rdราชบุรี 2562

๓. โครงการพัฒนาและฟื้นฟูแหล่งท่องเที่ยวและโครงสร้างพ้ืนฐานรองรับ การทอ่ งเทย่ี ว เชิงประวตั ิศาสตร์ วิถีชวี ิต วัฒนธรรม วิถชี วี ติ ประกอบด้วยกิจกรรมย่อย ดังนี้ กจิ กรรม งบประมาณ หนว่ ยดำ� เนินการ - พัฒนาคณุ ภาพบริการ รูปแบบกจิ กรรม ๑๘,๓๔๑,๐๐๐ ศูนย์ศึกษาวธิ ีการ และบคุ ลากรดา้ นการท่องเที่ยว ฟื้นฟทู ่ดี มิ เส่อื มโทรม เชงิ ประวตั ศิ าสตร์ วิถชี วี ิต วฒั นธรรมวิถีชีวิต เขาชะงุม้ ซ่ึงโครงการดังกล่าวเป็นการด�ำเนินการเพื่อเผยแพร่การด�ำเนินงานตามศาสตร์พระราชา ในการฟื้นฟูที่ดินเส่ือมโทรมของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช และเผยแพร่ การอนุรักษ์ทรัพยากรดิน น้�ำ และป่าไม้ ให้คงความอุดมสมบูรณ์ตามธรรมชาติอย่างย่ังยืน โดยสง่ เสรมิ การทอ่ งเทย่ี วเชงิ เกษตรในโครงการพระราชดำ� ริ เปน็ แหลง่ ศกึ ษาดงู านและพกั ผอ่ นหยอ่ นใจ จากการสุ่มตรวจติดตามโครงการดังกล่าวพบว่า การด�ำเนินโครงการพัฒนา และฟื้นฟูแหล่งท่องเท่ียวและโครงสร้างพื้นฐานรองรับการท่องเท่ียวเชิงประวัติศาสตร์ฯ เป็นไป ด้วยความเรยี บรอ้ ย 41 ราชบุรี ๒๕๖๒

ราชบรุ ี ๒๕๖๒ 42

ประเด็นยทุ ธศาสตรท์ ่ี ๓ : สง่ เสรมิ คุณภาพชีวิต และชมุ ชนเข้มแข็ง จังหวัดราชบุรีได้พัฒนาเพ่ือยกระดับรายได้ของครัวเรือนและชุมชนเพ่ือสร้างความ เข้มแข็งระดับชุมชน โดยส่งเสริมการพัฒนาอาชีพตามแนวทางตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ส่งเสริมสุขภาวะของประชาชน โดยส่งเสริมสุขภาวะทางกาย สุขภาวะทางจิต สุขภาวะ ทางสังคม และสุขภาวะทางปัญญาท่ีสมบูรณ์ ส่งเสริมการเข้าถึงบริการสาธารณสุข ป้องกันโรค การบริการด้านการแพทย์ รวมทั้งการเข้าถึงสิทธิในระบบหลักประกันสุขภาพส่งเสริม ความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สิน พัฒนาการเข้าถึงการศึกษาของประชากรวัยแรงงาน ใหม้ ากขนึ้ ตลอดจนการสง่ เสรมิ ศกั ยภาพและดแู ลผสู้ งู อายุ เพอื่ การเปน็ เมอื งทปี่ ระชาชนอยรู่ ว่ มกนั ในสงั คมอย่างมคี วามสขุ ท้ังนี้ในปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๑ จังหวัดได้วางแนวทางในการพัฒนาดังกล่าว ผ่านโครงการท่ีส�ำคัญต่างๆ และได้ออกสุ่มตรวจติดตามการด�ำเนินงานโครงการที่ส�ำคัญ สรปุ รายละเอยี ดไดด้ งั น้ี ๑. โครงการส่งเสริมการพัฒนาจัดต้ังโรงเรียนผู้สูงอายุ เป็นการด�ำเนินการ เพื่อเสริมสร้างสุขภาพที่ดีของผู้สูงอายุท้ังด้านร่างกายและจิตใจ พัฒนาคุณภาพชีวิต และการจัดการเรียนรู้ตลอดชีวิตของผู้สูงอายุ ส่งเสริมการพัฒนาตนเอง การดูแล คุ้มครอง พิทักษ์สิทธ์ิของผู้สูงอายุ ส่งเสริมคุณค่าภูมิปัญญาผู้สูงอายุให้เป็นที่ยอมรับและด�ำรง สบื ทอดตอ่ ไป เพื่อสร้างสรรคป์ ระโยชนแ์ กช่ มุ ชน 43 ราชบรุ ี ๒๕๖๒

๒. โครงการพัฒนาสังคมและยกระดับความเป็นอยู่ของประชาชน ประกอบด้วย กจิ กรรมย่อย ดงั นี้ กิจกรรม งบประมาณ หนว่ ยดำ� เนินการ ๑. สร้างฐานความรู้และทักษะอาชีพ ๖,๕๐๐,๐๐๐ ในโครงการตามพระราชด�ำริ ๑,๐๑๖,๓๐๐ โรงเรียนรจุ ริ พัฒน์ ๒. สอนและฝกึ อบรมวชิ าชีพใหก้ บั ประชาชน ผดู้ ้อยโอกาส ๑,๖๘๐,๙๐๐ วทิ ยาลยั การอาชพี ๓. พฒั นาทกั ษะชวี ิตเดก็ และเยาวชน บา้ นโปง่ ๓,๗๐๐,๐๐๐ ๔. เสริมสร้างความมั่นคงและปลอดภัยในชวี ิต สำ� นกั งานพฒั นา ๔,๐๐๐,๐๐๐ สงั คมและความมน่ั คง ๕. ขับเคลื่อนโรงเรียนคณุ ธรรม ๑,๕๐๐,๐๐๐ และวัฒนธรรมไทยในสถานศกึ ษา ๗๙๙,๙๐๐ ของมนุษย์ ๖. ตามรอยเท้าพอ่ อยา่ งพอเพียง ๔,๙๘๓,๐๐๐ จังหวัดราชบุรี ๗. ยกระดับมาตรฐานภาษาองั กฤษ ๔,๐๐๐,๐๐๐ ส�ำนกั งานป้องกนั ๘. ก่อสรา้ งระบบประปาหมูบ่ า้ น หมู่ที่ ๑ – ๔ และบรรเทา ตำ� บลดอนคลงั อำ� เภอดำ� เนนิ สะดวก (อนมุ ตั เิ พมิ่ -๑) สาธารณภัย ๙. ปรบั ปรงุ ทางหลวง ทางหลวงหมายเลข จงั หวดั ราชบรุ ี ๓๒๐๖ ตอนควบคมุ ๐๑๐๐ ตอนโปง่ กระทงิ – ศกึ ษาธกิ ารจงั หวดั , จอมบึง ที่ กม.๘๕+๐๐๓ (อนมุ ัตเิ พมิ่ -๑) สพป. ๑, ๒ และ สพม. ๘ ศกึ ษาธิการจงั หวัด, สพป. ๑, ๒ ศึกษาธิการจงั หวัด, สพป. ๑, ๒ อ�ำเภอด�ำเนินสะดวก แขวงทางหลวง ราชบรุ ี ราชบรุ ี ๒๕๖๒ 44

กจิ กรรม งบประมาณ หน่วยดำ� เนินการ ๑๐. ปรบั ปรงุ ทางหลวง ทางหลวงหมายเลข ๔ ๓,๐๐๐,๐๐๐ แขวงทางหลวง ตอนควบคมุ ๐๓๐๑ ตอนสระกระเทยี ม – คลองอีจาง ที่ กม.๗๕+๒๐๐ (ตดิ ต้ังไฟฟา้ ๑,๖๗๙,๘๐๐ ราชบรุ ี แสงสว่าง บรเิ วณแยกหนองโพ) (อนุมัตเิ พิ่ม -๑) ๓,๑๐๐,๐๐๐ ๑๑. ปรบั ปรงุ ทางหลวง ทางหลวงหมายเลข ๑,๐๓๗,๖๐๐ แขวงทางหลวง ๓๐๙๐ ตอนควบคมุ ๐๑๐๐ ตอนบา้ นเลอื ก – ราชบุรี หนองตากยา ที่ กม.๘+๐๐๐ (ตดิ ตงั้ ไฟฟ้า แสงสว่าง บริเวณวัดเฉลมิ อาสน)์ (อนมุ ตั เิ พิม่ -๑) แขวงทางหลวงชนบท ๑๒. ติดตัง้ ไฟส่องสว่าง เสน้ ทางสายทงุ่ ไมแ้ ดง – ราชบรุ ี น้�ำตกเก้าชน้ั อ�ำเภอสวนผ้งึ (อนุมตั เิ พม่ิ -๑) อ�ำเภอเมอื งราชบุรี ๑๓. ติดต้ังไฟฟ้าส่องสว่าง หมู่ท่ี ๓ บ้านหนองตาหลวง ตำ� บลหนิ กอง อำ� เภอเมอื งราชบรุ ี (อนมุ ตั เิ พม่ิ -๑) โครงการสรา้ งฐานความรู้และทักษะอาชพี ในโรงเรยี น ในโครงการตามพระราชด�ำริ ของโรงเรียนรจุ ริ พฒั น์ 45 ราชบุรี ๒๕๖๒

ประเด็นยุทธศาสตรท์ ่ี ๔ : ส่งเสริมการอนุรกั ษ์พลังงาน และทรพั ยากรธรรมชาติ และสงิ่ แวดล้อม จังหวัดราชบุรีได้วางแนวทางในการส่งเสริมการใช้พลังงานอย่างรู้คุณค่าและมีประสิทธิภาพ โดยการส่งเสริมการพัฒนาพลังงานทดแทนเพื่อใช้ในภาคครัวเรือนและชุมชน เช่น การประหยัด การใช้ไฟฟ้าของครัวเรือน การประหยัดการใช้น�้ำมัน โดยสนับสนุนการพัฒนาพลังงานทดแทน ในชุมชนและครัวเรือน และส�ำหรับการแก้ไขปัญหาขยะ พื้นท่ีเกิดขยะท่ีส�ำคัญ คือ เขตเมือง โดยการบูรณาการความร่วมมือระหว่างภาครัฐ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ภาคเอกชน และประชาชนในพื้นที่ ร่วมกันรับผิดชอบในการจัดการปัญหาขยะ ส่งเสริม สนับสนุน และสร้างแรงจูงใจแก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พัฒนาระบบการจัดการขยะท่ีดี สร้าง อปท. ต้นแบบ เพอ่ื เป็นแหลง่ เรียนรใู้ นการแก้ปญั หาขยะมูลฝอย ทั้งน้ีในปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๑ จังหวัดได้วางแนวทางในการพัฒนาดังกล่าว ผ่านโครงการที่ส�ำคัญต่างๆ และได้ออกสุ่มตรวจติดตามการด�ำเนินงานโครงการที่ส�ำคัญ สรุปรายละเอยี ดไดด้ ังนี้ ๑. โครงการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและแก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อม ประกอบด้วย กจิ กรรมยอ่ ย ดงั น้ี กจิ กรรม งบประมาณ หนว่ ยด�ำเนนิ การ ๑. กอ่ สร้างเข่อื นป้องกนั ตล่ิงริมคลองตาคต ๖,๒๓๓,๐๐๐ ส�ำนักงานโยธาธิการ บรเิ วณท่าราบ (ช่วงที่ ๒) อ�ำเภอบางแพ ๑๖,๔๖๔,๐๐๐ และผงั เมือง ๒. กอ่ สร้างเขอ่ื นป้องกันตล่ิงรมิ คลองตาคต จงั หวดั ราชบุรี บริเวณหน้าวดั สมถะ ตำ� บลบางโตนด อ�ำเภอโพธาราม ซึ่งโครงการดังกล่าวเป็นการปรับปรุงในพ้ืนที่บริเวณลุ่มน�้ำในจังหวัดราชบุรี ให้เกิด การพัฒนาอย่างย่ังยืนและมีจิตส�ำนึกด้านสิ่งแวดล้อม มีการบริหารจัดการทรัพยากร และสง่ิ แวดลอ้ มแบบบรู ณาการ ปอ้ งกนั ทรพั ยส์ นิ รมิ ตลง่ิ ไมใ่ หไ้ ดร้ บั ความเสยี หายในฤดนู ำ้� หลาก และ ปอ้ งกันพน้ื ท่ไี มใ่ หส้ ญู หายไปจากการพงั ทลายของตลิง่ ราชบรุ ี ๒๕๖๒ 46

