โลจิสติก

หลกั สูตรการจดั การโลจสิ ติกสและซพั พลายเชนระดับปฏบิ ัตกิ าร    กระแสเงินสดและการบริหารสินคา คงคลัง (Cash Flow and Inventory Management) เมื่อทราบวิธกี ารคาํ นวณการคืนทุนสินทรัพยแลว การบริหารสินคาคงคลังอยางมีประสิทธิภาพมีผล ตอความไดเปรียบทางการคาของบริษัทเปนอยางมาก ในระยะแรกที่บริษัทตองลงทุนในสินคาคงคลังและ คลังสินคา การบริหารงานอยางมีประสิทธิภาพและความสามารถในการสนองความตองการของลูกคาเม่ือ ลูกคาตองการ จะชวยใหธุรกิจขยายออกไปในตลาดไดมากขึ้น หากมองจากระดับตนสินคาคงคลัง เปรียบเสมือนตัวขับเคล่ือนสําคัญของธุรกิจและคุณคาของสินคาคงคลังสามารถมองไดจากคําตอบของ คําถามสาํ คญั ตอ ไปน้ี • สนิ คา คงคลงั มีไวใชเ พอ่ื อะไร • การจาํ หนายสินคา คงคลังกอใหเกดิ อะไรในธรุ กิจ • สามารถใชเงนิ ทุนท่ีเหลอื ทาํ อะไรไดบาง • จะเกิดอะไรข้นึ หากจําหนา ยสนิ คา คงคลังไมห มด • หากไมม ปี ริมาณสนิ คา คงคลงั ทเี่ หมาะสมจะเสยี โอกาสใดไปบา ง โครงการสนบั สนุนโดยสาํ นักโลจิสติกส กรมอตุ สาหกรรมพ้ืนฐานและการเหมอื งแร (กพร.) 43  

หลกั สูตรการจดั การโลจิสติกสแ ละซพั พลายเชนระดบั ปฏิบัตกิ าร    โครงการสนับสนนุ โดยสํานักโลจิสติกส กรมอตุ สาหกรรมพน้ื ฐานและการเหมืองแร (กพร.) 44  

หลักสูตรการจัดการโลจสิ ติกสและซพั พลายเชนระดับปฏิบตั ิการ    การบริหารจดั การสนิ คา คงคลงั และคลังสินคา Fundamentals of Inventory and Store Management รายละเอียดหวั ขอการอบรม / Course Content บทเรียนที่ 1 / Session 1 การบริหารจัดการสนิ คาคงคลัง Fundamentals of Inventory Management บทเรียนท่ี 2 / Session 2 เปาหมายและหนา ทข่ี องสนิ คาคงคลัง Purpose and Function of Inventory บทเรยี นท่ี 3 / Session 3 การบริหารจดั การเติมสนิ คาคงคลงั Inventory Replenishment Management บทเรียนที่ 4 / Session 4 เทคนิคการจดั การสินคาคงคลงั และการวัดการดาํ เนินการของสนิ คา คงคลงั Inventory Management Techniques and Inventory Performance บทเรยี นท่ี 2 / Session 2 เปาหมายและหนา ทีข่ องสนิ คาคงคลัง Purpose and Function of Inventory เปา หมาย ในหัวขอนี้เปนการเรียนรูเกี่ยวกับจุดมุงหมายของการจัดการสินคาคงคลังและบทบาทหนาที่ของสินคาคงคลัง ซึ่งวัตถุประสงคการเรียนรูในหัวขอนี้เพื่อใหทานไดเรียนรูเก่ียวกับสวนประกอบเพิ่มเติมของการจัดการ สินคา คงคลังขนึ้ พื้นฐานดังตอ ไปน้ี • เปา หมายและหนาท่ีของสนิ คาคงคลงั • เหตใุ ดตอ งมีสนิ คาคงคลงั • หนา ท่ีของสนิ คา คงคลัง • เปา หมายของการมสี ินคา คงคลังกนั ชน (Buffer) และสนิ คาคงคลงั เพื่อเชอื่ มกระบวนการ (Decoupling) • บริษัทจาํ เปน ตอ งมสี ินคาคงคลังเทา ไร • องคประกอบการตดั สินใจในสินคาคงคลัง • การคํานวณสนิ คาคงคลงั • สินคาคงคลงั สวนเกนิ /ลา สมยั • การวดั ประสทิ ธภิ าพของสินคาคงคลงั • การประเมินมลู คาสินคา คงคลัง โครงการสนับสนนุ โดยสาํ นักโลจสิ ติกส กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร (กพร.) 45  

หลกั สูตรการจดั การโลจสิ ตกิ สและซพั พลายเชนระดับปฏบิ ัติการ     Copyright © SCM EEI    Copyright © SCM EEI   โครงการสนับสนนุ โดยสาํ นักโลจสิ ติกส กรมอตุ สาหกรรมพืน้ ฐานและการเหมอื งแร (กพร.) 46  

หลกั สูตรการจดั การโลจสิ ตกิ สแ ละซัพพลายเชนระดับปฏบิ ัตกิ าร    วัตถุประสงคก ารเรียนรู ในหลักสตู รนเ้ี ปนการหาคําตอบสําคัญเกี่ยวกบั การจัดการสนิ คา คงคลังและการตอบโจทย • อธิบายวา เหตใุ ดกจิ การจึงตองมสี นิ คาคงคลงั • ใหนยิ ามและอธิบายหนาที่ 5 ประเภทของสนิ คา คงคลงั • อธบิ ายวตั ถปุ ระสงคข องสินคาคงคลงั เพื่อเชือ่ มกระบวนการ (Decoupling Inventory) • องคประกอบของการตัดสินใจในสนิ คาคงคลงั • ทบทวนบทบาทของสินคาคงคลังชวงวงจรส่ังซื้อ (Cycle Inventory) สินคาคงคลังสํารอง (Safety Inventory) และสนิ คาคงคลงั ตามฤดูกาล (Seasonal Inventory) • นยิ ามองคประกอบของตนทนุ สินคาคงคลงั • มีความเขา ใจและสามารถคาํ นวณตน ทุนของการถอื ครองสินคา คงคลงั • นิยามสว นสาํ คัญของตน ทุนการผลติ และตนทุนการจัดซือ้ • หาผลกระทบของสินคา ขาดคลังและตน ทนุ ท่เี กยี่ วขอ งกบั กําลงั การผลติ • อภิปรายเกี่ยวกับผลกระทบจากการมีสินคาคงคลังมากเกินและสินคาคงคลังลาสมัยตอการจัดการ สนิ คา คงคลงั • การวิเคราะหตนทนุ และประโยชนการตัดสินใจวเิ คราะหขอดขี อเสยี ของสนิ คาคงคลัง • การนาํ เอาหลักพื้นฐาน 5 ประเภทของการตรี าคาสนิ คาคงคลังมาใช โครงการสนับสนนุ โดยสาํ นักโลจสิ ตกิ ส กรมอตุ สาหกรรมพ้นื ฐานและการเหมืองแร (กพร.) 47  

หลักสูตรการจัดการโลจิสตกิ สและซพั พลายเชนระดบั ปฏิบตั กิ าร     Copyright © SCM EEI    Copyright © SCM EEI   โครงการสนับสนุนโดยสํานักโลจสิ ตกิ ส กรมอุตสาหกรรมพน้ื ฐานและการเหมืองแร (กพร.) 48

หลกั สูตรการจดั การโลจสิ ตกิ สและซัพพลายเชนระดับปฏิบัตกิ าร    เปา หมายและหนา ท่ขี องสนิ คาคงคลงั คาํ ถามสําคญั ผูบริหารสินคาคงคลังจะตองเปนผูตอบคําถามที่เก่ียวกับเปาหมายและหนาท่ีของสินคาคงคลังของ บริษัท จากสไลด เปนรายการคําถามสําคัญที่ผูบริหารในองคกรแบบผูผลิตและผูจัดจําหนายตองเผชิญ การหาคําตอบเปนขบวนการที่ซับซอนซึ่งตองรวบรวมเหตุผลวาเหตุใดบริษัทจึงตองมีสินคาคงคลังและ สินคาคงคลังเหลานั้นควรจะอยูจุดใดในโซอุปทานแนวดิ่ง นอกจากน้ันผูบริหารสินคาคงคลังถูกคาดหวังวา จะตองทราบจํานวนเงินท่ีบริษัทลงทุนในสินคาคงคลัง และตองทราบผลประกอบการของสินคาคงคลังท่ีมี ตอบรษิ ัทกรณุ าใหเ หตุผลวาเหตุใดบริษทั จงึ ตอ งมีสนิ คาคงคลงั 1. 2. 3. เหตใุ ดตองมสี นิ คา คงคลงั จากแบบฝกหดั ในหนาทีแ่ ลว ใหระบุวา เหตใุ ดบริษัทเลอื กทจ่ี ะถือครองสินคา คงคลังโดยมีเหตผุ ลหลัก ดังนี้ • ความตองการอาจแปรผันสูงข้ึนทําใหสินคาคงคลังที่มีอยูถูกจําหนายออกไปจดหมดกอนเวลาท่ีจะได สินคามาเติมสต็อก (Replenishment Cycle) ความไมแนนอนของความตองการบริษัทจึงตองมี สินคาคงคลงั เพอ่ื สาํ รองไวปองกันสินคาหมดสต็อก • สินคาคงคลังสามารถชวยใหเกิดความยืดหยุนของกระบวนการในโซอุปทาน เชน หากความตองการ สินคาสูงข้ึนกระทันหัน ในกระบวนการผลิต การมีสินคาคงคลังสํารองชวยใหโรงงานไมจําเปนตองเรง ผจู ดั หานาํ วตั ถดุ ิบมาสงกอนรอบสง • สนิ คา คงคลงั ชว ยกิจการในการไดป ระโยชนจากโอกาสทางธุรกิจระยะส้ันๆ ได อาทิเชน การไดสวนลด ราคา เมอ่ื กิจการซอื้ สนิ คา คราวละจํานวนมากเพอ่ื ใหไ ดสวนลดราคาตามปริมาณสงั่ ซื้อ • บริษัทจะพยากรณความตองการสินคาในอนาคตเพ่ือใชวางแผนการผลิตหรือสั่งซื้อ การพยากรณอาจ คาดเคล่ือนได กรณีท่ีมีการพยากรณความตองการตํ่ากวาความเปนจริงบริษัทจะมีสินคาไมพอจําหนาย บริษัทจงึ ตอ งมสี ินคา คงคลัง แตหากการพยากรณส งู ไปบรษิ ัทกจ็ ะมีสินคาคลงั สวนเกนิ มาก • สินคาคงคลังสามารถลดตนทุนรวมได เชน การผลิตปริมาณมากในสายการผลิตจะลดตนทุนปรับต้ัง เครอ่ื งจักร (Set up Cost) ซึ่งมผี ลใหตน ทุนการผลิตโดยรวมลดลง • สินคาคงคลังสามารถเพ่ิมมูลคาได หากสินคาหมดสต็อก ลูกคาอาจเปล่ียนไปซื้อสินคาของคูแขงทําให เสียลูกคาได บรษิ ัทจงึ ตอ งมีสนิ คาคงคลังเพือ่ สนองความตอ งการของลูกคา เพอื่ เพ่ิมมลู คา และผลกําไร • สินคาคงคลังเปนกันชนในโซอุปทาน เชน ขณะท่ีบริษัทรอสินคาท่ีสั่งไปแลวมาสง การมีสินคาคงคลัง ชวยใหบริษัทมีสินคาจําหนายในระหวางรอสินคาใหมมาสง หรือในกระบวนการผลิต การมี สินคาคงคลังชว ยเปน กนั ชนในกระบวนการผลติ หากเวลานําสงของผจู ัดหาไมแนนอน โครงการสนบั สนุนโดยสาํ นักโลจสิ ติกส กรมอุตสาหกรรมพนื้ ฐานและการเหมืองแร (กพร.) 49  

