เซนในการทำงานอย่างเซียน

เซน เซยี นในการทำ�งานอย่าง

เซนในการทำ�งานอยา่ งเซียน ดงั ตฤณ เขยี น พญ.ณัฐชญา ไมตรีเวช อำ�นวยการผลิต เกสรา เติมสินวาณิช, ชมพนู ชุ ลออวรรณากร บ.ก. ศรนั ย์ ไมตรีเวช ปกและรปู เล่ม ส�ำ นกั พมิ พ์ฮาวฟาร์ ผู้ผลติ และจ�ำ หนา่ ย เมษายน ๒๕๕๖ http://howfarbooks.com

ค�ำนำ� สำ� นกั พิมพ์ เซน คือ การตนื่ รู้ น่งิ ว่าง วางทกุ ข์ เซยี น คอื ผู้เกง่ กาจในทางใดทางหนงึ่ ผทู้ ำ� งานอยา่ งเซนจนเปน็ เซยี น จงึ ตนื่ รแู้ ละ พร้อมจะเก่งกาจในงานของตน โดยไม่ร่วมว้าวุ่น อย่างสูญเปล่าไปกบั ผ้คู นรอบขา้ ง ได้ชอ่ื ว่าเป็นผู้ บรรลแุ ลว้ ถึงยอดเขาแห่งความไร้กังวล คุณดังตฤณออกแบบให้หนังสือพาคุณเข้า ถึงเซนด้วยการท�ำงานท่ีคุณก�ำลังท�ำอยู่ ด้วยขั้น ตอนวิธตี ลอดจนภาษาท่ีชัดเจน เมอ่ื ฝึกตามจนถึง ที่สุด ก็จะพบว่าไม่ต้องรอถึงเวลาพักร้อน ความ รอ้ นในท่ที ำ� งานก็หายไปไดอ้ ย่างน่าอศั จรรย์ สำ� นกั พมิ พ์ฮาวฟาร์

สารบัญ 5 29 ชแ้ี จงแถลงไข 35 ต้ังเปา้ เอารางวลั เปน็ จติ  43 ระงบั ความกระสบั กระสา่ ย 55 เอาชนะตัวเอง เอาชนะความขีเ้ กียจ 65 ทำ� งานดว้ ย ค้นหาใจที่เยน็ ด้วย 79 ท�ำงานเหมือนท�ำทาน 91 คดิ จากความวา่ ง 121 เก่งงานอย่างเป็นไปเอง ไร้ทกุ ขอ์ ยา่ งเป็นไปเอง Dhammaintrend รว่ มเผยแพรแ่ ละแบง่ ปนั เปน็ ธรรมทาน

7 ชีแ้ จงแถลงไข ก่อนถึงรายละเอียดว่า ‘ท�ำอยา่ งไร’ มาพดู คยุ ถงึ เหตุผลว่า ‘ท�ำไมต้องเซน’ กนั กอ่ นครบั เซนกับนักท�ำงานระดบั โลก สตฟี จอ็ บส์ (Steve Jobs) ผเู้ ปน็ ตน้ กำ� เนดิ ไอโฟนนนั้ เคยฝกึ นงั่ จอ้ งกำ� แพงวา่ งในวดั เซนแหง่ แรกของอเมรกิ าอยู่หลายสัปดาห์ การน่ังจ้องก�ำแพงว่างอาจดูเหมือนบ้า สำ� หรบั คนทว่ั ไป แตน่ นั่ เปน็ หนง่ึ ในกรรมฐานของ เซน ซึ่งได้แม่แบบมาจากหน่ึงในแม่ทัพเซนยุค บกุ เบกิ คอื ท่านโพธธิ รรม ซึ่งว่ากนั วา่ ท่านน่ังจ้อง ผนงั ถำ�้ อยู่ถึง ๙ ปี การจ้องก�ำแพงอย่างพอดีระยะ จะช่วยให้ howfarbooks.com

8 เกิดโฟกัสสายตาที่แน่นอน ไม่กลอกไปกลอกมา ตามใจทฟี่ งุ้ ซา่ นเลอื่ นลอย กำ� แพงจงึ เหมอื นจอวา่ ง ที่ช่วยให้ย้อนเข้ามาดูการท�ำงานของจิตได้ง่ายข้ึน กล่าวคือ เห็นว่าคิดอะไร เกิดภาพนิมิตเลือนราง หรือชัดเจนอยา่ งไร เกิดความสุขความติดใจ หรอื อึดอัดอยากไปให้พน้ ‘จอวา่ ง’ ข้นึ มาเมอ่ื ไหร่ ผลที่ต้องการ คือ ยกระดับจิตให้อยู่เหนือ ความคดิ สามารถเทา่ ทนั การกอ่ ตวั ของความคดิ รู้ เห็นกระบวนการมาและการไปของกลุ่มความคิด ได้ ทางจติ วทิ ยายคุ ใหมเ่ รยี กความสามารถในการ รคู้ วามคดิ ตนเองวา่ Metacognition ซงึ่ มนี ยิ าม คอื thinking about thinking หรอื ‘คิดถึงความคิด’ มนี กั คอมพวิ เตอรบ์ างคนเปรยี บเทยี บไวว้ า่ ถ้าท�ำเช่นนั้นได้ต่อเนื่องพอ ก็เหมือนแฮกระบบ ของสมองเข้าไปเห็นความลบั กอ่ นเกิดความคดิ ผู้ ท่เี ขา้ ถงึ จึงอาจ ‘อัพเกรดระบบ’ คือ แก้ไขหรือปรับ เปลี่ยนกระบวนการคิดอ่านเสียใหม่ หรือไม่ก็ใช้ ประโยชน์ขั้นก้าวหน้า ในระดับสูงขึ้นทางจิต วญิ ญาณ เหน็ ความคิดไม่ใช่ตวั ตน เซน ใอนยกา่ างรทเซ�ำ งียานน

9 howfarbooks.com

10 สตฟี จอ็ บส์ ใหส้ มั ภาษณ์ วอลเตอร์ ไอแซค สนั (Walter Isaacson) เพอื่ เขยี นหนงั สอื ชวี ประวตั ิ เกยี่ วกบั ตนเองอยา่ งเปน็ ทางการ มใี จความสำ� คญั คือ ความเป็นนกั คดิ ค้น หรอื นกั สรา้ งวสิ ยั ทัศน์ใน ตวั เขา ได้รบั อทิ ธิพลอย่างใหญ่หลวงจากวนิ ยั และ การฝึกฝนแบบเซน ไมม่ ีใครรดู้ เี ทา่ สตีฟ จ็อบส์ วา่ เขาไดอ้ ะไร ดๆี มาจากเซนบา้ ง แตม่ คี นอยากรอู้ ะไรดๆี เกย่ี วกบั เซนมากขน้ึ เยอะ ในเมอ่ื หนงึ่ ในศษิ ยเ์ ซนตลอดชพี อย่าง สตีฟ จ็อบส์ ทรงพลังขนาดพลิกโฉมหน้า วงการโทรศัพท์เคลื่อนท่ีทั้งโลก แถมยังท�ำให้ บรษิ ทั แอปเปิ้ลที่เขาสรา้ งมากบั มอื มมี ูลค่าตลาด เป็นอนั ดบั หน่งึ ของโลกไดก้ อ่ นตาย ในการท�ำงานระดบั โลกนัน้ ปัจจุบนั อย่ใู น ยุค ‘คิดก่อน ได้ก่อน’ ปญั หาคอื คดิ ไดน้ ั้นไมย่ าก แตค่ ดิ ในสงิ่ ทเ่ี ปน็ ของแปลกใหม่ โดนใจใชเ่ ลย เขา้ ขนั้ เรยี กวา่ ‘นวตั กรรม’ ไดเ้ ตม็ ปากเตม็ คำ� นนั้ ยาก เย็น และไมท่ ราบจะเอาหลักสูตรไหนมาเป็นหลัก ต้งั เซน ใอนยกา่ างรทเซ�ำ งยี านน

