaları ve satıcıları çevre kirliliğini önleyici tedbirlerin alınması, sa- birleştiren yapıların ve tekstil, makine-metal, nayi yatırımlarının öncelikle boş olan OSB’lere otomotiv sektörlerinde kümelenmelerin kurula- yapılmasının teşvik edilmesi rak üretimde maliyetlerin düşürülmesi yanında verimlilik artış çalışmalarının yapılması, firma- Alt Tedbir 7. Sektörel katma değeri artırmak ların işbirliği içinde ortak satın alma, ortak lojis- amacı ile firmaların Ar-Ge çalışmalarının teş- tik, ortak tasarım ve enerji verimliliğine yönelik vik edilmesi, markalaşma ve tasarım faaliyet- çalışmaların desteklenmesi lerinin desteklenmesi, ana sanayi-yan sanayi işbirliğini arttırıcı Ar-Ge merkezlerinin, teknoloji Alt Tedbir 2. Rekabet edebilirliği artırmak ama- geliştirme bölgeleri /teknoparkların, teknoloji cı ile firmaların ileri teknoloji kullanımına yöne- transfer ofislerinin ve tasarım geliştirme mer- lik olarak ULUTEK ile bağlantısının geliştirilmesi kezlerinin geliştirilmesi ve sayısının artırılması Alt Tedbir 3. Sektörlerin ihtiyaç duyduğu nitelikli Alt Tedbir 8. Alt bölgede istihdamı artırmak ve ara eleman temini konusunda firmaların Bursa nitelikli ara eleman yetiştirmek amacı KOS- Tasarım ve Teknoloji Geliştirme Merkezi (BUT- GEB-İŞKUR-BUTGEM-BTSO-USİGEM arası iş- GEM)ile olan bağlantılarının geliştirilmesi birliğinin devamlılığının sağlanması, sektörel ihtiyaçlar doğrultusunda mevcut işgücünün Alt Tedbir 4. Üniversite sanayi işbirliğinin geliş- niteliğinin artırılmasına yönelik olarak BUTGEM tirilmesi amacıyla sektörel Ar-Ge proje pazarı ve ÜSİGEM tarafından verilen eğitim sayısının sayısının artırılması artırılması Alt Tedbir 5. Sanayi tesislerinde enerji verim- liliği yüksek makine ve cihazların kullanımının 188

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI Alt Tedbir 9. Planlı sanayi alanlarının (OSB, KSS, tor, kontrolör ekipmanları gibi) üretecek firma- S.B. ve diğer planlı sanayi alanları) tekrar değer- ların teşvik edilmesi, makine üretiminde tekno- lendirilerek kapasitelerinin etkin kullanımının loji yoğun proseslere odaklanılması sağlanması Alt Tedbir 16. Otomotiv sektöründe araç ağırlı- Alt Tedbir 10. Mesleki ve teknik eğitim veren ğını hafifletme amaçlı malzeme ve metot geliş- kurumlar yanında üniversiteler ile işletmeler tirme çalışmalarına yönelik araştırma geliştir- arasında stratejik planlama uygulamalarının me faaliyetleri yapılması yaygınlaştırılarak personel ihtiyacının ve nite- liklerinin belirlenmesi, sektörlerin ihtiyacını kar- Alt Tedbir 17. Otomotiv ana ve yan sanayi, ma- şılayacak eleman yetiştirilmesi kine ve tekstil sanayinde elde edilen tecrübe- lerin savunma sanayinde kullanımına yönelik Alt Tedbir 11. Mühendislik eğitimlerinin birebir yatırımların teşvik edilmesi sektör içinde ve uygulamalı olarak yapılma- sına yönelik düzenlemelerin yapılması ve bu Tedbir.2 Alt bölgede lojistik altyapısının geliş- çerçevede kurumların ve eğitim kurumlarının tirilmesi desteklenmesi, üniversite ve sanayi ortak staj programlarının düzenlemesi Alt Tedbir 1. Kent içi lojistik ihtiyacını karşılaya- cak lojistik merkez ve alt merkezler oluşturul- Alt Tedbir 12. Sektörde ithal edilen hammadde, ması makine, tasarım hizmetleri gibi girdilerin yerli üretim potansiyelinin belirlenmesi ve yerli üre- Alt Tedbir 2. Alt bölge başta olmak üzere Bursa tim için teşvik mekanizmalarının oluşturulması il bütününde küresel ve kentsel lojistik alanla- Alt Tedbir 13. Tekstil sektöründe hammadde rın yer seçiminin yapılabilmesi için Bursa ili yük tedarikinde dışa bağımlılığı azaltacak ortak ça- haritası çıkartılması ve bu noktadaki ihtiyacı lışmaların yapılması, işletmelerin bu alanlara belirleyecek fizibilite çalışması yapılması yönlendirilmesi (elyaf, pamuk, sentetik iplik vb.), teknik tekstil ürünleri ve temiz üretimine yönelik Alt Tedbir 3. Alt bölgede dağınık sanayileşme- dönüşümlerin desteklenmesi den kaynaklı yük trafiğinin kentin ulaşımını olumsuz etkilemesini engelleyici tedbirler alın- Alt Tedbir 14. Gıda Sektöründe ithal edilen ham- ması madde, makine, tasarım hizmetleri gibi girdile- rin yerli üretim potansiyelinin belirlenmesi ve Alt Tedbir 4. Alt bölgede yer alan büyük OSB’le- yerli üretim için teşvik mekanizmalarının oluş- re demiryolu bağlantısının sağlanması, yük ta- turulması şımacılığında karayoluna alternatif demiryolu kullanımının teşvik edilmesi Alt Tedbir 15. Makine-Metal Sektöründe ülkenin ihtiyaç duyduğu ürünleri (rezenatör, servo mo- Tedbir.3 Alt bölgede tarımın geliştirilmesi 189

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI Alt Tedbir 1. Gürsu ilçesi Deveci armudu için Alt Tedbir 8. Mevsimlik işçilerin kooperatifler coğrafi işaret alınması ve Türk Patent Enstitüsü kanalıyla istihdam edilmesinin desteklenmesi tarafından tescil edilebilmesi için gerekli başvu- ruların yapılması Alt Tedbir 9. Alt bölgede tarımsal ürünler için soğuk hava deposu ve ambalaj tesislerinin ar- Alt Tedbir 2. Alt bölgede tarımsal ilaç tüketimi tırılması fazla olan başta Gürsu ilçesi olmak üzere ye- tiştirilen ürünler toprak ve su kaynaklarında Alt Tedbir 10. Mudanya ilçesinde Marmara De- tarımsal ilaç kalıntılarına yönelik araştırma nizi’nin aşırı kirlenmesi sonucu balıkçılık sektö- yapılması ve tarımsal ilaç kalıntısını önleye- ründeki gerilemeye yönelik tedbirlerin alınması cek/azaltacak tedbirler alınması, ilaçlama ve gübreleme ile ilgili olarak toprak, bitki ve gıda Alt Tedbir 11. Mevcut sulama sistemlerinin re- analiz laboratuvarlarının sayısının arttırılması habilitasyonu ve yenilenmesi, Nilüfer çayı ve ve mevcut laboratuvara erişilebilirliğin kolay- yan kollarının sulama suyu kaynağı olarak kul- laştırılması lanılabilmesi için 2.sınıf sulama suyu kriterle- rinin sağlanmasına yönelik gerekli önlemlerin Alt Tedbir 3. Gürsu ilçesi Gölbaşı’ndaki su po- alınması tansiyelinin tarımda kullanılması amacı ile açık kanalla suyun getirilerek ilçenin sulama ihtiya- Alt Tedbir 12. Sözleşmeli tarımın geliştirilmesi cının karşılanması ve sulamalı tarımın geliştiri- ve işleyen verimli düzgün bir yapıya kavuşması lerek üretim kapasitesinin arttırılması için kurulacak bir konseyin, birlik ve kooperatif- lerin birlikte çalışması Alt Tedbir 4. Alt bölgede yapılabilecek seracılık için sıcak su kaynaklarının kullanılması Tedbir.4 Bölgedeki turizm potansiyelinin ge- liştirilmesi Alt Tedbir 5. Bitkisel zararlıları ve hastalıklarla mücadelede erken uyarı sisteminin geliştiril- Alt Tedbir 1. Devam eden otoyol, hızlı tren ve mesi ve uygulanması, meyvecilikte Gürsu’da mevcut havaalanı yatırımlarının alt bölgenin kullanılan erken uyarı sisteminin alt bölge ge- turistik erişilebilirliğinin artırılması amacıyla nelinde yaygınlaştırılması etkin kullanımının sağlanması Alt Tedbir 6. Organik tarım ve iyi tarım uygula- Alt Tedbir 2. Somut ve somut olmayan kültür malarının yaygınlaştırılması varlıklarının belgelenmesi amacıyla envanter çalışması yapılması Alt Tedbir 7. Tarımdaki iş gücü kaybının ve ve- rimdeki düşüşün önlenmesi amacıyla çiftçilere Alt Tedbir 3. Alt bölgeyi içerecek şekilde Bursa yönelik tarımsal eğitim ve iyi uygulama örnek- il geneli için turizm master plan çalışması ya- lerinin geliştirilmesi pılması 190

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI Alt Tedbir 4. Rehberlik hizmetinin geliştirilmesi, Alt Tedbir 4. Mudanya ilçesinde butik otelciliğin profesyonel turist rehberi sayısının artırılması ve pansiyonculuğun arttırılması Alt Tedbir 5. Tanıtım etkinliklerinin sektör pay- Tedbir.6 Tarih ve kültür turizminin geliştiril- daşları arasında koordinasyon halinde yürütül- mesi mesi, tanıtım materyallerinde ortak dil kullanı- mı ve tutarlılığın sağlanması Alt Tedbir 1. Osmangazi İlçesinde yer alan tarihi kent merkezinin, eski hanlar bölgesi ve çevre- Alt Tedbir 6. Turistik mekânların, etkinliklerin sinin fiziksel düzenlemelerle tarihi görünümüne ve ürünlerin marka değerinin artırılmasına yö- uygun olarak canlandırılması nelik araştırma ve faaliyetlerin desteklenmesi Alt Tedbir 2. Hanlar Bölgesi, Atatürk Caddesi, Alt Tedbir 7. Turizm danışma bürolarının sayısı- Cumhuriyet Caddesini kapsayan alt bölgede tu- nın, görünürlüğünün, profesyonel rehberlik hiz- rizm destek hizmetlerinin geliştirilmesi met kalitesinin artırılması Alt Tedbir 3. Mudanya, Trilye, Misi, Kızıkköyleri Alt Tedbir 8. Turizm alt sektörlerinde değer zin- gibi kültür odakları bütünleşik (koruma-yeniden ciri ve hedef pazar analizlerinin yapılması canlandırma) planlama ve yönetim anlayışı ile ele alınması Alt Tedbir 9. Bölgeye İstanbul’a gelen ziyaretçi- lerin çekilmesi amacıyla ilgili kuruluşlarla işbir- Alt Tedbir 4. Gürsu ilçesinde sit alanı olan İs- liğinin geliştirilmesi tiklal Mahallesi’nin tarihi görünümünün ortaya çıkarılması için restorasyon çalışmalarının ya- Tedbir.5 Konaklama sürelerinin uzatılması pılması Alt Tedbir 1. Konaklama sayısının ve sürelerinin Tedbir.7 Termal ve sağlık turizminin geliştiril- uzatılması amacıyla konaklama altyapısının mesi tarih ve doğa turizmine uygun biçimde çeşit- lendirilmesi Alt Tedbir 1. Termal turizm bölgelerinin koruma ve kullanma çerçevesinde planlanması ve yö- Alt Tedbir 2. Uzun süreli konaklama yapan sağ- netimi lık turizmi ve termal tedavi için gelen ziyaretçi sayısının artırılması Alt Tedbir 2. Dağyenice Termal Kültür ve Turizm Koruma ve Geliştirme Bölgesi’nde yatırımların Alt Tedbir 3. Yerli halkın ve turistlerin geceleri tamamlanarak bölgenin faal hale getirilmesi kent merkezinde vakit geçirmelerini sağlaya- cak etkinliklerin artırılması Alt Tedbir 3. Sağlık ve termal turizmin enteg- 191

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI re edilmesinde çok önemli rolü olan termal kür lendirmek amacıyla günübirlik doğa turizminin parkı merkezlerinin geliştirilmesi (Kestel ilçesi Saitabat Köyü örneği) ve el sanat- larının geliştirilmesi Alt Tedbir 4. Sağlık Serbest Bölgesi kurulmasına yönelik pazar araştırma ve fizibilite çalışmala- Alt Tedbir 5. Kestel ilçesinde Alaçam Vadisi, De- rının yapılması liçay Deresi ve şelalelerinde turizm altyapısının geliştirilmesi Tedbir.8 Doğa Turizmi Tedbir.9 Kış turizminin geliştirilmesi Alt Tedbir 1. Bölgede doğa turizmine uygun mekânların koruma-kullanma dengesi içinde Alt Tedbir 1. Uludağ bölgesinin dört mevsim tu- değerlendirilmesi amacıyla koordinasyon ve rizme kazandırılması amacıyla yürütülen ula- denetimin artırılması şım ve hizmet altyapısı ile tanıtım çalışmaların desteklenmesi Alt Tedbir 2. Gölyazı Leylek Şenliğinin tanıtımı- nın yapılması Tedbir.10 Kıyı turizminin geliştirilmesi Alt Tedbir 3. Gürsu ilçesi Dışkaya bölgesinde yü- Alt Tedbir 1. Mudanya kıyıları ve göletlerde su rütülen yamaç paraşütü şenliklerinin, doğa yü- sporlarına yönelik altyapının oluşturulması rüyüşü, tırmanma, kampçılık, dağcılık, off-road vb. spor aktivitelerinin tanıtımının sağlanması Alt Tedbir 2. Uluabat Gölü ve Gölyazı Beldesi’nin daha etkin korunması Alt Tedbir 4. Köylerde kırsal kalkınmayı güç- Sosyal Gelişme Alt Tedbir 3. Dezavantajlı gruplar için meslek eğitimleri verilerek meslek edindirme çalışma- Tedbir 1. Sosyal altyapının, eğitim ve sağlık ları yapılması hizmetlerinin geliştirilmesi Alt Tedbir 4. Dezavantajlı grupların kentsel Alt Tedbir 1. Bursa Merkez alt bölgesinde önce- hizmetlere erişiminin artırılması, sosyal dona- likle sosyal donatı alanları standartların iyileşti- tı alanlarının ve kamusal alanların engellilerin rilmesi ve erişilebilirlik sağlanması kullanımına uygun hale getirilmesi için fiziksel düzenlemelerin yapılması Alt Tedbir 2. Merkez alt bölgede Gürsu ve Kestel ilçelerinde sosyal aktivite mekânlarının sayısı- Alt Tedbir 5. Engellilere yönelik ulaşım ve eri- nın artırılması 192

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI şilebilirliğin sağlanması (Bina ve ulaşım düzen- Alt Tedbir 8. Çocuklar için sosyal mekânlar oluş- lenmeleri) turulması Alt Tedbir 9. Özel eğitime muhtaç bireylerin ve Alt Tedbir 6. Engellilere uygun toplu taşım araç- bütün engellilerin envanterinin çıkarılması (en- larının yaygınlaştırılması (otomatik rampalı gel türleri, eğitim durumları, yaş grupları, cinsi- araçların yaygınlaştırılması, araç kullanıcıları- yet gibi değişkenlere göre) nın/şoförlerin rampa kullanımı konusunda bi- linçlendirilmesi), sesli sinyalizasyon sistemle- Alt Tedbir 10. Gündüz Yaşlı bakım merkezlerinin rinin kurulması (otobüs içi ve durakları, trafik oluşturulması ışıkları), alt ve üst geçitlerin engellilere uygun hale getirilmesi (asansör vb.) Alt Tedbir 11. Sanayi yoğun alt bölgeye göçle gelen grupların entegrasyonuna yönelik çalış- Alt Tedbir 7. Engelliler, kadın, çocuk, yaşlı ve ev- malar yapılması ve yaşam koşullarının iyileşti- sizler, sokak çocukları ve madde bağımlılarına rilmesi yönelik sosyal sorumluluk projeleri geliştirilmesi Çevre ve Mekansal Gelişme Tedbir 1. Nitelikli yapılaşma sağlanması, ya- kentin tarihi, kültürel mirasını ve mimari silue- şam ve mekân kalitesinin yükseltilmesi, den- tini bozmayacak şekilde ihtiyaç duyulan donatı geli mekânsal gelişme sağlanması alanları oluşturulmak kaydıyla planlanması ve uygulanması Alt Tedbir 1. Bursa Ovası koruma alanı içeri- sinde kentsel ve sanayi yerleşimlerinin kontrol Alt Tedbir 4. Bursa merkez alt bölgesinin göç altına alınması alan bir bölge olmasından dolayı gecekondulaş- ma ve sanayinin getirdiği çarpık yapılaşmanın Alt Tedbir 2. Osmangazi, Nilüfer, Yıldırım ilçele- ve çarpık yapılaşmayla bağlantılı olarak oyun rinde konut sunumunda farklı gelir gruplarının ve spor alanları gibi donatı alanları eksikliğinin ihtiyacını karşılayacak çeşitliliğin sağlanması giderilmesi Alt Tedbir 3. Kentsel dönüşüm uygulamalarının Alt Tedbir 5. Alt bölgelerin/ilçelerin, öne çıkan özellikle Yıldırım ve Osmangazi ilçelerinde yer üretim faaliyetleri ve potansiyelleri dikkate alı- alan zemin açısından riskli, düzensiz, sağlık- narak, hizmet çeşitlerinin farklılaştığı alt mer- sız ve yoğun yerleşmelere öncelik verilerek ve kezlerin etkinliği arttırılması, Bursa Merkezi İş üst ölçekli planlarla uyumlu olarak yapılması, Alanı’nın yükünü azaltacak ara kademe kentsel 193