หลกั สูตรการจัดการโลจิสติกสแ ละซพั พลายเชนระดับปฏบิ ัตกิ าร     Copyright © SCM EEI   โครงการสนับสนุนโดยสาํ นักโลจสิ ตกิ ส กรมอุตสาหกรรมพน้ื ฐานและการเหมอื งแร (กพร.) 50

หลกั สูตรการจัดการโลจสิ ตกิ สแ ละซัพพลายเชนระดับปฏิบัตกิ าร    หนาทีข่ องสินคาคงคลัง (Functions of Inventory) สินคาคงคลังที่ถูกเก็บในโซอุปทานแนวดิ่งและโซอุปทานภายนอกของผูผลิตหรือผูกระจายสินคา ท่ัวไปอยูภายใตหนาท่ี 5 ประเภทของสินคาคงคลัง หนาท่ีพ้ืนฐานของสินคาคงคลังคือทําหนาที่เปนกันชน (Buffer) เพื่อปองกันความไมแนนอนของการพยากรณ ความตองการของลูกคา และเวลานําของผูจัดหา สินคาคงคลังยังชวยใหเกิด การเช่ือมกระบวนการ (Decouple) ในกระบวนการผลิต ดังนั้น แตละ กระบวนการสามารถทํางานดวยประสิทธิภาพเต็มท่ีโดยไมเกิดอุปสรรคจากกระบวนการทํางานที่ชาที่สุด การมีสินคาคงคลังใหนอยที่สุดเทาที่จะเปนไปได เปนสิ่งที่บริษัทตองการมากที่สุดและตองการใช ระบบการเตมิ สนิ คาแบบทันเวลาพอดี (Just in Time) แตในความเปนจริงหลายบริษทั ตอ งมีสินคาคงคลังเพอื่ เล่ียงความผิดพลาดในเรื่องของเวลานําของการดําเนินการ และพ้ืนท่ีจัดเก็บสินคาคงคลัง หนาท่ีของสินคา คงคลัง 5 ประเภท มดี งั น้ี สินคาคงคลังชวงวงจรส่ังซื้อ (Cycle (Lot Size) Inventory) เปนการสั่งซ้ือท่ีไมไดรับสินคาทันที ซ่ึง อาจจะไดรับของทันทีหรือเปนสัปดาหหรือเปนเดือนทั้งน้ีข้ึนอยูกับหลายปจจัย ตามปกติปริมาณการสั่งซื้อ ในแตล ะครงั้ จะเพียงพอตอ ความตองการที่จะตอ งใชใ นรอบเวลาส่ังซ้อื สินคาคงคลังสํารอง (Safety Inventory) โดยปกติทางการคา ปริมาณการจําหนายสินคาในแตละวัน หรือแตละชวงเวลาจะแปรเปล่ียนหรือไมแนนอน รวมถึงวงจรการสั่งซ้ือสินคาแตละคร้ังอาจแปรเปล่ียน หรือไมแนนอน ซึ่งมีผลตอการบริการลูกคา เชน ความตองการสูงกวาปริมาณที่พยากรณ บริษัทก็จะมีสินคา ไมพอจําหนาย ความไมแนนอนของความตองการและวงจรการส่ังซ้ือสินคาทําใหบริษัทตองมีสินคาคงคลัง สํารอง สนิ คา คงคลังลวงหนา (Anticipation Inventory) ในบางสถานการณทวี่ ตั ถุดบิ และสนิ คา สาํ เรจ็ รูปอาจ เกิดการขาดแคลนหรือมีราคาสูงขึ้น บริษัทจึงจัดซ้ือสินคาคงคลังลวงหนากอนท่ีจะมีความตองการเพ่ือให การตอบสนองความตองการอยางมีประสิทธิภาพตอการจําหนายตามฤดูกาล ชวงโปรโมชั่น หรือ ปญหาทค่ี าดวาจะเกิดจากความตอ งการ สินคาคงคลังระหวางการขนสง (Transportation Inventory) หนาที่ของสินคาคงคลังนี้คือ สินคาที่อยูระหวางการถูกเคลื่อนยายโดยทางเรือ รถราง ทางทอ เครื่องบิน หรือรถบรรทุกจากจุดตั้งตน ถึงจุดของการบรโิ ภค สินคาคงคลังเพื่อปองกันความเสี่ยง (Hedge Inventory) หนาที่สุดทายของสินคาคงคลังที่ทําให ผูวางแผนมีโอกาสในการสั่งซ้ือสินคาในปริมาณมากดวยหลายสาเหตุ เชน เพื่อใหไดเปรียบเม่ือสินคาราคา ถูกชว่ั คราว การนัดหยดุ งานภยั ธรรมชาติ หรอื เหตุการณท ี่ไมคาดคิด โครงการสนบั สนุนโดยสํานักโลจสิ ติกส กรมอตุ สาหกรรมพน้ื ฐานและการเหมอื งแร (กพร.) 51  

หลกั สูตรการจัดการโลจสิ ตกิ สและซพั พลายเชนระดับปฏบิ ตั ิการ     Copyright © SCM EEI   จากเหตผุ ลในสินคาคงคลังเพือ่ เชื่อมกระบวนการ กรุณาเติมคําตอบทตี่ รงขามกบั ปญหาของสินคาคงคลัง ความตอ งการ จาก.......อปุ ทาน............................................................. ความตองการของลกู คา จาก.......สินคา สําเร็จรปู ................................................... สินคาสําเรจ็ รูป จาก......สว นประกอบท่ีม.ี ................................................ ผลจากการปฏบิ ัตกิ ารหนึ่งครัง้ จาก......ผลลพั ทจากการดาํ เนนิ งานกอนหนา ....................... วัตถดุ บิ เพือ่ นํามาเริ่มการผลิต จาก......ผูจดั หาวัตถดุ ิบ..................................................... โครงการสนับสนุนโดยสํานักโลจิสตกิ ส กรมอตุ สาหกรรมพ้นื ฐานและการเหมอื งแร (กพร.) 52  

หลกั สูตรการจดั การโลจสิ ตกิ สและซัพพลายเชนระดับปฏบิ ตั ิการ    เปาหมายของการมีสินคา คงคลังกนั ชน (Buffer) และ สินคา คงคลังเพ่ือเช่อื มกระบวนการ (Decoupling) หลักของการบริหารสินคาคงคลังมาจากปญหาความไมแนนอนของความตองการและการจัดหา สนิ คาคงคลงั ความไมแนนอนในโซอ ุปทานเกดิ จาก 2 สาเหตตุ อไปน้ี หนงึ่ ความไมแ นน อนของความตองการ สาเหตุที่ทําใหเกิดความไมแนนอนของความตองการเกิดขึ้น จากการขาดความรูเชิงปฎิบัติในปริมาณสินคาที่ตองการแนนอน ความหลากหลายของสินคา ระยะเวลาการ นาํ สง ระดบั การบริการและราคาทล่ี ูกคา ตอ งการ สอง ความไมแนนอนของโซอุปทานเกิดจากความหลากหลายในการจัดหา ความไมแนนอนท่ี บางคร้งั เกดิ จากผจู ัดหาไมส ามารถนาํ สงวสั ดแุ ละอุปกรณตามจาํ นวนท่ีสงั่ ซ้อื หรือตามคุณภาพทีต่ อ งการได แบบฝกหดั จากเหตผุ ลในสนิ คา คงคลงั เพื่อเชือ่ มกระบวนการ กรุณาเติมคําตอบท่ีตรงขา มกบั ปญ หาของสนิ คาคงคลงั อปุ สงค จาก.................................................................................................... ความตอ งการของลูกคา จาก.................................................................................................... สนิ คา สาํ เร็จรปู จาก.................................................................................................... ผลจากการปฏิบตั กิ ารหน่ึงครัง้ จาก.................................................................................................... วัตถุดิบเพ่อื นาํ มาเรม่ิ การผลิต จาก.................................................................................................... โครงการสนบั สนนุ โดยสํานักโลจิสตกิ ส กรมอตุ สาหกรรมพ้ืนฐานและการเหมืองแร (กพร.) 53  

หลักสูตรการจดั การโลจิสตกิ สและซพั พลายเชนระดับปฏิบตั กิ าร     Copyright © SCM EEI   โครงการสนับสนุนโดยสํานักโลจสิ ติกส กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร (กพร.) 54  