11 สตีฟ จ็อบส์ แค่พูดค�ำเดียวว่า หนังสือ แนวคิดเชิงธุรกิจเล่มใด ‘ต้องอ่านให้ได้’ หนังสือ เลม่ นน้ั กแ็ ทบจะกลายเปน็ หนงั สอื ขายดรี ะดบั ขา้ ม ชาติขึ้นมาทันทีแล้ว จึงไม่น่าแปลกใจหากนิกาย เซนซง่ึ สตีฟ จอ็ บส์ ยกย่องใหเ้ ป็นหลักใจของเขา อย่เู สมอ จะกลายเป็นท่ีกลา่ วขวัญถงึ ในหมคู่ นยุค ไอที โดยเฉพาะคนวยั ทำ� งานทย่ี ดึ ถอื สตีฟ จอ็ บส์ เปน็ แบบอยา่ งหรอื กรณศี ึกษา หนงั สอื หลกั สตู ร หรอื สมั มนาอบรมพฒั นา ทักษะการท�ำงานใด โยงเอาเซนมาเป็นแม่บท จึง ไม่ถูกมองว่าเชย คร�่ำครึ หรือเป็นปัญญาโบราณ ล้าสมัยอีกต่อไป เนื่องจากสินค้าไอทีท่ีมีดีไซน์ ล้�ำยุคพลิกโลกเช่นไอโฟน ก็ดูเหมือนจะมีรากมา จากปรชั ญาแบบเซนนั่นเอง แลว้ จริงๆมีอะไรนา่ รเู้ กยี่ วกับเซนบา้ ง? howfarbooks.com

12 เซนคอื อะไร? เซน (Zen) เปน็ พทุ ธนกิ ายมหายาน นบั ถอื กันอย่างแพร่หลายในแถบเอเชียตะวันออก เช่น จีน ญปี่ ่นุ เกาหลี แมก้ ระทงั่ ในไทยกม็ ีผสู้ นใจอยู่ เป็นจ�ำนวนไม่น้อย ชัดหน่อยก็เช่นหมู่บ้านพลัม ซง่ึ มกี ารปฏิบตั แิ บบเซนอยู่ ค�ำวา่ ‘เซน’ เป็นศพั ทญ์ ป่ี ุ่นทต่ี รงกบั ค�ำวา่ ‘ฉาน’ ในภาษาจนี (หากเปน็ จนี แตจ้ ว๋ิ จะออกเสยี ง วา่ ‘เซ้ียง’) ฉานจะมาจากค�ำวา่ ‘ธฺยาน’ ในภาษา สนั สกฤตอกี ทอดหนงึ่ เมอ่ื เทยี บถงึ ทส่ี ดุ แบบทช่ี าว พุทธเราร้จู กั กัน ธฺยานกค็ อื ‘ฌาน’ ในภาษาบาลี นั่นเอง ฌานคือจิตท่ีเข้าถึงความเป็น ‘อัปปนา สมาธิ’ คือ มีความแนบแน่นอยู่ในอารมณ์เดียว จติ ใหญเ่ ปน็ มหคั คตะ ไรค้ วามคดิ อนั เปน็ เหตใุ หซ้ ดั ส่ายจากความเป็นหน่ึง จึงสว่างจ้าอยู่อย่างม่ันคง ในชว่ งเวลานานเต็มอ่ิม เซน ใอนยกา่ างรทเซำ�งยี านน

13 แตเ่ ซนไมใ่ ชฌ่ านธรรมดา สาเหตจุ รงิ ๆทไี่ ด้ ชอื่ วา่ ‘เซน’ กเ็ พราะวถิ แี หง่ เซนจะเนน้ เรอ่ื งการเขา้ ถงึ สมาธอิ นั ตนื่ รู้ โดยไมเ่ กยี่ งวา่ จะใชว้ ธิ ดี ง้ั เดมิ คอื ขบปริศนาธรรมโกอาน หรือท�ำสมาธิจ้องก�ำแพง วา่ งทเี่ รยี ก ‘ซาเซน’ (Zazen) หรอื ฝกึ ลากพกู่ นั วาด วงกลมในชว่ั หนงึ่ ลมหายใจทเ่ี รยี ก ‘เอนโซ’่ (Ensō) โดยแบบวธิ ีเกย่ี วกบั สมาธิตา่ งๆ เรม่ิ แพรห่ ลายใน ชว่ งทเี่ ซนถกู นำ� มาเผยแพรใ่ นญีป่ นุ่ ผู้ท่ีแจ่มแจ้งในเซน จะถึงซึ่งขณะหนึ่งแห่ง การบรรลุ เป็นอิสระจากความเข้าใจผิด เรียกว่า ‘ซาโตริ’ ซึ่งเทียบกับทางเถรวาทก็คือ ‘บรรลุ มรรคผล’ โดยขั้นสุดยอดของซาโตริจะท�ำลาย อุปาทานที่กักขังบุคคลไว้ในวังวนทุกข์เสียได้ ไม่ วนกลบั มาอกี บรสิ ทุ ธิ์แล้วบริสุทธเ์ิ ลย เปน็ ความ ถาวรของ ‘การไรก้ ระจกให้ฝุ่นจับ’ เซนไดร้ บั อทิ ธพิ ลมาจากลทั ธขิ งจอื๊ และลทั ธิ เตา๋ ฉะนน้ั ภาษา สำ� นวน ตลอดจนวธิ พี ดู ถงึ ภาวะ ระดับสงู จึงละมา้ ย คล้าย หรือกระท่งั เหมือนกัน หลายคนสบั สนระหวา่ งคำ� ว่า ‘เตา๋ ’ กบั ‘เซน’ และ howfarbooks.com