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI çekim noktaları oluşturulmasıyla çok merkezli Alt Tedbir 1. 1. Derece deprem kuşağında yer dengeli kentsel gelişimin sağlanması alan alt bölgedeki yerleşim alanlarında detay- lı yapı analizleri yapılarak afet riskli alanlarda Alt Tedbir 6. “Düzensiz konut alanlarının geliş- mevcut duruma ait veri tabanının oluşturulma- mesi önlenmesi ve mevcut düzensiz alanların sı dönüşümü, doğal, arkeolojik ve kentsel sit alan- larındaki düzensiz yapılaşmış mevcut yerle- Alt Tedbir 2. Alt bölgede aktif fay kuşakları ile şimlerin taşınması kesilmiş, sıvılaşma potansiyeli olan deprem tehlike bölgeleri içinde bulunan ve Nilüfer Çayı Alt Tedbir 7. Kentsel yerleşme alanlarında ya- civarında taşkın alanları içerisinde ve heyelan şam kalitesinin iyileştirilmesi için kent içinde alanlarında yer alan yerleşimlerde risk önleyici yürüme mesafesinde kolay erişilebilir, aktif, tedbirlerin alınması açık ve yeşil alanların kentsel yeşil sisteme en- tegrasyonunun sağlanması Alt Tedbir 3. Rezerv alan tespit edilmesi ve ara- zi envanteri çıkarılması, alt bölgede yapılacak Alt Tedbir 8. Yeşil sistemin sürekliliğinin sağlan- envanter çalışması sonrası afet risklerine karşı ması çerçevesinde oluşturulacak kent içi - kent dayanıksız olduğu tespit edilen yapıların (konut, dışı parklara bisikletle ve yaya olarak ulaşılabi- sanayi tesisi vb.) dönüşümünün/ rehabilitasyo- lirlik sağlanması nunun sağlanması ve eylem planlarının hazır- lanması Alt Tedbir 9. Sürdürülebilir kentleşmenin sağ- lanması, bu kapsamda enerji verimliliği sağ- Tedbir 3. Ulaşım altyapısının iyileştirilmesi ve lanması (sıcak su kaynaklarının ile binaların erişilebilirliğin artırılması ısıtılmasında, sera ısıtmasında kullanılması vb.) Rüzgâr, güneş enerjisi, jeotermal enerji vb. yeni- Alt Tedbir 1. Yenişehir Havalimanı‘na erişilebi- lenebilir enerji kaynaklarının değerlendirilmesi lirliği artırmaya yönelik toplu taşıma seferlerinin sıklaştırılması, yer hizmetlerinin geliştirilmesi Alt Tedbir 10. Bölgeler arası gelişmişlik farkları- ve hızlı tren Yenişehir istasyonunun Yenişehir nın giderilmesi, şehrin doğusu-batısı arasındaki Havaalanı’na entegre edilmesi mekânsal gelişmişlik farkının azaltılması, yapı malzemesi, peyzaj vb. iyileştirmeler yapılması Alt Tedbir 2. Toplu taşımanın özendirilmesi ve diğer taşımalarla entegre edilmesi, Alt Tedbir 11. Binalarda ısı ve ses yalıtımının teşvik edilmesi Alt Tedbir 3. Merkezdeki araç trafiğin azaltıl- ması, eski şehir (old town) çeperinde otopark Tedbir 2. Afete yönelik tedbirlerin alınması alanları yapılarak şehrin merkezinde yayalaş- 194

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI manın sağlanması ve toplu taşıma kullanımının Alt Tedbir 3. Tehlikeli atık yönetimi ve denetimi- teşvik edilmesi nin etkinleştirilmesi Alt Tedbir 4. Bursa il merkezinde ulaşım alter- Alt Tedbir 4. Alt bölgede tekstil sanayinden kay- natiflerinin geliştirilmesi, kent içi araç trafiğini naklanan dere ve yeraltı sularının kirliliğinin ön- hafifletmek için ana akslara alternatif ulaşım lenmesi için tekstil atık sularının arıtılmasında ağlarının sağlanması ileri teknolojiler kullanılmasının teşvik edilmesi, sanayinin yeraltı sularını aşırı kullanmasının Alt Tedbir 5. Mudanya ilçesinde otopark sorunu önlenmesi, tekstil kaynaklı organik buharın gi- çözümüne yönelik yeraltı otoparkları yapılması derimi ile ilgili çalışmalar yapılması Alt Tedbir 6. Bursa il merkezinde kamusal Alt Tedbir 5. Sanayi yoğun alt bölgede fabrika- alanlar; meydanlar ve onları bağlayan önemli lardan kaynaklı (çimento vb.) hava kirliliğini ön- ulaşım aksları, yaya ve bisiklet yolları merkez leyici tedbirler alınması, Mudanya ilçesine hava prestijine uygun olarak düzenlenmesi kalitesi izleme ve ölçüm istasyonu kurulması ve alt bölge genelinde istasyonların yaygınlaştırıl- Alt Tedbir 7. Hızlı tren istasyonları ile toplu taşı- ması ma ağlarının entegre edilmesi Alt Tedbir 6. Ulaşım projelerinin (otoban ve tren) Tedbir 4. Çevre kirliliğinin kontrol altına alı- tarım alanlarına ve çevreye verdiği olumsuz et- narak çevresel sürdürülebilirliğin artırılması, kilerin azaltılmasına yönelik tedbirler alınması doğal yapının korunması Alt Tedbir 7. Uluabat Gölünde oluşan endüstri- Alt Tedbir 1. Nilüfer Çayına deşarjların kontrol yel, evsel, tarımsal ve mekanik kirliliğin etkile- edilmesi, atıksuyun Su Kirliliği Kontrol Yönet- rini en aza indirmek için öncelikle göl civarında meliği’nde yer alan deşarj kriterlerine göre ya- yer alan sanayi tesislerinde ve köylerde, ardın- pılmasının sağlanması, su kirliliğinin önlenmesi dan gölü besleyen çayların etkilendiği yerleşim için Nilüfer Çayı Havza Koruma Eylem Planı yerlerinde tarımsal kirliliğin azaltılmasına yö- yapılması nelik planlama çalışmaları yapılması Alt Tedbir 2. Kentsel yerleşme ve gelişme alan- Alt Tedbir 8. Kullanılmayan, kapatılmış maden larında Avrupa Birliği kriterlerine uygun kalite- çıkarım alanlarının iyileştirilmesi de suyu sağlamak için kanalizasyon sistemleri oluşturulması, mevcut olanların da bu doğrul- Alt Tedbir 9. Kentsel dönüşüm projeleriyle olu- tuda iyileştirilmesi şacak hafriyat atıkları için depolama alanları oluşturulması ve hafriyat malzemelerinden uy- 195

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI gun olanların geri dönüşümle değerlendirilmesi Alt Tedbir 11. Doğa koruma ve tarım alanların- da, konut dışı kentsel çalışma alanları ile geliş- Alt Tedbir 10. Toplu taşıma sisteminde enerji me alanlarda yer alan kirletici, doğa ve yaşam verimliliği yüksek ve çevre dostu araç ve yakıt çevresini tehdit eden sanayi tesislerinin planlı teknolojileri kullanılması sanayi alanlarına taşınması > Orhaneli-Harmancık-Keles- Büyükorhan (Dağ Yöresi) Alt Bölgesi Mekânsal Gelişme Şemasına göre kırsal kal- Bölgede ekonomik çeşitliliğin artırılması ama- kınma bölgesinde yer almakta olan alt bölgede cıyla turizm potansiyelinin değerlendirilmesi, tarımsal üretim dışında bölgenin potansiyeli doğa, termal, kültür ve yayla turizminin geliş- doğrultusunda ekonomik çeşitliliğin artırılması, tirilmesi bölge halkının gelirinin artırılması açı- eğitim, sağlık, ulaşım ve altyapı eksikliklerinin sından desteklenmelidir. Turizm alanlarının ge- giderilmesi esastır. Bölgede doğal alanların ve liştirilmesinde bölgenin doğal yapısına uygun, su kaynaklarının korunması önemlidir. Tarım- farklı turizm türlerine hitap eden konaklama sal üretimde katma değerin artırılması, özellikle türleri(ev pansiyonculuğu, yayla evleri, kamp Keles ve Harmancık’ta organik tarımın gelişti- vb.) ve altyapısının geliştirilmesi esastır. rilmesi, bölge genelinde meraların iyileştirilerek hayvancılık potansiyelinin değerlendirilmesi Alt bölgeye ilişkin uygulamaya yönelik tedbir ve gerekmektedir. alt tedbirler aşağıdadır: Ekonomik Gelişme Alt Tedbir 2. Görecik Yaylasının kamp alanı ola- rak cazibesinin artırılmasına yönelik düzenle- Tedbir 1. Dağ yöresi alt bölgesinde doğa ve melerin yapılması kültür turizmi potansiyelinin ortaya çıkarıl- ması Büyükorhan: Alt Tedbir 3. Bayındır Mağarasında yürüyüş yolu güzergâhının oluşturulması Alt Tedbir 1. Aliova Çayında rafting imkânları- nın geliştirilmesi Alt Tedbir 4. Derecik Bazilikasının kazı çalış- 196

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI malarının tamamlanması ve turizm amaçlı zi- üzere çevre il ve ilçelerde tanıtımının yapılması yaretlere açılması Tedbir 2. Tarımsal üretimin ve hayvancılığın Harmancık: geliştirilmesi Alt Tedbir 1. Karaca Göleti’nde dağ yürüyüşü, Alt Tedbir 1. Sulama imkânlarının artırılarak ta- kampçılık, at binme vb. imkânların oluşturula- rımsal ürün çeşitliliğinin sağlanması (Büyükor- rak eko-turizm potansiyelinin ortaya çıkarılma- han Göleti, Ballısaray Göleti, Kocakavacık Göleti sı vb.) Alt Tedbir 2. Potansiyeli olan köylerde ipekbö- Alt Tedbir 2. Modern tarım ve hayvancılık tek- cekçiliğinin canlandırılması nikleri konusunda bölge insanın eğitilmesi Keles Alt Tedbir 3. İlgili alt bölgede arazi toplulaştırıl- ması çalışmalarının hızlandırılması Alt Tedbir 1. Kocayayla’nın dağ turizmi imkân- larının geliştirilerek hem ulusal hem de ulusla- Alt Tedbir 4. Başta Harmancık ve Büyükorhan rarası tanıtımının sağlanması ilçeleri olmak üzere hayvancılığın geliştirilmesi amacıyla mera alanlarının iyileştirilmesi, hay- Alt Tedbir 2. Kocasu Çayı’nda rafting imkânları- vansal ürünlerin alt bölge içinde işlenmesine nın geliştirilmesi yönelik tesislerin oluşturulması Alt Tedbir 3. Yörük kültürünün tanıtımına yöne- Alt Tedbir 5. Çilek, kiraz, vişne, domates vb. lik yörük evlerinin kurulması meyve ve sebze ürünlerinin pazarlama imkân- larının artırılması amacıyla soğuk hava depola- Orhaneli rının kurulması Alt Tedbir 1. Sadağı Köyünde bulunan Kaya Ha- Alt Tedbir 6. Başta Keles ve Harmancık ilçeleri mamları ile Ağaçhisar Köyündeki kaplıcaların olmak üzere uygun alanlarda organik tarımın termal turizm kapsamında değerlendirilmesi geliştirilmesi Alt Tedbir 2. Kurt Dağı, Karagöz Piknik Alanı ve Alt Tedbir 7. Tarımsal sanayi potansiyeli ön Karakoca yörelerinin mesire yeri olarak imkân- planda olan Orhaneli ve Büyükorhan ilçelerinde larının geliştirilmesi tarıma dayalı sanayi ve depolama olanakları- nın geliştirilmesi Alt Tedbir 3. Sadağı Kanyonunun doğa turizmi imkânlarının geliştirilmesi, başta Bursa olmak 197

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI Sosyal Gelişme Alt Tedbir 2. Alt bölge ilçelerinde sağlık ve eği- tim hizmetlerinin geliştirilmesi, uzman hekim Tedbir 1. Dağ yöresi alt bölgesinin sosyal, eği- sayısının artırılması tim ve sağlık açısından cazibesinin artırılma- sı, özellikle gençlerin şehir merkezine göçleri- Alt Tedbir 3. Bölgede kırsal kalkınmaya yönelik nin azaltılması proje kapasitesinin geliştirilmesi, mevcut perso- nellerin ihtiyaç duyulan alanlarda eğitilmesi Alt Tedbir 1. Dağ yöresi alt bölgesinde özellikle gençlere yönelik sosyal imkânların artırılması Çevre ve Mekânsal Gelişme Alt Tedbir 5. Doğal özelliğini yitirmemiş 2B or- man alanlarının orman arazisine kazandırılma- Tedbir 1. Dağ yöresi alt bölgesinde çevre kirli- sı için çalışmalar yapılması liğinin kontrol altına alınarak çevresel sürdü- rülebilirliğin artırılması, doğal yapının korun- Tedbir 2. Dağ yöresi alt bölgesine olan ulaşım ması imkânlarının artırılması Alt Tedbir 1. Bölgede içme suyu iletim sistemle- Alt Tedbir 1. Bursa ilinden Doğancı Barajı’na ka- rinin yenilenmesi dar olan dağ yolunun çift yönlü yol haline geti- rilmesi Alt Tedbir 2. Bursa içme suyu açısından önemli bir konumda olan Orhaneli’ndeki su kaynakları- Alt Tedbir 2. Balıkesir-Kütahya yolunun yapım nın temizliğine yönelik altyapının oluşturulması ve onarım çalışmalarının tamamlanması Alt Tedbir 3. Alt bölge faaliyet gösteren mer- Alt Tedbir 3. Bursa-Keles Karayolunda toprak mer ocaklarının ve krom madenlerinin çevresel kaymalarının önlenmesi amacıyla yol kalitesi- olumsuz etkilerinin azaltılması nin artırılması Alt Tedbir 4. Dağ yöresinde doğal alanların, iç- me-kullanma suyu kaynakları korunması, or- man alanları ve koruma statüsüne sahip alan- ların koruma ve kullanma dengesi içerisinde planlanması 198

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI > Gemlik Alt Bölgesi fi konumu itibariyle Kuzeybatı Anadolu’nun de- niz yolu taşımacılık ihtiyacına cevap verebilen Bursa ilinin ve TR41 Bölgesi’nin kuzeyinde yer bir sahada hizmet vermektedir. Lojistik olarak alan Gemlik ilçesinin göl hariç alanı 375,99 km2, önemli kentlerin kesişim noktasında bulunan li- 2012 yılı itibariyle nüfusu ise 101 257’dir. manların ve Bursa Serbest Bölgesi’nin Gemlik’te bulunması sebebiyle, denizcilik sektörünün hız- Sanayi ve lojistik potansiyeli, deprem riski gibi lı geliştiği bir yer olmuştur. Ayda ortalama 300 ilçeye özel sorunuyla Gemlik ilçesi Bölge Planı- gemi hareketinin olduğu, özellikle konteyner, nın mekânsal gelişme şemasında tek başına alt otomotiv ve kuru yük olmak üzere çeşitli tipte bölge olarak tanımlanmıştır. yükün elleçlenebildiği Gemlik, oluşturulacak di- ğer ulaşım bağlantıları ile lojistik anlamda daha Bursa Serbest Bölgesi, Bursa Sanayi ve Tica- da güçlenecek konumdadır. ret Odasının önderliğinde Bursa Sanayici ve İş adamlarının ortaklığıyla 1998 yılında kurulmuş, Deprem ve depremden kaynaklanabilecek ikin- 825 dönümlük bir arazide inşa edilmiş ve Ma- cil afetlere ilişkin detaylı tespitlerin ve afet yö- yıs 2001’de ticari faaliyetine başlamıştır. Ser- netim planlarının yapılması ve yapı bazında ge- best bölgede, yaklaşık 120 firmada 800 çalışan rekli önlemlerin alınması hayati öneme sahiptir. vardır. 2012 yılında 1.532.317 ABD Doları ticaret Mekânsal Gelişme Şemasına göre, Gemlik ilçesi hacmiyle Türkiye’deki on dokuz serbest bölge liman bölgesi ve Serbest Bölgeyi içeren alan lo- arasında altıncı sıradadır. jistik odak alanı olarak tanımlanmıştır. Gemlik’te Gemport, Borusan, Rodaport, Gemlik Alt bölgeye ilişkin uygulamaya yönelik tedbir ve Gübre, Marmara Kimya Sanayi Limanları ve BP alt tedbirler aşağıdadır: Terminali bulunmaktadır. Hızlı sanayileşme ve ticaret hacminin ihtiyacı olan deniz yolu taşı- lerine uygun tanıtım ve pazarlamanın yapılması macılığının karşılandığı Gemlik limanları, coğra- Tedbir 2. Gemlik'te deniz balıkçılığının koşul- Ekonomik Gelişme larının iyileştirilmesi Tedbir 1. Coğrafi işarete sahip olan ‘Gemlik Alt Tedbir 1. Balıkçı barınaklarının koşullarının Zeytini’nin kalitesinin ön plana çıkartılarak, iyileştirilmesi zeytinciliğin öneminin korunması Alt Tedbir 1. Zeytin analiz laboratuvarı kurul- ması ile kalite konusunda çalışmalar yapılması Alt Tedbir 2. Gemlik Zeytininin kalite üstünlük- 199