หลักสูตรการจัดการโลจิสตกิ สและซัพพลายเชนระดบั ปฏบิ ัติการ    บรษิ ัทจําเปนตองมีสินคาคงคลังเทา ไร สินคาคงคลังทุกชนิดมีหนาที่พ้ืนฐาน 5 ประเภทตามท่ีกลาวมาแลว เมื่อสินคาคงคลังถูกจัดวามีความ จําเปนตอธุรกิจแลว ผูบริหารสินคาคงคลังจะตองทบทวนคําถามอีก 4 ขอตอไปน้ี จุดมุงหมายของการ ทบทวนคําถาม คือการนําเอาการตัดสินใจโดยการวิเคราะหขอดี-ขอเสียของตนทุนท่ีเสียไปกับผลประโยชน ที่ไดรับเพื่อใหม่ันใจไดวาคาใชจายที่เสียไปกับสินคาคงคลังสามารถตรวจสอบไดและลดคาใชจายลงไดใน ขณะท่ยี ังคงรกั ษาเปาหมายระดบั การใหบ รกิ ารเทา เดมิ ขอที่ 1 ผูบริหารจัดการสินคาคงคลังตองตั้งคําถามวา สินคาคงคลังมีคุณสมบัติหน่ึงใน 5 หนาท่ีของสินคา คงคลังหรือไม ขอที่ 2 หากสินคาคงคลังไดถูกคํานวณมาแลววาตอบสนองความตองการตางๆ ท่ีจําเปน ผูบริหารคลังสินคา ตองถามตอ วาระดบั สินคา คงคลงั สามารถลดลงไดห รอื ไม ขอที่ 3 เม่ือเห็นแลววาจําเปนตองมีสินคาคงคลัง จะเปนไปไดหรือไมที่จะใชเทคนิคชวยในการกําจัดสินคา คงคลงั โดยไมมกี ารจดั เกบ็ สนิ คาคงคลังอยางสิน้ เชิง ขอ ท่ี 4 ปญ หาทเ่ี กิดข้นึ ในข้ันตอนการผลิตทซี่ อนอยใู นสินคาคงคลงั เชนอัตราของมีตําหนสิ งู หรอื ผจู ัดหาสง มอบของลา ชา หากสามารถพบปญหาทีเ่ กิดขึ้นดังกลา วและแกป ญ หาดานการผลิตได ดงั นน้ั ความจําเปนท่ีจะ มีสินคา คงคลงั กล็ ดลง รวมถึงคา บาํ รุงรักษาสนิ คาคงคลงั ทล่ี ดลงตามมาอกี ดวย โครงการสนับสนุนโดยสาํ นักโลจิสตกิ ส กรมอุตสาหกรรมพ้นื ฐานและการเหมืองแร (กพร.) 55  

หลกั สูตรการจัดการโลจิสติกสแ ละซพั พลายเชนระดับปฏบิ ตั กิ าร     Copyright © SCM EEI   โครงการสนับสนุนโดยสาํ นักโลจสิ ตกิ ส กรมอุตสาหกรรมพน้ื ฐานและการเหมอื งแร (กพร.) 56

หลกั สูตรการจดั การโลจสิ ติกสและซัพพลายเชนระดบั ปฏบิ ัตกิ าร    องคป ระกอบการตดั สนิ ใจในสนิ คา คงคลงั (Components of Inventory Decision) เม่ือบริษัทถือครองสินคาคงคลัง ผูวางแผนสินคาคงคลังตองพิจารณากุญแจสําคัญ 6 ประการในการ ตัดสนิ ใจทีเ่ ก่ียวขอ งกับสินคาคงคลงั • สินคาคงคลังชวงวงจรสั่งซ้ือ (Cycle Inventory) การตัดสินใจท่ีสําคัญคือ ผูบริหารสินคาคงคลังตองสามารถ หาไดวาสินคาคงคลงั แตละรายการตองใชใ นปริมาณเทา ใด • สนิ คาคงคลังสาํ รอง (Safety Inventory) การตัดสินใจสาํ คญั อกี อยา งหน่งึ ทเ่ี กย่ี วขอ งกบั จาํ นวนของสินคา คงคลงั ทุกรายการ คือจะตอ งมสี นิ คา คงคลังสํารอง สินคาคงคลังสํารองเปนสินคาคงคลังท่ีเก็บเกินข้ึนมา เพอ่ื รองรบั ความตอ งการในกรณที ีม่ คี วามตองการมากข้นึ ในชว งวงจรส่ังซ้อื สินคาคงคลงั • สนิ คา คงคลงั ตามฤดกู าล (Seasonal Inventory) หลายบริษัทท่ีจาํ หนา ยสินคาตามฤดูกาล โดยปกติจะผลิต สินคาในฤดูที่มีความตองการต่ําและกักตุนไวเพื่อจําหนายในชวงที่มีความตองการสูง เนื่องจาก ความสามารถในการผลติ อาจจาํ กดั ทําใหผลติ ไมทนั ตอ ความตอ งการ • ตนทุนสินคาคงคลัง (Inventory Costs) ตนทุนนี้รวมถึงตนทุนในการมีสินคาคงคลัง และตนทุนในการ ส่ังซอ้ื วัสดตุ างๆ และชิน้ สว นหรือ เพอื่ ประกอบเปนตัวสินคา • ประสิทธิภาพของสินคาคงคลัง (Inventory Performance) การบริหารสินคาคงคลังอยางมีประสิทธิภาพ ตอ งมีตัววัดปรมิ าณสินคา คงคลงั เพ่อื ทราบผลกําไรและบรรลเุ ปาหมายที่องคก รตองการ • การตัดสินใจโดยการวิเคราะหการแลกตนทุนท่ีเสียไปกับผลประโยชนท่ีไดรับ เม่ือนําทุกอยางมา พิจารณา การตัดสินใจพื้นฐานที่ผูบริหารสินคาคงคลังตองตัดสินใจเก่ียวกับสินคาคงคลังคือ สินคาคง คลังมีประสิทธิภาพ (ตนทุนตํ่า) และตองตอบสนองความตองการของลูกคาตามแผนธุรกิจขององคกร ดวยเชนกนั โครงการสนบั สนนุ โดยสํานักโลจิสติกส กรมอตุ สาหกรรมพนื้ ฐานและการเหมืองแร (กพร.) 57  

หลกั สูตรการจัดการโลจิสติกสแ ละซพั พลายเชนระดับปฏบิ ัตกิ าร     Copyright © SCM EEI   โครงการสนับสนุนโดยสาํ นักโลจสิ ตกิ ส กรมอุตสาหกรรมพน้ื ฐานและการเหมอื งแร (กพร.) 58

หลกั สูตรการจัดการโลจสิ ตกิ สและซัพพลายเชนระดับปฏบิ ตั ิการ    การคาํ นวณสนิ คาคงคลังชวงวงจรสง่ั ซือ้ (Cycle Inventory) การคํานวณสินคาคงคลังชวงวงจรส่ังซื้อสามารถกําหนดไดจากคาเฉลี่ยของปริมาณสินคาคงคลังท่ี เพียงพอตอการสนองความตองการของลูกคาในระหวางรอสินคามาเติม ขนาดของวงจรส่ังซ้ือข้ึนอยูกับการ รอสนิ คา มาเตมิ เชน จากการรอผลติ หรือรอนาํ สง ทําความเขาใจการคาํ นวณสินคาคงคลงั ชวงวงจรสั่งซื้อตามสไลด ตัวอยาง บริษัทหน่ึงจําหนายพริ้นเตอร 50 เครื่องตอวัน เวลาที่ใชในการสงมอบจากผูจัดจําหนาย (T) 8 วัน การคํานวณหาวาตองส่ังซ้ือเคร่ืองพริ้นเตอรเทาไร (Q) หาไดจาก จํานวนเครื่องท่ีขายไดในหนึ่งวัน (Daily Demand) คูณกบั เวลาทีใ่ ชในการสง มองของจากผูจัดจําหนาย (T) : QxT = 50 x 8 = 400 เครอื่ ง จากนน้ั หาสินคาคงคลังชวงวงจรสั่งซื้อ ใหหารดว ย 2 คือ เพ่ือหาคา เฉลี่ยสินคา คงคลงั ใน 7 วนั คําตอบคอื 400 ÷ 2 = 200 เครื่อง แบบฝก หัด บริษัท เอ เวิรค จํากัด จําหนายโทรทัศน 30 เคร่ืองตอวัน ผูจัดหาใชเวลาในการนําสงสินคาคือ 5 วัน สินคา คงคลังชว งวงจรการส่ังซื้อเปน เทาไร คําตอบ โครงการสนับสนนุ โดยสํานักโลจิสติกส กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร (กพร.) 59  

หลกั สูตรการจัดการโลจิสติกสแ ละซพั พลายเชนระดับปฏบิ ัตกิ าร     Copyright © SCM EEI   โครงการสนับสนุนโดยสาํ นักโลจสิ ตกิ ส กรมอุตสาหกรรมพน้ื ฐานและการเหมอื งแร (กพร.) 60