14 นกึ วา่ เปน็ อนั เดยี วกนั ความจรงิ แลว้ ผกู้ อ่ ตง้ั เตา๋ คอื เลา่ จอื๊ เคยอธบิ ายไวว้ า่ “ไมท่ ราบจะเรยี ก ‘สงิ่ นนั้ ’ วา่ อะไร จงึ ขอเรยี กวา่ ‘เตา๋ ’ ไปพลางๆ” หมายความ วา่ ท่านไมไ่ ด้ใหค้ วามสำ� คญั กบั ชอ่ื มากนัก แต่ส่งิ ทท่ี า่ นเรยี ก กค็ อื นพิ พานสำ� หรบั เถรวาทเรานนั่ เอง เพราะเลา่ จอื๊ เคยบรรยายไวว้ า่ เตา๋ คอื สงิ่ ทพี่ น้ ภาวะ คู่ เชน่ ไม่มีสั้นไมม่ ียาว ไรก้ ารกระท�ำ ไม่เปน็ ทต่ี ง้ั ใหส้ ง่ิ ที่เราเคยๆรจู้ กั ไมแ่ มแ้ ตจ่ ะจนิ ตนาการถงึ สง่ิ นน้ั กนั ได้ ซงึ่ พระพทุ ธเจา้ กเ็ คยตรสั ถงึ นพิ พานโดย ความเป็นเชน่ น้ันเช่นกัน อันทีจ่ ริงต้นต�ำรบั เซน น่าจะมคี วามใกลช้ ดิ หรอื มคี วามเปน็ พทุ ธดง้ั เดมิ มากกวา่ เตา๋ เพราะถอื ก�ำเนิดจากอินเดียอันเป็นประเทศแม่ของพุทธ ศาสนา กอ่ นจะมีผนู้ ำ� เข้ามาในจีน แล้วกลายเปน็ ‘ศลิ ปะทางวญิ ญาณ’ ในญปี่ นุ่ ดงั ทคี่ นสว่ นใหญใ่ น โลกรู้จักกัน ถ้านึกไม่ออกว่านิกายหนึ่งๆของพุทธเกิด ขึ้นได้อย่างไร ก็ขอให้นึกถึงชาวพุทธใกล้ๆตัวเรา สกั คน ทไี่ มช่ อบพดู คยุ กบั นกั วชิ าการ แหนงหนา่ ย เซน ใอนยก่าางรทเซ�ำ งยี านน

15 การถกเถยี งวา่ บญั ญตั แิ บบใดถกู บญั ญตั แิ บบใดผดิ ตลอดจนไม่ชอบเรื่องแวดล้อมอื่นๆทางศาสนา เชน่ นรก สวรรค์ กฎแหง่ กรรมวบิ าก แตอ่ ยากพูด ถงึ ประสบการณท์ างจติ ทต่ี รง ทเี่ ยน็ ทต่ี งั้ มนั่ รอู้ อก มาจากความว่าง เป็นรสท่ีเหนือรส เป็นอภิสิทธิ์ ของคนใจถงึ ทพ่ี รอ้ มทงิ้ โลก หากคนคนนนั้ แกก่ ลา้ พอจะเผยแพร่แนวทางเข้าถึงประสบการณ์ทางจิต แบบพุทธะตรงๆได้ แล้วจะเรียกแนวทางของ ตนเองว่า ‘เซน’ หรืออะไรอนื่ ก็ตอ้ งมคี นยอมรับ เป็นจ�ำนวนมาก คใควนวาโามลมโกดโดยดดุคเดไเดอน่ ่นทขีขอองงเซเซนนในโลกยุคไอที ความโดดเด่นของเซน อยู่ตรงที่ความ สามารถในการสื่อสาร ‘พุทธะ’ ให้เป็นท่ีรู้จักใน โลกกว้างได้ โดยไม่จ�ำเป็นต้องติดภาพพุทธท่ี ชัดเจนนัก ดังเช่นท่ีชาวคริสเตียนนอกเขตเอเชีย ร ว ม ตั ว กั น เ รี ย ก ก ลุ ่ ม ข อ ง ต น เ ป ็ น นิ ก า ย ชื่ อ howfarbooks.com

16 ‘ครสิ เตยี นเซน’ เป็นตน้ ปัจจุบันเซนในความรับรู้ของคนทั่วไป มัก สอื่ ถงึ ‘ความเปน็ พทุ ธทน่ี ำ� มาใชไ้ ดจ้ รงิ กบั ฆราวาส’ นับเร่ิมตั้งแต่มีพิธีชงชาแบบเซน การจัดดอกไม้ แบบเซน การจัดสวนแบบเซน วิถีซามูไรแบบเซน การยงิ ธนแู บบเซน การเลน่ หมากลอ้ มแบบเซน ซงึ่ เน้นเรื่องพ้ืนฐานขณะจิตอันเป็นสมาธิแบบเซน กอ่ นเกดิ การกระทำ� อย่างใดอยา่ งหน่ึง เพราะเม่อื มีสมาธแิ บบเซน ยอ่ มรู้จักความว่าง และนำ� ไปจดั ตำ� แหน่ง สง่ พลงั เคลอื่ นไหว ตลอดจนสร้างศิลปะ ที่เห็นแล้วรู้สึกถึง ‘จังหวะแห่งช่องว่างอันเหมาะ เจาะงดงาม’ ด้วยตาเปลา่ สร้างความร้สู ึกสงบสุข ได้ทันที พูดงา่ ยๆ คนเข้าถงึ ความว่างอยา่ งเซน จะ นกึ อยากหาวธิ สี ะทอ้ นความรสู้ กึ วา่ งในตนใหอ้ อก มาเป็นรูปธรรม ทางหนึ่งเพื่อจะฝึกสมาธิอยู่กับ ความว่าง และอีกทางคือเปน็ การเผื่อแผใ่ ห้คนอนื่ จะไดเ้ กดิ ความรสู้ กึ แบบเดยี วกนั หรอื โนม้ เอยี งไป ในทางเดียวกนั เซน ใอนยก่าางรทเซ�ำ งยี านน

17 พอถงึ ยคุ อนิ เตอรเ์ นต็ เรา เซนไดพ้ ฒั นาเปน็ ‘ส่วนหน่ึงของจิตวิญญาณแบบมืออาชีพ’ ไปแล้ว กลา่ วคอื ดูเหมอื นใครๆในสาขาไหน กเ็ อาเซนไป ประยกุ ตก์ บั อาชพี ของตนได้ หากจะสบื สำ� รวจแบบ ง่ายๆเร็วๆหน่อย ก็ให้ดูจากแหล่งหนังสือใหญ่ อย่าง amazon.com คุณจะพบท้ัง เซนในศิลปะ การพยาบาล (Zen in the Art of Nursing) เซน แห่งการตลาดโซเชียลมเี ดยี (The Zen of Social Media Marketing) เซนแห่งการเดี่ยวไมโครโฟน (Zen and the Art of Stand-Up Comedy) จติ วทิ ยาเซนแบบกระชับสน้ั (ZEN PSYCHOLOGY In A Nutshell) หมากรกุ เซน (Zen Chess) การ ตกแตง่ ภายในอยา่ งเซน (Zen Interiors) และอะไร ต่ออะไรอกี ไมร่ ู้เท่าไหร่ และเพยี งใชก้ เู กลิ หาคำ� วา่ ‘Zen of’ ผลลพั ธ์ เกยี่ วกบั มมุ มองเฉพาะทางอยา่ งเซน จะมเี ปน็ อเนก อนันต์นับไม่ถูก ทั้งน้ีเพราะชาวโลกจ�ำนวนมาก หนั มาสนใจเซนในแบบทเ่ี ขา้ กนั กบั สาขาอาชพี ของ ตน ไม่ใช่เซนในฐานะของนิกายทางศาสนา มือ howfarbooks.com