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI Alt Tedbir 2. Balıkçılık konusunda, bilinçsiz av- Alt Tedbir 1. İlçenin Hamidiye ve Fevziye köyle- lanma sorunuyla ilgili eğitimler verilmesi rinde yayla turizminin yapılması Tedbir 3. Mermer sektöründe ‘Gemlik Diyaba- Alt Tedbir 2. Sudüşen Şelalesinin turizme ka- zı’nın tanıtımının artırılması zandırılması Tedbir 4. Gemlik ilçesinde kıyı turizmi ile ta- Alt Tedbir 3. İç turizme yönelik olta balıkçılığı- rih ve kültür turizminin iyileştirilmesi, dağ ve nın geliştirilmesi doğa turizminin geliştirilmesi Tedbir 3. Diğer illerden ilçeye göç eden nü- Sosyal Gelişme fusun ilçeye entegrasyonunun sağlanması, uyum sorununun çözülmesi Tedbir 1. Meslek Yüksek Okulu’nda Denizcilik ve Liman İşletmeciliği Bölümü açılması Tedbir 4. Sosyal içermeye yönelik dezavan- tajlı grupların üretime katılmalarının sağlan- Tedbir 2. İlçenin başta spor alanları olmak ması üzere sosyal alanlar açısından güçlendiril- mesi nayi alanları ile entegrasyonun sağlanması Çevre ve Mekânsal Gelişme Tedbir 5. Gemlik bölgesi liman kapasitelerinin artırılmasına yönelik gerekli fizibilite ve alt- Tedbir 1. Deprem bölgesinde iki aktif fay üze- yapı çalışmalarının yürütülmesi rinde ve yumuşak zemin üzerinde kurulu olan Gemlik’te imar sorununun deprem riski- Tedbir 6. Deniz kirliliğinin önlenmesine yöne- ni gözetecek şekilde çözümlenmesi lik tedbirlerin alınması Tedbir 2.Depremden kaynaklanabilecek ikin- cil afetlere ilişkin detaylı araştırmaların ya- pılması ve gerekli önlemlerin alınması Tedbir 3. Mutlak tarım alanlarının ile zeytinlik Tedbir 7. Atık yönetimine ilişkin altyapı so- alanların korunması ve tarım dışı faaliyetle- runlarının çözülmesi rin önlenmesi Tedbir 8. Yenilenebilir enerjiyle ilgili potansi- Tedbir 4. Gemlik limanı ve serbest bölgeye de- yelin kullanılması miryolu bağlantılarının tamamlanarak, sa- 200

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI Alt Tedbir 1. Dağ alanında rüzgâr enerjisi, Kar- çelerde güneş enerjisi uygulamalarının fizibili- sak Deresi’nde hidroelektrik enerji, park ve bah- tesinin yapılması > Orhangazi-İznik-Yenişehir Alt Bölgesi Bursa ilinin ve TR41 Bölgesi’nin kuzeyinde yer Alt bölge doğal varlıkları, tarım potansiyeli, doğa alan alt bölge, göl hariç alanına göre Orhangazi ve kültür turizmi potansiyeli, ulusal ve ulusla- 592,26 km2, İznik 593,8 km2 ve Yenişehir 785,4 rarası çapta önemli sanayi kuruluşlarına ev km2 olmak üzere toplam 1971,46 km2’lik bir sahipliği yapmasıyla ekonomik olarak önemli alanı kapsamaktadır. bir potansiyeldir. Var olan potansiyel, sektörle- re göre analiz edildiğinde, özellikle turizm po- Alt bölge ilçeleri İznik ve Orhangazi’nin önemli tansiyelinin geliştirilebileceği, tarım ürünlerinin zeytin üreticisi ilçeler olması ve İznik Gölü’nün pazarlama imkânlarının da artırılarak tarım kıyılarının paylaşmaları sebebiyle bir araya katma değerinin artırılabileceği, bölgeye en uy- gelmiştir. Yenişehir ilçesi de tarımsal üretimde gun sanayinin çevreye daha az zararlı olabile- önemli olan bu iki ilçe gibi tarımsal üretimin ön cek tarıma dayalı sanayi olacağı görülmektedir. plana çıktığı bir ilçe olması ve İznik ilçesi ile ula- Tüm gelişme alanlarında, İznik Gölü başta ol- şım bağlantısı ve işgücü akımı ile ilişkili olduğu mak üzere çevrenin korunması ve çevre kirlili- için aynı alt bölgede yer almaktadır. ğinin önüne geçilmesi elzemdir. Mekânsal Gelişme Şemasına göre, Orhanga- Alt bölgeye ilişkin uygulamaya yönelik tedbir ve zi-İznik-Yenişehir alt bölgesi ilçeleri ‘Tarımsal alt tedbirler aşağıdadır: Gelişme Odağı’ olarak belirlenmekle birlikte İz- nik ilçesi aynı zamanda ‘Turizm Gelişme Odağı’ ne çıkarılması için gerekli çevre düzenlemesi ve olarak ele alınmaktadır. restorasyon çalışmalarının yapılması Alt Tedbir 2. İlçenin zengin koleksiyonu olan Ekonomik Gelişme müzeleri ve açık hava müzesi niteliğindeki ya- pısıyla tanıtımının sağlanması Tedbir 1. Alt bölgenin turizm potansiyelinin ortaya çıkarılması, turist ve geceleme sayısı- nın artırılması için turizme yönelik imkânla- rın geliştirilmesi İznik Alt Tedbir 1. Tarihi eser ve yapıların gün yüzü- Alt Tedbir 3. Turizm konaklama altyapısının 201

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI bölgenin niteliğine uygun şekilde geliştirilmesi Alt Tedbir 3. Sofralık zeytin gibi öne çıkan tarım ürünlerinin tanıtımının artırılması Tedbir 2. Alt bölge ilçelerinin öne çıkan ve mar- kalaşma yeteneği olan değerleriyle tanıtımının Tedbir 3. Alt bölgede tarımda verimlilik odaklı sağlanması olarak ürün planlamasının yapılması, orga- nik tarım ve örtü altı potansiyelinin değer- İznik lendirilmesi, iyi tarım uygulamalarına önem verilmesi Alt Tedbir 1. İznik'te yaşam kalitesini artırma- ya yönelik yaya bölgelerinin artırılması, ilçenin Tedbir 4. Mutlak tarım alanlarının ve özel estetik yapısının geliştirilmesi gibi faaliyetler- mahsul alanlarının korunması le ilçenin uluslararası 'Cittaslow' (Yavaş Şehir) sertifikasını almasının sağlanması ve böylelikle Tedbir 5. Alt bölgede tarımsal sanayinin geliş- ilçenin tanınırlığının artırılması tirilmesi Alt Tedbir 2. Coğrafi işareti tescillenmiş olan İz- Alt Tedbir 1. Tarım Organize Sanayi ihtiyacıyla nik Çinisi'nin özgün üretim kriterlerinin ve buna ilgili fizibilite çalışmasının yapılması bağlı piyasa değerinin korunması, marka olarak geliştirilmesi ve tanıtımının sağlanması Alt Tedbir 2. Zeytin depolama ve paketleme te- sislerinin oluşturulması ve geliştirilmesi Sosyal Gelişme malarının yapılması, mevcut yüzme ve kürek Tedbir 1. İlçelerde genç nüfusun köyden kente takımının imkânlarının güçlendirilmesi göçünün önüne geçilmesi için kırsalda eko- nomik faaliyet çeşitliliğinin sağlanması ve Tedbir 3. Sosyal içermeye yönelik dezavan- sosyo-kültürel altyapıların geliştirilmesi tajlı grupların üretime katılmalarının sağlan- ması Tedbir 2. Sporda öne çıkılabilecek spor çe- şitlerinin ortaya çıkarılması ve bu alanlarda Alt Tedbir 1. Engellilerin aktif olarak çini üretim altyapının iyileştirilerek müsabakaların dü- sürecinde bulunabilmesine yönelik çalışmalar zenlenmesi yürütülmesi Alt Tedbir 1. İznik Gölü'nde su sporlarının yapıl- ması için gerekli altyapı ve organizasyon çalış- 202

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI Çevre ve Mekânsal Gelişme Alt Tedbir 6. Karsak Deresi başta olmak üzere sanayiden kaynaklanan akarsu kirliliğinin önü- Tedbir 1. İznik Gölü’nün kirliliği başta olmak ne geçilmesi üzere çevre kirliliğinin önlenmesi, atık berta- rafıyla ilgili gerekli önlemlerin alınması Alt Tedbir 1. İznik Gölü'nde kimyasal ilaçlama Tedbir 2. Ulaşım, lojistik ve altyapı imkânları- vidanjörleri vb. sebeplerden kaynaklanan kim- nın iyileştirilmesi yasal kirlenmenin önüne geçilmesi Alt Tedbir 1. İlçelerin diğer ilçe ve illerle olan yol Alt Tedbir 2. İznik Gölü çevresindeki köylerin bağlantılarının geliştirilmesi sebep olduğu evsel atıksudan kaynaklanan kir- liliğin önlenmesi Alt Tedbir 2. İlçelerin Bursa merkeze olan toplu taşım imkânının geliştirilmesi Alt Tedbir 3. İlçede zeytin karasuyu arıtma so- Alt Tedbir 3. Yenişehir Havalimanı’nın özellikle runuyla ilgili fizibilite çalışması yapılması tarım ürünleri taşımacılığında etkin kullanımı- nın sağlanması Alt Tedbir 4. İznik ilçesinin Orhangazi ilçesiyle evsel atıkların bertarafı için ortak kullanılabile- Alt Tedbir 4. Turizm sektörünün gelişmesi için cek tesislerin oluşturulması önem teşkil eden kanalizasyon gibi altyapı so- runlarının giderilmesi Alt Tedbir 5. Tarımda kullanılan zirai mücadele, koruma ilaçları ve kimyasal gübrelerden kay- Alt Tedbir 5. Doğalgaz altyapısı ihtiyacıyla ilgili naklanan toprak kirliliğinin önüne geçilmesi ihtiyaç ve fizibilite çalışması yapılması > İnegöl Alt Bölgesi OSB olup, bir küçük sanayi sitesi ve üç sanayi bölgesi bulunmaktadır. İlçede mobilya sektörü- İnegöl tarım ve sanayinin birlikte gelişim gös- ne paralel olarak mobilya tekstili ağırlıklı olmak terdiği bir ilçe olup aynı zamanda termal turizm üzere tekstil sektörü de yüksek üretim ve ihra- potansiyeli mevcuttur. İlçede birçok sektör de cat payına sahiptir. sanayi faaliyetleri yürütülse de isim yapmış mobilyası ile öne çıkmaktadır. Kırsal alanda Oylat kaplıcaları ve kaplıcalarının yakınında geçim kaynağı tarım ve ormancılıktır. İlçe sana- bulunan oylat mağaraları turizm önemli parça- yileşmenin ve tarımsal faaliyetlerin de etkisi ile sıdır. İlçede bir kent müzesi kurulmuş, mobilya göç almaktadır. müzesi de kurulma aşamasındadır. İlçede İnegöl Organize Sanayi Bölgesi (OSB) ve İnegöl Mobilya Ağaç İşleri OSB olmak üzere iki 203

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI İlçede bir devlet hastanesi, bir diş hastanesi ve atıkları ve yağ yakılmasına bağlı olarak ısınma- iki özel hastane bulunmaktadır. Mevcut 356 dan ve sanayiden kaynaklı hava kirliliği proble- yataklı hastane teknolojik altyapı bakımından mi bulunmaktadır. yetersiz kalmaktadır. Yeni yapılan diş hastanesi ve devlet hastanesi ile sağlık hizmetlerinde iyi- İnegöl bölgede Büyükşehir Belediyeleri haricin- leşme beklenmektedir. de tek düzenli katı atık depolama tesisi bulunan ilçedir. İnegöl ilçesinin tamamı kanalizasyon İşsizlik oranları düşük olmasına rağmen, kalifi- şebekesine bağlı olup, bu kanalizasyon şebe- ye eleman sıkıntısı yaşanmaktadır. İlçede 3 tek- kesi İnegöl OSB Atıksu Arıtma Tesisine bağlıdır. nik ve endüstri meslek lisesi olmasına rağmen Tesiste, İnegöl İlçesi ile Alanyurt beldesinin yer- ihtiyacı karşılamamaktadır. 2013-2014 eğitim leşim birimlerinden kaynaklanan evsel atıksu öğretim yılında eğitime başlaması planlanan ile İnegöl OSB’de bulunan işletmelerden kay- Sevim Yıldız Eğitim Kampüsünün kapasiteyi naklanan evsel ve endüstriyel nitelikli atıksu artırması beklenmektedir. arıtılmakta ve Kalburt Çayı’na deşarj edilmek- tedir. Kalburt Çayı ise sulama amaçlı kullanıla- Güney Marmara’dan İç Anadolu ve İç Batı Ana- cak olan Boğazköy Barajını besleyen önemli bir dolu’ya ulaşım İnegöl üzerinden yapılmaktadır. çaydır. Bu nedenle tesis sulama suyu kriterleri- Bölge Mudanya Limanına 76 km, Gemlik Lima- ni sağlamalıdır ancak çıkış suyunda tuzluluk ve nına da 75 km mesafede olduğundan deniz ula- renk problemi yaşanmaktadır. şımı yapılabildiği gibi, Bursa ve Yenişehir Hava Limanı ile hava ulaşımı da yapılabilmektedir. Alt bölgeye ilişkin uygulamaya yönelik tedbir ve İlçede birinci öncelikli problem hava kirliliği alt tedbirler aşağıdadır: problemidir. Özellikle yoğunluklu kömür, sunta Alt Tedbir 3. Markalaşma faaliyetlerinin ve iş- Ekonomik Gelişme birliklerinin artırılması Tedbir 1. Mobilya sektörünün güçlenmesi için Alt Tedbir 4. Mobilya sektöründe başta işgücü teknoloji, tasarım ve markalaşma faaliyetle- verimliliği olmak üzere verimliliğin artırılması rinin artırılması Alt Tedbir 5. Mobilya sektöründe istihdam edi- Alt Tedbir 1. İnegöl Mobilya Ağaç İşleri OSB alt- lecek ara elaman ve kalifiye eleman yetiştiril- yapısını tamamlayarak firmaların bölgede üre- mesi time geçişinin sağlanması Alt Tedbir 6. İnegöl mobilyasının yurt içi ve Alt Tedbir 2. Mobilya sektöründe Ar-ge ve ta- yurtdışı fuarlarda bir marka olarak tanıtılması sarım odaklı ürün çeşitliliğinin artırılması için ortak kullanıma yönelik bir tasarım merkezi ku- rulması 204

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI Tedbir 2. Oylat kaplıcaları termal turizm po- Alt Tedbir 2. Oylat kaplıcalarına ulaşım bağlan- tansiyelinin kullanılması ve tanıtılması tılarının iyileştirilmesi Alt Tedbir 1. Oylat kaplıcalarının altyapısının Alt Tedbir 3. Oylat Kaplıcalarının sağlık turizmi iyileştirilmesi, su dağıtımı ve depolama ile ilgili fuarlarında tanıtımının yapılması düzenlemelerin yapılması liselerinde derslik başına düşen öğrenci sayısı- Sosyal Gelişme nın düşürülmesi için yeni derslik açılması Tedbir 1. Eğitim hizmetlerinde kalitenin ve erişilebilirliğin artırılması Alt Tedbir 1. Köylerde bulunan okulların eğitim Alt Tedbir 3. İlçenin ara elaman ihtiyaçlarını araçları ve donanım malzeme eksiklerinin ta- karşılayacak şekilde meslek lisesi ve meslek mamlanması, uygun okullarda anasınıfı açıl- yüksekokulu müfredatının belirlenmesi, sanayi ması kuruluşları ile eğitim kurumlarının konu ile iş- birliği içinde çalışması Alt Tedbir 2. Ortaöğretimde ve özellikle meslek Alt Tedbir 4. Kanalizasyon şebekesindeki ka- Çevre ve Mekânsal Gelişme yıp-kaçakların engellenmesi için gerekli şebeke yenilenmesinin yapılması Tedbir 1. Çevre kirliliğinin kontrol altına alın- ması ve altyapının iyileştirilmesi Alt Tedbir 5. Atıksu arıtma tesisinin sulama suyu kriterlerini sağlaması için iletkenlik ve renk pa- Alt Tedbir 1. Sanayi kaynaklı hava kirliliğinin rametrelerini sağlayacak önlemlerin alınması önlenmesi için eylem planı oluşturulması ve tehlikeli atık statüsünde olan sunta ve yağın ya- kıt olarak kullanılmasının engellenmesi Alt Tedbir 2. Tarım kaynaklı su ve toprak kirlili- Tedbir 2. İnegöl ovasının korunması ve tarım ğinin önlenmesi amacıyla bilinçli gübre ve kim- dışı amaçlar için kullanımının önlenmesi yasal kullanımına yönelik eğitimlerin verilmesi Tedbir 3. Afete yönelik tedbirlerin alınması Alt Tedbir 3. İçme suyu şebekesinde kayıp ka- çak oranın düşürülmesi için mevcut asbestli Alt Tedbir 1. Deprem kuşağında yer alan alt böl- çimento boruların değiştirilmesi ve şebekenin gede bulunan yerleşim alanlarında detaylı yapı yenilenmesi analizleri yapılarak afet riskli alanlarda mevcut 205

