รายงานวิจัยเรื่องกรณีศึกษารูปแบบการจัดการความปลอดภัยและอาชีวอนามัยในการติดตั้งหลังคาสำเร็จรูปของสถานประกอบกิจการขนาดใหญ่แห่งหนึ่งในประเทศไทย

กรณศี กึ ษารปู แบบการจัดการความปลอดภัยและอาชวี อนามยั ในการตดิ ตัง้ หลงั คาสาเร็จรูป ของสถานประกอบกจิ การขนาดใหญ่แห่งหน่ึงในประเทศไทย จัดทาโดย สถาบันส่งเสรมิ ความปลอดภัย อาชวี อนามยั และสภาพแวดล้อมในการทางาน (องคก์ ารมหาชน)

กรณศี ึกษารูปแบบการจัดการความปลอดภัยและอาชีวอนามัยในการตดิ ตง้ั หลงั คาสาเรจ็ รูป ของสถานประกอบกจิ การขนาดใหญแ่ หง่ หนึ่งในประเทศไทย ________________________________________________________________________________ ทีป่ รกึ ษา นายวรานนท์ ปตี วิ รรณ ผู้อานวยการสถาบันสง่ เสรมิ ความปลอดภยั อาชวี อนามยั และสภาพแวดล้อมในการทางาน (องค์การมหาชน) นางจุฑาพนิต บุญดีกลุ รองผ้อู านวยการสถาบนั สง่ เสรมิ ความปลอดภัย อาชวี อนามยั และสภาพแวดล้อมในการทางาน (องคก์ ารมหาชน) (วชิ าการ) คณะอนกุ รรมการวิชาการ สถาบันสง่ เสริมความปลอดภัย อาชีวอนามยั และสภาพแวดล้อมในการทางาน (องค์การมหาชน) ผู้จดั ทา ผู้อานวยการสานักวจิ ัยและพัฒนา ดร.ธนูศลิ ป์ สลอี ่อน นักวจิ ัยชานาญการ ดร.ธนวรรณ ฤทธิชยั นักวจิ ยั ปฏิบตั ิการ นางสาวสภุ ารัตน์ คะตา นกั วจิ ยั ปฏิบัติการ นายพฤทธิพงศ์ สามสงั ข์ นักวิจยั ปฏิบตั กิ าร นางสาวกฤตติกา เหล่าวัฒนโรจน์ ผู้ประสานงานโครงการ เจา้ หน้าทป่ี ระสานงานโครงการ นางสาวปญั ชลกิ า ชันขุนทด เจ้าหน้าท่ีประสานงานโครงการ นางสาวเปรมยดุ า นวลศรี เผยแพร่โดย สานกั วิจัยและพฒั นา สถาบนั ส่งเสรมิ ความปลอดภัย อาชีวอนามยั และสภาพแวดล้อมในการทางาน (องคก์ ารมหาชน) โทรศัพท์ 0 2448 9111 ต่อ 603 โทรสาร 0 2448 9098 ปีที่จัดทา พ.ศ. 2563

กติ ติกรรมประกาศ การศึกษาหัวข้อกรณีศึกษารูปแบบการจัดการความปลอดภัยและอาชีวอนามัยในการติดตั้งหลังคา สาเร็จรูปของสถานประกอบกิจการขนาดใหญ่แห่งหน่ึงในประเทศไทย ได้รับสนับสนุนงบประมาณจาก สถาบันส่งเสรมิ ความปลอดภยั อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทางาน (องค์การมหาชน) สาเร็จลุล่วง ได้ดว้ ยดี คณะผู้จัดทาขอขอบพระคุณ นายอภิชา ครุธาโรจน์ และ นางสาวสุภาวดี บุญจง ตัวแทนผู้ประกอบ กจิ การติดตั้งหลังคาสาเร็จรูปที่ให้คาปรึกษา แนะนาและข้อคิดเห็นทางวิชาการ ตลอดจนอนุเคราะห์ข้อมูลที่มี ประโยชน์อย่างยง่ิ จากผ้ใู ห้ข้อมูลทส่ี าคญั ในการศกึ ษานี้ นอกจากน้ี คณะผู้จัดทาขอขอบคุณสถานประกอบกิจการท่ีให้ความร่วมมือเอื้อเฟื้อบุคลากรและ อนุเคราะห์ขอ้ มูลท่เี ป็นประโยชน์อย่างยิ่งสาหรบั กรณศี ึกษารูปแบบการจดั การความปลอดภัยและอาชีวอนามัย ในการติดต้ังหลงั คาสาเร็จรปู ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ่ ห่งหนงึ่ ในประเทศไทย คณะผูว้ จิ ยั สานักวจิ ยั และพัฒนา สถาบันสง่ เสรมิ ความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทางาน (องค์การมหาชน)

กรณศี ึกษารูปแบบการจัดการความปลอดภัยและอาชวี อนามัยในการติดต้ังหลังคาสำเรจ็ รูป หนา้ ก ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ หงหนึง่ ในประเทศไทย สารบัญ หนา ค สารบญั ตาราง ง สารบญั รปู ภาพ 1 บทท่ี 1 บทนำ 1 2 1.1 ความเปนมาและความสำคัญของปญหา 3 1.2 วตั ถปุ ระสงค 4 1.3 กรอบแนวคิดในการศกึ ษา 4 1.4 ประโยชนทีจ่ ะไดร ับจากการศกึ ษา 4 1.5 ขอบเขตการศกึ ษา 6 1.6 นยิ ามศัพท 6 บทท่ี 2 เอกสารและงานวิจัยท่เี ก่ยี วขอ ง 14 2.1 รปู แบบและการจัดการความปลอดภัยในการทำงาน (Managing Safety) 17 2.2 กฎหมายและมาตรฐานที่เก่ียวของกบั การทำงานบนท่ีสูง 26 2.3 ทฤษฎีความปลอดภัยในการทำงาน 30 2.4 งานวิจัยท่ีเกย่ี วขอ ง 30 บทที่ 3 วิธกี ารศึกษา 30 3.1 ประชากร 31 3.2 เครอ่ื งมอื ที่ใชในการศกึ ษา 31 3.3 วธิ ีการเก็บรวบรวมขอมูล 32 3.4 วธิ กี ารวิเคราะหข อมูล 33 3.5 การพทิ ักษสทิ ธขิ องกลมุ ตัวอยาง 34 บทที่ 4 ผลการศึกษา 4.1 การศกึ ษาขอมูลท่วั ไปและขั้นตอนการติดตั้งหลังคาสำเร็จรูปของสถานประกอบกจิ การเอกชน 56 แหง หนง่ึ ในประเทศไทย 58 4.2 การวิเคราะหงานเพอ่ื ความปลอดภยั Job Safety Analysis ; JSA ในงานติดตง้ั หลงั คาสำเร็จรูป 70 สถานประกอบกจิ การเอกชนขนาดใหญ 4.3 รวบรวมและวิเคราะหรูปแบบการจัดการความปลอดภัยและอาชีวอนามัย (Occupational Safety and Health Management) ในการตดิ ต้ังหลังคาสำเรจ็ รปู 4.4 การนำใชม าตรฐานการจัดการดา นความปลอดภยั อาชีวอนามยั และสภาพแวดลอ ม ในการทำงาน ของสถาบันสงเสริมความปลอดภยั อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอ มในการ ทำงาน (สสปท) กับสถานประกอบกจิ การติดตง้ั หลังคาสำเรจ็ รปู สถาบันสงเสรมิ ความปลอดภัย อาชวี อนามยั และสภาพแวดลอมในการทำงาน (องคก ารมหาชน)

กรณศี ึกษารูปแบบการจดั การความปลอดภยั และอาชวี อนามยั ในการติดต้ังหลังคาสำเรจ็ รูป หนา้ ข ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ หง หน่งึ ในประเทศไทย สารบัญ (ตอ) หนา 78 บทที่ 5 สรปุ อภปิ รายผล และขอ เสนอแนะ 78 5.1 สรุปผลการวจิ ยั 84 5.2 อภิปรายผลการวจิ ยั 87 5.3 ขอเสนอแนะ 87 5.4 ขอเสนอแนะในการศกึ ษาครัง้ ตอไป 89 95 บรรณานกุ รม 96 ภาคผนวก 117 ภาคผนวก 1 : ขอ กำหนดสากล (Global Requirement (GRs)) และการปฏบิ ัตทิ แี่ นะนำ 132 (Technical Guideline) สำหรับการตดิ ตงั้ หลงั คาสำเร็จรูป ภาคผนวก 2 : ขน้ั ตอนการติดต้ังโครงหลังคา พรอมภาพประกอบ ภาคผนวก 3 : การวางแผนงานเพอื่ ความปลอดภยั Job Safety Analysis ; JSA ของการติดตั้งโครง หลงั คา สถาบนั สง เสรมิ ความปลอดภัย อาชวี อนามัย และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคก ารมหาชน)

กรณีศกึ ษารปู แบบการจัดการความปลอดภัยและอาชวี อนามยั ในการตดิ ต้งั หลงั คาสำเรจ็ รปู หนา้ ค ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ หงหนึ่งในประเทศไทย สารบัญตาราง หนา 42 ตารางท่ี 4.1 สรปุ ผลการตรวจสอบประเด็นเหตกุ ารณร ายไตรมาส (Quarterly summary audit issues review) ตารางที่ 4.2 แสดงแนวทางการปฏิบัตสิ ำหรบั การประเมินสมรรถนะ 43 สถาบันสง เสริมความปลอดภัย อาชวี อนามัย และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคก ารมหาชน)

กรณศี ึกษารูปแบบการจดั การความปลอดภยั และอาชวี อนามยั ในการตดิ ต้งั หลงั คาสำเรจ็ รูป หนา้ ง ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ หง หน่งึ ในประเทศไทย สารบัญรปู ภาพ หนา ภาพท่ี 2-1 องคประกอบหลักของการจดั การความปลอดภัยของHSE 7 ภาพที่ 2-2 วงจรการทำงาน PDCA 10 ภาพที่ 2-3 การเสรมิ สรางความปลอดภัยเพ่ือปองกันตามหลกั การ 3E 11 ภาพท่ี 2-4 ลำดบั ของมาตรการควบคุมปอ งกันการตกจากท่ีสงู ตามมาตรฐาน มปอ. 402 : 2561 13 ภาพที่ 2-5 ลกู โซของอุบัตเิ หตุ 18 ภาพที่ 2-6 แบบจำลองสาเหตุของอบุ ตั ิเหตแุ ละความสญู เสยี (Loss Causation Model) 19 ภาพที่ 2-7 อัตราสว นการเกดิ อบุ ัติเหตุ (Accident Ratio) 21 ภาพที่ 4-1 สรุปการวิเคราะหรูปแบบการจัดการความปลอดภัยและอาชีวอนามยั (Safety and Occupational 69 Health Management) การตดิ ต้งั หลงั คาสำเร็จรูปของสถานประกอบกจิ การขนาดใหญแหง หน่ึง ในประเทศไทย ภาพที่ 4-2 แนวคิดระบบการจัดการดานความปลอดภยั อาชีวอนามยั และสภาพแวดลอมในการทำงาน 70 สถาบนั สง เสริมความปลอดภยั อาชวี อนามยั และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคก ารมหาชน)

กรณศี กึ ษารูปแบบการจดั การความปลอดภยั และอาชีวอนามยั ในการติดต้งั หลังคาสำเรจ็ รปู หนา้ 1 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแหงหน่งึ ในประเทศไทย บทที่ 1 บทนำ 1.1 ความเปน มาและความสำคัญของปญหา ปจจุบันรัฐบาล ไดกำหนดวิสัยทัศนเชิงนโยบายที่จะพัฒนาประเทศไปสูประเทศไทย 4.0 เพื่อที่จะ เปล่ยี นเศรษฐกจิ แบบเดมิ ไปสูเศรษฐกิจท่ีขบั เคล่อื นดว ยนวัตกรรม ในสวนของภาคแรงงานก็จะปรบั เปล่ียนจาก แรงงานท่ีมีทกั ษะต่ำไปสูแรงงานที่มีความรูและทักษะสงู ยทุ ธศาสตรก ารพัฒนาสูความมั่นคง มงั่ ค่ัง และยั่งยืน โดยการสรางความเขมแข็งจากภายใน ตามแนวคิดปรัชญาเศรษฐกิจพอเพยี ง ผานกลไกประชารฐั ปรับเปลีย่ น โครงสรางเศรษฐกจิ ไปสู Value-Base Economy หรอื เศรษฐกจิ ท่ีขบั เคลอ่ื นดว ยนวัตกรรม ซึ่งการเปลีย่ นผาน ดังกลาวอาจไมสงผลกระทบตออุตสาหกรรมที่มีความเขมแข็ง สามารถใชเทคโนโลยีที่ทนั สมัย ในการสราง มูลคา เพิม่ ของสินคา ได ในขณะทกี่ ลมุ วสิ าหกิจขนาดกลางและขนาดยอม (SMEs) รวมถงึ กลมุ ผใู ชแ รงงานท่ีไมมี ทักษะในการปฏิบัติงาน อาจไดรับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีขัน้ สูงในการผลติ จนตองผัน ตวั เองออกจากระบบ ทำใหข าดความมั่นคงในอาชพี (ฐานเศรษฐกิจ, 2560) สถิติการประสบอันตรายหรือเจ็บปวยเนื่องจากการปฏิบตั ิงานของลูกจา งป 2557-2561 ของสำนักงาน กองทุนเงินทดแทน สำนักงานประกันสังคม กระทรวงแรงงาน พบวา ประเภทกิจการที่มีจำนวนประสบอันตราย หรือเจ็บปวยเนื่องจากการปฏิบัติงานสูงสุด 5 ลำดับแรกคือ ประเภทกิจการกอสราง เปนประเภทกิจการที่มี จำนวนการประสบอันตรายสูงสุด โดยเฉลี่ย 3 ป รอยละ 8.34 ตอป ของจำนวนการประสบอันตรายทั้งหมด รองลงมาคือ ประเภทกจิ การการผลิตเคร่ืองดื่ม อาหาร ฯลฯ รอยละ 6.41 ตอป และประเภทกิจการการคา เครื่องไฟฟา ยานพาหนะฯ รอยละ 5.50 ตอป ตามลำดับ จากขอมูลป 2562 สถิติการประสบอันตรายหรือ เจ็บปวยเน่อื งจากการปฏิบัติงานจำแนกตามความรนุ แรงและสาเหตุท่ีประสบอนั ตรายประจำป 2561 สาเหตุท่ี ประสบอนั ตรายโดยการตกจากทสี่ งู มคี วามรนุ แรงเสยี ชวี ิต จำนวน 90 ราย ทพุ พลภาพ จำนวน 2 ราย สญู เสีย อวัยวะบางสวน 19 ราย หยุดงานเกนิ 3 วนั จำนวน 2,697 ราย หยุดงานไมเกิน 3 วัน จำนวน 3,046 ราย รวมท้งั สน้ิ 5,854 ราย (สำนกั งานประกนั สังคม, 2561) ในวันท่ี 7 พฤษภาคม 2563 หนังสอื พิมพไทยรัฐออนไลนไดรายงานขาว “เหตุการณคนงานติดต้ัง หลงั คาโกดัง พลาดทา ตกลงมาจากหลังคาโกดังทม่ี ีความสงู ประมาณ 15 เมตร กระแทกพ้นื เสยี ชีวิตคาที่ 3 ราย เหตุเกิดบริเวณพื้นที่กอสรางโกดังหลังใหมไมม ีเลขที่ หมู 10 ตำบลหนองขาม อำเภอศรีราชา จังหวัดชลบุรี เบื้องตนเจาหนาที่ตำรวจไดเขาตรวจสอบในที่เกิดเหตุ พรอมสอบปากคำพยานที่อยูในเหตุการณ ทั้งน้ี สันนิษฐานวาผูเสยี ชีวิตนาจะพลาดทาตกลงมาเอง สงผลใหเสียชีวิตทั้ง 3 ราย เนื่องจากผูรับเหมารายนี้ไมมี อปุ กรณเซฟตใ้ี นเรื่องของความปลอดภยั ” (ไทยรฐั ออนไลน, 2563) สถานการณป จ จุบนั กิจการตดิ ตั้งหลังคาสำเร็จรปู เปนกิจการทมี่ ขี นาดใหญ ขนาดกลาง และขนาดเล็ก และมีแนวโนมขยายตัว จากการเพิ่มสัดสวนการใชโครงถัก ทดแทนโครงหลังคาเหล็กรูปพรรณ ทำใหตลาด สถาบันสง เสรมิ ความปลอดภยั อาชีวอนามยั และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคการมหาชน)