18 อาชีพในศาสตร์ต่างๆที่หันมาเขียนหนังสือแนว เซน บางคนออกตวั เลยว่าไมใ่ ช่ชาวพุทธ แล้วกไ็ ม่ ไดเ้ ข้าใจหลกั เซนลึกซ้งึ แต่บังเอญิ ไปสะดดุ เข้ากบั ถ้อยค�ำชวนสงบและก่อปฏิภาณอย่างเซน ตลอด จนเห็นความเข้ากันได้กับจิตวิญญาณแบบมือ อาชพี เชน่ ตน โดยแก่นของเซนประยุกต์ มืออาชีพทาง ศาสตรแ์ ละศลิ ปแ์ บบโลกๆ จะ ‘ขอยมื ’ หลักเซน มาเป็นตัวต้ังเพื่อให้เกิดความคิดรวบยอดเท่าน้ัน ไม่ได้เน้นจาระไนเซนโดยพิสดารแต่ประการใด หรอื อาจกลา่ ววา่ ‘เซน’ ไดก้ ลายเปน็ ศพั ทส์ าธารณะ น�ำไปประยุกต์ได้ตามมุมมองที่แต่ละคนประสบ สัมผัสหรือประทับใจ หาใช่เซนตามแบบฉบับ ดัง้ เดมิ ไม่ เซน ใอนยก่าางรทเซำ�งยี านน

19 howfarbooks.com

20 เซนในมมุ มองของดังตฤณ โดยมุมมองส่วนตัว ผมเร่มิ เขา้ ใจและเชือ่ ว่า เซนไม่ใช่พุทธแตกแถว ครั้งแรกก็เมื่อเห็นเอนโซ่ ซ่ึงเป็นภาพวาดวงกลมสื่อพลังแห่งการรู้แจ้ง อาณาจักรความว่างอันยิ่งใหญ่ และภาพน้ันมีค�ำ บรรยายประกอบอยู่สามบรรทัด คอื ภายนอก - วา่ งเปลา่ ภายใน - วา่ งเปล่า ท้งั ภายในและภายนอก - ว่างเปล่า เซน ใอนยก่าางรทเซำ�งียานน

21 howfarbooks.com

22 ศลิ ปะเอนโซอ่ นั ประกอบถอ้ ยคำ� อนั ทรงพลงั แห่งเซนน้ัน ท�ำให้ผมสัมผัสรู้สึกถึงจิตของเหล่า อริยบุคคลผู้สามารถรู้จักอารมณ์แห่งสมาธิจิตอัน วา่ ง (สญุ ญตะ) ไมม่ นี มิ ติ (อนมิ ติ ตะ) ไมม่ ที ตี่ งั้ (อปั ปณหิ ติ ะ) ซึง่ เป็น ‘ว่างอย่างรู้’ อันลกึ ซึง้ เขา้ ถงึ รส อันเหนอื รส (หมายเหตุ - ความร้สู กึ ว่าว่าง ไม่มี นมิ ติ ไมม่ ที ตี่ ง้ั นนั้ ไมใ่ ชน่ พิ พาน แตเ่ ปน็ ความรสู้ กึ เปน็ ภาวะปรงุ แตง่ ทางจติ ดงั ทสี่ มยั พทุ ธกาลเคยมี ผสู้ มั ภาษณ์ท่านธรรมทนิ นาภกิ ษุณี ท่ีสามารถเขา้ นิโรธสมาบัติอันเสมือนการเข้านิพพานตรง โดย ถามวา่ ออกจากนโิ รธสมาบตั แิ ลว้ รสู้ กึ อยา่ งไร ทา่ น ตอบว่า ความรูส้ กึ แรกท่ีเกิดขน้ึ คอื ว่าง ไมม่ ีนิมิต ไมม่ ีทต่ี งั้ ) ความรู้สึกถึง ‘ว่างนอก ว่างใน ว่างท้ังใน และนอก’ นั้น แม้ในหลักปฏิบัติสติปัฏฐานท่ี พระพุทธเจ้าประทานแนวทางไว้ กม็ อี ยู่ คือ ทา่ น ให้เห็นกายใจทั้งภายใน (ของเรา) ท้ังภายนอก (ของคนอน่ื ) ทง้ั ภายในและภายนอก (คือเหน็ เรา เหน็ เขาควบค่พู รอ้ มกันไป) ซ่งึ แต่ละการเห็น ยอ่ ม เซน ใอนยกา่ างรทเซ�ำ งยี านน

23 กะเทาะเปลอื กตัวตน เกดิ ความรสู้ ึกวา่ งจากตวั ตน ไปทีละเปลาะ กระท่ังกะเทาะออกได้หมดไม่มี เหลือ แปรความรู้สึกยึดติดเหนียวแน่นทั้งข้างใน และข้างนอก เป็นความวาง ว่างสนิท ไม่มีธรรม อันเป็นภายในหรือภายนอกเกาะกุมหุ้มห่อจิตได้ อกี ด้วยแก่นของเซนท่ีสื่อตรงถึงแก่นเดิมของ พทุ ธ ผมจงึ เชอ่ื วา่ ถา้ พดู ถงึ ‘พทุ ธะ’ ในความหมาย ของเถรวาทเรา ก็คือพูดถึง ‘เซน’ ในความหมาย ของมหายานน่นั เอง หลายปที ีผ่ า่ นมา มผี ขู้ อใหผ้ มเขียนหนังสือ เก่ียวกับการท�ำงานกันหลายคน ซ่ึงผมเห็น ประโยชน์ แตก่ ไ็ มอ่ ยากเขยี นเนอ้ื หาทม่ี ชี อื่ หนงั สอื ประมาณ ‘ท�ำงานแบบพุทธ’ หรือ ‘เข้าถึงพุทธะ ดว้ ยการทำ� งานแบบโลกๆ’ เนอ่ื งจากโดยความเหน็ ส่วนตวั ผมไม่คิดวา่ ‘พทุ ธะ’ สมควรนำ� มาผูกโยง กบั การทำ� งานแบบโลกๆ ตงั้ แต่อดีตถึงปจั จบุ นั ค�ำวา่ ‘พทุ ธะ’ ยังคง howfarbooks.com

24 สบื ทอดความเปน็ ‘ของสงู ’ มาโดยตลอด กลา่ วคอื เป็นผู้รู้ ผูต้ ื่น ผเู้ บิกบาน จากการเจรญิ สติปฏั ฐาน ตามแนวทางดงั้ เดมิ ของพระพทุ ธเจา้ หากมกี ารนำ� ค�ำนี้ไปใช้ในทางอ่ืน ผมคงอยากคัดค้านมากกว่า สนับสนุน แตค่ ำ� ว่า ‘เซน’ นน้ั นบั แตอ่ ดีตถึงปัจจุบนั ไดท้ ำ� ประโยชนก์ วา้ งขวาง เผยแผพ่ ระสทั ธรรมดว้ ย เสน้ ทางทบ่ี างทีอาจถกู วิจารณว์ ่าเป็น ‘ใต้ดนิ ’ แต่ ก็ประสบความส�ำเร็จจริง คือ ลากจูงคนไม่เข้าใจ พทุ ธใหห้ นั มาสนใจ ศึกษา ตลอดจนเขา้ ถึง ‘เซน แบบพทุ ธจริงๆ’ ไดใ้ นภายหลงั ฉะน้ัน ถา้ จะ ‘ขอยมื ’ ยี่ห้อเซนมาเป็นแกน กลางในการสอื่ ความเขา้ ใจวา่ จะทำ� งานโลกๆดว้ ย จติ แบบไหน จงึ เขยบิ เขา้ ใกลค้ วามเปน็ พทุ ธะกนั ได้ กน็ ่าจะเปน็ เรอ่ื งน่ายอมรบั กว่ากัน สำ� หรบั มอื ใหม่ ผมพบวา่ อาศยั เซนเปน็ แกน เขียนเกี่ยวกับวิธีท�ำงานอย่างพุทธน้ัน ช่วยขจัด ความยุ่งยากเกี่ยวกับการจดจำ� ศัพท์แสง ใหค้ วาม เซน ใอนยก่าางรทเซำ�งยี านน