หลักสูตรการจัดการโลจสิ ตกิ สและซพั พลายเชนระดับปฏบิ ัติการ    การคํานวณหาสินคา คงคลังสํารอง (Defining Safety Inventory) หัวขอนก้ี ลา วถึงองคประกอบที่ 2 ของการบรหิ ารสนิ คา คงคลงั คือ สินคาคงคลงั สํารอง สินคาคงคลังสํารอง หมายถึง สินคาคงคลังที่เกินจากปริมาณสินคาคงคลังชวงวงจรส่ังซื้อที่บริษัทตัดสินใจ แบกรับ เพ่ือรองรับความตองการแปรผันท่ีเกิดขึ้นไดเสมอ เน่ืองจากไมสามารถทราบปริมาณสินคาที่ แนนอนที่ลูกคาตองการได วัตถุประสงคของการมีสินคาคงคลังสํารองคือปองกันสินคาขาดสต็อกเมื่อเกิด ความตองการสนิ คาสูง ทําความเขา ใจการคํานวณสนิ คา คงคลังสํารองในสไลด เร่ิมจากกลับไปหาคา สินคาคงคลังชว งวงจรส่งั ซือ้ จากสไลดจะเห็นไดวา สินคาคงคลังชวงวงจรสั่งซ้ือ (Q/2) คาํ นวณโดยหารปรมิ าณสนิ คาคือ 400 (Q) ดวย 2 เทากับ 200 ช้ิน วัตถุประสงคของแบบฝกหัดน้ี จะพิจารณาไดว า สนิ คา คงคลังสาํ รองตองมีจํานวนครึ่ง (½) ของสินคาคงคลัง ชวงวงจรส่ังซ้ือ ดังน้ันสินคาคงคลังสํารองคํานวณไดโดยหารสินคาคงคลังชวงวงจรสั่งซื้อ คือ 200 ช้ิน หาร ดวย 2 เพ่อื ใหไดคาสินคาคงคลงั สาํ รองคือ 100 ชน้ิ จากสไลดอธิบายวาสินคาคงคลังชวงวงจรส่ังซ้ือและสินคาคงคลังสํารองทํางานรวมกันอยางไร หากสินคา คงคลังสํารองคือ 100 เครื่อง ปริมาณที่ตองส่ังซื้อคือ 500 เคร่ืองเมื่อเวลาผานไป สินคาถูกจําหนายไป 100 เครื่อง จํานวนสุทธิของสินคาท่ีเหลืออยูตองประกอบดวยสินคาคงคลังชวงวงจรการสั่งซ้ือ 200 เคร่ือง และ สินคาคงคลังสํารอง 100 เครื่อง สินคาคงคลังสํารองจะเปนผลเม่ือพร้ินเตอรทั้ง 400 เครื่อง ถูกจําหนายจน หมดและสินคา ที่ส่งั มาเตมิ ยงั นําสงไมถงึ สินคาคงคลังสํารองไมไดมีวัตถุประสงคเพ่ือจําหนาย แตจะสําคัญเม่ือความตองการเกิดข้ึนอยางไมแนนอน และชว ยใหบริษทั หลกี เลีย่ งการเกิดสินคาขาดสตอ็ กกระทนั หัน แบบฝกหดั บริษัท เอ เวิรค จํากัด จําหนายโทรทัศน 60 เคร่ืองตอวัน ผูจัดหาใชเวลาในการนําสงสินคาคือ 10 วัน ไดมี การคํานวณไวแลววาจะตองมีโทรทัศน 30 เครื่อง เพ่ือเปนสินคาคงคลังสํารอง สินคาคงคลังชวงวงจรการ สัง่ ซือ้ และสนิ คา คงคลังสาํ รองทงั้ หมดเปนเทาไร คําตอบ โครงการสนับสนนุ โดยสํานักโลจสิ ติกส กรมอตุ สาหกรรมพนื้ ฐานและการเหมืองแร (กพร.) 61  

หลกั สูตรการจัดการโลจิสติกสแ ละซพั พลายเชนระดับปฏบิ ัตกิ าร     Copyright © SCM EEI   โครงการสนับสนุนโดยสาํ นักโลจสิ ตกิ ส กรมอุตสาหกรรมพน้ื ฐานและการเหมอื งแร (กพร.) 62

หลกั สูตรการจดั การโลจสิ ติกสและซพั พลายเชนระดบั ปฏิบัตกิ าร    การคํานวณสนิ คา คงคลังตามฤดูกาล (Defining Seasonal Inventory) หัวขอน้กี ลา วถึงองคประกอบท่ี 3 ของการบรหิ ารสินคา คงคลงั คือ สนิ คาคงคลังตามฤดูกาล สินคาคงคลังตามฤดูกาลจัดวาเปนสินคาที่มีความตองการสูงในชวงเวลาหนึ่งในป เชนชวงเทศกาลตางๆ และลดลงอยางรวดเร็วในชวงเวลาท่ีตรงขามกับฤดูกาลซ้ือหาปกติ หรือหมดเทศกาล โดยปกติแลวสินคา คงคลังตามฤดูกาลจะถูกผลิตข้ึนในชวงที่มีความตองการตํ่าและกักตุนสินคาเพ่ือจําหนายในฤดูกาลท่ีมีความ ตองการสูงเนื่องจากโรงงานผูผลิต ไมสามารถผลิตสินคาไดทันหากตองผลิตสินคาทั้งหมดในชวงฤดูท่ีมี ความตองการสินคาสงู จากสไลดแสดงการใชสินคาคงคลังตามฤดูกาล ในแผนผังแสดงสินคาคงคลังท่ีมีอยู ฤดูแหงการ จําหนายสนิ คาเร่มิ จากไตรมาสท่ี 1 และ 2 และลดลงในไตรมาสท่ี 3 และ 4 การตัดสินใจจะผลิตสินคาคงคลัง ตามฤดูกาลหรือไม มีพื้นฐานมาจากตนทุนการผลิต หากตนทุนของการเปล่ียนอัตราการผลิตน้ันตํ่า บริษัท อาจไมตองมีสินคาคงคลังตามฤดูกาล ในทางกลับกัน หากการเปลี่ยนอัตราการผลิตมีราคาสูง บริษัทอาจ เลือกท่ีจะมีสินคาคงคลังตามฤดูกาลในระดับเสนปะในสไลด นอกจากน้ัน ตนทุนการถือครองสินคาคงคลัง ตอ งตํ่ากวา ตน ทุนการใชอตั ราการผลิตท่ยี ดื หยุน โครงการสนบั สนนุ โดยสาํ นักโลจสิ ติกส กรมอุตสาหกรรมพ้นื ฐานและการเหมืองแร (กพร.) 63  

หลักสูตรการจดั การโลจิสตกิ สและซพั พลายเชนระดับปฏิบตั กิ าร     Copyright © SCM EEI   โครงการสนับสนุนโดยสํานักโลจสิ ติกส กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร (กพร.) 64  

หลักสูตรการจัดการโลจิสติกสแ ละซพั พลายเชนระดับปฏิบตั ิการ    การบริหารสนิ คา คงคลงั และตน ทนุ (Inventory and Cost Management) ตนทุนของสินคาคงคลังเปนผลโดยตรงมาจากความไดเปรียบในโซอุปทานทางดานการผลิต วตั ถุประสงคในการลงทนุ ของบริษัทในสินคาคงคลังคือ การเพ่ิมระดับความพึงพอใจของลูกคา แตส่ิงท่ีเห็น คือ ผูบริหารคลังสินคาตองระวังในการคํานวณ วิเคราะหเปรียบเทียบขอดี-ขอเสีย เพื่อใหมั่นใจวาเงินท่ี ลงทนุ ไปบรรลุวัตถุประสงคข องบรษิ ทั การควบคุมสินคาคงคลังที่ไมดีสามารถกระทบผลกําไรของกิจการ 2 ทางคือ เร่ิมจากผลกําไรลดลง ไมเ พียงแตเงนิ ทใ่ี ชเ พื่อซ้อื สินคา มาโดยตรง แตเปนคาใชจา ยทเี่ กีย่ วของกับคา ดแู ลรักษา การลงทุนสนิ คาคงคลงั ตอ งเพมิ่ เขา ไปอยูในทรัพยส ินของบรษิ ัท เมอ่ื สนิ คาคงคลังเพิ่มมากขึ้น รายไดของบริษัทลดลง ผลมาจากการ คืนทนุ สนิ ทรพั ย (Return of Asset) มูลคาสนิ ทรพั ย (Net Worth) ลดลง กรุณาใหความคิดเห็นตอประโยคตอไปนี้ • “คณุ คา ของสนิ คา คงคลงั อยูทกี่ ารเปรียบเทยี บ” • “สนิ คา คงคลังไมใ ชเงินสด” • “สินคา คงคลงั กอใหเกดิ รายจา ย” • “ประสบความเส่ยี งตอสนิ คา ขาดคลัง” • “สนิ คาคงคลังมแี นวโนมขยายจนเตม็ พื้นท่ีท่มี ีอย”ู โครงการสนับสนนุ โดยสํานักโลจสิ ตกิ ส กรมอุตสาหกรรมพนื้ ฐานและการเหมืองแร (กพร.) 65  

หลกั สูตรการจัดการโลจิสติกสแ ละซพั พลายเชนระดับปฏบิ ัตกิ าร     Copyright © SCM EEI   โครงการสนับสนุนโดยสาํ นักโลจสิ ตกิ ส กรมอุตสาหกรรมพน้ื ฐานและการเหมอื งแร (กพร.) 66

หลักสูตรการจดั การโลจิสตกิ สแ ละซพั พลายเชนระดบั ปฏิบตั กิ าร    ตนทนุ สินคาคงคลงั (Inventory Costs) เมื่อตองตัดสินใจเก่ียวกับสินคาคงคลัง มีองคประกอบตนทุนที่ผูวางแผนสินคาคงคลังคุนเคย ตัวอยางเชนเมื่อฝายจัดซื้อทําการส่ังซ้ือสินคา ตนทุนท่ีเกี่ยวของคือเงินเดือนของผูทําการจัดซ้ือและ ผลตอบแทนตา งๆ การสั่งซอ้ื สินคาทําใหเ กดิ กระบวนการตดิ ตามการสงั่ ซ้อื การขนสง การรับสนิ คา และนําออก และบญั ชเี จาหนี้ การคาํ นวณตน ทนุ เหลา นี้เปนความรบั ผดิ ชอบของแผนกบญั ชขี องบรษิ ทั ซง่ึ ตองระมดั ระวัง ในการรวบรวมองคประกอบของตนทุนตางๆ ท่ีกระจายออกไปตามกิจกรรมตางๆ ของบริษัท การคํานวณ ผิดพลาดกอใหเ กิดการจาํ หนายสนิ คา ผิดราคา ซ่ึงกระทบตอ ผลกําไรของบริษทั องคป ระกอบตนทุนสินคา คงคลงั มีดงั ตอไปน้ี • ตนทุนตอหนวย (Unit Costs) คอื ตนทนุ ของสินคา หนึง่ รายการ • ตนทุนการส่ัง (Order Costs) คือ ตนทุนที่เกิดขึ้นเมื่อทําการสั่งของ เชนเตรียมการสั่งซื้อ การสรางคําส่ังซ้ือ คาคลังสนิ คา การจดั เกบ็ สนิ คาเขาที่ การผลติ และเศษเหลอื • ตนทุนคาถือครองสินคาคงคลัง (Carrying Costs) คือ ตนทุนท่ีเกิดข้ึนเม่ือมีการถือครองสินคาคงคลังใน คลังสนิ คาในชว งเวลานัน้ • ตน ทนุ คาสินคาขาดคลัง (Shortage/Stockout Costs) คือ ตนทุนทีม่ ผี ลมาจากสินคาขาดสต็อก • ตนทุนท่ีเก่ียวกับกําลังการผลิต (Capacity-Related Cost) คือตนทุนที่เพิ่มขึ้นโดยตรงจากคาแรง คา หวั หนางาน และการลงทนุ ในอปุ กรณ อนั เนื่องมาจากมีสิง่ ท่เี กดิ ขนึ้ โดยไมไดเตรยี มการในกาํ ลังการผลติ • ตนทุนคาขนสง (Transportation Costs) คือ การเคลื่อนยายสินคาคงคลังผานวิถีการสงสินคาภายในศูนย กระจายสนิ คา กอใหเ กิดตนทนุ คา ขนสง เชนเดียวกับตนทนุ ท่ีเกิดจากความเสยี หายหรอื สูญหาย • ตนทุนในการปองกันความเส่ียง (Hedge Costs) คือตนทุนท่ีเกิดจากการซื้อสินคาคงคลังเพิ่มขึ้น เพ่ือ หลกี เลยี่ งความผันผวนดา นราคา โครงการสนบั สนุนโดยสํานักโลจสิ ติกส กรมอตุ สาหกรรมพนื้ ฐานและการเหมอื งแร (กพร.) 67  