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI duruma ait veri tabanının oluşturulması ve yapı lışması sonrası afet risklerine karşı dayanıksız denetim laboratuvarı kurulması olduğu tespit edilen yapıların dönüşümünün/ rehabilitasyonunun sağlanması ve eylem plan- Alt Tedbir 2. Alt bölgede yapılacak envanter ça- larının hazırlanması > Mustafakemalpaşa-Karacabey Alt Bölgesi Alt bölge mekânsal gelişme şemasına göre ta- Ancak özellikle tarım sektöründe çalışanların rımsal ve tarımsal sanayi gelişme odağı ola- büyük ölçüde mevsimlik olarak çalışması ve rak belirlenmiş olup öncelikli olarak toprak gizli işsizlerin varlığı istihdam sorununu bera- kaynakları korunarak tarıma dayalı sanayi ve berinde getirmektedir. Kurulmuş olan gıda ve depolama geliştirilecek, tarımsal altyapının iyi- konserve fabrikaları, tarım araç ve gereç atöl- leştirilmesi ve etkin teknoloji kullanımı destek- yeleri, çeşitli işyerleri ve ticari alım satım işleri lenecektir. ve tarım sektörü alt bölgede geniş istihdam ka- pasiteleri yaratmıştır. Alt bölgede tarımsal üretim dışında bölgenin potansiyeli doğrultusunda ekonomik çeşitliliğin Ova önemli bir sebze üretim merkezi olma- artırılması, sosyal donatı ve altyapı eksiklikleri- sından dolayı ilçelerde tarıma dayalı sanayi nin giderilmesi esastır. Bölgede doğal alanların, oldukça gelişmiştir. Alt bölgede gıda sanayi tarım alanlarının ve su kaynaklarının korun- sektöründe faaliyet gösteren fabrikalar yoğun- ması önemlidir. Doğa ve yaşam kalitesini tehdit laşmış durumdadır. Yine tarıma dayalı olarak eden madencilik faaliyetlerinin olumsuz etkile- yem, tavukçuluk, hayvancılık ve süt ürünleri rinin önlenmesi, planlı sanayi alanlarının kapa- dallarında faaliyet gösteren ve ihracat yapan sitelerinin etkin kullanımı esastır. firmalar bulunmaktadır. Ayrıca fide ve tohum üretim tesisleri de gün geçtikçe artmaktadır. Bölgede ekonomik çeşitliliğin artırılması ama- Mustafakemalpaşa’da iki organize sanayi böl- cıyla turizm potansiyelinin değerlendirilmesi, gesi (OSB) ve iki küçük sanayi sitesi (KSS) bulun- doğa, termal ve kültür turizminin geliştirilme- makta Karacabey’de ise iki KSS ve bir sanayi si bölge halkının gelirinin artırılması açısından bölgesi bulunmaktadır. desteklenmelidir. Okuryazarlık oranı her iki ilçede de oldukça Ekonomik yapı yönünden ilçe ekonomisi tarım yüksektir (%94). Mustafakemalpaşa’da örgün ve sanayi sektörleri ağırlıkta olup bunları ticaret eğitim kurumları incelendiğinde çeşitlilik ol- ve hizmet sektörleri takip etmektedir. İki ilçede duğu (öğretmen, kız meslek, sağlık meslek, ti- de nüfusunun büyük kısmı tarımla uğraşmakta caret meslek vb.) gözlenmektedir. İlçeye Fen olup, ekonomide tarım sektörü büyük ağırlık ta- Lisesi’nin açılması için de çalışmalar devam et- şımaktadır. mektedir. Bu nedenle Karacabey’den Bursa’ya 206

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI olduğu kadar Mustafakemalpaşa’ya da öğre- İlçeler Uluabat Gölü havzasında bulunduğu için nim amaçlı bir akıştan söz etmek mümkündür. gölün durumu açısından oldukça önem arz et- Her iki ilçede de Uludağ Üniversitesine bağlı bir mektedir. Uluabat Gölü tarımdan kaynaklanan meslek yüksekokulu bulunmaktadır. yeraltı suyu kirliliği ile endüstriyel ve evsel kay- naklı su kirliliğine maruz kalmaktadır. Sağlık sektörü açısından incelendiğinde her iki ilçede de mevcut devlet hastanesi bulunmak- Her iki ilçede de kanalizasyon şebekesi mev- tadır. Ancak ilçe ziyaretleri sırasında Karacabey cuttur. Bununla birlikte Mustafakemalpaşa’da ilçesindeki hastanenin personel ve teknik dona- kanalizasyon şebekesinin sonlandığı bir atıksu nım açısından eksiklikleri olduğu ve halkın sağ- arıtma tesisi mevcut olmayıp, atıksular arıtıl- lık problemi yaşadığında Mustafakemalpaşa madan doğrudan Mustafakemalpaşa Çayı ve ve Bursa hastanelerini tercih ettiği belirtilmiştir. bu çay vasıtasıyla Uluabat Gölü’ne deşarj edil- Ancak her iki ilçede de yeni hastaneler inşaat mektedir. Avrupa Birliği fonlarından faydala- aşamasındadır. narak yapılacak tesis için çalışmalar devam et- mektedir. Karacabey’de bulunan atıksu arıtma Mustafakemalpaşa Bursa-İzmir, Karacabey ise tesisi ise eski teknoloji ve verimsizlik nedeniyle Bursa-Çanakkale, Bursa-Balıkesir yolları üze- çalıştırılmamaktadır. rinde olduğundan ulaşımı gelişmiştir. Karaca- bey’den Deniz yoluyla Bandırma üzerinden İs- Alt bölgeye ilişkin uygulamaya yönelik tedbir ve tanbul’a ulaşımdan mümkündür. İnşaatı süren alt tedbirler aşağıdadır: Gebze-İzmir otobanı ve hızlı tren çalışmalarının da ulaşım ve lojistik sektörünü de etkilemesi dirilirken tarıma dayalı sanayiye öncelik veril- beklenmektedir. mesi Ekonomik Gelişme Tedbir 1. Tarımsal üretimin ve hayvancılığın geliştirilmesi Alt Tedbir 1. Süt ve et üretimini artıracak hay- Alt Tedbir 4. Soğuk hava depoları ve paketleme vancılık tesislerinin arttırılması tesislerinin sayısının arttırılması Alt Tedbir 2. Mustafakemalpaşa OSB de ki yeni Tedbir 2. Yerel markaların oluşturulması ve yatırımlarda özellikle tarıma dayalı sanayi ve tanıtılması gıda sanayinin gelişiminin teşvik edilmesi Alt Tedbir 1. Mustafakemalpaşa tatlısının tanı- Alt Tedbir 3. Boş alanlarının sanayi amaçlı kul- tılması lanımına yönelik yer seçimi kararları değerlen- 207

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI Alt Tedbir 2. Yöresel peynir olan Mihalıç peyni- Alt Tedbir 3. Mustafakemalpaşa Suuçtu Şela- rinin tanıtımının yapılması lesi mesire alanı altyapısının iyileştirilmesi ve tanıtımının yapılması Alt Tedbir 3. Bölgede yetişen biber ve domates- lerden yapılan salçanın yerel ürün olarak tanı- Alt Tedbir 4. Mustafakemalpaşa Tırnova mev- tılması kiinde bulunan alanda gökbilim etkinlikleri dü- zenlenmesi veya gözlemevi kurulması Alt Tedbir 4. Yerel üretici örgütlerin ve koope- ratiflerin bir araya gelerek yerel markaları ta- Alt Tedbir 5. Uluabat Gölü Çevresi Doğa Turizm nıtması ve pazarlaması, üreticilerin bu yönde Alanının kuş gözlemciliği, su sporları ve doğa strateji geliştirmesi için eğitimlerin verilmesi turizmi potansiyelinin değerlendirilmesi ve ta- nıtılması Alt Tedbir 5. Mermerde Karacabey siyahı ve Mustafakemalpaşa beyazının tanıtımının yapıl- Alt Tedbir 6. Karacabey Longoz, defne ve ıhla- ması mur ormanlarının turizm potansiyelinin değer- lendirilmesi ve tanıtılması Tedbir 3. Yöredeki termal, doğa ve kültür tu- rizmi potansiyelinin ortaya çıkarılması Alt Tedbir 7. Karacabey kıyı turizminin gelişti- rilmesi Alt Tedbir 1. Mustafakemalpaşa Tümbüldek Termal Turizm Merkezi’nin altyapısın iyileştiril- Alt Tedbir 8. Konaklama tesislerinin sayısının mesi, tanıtımının yapılması ve bölgeye yatırım ve kalitesinin arttırılması çekilmesi Alt Tedbir 2. Mustafakemalpaşa Miletepolis ve Paşalar kazı bölgesinde açık hava arkeoloji müzesi kurulması Sosyal Gelişme Alt Tedbir 2. Diğer illerden ilçeye gelen göç eden nüfusun ve mevsimlik işçilerin ilçeye entegras- Tedbir 1. Sosyal içermeye yönelik politikala- yonunun sağlanması, uyum sorununun çözül- rın ve sosyal hizmet altyapısının geliştirilmesi mesi Alt Tedbir 1. Bursa’ya ve diğer büyük illere göçü Alt Tedbir 3. Sosyal dışlanma yaşayan özel engellemek için özellikle gençlere yönelik sosyal gruplara (romanlar, mevsimlik işçi vb.) yerinde imkânların artırılması 208

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI sosyal hizmet modellerinin geliştirilmesi mer, tohumculuk gibi bölümlerin açılması ile ara eleman ihtiyacının karşılanması Tedbir 2. Eğitim hizmetlerinde kalitenin ve erişilebilirliğin artırılması Alt Tedbir 2. Köylerden gelen ortaöğretim öğ- rencilerine yönelik kullanılabilecek yurt imkân- Alt Tedbir 1. Karacabey ve Mustafakemalpaşa larının oluşturulması Meslek Yüksek Okullarında süt ürünleri, mer- Alt Tedbir 5. Mustafakemalpaşa organize sana- Çevre ve Mekânsal Gelişme yi bölgesi isale hattının yenilenmesi Tedbir 1. Çevre kirliliğinin kontrol altına alı- Alt Tedbir 6. Mermer atıklarının ve çamurları- narak çevresel sürdürülebilirliğin artırılması, nın değerlendirilmesi, depolanması ve bertaraf doğal yapının korunması edilmesi konusunda fizibilite çalışmaları yapıl- ması ve bununla ilgili tesislerin yapımı Alt Tedbir 1. Mustafakemalpaşa’da atıksu arıt- ma tesisinin kurulması ve Karacabey’de bulu- nan tesisin yenilenmesi Alt Tedbir 2. Ortak bir düzenli katı atık depo- Alt Tedbir 7. Mustafakemalpaşa ve Karacabey lama tesisi kurulması veya Bursa Büyükşehir Ovalarının korunması, sanayi ve ulaşım proje- Belediyesi’ne ait tesise gönderilmek üzere bir lerinden olumsuz etkilenmesinin asgariye indi- ara transfer istasyonu kurulması, mevcut vahşi rilmesi depolama alanlarının rehabilite edilmesi Tedbir 2. Ulaşım, lojistik ve altyapı imkânları- Alt Tedbir 3. Tarım kaynaklı su ve toprak kirlili- nın iyileştirilmesi ğinin önlenmesi amacıyla bilinçli gübre ve kim- yasal kullanımına yönelik eğitimlerin verilmesi Alt Tedbir 1. Köylere ulaşım yollarının iyileştiril- mesi (Mustafakemalpaşa-dağ köyleri, Karaca- Alt Tedbir 4. Yöredeki mermer ocaklarının, bor bey-Yeniköy gibi) ve krom madenlerinin çevresel olumsuz etkile- rinin azaltılması (kapatılan maden ocaklarının Alt Tedbir 2. Gebze-İzmir yolu ve hızlı tren pro- doğal çevreye uyumlu rehabilite edilmesi, bor- jeleri ile birlikte artacak lojistik potansiyelinin krom madenlerinin neden olduğu yeraltı su kir- değerlendirilmesi liliği gibi) 209

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI Tedbir 3. Afete yönelik tedbirlerin alınması Alt Tedbir 2. Alt bölgede yapılacak envanter ça- lışması sonrası afet risklerine karşı dayanıksız Alt Tedbir 1. Deprem kuşağında yer alan alt böl- olduğu tespit edilen yapıların dönüşümünün/ gede bulunan yerleşim alanlarında detaylı yapı rehabilitasyonunun sağlanması ve eylem plan- analizleri yapılarak afet riskli alanlarda mevcut larının hazırlanması duruma ait veri tabanının oluşturulması ve yapı denetim laboratuvarı kurulması > Eskişehir Odunpazarı-Tepebaşı Alt Bölgesi Odunpazarı-Tepebaşı Alt bölgesi Eskişehir ili ortaya çıkmaktadır. Bölge ve ülke ortalaması ile merkez ilçeleri olup Bölge Planını mekânsal ge- karşılaştırıldığında, üniversite öğrencilerinin yo- lişme şemasında da bölgesel merkez olarak be- ğun olduğu alt bölgede sosyo-kültürel faaliyet- lirlenmiştir. Beşeri ve sosyo-kültürel gelişmişlik ler çeşitlilik arz etmektedir. Sanayi ve hizmetler bakımından ileri bir seviyede olan alt bölgeye sektörünün yoğun olduğu alt bölgede sektörel kırsal alandan ve il dışından göç devam etmek- ihtiyaçlara uygun olarak planlanacak mesleki tedir. Kırsal nüfusun yerinde tutulmasını sağ- eğitim ve istihdama dönük tedbirlerin öncelikli lamak ve iç göçü ortadan kaldıracak istihdam olarak hayata geçirilmesi gerekmektedir. yaratıcı yatırımlar merkez ilçelerin gelişmişliği- Tarih ve kültür, kongre ve termal turizm de mer- nin sürdürülebilir olması açısından bir zorunlu- kez ilçelerde yüksek potansiyele sahip sektör- luktur. lerdir. Bu alanda öncelikli olarak kamu ve sivil toplum örgütlerinin liderlik ettiği kurumsallaş- Ulaşım açısından son derece avantajlı konum- ma eksikliğini giderecek projeler uygulanmalı- da bulunan Odunpazarı-Tepebaşı alt bölgesinde dır. devam eden karayolu ve demiryolu yatırımları- nın ekonomik ve sosyal yapı üzerindeki olumlu Çevre altyapısı bakımından gelişmiş olan bölge- etkilerinin artırılmasını sağlayacak tedbirlere de özellikle gürültü kirliliği, evsel ve endüstriyel ihtiyaç bulunmaktadır. atık bertarafı ile Porsuk çayının kirliliği öncelikli olarak tedbir alınması gereken sorun alanlarıdır. Alt bölgede makine-metal, beyaz eşya, sera- Alt bölgeye ilişkin uygulamaya yönelik tedbirler mik, madencilik, gıda, raylı sistemler, savunma aşağıdadır: ve havacılık sanayii öncelikli sektörler olarak 210

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI Ekonomik Gelişme da güncellenmesi, Tedbir 1. Sanayi altyapısının geliştirilmesi ve Alt Tedbir 7. Sektörel ihtiyaçlara yönelik tekno- ürün katma değerinin artırılması loji transfer ofisleri, teknoloji geliştirme bölgele- ri, tasarım merkezi sayısının artırılması ve faa- Alt Tedbir 1. Anadolu Üniversitesi İki Eylül Kam- liyetlerinin iyileştirilmesi, püsü’nde ulusal uçak bakım merkezi oluşturul- ması ve Ulusal Havacılık Mükemmeliyet Mer- Alt Tedbir 8. Nitelikli personel ihtiyacının gide- kezi (UHAM) projesinin hayata geçirilmesinin rilmesi amacıyla sektörel özel meslek liselerine sağlanması geçişin teşvik edilmesi Alt Tedbir 2. Havacılık sektöründe uçak motoru, Alt Tedbir 9. Ürün ticarileştirme ve lisanslama- hafif kompozit malzeme, raylı sistemlerde yerli ya yönelik ortak kullanıma dönük altyapının ge- vagon gibi patent odaklı üretime geçiş çalışma- liştirilmesi larının desteklenmesi Alt Tedbir 10. Uluslararası fuar alanı yapılma- Alt Tedbir 3. Havacılık, seramik ve raylı sistem- sı amacıyla arazi tahsisi ve altyapı konusunda ler kümelenmelerinin geliştirilmesi amacıyla Eskişehir Sanayi Odası, Eskişehir Ticaret Odası kümelenme destekleri konusunda bilgi seviye- ve ilgili belediyeler ile ortak çalışma yürütülme- sinin artırılması si Alt Tedbir 4. Sektörlerin dışa bağımlılığı olan Tedbir 2. Turizmde altyapının geliştirilmesi ve stratejik girdilerinde (yazılım, programlama, kurumsallaşmanın artırılması hammadde vb.) Ar-Ge faaliyetlerinin geliştiril- mesi, bu alanlarda dış yatırımcıların bölgeye Alt Tedbir 1. Kurumlar arası işbirliğinin sağlan- çekilmesi dığı Termal ve Sağlık Turizmi Tanıtma Birliği kurulması, uluslararası örgütlere üyeliğinin ger- Alt Tedbir 5. İşletmelerde kurumsallaşmanın çekleştirilmesi sağlanması, kalite standartlarının ön plana çı- karılarak çevre dostu üretim süreçlerinin yay- Alt Tedbir 2. Turizmde bilgi iletişim teknolojile- gınlaştırılması rinin kullanımını artırmak amacıyla sektör pay- daşlarının sorumlu olduğu bölge turizm portalı- Alt Tedbir 6. Üniversite sanayi işbirliğinin geliş- nın oluşturulması tirilmesi amacıyla sektörel Ar-Ge proje pazarı sayısının artırılması, yüksek lisans ve doktora programlarının sektörel ihtiyaçlar doğrultusun- 211