25 รสู้ กึ วา่ พทุ ธอยใู่ กลต้ วั ทำ� ไดจ้ รงิ ไมส่ งู สง่ เกนิ เออื้ ม ส่วนผู้ที่ฝักใฝ่การเจริญสติมานาน ก็จะได้ เหน็ ชอ่ งทางเปน็ ไปไดจ้ รงิ ทจ่ี ะทำ� งานไปดว้ ย เจรญิ สติไปด้วย ปลดเปลื้องข้ออ้างที่ว่า ‘ต้องท�ำงาน ไมม่ เี วลาเจรญิ สต’ิ กันได้เสยี ที เซนในการท�ำงานเหมาะกบั ใคร? อย่างที่บอกครับว่า เซนแตกต่างจากพุทธ แบบที่ไทยคุ้นเคย ผู้นิยมแนวเซน ควรเป็นผู้ท่ี ต้องการประสบการณ์ทางจิต โดยไม่ต้องคุยกัน เรอ่ื งแวดลอ้ มอน่ื ๆ ลองนกึ ถงึ ฝรงั่ ทไี่ มม่ คี นใกลต้ วั พูดเร่ืองการเวียนว่ายตายเกิดเข้าหูเลย สนใจแต่ เรอื่ งท�ำมาหากนิ ซง่ึ พอทำ� ๆไปแลว้ กเ็ ครียด เปน็ ทุกข์เป็นร้อน อยากได้แนวทางท�ำงานที่ช่วยให้ รับมือความกดดันในท่ีท�ำงานได้ดีขึ้น ซ่ึงพอฟัง เร่ืองเกี่ยวกับเซนในที่ท�ำงานว่าช่วยได้ รับรองว่า เย็นใจเขา้ เป้า เขาก็คงไม่สนใจท่ีมาทไ่ี ป ไม่สนใจ howfarbooks.com

26 ว่าจะแตกแขนงมาจากพุทธท่ีปลูกศรัทธากันด้วย หลักกรรมวิบาก แต่สนใจว่าเซนมีค�ำแนะน�ำ อย่างไร ช่วยให้ ‘เคร่ืองร้อนนอ้ ยลง’ ดว้ ยวธิ ีไหน ภาษาของเซน เป็นภาษาของประสบการณ์ ตรงทางจติ ฉะนนั้ หากจิตแบบเซนคือความสงบ เย็น ก็เป็นธรรมดาท่ีถ้อยค�ำแห่งเซนคล้ายเป็น ลำ� นำ� แหง่ ความสงบ จากนนั้ จงึ คอ่ ยๆพฒั นาใหเ้ ขา้ ถึงความเปน็ ผรู้ ู้ ผูต้ น่ื ผูเ้ บิกบาน หากคณุ อา่ นแล้ว ได้ความสงบ รูส้ กึ มสี ติ ตน่ื ตัว ไมจ่ มจอ่ มเซ่อื งซึม ตลอดจนอยากฝึกท�ำงานเพื่อรักษาสภาพความ สงบอย่างตื่นรู้เอาไว้ อันน้ันก็แปลว่าวิถีแห่งเซน เหมาะกบั คณุ แล้ว อย่างไรก็ตาม แม้เซนจะมีเอกลักษณ์ใน เรอื่ งความสงบอยา่ งงา่ ยดาย ชวนใหผ้ ศู้ กึ ษาเขา้ ใจ ว่านามธรรมอันลุ่มลึกอาจเข้าถึงได้ด้วยวิถีแห่ง ความเรียบง่าย ไม่ต้องท�ำอะไรมาก กระท่ังเกิด ความคาดหวังว่า อ่านหนงั สือเกีย่ วกบั เซนจบ จะ สงบต่อไปชั่วนิรันดร์ ถ้าคุณคิดเช่นนั้น ก็ขอให้ เปล่ียนความเขา้ ใจไว้แต่เนนิ่ ๆ เซน ใอนยก่าางรทเซำ�งยี านน

27 ใจคนเราถูกปรุงแต่งไปเร่ือยตามส่ิงที่เข้า มากระทบ เหมือนอาบน�้ำเย็น ยอ่ มรู้สึกว่าตวั เย็น ลง และมีความสดชื่นกว่าตอนออกก�ำลังกาย เหนอื่ ยๆรอ้ นๆ แตไ่ มไ่ ดห้ มายความวา่ คณุ จะเยน็ และสดชน่ื เช่นน้ันตลอดไป บนวถิ ีแหง่ เซน คณุ จะไดเ้ รยี นรู้ว่า ก่อนจะ ถึงความเรียบง่ายได้จริง คนเราต้องผ่านความยุ่ง ยาก และถางทางลำ� บากให้หมดเสียกอ่ น หนงั สอื เลม่ นี้ ไมไ่ ดส้ อนใหข้ บปรศิ นาธรรม ไมไ่ ดส้ อนใหท้ ำ� ซาเซน ไมไ่ ดส้ อนใหว้ าดเอนโซ่ แต่ สอนให้ใช้งานท่ีคุณท�ำอยู่ทุกเมื่อเชื่อวัน ในการ เข้าถงึ เซน หรืออยา่ งน้อยทสี่ ุดกอ็ ยบู่ นวิถีแหง่ เซน เนื้อหาของหนังสือออกแบบมาให้คุณอ่าน แลว้ สอ่ งยอ้ นเขา้ มาในจติ เหน็ พฒั นาการทางจติ ท่ี ขยบั ใกลเ้ ซนเขา้ ไปเรือ่ ยๆ โดยแต่ละบทจะบอกวา่ จิตแบบเซนเป็นอย่างไร จากนั้นจึงบอกวิธีการท่ี ชดั เจนตรงไปตรงมา วา่ จะเขา้ ถงึ แงม่ มุ นน้ั ๆของจติ แบบเซนได้อย่างไร howfarbooks.com

28 ระหว่างอ่านหนังสือ คุณจะไม่พบข้อแตก ต่างระหว่างวิถีพุทธแบบเถรวาทกับวิถีพุทธแบบ เซน เนอื่ งจากผมคดั เลอื กไวเ้ ฉพาะทล่ี งกนั ไดส้ นทิ โดยเฉพาะอยา่ งยงิ่ วธิ ที ำ� สมาธิ ซง่ึ จะมคี วามพเิ ศษ ตรงคำ� อธบิ ายประกอบภาพ อา่ นวธิ กี ารพรอ้ มมอง ภาพแล้วน�ำไปท�ำตามได้ทันที เห็นผลที่เกิดขึ้น ตามภาพทันที แม้จะเน้นการเข้าถึงเซนเพยี งใด หนังสือก็ ไมล่ มื วา่ คณุ ตอ้ งการเกง่ งานมากกวา่ เกง่ นงิ่ ฉะนน้ั เนอ้ื หาทงั้ หมดจงึ พงุ่ เขา้ หาเปา้ หมายส�ำคญั คอื นงิ่ วา่ งอยา่ งเซนเพอ่ื เปน็ เซยี นในงาน ควบคไู่ ปกบั การ เห็นการท�ำงานของจิตเพื่อไร้ทุกข์อย่างเป็นไปเอง ซึ่งนั่นควรนับเป็นความน่าพอใจสูงสุดส�ำหรับ คนเมืองแล้ว จริงไหม? ด เมษายน ๕๖ เซน ใอนยกา่ างรทเซ�ำ งียานน

