คนไทยใช่เฒ่ากบ

๑๔๔ คนไทย ใชกบเฒา ? ตอมา เม่ือคาํ วา “Vipassana” คอื วิปสสนา นําหนา ดวยคาํ วา “insight meditation” ขึ้นมาอยูบนปา ย หรอื เปนคําแสดงตวั ของสํานักเผยแพร ก็เปน สัญญาณบอกวา พทุ ธศาสนาเถรวาทเริ่ม ปรากฏตวั ออกมาแลว ความจริง สํานักวิปสสนาแบบเถรวาทเกดิ ขน้ึ เร่มิ แรกก็นาน แลว แตด ูเหมอื นจะคอยเปน คอ ยไป ดังเชน Insight Meditation Society ท่ี Barre ในรฐั Massachusetts ที่รจู ักกันมาตั้งแตร าว พ.ศ.๒๕๑๙ ซึ่งปจจุบนั กย็ งั อยแู ละไดข ยายงานออกไป และเวลานี้ วัดอยางวัดปาสายอาจารยชา สํานักวิปสสนาของ Goenka เปนตน ก็เรม่ิ เปนทรี่ ูจัก และแพรขยายไปมากขน้ึ ๆ แตไ มว า จะอยา งไรกต็ าม ขอ สาํ คญั ทพี่ งึ ตระหนกั ไวก ค็ อื ใน สงั คมตะวนั ตกยคุ ทผี่ า นมาน้ี ลทั ธคิ าํ สอนและขบวนการทางศาสนา ทงั้ หลายทเี่ ขา ไปเผยแพรก นั คกึ คกั นา ตน่ื เตน มากมายนนั้ สว นใหญ เปนการไปสนองความตองการทางจิตใจ คือทางดานความรูสึกที่ ภาษาไทยเรียกวาเร่ืองของอารมณ ใหห ายเรารอ นวุนวายไดค วาม สงบสุขฉ่าํ ชน่ื ดื่มด่าํ หรือใหปลาบปลมื้ ซูซ า ซาบซาน เปน เรือ่ งทโี่ ดง ดังฟฟู า แตแ ลว ก็มักผา นไปๆ เปน วิธกี ารชดเชย หรอื เพียงสาดน้ํา รดใหส งบเย็นลง หรือกลบไว ไมเ ปน การแกปญหาทแ่ี ทจ รงิ ในทีส่ ุด ไมเ ฉพาะในแดนตะวนั ตกเทานัน้ แตชีวิตและสังคม มนุษยทั้งหมด ตองการการแกปญหาท่ีถึงมูลรากตนตอที่แทจริง ซึ่งตอ งโยงจากจิตใจไปใหถ ึงปญ ญา พระพทุ ธศาสนาเถรวาทซ่ึงสอนวา การแกป ญหาท่แี ทส าํ เร็จ ดวยปญญา ควรจะใหคําตอบที่โลกนี้รอคอยอยู ซ่ึงสนองความ ตองการถงึ ขน้ั นีไ้ ด