กรณศี กึ ษารปู แบบการจัดการความปลอดภยั และอาชีวอนามัยในการตดิ ต้งั หลังคาสำเรจ็ รูป หนา้ 2 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแหงหน่งึ ในประเทศไทย โครงหลังคาแบบโครงถักขยายตวั อยางตอเน่ืองในปท่ผี านมาและตอเนื่องในป 2562 โดยคาดวา จะขยายตวั อยู ที่ รอยละ 10-15 และยังมีแนวโนมที่ดีมากขึ้น เพราะแนวโนมการเปลี่ยนมาใชโครงถักของผูประกอบการ อสงั หารมิ ทรัพยขนาดกลางและเล็กมแี นวโนม ทีส่ อดรับกับความตองการ (ผูจ ดั การรายวนั 360 องศา, 2562) สถาบันสงเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทำงาน (องคการมหาชน) มีบทบาทหนา ท่ีใหมกี ารศึกษาวจิ ยั เกี่ยวกบั การสงเสริมความปลอดภยั อาชวี อนามยั และสภาพแวดลอมในการ ทำงาน ทง้ั ในดานการพัฒนาบุคลากรและดา นวชิ าการ สถาบนั สง เสรมิ ความปลอดภัยฯ ไดจ ัดทำมาตรฐานการ จัดการความปลอดภัยในการทำงานบนที่สูง (Safety Management on Working at Height Standard) และคูมือการดำเนินงานตามขอกำหนดการจัดการความปลอดภัยในการทำงานบนที่สูง (Safety Management Specification of Working at Height Manual) ทั้งนี้เพื่อสนับสนุนใหสถานประกอบกิจการ ขนาดกลางและขนาดเลก็ ไดนำมาตรฐาน ขอแนะ แนวปฏิบัติ และขอกำหนดไปดำเนินการเพื่อปกปองสวัสดิภาพ ลดการเกิดอบุ ัตเิ หตใุ หเ ปนศนู ยในผปู ฏบิ ัตงิ านและชวยเพ่ิมผลผลิตของสถานประกอบกิจการฯ 1.2 วตั ถุประสงคทัว่ ไป เพื่อศึกษารูปแบบการจดั การความปลอดภัยและอาชีวอนามัยในการติดตัง้ หลังคาสำเร็จรูปของสถาน ประกอบกจิ การเอกชนขนาดใหญแหง หนง่ึ ในประเทศไทย วัตถปุ ระสงคเฉพาะ เพอื่ ศึกษา 1.2.1 ขอมูลทั่วไปและขั้นตอนการตดิ ตง้ั หลงั คาสำเรจ็ รปู 1.2.2 ขอ กำหนดสากล (Global Requirement (GRs)) และการปฏบิ ัตทิ แ่ี นะนำ (Technical Guideline) สำหรบั การตดิ ตง้ั หลังคาสำเรจ็ รปู 1.2.3 การวเิ คราะหงานเพ่ือความปลอดภัย Job Safety Analysis ; JSA ในงานติดตงั้ หลงั คาสำเรจ็ รูป 1.2.4 รวบรวมและวิเคราะหรูปแบบการจัดการความปลอดภัยและอาชีวอนามัย (Occupational Safety and Health Management) ในการตดิ ตง้ั หลังคาสำเรจ็ รูป สถาบันสงเสริมความปลอดภยั อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทำงาน (องคการมหาชน)

กรณศี กึ ษารูปแบบการจัดการความปลอดภยั และอาชีวอนามยั ในการติดตั้งหลงั คาสำเรจ็ รปู หนา้ 3 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแหง หนึง่ ในประเทศไทย 1.3 กรอบแนวคดิ ในการศึกษา สถานประกอบกจิ การตดิ ต้งั รูปแบบการจดั การความปลอดภัย หลงั คาสำเร็จรปู และอาชวี อนามัย ในการตดิ ตัง้ หลงั คาสำเรจ็ รูป - ขอมลู ทั่วไปของสถานประกอบ กจิ การติดต้ังหลังคาสำเรจ็ รปู - รวบรวมและวเิ คราะหรูปแบบการ จัดการความปลอดภัยและอาชวี อนามยั - ขัน้ ตอนการติดตง้ั หลังคาสำเรจ็ รปู (Occupational Safety and Health Management) ในการติดต้งั - ขอกำหนดสากล (Global หลงั คาสำเร็จรูป Requirement (GRs)) และการ ปฏิบัตทิ ่ีแนะนำ (Technical Guideline) - การวเิ คราะหงานเพ่ือความ ปลอดภยั Job Safety Analysis ; JSA ในงานติดตัง้ หลังคาสำเร็จรปู - การสนทนากลุม (Focus Group Discussions: FGD) และการ สมั ภาษณเ ชิงลกึ (In-depth Interview) เกย่ี วกบั หลกั การจดั การ ความปลอดภัย HSG65 จำนวน 5 องคประกอบ และ มาตรฐานระบบ ความปลอดภัย อาชวี อนามัยและ สภาพแวดลอ มในการทำงานของ สสปท. สถาบนั สง เสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทำงาน (องคการมหาชน)

กรณศี กึ ษารปู แบบการจัดการความปลอดภยั และอาชวี อนามยั ในการติดตัง้ หลังคาสำเรจ็ รปู หนา้ 4 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ หง หน่งึ ในประเทศไทย 1.4 ประโยชนท่ีจะไดรับจากการศึกษา ไดร ปู แบบการจดั การความปลอดภยั และอาชวี อนามัยในการติดต้ังหลงั คาสำเร็จรูป ทีเ่ ปนตนแบบการ ปฏิบัติที่ดี และเปนแนวทางการปฏิบัติตามกฎหมายและขอกำหนดตามมาตรฐานความปลอดภัยบนที่สูงได อยางถกู ตอ ง สงผลใหผปู ฏิบตั ิงานมีความปลอดภัย ลดอุบัตเิ หตุในการปฏิบตั ิงานบนทีส่ ูงสำหรับกิจกรรมติดต้ัง หลังคาสำเรจ็ รูป เปน ประโยชนตอการดำเนนิ งานท่ีมปี ระสิทธภิ าพและประสทิ ธผิ ล 1.5 ขอบเขตการศึกษา ขอบเขตดานประชากรและกลุมตวั อยาง การศึกษาน้ีเปน การศกึ ษาเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) โ ด ย ศ ึ ก ษ า ร ู ป แ บ บ ก า ร จ ั ด ก า ร ค ว า ม ป ล อ ด ภ ั ย แ ล ะ อ า ช ี ว อ น า ม ั ย ใ น ก า ร ต ิ ด ต ั ้ ง ห ล ั ง ค า ส ำ เ ร ็ จ รู ป ของสถานประกอบกิจการเอกชนขนาดใหญแหงหนึ่ง และคณะผูทำการศึกษาไดเลือกผูใหขอมูลสำคัญ (Key Informants) ไดแก ตัวแทนผูประกอบกิจการ ผูเชี่ยวชาญ ผูมีประสบการณติดตั้งหลังคาสำเร็จรูป และ เจาหนาท่ภี าครัฐทม่ี ีประสบการณในการปฏบิ ัตงิ านรวมท้ังส้นิ 15 ทา น ขอบเขตดานพื้นที่ ไดแก สถานประกอบกิจการติดตั้งหลังคาสำเร็จรูปเอกชนขนาดใหญแหงหนึง่ ใน พ้ืนทีจ่ ังหวัดระยอง ประเทศไทย ขอบเขตดานเวลา คือ ระยะเวลาดำเนินการเก็บรวบรวมขอมูลและวิเคราะหขอมูล ตั้งแตเดือน มีนาคม 2563 ถงึ เดอื นกันยายน 2563 1.6 นิยามศพั ท (Operational Definition) รปู แบบการจัดการความปลอดภัยและอาชีวอนามัยในการติดตั้งหลังคาสำเร็จรูป หมายถงึ การจัดการ ความปลอดภัย (Managing Safety) ตามหลักการจัดการ Successful Health and Safety Management: HSG65 ป ค.ศ. 2000 และ 2013 ของ The Health and Safety Executive (HSE) สหราชอาณาจักร (United Kingdom) ใน 5 องคประกอบ ไดแก นโยบาย (Policy) การจัดองคกร (Organising) การวางแผนและดำเนินการ (Planning and Implementing) การวัดผลการดำเนินการ (Measuring Performance) การตรวจติดตามและการทบทวน (Auditing and Reviewing) และวงจรการบริหารงานคุณภาพ Plan-Do-Check-Act (PDCA) การติดตั้งหลังคาสำเร็จรูป หมายถึง กิจกรรมการกอสรางที่เกี่ยวของกับกระบวนการติดตั้งหลังคา สำเร็จรูปทั้งหมด แบงเปน 3 ระยะ ไดแก ระยะกอนการติดตั้ง (Pre-Construction Phase) ขณะติดตั้งหลังคา (Construction Phase) และ หลงั ดำเนนิ การติดต้งั หลงั คา (Post-Construction Phase) ของสถานประกอบกิจการที่ ทำการศึกษา สถาบนั สงเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามยั และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคก ารมหาชน)

กรณีศกึ ษารปู แบบการจดั การความปลอดภยั และอาชีวอนามัยในการตดิ ต้งั หลงั คาสำเรจ็ รปู หนา้ 5 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ หงหนง่ึ ในประเทศไทย การวิเคราะหงานเพ่อื ความปลอดภัย Job Safety Analysis ; JSA หมายถึง การคน หาอันตรายที่ อาจเกิดขึ้นในแตละขั้นตอนของงานหรือขั้นตอนของกิจกรรมการติดตั้งหลังคาสำเร็จรูปแลวกำหนดเปน มาตรการในการควบคมุ ปอ งกนั อนั ตรายอันนำไปสูการจดั ทำแผนจัดการความเสีย่ ง ขอกำหนดสากล (Global Requirement (GRs)) และการปฏิบัติท่ีแนะนำ (Technical Guideline) หมายถึง ขอกำหนดและการปฏิบัติที่แนะนำของสถานประกอบกิจการติดตั้งหลังคาสำเร็จรูป ของสถานประกอบกิจการเอกชนขนาดใหญท่ีทำการศึกษา กฎหมายที่เกี่ยวของ หมายถึง กฎหมายที่มีเนื้อหาเกี่ยวของกับการปฏิบัติงานบนที่สูง เชน พระราชบัญญัติความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทำงาน พ.ศ. 2554 กฎกระทรวง กำหนดมาตรฐานในการบริหารและการจดั การดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการ ทำงานเกี่ยวกบั งานกอสราง พ.ศ. 2551 และประกาศกรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน เร่อื ง หลกั เกณฑแ ละ วิธีการ การใชเชอื ก ลวดสลิง และรอก พ.ศ. 2553 เปน ตน มาตรฐานการจดั การความปลอดภัยในการทำงานบนที่สงู หมายถงึ มาตรฐานการจดั การความปลอดภยั ใน การทำงานบนทส่ี ูง (มปอ. 101: 2561) และคมู อื การดำเนนิ งานตามขอกำหนดการจัดการความปลอดภยั ในการทำงาน บนทีส่ งู จดั ทำโดย สถาบันสงเสรมิ ความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคก ารมหาชน) มาตรฐานระบบการจัดการดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทำงาน หมายถึง มาตรฐานระบบการจัดการดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทำงาน (สสปท. 1-4-01-00-2562) จัดทำโดย สถาบันสง เสรมิ ความปลอดภัย อาชวี อนามัย และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคการมหาชน) สถาบนั สงเสรมิ ความปลอดภัย อาชีวอนามยั และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคการมหาชน)

กรณีศึกษารูปแบบการจดั การความปลอดภยั และอาชีวอนามยั ในการตดิ ตั้งหลงั คาสำเรจ็ รปู หนา้ 6 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ หงหนง่ึ ในประเทศไทย บทที่ 2 เอกสารและงานวิจยั ท่ีเกยี่ วขอ ง กรณีศึกษารูปแบบการจัดการความปลอดภัยและอาชีวอนามัยในการติดตั้งหลังคาสำเร็จรูปของสถาน ประกอบกิจการเอกชนขนาดใหญแหงหน่ึงในประเทศไทย ไดรวบรวมแนวคิดทฤษฎีจากเอกสาร งานวิจัย และ กฎหมายที่เกี่ยวขอ งจดั ทำเปนขอมลู พืน้ ฐานโดยมีหัวขอดังตอไปน้ี 2.1 รปู แบบและการจดั การความปลอดภยั และอาชวี อนามัย (Occupational Safety and Health Management) 2.2 กฎหมายและมาตรฐานที่เกีย่ วของกับการทำงานบนท่สี ูง 2.3 ทฤษฎเี กี่ยวกบั ความปลอดภัยในการทำงาน 2.4 งานวจิ ัยท่เี ก่ยี วของ 2.1 รูปแบบการจดั การความปลอดภัยและอาชีวอนามัย (Occupational Safety and Health Management) 2.1.1 ความหมายของรูปแบบ รูปแบบ (Model) หมายถึง สิ่งที่สราง หรือพัฒนาขึน้ แสดงใหเห็นถึงองคป ระกอบสำคัญ ๆ ใหเขาใจ งา ยขน้ึ และใชเปนแนวทางในการดำเนนิ งานตอไป (คมั ภีร, 2553) ทศิ นา แขมมณี (2550) ไดใหความหมายของรูปแบบวา หมายถึง เครอ่ื งมือทางความคดิ ท่ีบุคคลใชใน การสืบสอบหาคำตอบ ความรู ความเขาใจในปรากฏการณที่เกิดขึ้น โดยสรางมาจากความคิด ประสบการณ การใชอ ุปมาอุปไมย หรอื จากทฤษฎี หลกั การตา ง ๆ และแสดงออกในลักษณะใดลักษณะหน่ึง วิลเลอร (Willer, 1967) กลาววารูปแบบเปนการสรางมโนทัศน (Conceptualization) เกี่ยวกับชุด ของปรากฏการณโดยอาศัยหลักการ (Rationale) ของระบบรูปนัย (Formal System) และมีจุดมุงหมายเพื่อ การทำใหเ กดิ ความกระจางชดั ของนยิ าม และความสมั พนั ธที่เก่ยี วขอ ง สรปุ ไดว า รูปแบบ หมายถึง สงิ่ ที่สรา งและพฒั นาขน้ึ ไวเปน แนวทางในการทำงานอยา งใดอยางหนึ่ง เกิด จากความสมั พันธข อง 2 ชุด ตัวแปร ประกอบดวยกระบวนการปฏิบัติงาน และงานวิชาการที่มีความเก่ียวของกนั 2.1.2 การจัดการความปลอดภัยในการทำงานบนที่สูง (คูมือการดำเนินงานตามขอกำหนดการ จัดการความปลอดภัยในการทำงานบนที่สูง, 2562) การทำงานบนท่สี ูง หมายถงึ การปฏิบตั งิ านใด ๆ กต็ ามในบรเิ วณที่มคี วามตา งระดับของพื้นที่ทำงานท่ีมี ความสูง และมีโอกาสตกจากทสี่ งู ของบุคคลหรือวสั ดุจากระดบั หนึ่งสรู ะดับทีต่ ำ่ กวา เชน บรเิ วณที่มที างขึน้ – ลง หรือบันได และบริเวณทีล่ ืน่ ลาดชนั หรอื มีพนื้ ผวิ ที่ไมแ ขง็ แรงมัน่ คง เปน ตน สถาบันสง เสริมความปลอดภัย อาชวี อนามยั และสภาพแวดลอมในการทำงาน (องคก ารมหาชน)