โครงการก่อสร้างเขอื่ นป้องกนั ตล่งิ รมิ คลองตาคต บรเิ วณหนา้ วดั สมถะ อำ� เภอโพธาราม ประเดน็ ยทุ ธศาสตร์ที ่ ๕ : การพัฒนาเพือ่ เสริมสรา้ งความมน่ั คง จังหวัดราชบุรีได้วางแนวทางในการพัฒนาและแก้ไขปัญหาพ้ืนท่ีภัยแล้ง น�้ำท่วม โดยการจัดการระบบน้�ำท่ีเหมาะสมกับสภาพพื้นที่ เพื่อให้การแก้ไขหรือบรรเทาปัญหาในพ้ืนที่ ได้ครอบคลมุ พน้ื ที่ ในส่วนการพฒั นาพื้นทคี่ วามม่นั คง โดยการสง่ เสริมให้ประชาชนแนวชายแดนมี ส่วนรว่ มในการพัฒนาความมั่นคงเพอื่ ความย่ังยืน ทั้งนี้ในปีงบประมาณ พ.ศ. ๒๕๖๑ จังหวัดได้วางแนวทางในการพัฒนาดังกล่าว ผ่านโครงการที่ส�ำคัญต่างๆ และได้ออกสุ่มตรวจติดตามการด�ำเนินงานโครงการท่ีส�ำคัญ สรปุ รายละเอยี ดได้ดงั น้ี 47 ราชบรุ ี ๒๕๖๒

๑. โครงการพัฒนาแหล่งน�้ำเพ่ือแก้ไขปัญหาภัยแล้งและน�้ำท่วม ประกอบด้วย กจิ กรรมยอ่ ย ดังน้ี กจิ กรรม งบประมาณ หน่วยดำ� เนนิ การ ๑. กอ่ สร้างทอ่ ระบายน้�ำ หมทู่ ่ี ๔ ๖๓๐,๒๐๐ อ�ำเภอบ้านโป่ง ต�ำบลดอนกระเบือ้ ง อ�ำเภอบ้านโปง่ ๓๑๖,๖๐๐ อำ� เภอบา้ นโป่ง ๒. ขดุ ลอกล�ำหว้ ยอีโป่ง หมูท่ ่ี ๘ บา้ นโคกสูง ๑,๔๔๐,๖๐๐ อ�ำเภอบ้านโป่ง เชอื่ มหมทู่ ่ี ๑๔ บา้ นหว้ ย ตำ� บลหนองปลาหมอ ๑,๙๖๐,๐๐๐ อ�ำเภอบา้ นโป่ง อ�ำเภอบ้านโป่ง ๓. ขุดลอกล�ำหว้ ยแกว้ หมทู่ ี่ ๙ ต�ำบลเขาขลงุ ๒๓๐,๐๐๐ อำ� เภอบา้ นโป่ง อ�ำเภอบ้านโปง่ ๔. ขดุ ลอกคลองระบายน�้ำและก�ำจัดวชั พืช ๖๔๓,๙๐๐ อำ� เภอปากท่อ หมู่ที่ ๔, ๕, ๖ และหมทู่ ่ี ๑๕ ต�ำบลหนองกบ ๔๑๗,๔๐๐ อ�ำเภอบา้ นคา อ�ำเภอบ้านโป่ง ๑,๖๙๐,๐๐๐ อำ� เภอบ้านคา ๕. ก�ำจัดผักตบชวาในล�ำคลอง คลองระบายน้�ำ ๔๑๗,๔๐๐ อ�ำเภอบ้านคา ท่าผา – บางแกว้ (๑ ซา้ ย ๖ ซ้าย) หมทู่ ่ี ๕, ๖ ต�ำบลกรับใหญ่ เชอ่ื มตอ่ ตำ� บลทา่ ผาและตำ� บลปากแรต อำ� เภอบา้ นโปง่ ๖. เจาะบอ่ บาดาลพรอ้ มตดิ ตงั้ ระบบประปา บา้ นเหลา่ มะละกอ หม่ทู ี่ ๑๕ ต�ำบลท่งุ หลวง อ�ำเภอปากท่อ ๗. ก่อสร้างท่อลอเหลยี่ ม สายหนองโก – ซอนต้า หมู่ ๒ ต�ำบลหนองพันจนั ทร์ อ�ำเภอบา้ นคา ๘. ขุดลอกล�ำห้วยเล็ก พร้อมสร้างฝายชะลอนำ�้ หมู่ท่ี ๑๔ ต�ำบลบ้านคา ๙. กอ่ สรา้ งท่อลอดเหลยี่ ม สายทงุ่ มะลคิ ร้อ – หนองโก หมู่ ๒ ตำ� บลหนองพนั จันทร์ อ�ำเภอบา้ นคา ราชบุรี ๒๕๖๒ 48

กจิ กรรม งบประมาณ หน่วยด�ำเนนิ การ ๑๐. เจาะบอ่ บาดาลพร้อมติดต้งั หอถังประปา ๗๘๖,๕๐๐ อ�ำเภอจอมบึง บ้านรางกญั ชา หมู่ที่ ๓ ตำ� บลปากชอ่ ง อ�ำเภอจอมบึง ๔,๕๖๐,๐๐๐ อ�ำเภอสวนผึ้ง ๑๑. กอ่ สร้างระบบประปาผวิ ดนิ ขนาดใหญ่ บา้ นหวายน้อย หม่ทู ี่ ๓ บา้ นผาปก ๑,๒๐๑,๘๐๐ อ�ำเภอจอมบึง ต�ำบลสวนผง้ึ อำ� เภอสวนผ้ึง ๑,๕๔๒,๕๐๐ อำ� เภอจอมบงึ ๑๒. เจาะบ่อบาดาลพรอ้ มติดต้งั หอถงั ประปา ๑,๐๑๙,๑๐๐ อ�ำเภอบ้านโป่ง บ้านด่านทับตะโก หม่ทู ี่ ๑ ๑๗,๖๔๐,๐๐๐ โครงการชลประทาน ๑๓. กอ่ สรา้ งฝายน้�ำล้น มข.๒๕๒๗ บา้ นโปง่ แก ๑๑,๗๖๐,๐๐๐ หมทู่ ี่ ๑๗ ราชบรุ ี ๑๔. กอ่ สร้างฝายเกบ็ น้�ำ หมูท่ ่ี ๘ ต�ำบลเขาขลงุ โครงการชลประทาน อ�ำเภอบา้ นโปง่ ๑๕. ปรบั ปรงุ อ่างเกบ็ น�้ำเขาหวั แดงพรอ้ ม ราชบุรี ระบบสง่ น้�ำ ตำ� บลยางหกั อ�ำเภอปากทอ่ ๑๖. ปรับปรุงระบบท่อส่งน�้ำอ่างเก็บน�้ำบ้านพุแคน ต�ำบลปา่ หวาย อำ� เภอสวนผึง้ ซึ่งโครงการดังกล่าวท�ำให้เกษตรกรมีน�้ำใช้ส�ำหรับการอุปโภค – บริโภคอย่างพอเพียง และทว่ั ถงึ มนี ำ้� เพอ่ื ทำ� เกษตรกรรม บรรเทาอทุ กภยั ใหก้ บั พน้ื ทใ่ี นบรเิ วณโครงการ และทำ� ใหเ้ กษตรกร ในพน้ื ที่มคี ุณภาพชีวติ ความเป็นอยูท่ ีด่ ีขนึ้ 49 ราชบุรี ๒๕๖๒

โครงการกอ่ สร้างฝายนำ�้ ล้น บา้ นโป่งแก อ�ำเภอจอมบงึ โครงการปรับปรงุ อ่างเกบ็ นำ�้ เขาหัวแดงพรอ้ มระบบสง่ นำ�้ ต�ำบลยางหัก อ�ำเภอปากทอ่ บทสรุป ราชบุรี “เมืองเกษตรสีเขียว เศรษฐกิจม่ันคง สังคมมีความสุข” เป็นเมืองที่น่าอยู่ ในช่วงปีท่ีผ่านมา มีการพัฒนาอย่างต่อเนื่องในทุกๆ ด้าน ตามวิสัยทัศน์และยุทธศาสตร์จังหวัด/ กลุ่มจังหวัดที่ได้วางไว้ และในวันนี้มีหลายอย่างที่ปรากฏชัดเจนขึ้น ท้ังด้านการท่องเท่ียว ที่มุ่งการท่องเท่ียวอย่างยั่งยืน การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานท่ีจะสามารถเข้าถึงความเป็นราชบุรี ได้ทุกทาง การพัฒนาด้านการเกษตร อุตสาหกรรม ท่ีส่งเสริมให้เกษตรกรสามารถพึ่งพิงตนเอง บนพื้นฐานหลักเศรษฐกิจพอเพียง และด้านคุณภาพชีวิตที่เน้นความเป็นเมืองสีเขียว มรี ะบบเศรษฐกจิ ที่มั่นคง และเป็นสงั คมทมี่ คี วามสขุ ดงั น้นั ทิศทางการด�ำเนินงานของจังหวัดกระบี่ ในปี ๒๕๖๑ และปตี อ่ ๆ ไป ทกุ ภาคส่วน ไม่ว่าจะเป็นภาคราชการ ภาคเอกชน จ�ำเป็นต้องขับเคลื่อนไปข้างหน้าสู่อนาคต ตามวิสัยทัศน์ ยุทธศาสตร์ท่ีได้ร่วมกันวางไว้ และเชื่อม่ันว่าหากทุกภาคส่วนร่วมกันขับเคลื่อนอย่างมีเอกภาพ มที ศิ ทาง และมเี ปา้ หมายเดยี วกนั แลว้ การดำ� รงอยขู่ อง ราชบรุ ี “เมอื งเกษตรสเี ขยี ว เศรษฐกจิ มน่ั คง สงั คมมคี วามสุข” จะย่งั ยืนสืบไป ราชบุรี ๒๕๖๒ 50