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI Alt Tedbir 3. Gelişmekte olan kongre turizmi Alt Tedbir 8. Sakarılıca Termal Turizm Merke- altyapısına uygun tanıtım faaliyetlerine ağırlık zi’ne ulaşım alternatiflerinin geliştirilmesi verilmesi Tedbir 3. Tarımsal üretimde verimliliğin artı- Alt Tedbir 4. Kırsal bölgelerdeki turizm türlerine rılması uygun konaklama ve hizmet altyapısının geliş- tirilmesi Alt Tedbir 1. Organik tarım konusunda köylüle- rin bilinçlendirilmesi ve ürünlerin satışının yapı- Alt Tedbir 5. Film ve medya sektöründe küme labileceği köy pazarlarının açılması oluşumunun sağlanması ve çizgi film(animas- yon) sektörünün gelişime yönelik ortak kullanı- Alt Tedbir 2. Tohumculuk faaliyetinin (patates, ma uygun fiziksel ve teknolojik altyapının des- buğday, çim tohumculuğu) gelişmesi amacıyla teklenmesi Ar-Ge desteklerine ulaşımın artırılması Alt Tedbir 6. Kızılinler Termal Turizm Merkezi’n- Alt Tedbir 3. Kaliteli tohum üretmek için tohum- de konaklama ve hizmet altyapısı yatırımları- culuğun geliştirilmesi amacıyla sözleşmeli to- nın artırılması humculuğun (tohum üretiminin) geliştirilmesi Alt Tedbir 7. Odunpazarı kentsel sit alanı ve Alt Tedbir 4. Tarım fuarının daha kapsamlı ve Odunpazarı evlerinin kültür turizmi ve geliş- özel sektöre yönelik geliştirilmesi mekte olan film ve medya sektörü açısından tanıtımının artırılması Alt Tedbir 3. Özellikle mültecilerin ve öğrencile- rin kayıt dışı çalışmasının önüne geçilmesi Sosyal Gelişme Tedbir 1. Sosyal eşitsizliklerin giderilmesine yönelik altyapının geliştirilmesi Alt Tedbir 1. Mesleki yaygın eğitim altyapısının Alt Tedbir 4. Dezavantajlı gruplara yönelik sos- geliştirilmesi ve katılımın teşvik edilmesi yal hizmet altyapısının güçlendirilmesi Alt Tedbir 2. Dezavantajlı kesimlere (engelliler, Alt Tedbir 5. Gelişmiş olan kültür sanat faaliyet- göçle gelenler, madde bağımlıları, yaşlılar, sos- lerinin tabana yayılması ve niteliğinin artırılma- yal güvencesi olmayanlar, sığınmacılar, sokakta sı çalışan çocuklar) yönelik hayatboyu öğrenme ve rehabilitasyon programlarının geliştirilmesi 212

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI Çevre ve Mekânsal Gelişme Alt Tedbir 1. İl merkezindeki lojistik imkânların güçlendirilmesi amacıyla Hasanbey Lojistik Tedbir 1. Çevre ve mekânsal altyapının geliş- Merkezi’nin etkinleştirilmesi tirilmesi Alt Tedbir 2. Hasanbey Lojistik Merkezi ile en- Alt Tedbir 1. Eskişehir ovasının ‘Ova Koruma tegre bir ulusal havayolu kargo dağıtım merkezi Alanı’ olarak belirlenmesi için çalışmaların yü- projesi geliştirilmesinin sağlanması rütülmesi Alt Tedbir 3. Raylı sistem taşımacılığının OSB’ye Alt Tedbir 2. Çimento fabrikası atık kurutma te- kadar götürülmesi ve OSB lojistik merkez arası sisinin etkin kullanımının sağlanması demiryolu ve karayolu bağlantısının sağlanma- sı Alt Tedbir 3. Afet riski olan alanlarda kentsel dönüşümün ortaya çıkardığı mülkiyet sorununu Alt Tedbir 4. Mekânsal erişilebilirliğin iyileşti- çözmek amacıyla konut sahipleri ve kurumları rilmesi amacıyla yayalaştırma, bisiklet yolu ve hedef alan bilinçlendirme faaliyetlerinin yürü- kentsel merkez çevresinde otopark altyapısının tülmesi geliştirilmesi Alt Tedbir 4. Demiryolu ulaşımı nedeniyle olu- Alt Tedbir 5. Havayolu taşımacılığının gelişti- şan gürültü kirliliğinin azaltılması için gerekli rilmesi amacıyla yük ve yolcu taşımacılığının tedbirlerin alınması gelişmekte olan imalat sanayii ve turizm sek- törlerine entegrasyonunun sağlanması Alt Tedbir 5. Afet riski altındaki alanlarda yapı envanteri çıkarılması ve zemin etüdü çalışma- Alt Tedbir 6. Yeni yapılacak olan tren garına ha- larının yenilenmesi fif raylı sistem ile(tramvay) ulaşım bağlantısının sağlanması Tedbir 2. Bölgedeki ulaşım bağlantılarının güçlendirilmesi 213

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI > Alpu-Beylikova-Mihalıççık Günyüzü- Sivrihisar Alt Bölgesi Mekânsal gelişme şemasında kırsal kalkınma Kanalizasyon, atıksu arıtma, sulama ve turiz- bölgesi olarak belirtilen alt bölgede tarım ve me yönelik konaklama altyapısı eksikliği bölge hayvancılıkta verimliliğin artırılması ve eko- ekonomisinin geliştirilmesinin önündeki başlı- nomik çeşitliliğin sağlanarak gelir artışının he- ca sorun alanlarıdır. Ayrıca, tarımsal üretimde deflenmesi esastır. Bölgede başlıca ekonomik verimliliği artıracak, katma değerin bölgede faaliyetler olarak öne çıkan tarım ve madencilik kalmasını sağlayacak üretim tesislerinin kurul- dışında turizm potansiyeline sahip çok sayıda ması, madencilikte ise yeni istihdam olanakları tarihi yapı ve termal kaynak bulunmaktadır. yaratacak yeni rezervlerin kullanıma açılması İldeki toplam ekilen arazinin ve büyükbaş ve öne çıkan ihtiyaçlardır. küçükbaş hayvan varlığının yarısına sahip olan ancak son beş yıl içinde % 11 oranında azalma Alt bölgede tarım ve madencilik faaliyetlerine gösteren alt bölgedeki kırsal nüfusun yerinde yönelik olarak tarım ve madencilik ile ilgili yük- tutulmasına dönük önlemler alınması, özellikle seköğretim altyapısı geliştirilmesi gerekmekte- genç nüfus için istihdam ve yaşam kalitesini ar- dir. tıracak eğitim ve sağlık hizmetleri altyapısının iyileştirilmesi gerekmektedir. Tarımsal üretimde Alt bölgeye ilişkin uygulamaya yönelik tedbirler verimliliğin artırılması amacıyla arazi toplulaş- aşağıdadır: tırmaya yönelik çalışmaların hızlandırılması da önem arz etmektedir. rının bölgede işlenmesine yönelik tesislerin ku- rulması Ekonomik Gelişme Tedbir 1. Tarımsal üretim altyapısının gelişti- rilmesi Alt Tedbir 1. Bölgesel ölçekte entegre et ve süt Alt Tedbir 3. Beylikova Besi Organize Sanayi ürünleri için işleme ve paketleme tesisleri, ta- Bölgesi’nin faaliyete geçmesinin sağlanması, vukçuluk, deri işleme tesislerinin kurulması, yatırımcı çekme faaliyetlerinin artırılması geliştirilmesi Alt Tedbir 4. Kapalı tarımsal sulama altyapısı- Alt Tedbir 2. Buğday, ayçiçeği ve şeker panca- nın geliştirilmesi, DSİ tarafından yürütülen ve 214

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI proje halinde olan kapalı sulama sistemi yatı- Tedbir 3. Tarih, doğa ve termal turizm potan- rımlarının tarımsal verimliliğe etkisinin artırıl- siyelinin geliştirilmesi ması Alt Tedbir 1. Alpu Uyuzhamamı, Günyüzü Gü- Alt Tedbir 5. Kooperatifler aracılığıyla çiftçi eği- müşkonak, Sivrihisar Çardak, Mihalıççık Yarıkçı timlerinin artırılması ve diğer termal kaynakların termal turizm po- tansiyelinin artırılması amacıyla altyapılarının Alt Tedbir 6. Bölgeye özgü kiraz, kavun, patlı- geliştirilmesi can ve aspir ürünlerinde markalaşmanın des- teklenmesi Alt Tedbir 2. Alpu’da Karahöyük, Beyliova’ daki çok sayıda höyük, Sivrihisar Pessinus antik Alt Tedbir 7. Sivrihisar Organize Sanayi Bölge- kenti ve tescilli yapıları ile bölgedeki diğer tarih si’nin faaliyete geçmesi amacıyla küçük ölçekli turizmi değerlerinin tanıtım faaliyetlerinde et- un, yem fabrikası, meyve paketleme vb. yatı- kin şekilde yer almasının sağlanması rımların çekilmesi Alt Tedbir 3. Çatacık Yaban Hayatı Geliştirme Tedbir 2. Maden sanayiinin ve yeraltı kay- Sahası (Mihalıççık) ve Balıkdamı Doğal Sit Alanı nakları potansiyelinin geliştirilmesi (Sivrihisar) ’nda turizm altyapısının geliştirilme- si Alt Tedbir 1. Mevcut rezervi bulunan (özellikle Alpu’da linyit ve lületaşı, Beylikova’da toryum Alt Tedbir 4. Bölgedeki dağcılık ve doğa turizmi ve krom) manyezit, mermer, kalsit, kireçtaşı, potansiyelinin tanıtımının artırılması kaolen, sepiyolit ve demir madenlerinin işletil- mesine dönük yatırımların çekilmesi Alt Tedbir 5. Yunus Emre ve Nasreddin Hoca gibi kültürel değerlerin uluslararası tanıtımının Alt Tedbir 2. Manyezit, kalsit, kireçtaşı, krom, artırılması kömür, altın ve bor madenleri için katma değe- rin artırılması Alt Tedbir 6. İlçe merkezlerinde küçük ölçekli konaklama altyapısının geliştirilmesi Alt Tedbir 3. Madencilik sanayinin geliştirilmesi amacıyla madencilik meslek yüksekokulu ku- Tedbir 4 . Kırsal ekonomik faaliyetlerin çeşit- rulması lendirilmesi Alt Tedbir 4. Günyüzü’ndeki Gecek Suyu’ nun Alt Tedbir 1. Gümüş işlemeciliği/savat (Alpu), ki- markalaşma ve tanıtımının sağlanması limcilik (Beylikova, Günyüzü-Kayakent), çöm- lekçilik (Mihalıççık-Sorkun) gibi el sanatlarının desteklenmesi 215

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI Sosyal Gelişme daşların uyumlarını artıracak sosyal ve ekono- mik projeler geliştirilmesi Tedbir 1. Dezavantajlı kesimlere yönelik sos- yal içermenin geliştirilmesi Alt Tedbir 1. İlçe merkezlerinde sosyal hizmet Alt Tedbir 3. Bölgeye gelen mevsimlik tarım iş- altyapısının geliştirilmesi çilerinin yaşam koşullarının iyileştirilmesi ve bu amaçla yapılan proje sayısının artırılması Alt Tedbir 2. Alpu’da sosyal uyum sorunu ya- şayan ve okullaşma oranı düşük Roman vatan- Çevre ve Mekânsal Gelişme Alt Tedbir 1. Alpu’da proje halinde olan Ulusal Raylı Sistemler Mükemmeliyet Merkezi (URAY- Tedbir 1. Çevre altyapısının geliştirilmesi SİM) kapsamında yüksekokul ve raylı sistemler test merkezi projesinin faaliyete geçmesinin Alt Tedbir 1. Porsuk nehrinin kirliliğine neden sağlanması olan evsel ve tarımsal kirliliğin azaltılması Alt Tedbir 2. Yunus Emre Termik Santrali ile Mi- Alt Tedbir 2. Yetersiz olan kanalizasyon şebe- halıççık arasındaki ulaşım bağlantısının güçlen- kesi altyapısının ve atıksu arıtma tesislerinin dirilmesi kurulması, içme suyu altyapısının yenilenmesi Alt Tedbir 3. Alpu, Seyitgazi ve Mihalıççık ilçe- Alt Tedbir 3. Bölgedeki maden ocaklarının ve lerinde madencilik yatırımlarında istihdam edi- Mihalıççık’ ta yapımı devam eden Yunus Emre lenlere yönelik konut ve sosyal donatı yatırım- termik santralinin tarım ve çevre üzerindeki larının artırılması etkilerinin azaltılmasına dönük önlemlerin alın- ması Tedbir 2 .Bölgedeki ulaşım bağlantılarının güçlendirilmesi 216

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI > Seyitgazi-Han-Mahmudiye-Çifteler Alt Bölgesi Alt bölge için en önemli gelişme alanları tarım, Tarımsal üretimin katma değerinin artırılması madencilik ve turizm olarak öne çıkmaktadır. amacıyla tarımsal sanayinin ve istihdam ola- Bölge, zengin bor ve manyezit rezervlerine ve naklarının geliştirilmesi ve özellikle tarım sek- önemli kısmı Frig Vadisi içinde kaldığı için güçlü töründe mevsimsel iş yerine sürekli istihdam turizm potansiyeline sahiptir. sağlayan yatırımların çekilmesi gerekmekte- dir. Söz konusu alt bölgesel ihtiyaçların karşı- Özellikle turizm potansiyelinin değerlendirilme- lanması, aynı zamanda belirtilmiş olan yasal si amacıyla ulaşım altyapısının geliştirilmesi, alt ve üst ölçekli tedbirlerin alınmasıyla doğrudan bölge nüfusundaki azalmanın önlenmesi ama- bağlantılıdır. cıyla da sosyal altyapının geliştirilmesi ihtiyacı ön plandadır. Göçün önlenmesi amacıyla istih- Alt bölgeye ilişkin uygulamaya yönelik tedbirler dam yaratacak tarım ve madencilik yatırım- aşağıdadır: larının çekilmesi ve çevresel kirliliği önleyecek çevre dostu teknolojilerin kullanımının artırıl- ması gerekmektedir. Ekonomik Gelişme mun geliştirilmesi ve kullanıma açılması Tedbir 1. Tarımsal üretim altyapısının gelişti- Alt Tedbir 5. Alpu ve Çifteler’de patates üretimi- rilmesi ne yönelik cips üretim tesisi kurulması Alt Tedbir 1. Tarımsal kooperatiflerin gelişti- Alt Tedbir 6. Organik tarım potansiyelini gelişti- rilmesi amacıyla il bazında örgütlenmelerinin recek teşviklerin artırılması sağlanması ve kooperatifler aracılığıyla çiftçi eğitimlerinin artırılması Alt Tedbir 2. Seyitgazi ve Mahmudiye’de et ve Alt Tedbir 7. Et tavukçuluğu üretiminin yo- süt işleme tesislerinin kurulması ğunlaştığı Mahmudiye’de hayvan hastalıkları teşhis ve tedavi laboratuvarı kurulması, üreti- Alt Tedbir 3. Bitkisel üretime dayalı paketle- cilerin üretim ve ihracat teşvikleri kullanımının me-depolama tesis sayısının artırılması artırılması Alt Tedbir 4. Mahmudiye ilçesindeki hipodro- 217

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI Tedbir 2. Maden sanayiinin ve yeraltı kay- Alt Tedbir 1. İlçe merkezlerinde küçük ölçekli nakları potansiyelinin geliştirilmesi konaklama altyapısının geliştirilmesi Alt Tedbir 1. Çifteler (granit, seramik ve manye- Alt Tedbir 2. Mahmudiye Pansiyon Harası’ nda zit) ve Seyitgazi ‘deki (bor) maden işletmelerinin binicilik sporuna uygun altyapının geliştirilmesi olumsuz çevresel etkilerinin azaltılması Alt Tedbir 3. Seyitgazi Külliyesi’nin ve Mahmu- Alt Tedbir 2. Çifteler’de atıl durumdaki sera- diye’de tarihi Karakışla Hamamı’nın restoras- mik-granit fabrikasının faaliyete geçirilmesi yonunun yapılması Alt Tedbir 3. Han ilçesinde rüzgâr enerji santrali Alt Tedbir 4. Çifteler’de Sakaryabaşı turizm yatırımlarının yapılması amacıyla fizibilite ça- merkezinin altyapı ve tanıtımının geliştirilmesi lışmaları yapılması Alt Tedbir 5. Frig Vadisi’nde hizmet altyapısının ve tanıtımının geliştirilmesi Tedbir 3. Tarih turizmi potansiyelinin gelişti- rilmesi Alt Tedbir 2. Mevsimlik tarım işçilerinin çalışma ve sosyal koşullarının iyileştirilmesi Sosyal Gelişme Tedbir 1. Sosyal hizmet ve eğitim altyapısının güçlendirilmesi Alt Tedbir 1. Osmangazi Üniversitesi Mahmudi- Alt Tedbir 3. İlçelerde yaşlı nüfusun bakım ih- ye Meslek Yüksekokulu Atçılık ve Antrenörlüğü tiyacının karşılanması amacıyla yaşlı bakım Bölümü öğrenci sayısı ve eğitim kalitesinin ar- merkezleri açılması tırılması Çevre ve Mekânsal Gelişme merkezden kaydırılarak küçük sanayi sitesi ku- rulması Tedbir 1. Çevre altyapısının geliştirilmesi Alt Tedbir 3. Mahmudiye’de atık su kirliliği ve Alt Tedbir 1. Mahmudiye’de Seydisuyu Bara- sulak alan kaybının önlenmesi jı’nın tarımsal alanlarda neden olduğu su kaybı ve diğer olumsuz etkilerinin önlenmesi Alt Tedbir 2. Mahmudiye’de küçük sanayinin Alt Tedbir 4. Eksik olan kanalizasyon sistemi, 218