กรณศี กึ ษารปู แบบการจดั การความปลอดภัยและอาชวี อนามัยในการติดต้ังหลังคาสำเรจ็ รูป หนา้ 7 ของสถานประกอบกจิ การขนาดใหญแหงหน่งึ ในประเทศไทย การตกจากท่ีสงู หมายถึง การตกของบคุ คล หรอื การตกของวสั ดจุ ากระดับหน่งึ สรู ะดบั ที่ตำ่ กวา 2.1.3 การจดั การความปลอดภัยความปลอดภัยและอาชีวอนามัย องคป ระกอบหลักของการจัดการความปลอดภยั ฯ ตามรูปแบบของหนวยงาน The Health and Safety Executive (HSE) สหราชอาณาจกั ร (United Kingdom) ตีพิมพในเอกสาร Successful Health and Safety Management (HSG65, 2000) ประกอบดวยองคประกอบที่สำคัญ 5 องคประกอบและมีการเชอ่ื มโยงกันดงั แสดงในภาพที่ 2-1 Policy Auditing Organising Planning and Implementing Measuring Performance Reviewing Performance แสดง Control Link แสดง Information Link ภาพที่ 2-1 องคป ระกอบหลักของการจัดการความปลอดภัยและอาชีวอนามัยของ HSE (HSG65, 2000) องคประกอบหลกั ของการจดั การความปลอดภัยฯ มี 5 องคป ระกอบไดแ ก นโยบาย (Policy) การจดั องคกร (Organizing) การวางแผนและดำเนินการ (Planning and Implementing) การวัดผลการ ดำเนินการ (Measuring Performance) การตรวจติดตามและการทบทวน (Auditing and Review) จากภาพจะเห็นวาการดำเนินการในแตล ะองคประกอบมีความเชื่อมโยงและมีความสัมพันธกันทั้งในเร่ืองการ ควบคมุ และขอ มูลขาวสารอยา งเปนระบบ และเปน ลำดับขน้ั ตอน รายละเอียดแตละองคประกอบมีดังน้ี 1. นโยบาย (Policy) การกำหนดและจัดทำนโยบายเกี่ยวกับความปลอดภัยและอาชีวอนามัยเปนขั้นตอนแรกของการ จดั การความปลอดภัยฯ เนื่องจากเปนตัวกำหนดทิศทาง จุดมุงหมาย และเจตนารมณขององคกร การกำหนด นโยบายควรกำหนดทิศทางทช่ี ัดเจนขององคก รดังน้ี สถาบันสง เสริมความปลอดภัย อาชวี อนามยั และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคก ารมหาชน)

กรณีศกึ ษารูปแบบการจดั การความปลอดภยั และอาชีวอนามยั ในการตดิ ตัง้ หลงั คาสำเรจ็ รปู หนา้ 8 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ หง หนงึ่ ในประเทศไทย - ตองนำทุกดานของการดำเนินการทางธุรกิจใหเปนสวนหนึ่งของการแสดงความมุงมั่นที่จะมี การพัฒนาอยางตอเนือ่ ง - ตอ งมคี วามรับผดิ ชอบตอประชาชนและสง่ิ แวดลอมท้งั ในดานกฎหมายและจริยธรรม - ตองสรางความพงึ พอใจตอความคาดหวังในกิจกรรมทเี่ กีย่ วของของผูมสี ว นไดเสยี - ตอ งนำแนวทาง ตนทนุ -ประสิทธภิ าพ (Cost-Effective) มาพิจารณาเพ่ือรักษาและพัฒนาทาง กายภาพ และทรัพยากรมนษุ ยจ ะนำไปสูการลดการสญู เสยี ทางการเงิน ทั้งนี้นโยบายเกี่ยวกับความปลอดภัยและอาชีวอนามัย ควรเขียนเปนลายลักษณอักษรและมีการ ประกาศแจง ใหผูมีสวนไดเ สียรับทราบดวย 2. การจดั องคก ร (Organising) การจัดองคกรเปนขัน้ ตอนที่ 2 ของการจัดการความปลอดภัยฯ ภายหลังจากมีการกำหนดนโยบายแลว การที่จะทำใหนโยบายเกี่ยวกับความปลอดภัยและอาชีวอนามัย สามารถดำเนินการและบรรลุเปาหมายได จำเปนตองมีการจัดองคก รและเตรียมบุคคลากรใหพรอมในการขับเคล่อื นนโยบายดังกลาว ดังนั้นการจัดการ องคกรจึงเปนสิง่ ทจี่ ำเปน การจดั โครงสรา งบรหิ ารจัดการที่มีประสิทธิภาพและการเตรยี มการที่ดีจะสามารถนำนโยบายไปสูการ ปฏิบัติที่มีประสิทธิภาพ โดยผลแหงความสำเร็จนั้นคือ “การสรางวัฒนธรรมความปลอดภัยอาชีวอนามัยเชิงบวก” (Positive Health and Safety Culture) ขององคกรซึ่งเกิดจากการมีสวนรว มของบุคลากรหรือลูกจางทุกคน ในองคกร ทั้งนี้บุคลากรมีแรงจูงใจ และมีความสามารถในการทำงานดวยความปลอดภัยฯ รวมทั้งปองกัน สขุ ภาพของตนเองไดใ นระยะยาว ไมเ พยี งแตการหลกี เลยี่ งมใิ หเ กิดอุบัติเหตุ หลักในการจัดองคการเพื่อใหเ กิดวัฒนธรรมความปลอดภัยและอาชีวอนามัยเชิงบวกหรือเชิงปองกัน ขององคกร อาศัยหลักการ 4C คือ การควบคุม (Control) ความรวมมือ (Co-Operation) การติดตอสื่อสาร (Communication) และสมรรถนะ (Competence) 3. การวางแผนและดำเนนิ การ (Planning and Implementing) การวางแผนและดำเนินการเปนขั้นตอนที่ 3 ของการจัดการความปลอดภัย โดยวางแผนแบบเปน ระบบ (Systemic Approach) เพอ่ื ดำเนนิ การตามนโยบายอาชีวอนามยั และความปลอดภัยผา นระบบการจัดการ ความปลอดภัยและอาชีวอนามัยทมี่ ีประสทิ ธิภาพ โดยมีจุดมุง หมายคือ การลดความเสย่ี งดา นความปลอดภัย จาก กิจกรรมการทำงานสินคาและการบริการ โดยอาศัยหลักการประเมินความเสี่ยง (Risk Assessment) ในการ พิจารณา จัดลำดับความสำคัญและเปา หมายของการขจัดอันตรายและลดความเสีย่ ง ทั้งนีค้ วามเสี่ยงควรขจัด โดยวธิ กี ารเลอื กและการออกแบบ เคร่อื งมอื อปุ กรณและกระบวนการกอน กรณที ่ไี มสามารถขจัดใหหมดไปได ควรลดความเสี่ยงลงโดยใชการควบคุมทางกายภาพ หรือใชอุปกรณคุมครองความปลอดภัยสวนบุคคล นอกจากนี้ตองมีการสรางมาตรฐานการปฏิบัติงาน (Performance Standard) เพื่อใชในการชี้วัดความสำเร็จ รวมท้ังมกี ารระบุวิธีที่เฉพาะเจาะจงในการสง เสริมวัฒนธรรมความปลอดภัยอาชวี อนามยั เชงิ บวก สถาบันสงเสรมิ ความปลอดภัย อาชวี อนามยั และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคก ารมหาชน)

กรณีศึกษารูปแบบการจดั การความปลอดภยั และอาชวี อนามัยในการติดตั้งหลงั คาสำเรจ็ รูป หนา้ 9 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ หงหนึง่ ในประเทศไทย 4. การวดั ผลการดำเนนิ การ (Measuring Performance) การวัดผลการดำเนินการเปนขั้นตอนตอมาของการจัดการความปลอดภัยฯ โดยทำการตรวจวัดผล การดำเนนิ การเทียบกับมาตรฐานการปฏิบัติงานท่ีไดกำหนดไว ซ่ึงผลดังกลาวจะทำใหรวู า ทใี่ ดและเวลาใด ที่การ ปฏบิ ตั งิ านมีความจำเปนตองไดร ับการปรบั ปรุง การวัดผลการดำเนินการโดยทั่วไปสามารถทำได 2 รูปแบบคือ การติดตามตรวจสอบเชิงรุก (Active Monitoring) และการติดตามตรวจสอบเชิงรับ (Reactive Monitoring) การติดตามตรวจสอบเชิงรุก เปนการติดตามตรวจสอบกอนเกิดเหตุการณไมพึงประสงค มีวัตถุประสงคเพื่อตรวจสอบระบบการจัดการ ความปลอดภัยฯ ทด่ี ำเนนิ การอยู รวมถงึ มาตรฐานทีก่ ำหนดไวนน้ั วายังมีประสิทธิภาพหรือไม การตดิ ตามตรวจสอบเชิงรับเปนการตรวจสอบหลังเกิดเหตุการณไมพึงประสงค หรือกลาวไดวา เปน การตรวจสอบหลังจากท่ีการควบคุมเกิดความลมเหลวขนึ้ จึงเปนการสอบสวนอบุ ัตเิ หตุ ซ่งึ สง ผลใหเกิดการ บาดเจ็บขึน้ หรือการสอบสวนเหตุการณที่สง ผลใหเ กิดการเจ็บปวย หรืออุบตั ิการณทีอ่ าจสง ผลใหเ กิดอันตราย และความเสยี หายได วัตถุประสงคข องการติดตามตรวจสอบเชิงรุก และการตดิ ตามตรวจสอบเชิงรบั คอื เพ่ือพจิ ารณาหา สาเหตุขณะนั้น (Immediately Causes) ของการปฏบิ ัติงานที่ต่ำกวามาตรฐาน และระบุสาเหตสุ ำคัญที่ซอน อยู (Undersealing Causes) และสิ่งที่เกี่ยวของ เพอ่ื ออกแบบและดำเนินการระบบการจดั การความปลอดภัย และอาชวี อนามัย 5. การตรวจติดตาม และการทบทวน (Auditing and Reviewing) การตรวจติดตาม และการทบทวน เปนข้ันตอนสุดทายของการจดั การความปลอดภัย ฯ ขั้นตอนน้ี เปนการเรียนรูจากประสบการณที่ไดแสดงหรือเปดเผยออกมาทั้งหมด เพื่อประยุกตใชเปนบทเรียนในการ พัฒนาระบบ ทงั้ น้กี ารทบทวนการดำเนินการตองทำอยางเปนระบบ โดยอาศยั ขอมลู จากการติดตามตรวจสอบ และการตรวจติดตามการจัดการทั้งระบบ การทบทวนการดำเนินการตองมุงมั่นที่จะพัฒนาอยางตอเนื่องใน สวนทีเ่ ก่ียวของทง้ั นโยบาย ระบบ และเทคนิคการควบคุมความเส่ยี ง 2.1.4 การประเมินอันตรายเปนกิจกรรม ซึ่งจัดทำขึ้นตามแนวทาง Completely Check Completely Find- out Activity: CCCF ( Proceedings of The 10th Symposium on TQM Best Practices in Thailand) (บุญรอด, 2552) โดยการเปลี่ยนกรอบความคิดเรื่องความปลอดภยั ฯ คือ ผทู ่ีมีหนาท่ี ดูแลและทำกิจกรรมความปลอดภัยฯ จะไมใชหนวยงานความปลอดภยั ฯ เทานั้น แตความปลอดภัยฯ เปนหนาที่ ความรับผิดชอบของทุกคนในบริษทั ทุกหนวยงานตองเขารวมกนั ทำกิจกรรม เพื่อคนหาอันตรายและทำการ แกไขเร็วที่สุด โดยจุดประสงคห ลกั ของกิจกรรมน้คี อื สถาบันสง เสรมิ ความปลอดภยั อาชวี อนามัย และสภาพแวดลอมในการทำงาน (องคการมหาชน)

กรณีศกึ ษารปู แบบการจดั การความปลอดภัยและอาชวี อนามัยในการตดิ ตง้ั หลังคาสำเรจ็ รูป หนา้ 10 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ หง หนึ่งในประเทศไทย 1. ตรวจสอบสถานทีแ่ ละงานท้ังหมดซ่ึงอาจจะเกดิ อันตราย และแกไขอนั ตรายใหหมดไป 2. สรางจติ สำนึกดานความปลอดภัยฯ โดยยึดหลกั “Genchi-Genbutsu” (การไปดูและวิเคราะห ปญ หาจากหนา สถานทีท่ ำงานจริง) 3. ปรับเปลี่ยนวัฒนธรรมดานความปลอดภัยฯจากการปองกนั เชิงรับ (Passive) เปนการปองกนั ท่ี สาเหตุกอ นเกิดอุบตั ิเหตุ (Pro action) แผนการดำเนินกิจกรรมคนหาและประเมินอันตราย โดยหลักการวางแผน (Plan) ปฏิบัติ (Do) ตรวจสอบ (Check) และการดำเนนิ การ (Act) ดังภาพท่ี 2-2 ภาพท่ี 2-2 วงจรการทำงาน PDCA 2.1.5 การวิเคราะหงานเพือ่ ความปลอดภัย การวิเคราะหงานเพื่อความปลอดภัย (Job Safety Analysis ; JSA) (เฉลิมชัย, 2537) เปนเทคนิคท่ี เนนวิเคราะหหาอันตรายที่ยังไมถูกควบคุม โดยเนนอันตรายที่เกี่ยวของกับผูปฏิบัติงาน วิธีการปฏิบัติงาน เครือ่ งจักรหรืออุปกรณท่ีใช และสภาพแวดลอมของการปฏิบัติงาน เพ่ือนำไปสูขั้นตอนการขจัดหรือลดความเสี่ยง ทำใหผปู ฏบิ ตั ิงานทำงานไดอ ยางปลอดภัยท่สี ดุ ข้นั ตอนการทำ JSA มี 5 ข้นั ตอน ดงั น้ี ข้นั ตอนท่ี 1 การคดั เลอื กงาน เพอื่ นำมาทำการวเิ คราะหหาอนั ตราย ขน้ั ตอนที่ 2 การแตกงานทเี่ ลอื กมาวิเคราะหอนั ตราย โดยแตกงานเปนขน้ั ตอนยอย ๆ ประมาณ 5-10 ข้ันตอน และเรียงตามลำดับวิธีการปฏิบัติงาน ขั้นตอนที่ 3 การวิเคราะหอันตรายที่มีอยูและแอบแฝงในแตละขั้นตอนงาน ซึ่งเปนขั้นตอนที่มี ความสำคญั มาก ตองใชความละเอียดรอบคอบ สถาบันสงเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคการมหาชน)