หลักสูตรการจัดการโลจิสตกิ สและซพั พลายเชนระดบั ปฏบิ ัติการ     Copyright © SCM EEI    Copyright © SCM EEI   โครงการสนับสนุนโดยสํานักโลจิสติกส กรมอุตสาหกรรมพน้ื ฐานและการเหมืองแร (กพร.) 68

หลกั สูตรการจดั การโลจิสติกสและซัพพลายเชนระดับปฏิบตั ิการ    ตน ทุนตอหนว ย (Unit Costs) เกือบท้ังหมดของตนทุนพื้นฐานที่เก่ียวของกับสินคาคงคลังคือการหาตนทุนตอหนวย การเขาใจใน ตน ทนุ ตอหนว ยตองมีความรูความเขา ใจในตวั ขับเคลอื่ นทสี่ ําคัญเหลา นี้ • เปน คา ใชจ ายทเ่ี กย่ี วขอ งกบั สนิ คาคงคลัง • ตน ทุนตอ หนวยสําหรบั สินคาทีจ่ ดั ซ้อื มากบั สินคา ทผ่ี ลติ ข้นึ เองมีการคาํ นวณแตกตางกนั • จาํ เปนตองกําหนดหนวยการวัดตน ทุน • ตน ทุนตอหนวยรบั อทิ ธพิ ลมาจากปรมิ าณการสงั่ ซอ้ื หรือปรมิ าณการผลติ • ตนทนุ ตอ หนวยคิดจากการหาคาเฉลย่ี • ใชก ารคํานวณของตน ทนุ สําคญั อ่ืนๆ เชน ปริมาณการสงั่ ซอื้ ทป่ี ระหยัด (Economic Order Quantity) ตวั อยา ง บริษทั เอ เวริ ค จํากัด พยายามหาคา ตอชิ้นของตัวประกอบ C101-200 หลังจากวิเคราะหแลวนําขอมูลออกมา ไดดงั น:ี้ ขนาดมาตรฐานของปริมาณการสั่งซื้อสําหรับหน่ึงการส่ังซื้อคือ 500 ช้ิน ผลรวมคาผลิตสินคาลอตนี้คือ 65,000 บาท 1. ตน ทุนตอชน้ิ เปนเทาไร _______________________ 2. ตนทุนตอชิ้นจะเปนเทาไรหากเปลี่ยนขนาดการสั่งซื้อเปน 1,000 ช้ิน และผลรวมของลอตน้ีคือ 120,000 บาท คําตอบ โครงการสนบั สนุนโดยสํานักโลจิสตกิ ส กรมอตุ สาหกรรมพืน้ ฐานและการเหมืองแร (กพร.) 69  

หลกั สูตรการจดั การโลจสิ ตกิ สและซพั พลายเชนระดับปฏิบตั กิ าร     Copyright © SCM EEI    Copyright © SCM EEI   โครงการสนับสนนุ โดยสาํ นักโลจสิ ติกส กรมอตุ สาหกรรมพืน้ ฐานและการเหมอื งแร (กพร.) 70  

หลกั สูตรการจัดการโลจิสตกิ สแ ละซพั พลายเชนระดบั ปฏิบตั กิ าร    ตนทุนการสั่งซ้ือสินคา (Order Costs) ทุกคร้ังที่ทําการผลิตหรือสั่งซื้อสินคากอใหเกิดตนทุน ตนทุนเหลาน้ีถูกแบงออกเปน 2 ประเภทคือ ตนทุนคงท่ี (Fixed Costs) คือตนทุนที่เกิดขึ้นไมวาจะมีการส่ังซ้ือหรือสั่งผลิตหรือไม และตนทุนผันแปร (Variable Costs) คือตน ทนุ ท่เี กิดขนึ้ เม่อื มีการส่ังซือ้ หรอื สง่ั ผลิตเทา น้ัน ทบทวนตน ทุนคาํ ส่ังซอื้ ตอ ไปนี้ในหองเรยี นกบั ผสู อน • คานกั วางแผนการผลติ และผูจ ัดซอ้ื สนิ คา (Production Planner and Buyer Costs) • คา ใชจา ยในการจัดหาและการดาํ เนนิ การ (Suppliers and Operating Expenses) • คาใชจายในการออกคาํ สงั่ ซอื้ หรือผลิต (Orders Generation Costs) • คา ปรับต้งั เครือ่ งจักรเพื่อผลติ และคาถอดเครือ่ งจักรหลังจากผลติ เสรจ็ (Setup and Tear-Down Cost) • คา ใชจ ายในการสูญเสียกาํ ลงั การผลิต (Lost Capacity Costs) • คา ใชจ ายในการขนสง (Transportation Costs) • คาใชจา ยในการรบั ของและการจดั เก็บ (Receiving/Put-Away Costs) • คา โสหยุ อื่นๆ (Miscellaneous Overheads) โครงการสนับสนนุ โดยสาํ นักโลจสิ ติกส กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมอื งแร (กพร.) 71  

หลกั สูตรการจัดการโลจิสติกสแ ละซพั พลายเชนระดับปฏบิ ตั กิ าร     Copyright © SCM EEI   โครงการสนับสนุนโดยสาํ นักโลจสิ ตกิ ส กรมอุตสาหกรรมพน้ื ฐานและการเหมอื งแร (กพร.) 72

หลักสูตรการจดั การโลจิสตกิ สและซัพพลายเชนระดับปฏิบตั ิการ    องคประกอบตน ทุนการถอื ครองสนิ คาคงคลงั (Inventory Carrying Cost Components) หนึง่ ในตน ทนุ สําคัญของสินคา คงคลงั คอื คาการถอื ครองสินคาคงคลัง ตนทุนประเภทนี้ประกอบดวย ตนทุนตางๆ ท่ีบริษัทลงทุนไปเพ่ือรักษาสินคาคงคลัง เงินท่ีจะลงทุนข้ึนอยูกับขนาดของสินคาคงคลัง มูลคา สินคาคงคลัง และระยะเวลาท่ีสินคาคงคลังตองอยูในคลังสินคา คารักษาสินคาคงคลังแสดงถึงมูลคาคิดเปน เปอรเซน็ ตของรายการสินคา คงคลงั ทถี่ ูกเกบ็ รักษา หากมูลคา เฉล่ียของสนิ คาหนึ่งชิน้ ตอป คือ 10,000 บาท ตนทุนในการรักษาเปน 20% หมายความวา บริษัทได ใชเ งิน 2,000 บาทตอปในการเกบ็ รักษาสนิ คา ชิ้นนีไ้ วในคลังสนิ คา จากสไลดจะเห็นไดวาเมื่อกลาวถึงองคประกอบตนทุนคาถือครองสินคาคงคลังจะเปนประโยชนมากหาก แบงตนทนุ เปน 4 ประเภท กอนท่จี ะพจิ ารณารายละเอยี ดตอไป ใหผ เู รียนใหจับคตู นทนุ กบั ความหมายที่สอดคลองกนั แบบทดสอบ จบั คคู ําอธิบายของตน ทุนตอ ไปน้ี A. ตน ทุนเงนิ ทนุ B. ตนทนุ การบรกิ าร C. ตนทุนความเสย่ี ง D. ตนทนุ คา เกบ็ รักษา 1. ตนทุนท่ีเกิดข้นึ เกีย่ วขอ งกับการมีปญ หาซอนอยู เชน สนิ คาหมดอายุ เสียหาย และขาดมอื 2. ตนทุนประเภทน้ีเปนทุนจํานวนไมมาก แตเปนความจําเปนที่ตองใหเงินโดยตรงในสินคาคงคลัง เชน คาประกันภยั คาภาษี 3. ตนทุนประเภทนี้เก่ียวของกับการตัดสินใจในสินคาคงคลังเกี่ยวกับการพิจารณาขอดีขอเสียระหวาง สินคาคงคลังและตน ทุนทางโอกาสทางการคา 4. ตนทุนประเภทนี้เก่ียวของกับการจัดการการเปล่ียนแปลงที่เกิดขึ้นในระดับของสินคาคงคลัง เชน การบันทึกการจดั เก็บ บคุ ลากร และการจางแหลง ภายนอก โครงการสนบั สนนุ โดยสํานักโลจสิ ติกส กรมอตุ สาหกรรมพ้ืนฐานและการเหมืองแร (กพร.) 73  

หลักสูตรการจัดการโลจิสตกิ สและซพั พลายเชนระดบั ปฏิบตั กิ าร     Copyright © SCM EEI    Copyright © SCM EEI   โครงการสนับสนุนโดยสํานักโลจสิ ตกิ ส กรมอุตสาหกรรมพน้ื ฐานและการเหมืองแร (กพร.) 74