#แอง่ เล็ก...เชค็ อนิ บา้ นฉันมดี ีอะไร ชุมชนมนตรีพัฒนาสมัยก่อน มีข้าราชการช้ันผู้ใหญ่ อาศัยอยู่ในชุมชนมนตรีหลายท่าน ซ่ึงมีการรวมตัวกัน ในเวลาต่อมา เช่น หลวงราชฑัณหลวงศรี และอีก หลายๆ ท่าน ซึ่งค�ำว่ามนตรี มีความหมายว่า ราชการชน้ั ผูใ้ หญจ่ ึงตง้ั ช่ือชมุ ชนเปน็ ชอื่ ชุมชนมนตรพี ฒั นา อยู่ในพื้นท่ีต�ำบลหน้าเมือง อ�ำเภอเมืองราชบุรี จังหวัดราชบุรี ชุมชนมนตรีพัฒนาเป็นชุมชนท่ีมีผลิตภัณฑ์ จ า ก ผ ้ า ข า ว ม ้ า ข อ ง ก ลุ ่ ม วิ ส า ห กิ จ ชุ ม ช น ม น ต รี พั ฒ น า เป็นกลุ่มที่มีความคิดสร้างสรรค์เลือกใช้ผ้าขาวม้า ผ้าทอมือพ้ืนเมืองของจังหวัดราชบุรี มาท�ำแปรรูป ท�ำผลิตภัณฑ์ของกลุ่ม ผ้าขาวม้า (ผ้าทอบ้านไร่) ได้แก่ กระเป๋าจ๋ิว กระเป๋ากางเกงจิ๋ว เส้ือ/ชุดเสื้อ กระโปรงใส่กระดาษทิชชู่ กระเป๋าแฟชั่น เป็นต้น และผลิตภัณฑ์ภูมิปัญญา จากผ้าทอคูบัว ได้แก่ เสื้อผ้า ทอกระเป๋าสตางค์ กระเป๋าแฟนซี หมวกแฟนซี เป็นต้น สินค้ามีความโดดเด่นสอดคล้องกับการใช้ทรัพยากรที่มีอยู่ในชุมชน โดยกลุ่มฯ มีสมาชิก ๒๔๐ คน แบ่งเป็นท่ีท�ำผลิตภัณฑ์ส่งให้กลุ่มและผู้ถือหุ้นจ�ำนวน ๖๘ คน และสมาชิก ถือหุ้นอย่างเดียว ๑๗๘ คน ในกลุ่มจะมีสมาชิกประมาณ ๑๐ คน ท�ำหน้าท่ีเป็นวิทยากร สอนให้แก่ผู้สนใจ โดยนักท่องเท่ียวสามารถมาเย่ียมชมเพื่อซ้ือสินค้าของกลุ่มสามารถมาเป็นคณะ เพอื่ ศกึ ษาดงู านรับฟงั การบรรยายและเรียนรวู้ ธิ กี ารด�ำเนินการของกล่มุ สญั ลักษณช์ มุ ชนและความหมาย ชุมชนมนตรีพัฒนา เป็นชุมชนที่มีชีวิต วิถีท่ี เรยี บง่าย ยิม้ แย้มแจ่มใส มีความสามคั คี - สะพานรถไฟราชบุรี - ลายของผา้ ขาวมา้ - วัดเกาะนัมมทาปทวลัญชาราม สโลแกนชมุ ชน วิถีเมือง วิถไี ทย ผา้ ขาวมา้ หลากหลาย มนตรีพัฒนา ราชบรุ ี ๒๕๖๒ 51

แผนท่ีทอ่ งเทย่ี วชมุ ชนมนตรีพัฒนา ๑. วัดเกาะนัมมทาปทวลญั ชาราม ๒. ชมุ ชนโบราณไทยรามัญ (เคาะโอ่ง) ๓. วัดสัตตนารถปรวิ ัตร เป็นวัด พระอารามหลวงมีหลวงพอ่ โตองค์ใหญ่ และพระนอนองค์ใหญอ่ ายกุ ว่า ๑๐๐ ปี สมัยกอ่ นสงครามโลกครั้งที่ ๒ ๔. วดั ศรชี มภรู าษฎร์ศรทั ธาราม ๕. เรือนจ�ำราชบรุ ีเก่า ปจั จบุ นั กลายเป็น สวนสาธารณะ ๖. จวนผู้วา่ เกา่ ต้งั อยู่รมิ แมน่ �้ำ ๗. สะพานด�ำ หรอื สะพานรถไฟจุฬาลงกรณ์ อายกุ ว่า ๑๐๐ ปี ๘. สะพานธนะรตั น์ เปน็ สะพานคสู่ งครามโลก เคยถกู ญปี่ นุ่ ทงิ้ ระเบดิ และบรู ณะซอ่ มแซมมาใหม่ ราชบรุ ี ๒๕๖๒ 52

ผลิตภณั ฑ์ OTOP ของชมุ ชน (ของฝากและของท่รี ะลึกเพอ่ื การทอ่ งเท่ียว) ๑. ผลติ ภัณฑ์จากผ้าขาวมา้ ๒. กระเปา๋ จว๋ิ พวงกุญแจ ๓. หมวกแฟนซี ๔. เสอ้ื ผา้ จก ๕. ผา้ ฝ้ายทอมอื เขยี นลาย ๖. กระเปา๋ ผา้ ตอ่ ใบยาว ๗. เส้ือยืดเด็กไทย ๘. ลกู ประคบ พมิ เสนน้�ำ ๙. น้�ำสมุนไพร ๑๐. ขนมปัง ๑๑. น�้ำพริกตาแดง ๑๒. ขนมไทยโบราณ กจิ กรรมและการสาธติ /ประเพณีวัฒนธรรม ๑. สาธติ การท�ำสบู่ น้�ำยาล้างจานและนำ้� ยาซกั ผ้า ๒. สาธติ การท�ำขนมไทยโบราณ เชน่ ขนมช้ัน ขนมกลว้ ย และข้าวตม้ มดั ๓. ลอ่ งเรอื ชมวิวแมน่ ้�ำแมก่ ลอง ๔. ไหวพ้ ระ ๙ วัด ได้แก่ วดั ช่องลม วัดมหาธาตุ วดั พญาไม้ วัดตาลอัมริน วัดสตั นารถ วัดศรีชมพู วัดเกาะนัมมทา วัดเทพอาวาส และศาลหลักเมือง ๕. ชมโรงงานท�ำขนมจีน ๖. ชมการเคาะโอง่ ในชุมชนไทยรามัญ อาหารทอ้ งถ่นิ ชมุ ชน ๑. แกงมะตาด ๒. กระยาสารท 53 ราชบรุ ี ๒๕๖๒

แอว่ เมืองโบราณ สืบสานถนิ่ ไทยวน บ้านสระโบสถ์ หรืออีกช่ือคือ บ้านโพธ์ิงาม ตั้งอยู่ท่ี หมู่ท่ี ๖ ต�ำบลคูบัว อ�ำเภอเมืองฯ จังหวัดราชบุรี คนในต�ำบลคูบัว ส่วนใหญ่เป็นชาวไท-ยวน ซึ่งสืบเชื้อสาย มาจากชาวโยนก เชียงแสน โดยบรรพบุรุษได้อพยพครัวเรือน ห นี ก า ร รุ ก ร า น ข อ ง ก อ ง ทั พ พ ม ่ า ม า จ า ก เ มื อ ง เ ชี ย ง ใ ห ม ่ โ ด ย ติ ด ต า ม ก อ ง ทั พ ห ล ว ง ภ า ย ใ ต ้ ก า ร บั ญ ช า ก า ร ข อ ง พ ร ะ บ า ท ส ม เ ด็ จ พ ร ะ พุ ท ธ ย อ ด ฟ ้ า จุ ฬ า โ ล ก ม ห า ร า ช ส่วนหน่ึงตั้งถ่ินฐานอยู่ที่ จังหวัดสระบุรี อีกส่วนหนึ่งลงมา ต้ังถิ่นฐานอยู่ ณ จังหวัดราชบุรใี นปัจจบุ ัน ด้วยความที่ต�ำบลคูบัวนั้น เป็นเมืองประวัติศาสตร์เก่า อันจะสะท้อนให้เห็นว่าราชบุรี เคยเป็นเมืองท่าท่ีเจริญรุ่งเรือง ในสมัยยุคทวารวดี โดยสถาปัตยกรรมในเมืองโบราณคูบัว ได้รับอิทธิพลมาจากประเทศอินเดีย เช่น โบราณสถาน หมายเลข ๑ ต้ังอยู่ที่ หมู่ท่ี ๒, โบราณสถานหมายเลข ๘ ตั้งอยู่ท่ี หมู่ท่ี ๕, หมายเลขท่ี ๑๘,๒๔ และ ๒๕ ตั้งอยู่ท่ี หมู่ท่ี ๖ ส่วนโบราณวัตถุส�ำคัญต่างๆ เก็บรักษาไว้ท่ี พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ราชบุรี และบางส่วนเก็บรักษา อยู่ทีว่ ัดโขลงสวุ รรณคีรี ราชบุรี ๒๕๖๒ 54

แผนที่ท่องเทยี่ วต�ำบลคบู วั นอกจากน้ียังมีกาดวิถีชุมชนคูบัว ซ่ึงเป็นที่จ�ำหน่ายผลิตภัณฑ์ OTOP และสินค้าชุมชน ของชาวต�ำบลคูบัว เพ่ือบริการให้กับนักท่องเท่ียวได้เลือกซ้ือหาเป็นของฝาก กาดวิถีชุมชนคูบัว มีเสน่ห์ดึงดูดให้นักท่องเท่ียวเข้ามาเย่ียมชมด้วยบรรยากาศกลิ่นอายล้านนา โดยมีสโลแกน “เดินดิน กนิ โตก” จะเปดิ ให้บรกิ ารทุกวนั ศกุ ร์ เวลา ๑๓.๐๐ – ๒๐.๐๐ น. และเสาร์ - อาทิตย์ เวลา ๐๙.๐๐ – ๒๐.๐๐ น. และมีการแสดงถ่ายทอด วัฒนธรรมของชาวไท-ยวน การแสดงความพร้อมเพรียง ของพ่อค้าแมข่ ายอีกด้วย 55 ราชบุรี ๒๕๖๒

กิจกรรมและการสาธิต/ประเพณีวัฒนธรรม ๑. ชมการทอผา้ ตนี จก / ทดลองการจกผา้ ๒. การทอผา้ ขาวม้า / งานจักสาน ๓. งานหตั ถกรรมจากไม้ ๔. การหมกั ปลาร้า ๕. ชมการแปรรูปสมนุ ไพร ๖. ทดลองท�ำสปาเท้าจากสมุนไพร ๗. สาธติ การท�ำขนมไทยรว่ มสมยั ๘. ชมนาอนิ ทรยี ์ ๙. สาธิตการท�ำผลิตภัณฑ์จากไม้ ๑๐. ชมกจิ กรรมกลุ่มจกั สาน และทดลองท�ำ อาหารท้องถ่นิ ชุมชน ๑. แกงหยวกกล้วย ๒. แกงผ�ำ ๓. แกงผกั ปลงั ๔. ต�ำเตา ๕. ผัดหม่โี บราณ ๖. ปลารา้ ทอด ผลิตภณั ฑ์ OTOP ของชุมชน (ของฝากและของท่รี ะลกึ เพอ่ื การทอ่ งเทย่ี ว) ๑. ผ้าทอ (ผา้ ซ่นิ ตนี จก) ๒. จกั สานพดั ฆ้องนอ้ ยมงคล ๓. ครกกลึงจากไมม้ ะพร้าว ๔. หัตถกรรมไม้แปรรปู เชน่ แคน ขลุ่ย ไมเ้ กาหลัง นมสาว พาย หนังสติก๊ ระนาดเล็ก ๕. โมบายดอกเข็ม ๖. เกวียนนอ้ ย กะลา ชามกว๋ ยเตยี๋ ว ๗. ของใช้จากออ้ ง (กะลา) กระบวย กระจา๋ ตะหลิว ทพั พี ๘. น�้ำสมนุ ไพร ๙. ผลิตภณั ฑจ์ ากสมนุ ไพร เช่น สบ ู่ ยาสระผม ครมี ๑๐. ขนมไทยโบราณ ๑๑. ระนาดไม้จ๋วิ ราชบุรี ๒๕๖๒ 56