กรณีศกึ ษารปู แบบการจดั การความปลอดภยั และอาชีวอนามัยในการติดตัง้ หลังคาสำเรจ็ รปู หนา้ 11 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ หงหน่งึ ในประเทศไทย ขั้นตอนที่ 4 การพิจารณาหาวิธีการขจัดและลดอันตรายที่แฝงอยูในการทำงาน เปนการนำผลการ วิเคราะหอันตรายในแตละขั้นตอนยอยมาพจิ ารณากำหนดมาตรการตาง ๆ เพอ่ื ปองกนั ท่ีสาเหตแุ ละบรรเทาผล เมื่อเกิดอุบัติเหตุขน้ึ ขั้นตอนที่ 5 การจัดทำมาตรฐานวิธีปฏิบัติงานอยางปลอดภัย โดยการนำมาตรการขจัดหรือลด อนั ตรายตาง ๆ ท่กี ำหนดขึน้ มาเรียบเรียงและสอดแทรกไปกบั วธิ กี ารปฏบิ ตั ิงานในแตละข้ันตอนยอ ย 2.1.6 การเสรมิ สรางความปลอดภัย การเสรมิ สรา งความปลอดภัยเพื่อปองกันอุบัตเิ หตุในโครงการกอ สรางตาง ๆ นั้นสามารถที่จะปรับใชจ าก หลักการปอ งกันอุบัตภิ ยั จากหนังสอื วิศวกรรมและการบรหิ ารความปลอดภัยในโรงงาน (วฑิ รู ย และวรี พงษ, 2548) โดยทั่วไปไดในการปองกันอุบัติภัย ที่มีประสิทธิภาพและการเสรมิ สรางความปลอดภัยไดผลอยา งชัดเจน โดย อาศัยการนำหลักการ 3E ซ่งึ มคี วามหมายดงั นี้ 1. ความรูทางดานวิศวกรรมศาสตร (Engineering) เปนการใชความรูและวิทยาการทางดาน วิศวกรรมมาทำการปรับปรุงแกไขสภาพแวดลอมในการทำงาน การใชเครื่องจักรกลและเครื่องมือตาง ๆ สำหรับการทำงานใหเกดิ ประสทิ ธภิ าพและเกิดความปลอดภยั ตอผูปฏิบัตงิ าน 2. การศึกษา (Education) เปนการใหการศึกษา การแนะนำหรือการฝกอบรมใหแกผ ูปฏิบัติงานได ทราบและเขาใจเกี่ยวกับอุบัติภัย หลักการทำงานและแนวทางการดำเนินงานที่มีความปลอดภัยรวมทั้งการ เสริมสรา งทัศนคติท่ีดีตอ ระบบการทำงานท่ปี ลอดภยั 3. การออกฎขอบังคับ (Enforcement) เปนการออกกฎและระเบียบขอบังคับตาง ๆ การกำหนด แนวทางมาตรการควบคุมบังคับขอหามและวิธีปฏิบัติสำหรับผูปฏิบัติงานเพื่อปองกันการเกิดอุบัติภัย และ เสริมสรางความปลอดภยั ใหเกดิ ขึน้ ในการทำงานของหนวยงาน การเสรมิ สรา งความปลอดภยั เพ่ือปองกนั อุบตั ภิ ัยตามหลกั การ 3E น้จี ำเปน ตองกระทำควบคูกันไปทั้ง 3 ดา น ดังภาพท่ี 2-3 จึงจะทำใหการปองกนั อบุ ัตภิ ัยและเสริมสรางความปลอดภัยใหกับหนวยงาน ไดอยางมี ประสิทธิภาพสูงสุด การใหการศึกษาและฝกอบรมควรกระทำอยางตอเนื่องเพื่อใหผูปฏิบัติงานฝายตาง ๆ เกิดความสำนึกและมคี วามรับผิดชอบตอมาตรการความปลอดภยั รว มกนั การศกึ ษา ความรทู างดาน การออกฎขอบังคับ วิศวกรรมศาสตร ภาพที่ 2-3 การเสริมสรา งความปลอดภยั เพ่ือปองกนั ตามหลักการ 3E (วิฑรู ย และ วีรพงษ, 2547) สถาบันสง เสรมิ ความปลอดภยั อาชวี อนามยั และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคก ารมหาชน)

กรณศี กึ ษารูปแบบการจดั การความปลอดภยั และอาชวี อนามัยในการติดตั้งหลังคาสำเรจ็ รปู หนา้ 12 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแหง หน่งึ ในประเทศไทย การศึกษาทางดา นความปลอดภัย (Safety Education) จะเปน การพฒั นาความรแู ละจิตสำนึกในสวน ที่เกี่ยวของกับความปลอดภัย สามารถทำการศึกษาภาวะแวดลอมการทำงานที่อันตราย และคนหาวิธีการ ปรับปรุงแกไขการทำงานใหมีความปลอดภัย สวนการฝกอบรมทางดานความปลอดภัย (Safety Training) จะเปนการฝกฝน พัฒนาทักษะ มีขีดความสามารถความชำนาญของฝายตา ง ๆ เพื่อใหสามารถทำงานไดอ ยาง ถกู วิธีและมคี วามปลอดภยั 2.1.7 ลำดับของมาตรการของการควบคุมปองกนั การตกจากท่ีสูง (The Hierarchy of Control Measures) แนวคิดมาตรการควบคุมปองกันการตกจากที่สงู สามารถดำเนินการตามลำดับมาตรการของการ ควบคุมปองกันการตกจากที่สูง (The Hierarchy of Control Measures) (มาตรฐานการจัดการความ ปลอดภัยในการทำงานบนท่สี ูง: สสปท, 2562) ไดด งั นี้ ลำดบั ท่ี 1 การขจดั อนั ตราย การขจัดความอันตรายของการตกจากที่สูง โดยการดำเนินการเพื่อใหมั่นใจวาการตกจากที่สูง ไมสามารถเกิดขึ้น รวมถึงการออกแบบใหปราศจากความเสี่ยง หรือการทำงานบนพื้นดินหรือโครงสรางท่ี แขง็ แรง ลำดับท่ี 2 การทดแทน การลดความเส่ียงของการตกจากที่สูง โดยการใชอุปกรณปองกันการตกหรือพืน้ ทำงานที่มั่นคงและ ปลอดภยั เชน แผนพืน้ ถาวร รถกระเชา นงั่ รา น เปน ตน ลำดบั ที่ 3 การควบคุมทางวศิ วกรรม การปองกันการตกจากที่สูงเชิงวิศวกรรม โดยใชระบบกำหนดตำแหนงการทำงานบนที่สงู (Work Positioning System) ประกอบดวย ก. ระบบจำกดั ระยะเคล่ือนท่ี (Travel Restraint System) ข. ระบบการทำงานดวยเชอื ก (Rope Access System) ค. ระบบการลดความรุนแรงจากการตกจากที่สูง ประกอบดว ย - แพลตฟอรมรองรบั คนตกจากทส่ี งู (Catch Platform) - ระบบยบั ย้ังการตก (Fall Arrest System) สถาบันสง เสรมิ ความปลอดภยั อาชวี อนามยั และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคก ารมหาชน)

กรณีศกึ ษารปู แบบการจัดการความปลอดภยั และอาชีวอนามยั ในการติดตง้ั หลังคาสำเรจ็ รปู หนา้ 13 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ หง หนึ่งในประเทศไทย ลำดับท่ี 4 การควบคุมเชิงบรหิ ารจดั การ การควบคุมการตกจากที่สูงเชิงการบริหารจัดการ โดยการควบคุมระยะเวลาทำงาน การควบคุม จำนวนผูปฏิบัติงาน และวิธีการปฏบิ ัติงาน ตลอดจนสถานที่ปฏิบัติงาน เชน การกำหนดโครงสรางเชิงบรหิ าร จัดการ กฎระเบยี บ การฝกอบรม ระบบใบอนญุ าตทำงาน เปนตน ลำดบั ที่ 5 การใชอปุ กรณค มุ ครองความปลอดภัยจากการตกจากทสี่ ูง โดยปกตนิ อกจากตองจัดอุปกรณคมุ ครองความปลอดภัยสว นบุคคลตามลักษณะของงานแลว ตองจัด อุปกรณที่ออกแบบมาเพื่อใชสำหรับการปองกันและยับย้ังการตกจากที่สูงโดยเฉพาะ เชน สายรัดนิรภัยชนิด เตม็ ตัว เชือกนริ ภัย สายชว ยชวี ิต เปน ตน ภาพที่ 2-4 ลำดับของมาตรการควบคมุ ปองกันการตกจากท่สี งู ตามมาตรฐาน มปอ. 402 : 2561 (สสปท, 2562) 2.1.8 ปจจัยการบริหารจัดการดานความปลอดภัย (4M) ทรัพยากรในการบริการ (Resources) ไดแก วัตถุและเครื่องใชเพื่อประกอบการดำเนินงานรวมไปถงึ ความสามารถในการจัดการทรัพยากรในการบริหารสามารถแบงแยกไดเปน 4 ประเภท ไดแก บุคลากร (Man) งบประมาณ (Money) วัสดุอุปกรณ (Material) และการจดั การ (Management) สามารถเรียกยอ ๆ วา 4M (ดอกจันทร บุญทนั และอิมรอน, 2552) 1. บุคลากร (Man) มีการกำหนดนโยบายการบริหารงานใหพนกั งานแตละคนตองผานกระบวนการ ฝกฝน ทักษะความสามารถกอนเขาทำงาน จึงจะมอบหมายงานที่มีลักษณะเหมาะสมกับทักษะที่มีให ตาม แนวคิดของ Max Weber (1864-1920) ทฤษฎีการจดั การตามระบบราชการ (Bureaucratic Management) สถาบันสงเสริมความปลอดภัย อาชวี อนามยั และสภาพแวดลอมในการทำงาน (องคการมหาชน)

กรณศี ึกษารูปแบบการจัดการความปลอดภัยและอาชวี อนามัยในการตดิ ตัง้ หลงั คาสำเรจ็ รปู หนา้ 14 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ หงหนึง่ ในประเทศไทย ที่องคการควรจะถูกบริหารบนพื้นฐานของเหตุผล และไมเปนสวนตัว โดยการแบงงานกันทำ มีการสงเสริม พัฒนาความรูความสามารถของพนักงานใหเกิดความเชี่ยวชาญอยูตลอดเวลา สรางคนใหมีประสิทธิภาพมี ความพรอมตอการทำงานและการเรียนรูงานใหม (วิรัช, 2548) ที่กลาววาการบริหารคนเปนปจจัยที่มี ความสำคญั ตอ การบรหิ าร เรียกไดวา เปน องคป ระกอบของการบริหาร เพอื่ ใหบ รรลุตามวัตถุประสงคท ่ตี ั้งไว 2. งบประมาณ (Money) มีการกำหนดแนวทางการบริหารการใชจายเงนิ หรือตนทนุ การผลิตอยาง ประหยดั และคณุ คา ใหไดผ ลลัพธมากกวา ตนทุน ซึ่งการบรหิ ารการเงนิ องคประกอบทีส่ ำคญั ของบริหารจัดการ (วริ ัช, 2548) 3. วสั ดุอุปกรณ (Material) การกำหนดแนวทางการใชงานเครื่องมือเครื่องใชที่เปนสวนสำคัญของ การผลิตใหมีคุณภาพ และผลิตในระยะเวลาที่กำหนด ดังนั้นจึงกำหนดใหพนักงานทุกคน ตองมีความรู ความสามารถในการใชงานเครื่องมือตา ง ๆ ไดเปนอยางดี โดยมีการฝกฝนและทำความเขา ใจรวมถึง เทคนิค ตา ง ๆ ท่เี ปนการดแู ลรกั ษาและปองกันอนั ตรายหรอื ความเสียหายท่ีอาจเกิดข้นึ ระหวางปฏิบตั ิงาน (ดอกจันทร บญุ ทนั และ อมิ รอน, 2552) 4. การจัดการ (Management) การกำหนดกลยุทธการบริหารงานท่ีคำนึงถึงสภาพแวดลอมภายใน และภายนอกองคกร โดยทำการวิเคราะหจ ดุ ออน จุดแขง็ โอกาสและอปุ สรรคทม่ี ีผลกระทบตอการบริหารงาน ตลอดเวลา เพ่อื หากลยุทธในการหลกี เลย่ี งและปรับเปลี่ยนแนวทางการบรหิ ารใหสอดคลองกับสภาพแวดลอม ภายในและภายนอกที่เปลี่ยนแปลงไป เปนกลยุทธการบริหารที่มีความครอบคลุม (ดอกจันทร และ อิมรอน, 2552) การจดั การ 4M โดยใชหลกั การควบคมุ เปน หลักสำคัญของการบรหิ ารซงึ่ ทำใหเกิดประสทิ ธภิ าพในการ บริหารจัดการ โดยที่ตองควบคุมปริมาณงาน ควบคุมคุณภาพของงาน ควบคุมเวลาการทำงานของพนักงาน และควบคุมคาใชจายในการปฏบิ ตั ิงานตา ง ๆ เหลา นี้จะสงผลตอ ความสำเร็จขององคกร และตอ งสรา งจิตสํานึก ที่ดีใหเ กดิ ขึ้นกับพนักงานทุกคนรวมถึงผูบริหาร ซึ่งสงผลตอการมีสวนรวมในกระบวนการตาง ๆ (ดอกจันทร บญุ ทนั และ อิมรอน, 2552) 2.2 กฎหมายและมาตรฐานทีเ่ ก่ียวขอ งกับการทำงานบนทสี่ งู 2.2.1 กฎกระทรวงกำหนดมาตรฐานในการบริหารและการจัดการดานความปลอดภัย อาชวี อนามัย และสภาพแวดลอ มในการทำงาน พ.ศ. 2549 “ความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทำงาน” หมายความวา การกระทำ หรือ สภาพการทำงานซึ่งปลอดจากเหตุอันจะทำใหเกิดการประสบอันตราย การเจ็บปวย หรือความเดือดรอน รำคาญอนั เนอื่ งจากการทำงานหรอื เกย่ี วกับการทำงาน สถาบนั สงเสริมความปลอดภยั อาชวี อนามัย และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคการมหาชน)