พระพรหมคุณาภรณ (ป. อ. ปยุตโฺ ต) ๑๔๕ ศกั ยภาพของพระพทุ ธศาสนามพี รอมอยู เหมือนรอผูที่จะดึง ออกมาใช เมื่อความซูซากาหลตื่นกระแสคอยซาสงบเงียบลง คน จาํ นวนมากทแ่ี กวง ไกวไหวเอน กค็ งจะเลิกราหางหายไป แตคนแม จะไมม าก ทม่ี องลกึ ลงไปมงุ เอาสาระ นา จะเขา มาจบั งานแกป ญ หา ของโลกและพฒั นามนษุ ยก นั อยา งถงึ ตวั แทต วั จรงิ กอ็ ยา งทพ่ี ดู มาแลว เถรวาทเปน ระบบทร่ี กั ษาพระพทุ ธศาสนา ใหเ นอื้ แทค งอยไู ด สงิ่ ทตี่ อ งการ คอื พระพทุ ธศาสนาทเี่ ปน เนอื้ แทน นั้ และเรอื่ งทจ่ี ะตอ งทาํ คอื การทจี่ ะนาํ เนอื้ แทน นั้ ไปใชใ หเ ปน ประโยชน คนทมี่ ขี า วของพรอ มอยใู กลต วั มกั ละเลยเรอื่ ยเฉอื่ ยไมค อ ยใส ใจ ไมเ หน็ คณุ คา ไดแ ตเ ฝา ไว ยง่ิ กวา นนั้ นอกจากไมใ ชแ ลว บางทกี ็ ไมเ อาใจใสร กั ษา ตา งจากคนทขี่ าดไร ซงึ่ มกั ขวนขวายไขวห า กลาย เปน ผทู ไี่ ดป ระโยชนแ ทจ รงิ การมเี ถรวาทไมเ ปนหลกั ประกนั หรอื แมแ ตม คี วามหมายวา คนทอี่ ยใู กลจ ะไดป ระโยชนจ ากเถรวาท ดงั นนั้ เพอ่ื ไมใ หถ กู ตราวา ถงึ จะไมต ดิ หรอื ออกจากใตก ะลา แลว กไ็ ดแ คม าเปน กบเฒา เฝา บวั บาน หรอื ถงึ กบั เปน ลงิ เฝา สวน คน ไทยหรือใครก็ตามที่อยูกับเถรวาท ควรศึกษาเนื้อแทของพระพุทธ ศาสนาทเ่ี ถรวาทรกั ษาไว และนาํ มาใชใ หเ ปน ประโยชนอ ยา งจรงิ จงั เอาละ ท่ีไดพ ูดมาวนั น้ี คงจะพอสมควรแกค วามเขา ใจ ขอ ใหทานมองภาพใหกวาง และชวยกันสรางความรูความเขาใจให ถกู ตอง เมื่อจะพูดจะทาํ อะไร กต็ องใหก ระจางแจงชดั เจน

๑๔๖ คนไทย ใชก บเฒา? ท้งิ ทา ย ทพี่ ดู กันมานี้ รวมแลว กป็ รารภประเดน็ ท่ขี อย้าํ วามี ๒ ขอเทา นนั้ เล็กนดิ เดยี ว สรุปอีกที คอื หน่งึ ความหมายของเถรวาท แยกเปน ๑) เถรวาทในความหมายของคุณสุจิตต คือการเรียนแบบ เอาแตท อ งจาํ เชอื่ ฟง ครอู าจารย ไมต อ งถามไถ ไดแ ตว า ตามๆ กนั ไป ตรงกบั คําเดมิ ที่เรียกวา “อาจริยวาท” ๒) เถรวาทในความหมายของพทุ ธศาสนา คอื เปน ระบบสบื ทอดพระพทุ ธศาสนา ทมี่ งุ รกั ษาคาํ สอนเดมิ โดยเฉพาะพทุ ธพจน ใหคงอยูอยา งซ่อื ตรง คงเดมิ และครบถว นเทาทจ่ี ะเปนไปได สอง เร่อื งกาลามสูตร แยกเปน ๑) ในแงของพระพทุ ธศาสนา กาลามสูตรเปนตวั อยา งของ การท่ีเถรวาทไดท ําหนาทแ่ี ลว คอื การท่เี ถรวาทไดรักษาคําสอน ดั้งเดิมไว ดังที่ไดรักษากาลามสูตรใหคงอยูดวยการรักษาพระ ไตรปฎ ก เราจงึ รจู กั กาลามสตู รไดเ พราะเถรวาทรกั ษากาลามสตู ร นน้ั ไวใ นพระไตรปฎ ก ดงั นนั้ กาลามสตู รกบั เถรวาทจงึ สอดคลอง กัน เปนเรือ่ งเดยี วกนั ๒) ในแงของคุณสุจิตต กาลามสูตรเปนคนละเร่ืองกับเถร- วาท เขา กนั ไมไ ดก บั เถรวาท ตรงกนั ขามกับเถรวาท แตการที่ คณุ สจุ ติ ตอา งกาลามสูตร ทําใหค ุณสุจิตตก ลายเปนเถรวาท ตาม ความหมายของคุณสุจิตตเอง