แพคเกจเส้นทางการทอ่ งเที่ยวบ้านสระโบสถ์ “สนุกเตม็ วนั ” ๑. กาดวิถชี ุมชนคบู ัว / เวลดรงิ๊ ค์ ๒. กราบสกั การะพระพทุ ธศรีสวุ รรณภูมิ ๓. เยี่ยมชมจิปาถะภณั ฑสถานบา้ นคูบัว #แอง่ เลก็ ...เช็คอิน ๔. ศนู ย์ทอผ้าบา้ นใต้ หมทู่ ี่ ๔ ทอผ้า / ทดลองจก / ช้อปป้ิง ๕. ชมบา้ นสมุนไพรพืน้ บ้าน บา้ นคณุ สมัย หมู่ที่ ๗ ๖. ชมผ้าสหกรณ์ไท-ยวน ๗. กราบสักการะหลวงพอ่ แดง หลวงพอ่ ดำ� วัดคูบัว พรอ้ มเย่ยี มชมโบราณสถานหมายเลข ๘ ๘. ชมโบราณสถานหมายเลข ๑ โคกนายใหญ่ หมู่ท่ี ๒ ๙. ชมบา้ นตัวอยา่ งการนอ้ มน�ำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง (ร.ต.ชมุ พล วิสทุ ธิโช หมูท่ ่ี ๙) ๑๐. ชมบรรยากาศล�ำหว้ ยทา่ ชา้ ง และกล่มุ อาชพี หมู่ที่ ๑๐ (สอน / สาธิต การทำ� ขนมไทยร่วมสมัย) ๑๑. ชมจุดเรยี นรู้พนั ธ์ุไมห้ ายากสวนโคตรเหง้าร�ำลกึ หม่ทู ี่ ๑๓ (ชมนาอนิ ทรยี ์ / ต�ำเตา) ๑๒. ชมศูนยส์ ืบทอดศลิ ปะผา้ จกแห่งแรกของจังหวัดราชบรุ ี (สาธติ / ช้อปปิ้ง) ๑๓. ชมหน้าบรรณโบสถ์สมยั เก่า อายุ ๒๐๐ ปี ของชาวไท-ยวน หมทู่ ่ี ๑๔ วัดหนามพุงดอ ๑๔. เลือกซ้ือผลิตภัณฑ์สมุนไพร หมทู่ ี่ ๑๕ / ฟกั ขา้ ว บอระเพด็ ขม้ิน หัวไชเทา้ ๑๕. ชมการทอผา้ บา้ นคณุ ยายซ้อน กำ� ลังหาญ ศลิ ปนิ แห่งชาติอนุรกั ษส์ ืบสานผ้าจกโบราณ (ลายผ้า ๘ ลายโบราณ) ๑๖. ชมบ้านหัตถกรรมจากไม้ ขลยุ่ ครก แคน และอ่นื ๆ ๑๗. ชมเครอ่ื งจักสาน หมู่ที่ ๖ ขอ้ งใส่ปลา พดั สุ่ม ๑๘. ชมโบราณสถานหมายเลข ๒๔ ๒๕ ลา้ นสระโบสถ์ ๑๙. รับประทานอาหารเย็น ณ กาดวถิ ีชมุ ชนคบู วั สอบถามรายละเอียดได้ที่ นายตรพี ล อารมช่ืน กำ� นันตำ� บลคบู วั ๐๙๑ ๑๑๘ ๒๕๙๙ นายสมศกั ด ิ์ มณฑา ผใู้ หญ่บา้ นหมู่ท่ี ๖ ๐๘๑ ๙๑๔ ๔๕๘๑ 57

บ้านฉันมดี ี บา้ นรางไมแ้ ดง เปน็ หมบู่ า้ นวถิ ชี าวนา OTOP นวัตวถิ ี เนื่องจากประชาชนส่วนหนึ่งยังคงยึดอาชีพ บ้านรางไมแ้ ดง การท�ำนา ท่ีสืบทอดมาจากบรรพบุรุษ ถึงแม้ปัจจุบันสภาพโดยรอบหมู่บ้าน เป็นชุมชน หม่ทู ี่ ๖ ตำ� บลเจดยี ์หัก ท่ีเจริญแล้ว มีการสร้างหมู่บ้านจัดสรร อำ� เภอเมืองราชบรุ ี อาคารพาณิชย์ต่าง ๆ ซึ่งเปรียบเสมือน จงั หวัดราชบรุ ี เมืองล้อมป่า บ้านรางไม้แดงยังคงเป็นป่า ท ่ า ม ก ล า ง ก า ร พั ฒ น า เ มื อ ง ท่ี เ ติ บ โ ต ขึ้ น สโลแกนบ้านรางไม้แดง ตามกระแสโลกาภิวัตน์ แต่วิถีชีวิตของคน แหล่งเรียนร้วู ถิ ีชีวติ ชาวนา ในหมู่บ้านรางไม้แดงยังคงอยู่แบบพึ่งพาตนเอง ร่วมใจพฒั นา ขา้ วพนั ธ์ดุ ี พ่ึงพาอาศัยกัน เอ้ือเฟื้อเผื่อแผ่ ช่วยเหลือกัน บนวิถพี อเพยี ง เหมือนญาติพ่ีน้อง ว่างจากงาน ก็จะมารวมกลุ่มกันเพื่อพบปะ พูดคุย แลกเปลี่ยนความคิด ปรึกษาหารือกัน และวิถีชีวิต ข อ ง ค น รุ ่ น ใ ห ม ่ ใ น ห มู ่ บ ้ า น ส ่ ว น ห นึ่ ง นิ ย ม ส ่ ง ลู ก ห ล า น ไ ป เ รี ย น แ ล ะ ไ ป ท� ำ ง า น ในตัวจังหวัด สินค้าอุปโภค บริโภคต่าง ๆ จากภายนอกเข้าสู่ชุมชน ค่าใช้จ่ายในครอบครัว และการลงทุน ใ น ก า ร ป ร ะ ก อ บ อ า ชี พ เ พ่ิ ม ม า ก ข้ึ น แต่ความเอ้ืออาทรความร่วมมือร่วมแรงกัน ด�ำเนินกิจกรรมต่าง ๆ ของชุมชนยังคงมีให้เห็น จากสภาพพน้ื ที่ และสภาพสงั คมทเ่ี ปลย่ี นแปลงไป ท� ำ ใ ห ้ ช า ว บ ้ า น ร า ง ไ ม ้ แ ด ง พ ย า ย า ม ที่ จ ะ ราชบุรี ๒๕๖๒ 58

ด�ำรงรักษาวัฒนธรรม และการพึ่งตนเองของชุมชนให้คงอยู่ตลอดไป ด้วยการรวมกลุ่มด�ำเนินกิจกรรมเพื่อการพ่ึงพาตนเอง ยังคงยึดแนวทาง การด�ำเนินชีวิตตามปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง พ้ืนที่บริเวณ หัวไร่ปลายนา และบริเวณบ้าน ชาวบ้านจะปลูกพืชผักสวนครัว เชน่ ข่า ตะไคร้ ใบมะกรดู พรกิ กะเพรา ใบโหระพา มะมว่ ง มะพรา้ ว ฯลฯ เพ่ือใช้ในการประกอบอาหารในชีวิตประจ�ำวัน และยังยึดถือความเป็นอยู่ อย่างอดีต นอกจากการผลิตเพื่อการบริโภคภายในครัวเรือน เป็นการลดค่าใช้จ่ายของครอบครัวแล้ว ชาวบ้านรางไม้แดงได้พยายาม ลดค่าใช้จ่ายทั้งในการประกอบอาชีพและในครอบครัวลงอีกทางหนึ่ง โดยได้รวมกลุ่มกันผลิตปุ๋ยอินทรีย์ ปุ๋ยชีวภาพ น�้ำหมักชีวภาพ เพ่ือใช้กันเองภายในชุมชน เพ่ือที่จะลดต้นทุนการผลิต และจะท�ำให้ ดินคืนความอุดมสมบูรณ์ นอกจากน้ีชาวบ้านรางไม้แดงยังปลูกพืช สมุนไพรไว้ในแต่ละบ้าน โดยจะแบ่งให้แต่ละบ้านปลูกพืชสมุนไพร ท่ีไม่เหมือนกัน เช่น ตะไคร้หอม บอระเพ็ด หางไหล ขม้ินชัน มะกรูด ข่า สะเดา เป็นต้น ปลูกมากน้อยแล้วแต่พื้นท่ีของแต่ละบ้าน และจะนัดวันให้ชาวบ้านตัดพืชสมุนไพรมารวมกัน เพื่อท�ำสารไล่แมลง ในนาข้าว แปลงพืชผักสวนครัว จึงขอเชิญชวนผู้สนใจเข้ามาเรียนรู้ และใชช้ วี ิตท่ีสัมผัส เรียนรู้ อยู่ท่ามกลางธรรมชาติ ณ บ้านรางไม้แดง 59 ราชบุรี ๒๕๖๒

แผนทเ่ี ช่อื มโยงการท่องเท่ยี ว ราชบรุ ี ๒๕๖๒ 60

บา้ นคุ้งกระถิน บา้ นคงุ้ กระถนิ เปน็ หมบู่ า้ นเกา่ แก่ ซ่ึงต้ังขึ้นมามากกว่า ๑๐๐ ปี ซ่ึงติดกับ หมทู่ ่ี ๖ ต�ำบลบางปา่ แ ม ่ น�้ ำ แ ม ่ ก ล องมี ช่ื อเ รี ย ก ห ล า ย ชื่ อ อ�ำเภอเมืองราชบุรี เช่น ลาดเมธังกร และคุ้งกระถิน จังหวัดราชบุรี แต่กรมการปกครองได้ประกาศตั้งหมู่บ้าน อย่างเป็นทางการ โดยให้ชื่อว่าหมู่บ้าน นอกจากน้ีแล้ว สมาชิกในชุมชน คุ้งกระถิน ยงั มสี ว่ นรว่ ม ในการตอ้ นรบั นกั ทอ่ งเทยี่ ว ทเี่ ขา้ มาศกึ ษาเรยี นรขู้ องกลมุ่ กลา่ วคอื บ้านคุ้งกระถิน เป็นชุมชนที่มี สมาชกิ ในชมุ ชนเปดิ บา้ น เพอื่ ใหบ้ รกิ าร ผ ลิ ต ภั ณ ฑ ์ แ ป ร รู ป จ า ก เ ห็ ด ข อ ง ก ลุ ่ ม ส�ำหรับผู้ที่ต้องการพักค้างในรูปแบบ วิสาหกิจชุมชนกลุ่มรักชุมชนเพาะเล้ียงเห็ด ของโฮมสเตย์อกี ดว้ ย เป็นกลุ่มที่มีการเพาะเล้ียงเห็ด และ แปรรปู เหด็ คอื เหด็ นางฟา้ และเหด็ หลนิ จอื โดยน�ำมาแปรรูปท�ำผลิตภัณฑ์ของกลุ่ม หลากหลายผลิตภัณฑ์ด้วยกัน เช่น เฉากว๊ ยในนำ�้ เหด็ หลนิ จอื ชาชงเหด็ หลนิ จอื เหด็ หลนิ จอื อบแหง้ ทองมว้ นเหด็ แหนมเหด็ เห็ดสามรส เห็ดอบกรอบ เป็นต้น รวมถึง มีผลิตภัณฑ์แปรรูปจากผลไม้ สมุนไพร ของสมาชิกในชุมชนหลากหลาย เช่น น้�ำฝรั่งสด น้�ำมะม่วงหาวมะนาวโห่ ขนมไทยโบราณ ฯลฯ 61 ราชบุรี ๒๕๖๒

สินค้ามีความโดดเด่นสอดคล้องกับการใช้ทรัพยากรท่ีมีอยู่ในชุมชน โดยกลุ่มฯ มีสมาชิก ๒๐ คน ซึ่งเป็นแกนน�ำหลักในการเพาะเลี้ยง แปรรูปผลิตภัณฑ์จากเห็ด ท�ำหน้าท่ีเป็นวิทยากรสอนให้แก่ผู้สนใจ ในจังหวัด และต่างจังหวัดทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน ตลอดจนกลุ่มคน ผู้สนใจ โดยสามารถมาเย่ียมชมเพ่ือซ้ือสินค้าของกลุ่ม เพ่ือศึกษา ดูงานรบั ฟงั การบรรยายและเรียนรู้ วธิ ีการดำ� เนนิ การของกลุม่ ได้ตลอดทั้งปี สัญลักษณช์ มุ ชนและความหมาย สโลแกนหมู่บา้ น วิถีชีวิตชุมชนท่ีตั้งอยู่ริมแม่น้�ำแม่กลอง “แดนดินถิ่นดงปลา ซึ่ ง เ ป ็ น ชุ ม ช น ท่ี มี วั ด ว า อ า ร า ม อ ยู ่ ริ ม แ ม ่ น�้ ำ มีวดั วารม่ เย็นเปน็ ร้อยปี เก่าแก่มากมาย แต่ละวัดอายุมากกว่าร้อยปี ผลไมม้ ากมี กนิ ดอี ยูด่ ี แสดงให้เห็นถึงวิถีชีวิต และความศรัทธา วิถรี มิ นำ�้ แมก่ ลอง” ที่มีต่อวัดและชุมชน รวมถึงเป็นต�ำบลท่ีมี ความอุดมสมบูรณ์ มีแหล่งอาหารจากแม่น้�ำ เช่น ปลา กุ้ง รวมท้ังเป็นพ้ืนท่ีแหล่งปลูกผลไม้ ข้ึนช่ือ และส่งออกส�ำคัญท่ีสร้างรายได้ให้กับ ชุมชน เช่น มะพร้าวน้�ำหอม ชมพู่ ฝร่ัง รวมท้ัง มีอาหารพื้นถ่ินอร่อยมากมาย เป็นชุมชนท่ี น่าท่องเท่ียวชมบรรยากาศวิถีชีวิตของชุมชน ริมน�้ำแม่กลองด้วยการล่องเรือชมวัดเก่าแก่ ชิมอาหารพ้ืนบ้าน แวะชมและชิมผลไม้สดๆ ในสวนและดวู ถิ ีชีวติ ราชบุรี ๒๕๖๒ 62