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI düzenli depolama sahası ve katı atık transfer Tedbir 2. Alt bölgedeki ulaşım bağlantılarının merkezleri yatırımlarının yapılması güçlendirilmesi Alt Tedbir 5. Çifteler’ de sanayi atıklarından Alt Tedbir 1. Seyitgazi-Han arasındaki yolun kaynaklanan Sakarya nehri kirliliğinin önlen- yapılarak özellikle turizmin gelişmesinin sağ- mesi amacıyla denetimlerin yapılması ve çevre lanması dostu teknolojilerin kullanımının sağlanması Alt Tedbir 2. Eskimiş olan ulaşım altyapısının iyileştirilmesi Alt Tedbir 6. Sanayide ve konutlarda doğalga- zın kullanımının sağlanması için yapılan çalış- maların hızlandırılması > Bilecik Merkez–Osmaneli Alt Bölgesi Alt bölgede 2’si Bilecik merkezde olmak üze- projesi, daha önce yapılmış olan Mekece-Bo- re toplam 3 adet Organize Sanayi Bölgesi(OSB) züyük bağlantısı ile önemli ulaşım bağlantıları- bulunmaktadır. Bilecik merkez OSB’lerde ve nın tam ortasında bir sanayi merkezi olacaktır. OSB’ler dışındaki sanayi alanlarında taşa ve Ayrıca Bilecik merkezde, Yenişehir-Bursa yolu toprağa dayalı sanayi (mermer ve seramik üzerinde, Yenişehir havaalanına 44 km, Gem- ürünleri sektörü) ağırlıktadır. Bunun yanı sıra lik Limanı’na 97 km uzaklığında 8500 dönüm- metal, gıda, kimya gibi sektörler de bulunmak- lük bir sanayi alanı planlama çalışması vardır tadır. Osmaneli’nde de birçok büyük sanayi ve kamulaştırma çalışmalarına başlanmıştır. kuruluşu bulunmaktadır. Osmaneli’nde mer- Buradaki sanayi alanı altyapı ve üst yapı ça- mer, plastik, kimya, gıda sektörleri mevcuttur. lışmaları tamamlandığında ulaşım ve lojistik Mekânsal Gelişme Şemasına göre Bilecik ilinde açısından önemli bir yatırım alanı olabilecektir. ana ulaşım bağlantıları üzerinde bulunan il ge- İstanbul, Bursa, Kocaeli gibi büyük şehirlerde- nelinde görece gelişmiş sanayi alanlarının bu- ki, sanayi firmalarının yatırımlarını son yıllarda lunduğu merkez ilçe ve Osmaneli ilçesi Sanayi Bilecik’e kaydırmaları sanayinin desantralizas- Gelişme Koridorunu oluşturmaktadır. Sanayi yonu kapsamında Bilecik Merkez-Osmaneli alt gelişme koridorları boyunca belirtilen sanayi bölgesinin gittikçe büyüyen bir sanayi koridoru alanlarının birbirleri ile etkileşimi sağlanarak haline geleceğini göstermektedir. sanayi sektörünün gelişimi desteklenecektir. Bilecik merkez ilçe ve Orta Sakarya Vadisi’nde Bilecik Merkez-Osmaneli alt bölgesi yapılmak- bulunan ve mikroklima bölgesi olan Osmaneli ta olan Bursa-Osmaneli/Bilecik Yüksek Hızlı ilçesi tarımsal üretim anlamında da önemli bir tren projesi ve Bilecik-Yenişehir bağlantı yolu potansiyele sahiptir. Ürün bazında Osmaneli’n- 219

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI de karpuz, domates şeftali ve Bilecik Merkez’e vecilik gibi faaliyetlerde kullanmak amacıyla bağlı tarım alanlarında ise kiraz, domates, kar- orman tahribatı yapılmaktadır. puz, kavun ön plandadır. Buna istinaden, Os- maneli ilçesi Mekânsal Gelişme Şemasında ta- Bilecik ilinde merkez ilçe ve Osmaneli ilçesinin rımsal gelişme odağı olarak belirlenmiştir. yer aldığı alt bölge erişilebilirliği ve ulaşım açı- Bilecik Merkez ve Osmaneli bölgesi (Söğüt’le bir- sından güçlü olması sebebi ile kalkınma eğilimi likte) tarih ve kültür turizminin gelişeceği alan- açısından diğer alt bölgelere göre avantajlı ko- lardır. Merkezde Şeyh Edebali Türbesi, Rüştiye numdadır. Halen Hızlı Tren Hattı yapım çalış- Binası, Saat Kulesi, Orhangazi Camii ve Edebali maları devam etmektedir. Osmaneli ilçesinin Vadisindeki diğer tarihî eserler önemli tarihî ve köyleriyle bağlantısı zayıf olması dolayısıyla kültürel varlıklar olarak öne çıkmaktadır. Osma- ilçe halkı Yenişehir, Pamukova ve İznik’le ile et- neli’nde de tescilli Tarihî Osmaneli Evleri, Rüs- kileşim halindedir. tem Paşa Camii, Hagios Georgios Kilisesi gibi önemli kültür varlıkları bulunmaktadır. Yine Os- Bölge genelinde il merkezlerinde batıya doğru maneli orman, yayla ve göletleriyle zengin bir kentsel gelişme görülmektedir. Bilecik il merke- ilçe olarak doğa turizmiyle ön plandadır. zi de Bursa ili Yenişehir ilçesi yönünde gelişme göstermektedir. Kentsel gelişme alanlarının ve- Osmaneli ilçesinde özellikle evsel atık suların ve rimi yüksek tarım arazilerine ve enerji kaynak sanayiden kaynaklı atık suların arıtılmamasına alanlarına zarar vermeyecek biçimde koruma bağlı su kirliliği problemi mevcuttur. İlçede evsel kullanma dengesi gözetilerek çevreye ve afet- atık sular ile OSB’den ve madencilik ile uğraşan lere duyarlı yerleşimler yapılacak şekilde geliş- işletmelerden kaynaklanan atık sular doğrudan tirilmesi esastır. Sakarya nehrine deşarj edilmektedir. Sanayi atıkları tarıma zarar vermektedir. Orman yan- Alt bölgeye ilişkin uygulamaya yönelik tedbir ve gınlarının en çok çıktığı ve en fazla ormanlık alt tedbirler aşağıdadır: alan tahrip olduğu ilçe Osmaneli ilçesidir. Ay- rıca, araziden yer kazanarak zeytincilik, mey- Alt Tedbir 2. Bilecik merkez ilçede yeni yatırım alanları oluşturulması amacıyla Yenişehir yolu, Ekonomik Gelişme İnegöl ayrımı, Çaltepe bölgesi Dereşemsettin köyü ile İlyasbey yol kavşağı arasında yer se- Tedbir 1. Alt bölgede sanayinin geliştirilmesi çimi yapılan sanayi alanının altyapı ve üst yapı çalışmalarının tamamlanması Alt Tedbir 1. Osmaneli OSB için yatırımcılara yönelik tanıtım faaliyetleri gerçekleştirilerek tam kapasite çalışır hale getirilmesi 220

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI Alt Tedbir 3. Bölgedeki nitelikli ara eleman ihti- deposu ve ambalaj tesislerinin oluşturulması yacını karşılamak için Bilecik 1. OSB içinde Mes- lek Yüksek Okulu yapılması Alt Tedbir 8. Karpuz, ayva gibi ürünlere yönelik tarımsal sanayinin geliştirilmesi, tarımsal ürün- Alt Tedbir 4. Osmaneli ilçesinde tarıma dayalı lerin katma değerini artıracak meyve suyu, sanayinin geliştirilmesi meyveli yoğurt üretimi vb. sanayi yatırımlarının alt bölgeye çekilmesi Tedbir 2. Alt bölgede tarım ve hayvancılığın geliştirilmesi Tedbir 3. Alt bölgedeki turizm potansiyelinin geliştirilmesi Alt Tedbir 1. Alt bölgede tarımsal-kırsal kalkın- ma yatırımlarının (göletler, vb. ) tamamlanarak Alt Tedbir 1. Tescilli tarihî Osmaneli evlerinin ve tarımın daha verimli ve etkin hale getirilmesi Osmaneli Kilisesi’nin restorasyonu ve turizme kazandırılması Alt Tedbir 2. Osmaneli’nde örtü altı tarımın tek- nik açıdan geliştirilmesi Alt Tedbir 2. Bilecik Merkez ilçede yer alan ve tarihi geçmişi olan Kozabirlik Binası ile Küplü Alt Tedbir 3. Organik tarım ve iyi tarım uygula- köyündeki Kaymakamlık binasının restorasyo- malarının yaygınlaştırılması nu Alt Tedbir 4. Tarımdaki iş gücü kaybının ve ve- Alt Tedbir 3. Osmaneli’nde Sakarya boyu ve gö- rimdeki düşüşün önlenmesi amacıyla çiftçilere letlerin turizm alt yapısı açısından tesisleşme- yönelik tarımsal eğitim ve iyi uygulama örnek- sinin desteklenmesi ve turizme kazandırılması lerinin geliştirilmesi Alt Tedbir 4. Bilecik Merkez Hamsu Vadisi’nin Alt Tedbir 5. Alt bölgeye özgü türler olan tarım- alt projeleriyle bir bütün olarak tamamlanıp sal ürünlerin (karpuz, ayva, şeftali vb.) tanıtımı- merkezde turistik cazibenin artırılması nın ve markalaşmasının sağlanmasını destek- leyecek şenlik ve festivallerin canlandırılması Alt Tedbir 5. Şeyh Edebali Türbesi’nin de bulun- (Osmaneli karpuz festivali vb.) duğu Edebali Vadisi’nde gerekli düzenlemelerin yapılarak yaşayan tarih haline getirilmesi Alt Tedbir 6. Alt bölgede yetişen endemik ve aromatik bitkilerin markalaşma çalışmalarında Alt Tedbir 6. Osmaneli’nde yayla turizminin kullanılması ve genel olarak kırsal turizmin geliştirilmesi- ni (Oğulpaşa Yaylası vb.) sağlayacak projelerin Alt Tedbir 7. Tarımsal ürünler için soğuk hava hayata geçirilmesi 221

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI Alt Tedbir 7. Osmaneli’nden başlayan Sakar- ması (Bilecik Merkez-Yenişehir, Bilecik Mer- ya Vadisi Tarımsal Kullanım Kuşağı ile entegre kez-Söğüt-Eskişehir) olan ve ürün toplama kuşağı olarak adlandırı- labilecek bölgenin agro/tarım turizmi güzergâhı Alt Tedbir 4. OSB’lerin ana ulaşım bağlantıları- olarak ele alınması ve durak noktalarının belir- nın güçlendirilmesi ile mümkün olanlarında de- lenmesi, Osmaneli - İnhisar - Tarpak ekseninde miryolu entegrasyonunun sağlanması tarım turizminin geliştirilmesi Alt Tedbir 5. Bozüyük-Bilecik-Osmaneli oluşan Alt Tedbir 8. İznik - Osmaneli - Gölpazarı tu- yoğunluğun bir kısmının gerekli altyapı yatırım- rizm entegrasyonunun sağlanması larının ve ulaşım bağlantılarının tamamlanma- sıyla Bilecik-Söğüt-İnhisar-Sarıcakaya-Ankara Tedbir 4. Ulaşım bağlantıları arası enteg- aksına kaydırılması rasyonun sağlanması ve lojistik altyapısının güçlendirilmesi Alt Tedbir 6. İlin kuzeyinde ve doğusunda yer alan yörelerinden ve Yenişehir tarafından gele- Alt Tedbir 1. Bilecik Garı‘ndan yapılan yük taşı- cek tarımsal ürünlerin işlenmesi ve iç pazarla- macılığının etkin olarak kullanılması için kara- ra iletilmesi faaliyetleri için Osmaneli, Vezirhan yolu ulaşım bağlantılarının güçlendirilmesi, ağır ve Bayırköy uygun konumda bulunan yerleşim yük taşımacılığı şartlarına göre karayollarının merkezlerinde lojistik altyapısının ve hizmet te- yeniden düzenlenmesi ve iyileştirilmesi sislerinin oluşturulması Alt Tedbir 2. Mevcut İstanbul-Ankara demiryo- Alt Tedbir 7. Bilecik İl merkezinin, kırsal alanlar- lunun çift yönlü hata çevrilmesi ile raylar üze- da birçok tarımsal üretim faaliyetlerinin paza- rinde taşıma kapasitesinin arttırılması ra açılış güzergâhı üzerinde olması ve çevrede yürütülen yeraltı kaynaklarına dayalı ekonomik Alt Tedbir 3. Doğal eşikler dikkate alınarak be- faaliyetlerin de destek aldığı bir kentsel merkez lirli güzergâhlarda İstanbul-Eskişehir-Ankara olması sebebi ile Bilecik il merkezi - Yenişehir demiryoluna bağlanan raylı sistemlerin kurul- aksı üzerinde lojistik altyapısının geliştirilmesi Sosyal Gelişme Alt Tedbir 2. Bilecik merkez ve Osmaneli’nde kültürel ve sosyal donatı imkânlarının artırıl- Tedbir 1. Sosyal altyapının, eğitim ve sağlık ması hizmetlerinin geliştirilmesi Alt Tedbir 3. Merkez ilçede ve Osmaneli’nde Alt Tedbir 1. Osmaneli’nde yetersiz olan yaygın eğitim imkânlarının geliştirilmesi 222

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI öğrencilere yönelik sosyal olanakların, barınma Alt Tedbir 4. Yöreye özgü şenlik, festival ve ve yurt imkânlarının artırılması benzeri sosyal etkinlikler yoluyla ilçelerde sos- yal canlılığın artırılması Çevre ve Mekânsal Gelişme sında otobüs-minibüs seferlerinin sıklaştırılma- Tedbir 1. Afete yönelik tedbirlerin alınması sı Alt Tedbir 1. Birinci derece deprem kuşağında Alt Tedbir 4. Köy yollarının her mevsim erişile- yer alan Bilecik merkez ve Osmaneli ilçelerin- bilir olacak şekilde geliştirilmesi ve köy yolları- de bulunan yerleşim alanlarında detaylı yapı nın afetlerden korunması ve standardının yük- analizleri yapılarak afet riskli alanlarda mevcut seltilmesi duruma ait veri tabanının oluşturulması ve yapı denetim laboratuvarı kurulması Alt Tedbir 5. Toplayıcı niteliğinde olan Bilecik Merkez-Bursa-Bozüyük yol ayrımının kapasi- Alt Tedbir 2. Alt bölgede yapılacak envanter ça- tesinin arttırılması lışması sonrası afet risklerine karşı dayanıksız olduğu tespit edilen yapıların dönüşümünün/ Alt Tedbir 6. Bilecik merkezinden Yenişehir rehabilitasyonunun sağlanması ve eylem plan- Havalimanı‘na erişilebilirliği artırmaya yönelik larının hazırlanması toplu taşıma seferlerinin sıklaştırılması Tedbir 2. Çevre illerden merkeze, merkezden Tedbir 3. Kent içi ulaşımın düzenlenmesi ilçelere ve ilçelerin birbirleriyle ve beldeleri ile olan öncelikli bağlantı yolların iyileştiril- Alt Tedbir 1. Eskişehir istikametinden Bilecik mesi ve erişilebilirliğin artırılması merkezine girişteki bağlantı yollarının iyileşti- rilmesi ve giriş kavşağının düzenlenmesi Alt Tedbir 1. Çevre illerle bağlantı yollarının iyi- leştirilmesi kapsamında Bilecik Merkez-Yenişe- Alt Tedbir 2. Bilecik il merkezinde ulaşım alter- hir, Osmaneli-İznik bağlantılarının güçlendiril- natiflerinin geliştirilmesi, kent içi araç trafiğini mesi hafifletmek için ana akslara alternatif ulaşım ağlarının sağlanması Alt Tedbir 2. Bilecik Merkez-Söğüt ve Vezir- han-Gölpazarı ulaşım bağlantılarının güçlendi- Alt Tedbir 3. Ulaşımda konut – merkez - işyeri rilmesi – eğitim bağlantılarının entegrasyonunu en iyi sağlayacak çözümlerin üretilmesi, buna istina- Alt Tedbir 3. Merkez - çevre iller – beldeler ara- 223

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI den il merkezindeki üniversite ile de bağlantılı dahale için ekip ve donanım sağlanması olacak şekilde merkezde hafif raylı sistemin ge- liştirilmesi Alt Tedbir 2. Alt bölgenin ihtiyacını karşılayacak düzenli depolama tesisi yapılması Alt Tedbir 4. Sanayi sektöründe çalışanlara ve öğrencilere yönelik servis araçlarının uyumlu Alt Tedbir 3. Su kirliliğini önlemek amacı ile çalıştırılmasının sağlanması atıksu arıtma tesisi yapılması Alt Tedbir 5. Şehir merkezinin belli alanlarında Alt Tedbir 4. Bilecik Merkez ilçedeki aşırı kireçli araç giriş ve çıkışının önlenmesi ve yayalaşma- olan içme suyunun arıtımının iyileştirilmesi nın sağlanması Alt Tedbir 5. Alt bölgedeki ilçelerde sürdürü- Alt Tedbir 6. Merkez ilçede meydan ve otopark len madencilik faaliyetlerinden kaynaklı çevre olanaklarının artırılması kirliliğine yönelik tedbirler alınması ve mermer atıklarının değerlendirilmesi, mermer atıkla- Tedbir 4. Çevre kirliliğinin kontrol altına alı- rının öğütülerek çakıl haline getirilmesi veya narak çevresel sürdürülebilirliğin artırılması, mermer çamurunun sanayide girdi olarak kul- doğal yapının korunması lanılmasına yönelik çalışmalar yapılması Alt Tedbir 1. Orman yönünden zengin olan alt Alt Tedbir 6. Alt bölgede yer alan ilçelerin ka- bölgede orman yangınları konusunda önlemler nalizasyon sisteminin yenilenmesi alınması, Osmaneli ilçesinde orman tahribatına yönelik tedbirler alınması, yangınlara acil mü- > Bozüyük-Pazaryeri-İnönü Alt Bölgesi Mekânsal Gelişme Şemasına göre birincil dü- nü ve Bozüyük ilçeleri; sanayi gelişme korido- zeyde bir sanayi gelişme alanı olarak öne çıkan runu oluşturmaktadır. Pazaryeri’nde bir OSB, Bozüyük-Pazaryeri-İnönü bölgesinde tarım ve Bozüyük’te 1 OSB ve bir KSS (2 bölümlü) vardır. hayvancılık faaliyetleri de bulunmaktadır. Bozüyük ve Pazaryerinde OSB’lerin yaklaşık %50’si doludur. İnönü ilçesinde OSB bulunma- Ana karayolu ve demiryolu güzergâhı boyunca makta olup Ford firmasının yer aldığı otomotiv sanayileşen ve birinci derece gelişmiş sana- sektörü ile seramik sektörü gelişmiştir. Seramik, yi alanları bulunan Eskişehir il merkezi ile bu cam, makine-metal, gıda, mobilya sektörlerinin ulaşım güzergâhına bağlanan ikincil derecede ön planda olduğu Bozüyük ilçesinde Demirdö- öneme sahip sanayi alanlarının bulunduğu İnö- küm, Eczacıbaşı, Park Cam gibi büyük firmalar 224