หลักสูตรการจดั การโลจิสตกิ สและซัพพลายเชนระดบั ปฏบิ ตั กิ าร    การคาํ นวณตนทนุ สินคาคงคลงั (Inventory Carrying Cost Calculation) หัวขอนเ้ี ปนการกลาวถึงการคํานวณตนทนุ การถือครองสนิ คา คงคลงั โดยใชอ งคประกอบที่กลาวไปแลว ในตอนตน เมื่อคํานวณคาถอื ครองสินคาคงคลังส่ิงสําคัญท่ีตองคํานึงถึงคือ คาการถือครองสินคาคงคลังมีผล มาจากปริมาณสินคาคงคลังที่ถือครอง เมื่อปริมาณสินคาคงคลังเพิ่มขึ้น ตนทุนคาการถือครองก็เพ่ิมขึ้นดวย เชนกนั การคํานวณคา การถอื ครองสินคาคงคลังเปน กระบวนการสองสวน หนึ่งองคประกอบของตนทุนท่ีจะนํามาใช ตองนํามาคํานวณและคิดตนทุนแตละรายการใหเปน เปอรเ ซน็ ต ขอ มลู ดังกลาวตองมาจากขอมูลประวัตขิ องฝา ยบญั ชี สวนท่สี องของการคํานวณคือ คาํ นวณหาคา ทแี่ ทจ ริงในการถือครองสินคา คงคลัง คํานวณโดยหาคา สินคาคงคลังเฉล่ียรวมของกิจการทั้งหมด คูณดวยเปอรเซ็นตตนทุนคาถือครองสินคาคงคลังเฉลี่ย คาการถือครอง สนิ คา คงคลงั อนั เปนสว นสาํ คัญของการคาํ นวณหาปรมิ าณการส่ังซ้ือและปริมาณการผลิต จะถูกใชในตลอด หลกั สตู รนี้ ตัวอยาง บรษิ ัท เอ เวริ ค จาํ กัดไดระบตุ นทุนคาถือครองสนิ คา คงคลังเปนเปอรเซน็ ต ดงั ตอ ไปน้:ี ตน ทนุ เงินทนุ 15% คาประกนั ภัย 0.7% ภาษี 3% คา สนิ คา เสยี หาย/ถูกขโมย 2% ตนทนุ คาสนิ คา หมดอายุ 1.3% และตน ทุนคา อุปกรณแ ละคา จัดการ 7% ผลรวมมลู คา สินคาคงคลังคอื 3,000,000 บาท แบบฝก หัด คํานวณเปอรเ ซ็นตคาถือครองสนิ คาคงคลังของบรษิ ทั เอ เวริ ค จาํ กัด คําตอบ คํานวณคาถือครองสินคา เม่ือผลรวมมูลคาสนิ คา คงคลงั ของบรษิ ทั เอ เวริ ค จาํ กดั เปน 3,000,000 บาท คาํ ตอบ โครงการสนับสนนุ โดยสํานักโลจิสติกส กรมอตุ สาหกรรมพ้ืนฐานและการเหมอื งแร (กพร.) 75  

หลักสูตรการจดั การโลจิสตกิ สและซพั พลายเชนระดบั ปฏิบตั กิ าร     Copyright © SCM EEI   โครงการสนับสนุนโดยสํานักโลจสิ ติกส กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร (กพร.) 76  

หลกั สูตรการจัดการโลจิสตกิ สแ ละซัพพลายเชนระดับปฏบิ ัตกิ าร    ตนทุนคาสินคาขาดคลัง (Shortage/Stock Out Costs) สินคาขาดคลังเกิดขึ้นเมื่อความตองการสินคาของลูกคา หรือความตองการอุปกรณและวัตถุดิบของ โรงงานมากเกินกวาสินคาคงคลังที่มีอยู และยังเกิดขึ้นจากความผันแปรของเวลานําสงท่ีสั่งไปอีกดวย เมื่อ เหตุเหลาน้ีเกิดขึ้น มีปญหาสองประการตอไปน้ี (1) สินคาท่ีส่ังซ้ือไปหมดสตอกช่ัวคราว สามารถนําสงได หลังวันท่ีกําหนด (2) คําส่ังซ้ือตกหลน อาจเกิดมาจากความผิดพลาดของพนักงานที่รับคําส่ังซ้ือ หรือระบบ การรบั คําสงั่ ซ้ือขัดขอ ง การคํานวณหาคาท่ีถูกตองของตนทุนคาสินคาขาดคลังนั้นยุงยากมากกวาการคํานวณหาคาการสั่งซื้อหรือคา การถือครองสินคาคงคลัง จะเห็นไดวาคาใชจายที่เกิดขึ้นเนื่องจากสินคาขาดคลังนั้น เปนตนทุนโดยตรงตอ รายไดของบริษัท อยางไรก็ตาม ตนทุนคาสินคาขาดคลังสามารถขยายกวางออกไปมากกวาคาเสียโอกาสใน การขายสินคา แตมีคาใชจายอื่นๆ อาทิเชน คาเรงสั่งสินคามาเติม เรงการผลิต แมวาตองการในปริมาณไม มากแตหากจําเปนตอการนํามาใชงาน มากไปกวานั้น การท่ีสินคาไมพอจําหนายเปนเหตุใหลูกคาหันไปหา คแู ขงและเสย่ี งท่ีจะเสียลูกคา ตลอดไป การติดตามผลกระทบท่ีเกิดจากสินคาขาดคลัง บริษัทสามารถนําเอาตัววัดการบริการท่ีสําคัญมาใช ตัววัดที่ สาํ คัญที่สุดคอื อัตราการเตมิ คาเฉลี่ยระยะเวลาทตี่ อ งใชในการตอบสนองตอการส่ังซ้ือสินคาที่ยังไมสามารถ สงมอบได เปอรเซน็ ตข องวงจรการสัง่ ซ้อื สนิ คามาเติมเม่อื มรี ายการที่สัง่ ซอื้ ไปแลวแตยงั ไมสามารถสงมอบได วธิ ที ี่ใชก นั โดยท่ัวไปเมื่อสินคาขาดคลังคือการเพิ่มการเก็บสินคาคงคลัง เม่ือสินคาคงคลังสํารองมากพอท่ีจะ สนองระดับความตองการของลูกคา ตนทุนคาเสียโอกาสในการขายสินคาลดลง อยางไรก็ตาม เม่ือการ บริการลูกคาเพ่ิมข้ึน ตนทุนคาถือครองสินคาคงคลังก็เพ่ิมขึ้นตามมา ผูบริหารสินคาคงคลังตองระวังท่ีจะ กระทําการวิเคราะหการแลกตนทุนที่เสียไปกับผลประโยชนที่จะไดรับอยางละเอียดถ่ีถวนเมื่อตองทําการ ตดั สนิ ใจกับเร่ืองเหลาน้ี โครงการสนับสนุนโดยสาํ นักโลจสิ ตกิ ส กรมอุตสาหกรรมพ้ืนฐานและการเหมอื งแร (กพร.) 77  

หลกั สูตรการจัดการโลจิสติกสแ ละซพั พลายเชนระดับปฏบิ ัตกิ าร     Copyright © SCM EEI   โครงการสนับสนุนโดยสาํ นักโลจสิ ตกิ ส กรมอุตสาหกรรมพน้ื ฐานและการเหมอื งแร (กพร.) 78

หลักสูตรการจดั การโลจสิ ตกิ สและซพั พลายเชนระดับปฏบิ ัตกิ าร    ตน ทนุ ทีเ่ กยี่ วของกบั กาํ ลังการผลิต (Capacity Associated Costs) คาใชจายท่ีเก่ียวของกับกําลังการผลิตเกิดข้ึนเม่ือระดับการผลิตสินคาเปล่ียนแปลง หรือระดับความ ตองการสินคาเปลี่ยนแปลง สถานการณเหลาน้ีเปนผลกระทบที่สําคัญตอตนทุนสินคาคงคลังและผลกําไร ของบริษัท คอื ถา ความตอ งการเพิ่มขึ้นแตก าํ ลังการผลิตเทา เดมิ หรือ ถา กาํ ลังการผลิตลดลงแตปริมาณความ ตองการยังอยูในระดับเทาเดิม หรือการเพิ่มของจํานวนท่ีไมพึงประสงคอาจเกิดผลกระทบขึ้นได จากสไลด ในหัวขอผลกระทบจากคาใชจาย บริษัทมีความเสี่ยงท่ีสินคาจะขาดคลัง รายไดและผลกําไรลดลง และ คา เฉลีย่ การไหลของสนิ คา คงคลัง การตอบสนองตอขอจํากัดดานการผลิตในการเผชิญกับความตองการท่ีเพิ่มข้ึน บริษัททําการเพิ่ม คาใชจาย ตามสไลดในหัวขอแหลงท่ีมาของคาใชจาย คือ มาจากการจายคาลวงเวลา การจางพนักงานใหม การฝกอบรมพนักงานใหม คาเพิ่มกะพิเศษ คาจางแหลงภายนอก หรือหากความตองการลดลง ก็จะมี คา ใชจา ยในการปลดพนักงานออก ตัวอยาง บริษัท เอ เวิรค จํากัด มีพนักงานในฝายผลิตซึ่งผลิตสินคาได 2,000 ช้ินตอเดือน เฉล่ียใชเวลา 4 ชั่วโมงใน การผลิตสินคาข้ึนมาหน่ึงช้ิน ตนทุนในการผลิตสินคาหน่ึงช้ินคือ 300 บาทตอชั่วโมงฝายการขายไดให ตวั เลขในการพยากรณก บั แผนกการผลิตของบรษิ ัท เอ เวริ ค จํากัด ดังนี้ – เดือนมกราคม 2,000 ช้นิ – เดอื นกมุ ภาพนั ธ 2,000 ชนิ้ – เดือนมนี าคม 2,300 ชนิ้ – เดือนเมษายน 2,200 ชน้ิ – เดอื นพฤษภาคม 2,100 ชิ้น – เดือนมถิ ยุ ายน 2,000 ชนิ้ แผนกการผลิตไดมีการคาดการณใหมคือ 600 ช้ิน ที่สามารถใชไดสําหรับงวดหกเดือน เพ่ือใหตอบสนอง ความตองการจึงมีการพิจารณาแลววาแผนกการผลิตจะทํางานลวงเวลา ตนทุนสําหรับช่ัวโมงท่ีลวงเวลาคือ 200 บาท แบบฝกหดั ตน ทุนคาใชจ า ยของบริษทั เอ เวริ ค จํากัด จะเปน เทา ไร จากการเปล่ียนกําลังการผลิตน้ี คําตอบ โครงการสนับสนุนโดยสํานักโลจสิ ติกส กรมอตุ สาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร (กพร.) 79  