แผนที่ท่องเทยี่ วชุมชนบา้ นคุ้งกระถนิ ๑. วดั ลาดเมธังกร สินค้าชมุ ชน - จดุ สักการะลูกนมิ ิตลอยหนึง่ เดยี วในโลก - จดุ ชมววิ ริมแมน่ ำ�้ แมก่ ลอง ทองม้วนเห็ด, แหนมเห็ด, เห็ดหลินจือ ๒. พ้นื ท่ีสวนผลไม้ อบแหง้ , นำ้� พรกิ เหด็ , เฉากว๊ ยในนำ้� เหด็ หลนิ จอื , ๓. วสิ าหกิจชมุ ชนกลุ่มรกั ชุมชนเพาะเลี้ยงเห็ด เฉากว๊ ยคาราจแี นน ผสมบกุ ในนำ�้ เหด็ หลนิ จอื , ๔. บ้านแมน่ ้�ำโฮมสเตย์ราชบุรี ชาชงเหด็ หลนิ จอื , เหด็ สามรส, เหด็ อบกรอบ, ๕. เสน้ ทางปน่ั จกั รยานเชอื่ มต่ออัมพวา พวงกญุ แจเหด็ หลนิ จอื ทรี่ ะลกึ , ชดุ สาธติ บา้ น ๖. แพเลก็ เช็คอนิ เพาะเล้ียงเห็ด, น้�ำสมุนไพรและน้�ำผลไม้สด ๗. แหล่งตกกุ้ง บรกิ ารเรือน�ำเที่ยว ฝรง่ั แชน่ ำ้� หวาน, ขนมไทย, ขา้ วเหนยี วสหี่ นา้ , นำ้� ฝรงั่ สด, น�้ำสมนุ ไพร เมนเู ด็ด ขา้ วต้มมัดเขมร, ก๋วยจ๊ับโบราณ, น�้ำมะม่วงหาวมะนาวโห่, เห็ดทอดกรอบ, ผัดหมโ่ี บราณ, ขนมจีนนำ�้ ยาเหด็ 63 ราชบุรี ๒๕๖๒

บ้านหนองนางแพรว หมูท่ ี่ ๖ ต�ำบลนำ้� พุ อ�ำเภอเมืองราชบรุ ี จังหวัดราชบุรี บ้านหนองนางแพรว ในอดีตบริเวณนี้ มีหนองน�้ำเล็ก ๆ ในหนองน�้ำมีต้นหญ้าชนิดหน่ึงขึ้น เป็นจ�ำนวนมากชาวบ้านเรียกต้นหญ้า นว้ี ่า หญา้ นางแพรว แมจ้ ะเป็นหนองน�้ำ ขนาดเล็ก แต่เป็นแหล่งน้�ำส�ำคัญท่ี ชาวบ้านน�ำไปในการอุปโภคบริโภค ตลอดท้ังปี และมีการตั้งเป็นหมู่บ้าน จงึ เรยี กหมบู่ า้ นนว้ี า่ “บา้ นหนองนางแพรว” จ�ำนวนครัวเรือน ๒๑๖ ครวั เรือน จ�ำนวนประชากร ๗๐๑ คน ชาย ๓๔๑ คน หญงิ ๓๖๐ คน อาชีพหลัก คอื การเกษตร ไดแ้ ก่ ออ้ ย มันสำ� ปะหลงั มะมว่ ง พชื ผัก เลี้ยงสตั ว์ และรับจา้ ง เปน็ ต้น ประชากรมรี ายได้เฉลี่ย ๔๗,๘๙๐ บาท/คน/ปี ประชากรส่วนใหญ่ ได้น�ำเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ในการด�ำรงชีวิต ใช้ในการประกอบอาชีพ และการพฒั นาตนเอง ราชบุรี ๒๕๖๒ 64

บา้ นฉันมีดีอะไร บ้านหนองนางแพรว เป็นชุมชนที่ประกอบอาชีพเกษตรกรรมเป็นหลัก และท�ำผลิตภัณฑ์ แปรรูปจากผลไม้ มีบางครัวเรือนท่ีประกอบอาชีพรับจ้าง ค้าขาย และเลี้ยงสัตว์ หมู่บ้านน้ี จึงมีความโดดเด่นในเรื่องการผลิตภัณฑ์ทางการเกษตรปลอดสารพิษหรือเกษตรอินทรีย์ จากเวทีประชาคมมีการลงมติให้ปรับปรุงภูมิทัศน์บริเวณพ้ืนที่ริมถนนสองข้างทาง โดยจัดให้มี การจัดซื้อวัสดุ ต้นทองอุไร ต้นเข็ม ต้นจันผา ต้นเทียนหยด เพ่ือน�ำไปปลูกริมถนนสองข้าง เป็นการสร้างความสวยงามให้กับบริเวณพ้ืนท่ีในชุมชน ต้นมะกรูด ต้นมะนาวเพ่ือน�ำไปปลูกพื้นที่ เป็นจุดแหล่งเกษตร น�ำมาใช้ให้เกิดประโยชน์กับชุมชนโดยรวม “จึงมีการปรับปรุงภูมิทัศน์ บ้านหนองนางแพรว และดึงดูดใจนักท่องเท่ียวให้มาเยี่ยมชมมากข้ึน โดยเดินทางมาเย่ียมชม แหล่งเรียนรู้ตามจุดต่าง ๆ โดยเฉพาะการเรียนรู้ด้านการเกษตร พร้อมทั้งจัดให้มีการด�ำรงชีวิตตาม แนวทางเศรษฐกิจพอเพียง ดา้ นการประกอบอาชพี ” บ้านหนองนางแพรว หมู่ที่ ๖ ต�ำบลน�้ำพุ มีผลิตภัณฑ์ท่ีเกิดข้ึนจากชุมชนในหมู่บ้าน เปน็ ผจู้ ดั ทำ� กนั เอง โดยเฉพาะไดน้ ำ� เขา้ สกู่ ระบวนการขน้ึ ทะเบยี น OTOP ยังมีแหล่งเรียนรู้ ทางการเกษตรผสมผสานขนาดเล็ก ๆ คือ ศูนย์เรียนรู้ชุมชนบ้านหนองนางแพรว เป็นแหล่งเรียนรู้ของหมู่บ้าน ท่ีน�ำวิถีชีวิตเศรษฐกิจพอเพียงมาใช้ เพ่ือการด�ำรงชีวิตและการเรียนรู้ ซ่ึงมีชุมชนและต่างจังหวัด นอกพื้นที่และในพ้ืนท่ีเข้ามาศึกษาดูงาน อย่างต่อเนื่อง ผู้ศึกษาดูงานจะได้สัมผัสความเป็นธรรมชาติ เจ้าของมีความเป็นกันเอง และได้อยู่ท่ามกลาง ไร่ผัก และผืนนา อากาศสดชื่น พร้อมกิจกรรมเล็ก ๆ ภายในไร่ให้ได้เพลิดเพลิน บวกกับมีความรู้กลับไป อีกทั้งมีอาหารจากพ้ืนบ้านที่มีความอร่อย มผี ลติ ภณั ฑจ์ ำ� หนา่ ยเปน็ ของฝาก เชน่ นำ�้ ตาลจากออ้ ย ผลติ ภณั ฑแ์ ปรรปู น้�ำผลไม้ ฯลฯ 65 ราชบรุ ี ๒๕๖๒

สัญลกั ษณ์ชมุ ชนและความหมาย บ้านหนองนางแพรวเป็นหมู่บ้าน ท่ีมีผลิตภัณฑ์ทางการเกษตรเป็นส่วนใหญ่ สามารถสร้างรายได้ให้กับชุมชนเป็น อาชีพหลัก ค�ำขวัญของหมบู่ า้ น “แหล่งเกษตรอนิ ทรีย์ วิถีพอเพียง” แผนท่ที อ่ งเที่ยวหมบู่ า้ นหนองนางแพรว ราชบรุ ี ๒๕๖๒ 66

บา้ นเขาหลวง หมู่ท่ี ๗ ตำ� บลดอนตะโก อำ� เภอเมืองราชบุรี จงั หวดั ราชบุรี บ้านเขาหลวง เดิมอยู่ กับต�ำบลดอนงิ้ว (ต�ำบลอ่างทอง ในปัจจุบัน) แยกออกมาเป็น หมู่บ้านเขาหลวง ต�ำบลดอนตะโก ซ่ึงบริเวณพื้นที่หมู่บ้านอยู่ติดกับ เขาหลวง ต่อมาลูกหลานได้ขยาย ไปต้ังบ้านเรือน มีอาชีพ เล้ียงวัว ควาย มีมูล (ขี้) วัว ควาย ทับถม จนเป็นเนิน จึงเป็นที่มาของ ชอ่ื บ้านวา่ เขาลอยมูลโคจนถงึ ปจั จบุ ัน หม่บู ้านเขาหลวง - เขาลอย ประชากรตง้ั บ้านเรือนอาศยั ๒ กลุ่ม คือ กลุ่มบ้านเขาหลวง และกลุ่มบา้ นเขาลอย บา้ นฉันมีดอี ะไร บา้ นเขาหลวง เป็นชุมชนที่ประกอบอาชพี ทำ� ผลิตภณั ฑท์ องเหลือง และเกษตรกรรม เป็นหลัก มีบางครัวเรือนท่ีประกอบอาชีพรับจ้าง ทอผ้า และเล้ียงสัตว์ หมู่บ้านนี้จึงมี ความโดดเด่นในเรื่องการผลิตของประดิษฐ์ตกแต่งของใช้จากทองเหลือง จากเวทีประชาคม มีการลงมติให้ปรับปรุงระฆังสีทองขนาดใหญ่ ซึ่งสร้างไว้หน้าหมู่บ้านนานมากจนช�ำรุด และมีส่ิงท่ียึดเหน่ียวจิตใจของประชาชนด้วยศาสนาพุทธ จึงมีการปรับปรุงภูมิทัศน์ในวัด 67 ราชบรุ ี ๒๕๖๒