กรณศี กึ ษารปู แบบการจัดการความปลอดภัยและอาชวี อนามยั ในการติดตัง้ หลงั คาสำเรจ็ รูป หนา้ 15 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแหงหนึง่ ในประเทศไทย “เจา หนา ทคี่ วามปลอดภัยในการทำงาน” หมายความวา ลูกจางซง่ึ นายจางแตงตั้งใหปฏิบัติหนาที่เปน เจา หนาที่ความปลอดภยั ในการทำงานระดับหวั หนางาน ระดับบริหาร ระดับเทคนคิ ระดับเทคนิคขั้นสูง และ ระดับวชิ าชีพ “ลูกจางระดบั ปฏบิ ัตกิ าร” หมายความวา ลกู จา งซ่งึ ทำหนา ทีเ่ ปน ผูปฏิบตั ิงาน “ลูกจางระดับหัวหนางาน” หมายความวา ลูกจางซึ่งทำหนาที่ควบคุม ดูแล บังคับบัญชาส่ังงานให ลูกจางทำงานตามหนา ทขี่ องหนวยงานนั้น ๆ “ลูกจางระดับบรหิ าร” หมายความวา ลูกจางซงึ่ เปนหัวหนาหนวยงานทมี่ รี ะดับสูงกวาหัวหนางานข้ึน ไปไมวา จะเรียกชอื่ อยางไรกต็ าม “คณะกรรมการ” หมายความวา คณะกรรมการความปลอดภัย อาชีวอนามยั และสภาพแวดลอมใน การทำงานของสถานประกอบกิจการ “กรรมการ” หมายความวา กรรมการความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทำงาน ของสถานประกอบกจิ การ “ผูแทนนายจางระดับบริหาร” หมายความวา ลูกจางระดับบริหารซึ่งมีอำนาจหนาที่ทำการแทน นายจางสำหรับกรณีการจาง การลดคาจาง การเลิกจาง การใหบำเหน็จ การลงโทษ หรือการวนิ จิ ฉัยขอรอง ทุกข และไดรับมอบหมายเปนหนงั สอื ใหกระทำการแทนนายจา ง เพอ่ื ปฏิบตั ิใหเปนไปตามกฎกระทรวงนี้ “ผูแทนลูกจาง” หมายความวา ผูแทนลูกจางซึ่งเปน ลูกจางระดับปฏิบัตกิ ารที่ไดร ับการเลือกต้ังจาก ฝา ยลูกจางใหเปน กรรมการ เพือ่ ปฏิบัตใิ หเ ปน ไปตามกฎกระทรวงนี้ “หนวยงานความปลอดภัย” หมายความวา หนวยงานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และ สภาพแวดลอมในการทำงานซึ่งนายจางใหดูแลและปฏิบัติงานดานความปลอดภัย อาชีวอนามัยและ สภาพแวดลอ มในการทำงานของสถานประกอบกิจการ “สถานประกอบกิจการ” หมายความวา ที่ทำงานของนายจา งแตละแหง ที่ประกอบกิจการแยกออก ตามลำพงั เปน หนวย ๆ และมีลกู จา งทำงานอยู 2.2.2 กฎกระทรวง กำหนดมาตรฐานในการบริหารและการจดั การดานความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทำงานเก่ียวกบั งานกอสรา ง พ.ศ. 2551 “งานกอสรา ง” หมายความวา การประกอบการเกี่ยวกับการกอสรางทุกชนิด เชน อาคาร สนามบิน ทางรถไฟ ทางรถราง ถนน อุโมงค ทาเรอื สะพานเทียบเรือ สะพาน ทางน้ำ ทอระบายน้ำ ประปา รั้ว กำแพง ประตู ปายหรือสิง่ ที่สรางขึ้นสำหรับติดหรือตั้งปาย พืน้ ที่หรือส่ิงกอสรางเพื่อจอดรถ กลับรถ และทางเขาออก ของรถ และหมายรวมถึงการตอ เติม ซอมแซม ซอมบำรุง ดัดแปลง เคลื่อนยาย หรือรื้อถอนทำลายส่ิงกอสรา ง นน้ั ดวย สถาบนั สง เสรมิ ความปลอดภัย อาชวี อนามยั และสภาพแวดลอมในการทำงาน (องคก ารมหาชน)

กรณีศึกษารูปแบบการจดั การความปลอดภัยและอาชีวอนามัยในการติดตงั้ หลงั คาสำเรจ็ รูป หนา้ 16 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ หง หน่งึ ในประเทศไทย “เขตกอสราง” หมายความวา พื้นที่ที่ดำเนินการกอสราง รวมทั้งพื้นที่โดยรอบบริเวณซึ่งนายจางได กำหนดขึ้นตามกฎกระทรวงนี้ 2.2.3 พระราชบัญญัตคิ วามปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทำงาน พ.ศ.2554 “ความปลอดภัย อาชีวอนามยั และสภาพแวดลอ มในการทำงาน” หมายความวา การกระทำ หรอื สภาพการทำงานซ่ึงปลอดจากเหตุอนั จะทำใหเกดิ การประสบอันตรายตอชวี ิต รางกาย จิตใจ หรอื สุขภาพ อนามัยอนั เนื่องจากการทำงานหรือเก่ียวกบั การทำงาน “นายจาง” หมายความวา นายจางตามกฎหมายวาดวยการคุมครองแรงงานและให หมายความรวมถึง ผูประกอบกิจการซงึ่ ยอมใหบุคคลหนงึ่ บคุ คลใดมาทำงานหรือทำผลประโยชนใหแกหรอื ใน สถานประกอบกิจการ ไมวาการทำงานหรือการทำผลประโยชนนั้นจะเปนสวนหน่ึงสวนใดหรือทั้งหมดใน กระบวนการผลติ หรอื ธุรกิจในความรบั ผดิ ชอบของผปู ระกอบกิจการน้นั หรอื ไมก ็ตาม “ลกู จาง” หมายความวา ลูกจา งตามกฎหมายวาดวยการคุมครองแรงงานและใหหมายความ รวมถงึ ผูซ่งึ ไดร ับความยินยอมใหท ำงานหรอื ทำผลประโยชนใ หแกหรือในสถานประกอบกิจการของนายจา งไม วาจะเรียกช่อื อยางไรก็ตาม “ผบู รหิ าร” หมายความวา ลกู จา งตั้งแตร ะดับผูจัดการในหนวยงานข้นึ ไป “หวั หนางาน” หมายความวา ลกู จางซง่ึ ทำหนาที่ควบคมุ ดแู ล บังคับบัญชาหรือส่ังใหลูกจาง ทำงานตามหนา ทขี่ องหนวยงาน “เจาหนาที่ความปลอดภยั ในการทำงาน” หมายความวา ลูกจางซึ่งนายจางแตงตัง้ ใหปฏิบตั ิ หนาทด่ี านความปลอดภัย อาชวี อนามัย และสภาพแวดลอมในการทำงานตามพระราชบญั ญัติน้ี “สถานประกอบกิจการ” หมายความวา หนว ยงานแตละแหงของนายจางที่มีลูกจางทำงาน อยูในหนว ยงาน “คณะกรรมการ” หมายความวา คณะกรรมการความปลอดภัย อาชีวอนามัยและ สภาพแวดลอมในการทำงาน 2.2.4 มาตรฐานความปลอดภัยสำหรบั งานกอ สรางอาคาร วศิ วกรรมสถานแหงประเทศไทย พ.ศ. 2518 ได แบงมาตรฐานความปลอดภัยออกเปน 13 หมวด ซงึ่ รายละเอียด มีดังน้ี 1. งานนง่ั รา น 2. งานตอกเข็ม 3. บันไดไต 4. งานขุดดนิ ลึก 5. การรื้อถอนทำลาย สถาบันสงเสริมความปลอดภยั อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคการมหาชน)

กรณศี ึกษารปู แบบการจดั การความปลอดภัยและอาชีวอนามัยในการตดิ ต้งั หลังคาสำเรจ็ รูป หนา้ 17 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแหงหน่ึงในประเทศไทย 6. ปน จ่ัน 7. กวานและลิฟต 8. การเชอื่ มและการตดั 9. การปฏิบัตงิ านภายใตความกดอากาศสงู 10. การระเบดิ 11. การขนยายและการเกบ็ วัสดุ 12. พ้นื ชั่วคราว บนั ไดถาวร ราวก้ันและขอบกันตก 13. ความสะอาดและความมีระเบียบ การเดนิ สายไฟและการใหแสงสวางช่วั คราว หอ งสุขาชัว่ คราว 2.2.5 มาตรฐานสากลที่เก่ียวของกับการปองกนั และยับยั้งการตกจากท่ีสงู 1. มาตรฐานองคการมาตรฐานสากล (International Standardization and Organization: ISO) 2. มาตรฐานสหภาพยโุ รป (European Standards: EN) 3. มาตรฐานออสเตรเลียและนิวซีแลนด (AS/NZS) 4. มาตรฐานสถาบนั มาตรฐานแหง ชาติสหรัฐอเมริกา (American National Standards Institute: ANSI) 5. มาตรฐานอตุ สาหกรรมญี่ปุน (Japanese Industrial Standards: JIS) 6. มาตรฐานของสถาบันความปลอดภัยและอนามัยในการทำงานแหงชาตสิ หรฐั อเมรกิ า (The National Institute for Occupational Safety and Health: NIOSH) 7. มาตรฐานของสำนกั งานบริหารความปลอดภัยและอาชวี อนามัยแหง ชาติ สหรัฐอเมริกา (Occupational Safety and Health Administration: OSHA) 8. มาตรฐาน Workplace Safety and Health (WSH Council) ประเทศสิงคโปร 9. มาตรฐานอ่ืน ๆ ท่เี ปน ทย่ี อมรบั 2.3 ทฤษฎีความปลอดภยั ในการทำงาน ทฤษฎีเกีย่ วกบั การเกดิ อุบัติเหตุ 2.3.1 ทฤษฎีโดมิโน (Domino Theory) H.W. Heinrich (1950) สาเหตขุ องการเกิดอบุ ตั เิ หตุ สามารถอธิบายไดด วยทฤษฎีโดมโิ น (Domino Theory) วาการบาดเจบ็ และความเสียหายตาง ๆ เปนผลท่สี ืบเนือ่ งโดยตรงมาจากอุบัติเหตุ และอุบัติเหตุเปนผลมาจาก การกระทำทไี่ มป ลอดภัยหรอื สภาพการณท ีไ่ มป ลอดภัย ซงึ่ เปรยี บไดเ หมอื นตัวโดมิโนท่ีเรยี งตวั กนั 5 ตัว เม่ือตัว ที่หนึง่ ลมยอมมีผลทำใหตัวโดมิโนถัดไปลมตามกนั ไปดว ยเปนลกู โซ ทฤษฎโี ดมโิ นน้มี ผี ูเรียกชอื่ ใหมเปน “ลูกโซของ อุบัติเหตุ (Accident Chain)” ไดแ ก สถาบันสง เสรมิ ความปลอดภยั อาชวี อนามยั และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคการมหาชน)

กรณีศึกษารูปแบบการจดั การความปลอดภยั และอาชวี อนามยั ในการตดิ ตง้ั หลังคาสำเรจ็ รปู หนา้ 18 ของสถานประกอบกจิ การขนาดใหญแหง หน่ึงในประเทศไทย โดมิโนตัวที่ 1 สภาพแวดลอมหรือภมู ิหลังของบุคคล (Social Environment or Background) หมายถึง ความใจรอน ดอ้ื รั้น ความโลภ และลักษณะทางสันดานทไ่ี มต องการซ่งึ อาจถา ยทอดมาจากบรรพบรุ ุษ ของแตละคน ในขณะเดยี วกนั สภาพแวดลอม อาจทำใหเ กิดการพฒั นาจากส่งิ ตาง ๆ ข้ึนมา ซ่งึ อาจปะปนมาใน รูปของการรับรู การศกึ ษา ดังนน้ั พนั ธกุ รรมและสภาพแวดลอ มจึงอาจเปน สาเหตุทีท่ ำใหเกดิ ความผิดปกตหิ รือ ความบกพรองสว นบุคคล โดมโิ นตัวท่ี 2 ความบกพรองของบุคคล (Defects of Person) หมายถงึ การที่บคุ คลมีคุณลักษณะ ทางสันดานและความประพฤติท่ีไมดีจนอาจทำใหกลายเปนบคุ คลทีล่ ะเลย หรอื ไมสนใจตอหลักการปฏิบัติเพ่ือ ความปลอดภยั ฯ ทำใหเ กดิ การกระทำหรอื มสี วนรวมในการสรา งสภาพการณทไ่ี มป ลอดภัยฯ ขน้ึ มา โดมโิ นตัวที่ 3 การกระทำและ/หรือสภาพการณทไี่ มป ลอดภัย (Unsafe Acts / Unsafe Conditions) หมายถึง การกระทำที่ไมปลอดภัย เชน การยืนทำงานภายใตวัตถุที่มีน้ำหนักมากที่แขวนอยูการติดตั้ง เครือ่ งยนตโ ดยไมมกี ารแจงเตือน การหยอกลอ ในขณะทำงาน เปนตน สวนสภาพแวดลอมท่ีไมป ลอดภัย ไดแก การขาดเคร่อื งปองกันจุดอนั ตราย การไมม รี ั้วกนั จุดท่ีมีการเคล่อื นทขี่ องเครื่องจักร ภาวะเสยี งดังเกิน แสงสวาง ไมเพียงพอหรือการระบายอากาศไมด ี เปน ตน โดมโิ นตวั ที่ 4 อุบตั ิเหตุ (Accident) เปนเหตกุ ารณท ่ีเกิดจากปจ จัยท้ัง 3 ระดบั ขา งตนแลวสงผลกระทบ ใหเ กิดอุบตั ิการณ/ อบุ ตั ิเหตุ เชน การตกจากทีส่ ูง ลน่ื หกลม เดินสะดดุ สง่ิ ของตกมาจากท่สี ูง วัตถกุ ระเด็นใส ซง่ึ อาจ เปน สาเหตขุ องการบาดเจ็บ โดมิโนตัวที่ 5 การบาดเจ็บหรือความเสียหาย (Injury / Damages) คือการบาดเจ็บที่อาจเกิดกับ รา งกาย เชน การฉีกขาดของเนื้อเย่อื กลามเนือ้ หรือกระดูกหักท่เี ปนผลมาจากอุบตั ิเหตุและอาจสงผลจนถึงขนั้ พิการได การปองกันอุบัติเหตุตามทฤษฎีโดมิโน เม่ือโดมิโนตัวที่ 1 ลม ตัวถัดไปก็จะลมตาม ดังนั้นหากไมให โดมิโนตัวที่ 4 ลม (ไมใหเกดิ อุบตั ิเหต)ุ กต็ อ งเอาโดมโิ นตวั ท่ี 3 ออก การบาดเจบ็ หรือความเสียหายกจ็ ะไมเ กดิ ขนึ้ ภาพที่ 2-5 ลูกโซของอุบตั ิเหตุ (Heinrich, 1950) สถาบันสงเสรมิ ความปลอดภัย อาชวี อนามยั และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคก ารมหาชน)