หลกั สูตรการจัดการโลจิสติกสแ ละซพั พลายเชนระดับปฏิบตั กิ าร     Copyright © SCM EEI   โครงการสนับสนุนโดยสาํ นักโลจสิ ตกิ ส กรมอุตสาหกรรมพน้ื ฐานและการเหมอื งแร (กพร.) 80

หลักสูตรการจัดการโลจิสตกิ สแ ละซพั พลายเชนระดับปฏิบัตกิ าร    สนิ คาคงคลังสวนเกนิ / ลา สมัย (Surplus/Obsolete Inventory) สิ่งท่ีสําคัญท่ีสุดหากละเลยการบริหารจัดการสินคาคงคลัง สินคาในคลังอาจจะกลายเปนสินคา คงคลงั สว นเกินและลา สมัย หรอื เปน สนิ คาท่ีหมดอายไุ ปในที่สดุ จงตอบคําถามตอไปนี้ 1. นิยามความหมายของสินคาคงคลังสวนเกนิ 2. นิยามความหมายของสนิ คาคงคลงั ลา สมยั / หมดอายุ 3. เหตุใด สินคาคงคลังสว นเกนิ และสนิ คาคงคลังลา สมยั เปนสวนท่ีไมดตี อกจิ การเปน อยา งมาก ผูบริหารควรดําเนินโปรแกรมการลดปริมาณสินคาคงคลังสวนเกินเปนระยะๆ และกําจัดสินคาคงคลัง ทลี่ าสมัยออกไป การจดั การสินคาเกา เก็บอยางมปี ระสิทธิภาพประกอบดว ย • การปองกัน (Prevention ) ในขั้นตอนนี้ ผูวางแผนตองใชเครื่องมือที่เหมาะสมสําหรับการวางแผน สินคาคงคลังใหมีประสิทธิภาพ เพ่ือกําจัดการสั่งซ้ือสินคาคงคลังเกินกวาจําเปนและกําจัดสินคา เกา เก็บ (Dead-Stock) • ระบุสถานะ (Identification) การระบุสถานะ คือ การสรางรายงานบันทึกการใช/การดําเนินการกับ สนิ คา คงคลงั เปนเร่อื งท่สี ําคัญอยา งย่ิงในการจัดการสนิ คาคงคลงั อยางมีประสทิ ธภิ าพ • การทํางานใหประสานกัน (Coordination) การทํางานใหประสานกัน คือ ทีมงานควรรวมมือ กําหนดการรับมอื กบั ปญหาสินคา คงคลังสวนเกนิ หรือสินคาคงคลังเกา เกบ็ ดว ยกัน • ทําลาย (Disposal) เมื่อมีการระบุวาสวนใดเปนสินคาคงคลังสวนเกินหรือหมดอายุ ทีมทํางานตอง พัฒนาแผนการทํางานเพื่อ (1) ทําลายสนิ คาคงคลัง (2) มรี ายไดจ ากการจาํ หนา ยออกใหไ ดม ากทส่ี ดุ โครงการสนับสนนุ โดยสาํ นักโลจสิ ตกิ ส กรมอุตสาหกรรมพน้ื ฐานและการเหมอื งแร (กพร.) 81  

หลักสูตรการจัดการโลจิสตกิ สและซพั พลายเชนระดบั ปฏิบัติการ     Copyright © SCM EEI    Copyright © SCM EEI   โครงการสนับสนุนโดยสํานักโลจสิ ติกส กรมอุตสาหกรรมพน้ื ฐานและการเหมอื งแร (กพร.) 82

หลักสูตรการจัดการโลจิสตกิ สแ ละซัพพลายเชนระดับปฏิบตั กิ าร    การวัดประสทิ ธิภาพสนิ คา คงคลัง (Measuring Inventory Performance) องคประกอบสําคัญของการตัดสินใจในสินคาคงคลังอยางมีประสิทธิภาพคือ การรายงานความถูกตอง และการดําเนินการการทํางานใหทันเวลา การวัดประสิทธิภาพของสินคาคงคลังเปนกระบวนการพ้ืนฐาน ของการคํานวณหาความเร็วของรอบการทํางาน คือต้ังแต เริ่มจากสินคาคงคลังผานเขาไปในกระบวนการ ทางธุรกิจและออกไปจนถึงมือลูกคา กุญแจสําคัญในการระบุวาสินคาคงคลังท่ีมากเกินไปจนเส่ียงที่จะ หมดอายุหรือเสียหาย และสิ้นเปลืองเงินทุนในการดําเนินการแทนการนํามาพัฒนากระบวนการในการ ทํางาน และลงทุนในสินคาใหมๆ โดยทั่วไป องคกรตางๆ มองการดําเนินการของสินคาคงคลังเปนสองระดับ ระดับที่หนง่ึ คอื ระดบั มหภาค • อัตราการหมนุ เวียนของสนิ คาคงคลัง (Inventory Turns) สินคาคงคลงั รวมมีการเคล่ือนไหวเขา-ออก กคี่ ร้งั ในหนง่ึ ป • สนิ คาคงคลังตอสินทรัพยปจจุบัน (Inventory to Current Assets) คํานวณอัตราของสินคาคงคลังตอ สนิ ทรพั ยป จจุบันทัง้ หมดของกจิ การ (เงินสด, บัญชีลกู หนี,้ และสินคา คงคลงั ) • สินคาคงคลังตอสินทรัพยทั้งหมด (Inventory to Total Assets) คํานวณอัตราของสินคาคงคลังตอ สนิ ทรพั ยป จ จุบันท้งั หมดของกิจการ บวกกบั คา โรงงานและคาอปุ กรณตา งๆ ระดบั ที่สอง คือ ระดับจุลภาค • สินคา คงคลงั เฉลยี่ (Average Inventory) แสดงจาํ นวนเงินเฉล่ียของสนิ คาคงคลังที่ถือครองอยู • รอบเวลาการเงินสด (Cash-to-Cash Cycle Time) ระบุระยะเวลาเม่ือสินคาหน่ึงช้ินตองเคลื่อนจาก จุดทีร่ บั เขามาจนเขา ไปอยูในบญั ชลี ูกหนี้ • คาเฉลี่ยสินคาคงคลังสํารอง (Average Safety Inventory) ใหรายละเอียดของปริมาณเฉล่ียของสินคา คงคลังท่เี หลอื อยูในสต็อกเมือ่ สินคา ที่สัง่ นําสง ถงึ • สินคาคงคลังตามฤดูกาล (Seasonal Inventory) วัดปริมาณของสินคาหมุนเวียนและสินคาคงคลัง สาํ รองที่ถกู กกั ตุนไวเ พอื่ ตอบสนองความตองการเม่อื ฤดกู ารขายมาถึง • จํานวนวันของสินคาที่สามารถสนอง (Number of Days’ Supply) อธิบายวามีเวลากี่วัน ที่สินคา หมนุ เวียนและสนิ คา คงคลงั สาํ รองจะมพี อทจ่ี ะตอบสนองความตองการท่ีคาดวาจะไดร ับ • อัตราของการเติมคําสั่งซ้ือของลูกคา (Fill Rate) เศษสวนของความตองการที่พอดีกันกับเวลาของ สินคาคงคลงั • สินคาคงคลงั ลา สมยั (Obsolete Inventory) วัดเศษสว นของสินคา คงคลงั หมดอายุ • เศษสวนของสินคาขาดสต็อก (Fraction of Time Out of Stock) วัดจากเศษสวนของเวลาเมื่อสินคา คงคลังเทา กบั ศูนย โครงการสนบั สนุนโดยสาํ นักโลจิสตกิ ส กรมอตุ สาหกรรมพน้ื ฐานและการเหมอื งแร (กพร.) 83  

หลักสูตรการจดั การโลจิสตกิ สแ ละซพั พลายเชนระดับปฏิบตั ิการ     Copyright © SCM EEI   โครงการสนับสนุนโดยสํานักโลจิสตกิ ส กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมอื งแร (กพร.) 84  

หลกั สูตรการจัดการโลจสิ ตกิ สแ ละซพั พลายเชนระดับปฏบิ ตั ิการ    การตดั สนิ ใจเทยี บตนทนุ และผลประโยชน (Cost Benefits/Trade-off) กลไกของแนวคดิ นน้ี ัน้ งา ยมาก คือ การนําเอากลยุทธการตดั สนิ ใจมาใชใ นธุรกิจซง่ึ กลยุทธน้ันอาจมี ผลกระทบกับสวนอ่ืนๆ ในธุรกิจ ผูบริหารตองตัดสินใจวาตนทุนที่เสียไป นําเอาผลประโยชนกลับคืนมา ใหก บั กิจการมากนอ ยเพยี งใด หากผลประโยชนท่ีตอบแทนกลบั มานน้ั มากเกินตน ทนุ ท่เี สยี ไป หมายความวา การตดั สนิ ใจน้นั เปนการตดั สินใจทดี่ ี การวิเคราะหเ พือ่ ตัดสินใจเทยี บตนทุนและผลประโยชน สามารถอธบิ ายไดดังตวั อยางตอไปนี้ บริษัท เอ เวิรค จํากัด ตัดสินใจรวมสินคาสําเร็จรูปท้ังหมดไวในคลังสินคาที่ต้ังอยูใจกลางเมือง วัตถุประสงคหลักของการตัดสินใจน้ีคือ ลดจํานวนสินคาคงคลังสํารองและสินคาหมุนเวียนท่ีบริษัทตอง เปนผูรับผิดชอบ ขั้นตอไปคือถามคําถามวา อะไรเปนผลกระทบของวัตถุประสงคผลการดําเนินงานตอ วัตถุประสงคท ่ีสําคัญของบรษิ ัท จากความรูเรื่องการวิเคราะหขอดี-ขอเสีย ทานคิดวาจะเกิดอะไรข้ึนในเปาประสงคของบริษัท หาก หยิบยกเอากลยทุ ธก ารรวมคลังสนิ คา มาใช จากตารางผลลัพธจ ะขึน้ หรือลง ใหระบุในชองผลลพั ธ แผนกในองคกร  เปา หมายการทํางานในองคก ร  ผลลพั ธ  ฝายปฏบิ ตั ิการ มสี นิ คา คงคลงั ต่ํา ฝา ยขายและฝา ยการตลาด ตอบสนองความตองการของลูกคาสูง ฝา ยการเงิน ตน ทุนในการปฏิบตั ิการตํา่ ฝายการขายและฝายการตลาด เวลาสงมอบสัน้ ฝา ยปฏบิ ัติการ ลดตนทุนคาขนสงขาเขา ฝา ยปฏบิ ัติการ ลดตน ทุนคาขนสง ขาออก โครงการสนับสนุนโดยสํานักโลจสิ ตกิ ส กรมอตุ สาหกรรมพ้ืนฐานและการเหมืองแร (กพร.) 85  