ให้น่าสนใจและดึงดูดใจนักท่องเท่ียวให้มาเย่ียมชมมากข้ึน โดยเดิมทางวัดมีโบสถ์ ท่ีสวยงามเหลืองอร่ามงามตา มีพระพุทธรูปท่ีสวยสง่า อีกท้ังหลวงปู่ทวดองค์ใหญ่ น่าเลื่อมใสศรัทธาต่อผู้พบเห็นอยู่แล้ว เมื่อปรับปรุงภูมิทัศน์โดยให้มีจุดถ่ายภาพ ที่สวยงามมีความเป็นศิลปะ พร้อมทั้งปรับปรุงห้องน�้ำให้สีสันสดใสสะอาดตา เพื่อเชญิ ชวนและอำ� นวยความสะดวกใหน้ ักทอ่ งเท่ยี วอีกทางหนึง่ ดว้ ย บ้านเขาหลวง ยังมีแหล่งเรียนรู้ทางการเกษตรผสมผสานขนาดเล็ก ๆ คือ ไร่สุขใจ ณ บ้านเฮา ซ่ึงนักท่องเที่ยวจะได้สัมผัสความเป็นธรรมชาติ เจ้าของมี ความเปน็ กันเอง และมีโฮมสเตยห์ ลังเลก็ ๆ ทา่ มกลาง ไรผ่ กั และผนื นา อากาศสดชน่ื พร้อมกิจกรรมเล็ก ๆ ภายในไร่ให้ได้เพลิดเพลินบวกกับมีความรู้กลับไป อีกท้ังมี อาหารอร่อย เช่น ก๋วยจั๊บ อาหารพ้ืนบ้าน มีผลิตภัณฑ์จ�ำหน่ายเป็นของฝาก เช่น ไข่ไกบ่ ้านบ้าน ขา้ วทีส่ เี อง ปลารา้ มะพร้าวอ่อน และพืชผลใน “ไร่สขุ ใจ ณ บ้านเฮา” บ้านเขาหลวง มีผลิตภัณฑ์ OTOP ให้ได้ซื้อหาเป็นของขวัญของฝาก หลายอย่าง เช่น พวงกุญแจและกระด่ิงทองเหลือง เฟอร์นิเจอร์จากถังน้�ำมัน ปลาร้าทรงเครือ่ ง ไข่เคม็ ไอโอดนี กล้วยฉาบ ผลไม้แช่อิม่ ผลติ ภัณฑ์จักสาน ราชบรุ ี ๒๕๖๒ 68

สัญลกั ษณ์หมบู่ ้านและความหมาย บา้ นเขาหลวง เปน็ หมูบ่ า้ นทมี่ ีการผลติ ทองเหลอื ง หลายครัวเรอื นท�ำสืบต่อกันมานานแล้ว จากรนุ่ สรู่ นุ่ ประกอบกบั ประชาชนนบั ถอื หลวงปทู่ วดองคใ์ หญน่ ้ี ซง่ึ สรา้ งมาจากทองเหลอื ง ท่ีประชาชนในหมู่บา้ นร่วมกันบรจิ าค และดา้ นหลังหมบู่ ้านมภี ูเขาตงั้ ตระหง่านเปน็ แนว - หลวงปูท่ วดองค์ใหญ่ - ระฆงั ทองเหลืองใบใหญ่ซึง่ เป็นสัญลกั ษณ์ ประจำ� หมูบ่ า้ น - ภูเขาหลงั หมู่บา้ น คำ� ขวญั ของหมบู่ ้าน “ถ่ินผลติ ภณั ฑท์ องเหลอื ง ลือเล่ืองหลวงปู่ทวดองค์ใหญ่ ผู้คนนำ�้ ใจมากมี วิถพี อเพียง ส�ำเนยี งไทยวน เราลว้ นรว่ มด้วยจ้วยกนั๋ ” แผนที่ท่องเท่ยี วหมบู่ า้ นเขาหลวง 69 ราชบรุ ี ๒๕๖๒

ชุมชนท่องเท่ียวบา้ นหนองขาม กราบรอยพระพทุ ธบาท เทีย่ วต๋าหลาดไท - ยวน บ้านฉันมดี ีอะไร ชวนเกบ็ ผักปลอดสารพษิ ดงู านหมหู ลมุ แลกลมุ่ ทอผ้า บ้านหนองขาม มีวิถีชีวิตชุมชน เลอคา่ ภาพกจิ กรรม และวัฒนธรรมของชาวไท - ยวน ท่ีมี เอกลักษณ์วัฒนธรรม เช่น ภาษาและ ส�ำเนียงไทยวนคล้ายกับทางภาคเหนือ ของไท ย มี กา รอนุรั กษ ์ ก า ร ท อ ผ ้ า แ ล ะ มี ก ลุ ่ ม ทอผ้าจก มีสถาปัตยกรรม ที่ เ ป ็ น ส ถ า น ที่ ท ่ อ ง เ ที่ ย ว เช่น กราบรอยพระพุทธบาท วัดนาหนอง และมีภาพ จิ ต ร ก ร ร ม ที่ ส ว ย ง า ม ที่ วั ด ทุ ่ ง ห ญ ้ า ค ม บ า ง มีตลาดวันเสาร์ อาทิตย์ ใ ห ้ นั ก ท ่ อ ง เ ท่ี ย ว ช ม ชิ ม ช ้ อ ป เ ท่ี ย ว ต๋าหลาดไท-ยวน และชุมชนมีการใช้ชีวิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ในการด�ำรงชีวิต สามารถให้คนที่มาชุมชนมาเที่ยวชมและเรียนรู้กิจกรรมต่างๆ เช่น ชวนเกบ็ ผกั ปลอดสาร ดูงานหมหู ลมุ การทำ� นา ราชบุรี ๒๕๖๒ 70

สญั ลักษณห์ มูบ่ ้านและความหมาย บ้านหนองขาม เป็นชุมชนที่มีเอกลักษณ์ และประเพณีวัฒนธรรมของชาวไท - ยวน และด�ำรงชวี ติ ตามหลักปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง - รอยพระพทุ ธบาท - กลุ่มทอผ้า - ต๋าหลาดไท ยวน สโลแกนของชุมชน กราบรอยพระพทุ ธบาท เทยี่ วตา๋ หลาดไท-ยวน ชวนเกบ็ ผักปลอดสารพษิ ดงู านหมูหลุม แลกลมุ่ ทอผา้ เลอค่าภาพกจิ กรรม แผนทท่ี อ่ งเที่ยวหมู่บา้ นหนองขาม 71 ราชบุรี ๒๕๖๒

สถานที่ท่องเท่ยี วบา้ นหนองขาม ๑. วดั นาหนอง - กราบรอยพระพุทธบาท - ศนู ย์ทอผา้ วดั นาหนอง - พิพธิ ภัณฑพ์ นื้ บ้าน - ศนู ย์เรียนรู้เกษตรพอเพียง ๒. ต๋าหลาดไท ยวน - ตลาดพื้นบา้ น - จุดถา่ ยรปู ดอกทานตะวนั / กลางทุ่งนา ๓. จุดเรยี นรูส้ วนเกษตรพื้นบา้ น ๔. จดุ เรยี นรสู้ าธติ การท�ำนา ๕. คา่ ยทหารกองพลพัฒนาท่ี ๑ ๖. อบต.ดอนแร่ ๗. กลุ่มผกั ปลอดสารพิษ ๘. วดั ทุ่งหญา้ คมบาง - ชมจติ รกรรมฝาผนงั ๙. จดุ เรยี นร้หู มหู ลมุ - บ้านคุณสุพจน์ หมู่ที่ ๙ ผลิตภัณฑ์ OTOP ของชมุ ชน ๑. ผา้ จกทอมอื ๒. ผ้าขาวม้า ๓. ถงุ ย่ามแดง ๔. กาละแม ๕. หม่กี รอบ ๖. ขา้ วตม้ มัด ๗. ข้าวเหนียวป้งิ ใสเ่ ผอื ก / กลว้ ย ๘. น้�ำจ้ิมหัวหมรู สเด็ด ๙. หมโู สร่ง ๑๐. ลาหมู (คัว่ หม่ี) ราชบรุ ี ๒๕๖๒ 72

ชมุ ชนท่องเทยี่ ว OTOP นวตั วิถี บา้ นบางกลว้ ย หมทู่ ี่ ๑ ตำ� บลจอมประทดั อ�ำเภอวดั เพลง จงั หวดั ราชบรุ ี ประวตั ิชุมชน หมู่บ้านบางกล้วยเป็นหมู่บ้านดั้งเดิมของคนไทยพื้นเมือง ประกอบอาชีพท�ำนา เป็นส่วนใหญ่แต่เดิมเป็นพื้นท่ีที่ขึ้นอยู่กับอ�ำเภอวัดประดู่ ซ่ึงที่ต้ังท่ีว่าการอ�ำเภออยู่บน ฝั่งคลองวัดประดู่ ภายหลังได้ย้ายที่ว่าการอ�ำเภอไปตั้งอยู่ที่ริมฝั่งแม่น�้ำอ้อมและเปล่ียนชื่อ ที่ว่าการอ�ำเภอเป็นที่ว่าการอ�ำเภอแม่น�้ำอ้อมสังกัดจังหวัดราชบุรี ในปี พ.ศ. ๒๔๕๒ ทางการ โ อ น ที่ ว ่ า ก า ร อ� ำ เ ภ อ แ ม ่ น�้ ำ อ ้ อ ม ไ ป ข้ึ น กั บ จั ง ห วั ด ส มุ ท ร ส ง ค ร า ม แ ล ะ ย ้ า ย ก ลั บ ม า ข้ึ น กั บ จังหวัดราชบุรีตามเดิมในปีเดียวกัน ปี พ.ศ. ๒๔๕๓ ผู้ส�ำเร็จราชการมณฑลราชบุรีได้ขออนุมัติ กระทรวงมหาดไทยยุบท่ีว่าการอ�ำเภอแม่น�้ำอ้อมไปตั้งใหม่ที่ต�ำบลปากท่อและเปลี่ยนช่ือเป็น อ�ำเภอปากท่อ ส่วนท่ีว่าการอ�ำเภอแม่น้�ำอ้อมเดิมยุบเป็นก่ิงอ�ำเภอวัดเพลง และยกฐานะ เป็นอ�ำเภอวัดเพลงเม่ือปี พ.ศ. ๒๕๐๖ หมู่บ้านบางกล้วยจึงข้ึนอยู่กับอ�ำเภอวัดเพลง ตั้งแต่นั้นมา เหตุท่ีช่ือว่าหมู่บ้านบางกล้วย เพราะแต่เดิมนั้นพ้ืนที่ส่วนใหญ่ของหมู่บ้านนั้น เป็นที่ราบลุ่มชาวบ้านท�ำนากันเป็นส่วนมาก ภายหลังมีราษฎรท่ีอพยพมาจากถิ่นอ่ืน เช่น อ�ำเภอด�ำเนินสะดวก เป็นต้น เมื่อย้ายเข้ามาก็เห็นพ้ืนท่ีเป็นที่ลุ่มมีน้�ำไหลผ่านตลอดปี เหมาะแก่การท�ำสวนผัก จึงเปลี่ยนจากการท�ำนาเป็นการท�ำสวนปลูกพืชผัก เช่น พริก หอม กระเทียม ฯลฯ สามารถสร้างรายได้ดีกว่าการท�ำนา และเหตุที่พื้นที่สามารถท�ำการเกษตร ได้ตลอดปี บางคร้ังเม่ือถึงฤดูน้�ำหลากน้�ำได้ไหลท่วมเรือกสวนท�ำให้เกิดความเสียหาย กับพืชท่ียังเก็บเก่ียวไม่ได้ ด้วยเหตุนี้ชาวสวนจึงสร้างคันก้ันน้�ำข้ึนโดยรอบสวน เพื่อกันน�้ำ ไม่ให้ไหลเข้าท่วมสวน แต่คันกั้นน�้ำที่เป็นดินเปล่าๆ น้ันไม่สามารถกันน้�ำมิให้ไหลซึมเข้าสวนได้ 73 ราชบุรี ๒๕๖๒