กรณศี กึ ษารปู แบบการจดั การความปลอดภยั และอาชวี อนามยั ในการตดิ ตัง้ หลงั คาสำเรจ็ รปู หนา้ 19 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแหงหน่งึ ในประเทศไทย ทฤษฎโี ดมิโนคอื เมื่อโดมโิ นตัวท่ี 1 ลม ตวั ถดั ไปกล็ มตาม ดงั นนั้ การปอ งกนั อุบัติเหตุตามทฤษฎีโดมิโน หรอื ลูกโซของอบุ ัตเิ หตุ คอื การไมใ หโดมโิ นตวั ท่ี 4 (อบุ ัตเิ หตุ) ลม แลว ไปกระทบโดมโิ นตัวถัดไป ทำใหโดมิโนตัว ที่ 5 (การบาดเจ็บหรือความเสียหาย) ลมตามไปดวย การทำใหโดมิโนตัวที่ 4 (อุบัติเหตุ) ไมลมนัน้ วิธีการที่ดี ที่สุดสามารถทำไดด วยการเอาโดมิโนตัวที่ 3 ออกโดยการกำจัดการกระทำและ/หรือสภาพการณท ่ีไมปลอดภัย ดวยวิธีตาง ๆ ดังนั้น อุบัติเหตุ และการบาดเจ็บหรือความเสียหายก็ไมเกิดขึ้น ทั้งน้ี ในการแกไ ขหรือกำจัด โดมโิ นตัวท่ี 3 ออก จำเปนทจ่ี ะตอ งมีการแกไขปรับปรุงท่โี ดมิโนตวั ที่ 1 (สภาพแวดลอ มหรอื ภูมหิ ลังของบุคคล) และตัวที่ 2 (ความบกพรองของบุคคล) ดวย แตการที่จะแกไขหรือกำจัดโดมโิ นตัวที่ 1 หรือตวั ที่ 2 เปนเรื่องท่ี ตองใชเวลายาวนานมาก เพราะเปนส่ิงที่เกดิ ขึน้ และปลูกฝงเปน นสิ ัยสวนบุคคลแลวสรปุ ไดดังภาพท่ี 2-5 2.3.2 แบบจำลองสาเหตขุ องอบุ ตั เิ หตุและความสญู เสีย (Loss Causation Model) Frank E. Bird (1969) ไดคิดแบบจำลองสาเหตุของอุบัติเหตุและความสูญเสีย (Loss Causation Model) ซึ่งเปนแบบที่งายและใชกันในการควบคุมอุบัติเหตุอยางกวางขวาง โดยการนำทฤษฎีโดมิโนของ H.W. Heinrich มาอธิบายใหม แบบจำลองสาเหตุของอุบัติเหตุและความสญู เสีย อธบิ ายถึงผลหรือความสูญเสีย (Loss) เปนผล มาจากเหตุการณผิดปกติ (Incident) ที่เกิดขึ้น ซึ่งเกิดมาจากสาเหตุในขณะนั้น (Immediate Causes) แตที่ จริงแลว เกิดมาจากสาเหตุพื้นฐาน (Basic Causes) ท่เี กิดขึ้นมาจากการขาดการควบคุมทดี่ ี (Lack of Control) ดงั ภาพที่ 2-6 ขาดการควบคุม สาเหตพุ ้นื ฐาน สาเหตุในขณะน้นั เหตกุ ารณผ ิดปกติ ขีดจำกัด ความสญู เสีย 1. โครงการ     ไมเ พยี งพอ 2. มาตรฐานของ ปจจยั จากบุคคล การกระทำและ/ สัมผัสกบั วตั ถุ คน หรือพลังงาน  ทรัพยส ิน โครงการ   หรอื สภาพการณ  ไมเ พียงพอ ทต่ี ่ำกวา มาตรฐาน กระบวนการผลิต ปจจยั จากงาน 3. การปฏิบัตติ าม  มาตรฐาน ไมเ พียงพอ    ภาพท่ี 2-6 แบบจำลองสาเหตขุ องอบุ ัตเิ หตุและความสูญเสยี (Loss Causation Model) (1) การขาดการควบคมุ (Lack of Control) การขาดการควบคุมการจดั การอยางเพยี งพอ ยอมนำไปสูความ สญู เสีย การขาดการควบคุม ไดแ ก - โครงการไมเ พียงพอ - มาตรฐานของโครงการไมเ พียงพอหรอื ไมช ดั เจน สถาบันสง เสรมิ ความปลอดภยั อาชวี อนามยั และสภาพแวดลอมในการทำงาน (องคก ารมหาชน)

กรณีศึกษารปู แบบการจดั การความปลอดภัยและอาชวี อนามยั ในการติดตง้ั หลังคาสำเรจ็ รูป หนา้ 20 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ หงหนง่ึ ในประเทศไทย - การปฏบิ ตั ิตามมาตรฐานไมเ พยี งพอ (2) สาเหตุพื้นฐาน (Basic Causes) คือสาเหตุที่แทจริงที่อยูเบ้ืองหลังที่แสดงออกมาเปนเหตุผลวา ทำไมการกระทำหรอื สภาพการณท ี่ต่ำกวามาตรฐานจงึ เกิดขนึ้ สาเหตุพน้ื ฐานแบง ออกเปน 2 กลุม ไดแก - ปจจยั จากบุคคล เชน ขาดความรู ขาดความสามารถทั้งทางกายและทางจติ ใจ มีความเครยี ด ฯลฯ - ปจจัยจากงาน หรือสภาพแวดลอมในการทำงาน เชน การออกแบบทางวิศวกรรมไมดี การควบคุม การจัดซ้อื ไมเพียงพอ เคร่ืองมือ อปุ กรณ วัสดไุ มเพียงพอ ฯลฯ (3) สาเหตุในขณะน้ัน (Immediate Causes) คือสภาวะที่เกิดขึ้นอยางเฉียบพลันทันทีกอนที่ จะมีการสมั ผัส เปนสภาวะท่มี องเหน็ หรือรบั รูได ซงึ่ เก่ียวขอ งกบั - การกระทำทต่ี ่ำกวามาตรฐาน (Sub-Standards Act) - สภาพการณท ่ตี ำ่ กวามาตรฐาน (Sub-Standards Condition) (4) เหตุการณผิดปกติหรืออุบัติการณ (Incident) คือเหตกุ ารณท่ีเกิดขึน้ เนื่องจากการสัมผัสกับแหลง ของพลังงาน หากพลังงานนั้นสูงกวาคาขีดจำกัดของรางกายหรือโครงสราง จะกอใหเกิดการบาดเจ็บหรือทรัพยสิน เสียหาย หากพลังงานไมส ูงกวาเกินกวาขีดจำกัดของรางกายหรอื โครงสรางจะรบั ได จะไมก อ ใหเกิดการบาดเจ็บหรือ ทรัพยส นิ เสียหาย แตม ผี ลใหก ระบวนการผลิตหยุดชะงกั (5) ความสูญเสยี (Loss) เปน ผลที่เกดิ ขน้ึ เมื่อมีเหตุการณผดิ ปกติ ผลท่ีเกดิ ขน้ึ อาจเปน เรอื่ งเล็กนอยไป จนถงึ ข้ันเสียชวี ิต หรอื เสยี หายทง้ั สถานประกอบกจิ การก็ได จากการศกึ ษาเกี่ยวกับอุบัติเหตุที่เกิดขึ้นในวงการอุตสาหกรรมในป พ.ศ. 2512 โดยผูอำนวยการฝา ย บรกิ ารวิศวกรรมของบรษิ ัทประกันภัย North America ดวยการวิเคราะหอ บุ ัติเหตุ 1,753,498 ราย ทร่ี ายงาน ไวโดยบริษัท 297 แหง บริษัทเหลานั้นเปนตัวแทนของกลุมอุตสาหกรรม 21 ประเภท มีคนงาน 1,750,000 คน ทำงานมามากกวา 3 พันลานชั่วโมงทำงาน นับถึงชวงเวลาท่ที ำการวิเคราะห ผลการศึกษาแสดงอัตราสวนจาก รายงานดงั ตอ ไปนี้ ทกุ ๆ 1 ครงั้ ที่มีการบาดเจบ็ คร้ังสำคัญๆ (ข้นั เสียชวี ิต ทพุ พลภาพ หยดุ งาน) จะมีรายงานการบาดเจ็บ เล็กนอย (ขัน้ รับการปฐมพยาบาล) 9.8 ครั้ง สำหรับบริษัท 95 แหงที่ดำเนินการวิเคราะหการบาดเจ็บสำคัญๆ ได รายงานวาอตั ราสวนการบาดเจ็บทีท่ ำใหมีการหยุดงานกับการบาดเจ็บท่ีตองมีการรักษาพยาบาล คือ 1 : 15 47 % ของบริษัทเหลานั้นแสดงใหเห็นวามีการตรวจสอบเหตุที่สรางความเสียหายใหกับทรัพยสิน ทุกครั้งที่เกิดเหตุการณและ 84 % ระบุวาตรวจสอบเฉพาะอุบัติเหตุที่ทำใหเกิดความเสียหายรายแรง การ วเิ คราะห คร้งั สดุ ทายช้ดี วยวา 30.2 % ของอุบัติเหตุที่ทำใหทรัพยสินเสียหายจะถูกบันทึกไวในทุกคร้ังท่ีเกิดการ บาดเจ็บคร้ังสำคัญๆ ผลการศึกษาอัตราสวนการเกิดอุบัติเหตุพบวา การบาดเจ็บรายแรงเปนเหตุการณที่เกิดขึ้นนอยครั้ง ในขณะท่เี หตุการณทีไ่ มร นุ แรงนักจะมโี อกาสเกิดขนึ้ ไดบ อยครั้งกวา สถาบนั สง เสริมความปลอดภยั อาชีวอนามยั และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคก ารมหาชน)

กรณีศกึ ษารูปแบบการจดั การความปลอดภัยและอาชวี อนามยั ในการติดตงั้ หลังคาสำเรจ็ รปู หนา้ 21 ของสถานประกอบกจิ การขนาดใหญแ หงหน่งึ ในประเทศไทย 1 1 = การบาดเจบ็ สาหสั หรอื อาการรนุ แรงถึงขัน้ พกิ าร 10 10 = การบาดเจ็บไมร นุ แรง 30 30 = อบุ ัติเหตทุ ี่ทำใหท รัพยส นิ เสยี หายทกุ ประเภท 600 = เหตุการณทไี่ มเกิดการบาดเจบ็ หรอื ทรพั ยส ินเสยี หาย 600 (เหตกุ ารณเ กือบเกดิ อุบัตเิ หตุ) ภาพท่ี 2-7 อตั ราสวนการเกิดอบุ ตั เิ หตุ (Accident Ratio) (Frank E. Bird, 1969) ความสัมพนั ธของอัตราสวน 1 : 10 : 30 : 600 แสดงใหเห็นอยางชัดเจนวา มีเหตุการณเกิดการบาดเจ็บ ถึงขัน้ รนุ แรง 1 ครั้ง จะมีเหตุการณเ กอื บเกิดอุบตั ิเหตเุ กิดข้ึนถึง 600 ครงั้ โดยทีส่ ถานประกอบกจิ การสวนใหญ มักจะมุงความสนใจและพยายามไปแกไขทเี่ หตุการณที่มกี ารบาดเจ็บถึงข้ันรุนแรง ซึง่ เกิดขึ้นเพียงไมกี่ครั้งแตกลับ ละเลยในการแกป ญหาเหตุการณเกอื บเกิดอุบัติเหตุทัง้ ๆ ที่เกิดขึ้นเปน จำนวนมาก หากสถานประกอบกิจการ ใหค วามสำคัญกบั เหตกุ ารณเกือบเกดิ อบุ ตั ิเหตุจะสามารถปองกนั การเกดิ อุบตั ิเหตุไดอยางมีประสทิ ธิภาพ 2.3.3 ความสญู เสียจากการเกิดอบุ ตั เิ หตุ การเกิดอุบัตเิ หตุแตล ะครั้ง กอใหเกิดความสูญเสียมากมาย นอกจากจะเกิดการบาดเจบ็ การเจ็บปวย หรือเสียชีวิต หรือแมแตท รัพยสนิ เสยี หาย อุปกรณ เครื่องมือ เครื่องจักรที่เกิดความเสียหาย คาใชจา ยในการ ซอมบำรุงแลว ยังรวมถึงการสูญเสียเวลาในการผลิตที่ตองหยุด และคาใชจา ยอื่น ๆ หรือภาพพจนขององคกร ความสญู เสียหรอื คา ใชจ ายอนั เนอ่ื งมาจากการทำงาน อาจแบง ออกไดเ ปน 2 ประเภทใหญ ๆ ดงั นี้ 1) ความสูญเสียทางตรง (Direct Loss) หมายถงึ จำนวนเงินที่ตองจา ยไปอนั เกี่ยวเนื่องกับ ผไู ดร บั บาดเจ็บโดยตรงจากการเกิดอบุ ตั ิเหตุนั้น ไดแ ก - คา รกั ษาพยาบาล - คา ทดแทน - คาทำขวัญ คาทำศพ - คา ประกันชีวติ 2) ความสูญเสียทางออม (Indirect Loss) หมายถึง คาใชจายอืน่ ๆ (ซ่ึงสวนใหญจ ะคำนวณเปนตัวเงินได) นอกเหนอื จากคาใชจ า ยทางตรงสำหรบั การเกดิ อบุ ัตเิ หตุแตล ะครง้ั ไดแก สถาบันสง เสริมความปลอดภัย อาชวี อนามัย และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคก ารมหาชน)

กรณศี ึกษารูปแบบการจัดการความปลอดภยั และอาชีวอนามยั ในการตดิ ต้ังหลังคาสำเรจ็ รปู หนา้ 22 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ หง หนง่ึ ในประเทศไทย (1) การสญู เสียเวลาทำงานของ ก. ผปู ฏิบัติงานทไ่ี ดร บั บาดเจ็บ เพ่ือรกั ษาพยาบาล ข. ผูปฏิบัติงานคนอ่ืน หรือเพือ่ นรว มงานท่ีตองหยุดชะงักชั่วคราว เน่อื งจาก - ชวยเหลอื ผบู าดเจบ็ โดยการปฐมพยาบาล หรอื นำสงโรงพยาบาล - ความอยากรอู ยากเห็น - การวิพากษวจิ ารณ - ความต่ืนตกใจ (ตื่นตระหนกและเสยี ขวญั ) ค. หัวหนางานหรอื ผบู ังคับบญั ชา เนอ่ื งจาก - ชว ยเหลือผบู าดเจบ็ - สอบสวนหาสาเหตุของการเกดิ อบุ ัตเิ หตุ - บันทกึ และจัดทำรายงานการเกดิ อบุ ัติเหตุเพื่อเสนอตามลำดับข้ัน และสงแจงไป ยงั หนวยราชการที่เก่ียวขอ ง - จดั หาผูปฏิบตั ิงานอ่นื และฝกสอนใหเขาทำงานแทนผบู าดเจบ็ - หาวิธีการแกไขและปองกนั อุบตั ิเหตไุ มใ หเกดิ ข้นึ ซ้ำอีก (2) คาใชจายในการซอ มแซมเคร่ืองจักร เครอ่ื งมอื อุปกรณท ่ีไดร บั ความเสยี หาย (3) วัตถุดบิ หรอื สนิ คา ทไี่ ดรบั ความเสยี หายตองทงิ้ ทำลาย หรือขายทิ้ง (4) ผลผลติ ลดลง เน่อื งจากกระบวนการผลติ ขัดของ ตอ งหยุดชะงัก (5) คาสวัสดกิ ารตา ง ๆ ของผบู าดเจ็บ (6) คาจางแรงงานของผูบาดเจ็บ ซึ่งสถานประกอบกิจการตองจายตามปกติ แมวา ผบู าดเจ็บจะทำงานยังไมไ ดเ ตม็ ท่ี หรอื ตอ งหยดุ ทำงาน (7) การสูญเสยี โอกาสในการทำกำไร เพราะผลผลิตลดลงจากการหยุดชะงักของกระบวนการ ผลติ และความเปลยี่ นแปลงความตอ งการของทอ งตลาด (8) การเสยี ช่ือเสยี ง และภาพลกั ษณของสถานประกอบกจิ การ (9) คาใชจา ยเบ็ดเตลด็ ตาง ๆ เชน คา เชา คาไฟฟา คา นำ้ ประปา และคาใชจ า ยอน่ื ๆ ที่สถาน ประกอบกิจการยงั คงตองจายตามปกติ แมวาจะตองหยุด หรอื ปด กจิ การหลายวันในกรณีเกิดอุบตั ิเหตรุ ายแรง นอกจากนี้ ผูบ าดเจ็บจนถึงขัน้ พิการหรอื ทพุ พลภาพจะกลายเปน ภาระของสงั คม ซึ่งทุกคนมีสว นรวม รับผิดชอบดวย ความสญู เสียทางออมจึงมคี า มหาศาลกวา ความสูญเสียทางตรงมาก ซ่งึ ปกตเิ รามกั จะคดิ กันไมถึง จึง มีผูเปรยี บเทียบวาความสญู เสยี หรอื คาใชจ า ยของการเกดิ อุบัติเหตเุ ปรียบเสมือน “ภเู ขานำ้ แขง็ ” สวนที่โผลพนน้ำให มองเห็นไดมีเพียงเล็กนอยเม่ือเทียบกับสวนที่จมอยูใตน้ำ ในทำนองเดียวกัน คาใชจายทางตรงเมื่อเกิดอุบัติเหตุจะ เปน เพียงสวนนอยของคาใชจ ายที่เกิดข้ึนทั้งหมด ซึ่งผูบริหารจะมองขามมิได Heinrich ไดคำนวณอัตราสวน ของคาความสูญเสียทางตรงและความสูญเสียทางออมนั้น ประมาณ 1 : 4 ตอมาในป พ.ศ. 2533 De Reame สถาบันสง เสริมความปลอดภยั อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทำงาน (องคการมหาชน)