29 เมอ่ื ใจนงิ่ ว่างเป็นฐาน จะฟุ้งซา่ นในงานเพยี งใดก็ไมก่ ระเจิง howfarbooks.com

30 เซน ใอนยกา่ างรทเซำ�งยี านน

31 ตง้ั เปา้ เอารางวลั เปน็ จติ ‘มีคา่ ทส่ี ดุ ’ เปน็ แค่ความรู้สึกหนง่ึ แลว้ ความรู้สึกท้งั หมดตง้ั อยู่ทีไ่ หน? สิ่งใดเสียหายแลว้ ทุกความรู้สกึ มีค่าจะหายไป? howfarbooks.com

32 อย่าตัง้ โจทยว์ า่ ทำ� อย่างไรจะเกง่ งาน อย่าตั้งโจทย์ว่าท�ำอย่างไรจะประสบความ ส�ำเร็จในงาน อย่าตั้งโจทย์ว่าท�ำอย่างไรจะมีบารมีพอได้ เป็นเจา้ ของงาน ใหต้ ั้งโจทย์เสียใหมว่ า่ ... ทำ� อย่างไรจะสนกุ กับงาน ตอบโจทย์น้ีได้ข้อเดียว จะเท่ากับคุณได้ คำ� ตอบของโจทย์ ๓ ข้อแรกไปดว้ ย เซน ใอนยก่าางรทเซ�ำ งยี านน

33 อย่าตั้งโจทย์ว่าท�ำอย่างไรจะมีความสุขกับ งานมากขึน้ อยา่ ตง้ั โจทยว์ า่ ท�ำอยา่ งไรจะมสี ตอิ ยกู่ บั งาน ดีขนึ้ อยา่ ตง้ั โจทยว์ า่ ทำ� อยา่ งไรจะมปี ระสทิ ธภิ าพ และประสิทธิผลในงานสงู ขึน้ ให้ตง้ั โจทยเ์ สยี ใหมว่ ่า ทำ� อยา่ งไรจะใหง้ านเปน็ เครอ่ื งฝกึ สมาธิ ตอบโจทยน์ ไี้ ดข้ อ้ เดียว จะเท่ากับคุณไดค้ ำ� ตอบของโจทย์ ๓ ขอ้ แรกไปดว้ ย howfarbooks.com

34 เหน็ งานเปน็ ภาระกนั มามากแลว้ เหน็ดเหนือ่ ยกบั ภาระกนั มามากแลว้ ลองเห็นงานเปน็ เครื่องฝกึ จติ กันดูบา้ ง สมั ผสั รสแหง่ จติ อันต่ืนเต็มกนั ดบู า้ ง นกั ฟงุ้ ซา่ นตง้ั เปา้ เอารางวลั ขา้ งนอก เขาอาจ ได้รางวลั ข้างนอก แต่ท้ังชวี ิตอาจไมร่ ู้จัก ไม่ไดร้ บั รางวัลจากตัวเอง นักสมาธติ งั้ เป้าเอารางวัลข้างใน เขามกั ได้ รางวลั ขา้ งนอกดว้ ย และทง้ั ชวี ติ กเ็ หมอื นตกรางวลั ใหต้ วั เองทุกวันด้วย ตั้งเป้าเอารางวลั เป็นจติ อย่างเดียว เหมอื น ตัง้ เป้าเอารางวัลทั้งหมดจากชีวติ ! เซน ใอนยก่าางรทเซำ�งียานน

35 งอกงามออกมาจากจติ ทส่ี ว่างแจ้ง howfarbooks.com

36 เซน ใอนยกา่ างรทเซำ�งยี านน

37 ระงับ ความกระสับกระสา่ ย ตดั ‘อยาก’ ออกไปหนงึ่ เดยี ว กเ็ หลือแต่ ‘สงบจงั ’ ได้เองแล้ว howfarbooks.com

38 ความสนุกในงาน เป็นของ เฉพาะตัว หากไม่เจองานอนั เป็นท่รี กั จริงๆ กย็ าก ที่จะทำ� ใจให้สนกุ ไดน้ านๆ แต่ สมาธิในการท�ำงาน เป็น ของสาธารณะ หากเข้าใจวิธีที่จะท�ำงานด้วยใจที่ สงบเงยี บ ไรค้ วามกระวนกระวาย กระทง่ั เกดิ ความ ต่อเนื่องต้ังม่ัน รสแห่งสมาธิก็เกิดขึ้น คุณจะไม่ ค�ำนึงถึงความได้เปรียบหรือเสียเปรียบ ไม่สนใจ ยศถาบรรดาศักดิ์ ไม่ไยดีเงินทองของตอบแทน มากไปกวา่ การไดท้ ำ� งานเพอ่ื เสพรสเงยี บนงิ่ ทางใจ ความเงียบน่ิงท่ีว่านี้ หาใช่การสงัดจาก ความคิดแบบฌานแท้ แต่เป็นการหลั่งไหลของ ความคิดท่ีเรียบร่ืนดุจสายน้�ำที่เรียงริน โดย ปราศจากการกระฉอกของระลอกคลื่น จนรู้สกึ น่งิ เย็นเป็นอันหน่ึงอนั เดยี วกบั งาน สมั ผสั รสอนั เปน็ ตวั อยา่ งของฌานอันย่ิงใหญ่ได้บา้ ง เซนคือฌาน ฌานคือความสงบต้ังมั่นแห่ง จิต โดยท่ีจิตสามารถรู้ทุกส่ิงตามจริง ปราศจาก เซน ใอนยกา่ างรทเซ�ำ งียานน

39 เมฆหมอกบดบัง ปราศจากคล่ืนลมซัดสาด ความจริงตรงหน้าใหด้ ูบิดเบยี้ วไปจากเดิม โดยแก่นสาร เซนก็คือจิตท่ีตั้งม่ันอยู่ใน อาการยอมรบั ตามจริงนั่นเอง การยอมรบั ความจรงิ จดั เปน็ ความสามารถ มิใช่ธรรมชาติของคนมีกิเลสที่ท�ำ กันได้ทุกคน น่ันเพราะมนุษย์มักสะสมนิสัยไม่ ยอมรบั ความจรงิ กนั ทกุ วนั มานบั แตเ่ กดิ เชน่ อยาก ได้อะไรต้องเอาให้ได้ แม้รู้อยู่ว่าไม่น่าจะได้ หรือ กระทง่ั อยากใหโ้ ลกภายนอกเปลยี่ นแปลง แมร้ อู้ ยู่ วา่ คงจะเปลยี่ นไดย้ ากเตม็ ทน ถ้าสามารถยอมรับความจริง แม้ภารโรงผู้ มีหน้าที่ท�ำความสะอาดส้วม ก็อาจเข้าถึงเซนใน การทำ� ความสะอาดสงิ่ โสโครกภายนอก เพอื่ ชะลา้ ง ความสกปรกภายใน จงึ กล่าวไดว้ า่ เซนปรากฏอยู่ ในทุกงาน แม้เป็นงานที่คนทั่วไปมองว่าต่�ำต้อย ติดตมกต็ าม เซนไมใ่ ชอ่ ะไรทส่ี งู สง่ เกนิ เออ้ื ม แมแ้ ตค่ ำ� วา่ howfarbooks.com