ชาวสวนจึงน�ำต้นกล้วยท่ีเป็นพืชที่โตเร็ว มีรากฝอยจ�ำนวนมากสามารถยึดเกาะกัน ท�ำให้ดินแน่น ช่วยให้น้�ำซึมผ่านเข้าสวนได้น้อย และท่ีส�ำคัญส่วนประกอบของต้นกล้วยใช้ประโยชน์ได้ทั้งหมด จึงเป็นท่ีนิยมน�ำมาปลูกบนคันดินรอบสวน การนิยมท�ำสวนมีมากขึ้นท�ำให้ต้นกล้วยมีมากข้ึน ตามไปด้วยกลายเป็นดงขนาดใหญ่หนาทึบ หลังจากที่ประเทศไทยเปลี่ยนแปลงการปกครอง เป็นระบอบประชาธิปไตย มีการบริหารงานการปกครองเป็นระบบมากขึ้นการแบ่งเขตการปกครอง เป็นสัดส่วนเพื่อให้ง่ายต่อการปกครองดูแล มีการต้ังชื่อหมู่บ้าน ต�ำบลมีบ้านเลขท่ี หมู่ท่ี บ้านบางกล้วยจึงเกิดข้ึนตามสภาพพ้ืนที่ที่มีต้นกล้วยข้ึนอยู่มากมายน่ันเอง และข้ึนอยู่กับ ตำ� บลจอมประทดั บา้ นฉันมีอะไรดี รางวลั ชนะเลศิ อนั ดบั ท่ี ๑ หมบู่ า้ นเศรษฐกจิ พอเพยี ง “อยเู่ ยน็ เปน็ สขุ ” รางวลั พระราชทาน สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ปี พ.ศ. ๒๕๕๙ เป็นสถานท่ีศึกษาดูงาน เร่อื งการด�ำเนนิ ชวี ิตตามหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงเป็นแหล่งก�ำเนดิ ของขนมงาสลดั สัญลักษณช์ ุมชนและความหมาย “เลข ๑ ในจว่ั บา้ น” หมายถงึ การรวมใจเปน็ หนงึ่ เดยี วกนั ภายในหมู่บ้าน หมู่ที่ ๑ บ้านบางกล้วย ซ่ึงมีการท�ำการเกษตร ท�ำสวน ท�ำไร่ ปลูกกล้วย ปลูกมะพร้าว เป็นส่วนใหญ่ รวมท้ัง เรื่องการดำ� เนนิ ชวี ติ ตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ตะกร้า สื่อความหมายถึง ขนมงาสลดั ขนมที่มีตน้ ต�ำรับ อยู่ทบี่ า้ นบางกลว้ ย คำ� ขวัญของหมูบ่ า้ น “แดนดนิ ถ่นิ เกา่ สวนมะพร้าวและพืชพรรณ สายนำ�้ เชอื่ มตอ่ กนั สานสมั พนั ธ์สามัคคี งาสลดั ขนมไทย ผดุงไวด้ ว้ ยศักดิศ์ รี ผลิตภัณฑ์ล้วนมากมี ประชาชนร่วมใจเตม็ ที่การพัฒนา ราชบุรี ๒๕๖๒ 74

แผนทเี่ ช่อื มโยงเสน้ ทางทอ่ งเทย่ี ว 75 ราชบรุ ี ๒๕๖๒

ชมุ ชนทอ่ งเทย่ี ว OTOP นวัตวิถี บา้ นวัดฝร่ัง หม่ทู ี่ ๔ ตำ� บลวัดเพลง อำ� เภอวดั เพลง จังหวัดราชบุรี ประวตั ชิ ุมชน บ้านวัดฝร่ัง หมู่ท่ี ๔ เป็นผู้ที่สืบเชื้อสายมาจากชาวจีนกลุ่มหน่ึง ซ่ึงมาตั้งรกรากอยู่ท่ี บ้านเพลงหรือวัดเพลงในปจั จบุ นั เมื่อประมาณ ปี พ.ศ. ๒๔๒๓ ชาวจีนเหลา่ นนี้ บั ถอื ศาสนาคริสต์ เป็นส่วนใหญ่ซึ่งต่อมาได้มีสงฆ์คณะมิชชินรีจากฝร่ังเศสได้มาซ้ือท่ีดินไว้และได้สร้างวัดคริสต์ข้ึน รวมท้ังได้รวบรวมประชากรท่ีนับถือศาสนาคริสต์มาอยู่ในท่ีดินของวัด โดยให้เช่าท�ำมาหากิน จนทำ� ใหป้ ระชาชนทวั่ ไปเรียกหมู่บ้านน้ีว่า “วัดฝรั่ง” บ้านฉันมีอะไรดี เท่ียวชมโบสถ์คริสต์อายุมากกว่า ๑๐๐ ปี ซ่ึงเป็นที่มาของชื่อหมู่บ้าน “วัดฝรั่ง” การปลูกต้นกระบองเพชรซ่ึงเป็นแหล่งท่ีใหญ่ที่สุดในอ�ำเภอวัดเพลง เที่ยวชมการท�ำ ว่าวจุฬาลายไทย การท�ำกล้วยฉาบ การผลิตขนมท๊อฟฟี่ถ่ัวกรอบโบราณรายใหญ่ที่สุด ในอ�ำเภอวดั เพลง การเขียนผ้าลายทอง และการเขียนผ้าบาติก ราชบรุ ี ๒๕๖๒ 76

สญั ลักษณ์ชุมชนและความหมาย โบสถส์ ีชมพู หมายถงึ โบสถค์ รสิ ต์อายุมากกวา่ ๑๐๐ ปี ทอ๊ ฟฟี่ ๓ สี หมายถงึ ท๊อฟฟถ่ี ่วั กรอบโบราณ เดก็ เลน่ วา่ ว หมายถึง วา่ วจุฬาลายไทย ซ่ึงทัง้ หมดนก้ี ็คอื ของดี ของเด่น และสถานที่สำ� คญั ของบา้ นวัดฝร่ัง สโลแกนของหมู่บา้ น “เที่ยวชมโบสถ์คริสต์ ๑๐๐ ปี ชมิ ของดที อ๊ ฟฟีโ่ บราณ สบื สานวา่ วจุฬา ร้อยเรอ่ื งราวกล้วยอบน�้ำผง้ึ สดุ ตราตรงึ ผา้ บาตกิ เทีย่ วสดุ ชิคสวนกระบองเพชร บ้านวัดฝรัง่ เอย” แผนทเี่ ชอ่ื มโยงเส้นทางท่องเที่ยว 77 ราชบุรี ๒๕๖๒

Attractions ราชบรุ ี ๒๕๖๒ 78

ชุมชนท่องเทีย่ ว OTOP นวัตวิถี บ้านวัดเพลง หมูท่ ี่ ๕ ตำ� บลวัดเพลง อำ� เภอวดั เพลง จงั หวดั ราชบุรี ประวัตชิ มุ ชน ในสมัยโบราณประชาชนแถบน้ีมีอาชีพท�ำนาเป็นหลัก พอถึงฤดูน้�ำหลากมาจาก เมืองกาญจนบุรี ซึ่งเป็นตน้ แม่นำ�้ แม่กลอง สมัยนั้นไม่มเี ขื่อนกักเกบ็ นำ้� ฝน เมอ่ื ฝนตกมามากเท่าไร น�ำ้ กจ็ ะบ่ามาเทา่ นน้ั ชาวบา้ นจะเรียกวา่ “น้�ำเหนอื ” ชว่ งประมาณเดือน ๑๒ ของทกุ ปี ดังนั้นชาวบ้านท่ีว่างจากการท�ำนาก็มีการพายเรือร้องเพลงเก้ียวกัน ระหว่าง ชายหนุ่มหญิงสาวหรือบุคคลท่ีรักสนุกในเทศกาลต่างๆ จึงได้ตั้งช่ือหมู่บ้านว่า “บ้านวัดเพลง” ให้สอดคลอ้ งกบั การละเลน่ เพลงในสมัยกอ่ น บา้ นฉนั มอี ะไรดี เยี่ยมชมวัดเพลงสักการะปู่ฤาษี สักการะขอพรศาลเจ้าพ่อหลักหินที่บริเวณอ�ำเภอ พร้อมทั้งสามารถเดินท่องเที่ยวซื้อของกินของใช้ท่ีตลาดถนนเพลินเพลง ทั้งยังเดินท่องเที่ยว บริเวณคลองแควอ้อมไปยังตลาดริมน�้ำสามอ�ำเภอได้อีกทางหนึ่งหรือจะล่องเรือชมตลาดริมน้�ำ สามอำ� เภอก็มีเรอื ไว้บรกิ ารนกั ท่องเท่ยี ว 79 ราชบรุ ี ๒๕๖๒

สัญลกั ษณช์ มุ ชนและความหมาย ศาลสีเหลือง หมายถึง ศาลเจ้าพ่อหลักหินซึ่งเป็น สิ่งศักดส์ิ ิทธิ์ท่ีเคารพนับถือของคนวัดเพลง สายนำ�้ หมายถงึ คลองแควออ้ ม เรือและคนชาย - หญิง หมายถึง การค้าขายทางเรือ ซง่ึ สมยั กอ่ นมตี ลาดเกา่ อยู่ ซงึ่ ปจั จบุ นั กค็ อื พนื้ ทต่ี ลาดรมิ นำ้� สามอำ� เภอ สโลแกนของหมบู่ า้ น “เท่ียววดั เพลง แสนสขุ ใจในวิถี ศกั ดส์ิ ทิ ธิ์มี ปู่หลักหิน ปู่ฤาษี อกี ท้ังมแี ควอ้อมใสท่ีไหลผ่าน ย่านรมิ น�้ำ สามอำ� เภอ ท่ีเพลนิ เพลง” แผนทเ่ี ชอื่ มโยงเสน้ ทางท่องเทยี่ ว ราชบุรี ๒๕๖๒ 80

Attractions 81 ราชบุรี ๒๕๖๒

ชมุ ชนทอ่ งเทย่ี ว OTOP นวัตวถิ ี บา้ นคลองขุด หมู่ท่ี ๑๐ ต�ำบลเกาะศาลพระ ประวตั ชิ มุ ชน บ้านคลองขุด เดิมเป็นทุ่งนากว้างใหญ่ ราษฎรมีอาชีพท�ำนา แต่เนื่องจากมีน�้ำ ไม่เพียงพอ จึงเปล่ียนอาชีพจากการท�ำนาเป็นท�ำสวน โดยการยกร่องขุดคลองให้น�้ำไหลผ่าน เพอ่ื น�ำไปใช้ในการเกษตร จงึ เรยี กหมบู่ ้านนี้ว่า “บา้ นคลองขุด” เรอ่ื งเล่าบา้ นฉนั “ชุมชนทอ่ งเท่ยี วเชงิ นเิ วศน”์ บ้านคลองขุดมีอัตลักษณ์ที่โดดเด่นด้านการท�ำสวนมะพร้าว ผลิตภัณฑ์ท่ีสร้างรายได้ ให้กับราษฎร คือ มะพร้าวน้�ำหอมซึ่งบ้านคลองขุดจะปลูกมะพร้าวน้�ำหอมพันธุ์ตูดจีบ เพราะเหมาะกับสภาพภูมิอากาศ และสภาพดิน ท�ำให้น้�ำมีรสหวาน และมีกล่ินหอม เป็นท่ีรู้จัก ของคนทั่วไป มะพร้าวน�้ำหอมจึงเป็นพืชเศรษฐกิจของหมู่บ้าน ท่ีนิยมใช้ในการบริโภคสด และส่งออกไปยังตลาดต่างประเทศ ตลอดจนใช้เป็นวัตถุดิบในอุตสาหกรรมเครื่องด่ืม นอกจากขายผลสดแล้ว ยังมีการแปรรูปผลิตภัณฑ์จากมะพร้าวเพ่ือเพิ่มมูลค่า เช่น มะพร้าวแก้ว น�้ำมะพร้าว วุ้นในลูกมะพร้าว ไม้กวาดทางมะพร้าว เป็นต้น และได้รับการส่งเสริมให้มีการ รวมกลุ่มเกษตรกรด้านการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสินค้าเกษตร และเศรษฐกิจพอเพียง เป็นแหลง่ เรียนรทู้ ่ีสำ� คัญเรอ่ื งการเลยี้ งแตนเบียน เพือ่ กำ� จัดหนอนหัวดำ� มะพรา้ ว การเล้ยี งผง้ึ ชนั โรง ในสวนมะพรา้ ว การเพาะพันธุม์ ะพร้าว การเลย้ี งไก่ไข่ ปลาดุก กบ เปน็ ต้น ราชบุรี ๒๕๖๒ 82