กรณีศึกษารูปแบบการจดั การความปลอดภัยและอาชวี อนามยั ในการตดิ ตัง้ หลังคาสำเรจ็ รปู หนา้ 23 ของสถานประกอบกจิ การขนาดใหญแ หงหนึ่งในประเทศไทย อางถึงการศกึ ษาของนักวิชาการทัง้ หลายวา อัตราสว นนัน้ จะอยูระหวาง 1 : 2.3 - 101 ซึ่งอาจเปรยี บเทียบเสมือน ภูเขานำ้ แข็งในมหาสมทุ ร ดงั ภาพท่ี 2-8 ความสญู เสยี ทางตรง - คา รกั ษาพยาบาล - คาทดแทน - คา ทำขวัญ คา ทำศพ - คา ประกันชีวิต ความสูญเสียทางออม - การสญู เสียเวลาทำงานของผบู าดเจบ็ เพื่อนรว มงาน หวั หนา งาน - คา ใชจ า ยในการซอ มแซมเครอื่ งจกั ร เครื่องมือ อปุ กรณ - วัตถุดิบหรอื สนิ คาท่ีไดร ับความเสียหาย - ผลผลติ ลดลง - คา สวัสดกิ ารตาง ๆ ของผบู าดเจ็บ - คาจา งแรงงานของผบู าดเจ็บ - การสูญเสยี โอกาสในการทำกำไร - การเสยี ช่ือเสียง และภาพลกั ษณข องสถานประกอบกจิ การ - คาใชจายเบด็ เตล็ดตา ง ๆ ภาพท่ี 2-8 แสดงความสญู เสียจากการเกิดอุบัติเหตเุ ปรยี บเทียบกบั ภเู ขาน้ำแขง็ 2.3.4 ทฤษฎีความลา ทฤษฎีความลาเปนทฤษฎีกลาวถึงคุณลักษณะมนุษย ขีดจำกัดและความสามารถ ในการทำงานท้ัง ทางดานรา งกายและจติ ใจโดยปจจยั ทม่ี ผี ลกระทบตอมนุษยในการทำงาน ไดแ ก ระยะเวลาการทำงาน ลักษณะ ของงาน สภาพแวดลอมในการทำงาน สภาพความพรอมของรางกาย รวมทั้งสภาพแวดลอมในการดำรงชีวิต ตาง ๆ ทำใหเกิดความลา เมอ่ื มคี วามลา สะสมข้นึ ในรา งกาย กจ็ ำเปน จะตอ งมีการระบายใหระดับความลาลดลง เพื่อใหร างกายไดมีการฟนตัว มิฉะนั้น ถาปลอยใหระดับความลามีแตสูงขน้ึ เรอื่ ย ๆ จนเกนิ ขีดจำกัดที่รา งกาย จะรับได ก็ยอมเปน อันตรายตอรา งกายและเอื้ออำนวยใหม ีความผิดพลาดข้ึนไดงาย และจะทำใหเกิดอบุ ัติเหตุ ((Grand jean, 1981) อางองิ ใน (กิตต,ิ 2554)) 2.3.5 สาเหตขุ องอบุ ตั เิ หตุ (Causes of Accidents) Heinrich (1931) อางอิงใน (วิฑูรย และ วีระพงษ, 2540) สรุปสาเหตุสำคัญของการเกิดอุบัติเหตุ เปน 2 ประการ ไดแ ก 1. สาเหตุจากการกระทำที่ไมปลอดภัย (Unsafe Acts) เปนการกระทำที่ไมปลอดภัยของ ผปู ฏบิ ัตงิ านในขณะทำงาน ซ่งึ อาจจะกอ ใหเกิดอบุ ตั เิ หตไุ ด ดงั ตวั อยา งตอไปนี้ - การใชเ คร่อื งจักร เครือ่ งกล เคร่อื งมอื หรืออุปกรณตา ง ๆ โดยพลการหรือโดยไมไ ดรับมอบหมาย สถาบันสง เสรมิ ความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทำงาน (องคก ารมหาชน)

กรณศี ึกษารปู แบบการจัดการความปลอดภยั และอาชวี อนามัยในการตดิ ตง้ั หลังคาสำเรจ็ รปู หนา้ 24 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ หง หนึ่งในประเทศไทย - การทำงานเร็วเกินสมควรและใชเ คร่อื งจกั รในอัตราทเ่ี ร็วเกนิ กำหนด - ซอมแซมหรอื บำรงุ รกั ษาเคร่ืองในขณะทเ่ี ครื่องยนตกำลังหมนุ - ถอดอปุ กรณค วามปลอดภยั จากเครอื่ งจักรโดยไมม เี หตุอันสมควร - ไมใสใ จตอการหา มเตอื นตา ง ๆ - เลนตลกคะนองในขณะทำงาน - ยืนทำงานในทีท่ ไี่ มป ลอดภยั - ใชเคร่ืองมือทีช่ ำรดุ และการใชเ คร่อื งมอื ไมถูกวธิ ี - ทำการยกหรอื เคล่ือนยายวสั ดดุ ว ยอริ ยิ าบถทา ทางหรือวิธกี ารทไี่ มปลอดภยั - ไมส วมใสอ ุปกรณคมุ ครองความปลอดภัยสวนบุคคลที่จัดให 2. สภาพการณที่ไมปลอดภัย (Unsafe Condition) เปนสภาพแวดลอมที่อยูรอบ ๆ ตัวผูปฏิบัติงาน ในขณะทำงาน ซงึ่ อาจเปนสาเหตุกอใหเ กดิ อบุ ัตเิ หตไุ ด ดงั ตัวอยางตอไปน้ี - ไมมีตะแกรง หรือที่ครอบหรือการดปดคลุมสวนท่ีหมุนไดและสวนสงถายกำลังของเครื่องจักรที่เปน อนั ตราย - เคร่อื งจกั รอาจมที ี่ครอบหรือการดทไี่ มเหมาะสม เชน ไมแขง็ แรง หรือรตู ะแกรงของเซฟการดมีขนาดโต เกินไป - เครอื่ งจกั ร เครือ่ งมอื ทีใ่ ช มกี ารออกแบบไมเ หมาะสม - บริเวณพนื้ ที่ทำงานล่ืน ขรุขระ - สถานทท่ี ำงานสกปรก รกรุงรัง การวางของไมเ ปนระเบยี บ เกะกะ มกี ารวางสง่ิ ของกดี ขวางทางเดนิ - การกองวสั ดสุ งู เกนิ ไป และการซอ นวสั ดไุ มถ ูกวิธี - การจัดเกบ็ สารเคมี สารไวไฟตาง ๆ ไมเ หมาะสม - ความเขมของแสงสวา งไมเหมาะสม เชน แสงอาจสวา งไมเ พยี งพอ หรอื แสงจาเกินไป - ไมม รี ะบบการระบายและถา ยเทอากาศที่เหมาะสม - ไมม ีระบบเตอื นภัยทเ่ี หมาะสม สาเหตุทเี่ กิดอบุ ตั ิเหตุในงานกอ สรา ง จากการศกึ ษาประกอบ (ประกอบ, 2530) สรุปสาเหตทุ ่เี กดิ อบุ ตั ิเหตุในงานกอ สรา งไว 3 สาเหตุ ไดแก 1. เกิดอุบัติเหตุ เพราะความไมรูเทคนิคการกอสราง เชน จัดวางเหล็กเสริมคอนกรีตผิดตำแหนง การถอดแบบคอนกรตี กอนเวลา เปนตน ซง่ึ อาจเปนสาเหตใุ หอาคารพงั ทลายลงมาได 2. เกิดอุบตั ิเหตุ เพราะความประมาท ขาดวินยั เชน การทำงานในทีส่ ูงโดยไมมีเครือ่ งปอ งกันการตก เชน เข็มขัดนิรภยั การไมจัดทำสิ่งปองกันการตกตามชองเปดตาง ๆ เชน ชอ งลิฟต เปนตน ไมเคารพกฎระเบยี บ เกย่ี วกบั ความปลอดภยั 3. เกดิ อุบัติเหตุ เพราะความไมสมบูรณของรา งกาย โดยอาจมีโรคประจำตัว เชน โรคหวั ใจ ลมบาหมู หรอื บางคร้งั อดนอนมากเกนิ ไป หรอื เมาคา งทำใหร า งกายออนเพลีย ซงึ่ จะเกดิ อุบัตเิ หตุไดง า ย สถาบนั สงเสรมิ ความปลอดภัย อาชีวอนามยั และสภาพแวดลอมในการทำงาน (องคการมหาชน)

กรณศี กึ ษารูปแบบการจัดการความปลอดภัยและอาชวี อนามยั ในการติดตงั้ หลงั คาสำเรจ็ รูป หนา้ 25 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแหงหน่ึงในประเทศไทย สถาบันความปลอดภัยในการทำงาน (สถาบนั ความปลอดภยั ในการทำงาน, 2542) สรปุ สาเหตขุ อง การเกิดอุบตั เิ หตุในงานกอสรา ง แบงเปน 2 กรณี ดงั นี้ กรณีที่ 1 สาเหตุนำของการเกดิ อุบตั ิเหตุ แบงไดเปน 3 ลกั ษณะ คือ ก) ความผดิ พลาดของการจดั การ เชน การวางแผนงานดำเนินการดา นความปลอดภยั ไมด ีพอ ไมม กี าร บังคบั ใหป ฏิบัติตามกฎหมายความปลอดภัย ไมติดตามผลการปฏิบัติงานดานความปลอดภัยของคนงานอยาง สม่ำเสมอ จุดอันตรายตาง ๆ ไมไดทำการแกไข อุปกรณค มุ ครองความปลอดภยั สวนบุคคลไมเ พยี งพอ ข) สภาวะทางดานจติ ใจของคนงานไมเหมาะสม เชน ขาดความระมัดระวัง มที ัศนคติไมถูกตอ ง จิตใจ เลือ่ นลอยขณะทำงาน ตกใจงา ยเกิดความรสู ึกหวาดกลวั ค) สภาพรา งกายไมเหมาะสมกบั งาน เชน เปน โรคหวั ใจ สายตาไมดี ออนเพลีย หูหนวก สภาพรา งกาย เม่อื ยลา เปน ตน กรณีที่ 2 สาเหตโุ ดยตรงของการเกิดอบุ ัตเิ หตุ แบงไดเปน 2 ลกั ษณะ คอื ก) การปฏิบัตงิ านท่ีไมป ลอดภัย จะมสี าเหตสุ บื เน่ืองมาจากคนงานท่ีปฏิบัตงิ านโดยตรง เชน ไมส วมใส อุปกรณคุมครองความปลอดภัยสวนบุคคล ไมสนใจตอคำเตือนตาง ๆ ใชเครื่องมือไมถูกวิธี เลนกับเพื่อน รว มงานขณะทำงาน เปน ตน ข) สภาพของงานทไ่ี มป ลอดภัย สามารถแบงไดเ ปน 2 ลักษณะ คอื 1) อุบัติเหตุที่เกิดจากลักษณะงาน ลักษณะของอุบัตเิ หตุจะมีความแตกตางกันออกไปตาม ลักษณะของงานกอสรา ง เชน งานกอ สรางอาคารสูงลักษณะของอุบตั ิเหตุท่ีเกิด คือ การพลัดตกจากที่สูง วัตถุหลนใส เปนตน แตถ าเปนงานกอสรางถนนลักษณะของอุบัติเหตุจะเกี่ยวกับการใชเครื่องจกั รกล หรอื จากการใชเ ครือ่ งทนุ แรงเปน สวนมาก 2) อุบัติเหตุที่เกิดจากส่ิงแวดลอมในการทำงาน ผูที่ทำงานกอ สรางตองพบกับสภาพแวดลอม ท่ีไมพ ึงประสงคด วยกันทัง้ น้นั เชน เสยี งดงั แสงทีจ่ าหรือมัวจนเกินไป ฝุน ความรอน ควัน เปนตน อนั ตรายท่เี กดิ ข้ึนในงานกอ สราง อันตรายที่เกิดขึ้นในงานกอสราง งานกอสรางมีกิจกรรมที่หลากหลายและมีการเปล่ียนแปลงตลอดเวลา ดงั นน้ั อนั ตรายของงานกอสรางจะแตกตางไปตามขั้นตอนของงาน ดงั นี้ 1. อันตรายการพลัดตกจากที่สูง เชน งานนั่งรา น งานติดตั้งไฟฟา งานติดตั้งหลังคา งานโครงสราง เสา งานทาสี งานตดิ ต้ังฝาเพดาน และงานฉาบปูน (สนุ นั ท และ ธวัชชัย, 2554) ดงั น้ัน ตอ งมกี ารทำราวก้ันตก รมิ อาคาร ทำฝาปด ชองตา ง ๆ ทำตาขา ยรองรับ ใชเ ขม็ ขดั นิรภยั เมือ่ ทำงานในท่ีสงู และทำนั่งรา นใหแข็งแรง 2. อันตรายจากการกระแทก คนงานมีโอกาสไดรับบาดเจ็บจากการถูกอุปกรณเครื่องมือตาง ๆ กระแทกขณะทำงาน เชน อุปกรณที่มีแรงอัดอากาศสูง มีผลทำใหคนงานเกิดแผลฉีกขาด ฟกซ้ำ กระดูกหัก อวัยวะตาง ๆ ไดร บั การกระทบกระเทือนและเสียชีวิต (เบญจเดช, 2547) 3. อนั ตรายจากการพังทลาย และวสั ดตุ กหลน เชน สายสลงิ ลำเลียงปูนขาด (สุนนั ทและธวัชชัย, 2554) งานในทอ ชองโพรง อุโมงค การพังทลายของ ดิน หิน เปนตน ตองมีการเก็บกวาดเศษวัสดุบนพื้นฐานทางให สถาบันสง เสรมิ ความปลอดภัย อาชวี อนามัย และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคการมหาชน)