40 ‘เซน’ ก็มิใช่ศัพท์แสงทางศาสนา แต่มุ่งส่ือถึง ประสบการณภ์ ายในอนั ผาสุก ทีอ่ าจเกดิ ขน้ึ ไดแ้ ม้ กบั ผมู้ อี าชพี อนั เปน็ มลทนิ สเี ทา เชน่ คณุ อาจไดย้ นิ การพดู คยุ เกยี่ วกบั ‘ศาสตรแ์ หง่ เซนวา่ ดว้ ยการเปน็ หญงิ งามเมือง’ หรอื ‘เล่นไพ่อยา่ งเซน’ หากเคย หไดม้ยู่คินนอทะี่ไรหเชา่นโนอั้นกกา็ขอสใหท้ทารางบคว่าวเปา็นมเร่ือเงยข็อนง เข้าสู่สายอาชีพของตน โดยไม่ต้องรอเวลาไปวัด หรอื เปลย่ี นอาชพี เปน็ อน่ื เสยี กอ่ น กบั ทง้ั ไมต่ อ้ งรอ การตัดสินถูกผิดทางทฤษฎี เนื่องจากมิได้เอา คัมภรี ์มาเป็นบรรทัดฐาน แตแ่ ม้เซนจะไมใ่ ช่อะไรทสี่ ูงสง่ เกนิ เอื้อม มิ หนำ� ซำ�้ ยงั ยอมรบั มลทนิ สเี ทา ทวา่ กไ็ มอ่ าจรองรบั ความสกปรกสีด�ำ เชน่ จะไม่มกี ารพดู ถงึ ‘เซนแห่ง การค้ายาบ้า’ หรือ ‘เซนแห่งการตีหัวหมาด่าแม่ เจก๊ ’ กนั ได้ เนอื่ งจากบาปรา้ ยกาจเหลา่ นน้ั ไมอ่ าจ พาใจให้เข้าถึงความสงบรู้เยือกเย็น จะเห็นก็แต่ ความพลงุ่ พล่านถึงจุดเดอื ดเสียมากกวา่ ฉะน้ัน งานใดสามารถเข้าถึงศิลปะแห่ง เซน ใอนยก่าางรทเซำ�งยี านน

41 ความเยอื กเย็นใจ สงบใสอยูก่ ับการยอมรับความ จริงได้ งานเหลา่ นนั้ มคี วามเปน็ เซนได้หมด สว่ น จะต้องแบ่งช้ันวรรณะเป็นเซนหยาบ เซนละเอียด เซนยาก หรอื เซนงา่ ย กข็ น้ึ อยกู่ บั ความสามารถใน การทำ� ให้ตั้งมั่นของแต่ละคน เพอื่ เร่มิ ต้นท�ำความเข้าใจเซน คุณต้องเห็น ความส�ำคัญของการเข้าถึงภาวะสงบอย่างเป็นไป เอง ไม่ใชบ่ งั คบั ใหส้ งบท้งั ทปี่ ราศจากความพร้อม และย่ิงไม่ใช่ความทุรนทุรายอยากสงบเสียจน กลายเปน็ ความเบยี้ วบิดผดิ ปกติทางใจ ความทะยานอยากที่เกนิ ตวั ไมเ่ คยนำ� ไปสู่การยอมรับตามจรงิ แม้กระทั่งอะไรง่ายๆ เช่น ตัวเองก�ำลัง ฟงุ้ ซา่ นอยู่ ตวั เองกำ� ลงั กำ� เกรง็ อยู่ ถา้ ไมย่ อมรบั วา่ howfarbooks.com

42 ฟุ้งซ่าน แต่อยากหายฟุ้งซ่านทันที ย่อมฟุ้งซ่าน หนักขึ้น ถ้าไม่ยอมรับว่าก�ำเกร็ง แต่อยากหาย ก�ำเกร็งตลอดไป ยอ่ มก�ำเกรง็ อยเู่ รอื่ ยๆ เมื่อฟุ้งซ่านและก�ำเกร็งจนเคยตัว ย่อม ยากเยน็ ท่ีจะยอมรับว่ากำ� ลังฟ้งุ ซา่ น กำ� ลงั กำ� เกรง็ มากขน้ึ เปน็ เงาตามตวั เซนเร่ิมจากประสบการณ์ ‘ก้าวแรกท่ี ง่ายดาย’ โดยการยอมรับตามจริงท่ีก�ำลังปรากฏ อยใู่ นตวั คณุ เชน่ ภายในหวั ก�ำลงั ปน่ั ปว่ นฟงุ้ ซ่าน กย็ อมรบั วา่ ในหวั กำ� ลงั ปน่ั ปว่ นฟงุ้ ซา่ น ไมว่ า่ มนั จะ ดูแย่และไม่นา่ ยอมรับสกั แค่ไหน อาการยอมรบั อยา่ งถกู ตอ้ งตรงกบั ความจรงิ จะจดุ ชนวนสติ แลว้ สตจิ ะทำ� ใหค้ ลนื่ ความปน่ั ปว่ น ฟงุ้ ซา่ นบรรเทาเบาบางลงเอง แมค้ วามเบาบางลงเพยี งนอ้ ยนดิ กส็ ะกดิ ให้ เกิดก�ำลงั ใจไดม้ ากมาย หรอื ง่ายกว่านน้ั เช่น มือเทา้ กำ� ลังก�ำเกร็ง เซน ใอนยกา่ างรทเซ�ำ งียานน

43 หวั ควิ้ กำ� ลงั ขมวด เพยี งยอมรบั ดว้ ยความรสู้ กึ แสน ธรรมดา ก็จะจุดชนวนสติ แลว้ สติจะคลายมอื เทา้ และหัวคว้ิ ออกไปเอง นแ่ี หละ ก้าวแรกท่งี ่ายดาย แบบเซน เมอ่ื ชนวนแหง่ ความเปน็ เซนถกู จดุ ขน้ึ ในใจ คุณก็เอาเซนไปใช้ท�ำงานได้ไม่เว้น เซนช่ัวคราว คือ จิตท่ีพอจะยอมรับความ จริงได้เปน็ บางสภาพงาน เซนที่แท้ คือ จิตที่ตั้งมั่นในการยอมรับ ความจริงไดท้ ุกสภาพงาน ไม่ว่าเซนช่ัวคราวหรือเซนท่ีแท้ ก็พาให้คณุ ไปรู้จักความเย็นอันน่าเข้าถึงได้ด้วยกันทั้งคู่ ลอง ดเู ดย๋ี วน้ี ได้รเู้ ด๋ยี วนี้ howfarbooks.com

44 เซน ใอนยกา่ างรทเซำ�งยี านน

45 เอาชนะตัวเอง เอาชนะความขีเ้ กียจ ไมม่ ใี ครรกั คนท่ที �ำใหต้ ัวเองเสอื่ มลง แมว้ ่าคนคนนน้ั จะเปน็ ตนเองก็ตาม howfarbooks.com