พระพรหมคุณาภรณ (ป. อ. ปยุตฺโต) ๑๔๗ เอาละ คดิ วา ๒ ประเดน็ นพ้ี อแลว และคณุ สจุ ติ ตค งไมว า อะไร เพราะคณุ สจุ ติ ตก ค็ งทาํ ดว ยความหวงั ดตี อ ประเทศชาตสิ ังคม เม่ือ หวังดี กจ็ งึ ตอ งมาชว ยกนั ทําใหเ ร่อื งชดั เจนเปนประโยชน ท่วี า มานีก้ ็รวมเอาความรูเกร็ดๆ เขา ประกอบไว เรอื่ งเถรวาท กม็ แี งม มุ อยูม าก ยงิ่ พดู ไป ก็ยิ่งงอก กเ็ ลยยาวยืด กรณขี องคณุ สจุ ิตต วงษเ ทศ นี้ เรากม็ องในแงดีวา การที่คณุ สุจติ ตพ ดู อยางน้ีได ก็เพราะชาวพทุ ธสว นใหญไ มรจู ักตัวเอง ไมรู เร่อื งของพระพุทธศาสนา ไมร จู กั พทุ ธศาสนาที่ตัวนับถือ สวนมาก จงึ ไมรจู กั แมแตค าํ ทเี่ รียกวาเถรวาท และถงึ แมจะเรยี กวาเถรวาท ก็ ไมร ูว า เถรวาทมีความหมายอยา งไร น่เี ปน สภาพท่เี ปนมานานแลว คือการทชี่ าวพทุ ธไมรูจ ักตวั เอง ไมร จู ักพระพุทธศาสนา กรณีของคุณสจุ ติ ต วงษเ ทศ จงึ เทา กับเปนเครื่องเตอื น ซึ่ง ควรจะใชใหเปนประโยชน อยางนอยก็เอามาปลุกชาวพุทธใหตื่น ขนึ้ มาเสีย ใหเ รยี นรจู ักตวั เอง คนเขาจะไดไ มมีชองท่จี ะวา น่ีเขาวา ตวั กไ็ มร ูเ รอ่ื ง ขออภยั เถดิ เด๋ียวจะกลายเปนอยา งนี้ คือ ถา ใชค าํ แรงก็วา ทานที่ดาจะรูหรือเปลาก็ไมทราบ แตคนที่ถูกดาไมรูดวย ผานไป แลวกเ็ ลกิ กนั ไป กเ็ อาประโยชนใหไดก็แลว กนั อยาไปวาทา นเลย เปนอนั วา เรอ่ื งนีเ้ ปน เคร่ืองบงบอกวา ชาวพทุ ธนี่หลับใหล ตกอยูในความประมาทมานานเหลือเกินแลว ควรจะตื่นกันข้ึนมา เสยี ที เราจึงควรเอาเรอ่ื งน้ีมาใชเปนสญั ญาณเตือน ทจี่ ะปลุกชาว พุทธข้นึ มาใหตนื่ ใหม าเรยี นรู มาศึกษาใหเ ขา ใจ ไดแคนกี้ ย็ งั ดี ก็ จะไดประโยชนจ ากกรณขี องคุณสจุ ติ ต วงษเ ทศ

๑๔๘ คนไทย ใชกบเฒา ? พระนวกะ: กราบขอบพระคุณพระเดชพระคณุ ท่ีใหค้ วามรู้ และ อะไรๆ ทีจ่ ะเปน็ ประโยชนส์ ําหรับพวกเราตอ่ ไป ฉะนัน้ คืนนี้พวก เราขอกราบถวายความเคารพพระเดชพระคณุ หลวงพอ่ ครบั พระพรหมคุณาภรณ: อนโุ มทนา