นอกจากนม้ี ีเกษตรกรท่ีรเิ ริม่ การปลูกเมลอ่ นอินทรีย์ ไมใ่ ช้สารเคมีทกุ ข้ันตอนการปลกู จึงท�ำให้เมล่อนอินทรีย์มีรสหวานเป็นธรรมชาติ เป็นที่รู้จักและเป็นที่ช่ืนชอบของผู้บริโภค สามารถสร้างรายได้ให้กบั เกษตรกรเปน็ อยา่ งมาก ชาวคลองขดุ นบั เปน็ ชมุ ชนทเี่ ขม้ แขง็ ยนื หยดั ดว้ ยตวั เอง เปน็ ชมุ ชนทอ่ งเทย่ี วเชงิ นเิ วศน์ เปิดให้นักท่องเท่ียว เยี่ยมชมวิถีชีวิตของชาวสวนมะพร้าว ต้ังแต่ปลูก เก็บมะพร้าว การขนส่ง การแปรรูป ซ่ึงเป็นภูมิปัญญาชาวบ้าน ได้เรียนรู้การท�ำเกษตรปลอดสารพิษ ฐานการเรียนรู้ เศรษฐกิจพอเพียง การล่องเรือในท้องร่องสวนชื่นชมธรรมชาติ ศึกษาเรียนรู้ ชิมอาหาร จากกลุ่มอาชีพต่างๆ เช่น กลุ่มท�ำมะพร้าวน�้ำหอม มะพร้าวแก้ว ไข่เค็มสมุนไพร กลุ่มท�ำ ขนมไทย ตลอดจนการเย่ียมชมฟาร์มเมล่อนอินทรีย์ การแกะสลักช่ือบนผลเมล่อน ท่ีสร้าง ความประทับใจให้กับนักท่องเท่ียวเป็นอย่างมาก การเยี่ยมชมวิถีชาวสวนมะม่วงมันขุนศรี ซ่งึ ในอ�ำเภอวัดเพลง มะมว่ งพนั ธ์ุนีจ้ ะมที บี่ ้านคลองขดุ เท่านน้ั สญั ลกั ษณช์ มุ ชนและความหมาย “หลงั คาทรงไทย” หมายถงึ ศนู ยเ์ รยี นรดู้ า้ นการเพม่ิ ประสทิ ธภิ าพ การผลิตสินค้าเกษตร และเศรษฐกจิ พอเพยี ง “มะพรา้ ว เมลอ่ น มะมว่ ง” หมายถงึ พชื เศรษฐกจิ ของหมบู่ า้ น “สายน�้ำ” หมายถึง การขุดยกร่องให้น้�ำไหลเข้ามาในสวน เปน็ ท่ีมาของชื่อหมบู่ ้านคลองขุด ค�ำขวญั ของหมู่บา้ น “แหล่งเรียนรูเ้ กษตรพอเพียง มชี ่ือเสยี งเรื่องมะพรา้ วน้�ำหอม ตอ้ งล้มิ ลองเมล่อนอนิ ทรยี ์ มากมีมะมว่ งมนั ขนุ ศรี” สโลแกนของหมบู่ ้าน “สวนสวย นำ้� ใส อม่ิ อรอ่ ยสุขภาพดี” 83 ราชบุรี ๒๕๖๒

แผนท่เี ช่ือมโยงเส้นทางท่องเที่ยว ราชบรุ ี ๒๕๖๒ 84

ชมุ ชนท่องเทีย่ ว OTOP นวตั วิถี บา้ นแพะ หมู่ท่ี ๑๖ ตำ� บลหนองปลาหมอ อำ� เภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบรุ ี บา้ นฉันมีดี ชาวบ้านแพะ หม่ทู ่ี ๑๖ เปน็ ชาวไท-ยวนท่อี พยพมาจากเขตอำ� เภอเมอื งเปน็ สว่ นใหญ่ ซึ่งแพะในท่ีน่ไี ม่ไดห้ มายถึงสัตว์ แพะในภาษาลา้ นนา กค็ ือ ปา่ ไม้เตี้ยๆ หรอื ไมแ้ คระทพ่ี อนานไป กเ็ พยี้ นเสยี งเปน็ แพะ เมอื่ ประชากรเรมิ่ หนาแนน่ ขน้ึ หมบู่ า้ นนแี้ ยกตวั ออกจากหมู่ ๖ มสี ระนำ�้ โบราณ อายุกว่าสองร้อยปีอยู่กลางหมู่บ้าน ปัจจุบันเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจของคนในหมู่บ้าน ขอ้ มูลดา้ นแหล่งท่องเท่ียว • ภายในหมู่บา้ น ๑.๑ ศาลาริมกลางน�้ำทรงหกเหล่ียม ต้ังอยู่ที่ บริเวณหมู่ ๑๖ ซึ่งสระน้�ำดังกล่าวน้ันก็มีอายุมากกว่า ๒๐๐ ปี มีพันธุ์สัตว์น้�ำจืด เช่น ปลานานาชนิดอาศัยอยู่เป็นจ�ำนวนมาก เป็นเขตอภัยทานที่สามารถน�ำปลามาปล่อยและน�ำอาหารมา ให้สตั วน์ ำ้� เหลา่ นีไ้ ด้ ๑.๒ ทุ่งนาบริเวณด้านหลังหมู่ ๑๖ นาข้าวท่ีเขียวขจี จุดชมวิวพระอาทิตย์ตกและเส้นทาง ออกกำ� ลงั กายในชว่ งยามเยน็ อกี หนง่ึ สถานทท่ี ช่ี าวบา้ น ใช้ในการพักผ่อนหยอ่ นใจ 85 ราชบรุ ี ๒๕๖๒

๑.๓ ไร่นาสวนผสมตามแนวพระราชด�ำริ เ ศ ร ษ ฐ กิ จ พ อ เ พี ย ง ค รั ว เ รื อ น สั ม ม า ชี พ ที่ ป ลู ก พื ช หลากหลายชนิด ข้าว กล้วยหอม กล้วยน�้ำว้า กล้วยไข่ มะนาว ฝร่ัง บ่อเล้ียงปลา และยังเป็นแหล่งเก็บกักน้�ำ ไวย้ ามหน้าแลง้ ๑.๔ ไร่หม่อนหรือมัลเบอร์รี่ ไร่เล็กๆ กลางชุมชนที่พร้อมให้ศึกษาดูงาน และแปรรูปผลผลิต เป็นเครื่องด่ืมและเบเกอรี่หมู่บ้าน มีวัฒนธรรมการ แต่งกาย ภาษาพดู วฒั นธรรมประเพณี ในแบบล้านนา สญั ลักษณ์ชุมชนและความหมาย จะเป็นรูปเข่งใบใหญ่ซ่ึงเดิมคนในหมู่บ้านมีอาชีพ จักสานไม้ไผ่ เช่น เข่ง ตะกร้า ข้อง ไซดักปลา และมีรูปพุ่มไม้แคระซ่ึงเดิมทีจะพบมากในหมู่บ้าน แต่ต่อมาได้มกี ารเรียกเพ้ียนจากแคระเป็นแพะ สโลแกนของหมู่บา้ น บ้านแพะถ่ินไท - ยวน อบอวลวัฒนธรรม กิจกรรมหลากหลาย มากมายธรรมชาติ ราชบรุ ี ๒๕๖๒ 86

แผนที่เช่อื มโยงเส้นทางการท่องเท่ยี ว เส้นทางการท่องเท่ียวท่านสามารถเดินทางจากกรุงเทพฯ มาแวะชม ชิม ช้อป แชะ แชร์ได้ที่บ้านแพะ หมู่ที่ ๑๖ ต�ำบลหนองปลาหมอ เสร็จแล้วเดินทางต่อไปยังสระน้�ำโกสินารายณ์ หมู่ท่ี ๑๙ ต�ำบลท่าผา แลว้ ไปยงั สถานที่ท่องเท่ยี วจงั หวดั กาญจนบุรไี ดภ้ ายในวนั เดยี วได้ 87 ราชบรุ ี ๒๕๖๒

ราชบรุ ี ๒๕๖๒ 88

ชมุ ชนทอ่ งเท่ียว OTOP นวตั วิถี บ้านมว่ ง หมทู่ ี่ ๕ ตำ� บลบ้านม่วง อำ� เภอบา้ นโป่ง จงั หวัดราชบุรี บ้านฉันมีดี มอญบ้านม่วงเองก็เช่ือว่า บรรพบุรุษของพวกตนติดตามพระมหาเถระคันฉ่อง เข้ามาต้ังถ่ินฐานอยู่ริมน้�ำแม่กลอง ต้ังแต่คร้ังกรุงศรี รัชสมัยพระนเรศวร และเพื่อร�ำลึกถึง บ้านเก่าท่ีจากมา จึงเรียกบ้านใหม่ด้วยช่ือเก่า “บ้านม่วง” เช่นเดียวกับช่ือวัดที่สร้างใหม่ว่า “วัดม่วง” ภาษามอญว่า “เพลียเกริก” มอญบ้านม่วงใช้เวลา ๓๐ กว่าปีในการบุกเบิก ท่ที างท�ำมาหากิน ก่อรา่ งสร้างชมุ ชนและวดั วาอาราม คัมภีร์ใบลานเก่าท่ีสุดของวัดม่วง จารเมื่อศักราช ๑๐๐๐ ตรงกับ พ.ศ. ๒๑๘๑ ชมุ ชนมอญบา้ นมว่ งจึงมอี ายเุ กา่ แกม่ ากกวา่ ๓๘๐ ปี 89 ราชบรุ ี ๒๕๖๒

• ภายในหมู่บ้าน - วัดม่วง เป็นศูนย์รวมจิตใจ และการศึกษาของ ชาวบ้านม่วง ตลอดชีวิตของชาวมอญบ้านม่วงน้ัน เก่ียวข้องกับวัด ตั้งแต่เกิดกระทั่งตาย “พระ” โดยเฉพาะ ท่านเจ้าอาวาสจึงมีบทบาทเป็นผู้น�ำทางจิตใจ การศึกษา และการพัฒนาชมุ ชน - จังหวัดราชบุรีร่วมกับชาวบ้านม่วงและหลวงปู่เข็ม (พระครูชยั คิรศี รีสวสั ดิ์) เจา้ อาวาสวดั ม่วง ในสมยั นน้ั ไดส้ รา้ งอาคารเรียนหลงั แรกในวดั เมอ่ื พ.ศ. ๒๔๕๖ ให้ลูกหลานชาวบ้านได้ศึกษาเล่าเรียน และต่อมา ได้เปิดโรงเรียนเป็นทางการใน พ.ศ.๒๔๘๐ ช่ือโรงเรียนวดั มว่ ง (ศรี ประชา) - พิพิธภัณฑ์พื้นบ้านวัดม่วง ตั้งอยู่ภายใน วัดม่วง ริมแม่น้�ำแม่กลอง ต�ำบลบ้านม่วง อ�ำเภอบ้านโป่ง จังหวัดราชบุรี โดยชาวบ้านวัดม่วง รว่ มมอื กบั มหาวทิ ยาลยั ศลิ ปากรรวบรวมและจดั แสดง โบราณวัตถุ ศิลปวัตถุ และเครื่องมือเครื่องใช้ต่างๆ ทพี่ ระสงฆใ์ นวดั มว่ งไดร้ วบรวมไวใ้ นอาคารพพิ ธิ ภณั ฑ์ ที่สร้างข้ึนใหม่ และสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชด�ำเนิน ทรงเปิดพพิ ิธภัณฑพ์ ้นื บ้านวดั ม่วง เม่อื วันท ่ี ๒๖ กมุ ภาพันธ์ ๒๕๓๖ ราชบุรี ๒๕๖๒ 90