46 เซน หาใชก่ ารยอมน่ิงแบบงอ่ ยเปล้ีย มือ ออ่ นเท้าอ่อน เซน คอื จติ ท่นี ิง่ อยา่ งมีพลงั รู้ และคอื กาย ท่ีหยุดอยู่หรือเคล่ือนไหวในจังหวะท่ีเหมาะสม ไมม่ คี วามขาด ไมม่ คี วามเกนิ ความรสู้ กึ จงึ อมิ่ เตม็ ไมเ่ คยพรอ่ ง ทงั้ ในยามผอ่ นพกั และในยามทำ� งาน แตท่ วา่ โดยธรรมชาตดิ ง้ั เดมิ ตวั ของเราทกุ คนมีความเฉื่อยชา เหมือนภายในเต็มไปด้วย แรงต้านไมใ่ หอ้ ยากลุกข้ึนทำ� งาน และนนั่ กเ็ พราะ แรงโนม้ ถว่ งของโลกดงึ ดดู รา่ งกายของเราใหต้ ดิ อยู่ กบั ที่ ท่านอนจึงเป็นทา่ ท่สี บายท่สี ดุ ท่านงั่ เปน็ ทา่ ท่ีสบายรองลงมา ท่ายืนเป็นท่าท่ีสบายน้อยลง และทา่ เดินเปน็ ท่าท่ีสบายน้อยกวา่ เพือ่ น ยง่ิ ออกแรงตา้ นแรงโนม้ ถว่ งของโลกมากขน้ึ เท่าไร กายจะย่งิ ล�ำบาก และใจกจ็ ะยง่ิ ฝืดฝืนมาก ข้ึนเทา่ น้นั ในการท�ำงาน ไมว่ า่ จะเปน็ งานไหนๆ ลว้ น เซน ใอนยก่าางรทเซ�ำ งยี านน

47 ตอ้ งอาศยั แรงกายและแรงใจทท่ี มุ่ เทลงมามากกวา่ แค่การเดิน การยืน การน่ัง และการนอนหลาย เท่าตัวนัก ยิ่งถ้าหากเป็นงานท่ีต้องเรียบเรียง ความคิดอันสุ่มส่ายให้กลายเป็นระบบระเบียบ ก็ ยิ่งเพ่ิมความซับซ้อน ต้องเพ่ิมแรงกายแรงใจ ออกแรงตา้ นความเฉอ่ื ยในตนมากข้ึนเท่าน้ัน ฉะน้ัน อย่าแปลกใจหากจะพบตรงกันว่า โดยดง้ั เดมิ ตวั คณุ เปน็ พวกเดยี วกนั กบั ความเกยี จครา้ น หรอื เปน็ ลกู สมนุ พลพรรคอยากสบาย หาใช่พวกเดียวกันกับความ ขยันขันแข็ง หรือเป็นขุนพลของกองทัพกระหาย งานไม่ ก่อนจะลกุ ขน้ึ มาเปน็ คนขยันท�ำงาน คณุ จึงตอ้ งเอาชนะ ‘ตัวเอง’ ให้ได้ howfarbooks.com

48 ดตา้ ้วนกยาแครททวจ้ำ� รงาางิ มนแล’คว้น้ีิดตเปแัวน็ตบสนบงิ่ เอทซนั เนเี่ตอ็มไาปชดนว้ ยะ‘แไดรง้ คนเรานึกคิดอยู่ตลอดเวลา แต่คิดในแบบ ทบ่ี น่ั ทอนพลงั รู้ หรอื เอาแตค่ ดิ วกวนจนคลน่ื ความ ฟ้งุ ซ่านก่อตัวบดบงั วถิ แี ห่งเซนจนมดิ ส�ำรวจเข้ามาในใจ จะเห็นเหมือนมีอาการ นกึ คดิ ถงึ สงิ่ ทช่ี อบใจ สะสมตวั จนเปน็ แรงตา้ นการ นึกถึงสง่ิ ทค่ี วรทำ� ยง่ิ ถา้ ‘ตอ้ งท�ำ’ ในแบบขัดกับ ความชอบใจมากขึ้นเท่าไร ก็ย่ิงถูกตัวตนของคุณ ตอ่ ตา้ นมากขนึ้ เทา่ น้ัน ประสบการณใ์ นชีวิตบอกว่า ส่ิงที่ ‘ควรทำ� ’ หรือ ‘ต้องทำ� ’ นนั้ มักเรียกร้องกำ� ลังกายกำ� ลังใจ ความทุ่มเทเหนื่อยยากจากคุณอยู่เรื่อย สู้ส่ิงที่ ชอบใจหรือ ‘ไม่จ�ำเป็นต้องท�ำ’ ไม่ได้ ไม่ค่อย เหนื่อยเลย ฉะนนั้ การนกึ ถงึ สงิ่ ทค่ี วรท�ำหรอื ตอ้ งทำ� จงึ เซน ใอนยก่าางรทเซำ�งยี านน

49 จัดเปน็ ‘ความสามารถ’ ชนดิ หน่ึง กล่าวคือ ยิง่ ใจมคี วามสามารถในการนกึ ถึง สิง่ ทีค่ วรทำ� หรอื ต้องทำ� มากขนึ้ เท่าไร กย็ ง่ิ มแี นวโน้มจะเอาชนะตัวเองได้ มากขึ้นเท่านน้ั เรากำ� ลงั คยุ กนั เรอื่ งตอ่ สกู้ บั ตวั ตน และสงิ่ ท่ี เราใช้เป็นบทฝึกในการต่อสู้ ก็คือสิ่งท่ี ‘ควรท�ำ’ และ ‘ต้องทำ� ’ โจทย์ส�ำคัญก็แค่นึกให้ออกว่า สิ่งที่ควรท�ำ หรือต้องท�ำนนั้ ‘น่าทำ� ’ เมื่อนึกออกว่าสิ่งใดน่าท�ำ ก็จะเกิดความ ‘อยากทำ� ’ กอ่ ตวั ตามมาอยา่ งงา่ ยดาย howfarbooks.com

50 แคน่ กึ ให้ออก! ฟงั ดูเหมือนง่าย แตจ่ รงิ ๆแลว้ ไมง่ า่ ยเลย ช่ัวชีวิตของคุณอาจไม่เคยรู้สึกว่า แม้การ นึกคิด ก็เป็นส่ิงท่ีต้องฝึก ทุกคนจะสะสมนิสัย ‘อยากคดิ อะไรกค็ ิด’ และปลอ่ ยให้ความนึกคิดสุ่ม สา่ ยอยูอ่ ย่างนน้ั เสมอ ตลอดวันตลอดคืน คนที่ ‘ฝกึ นกึ ’ เทา่ นนั้ ทจ่ี ะสามารถเอาชนะ ตัวเองไดส้ �ำเร็จ กอ่ นเรมิ่ ฝกึ นกึ คณุ ตอ้ งสำ� รวจเขา้ มาเพอื่ ให้ เกิดการยอมรับตามจริงว่า ใจเราแข็งขืน ไม่ได้ ท�ำตวั ง่ายๆ ไม่ได้ยอมเป็นท่ตี งั้ ใหท้ กุ ความนกึ คดิ เสมอไป ขอเพียงใจเราปฏเิ สธความคดิ หนึ่งๆ ความ คดิ นั้นๆจะไม่มที ยี่ ืนไดเ้ ลย หากเข้าใจเหตุผลว่าท�ำไม ใจเราถึงปฏิเสธ ท่ีจะคิดเรื่องควรคิด ณ จุดน้ัน เราเห็นช่องทาง เซน ใอนยก่าางรทเซ�ำ งียานน