หลักสูตรการจดั การโลจิสตกิ สและซพั พลายเชนระดับปฏบิ ตั ิการ     Copyright © SCM EEI   โครงการสนับสนนุ โดยสํานักโลจิสติกส กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร (กพร.) 86

หลกั สูตรการจดั การโลจสิ ติกสแ ละซพั พลายเชนระดับปฏบิ ัตกิ าร    การประเมนิ มลู คา สนิ คา คงคลงั (Inventory Valuation) วิธกี ารท่ีเปนทรี่ จู ักท่ใี ชในการประเมินคาสินคาคงคลัง มี 5 หลกั ดว ยกันคอื • ตนทุนมาตรฐาน (Standard Cost) คือ ตนทุนท่ีกําหนดขึ้นลวงหนาสําหรับการผลิตสินคาหรือ บรกิ ารภายใตการดําเนนิ งานผลิตที่มีประสทิ ธิภาพ • การคํานวณตนทุนแบบ การเขากอนออกกอน (First In First Out (FIFO) คือ วิธีการใชวัดตนทุน ของสินคา โดยสินคาหรือวัสดุที่เขามากอนตองถูกขายกอน หรือนํามาใชกอน แนวคิดการเขากอน ออกเปนไปตามการคาทั่วไป เพราะโดยปกติที่กิจการมักจะตองขาย หรือใชของเกากอนเสมอ ดังน้ันระบบการเขากอนออกกอนมีตนทุนของวัตถุดิบท่ีซื้อมากอนจะใชเปนตนทุนสินคาที่ผลิต ออกมาใชก อ นดว ยเชน กนั • การคํานวณตนทุนแบบ การเขาหลังออกกอน (Last In First Out (LIFO) คือ วิธีท่ีใชในการวัด ตนทุน โดยสินคาหรือวัตถุดิบท่ีซ้ือเขามากอนใชทีหลังสุด คือตองถูกนําออกขายหรือนํามาใชกอน โดยตามหลักของระบบการเขาหลังออกกอน ตนทุนของวัตถุดิบท่ีซื้อเขามาทีหลังสุดจะใชเปน ตน ทนุ สินคาที่ผลิตออกมากอน การคิดตนทุนสินคาโดยใชหลักวิธีการเขาหลังออกกอนจะแสดงถึง ตนทุนสินคาทีม่ ีราคาใกลกับราคาตลาดในปจจบุ ันมากท่ีสดุ • ตนทุนเฉล่ีย (Average Cost) คือ ตนทุนในการผลิตผลผลิต 1 หนวย เทากับตนทุนรวมหารดวย ปรมิ าณผลผลิต • ตนทนุ จริง (Actual Cost) คาใชจายที่จําเปนในการซ้ือหรือการผลิตสินคา ตนทุนจริงของสินคาที่ซื้อ รวมถึงราคาสินคา (สุทธิจากสวนลด) บวกกับคานําสงและคาเก็บรักษา คาใชจายจริงในการผลิต ผลิตภณั ฑท่เี ปนผลรวมของคาวัสดุ คา แรงงานและคาใชจ า ยในโรงงาน โครงการสนบั สนนุ โดยสํานักโลจสิ ติกส กรมอุตสาหกรรมพน้ื ฐานและการเหมืองแร (กพร.) 87  

หลกั สูตรการจดั การโลจิสติกสแ ละซพั พลายเชนระดบั ปฏิบัตกิ าร    โครงการสนับสนนุ โดยสํานักโลจิสติกส กรมอตุ สาหกรรมพน้ื ฐานและการเหมืองแร (กพร.) 88  

หลกั สูตรการจัดการโลจสิ ติกสแ ละซพั พลายเชนระดบั ปฏิบัติการ    การบรหิ ารจัดการสนิ คาคงคลงั และคลังสินคา Fundamentals of Inventory and Store Management รายละเอยี ดหัวขอ การอบรม / Course Content บทเรยี นท่ี 1 / Session 1 การบรหิ ารจัดการสนิ คาคงคลงั Fundamentals of Inventory Management บทเรยี นท่ี 2 / Session 2 เปา หมายและหนา ทขี่ องสนิ คาคงคลัง Purpose and Function of Inventory บทเรียนที่ 3/ Session 3 การบรหิ ารจดั การเตมิ สินคาคงคลัง Inventory Replenishment Management บทเรยี นที่ 4 / Session 4 เทคนคิ การจดั การสินคาคงคลังและการวดั การดาํ เนนิ การของสินคาคงคลงั Inventory Management Techniques and Inventory Performance บทเรียนที่ 3 / Session 3 การบรหิ ารจดั การเติมสินคาคงคลงั จากบทท่ีแลวผูเขาอบรมไดเรียนรูเกี่ยวกับวัตถุประสงคและหนาที่การทํางานของสินคาคงคลัง โดย มีการอธิบายถึงเหตุผลหลักวาเหตุใดกิจการจึงตองมีการถือครองสินคาคงคลัง องคประกอบการตัดสินใจใน ในการคํานวณระดับของสินคาคงคลัง ระบุองคประกอบของตนทุนสินคาคงคลัง ระบุตนทุนการผลิตและ การจัดซ้ือ และคุณคาของสินคาคงคลัง ในบทเรียนน้ีผูเขาอบรมจะไดเรียนรูเก่ียวกับพ้ืนฐานของการหาคา การเติมสินคาคงคลังในสภาพแวดลอมของความตองการอิสระ บางครั้งสินคาคงคลังเปนการลงทุนท่ีมาก ท่ีสุดขององคกรทั่วไป โดยพื้นฐานในการใหสินคาคงคลังบรรลุวัตถุประสงคขององคกรคือการคํานวณวา เม่ือไรควรจะปลอยคาํ สั่งซอ้ื เพ่ือมาเตมิ สินคาคงคลงั และปริมาณการสัง่ ควรจะเปน เทา ไร เปาหมายของบทนี้คือ ผเู ขา อบรมไดเ รียนรเู กี่ยวกบั การเติมสินคา คงคลงั อยา งมีประสิทธิภาพ ดงั น้ี: • ความตองการอสิ ระและความตอ งการแบบพงึ่ พา • กลไกการบรหิ ารจัดการเตมิ สนิ คา คงคลัง • ชว งเวลาตรวจสอบการเตมิ สินคา คงคลงั • หลกั การเติมสนิ คาคงคลัง • ระบบการเติมสนิ คาคงคลงั • ตนทุนการเติมสินคาคงคลัง โครงการสนบั สนุนโดยสํานักโลจสิ ติกส กรมอตุ สาหกรรมพน้ื ฐานและการเหมอื งแร (กพร.) 89  

หลกั สูตรการจดั การโลจสิ ตกิ สและซพั พลายเชนระดบั ปฏบิ ัติการ     Copyright © SCM EEI    Copyright © SCM EEI   โครงการสนับสนนุ โดยสาํ นักโลจสิ ติกส กรมอตุ สาหกรรมพืน้ ฐานและการเหมอื งแร (กพร.) 90  

หลักสูตรการจดั การโลจสิ ตกิ สและซพั พลายเชนระดับปฏบิ ตั กิ าร    วตั ถปุ ระสงคก ารเรยี นรู หลงั จากที่ไดเ รียนในบทนี้แลว ผูเขาอบรมจะมคี วามรคู วามเขา ใจในเร่ืองดังตอ ไปนี้ • อธิบายหนา ท่ีพืน้ ฐานของการจดั การสินคาคงคลงั เชงิ สถิติ • เขาใจความแตกตา งระหวางความตอ งการอิสระและความตอ งการแบบพ่งึ พา • นยิ ามทฤษฎขี องการบรหิ ารจดั การเตมิ สินคาคงคลงั • อธิบายความแตกตางระหวา ง การทบทวนการเตมิ สนิ คาคงคลังแบบตอ เนอื่ งและแบบชวงระยะเวลา • อธบิ ายกระบวนการการวางแผนการเตมิ สินคาคงคลงั • ระบุหลักการเติมสินคา คงคลังทั้ง 7 แบบ • วิธกี ารทาํ งานกับการส่ังซอื้ แบบจุดสงั่ ซอ้ื สนิ คาคงคลงั • คาํ นวณสินคาคงคลังสาํ รอง • คํานวณหาจุดสง่ั ซ้อื • วิธีการคํานวณหาการส่งั ซ้อื สินคาคงคลงั แบบชวงระยะเวลา • คาํ นวณหาปริมาณการสั่งซือ้ • คาํ นวณหาปรมิ าณการสั่งซ้อื ทปี่ ระหยดั • ทบทวนกระบวนวางแผนการส่ังซ้ือสนิ คา คงคลงั โครงการสนับสนนุ โดยสํานักโลจสิ ติกส กรมอตุ สาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร (กพร.) 91  

หลักสูตรการจดั การโลจิสตกิ สและซพั พลายเชนระดับปฏบิ ตั ิการ     Copyright © SCM EEI   โครงการสนับสนนุ โดยสํานักโลจิสติกส กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร (กพร.) 92