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI yer almaktadır. Bozüyük Gündüzbey Lojistik ma eserleri anlamında önemli bir tarih ve kültür merkezi alt bölgeye erişilebilirliği artırarak sa- turizmi potansiyeline sahiptir. Yine Bozüyük ve nayi gelişimine katkı sağlayacaktır. Pazarye- Pazaryeri ilçeleri ise doğa turizmi açısından ri’nde ise sanayi alanında seramik sektörü ön önemli bir potansiyele sahiptir. plandadır. Alt bölgede gelişmiş sanayisiyle işgücünü çeken Alt bölgede Bilecik ili Pazaryeri ilçesi tarımsal ve nüfusu hızla artma eğiliminde olan Bozüyük gelişme odağı olarak belirlenmiştir. Tarımsal ilçesinde gerekli altyapı ve konut ihtiyacının gelişme odağı olan Pazaryeri ilçesinde mekân- aynı hızla karşılanmaması nedeni ile oluşacak sal gelişme şemasına göre ayrıca tarımsal sa- çarpık ve sağlıksız yapılaşmasının önlenmesi nayi geliştirilmesi öngörülmektedir. Tarım ve gerekmektedir. Bozüyük ilçesinde yoğunlaşan hayvancılık anlamında Pazaryeri ilçesinde sanayi tesislerinin atık suları ile evsel atık sular şerbetçiotu ve boncuk fasulye yetiştiriciliği, Bo- doğrudan DSİ açık kanalına ve Karasu Çayına züyük’te tarımsal sanayi, alabalık yetiştiriciliği, deşarj edilmekte ve kirlilik problemi yaşan- tavukçuluk, İnönü’de ise buğday, arpa ve şeker maktadır. Alt bölgede atıkların vahşi bir şekilde pancarı ön plandadır. Pazaryeri ilçesi aynı za- depolanması ve düzenli depolama sahasının manda kırsal gelişme bölgesi olarak belirlenmiş bulunmaması problem yaratmaktadır. Pazar- olup bu bölgede kırsal bölgelerden giderek art- yeri ilçesinin ormanlık alanları karaçam, meşe, makta olan göçün önlenmesi amacıyla kırsal sarıçam, köknar ve kayın ağaçlarından oluş- tarımsal üretim turizmle entegre edilerek kar- maktadır. İlçede yangın ve kaçak kesimler dola- lılığı artırılacak, hizmet sektörü ve sosyal hiz- yısıyla orman tahribatı yaşanmıştır. Eskişehir’in met altyapısı geliştirilecektir. Bozüyük Dodurga doğalgaz bağlantısı bulunan nadir ilçelerinden mevkii hayvancılık öncelikli gelişme alanıdır. Alt biri olan İnönü ilçesinde, sanayi kaynaklı kirlilik bölgede tarımda işgücü kaybı ve kırdan kente yaşanmaktadır. göç önemli bir sorundur. Alt bölgeye ilişkin uygulamaya yönelik tedbir ve Alt bölgede Bozüyük-İnönü hattı Kurtuluş Sa- alt tedbirler aşağıdadır: vaşı’nın izlerinin taşıması ve Osmanlı’dan kal- Ekonomik Gelişme site doluluk oranına kavuşturulması Tedbir 1. Alt bölgedeki sanayinin geliştirilmesi Alt Tedbir 1. Bozüyük Organize Sanayi Bölgesi Alt Tedbir 2. Alt bölgede taş-mermer, seramik, (BORSAB) ve Pazaryeri OSB alt yapısının ta- makine-metal sektörlerinde üniversite-sana- mamlanması ve sanayi alanlarının tam kapa- yi işbirliğinin geliştirilmesi, nitelikli ara eleman 225

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI ihtiyacını karşılamak için meslekî eğitimle ilgili Alt Tedbir 7. Tarımsal işletmeciliğin desteklen- okullaşma ve eğitim altyapısının geliştirilmesi, mesi ve tarımsal sanayinin geliştirilmesi üniversitede sanayinin ihtiyaçlarına özgü bö- lümler açılması ve stajların yaygınlaştırılması Alt Tedbir 8. Alt bölgede küçükbaş hayvancı- lığın, kanatlı hayvan yetiştiriciliğinin ve alaba- Alt Tedbir 3. Alt bölgede tarımsal sanayiinin ge- lıkçılığın geliştirilmesi, Bozüyük İlçesi Dodurga liştirilmesi Beldesi‘nde kümes hayvancılığının geliştirilme- si Alt Tedbir 4. Bölgede başta OSB’ler olmak üzere atık su arıtma tesislerinin yapılması Alt Tedbir 9. Pazaryeri ilçesine özgü şerbetçio- tunun sürdürülebilirliğinin sağlanması ve kulla- Alt Tedbir 5. Bozüyük ilçesinde küçük ve orta nım alanlarının genişletilmesi (eczacılık vb.) ölçekli yatırımlar için KOBİ’lere yönelik uygun büyüklükte parsellerin sağlanacağı sanayi Alt Tedbir 10. İnönü ilçesinde marka değer ya- alanlarının oluşturulması ratılması için potansiyel taşıyan manda yetişti- riciliğinin geliştirilmesi Tedbir 2. Bölgede tarım ve hayvancılığın ge- liştirilmesi Tedbir 3. Bölgedeki turizm potansiyelinin ge- liştirilmesi Alt Tedbir 1. Bölgede tarımsal sulama sistem- lerinin geliştirilmesi (göletler, kapalı sulama vb.) Alt Tedbir 1. Yöreye özgü marka değeri taşıyan ürünlerin tanıtımı ve markalaşması; (Kınık çöm- Alt Tedbir 2. Organik tarım ve iyi tarım uygula- leği ve çömlekçiliği, Pazaryeri ilçesinde ahşap malarının yaygınlaştırılması işçiliği, Pazaryeri bozası ve helvası, şerbetçiotu, boncuk fasulye, Bozüyük kabağı, İnönü manda Alt Tedbir 3. İnönü’de sebzeciliğin geliştirilmesi kaymağı vb.) Alt Tedbir 4. Bölgeye özgü tarımsal ürünlerin Alt Tedbir 2. Pazaryeri’nde Bozcaarmut, Küçü- tanıtımının ve markalaşmasının sağlanması kelmalı gibi göletler ve mesire yerleri etrafın- da kırsal turizm altyapısının geliştirilmesi, bu Alt Tedbir 5. Tarımsal ürün çeşitliliğinin artırıl- alanlarda turistik altyapıların inşası (spor tesisi, ması kamping alanı vb.) Alt Tedbir 6. Tarımsal ürünler için soğuk hava Alt Tedbir 3. Bozüyük’te yayla turizminin ge- deposu ve ambalaj tesislerinin oluşturulması liştirilmesi (Muratdere- Atatürk Köşkü-Çiçekli Yayla, Kömürsu Yaylası, Sofular Yaylası, Camili, 226

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI Batan Yaylaları vb.) ve bu hatta trekking par- Alt Tedbir 2. Bozüyük-Bilecik-Osmaneli oluşan kurlarının oluşturulması yoğunluğun bir kısmının gerekli altyapı yatırım- larının ve ulaşım bağlantılarının tamamlanma- Alt Tedbir 4. Söğüt - Bilecik Merkez – Bozü- sıyla Bilecik-Söğüt-İnhisar-Sarıcakaya-Ankara yük- İnönü ekseninde tarih ve kültür turizmi aksına kaydırılması tur güzergâhlarının belirlenmesi, Bozüyük ve İnönü’de bulunan Metristepe, İntikamtepe ve Alt Tedbir 3. Gerek alt bölgede gerekse Bilecik il İnönü şehitliklerinin, İnönü Savaşları Karargâh genelinde lojistik sektörünün gelişmesine katkı Müzesinin tanıtımının yapılarak bu eksende ta- sağlayacak Bozüyük ilçesi Gündüzbey lojistik rih ve kültür turizminin geliştirilmesi merkezinin tamamlanarak faaliyete geçirilme- si ve merkeze entegre ulaşım bağlantılarının Alt Tedbir 5. 1936 yılında İnönü ilçesinde kuru- geliştirilmesi, lojistik merkezde depolama vb. lan THK( Türk Hava Kurumu) İnönü Uçuş Eğitim hizmetlere ek olarak Gümrük hizmetinin de ve- Merkezi’nin turizm potansiyelinin değerlendiril- rilmesinin sağlanması mesi, altyapısının geliştirilmesi, kamp olanak- larının, paraşüt, balon ve diğer hava sporları Alt Tedbir 4. Gemlik ve Karasu Limanları ile aktivitelerinin tanıtımının yapılması lojistik merkez arasında başta karayolu olmak üzere ulaşım bağlantıların güçlendirilmesi Alt Tedbir 6. Pazaryeri – Bozüyük (Cihangazi, Dodurga) ekseninde eko-turizmin geliştirilmesi Alt Tedbir 5. Pazaryeri-Bursa karayolu bağlan- tısının genişletilmesi Tedbir 4. Ulaşım bağlantıları arası enteg- rasyonun sağlanması ve lojistik altyapısının Alt Tedbir 6. İnönü ilçesinin lojistik altyapısının güçlendirilmesi güçlendirilmesi, yerleşimlerin bağlantısını art- tırmak ve sanayi alanlarını beslemek amacı ile Alt Tedbir 1. OSB’lerin ana ulaşım bağlantıları- Çukurhisar üzerinden İnönü’ye ulaşımı sağla- nın güçlendirilmesi ile mümkün olanlarında de- yan yolun güçlendirilmesi miryolu entegrasyonunun sağlanması Sosyal Gelişme Alt Tedbir 2. Bölgenin kırsal yörelerinde eğitim ve sağlık hizmetlerine erişimin geliştirilmesi için Tedbir 1. Sosyal altyapının, eğitim ve sağlık fiziksel altyapı ve insan kaynakları altyapısının hizmetlerinin geliştirilmesi geliştirilmesi Alt Tedbir 1. Gençlerin bölge sanayiinde nitelikli personel olarak istihdam edilmesini sağlayacak meslekî eğitim altyapısının geliştirilmesi 227

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI Alt Tedbir 3. Gençlerin bu bölgelerde hayatları- Alt Tedbir 6. Bozüyük ilçesinde Orta ve Yük- na devam etmeleri için kırsalda ekonomik faa- seköğrenim öğrencilerine, ayrıca Pazaryeri liyetlerin çeşitlendirilmesi MYO’da okuyan öğrencilere yönelik yurt im- kânlarının oluşturulması, konaklama seçenek- Alt Tedbir 4. Yoğun göç alan Bozüyük’te ve göç lerinin artırılması vermekte olan İnönü ve Pazaryeri ilçelerinde kültürel ve sosyal donatı imkânlarının artırıl- Alt Tedbir 7. Sosyal faaliyetlerin ve tesislerin ması arttırılması Alt Tedbir 5. Diğer illerden Bozüyük’e göç eden Alt Tedbir 8. İlçelere özgü şenlik, festival ve ve sanayileşmenin yoğunlaşmasıyla birlikte benzeri sosyal etkinlikler yoluyla ilçelerde sos- artması öngörülen nüfusun ve mevsimlik işçile- yal canlılığın artırılması rin ilçeye entegrasyonunun sağlanması, uyum sorununun çözülmesi Alt Tedbir 1. Çevre illerle bağlantı yollarının iyi- leştirilmesi kapsamında Pazaryeri-İnegöl bağ- Çevre ve Mekânsal Gelişme lantılarının güçlendirilmesi Tedbir 1. Afete yönelik tedbirlerin alınması Alt Tedbir 2. İlçelerin birbirleriyle ve beldeleri ile olan bağlantı yollarının iyileştirilmesi kapsa- Alt Tedbir 1. 2. derece deprem kuşağında yer mında öncelikle; Bozüyük Merkez-Dodurga-Ci- alan Bozüyük, Pazaryeri ve İnönü ilçelerinde hangazi, Bozüyük Merkez-Söğüt ulaşım bağ- bulunan yerleşim alanlarında detaylı yapı ana- lantılarının güçlendirilmesi lizleri yapılarak afet riskli alanlarda mevcut du- ruma ait veri tabanının oluşturulması Alt Tedbir 3. Turizm sektöründe kenetlenmeler ve eklemlenmelere olanak tanıyacak Yenipa- Alt Tedbir 2. Alt bölgede yapılacak envanter ça- zar-Nallıhan bağlantısının iyileştirilmesi, Bozü- lışması sonrası afet risklerine karşı dayanıksız yük-Atatürk Köşkü (Gülalan köşkü) ulaşım alt- olduğu tespit edilen yapıların dönüşümünün/ yapısının iyileştirilmesi rehabilitasyonunun sağlanması ve eylem plan- larının hazırlanması Alt Tedbir 4. Merkez-çevre iller-beldeler arasın- da otobüs-minibüs seferlerinin sıklaştırılması Tedbir 2. Çevre illerden merkeze, merkezden ilçelere ve ilçelerin birbirleriyle ve beldeleri ile olan öncelikli bağlantı yolların iyileştiril- mesi ve erişilebilirliğin artırılması 228

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI Alt Tedbir 5. Köy yollarının her mevsim erişile- Alt Tedbir 1. Orman yönünden zengin olan Pa- bilir olacak şekilde geliştirilmesi zaryeri ilçesinde yangın ve kaçak kesimler do- layısıyla gerçekleşen orman tahribatı konusun- Alt Tedbir 6. Mevcut köy yollarının afetlerden da önlemler alınması, yangınlara acil müdahale korunması ve standardının yükseltilmesi için ekip ve donanım sağlanması Alt Tedbir 7. Toplayıcı niteliğinde olan Bilecik Alt Tedbir 2. Katı atık kirliliğini önlemek amacı Merkez-Bursa-Bozüyük yol ayrımının kapasi- ile alt bölgede yer alan ilçelerde evsel ve en- tesinin arttırılması düstriyel katı atık altyapılarının tamamlanması ve alt bölgenin ihtiyacını karşılayacak düzenli Alt Tedbir 8. Pazaryeri MYO’nun ulaşım ola- depolama tesisi yapılması naklarının geliştirilmesi Alt Tedbir 3. Alt bölgede evsel atık suların ve Alt Tedbir 9. İlçenin Ankara-Eskişehir-Bursa sanayiden kaynaklı atık suların arıtılmamasına illerine erişilebilirliğini artıracak Bursa-Ahıdağı bağlı su kirliliğini önlemek amacı ile atıksu arıt- bağlantısının güçlendirilmesi ma tesisi yapılması Alt Tedbir 10. Nüfus kaybeden ilçelerde ulaşım Alt Tedbir 4. Bozüyük ilçesinde hava kalitesi iz- bağlantılarının güçlendirilmesi kapsamında İn- leme sisteminin yaygınlaştırılması hisar-Söğüt-Bozüyük, Pazaryeri-Bilecik Mer- kez ve Pazaryeri-İnegöl bağlantılarının güçlen- Alt Tedbir 5. İnönü ve Pazaryeri ilçelerinde rüz- dirilmesi gâr enerjisi potansiyelinin kullanılmasına yöne- lik fizibilite çalışmalarının yapılması Alt Tedbir 11. Alt bölgeye erişilebilirliği artıracak Bursa – Sivrihisar Otoyol Projesinin hayata ge- Alt Tedbir 6. Bozüyük ilçesinde yenilenebilir çirilmesi enerji kaynaklarının kullanımının artırılması Tedbir 3. Çevre kirliliğinin kontrol altına alı- Alt Tedbir 7. Alt bölgede yer alan ilçelerin kana- narak çevresel sürdürülebilirliğin artırılması, lizasyon sisteminin yenilenmesi ve atık su arıt- doğal yapının korunması ma tesisine bağlanması 229

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI > Orta Sakarya Vadisi (Gölpazarı-Yenipazar- İnhisar-Söğüt-Mihalgazi-Sarıcakaya) Alt Bölgesi Mekânsal Gelişme Şemasına göre Gölpaza- Tarım dışında alt bölgede kırsal turizm gelişti- rı-Yenipazar-İnhisar-Söğüt-Mihalgazi-Sarıca- rilebilir. Yenipazar Gölpazarı ve İnhisar ilçeleri- kaya ilçeleri tarımsal gelişme odakları olarak nin arasında kalan Harmankaya Kanyonu 2012 belirlenmiştir. Bilecik ilinde Yenipazar ilçesi yılında tabiat parkı ilan edilmiştir. Ayrıca Söğüt Hayvancılık Öncelikli Gelişme Alanı olarak be- turizm açısından tarih-kültür turizmi gelişme lirlenmiştir. Buna istinaden, ilçede bitkisel üre- alanıdır. Mihalgazi ilçesinin en büyük turizm time ek olarak hayvancılığın geliştirilmesi potansiyeli Sakarıılıca Köyü’nde bulunan termal planlanmıştır. Tarımsal gelişme odağı olarak kaynaklardır ve turizm merkezi ilan edilmiştir. da tanımlanan Bilecik ili Gölpazarı ilçesinde ta- rımsal sanayi geliştirilecektir. Seracılık (örtü altı İl merkezlerinde yoğunlaşan turizm konakla- üretim) Söğüt, İnhisar ve Çaltı (Söğüt’e bağlı bel- ma altyapısı nedeniyle kırsal bölgelerin sadece de) bölgelerinde yaygındır. Mihalgazi ilçesinin günübirlik ziyaret edilmesinin önüne geçmek iklimsel farklılığı, tarımda da ürün yelpazesinin için kırsal bölgelerde ev pansiyonculuğu, kamp diğer birçok ilçeye göre çok çeşitli olmasına ola- alanları gibi alternatif konaklama imkânları- nak vermektedir. nın geliştirilecektir. Turizm talebini geliştirmek ve kırsal ekonomik altyapıyı güçlendirmek için Mekânsal Gelişme Şeması kapsamında Bile- ticari değeri olan el sanatları ürün üretimi ve cik ilinde Sakarya Vadisi civarında yer alan ve ürünün doğrudan tüketiciye ulaştığı agroturizm tarımsal gelişme odakları olan Yenipazar, Göl- öncelikli olarak ele alınacaktır. Kırsal Kalkınma pazarı, İnhisar ilçeleri ile komşuluk ilişkilileri Bölgelerinde ormancılık gibi tarım dışı gelir ge- bulunan Eskişehir ili Mihalgazi ve Sarıcakaya tirici faaliyetlerin geliştirilerek ekonomik çeşitli- ilçeleri Kırsal Kalkınma Bölgesi olarak tanım- liğin artırılması, ayrıca eğitim, sağlık, sosyal do- lanmıştır. Kırsal bölgelerden giderek artmakta natı, ulaşım ve altyapı eksikliklerinin giderilerek olan göçün önlenmesi amacıyla kırsal tarımsal yaşam kalitesinin artırılması planlanmaktadır. üretim turizmle entegre edilerek karlılığı artırı- Alt bölgenin en büyük sorunu yaşlanmadır. lacak, hizmet sektörü ve sosyal hizmet altyapısı Genç nüfusun kent merkezlerine göç ettiği göz- geliştirilecektir. lemlenmiştir. Eğitim ve sağlık hizmetlerine ve personeline erişilebilirlik kent merkezine göre Alt bölgede mermer ocakları ve seramik ham- düşüktür. Gençleri alt bölgede tutmak için alt maddesi ocakları mevcuttur. Söğüt ilçesi, zen- bölgede eğitim olanaklarının artırılması ve sos- gin seramik hammaddesine sahiptir. Sadece yal faaliyetlerin çeşitlendirilmesi gerekmekte- Söğüt ilçesinde OSB bulunmakta olup aktif ola- dir. rak kullanılmamaktadır. 230

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI Kırsal yerleşimlerde konut alanında sorunlar rudan deşarja bağlı kirlilik problemi yaşanmak- bulunmaktadır. Konut kaliteleri düşük olup ta- tadır. İlçedeki mermer işletmelerinin sanayi lebi karşılayacak yeni konut alanları üretilme- kaynaklı atık suların ortaya çıkmasındaki rolü mektedir. Alt bölgede sağlanan kanalizasyon büyüktür. Mihalgazi ve Sarıcakaya ilçelerinde hizmetleri, içme suyu tesislerinin kapasitesi ve ise Sakarya Nehri’nin kirlenmesi ve ilçede alt- kalitesi yeterli değildir. Alt bölgedeki ilçelerin yapıyla ilgili eksiklikler çevre konusunda göze hiçbirinde atıksu arıtma tesisi bulunmayıp alt çarpan eksikliklerdir. bölge genelinde düzenli depolama tesisi ihtiyacı bulunmaktadır. Alt bölgeye ilişkin uygulamaya yönelik tedbir ve alt tedbirler aşağıdadır: Gölpazarı ilçesinde yerleşim yerinden kaynaklı evsel atık suları ile sanayi kaynaklı atık suların Alt Tedbir 6. Alt bölgedeki yenilenebilir enerji arıtılmamasına ve Karasu çayına yapılan doğ- potansiyelinin değerlendirilmesi Ekonomik Gelişme Tedbir 1. Tarım ve hayvancılığın ve tarım dışı ekonomik faaliyetlerin geliştirilmesi Alt Tedbir 1. Süt üretiminin niteliğini geliştirecek Alt Tedbir 7. Alt bölgede organik tarım, iyi tarım soğuk zincir ve ambalajlama tesislerinin kurul- uygulamaları ve örtü altı tarımın geliştirilmesi ması Alt Tedbir 8. Söğüt ilçesinde atıl durumda olan Alt Tedbir 2. Alt bölgede tarımsal ürünler için seramik firmaların aktif hale getirilmesi soğuk hava deposu kurulması Alt Tedbir 9. Gölpazarı ilçesinde tavukçulukta Alt Tedbir 3. Süt üretiminin artırılmasını sağ- yerel kesim ve sanayi işbirliği sağlanması layacak örgütlenmelerin (kooperatif, birlik vb.) desteklenmesi Alt Tedbir 10. Yenipazar ilçesinde tarım ve hay- vancılık sektörlerinin geliştirilmesi ve rüzgâr Alt Tedbir 4. Söğüt OSB’deki altyapı çalışmala- potansiyelinin ortaya konularak, enerji üretimi- rın tamamlanarak OSB’nin aktif hale getirilmesi nin desteklenmesi (Esenköy civarı) Alt Tedbir 5. Mevcut OSB’ler dışında tarımsal Alt Tedbir 11. İnhisar ilçesinde organik tarımın sanayi ve gıda ihtisas sanayi bölgelerinin geliş- özendirilmesi ve geliştirilmesi, ayrıca arıcılık tirilmesi ve seracılığın geliştirilmesi, ilçede öne çıkan nar 231

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI üretimine paralel olarak nar suyu üretimine yö- nünde markalaşma çalışmalarının yapılması, nelik sanayi yatırımlarının çekilmesi bölgede yetişen nar, kiraz, domates gibi bölgeye özgü türleri olan tarımsal ürünlerin tanıtımının Alt Tedbir 12. Mihalgazi ve Sarıcakaya ilçele- yapılması rinin mikro klima iklimi sebebi ile sebze meyve yetiştiriciliği ve organik tarım yapılabilme po- Alt Tedbir 2. Tarihi ve kültürel bir merkez olan tansiyelinin değerlendirilmesi, meyve suyu üre- Söğüt ilçesine özel markalaşma ve tanıtım ça- timine yönelik sanayi yatırımlarının çekilmesi lışmalarının yapılması, Türkiye’de ulusal dü- zeyde bir etkinlik olan Ertuğrul Gazi’yi Anma ve Alt Tedbir 13. Sakarya vadisinde yer alan alt Söğüt Şenlikleri’nin daha geniş kitlelere tanıtıl- bölgede ürün çeşitliliğinin artırılması, tuzluluk ması için gerekli tanıtımların yapılması oranı yüksek olmasından dolayı sulama sis- temlerinin geliştirilmesi Alt Tedbir 3. Yerel üretici örgütlerin ve koope- ratiflerin bir araya gelerek yerel markaları ta- Alt Tedbir 14. Söğüt ilçesi (Tuzaklı köyü) ve Sa- nıtması ve pazarlaması, üreticilerin bu yönde rıcakaya ilçesinde ipekböcekçiliğinin önemli bir strateji geliştirmesi için eğitimlerin verilmesi gelir kaynağı olması sebebi ile ipekböceği ye- tiştiriciliğinin sürdürülebilirliğinin sağlanması, Tedbir 3. Yöredeki doğa ve kültür turizmi po- ipekböceğinin yetiştirilip kaynağında işlenme- tansiyelinin ortaya çıkarılması sinin ve ürün elde edilmesinin sağlanması Alt Tedbir 1. Harmankaya Kanyonu ve Tabiat Alt Tedbir 15. Alt bölgede hayvancılığın geliştiri- Parkının turizme kazandırılması için trekking leceği alanlarda yem fabrikaları kurulması parkuru ve benzeri turizm altyapı çalışmaları- nın yapılması Alt Tedbir 16. Alt bölgedeki Mihalgazi ve Sarı- cakaya ilçelerinin mikro klima iklim tipinden is- Alt Tedbir 2. Söğüt Kültür ve Tarih Turizmi Ge- tifade edilerek kent peyzaj bitkileri yetiştirilme- lişme Alanı’nın bütün olarak ele alınıp açık hava sinde ve park-bahçe bitki üssü olarak devreye müzesi ya da panoramik müze tarzında alt yapı alınmasına yönelik planlar yapılması çalışmalarının yapılması Tedbir 2. Yerel markaların oluşturulması ve Alt Tedbir 3. Söğüt’te bulunan Ertuğrul Gazi ve tanıtılması Dursun Fakıh türbeleri, Hamidiye Külliyesi, Ku- yulu Mescit, Çelebi Mehmet Camii, Kaymakam Alt Tedbir 1. Bir mikro klima bölgesi ve büyük Çeşmesi gibi tarihî ve kültürel varlıkların tanıtı- şehir merkezlerine yakın bir bölge olan alt böl- mının yeterli düzeyde yapılması genin tarım ve hayvancılık merkezi olması yö- 232

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI Alt Tedbir 4. İnhisar ilçesi Çaltı ve Mihalgazi rının değerlendirilerek turizme kazandırılması Sakarılıca köyündeki termal kaynakların turis- tik değer olarak daha etkin şekilde tanıtımının Alt Tedbir 7. Alt bölgenin Geyve ve Taraklı’dan sağlanması ve gerekli altyapı çalışmalarının Nallıhan ve Beypazarı’na uzanan Orta Sakarya yapılması Vadisi içerisindeki turizm destinasyonuna dahil olması ve kırsal turizmin geliştirilmesi Alt Tedbir 5. Sarıcakaya ilçesindeki kış turizmi, mağara turizmi ve su sporları potansiyelinin Alt Tedbir 8. Alt bölgede ipekböcekçiliğinin yerel değerlendirilerek turizme kazandırılması marka oluşturulması konusunda geliştirilmesi, yetiştiricilik, dokumacılık ve ürün üretimi konu- Alt Tedbir 6. Gölpazarı’nda bulunan Mihalgazi sunda kurslar verilmesi Hanı (Taşhan), Mihalgazi Camii ve Hamamı ve Frigler döneminde kalma Gordios kaya meza- Alt Tedbir 3. Köylerden gelen ortaöğretim öğ- rencilerine yönelik kullanılabilecek yurt imkan- Sosyal Gelişme larının oluşturulması Tedbir 1. Sosyal altyapının, eğitim ve sağlık Alt Tedbir 4. Sosyal donatıların sayısının artı- hizmetlerinin geliştirilmesi rılması Alt Tedbir 1. Gençlerin kent merkezine göçünü Alt Tedbir 5. İlçelere özgü şenlik, festival ve önlemek ve alt bölgede kalmasını sağlamak için benzeri sosyal etkinlikler yoluyla ilçelerde sos- kırsalda ekonomik faaliyetlerin çeşitlendirilme- yal canlılığın artırılması si alanlarında detaylı yapı analizleri yapılarak Alt Tedbir 2. Eğitim ve sağlık hizmetlerine erişi- afet riskli alanlarda mevcut duruma ait veri ta- min geliştirilmesi için fiziksel altyapının gelişti- banının oluşturulması rilmesi ve personel sayısının artırılması Alt Tedbir 2. Alt bölgede yapılacak envanter ça- Çevre ve Mekânsal Gelişme lışması sonrası afet risklerine karşı dayanıksız Tedbir 1. Afete yönelik tedbirlerin alınması Alt Tedbir 1. Derece deprem kuşağında yer alan Gölpazarı ilçesinde ve 2. derece deprem kuşa- ğında yer alan Söğüt, Yenipazar, İnhisar Sarıca- kaya ve Mihalgazi ilçelerinde bulunan yerleşim 233

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI olduğu tespit edilen yapıların dönüşümünün/ Tedbir 3. Çevre kirliliğinin kontrol altına alı- rehabilitasyonunun sağlanması ve eylem plan- narak çevresel sürdürülebilirliğin artırılması, larının hazırlanması doğal yapının korunması ve altyapının geliş- tirilmesi Tedbir 2. Çevre illerden merkeze, merkezden ilçelere ve ilçelerin birbirleriyle ve beldeleri Alt Tedbir 1. Orman yönünden zengin olan alt ile olan öncelikli bağlantı yolların iyileştiril- bölgede orman yangınları konusunda önlemler mesi ve ilçelere erişilebilirlik süresinin kısal- alınması tılması Alt Tedbir 2. Alt bölgenin ihtiyacını karşılayacak Alt Tedbir 1. Çevre illerle bağlantı yollarının iyi- düzenli depolama tesisi yapılması leştirilmesi kapsamında Söğüt-Eskişehir, Göl- pazarı-Bolu, İnhisar-Eskişehir bağlantılarının Alt Tedbir 3. Alt bölgede yer alan tüm ilçelere güçlendirilmesi atıksu arıtma tesisi yapılması Alt Tedbir 2. İlçelerin birbirleriyle ve beldeleri ile Alt Tedbir 4. Alt bölgedeki ilçelerde sürdürü- olan öncelikli bağlantı yollarının iyileştirilmesi len madencilik faaliyetlerinin ormanlık alanları kapsamında öncelikle; Bilecik Merkez-Söğüt, tahrip etmesinin önleyici tedbirler alınması Bozüyük Merkez-Söğüt, Söğüt-Çaltı üzerinden İnhisar, Vezirhan-Gölpazarı, Gölpazarı-Yenipa- Alt Tedbir 5. Mihalgazi ve Sarıcakaya ilçele- zar ulaşım bağlantılarının güçlendirilmesi rinde iklimsel farklılığı ve güneş alma süresinin uzunluğu nedeni ile ilçede yenilenebilir enerji Alt Tedbir 3. Eskişehir kent merkezinden Sarı- üretimi potansiyelinin değerlendirilmesi ve ge- cakaya’ya giden yol bağlantısı ile Sarıcakaya- rekli fizibilitelerin yapılması Söğüt, Yenipazar-İnhisar, Sarıcakaya-Nallıhan bağlantısının güçlendirilmesi Alt Tedbir 6. Gölpazarı ve İnhisar ilçelerinde rüzgâr enerjisi potansiyelinin tespiti ve değer- Alt Tedbir 4. Orta Sakarya Alt Bölgesi’nden lendirilmesine yönelik fizibilite çalışmalarının tarımsal ürünlerin İstanbul’a gönderilmesini yapılması kolaylaştırmak için ulaşım bağlantılarının güç- lendirilmesi, ayrıca kışın İnhisar ve Eskişehir Alt Tedbir 7. Alt bölgedeki ilçelerin kanalizasyon arasındaki yolun kapanmasını engelleyici ted- sistemi ve içme suyu tesislerinin yenilenmesi birler alınması Alt Tedbir 8. Alt bölgedeki ilçelerde yöre hal- Alt Tedbir 5. Köy yollarının her mevsim erişile- kının yaşam kalitesini artırmak amacıyla yeni bilir olacak şekilde geliştirilmesi ve köy yolları- konut alanlarının geliştirilmesi ve mevcut konut nın afetlerden korunması ve standardının yük- alanlarının altyapılarının yenilenmesi seltilmesi 234

MEKÂNSAL GELİŞME PLAN KARARLARI Tablo 47. Uluslararası Alanda Yüksek Rekabet Gücü Alt Bölge Matrisi 235 Öncelik Tedbir Bursa Merkez Dağ Yöresi Gemlik Orhangazi-İznik-Yenişehir İnegöl Karacabey- Mustafakemalpaşa Eskişehir Merkez Alpu-Beylikova- Mihalıççık-Günyüzü- Sivrihisar Seyitgazi-Han- Mahmudiye-Çifteler Bilecik Merkez-Osmaneli Bozüyük-Pazaryeri-İnönü Orta Sakarya Vadisi Mobilya, tekstil, otomotiv, makine-metal, gıda ve mermer sektörlerinde kümelenme girişimlerinin kurumsal altyapısının oluşturulması ve bu girişimlerin geliştirilmesi Tekstil sektöründe potansiyeli olan özellikli alanlarda (bebe ve çocuk hazır giyimi, ev tekstili vb.) kümelenmeye ivme kazandıracak işbirliği ve organizasyonların oluşturulması Sektörel kümelenme Başta seramik, raylı sistemler ve havacılık sektörleri olmak oluşumlarının ve işbirliği üzere kümelenme potansiyeli olan diğer sektörlerde firmalar ağlarının geliştirilmesi arası işbirliklerinin artırılması Bölgede faaliyet gösteren kümelerin küresel çapta tanınırlığının sağlanması Kümelere özgü kalite standartları ve ihtiyaçlarının belirlenmesi, kümelerdeki kurum ve kuruluşların bu standartlara uyum sağlamasının teşvik edilmesi Sanayi sektörünü yönlendiren kurumlar, işletmeler ile üniversiteler arasında sektörel ihtiyaçlara yönelik çalışmaları yürütecek daimi sektörel uzmanlık birimlerinin kurulması Bölgesel ölçekte orta ve uzun vadeli sektörel işgücü ihtiyaçlarını ortaya koyan analizlerin yapılması, bölgesel istihdam stratejisinin hazırlanması ve mesleki ve teknik eğitim veren kurumların altyapılarının bu kapsamda geliştirilmesi Ara eleman tedarikine yönelik mevcut yapıların geliştirilmesi ve yeni hizmet modellerinin oluşturulması İşgücü niteliklerinin Mesleki ve teknik eğitim kurumlarında öğrenim gören ve istihdamın eğiticilerin ve öğrencilerin sektör tecrübesinin geliştirilmesi sektörlerin ihtiyaçları Mesleki ve teknik eğitim programlarının sektörel ihtiyaçlara doğrultusunda cevap verecek şekilde sürekli güncellenmesi şekillendirilmesi ve geliştirilmesi Turizm sektörü işgücüne yönelik yaygın eğitim altyapısının geliştirilmesi Yükseköğretimde uygulamaya dönük eğitim programlarının desteklenmesi ve sektörlerin ihtiyaç duyduğu donanımlı insanlarının yetiştirilmesinin sağlanması