กรณศี ึกษารูปแบบการจัดการความปลอดภยั และอาชีวอนามยั ในการติดต้งั หลังคาสำเรจ็ รูป หนา้ 26 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ หง หน่งึ ในประเทศไทย สะอาดอยูเ สมอ ปดกัน้ ขอบพน้ื ดินอาคาร ก้ันผา ใบรองรับ เพ่ือปอ งกันเศษวสั ดุตกหลน ลงไปเบือ้ งลาง และตอง มรี ะบบปอ งกนั ดินพงั ควรเคลือ่ นยา ยดินปากหลมุ ออกไปอยางตอ เนอื่ งไมกองไวจ นสงู มาก 2.4 งานวจิ ยั ท่ีเก่ียวขอ ง วัชระ (2555) ศึกษาระดับความรนุ แรงและปจจัยที่สงผลตอ การตกจากที่สูงในโครงการกอสรา งอาคารสูง ผลการศึกษาพบวา สามารถแบงระดบั ของความรุนแรงของการตกจากที่สูงเปน 5 ระดับ คอื 1) ระดับที่ไมสามารถ ทำงานไดชั่วคราว โดยหยุดงานไมเกิน 3 วัน เทียบเปนจำนวนวัน สูญเสียเทียบเทา 3 วัน 2) ระดับที่ไมสามารถ ทำงานไดชั่วคราว โดยหยุดงานเกิน 3 วัน เทียบเปนจำนวนวันสูญเสียเทียบเทา 400 วนั 3) ระดับทีส่ ูญเสียอวัยวะ บางสวน เทียบเปนจำนวนวันสูญเสีย เทียบเทา 4,033 วัน 4) ระดับทุพพลภาพ เทียบเปนจำนวนวันสูญเสีย เทียบเทา 6,000 วัน และ 5) ระดับเสียชีวติ เทยี บเปนจำนวนวนั สูญเสียเทียบเทา 6,000 วนั ตามลำดับ โดยปจจัย หลักที่สง ผลตอโอกาสการตกจากทีส่ ูง ไดแก ปริมาณของเคร่ืองปองกันการตก คุณภาพของการติดตั้งและประเภท ของเครื่องปองกันการตก สวนปจจัยรอง ไดแก ความหนาแนนคนงานและปริมาณพื้นที่ชองเปด ซึ่งผลการวิจัย ทำใหเห็นความชัดเจนของความรุนแรงและปจจัยที่สงผลตอการตกจากทีส่ ูง และ ความสำคัญของการปองกัน การตกจากทส่ี ูงตามท่ีกฎหมายกำหนด สุดารัตน (2552) ศกึ ษาปจจัยเสีย่ งที่กอใหเกิดอุบัติเหตุจากการปฏิบัติงานของคนงานกอสราง โครงการ อาคารสูงในเขตกรงุ เทพมหานคร จำนวน 22 โครงการ ผลการศึกษาพบวา ปจจัยสาเหตุที่เกิดจากคนมีคาสูงสุด ปจจยั ลำดบั รองลงมา ไดแ ก ปจจยั จากความบกพรอ งของเคร่อื งมือ เคร่ืองจักร และปจ จัยท่ีเกิดจากการจัดการและ สภาพแวดลอม ตามลำดบั เกศสุดา (2554) ศึกษาการกระทำที่ไมปลอดภัยของคนงานกอสรางโครงการอาคารสูง ผลการศึกษา พบวา การกระทำที่ไมปลอดภัยสูงสุด 5 อันดับ คือ 1) สูบบุหรี่ในบริเวณติดไฟไดงายรวมถึง บรเิ วณหามสูบบุหร่ี 2) หยอกลอ เลนกันระหวางทำงาน 3) ทำงานดวยความเรงรีบเกินควร 4) แตงกายไมเหมาะสม และ 5) ไมสวมใส อุปกรณปอ งกันอันตรายสว นบุคคล พูลทรัพย (2530) ศึกษาความสมั พันธระหวางมาตรการปองกันกับความสูญเสียที่เกิดจากอุบัติเหตุของ หนวยงานกอสรา งอาคาร เลือกศึกษาอาคารสูงในเขตกรุงเทพมหานคร จำนวน 5 โครงการ แบงผลการตรวจสอบ ออกเปน 2 กรณี คอื ผา นและไมผ าน โดยมหี วั ขอในการตรวจสอบ ทง้ั หมด 12 หัวขอ ดังน้ี 1) ความปลอดภัยสวน บคุ คล 2) นัง่ รา น 3) งานตอกเข็ม 4) บันไดไต 5) งานขุดดนิ ลึก 6) การร้ือถอนทำลาย7) ปน จนั่ 8) กวานและลิฟต 9) การเชื่อมและการตัด 10) การขนยายและการเก็บวัสดุ 11) พื้นชั่วคราว บนั ไดถาวร ราวกัน้ และขอบกันตก และ 12) ความสะอาดและความมีระเบียบ การเดินสายไฟและการใหแสงสวางชั่วคราว หองสุขาชั่วคราว สถาบนั สง เสริมความปลอดภัย อาชวี อนามยั และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคก ารมหาชน)

กรณีศกึ ษารูปแบบการจดั การความปลอดภยั และอาชีวอนามยั ในการติดตั้งหลงั คาสำเรจ็ รูป หนา้ 27 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแหงหน่ึงในประเทศไทย ผลการศึกษาพบวาแตละหนวยงานกอสรางมีมาตรการปองกันอุบัติเหตุคอนขางต่ำ และพบวาเมื่อระดับ ของมาตรการปองกันเพ่ิมขน้ึ มลู คา ความสูญเสยี จะลดลง เสริมสิน (2542) ศึกษาความสัมพันธของระดับมาตรการความปลอดภัยกบั คาใชจายที่เกี่ยวของกบั ความ ปลอดภัยของโครงการกอสรา งอาคารสงู เลอื กศกึ ษาอาคารสูงในเขต กรงุ เทพมหานคร จำนวน 8 โครงการ แบบสำรวจ มาตรการความปลอดภยั ทใี่ ชในคร้ังน้ีไดมาจากการสรปุ สาระสำคญั ของกฎหมายความปลอดภัยในการทำงานของกอง ตรวจความปลอดภัย กรมสวัสดิการและคุมครองแรงงาน แบงผลการตรวจสอบออกเปน 2 กรณี คือ ผานเกณฑ ยอมรับและไมผ า นเกณฑย อมรบั โดยมีหัวขอ ในการตรวจสอบท้งั หมด 10 หัวขอ ดงั น้ี 1) ความปลอดภัยในการทำงาน เกี่ยวกับเครื่องจักร 2) ความปลอดภัยในการทำงานเก่ียวกับภาวะแวดลอม 3) ความปลอดภัยในการทำงานเกี่ยวกบั ไฟฟา 4) ความปลอดภยั ในการทำงานกอ สรา งวาดวยลิฟตข นสงวัสดุชว่ั คราว 5) ความปลอดภัยในการทำงานกอ สราง วาดวยนั่งราน 6) ความปลอดภัยในการทำงานกอสรางวา ดวยเขตกอสราง 7) ความปลอดภัยในการทำงานเกี่ยวกบั ปนจั่น 8) ความปลอดภัยในการทำงาน เกี่ยวกับการตอกเสาเข็ม 9) ความปลอดภัยในการทำงานในสถานที่ที่มี อันตรายจากการตกจากที่สงู วัสดุกระเด็น ตกหลนและการพังทลาย และ 10) การปองกันและระงับอัคคีภัยในสถาน ประกอบกิจการ เพื่อความในการทำงานสำหรับลกู จา ง ผลการศกึ ษาพบวา เมือ่ ระดับมาตรการความปลอดภัยเพิ่มข้ึน มูลคา การลงทุนในการปองกันอุบัตเิ หตุจะเพิ่มขึ้นและความสูญเสียจะลดลง ในทำนองเดียวกันเมื่อระดับมาตรการ ความปลอดภัยลดลง มูลคาการลงทุนในการปองกันอุบัติเหตุจะลดลงและความสูญเสียจะเพิ่มขึ้น นอกจากนี้จาก การศึกษายงั พบวา มลู คาการลงทนุ ในการปองกนั อุบตั ิเหตุเฉล่ีย 319 บาท/คน ปย ะณัฐ (2557) ศึกษาการวิเคราะหแนวทางเพือ่ ลดอุบตั ิเหตทุ ่ีเกิดข้ึนจากการทำงาน กรณีศึกษางาน เสาเข็ม มีวัตถุประสงคเพื่อระบุรายการอุบัติเหตุในระดับขั้นตอนการทำงาน เสนอแนวทางการลดอุบัติเหตุ ประเมินความเส่ียงรายการอุบัติเหตุ และพฒั นารายการตรวจสอบความปลอดภัย งานวิจัยนี้เลอื กกรณีศึกษา งานเสาเข็ม ซึ่งเปนงานที่มีความเสี่ยงตอการเกิดอุบัติเหตุ โดยเริ่มจากการใชเทคนิคการวิเคราะหความ ปลอดภัยในการทำงาน (Job Safety Analysis ; JSA) ซึ่งเปนเครื่องมือที่ระบอุ ุบัติเหตุในแตละขั้นตอนการ ทำงานและเสนอแนวทางทางการลดอุบัติเหตุ และนำไปประเมินความเสี่ยงเพื่อเปนเกณฑในการคัดเลือก แนวทางลดอุบัติเหตุที่มีระดับความเสี่ยงสูงไปปรับปรุงเปนรายการตรวจสอบความปลอดภัย ผลการศึกษา พบวาการคนหารายการอุบัติเหตุในแตละข้นั ตอนการทำงาน และการพัฒนารายการตรวจสอบความปลอดภัย เปน ประโยชนอ ยา งยงิ่ ในการลดความเสย่ี งการเกิดอบุ ัตเิ หตจุ ากการทำงาน Jannadi และ Assaf (Jannadi and Assaf, 1998) ศึ กษาเรื่ อง Safety Assessment in the Built Environment of Saudi Arabia โดยการประเมินความปลอดภัยของสถานที่กอสรางในประเทศซาอุดิอาระเบีย จำนวน 14 โครงการ แบงโครงการที่ทำการตรวจสอบออกเปน 2 ประเภท คือโครงการขนาดเล็ก และโครงการขนาด ใหญ แบงผลการตรวจสอบออกเปน 2 กรณี คอื ทำและไมทำ โดยมีหัวขอในการ ตรวจสอบทั้งหมด 17 หัวขอ ดังน้ี สถาบันสง เสรมิ ความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคการมหาชน)

กรณศี กึ ษารูปแบบการจัดการความปลอดภยั และอาชีวอนามัยในการติดตงั้ หลังคาสำเรจ็ รูป หนา้ 28 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแหง หนึ่งในประเทศไทย 1) การปองกันไฟ 2) การรักษาความสะอาด 3) นั่งรานและปนจั่นชนิดเคลื่อนท่ีได 4) งานพนทราย 5) การทำงาน เกี่ยวกับอุปกรณใสของเหลว 6) เครื่องมือ เครือ่ งจักรและอุปกรณ 7) งานขุด 8) เครื่องจกั รกลหนัก 9) งานไมแบบ คอนกรีต 10) งานเชื่อม 11) สุขภาพอนามยั 12) Compressed gas 13) การขนสง 14) งานปรับอากาศ 15) เครน และลฟิ ต 16) การจดั การเกีย่ วกับความปลอดภยั และ 17) ไฟฟา ชัว่ คราว ผลการศกึ ษาพบวา โครงการขนาดเล็กมีคา ความปลอดภัยต่ำกวาโครงการขนาดใหญ คือโครงการขนาดเล็กมีคาความ ปลอดภัยเฉล่ียที่รอยละ 65.21 อยูใน เกณฑพอใช สว นโครงการขนาดใหญมคี า ความปลอดภัยเฉล่ียที่ รอยละ 84.55 อยูในเกณฑดมี าก Lingard และ Rowlinson (Lingard and Rowlinson, 1994) ศึกษาเกี่ยวกับความปลอดภัยของสถานท่ี กอสรางในฮองกง พบวา คาความปลอดภัยเกี่ยวกับสถานที่กอสรางอยูในเกณฑที่ต่ำเมื่อเปรียบเทียบกับ 18 มาตรฐานสากล นอกจากนัน้ จากการศกึ ษายังพบวา งานกอสรางในฮองกงมีผูร ับเหมาขนาดใหญ คอ นขางนอย แตมีผูรับเหมาขนาดเล็กเปนผูรับเหมารายยอย Sub-Contractor จำนวนมาก ทำใหการจัดการเกี่ยวกับเรื่องความ ปลอดภัยทำไดยาก รวมทง้ั ผูรับเหมาสว นใหญไมคอ ยใหความสำคัญเก่ียวกับเรื่องปลอดภัยในการทำงาน Jaselskis และ Suazo (Jaselskis and Suazo, 1994) ศกึ ษาเรือ่ ง A Survey of Construction Site Safety in Honduras พบวา ผูบริหารระดับสูง ผูจัดการโครงการ ยังไมมีการประกาศนโยบายเรื่องความ ปลอดภัย สงผลใหผปู ฏบิ ัตงิ านสว นใหญไมค อ ยใหความสำคญั เกี่ยวกับเรอื่ งความปลอดภัยของสถานที่กอสราง Enno และคณะ (Enno et al., 1995) ศึกษาเรื่อง Safety in Developing Countries: Profession and Sucancratic Problems เลือกศึกษาประเทศอินเดียและไตหวัน จากการศกึ ษาพบวา ในประเทศอินเดยี คนงานทัว่ ไปไมมีทักษะ และมีการยา ยงานบอย ความแตกตา งทางดา น ศาสนา และวัฒนธรรม สวนระบบการ จดั การดานความปลอดภยั สวนใหญจ ะมนี โยบายและแผน เกี่ยวกับความปลอดภัย แตไมไดมีการนำมาปฏิบตั ิ สวนประเทศไตหวัน พบวาทั้งเจาของโครงการและผูรับเหมาตางใหความสำคัญกับระบบการจัดการ ดานความปลอดภัยรว มกนั พัฒนาและนำไปปฏิบัติใช Tam และ Ivan (Tam and Ivan, 1998) ศึกษาดานความปลอดภัยของบริษัทกอสรางในประเทศฮองกง จำนวน 49 บริษัท พบวา บรษิ ัทที่ผูบริหารไมไดใหค วามสำคัญกับความปลอดภยั และไมมีการฝก อบรมดานความ ปลอดภัยจะเกิดอุบตั ิเหตุมากกวาบริษัทที่ผูบ ริหารใหค วามสำคัญกับความปลอดภยั และมกี ารฝกอบรม Hinze และ Harrison (Hinze and Charles, 1981) ศึกษาบริษัทกอสรางในประเทศสหรัฐอเมริกาท่ี มีการนำโปรแกรมความปลอดภัยมาใชในหนวยงาน ประกอบดวย 3 หัวขอ คือ 1) การอบรมพนักงานใหม 2) แตง ตง้ั พนักงานมาดูแลเรอ่ื งความปลอดภยั โดยเฉพาะ และ 3) มเี จา หนาที่ระดับสงู กวา คอยดแู ลและควบคมุ ทำใหค า ใชจายเกี่ยวกับอบุ ัติเหตลุ ดลง Yemul และ Darade (Yemul and Darade, 2014) ความปลอดภัยและอาชีวอนามัยในงานกอสราง อาคารสูง ควรประกอบดวย 2 สวน คือ 1) กฎและระเบียบความปลอดภัย เชน การใชอปุ กรณปองกันอนั ตราย สถาบนั สงเสรมิ ความปลอดภยั อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคการมหาชน)

กรณศี กึ ษารปู แบบการจัดการความปลอดภัยและอาชีวอนามัยในการติดตั้งหลังคาสำเรจ็ รูป หนา้ 29 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ หง หนงึ่ ในประเทศไทย สวนบุคคล ความสะอาด การเก็บวัสดุ มาตรฐานงานไมแบบและนั่งราน ความปลอดภัยของสถานที่ทำงาน เปนตน และ 2) ระบบการอนุญาตการทำงานและการรายงานผล เชน ใบอนุญาตการทำงานบนทีส่ ูง ใบอนญุ าต การทำงานกลางคนื รายงานการตรวจสอบความปลอดภยั ของสถานที่กอสรา ง เปนตน Kadiri และคณะ (Kadiri et al., 2014) ศึกษาหาสาเหตุและผลกระทบของอุบัติเหตุในสถานที่กอสราง ผลการศึกษา พบวา ปจจัยที่สงผลตอความปลอดภัยของสถานที่กอสราง คือ 1) ขาดความใสใจจากผูบริหาร 2) การประมาท 3) ผบู รหิ ารขาดจติ สำนึกดานความปลอดภัย 4) แรงงานขาดการรบั รองทกั ษะ และ 5) ขาดมาตรการ ในกรณีเกิดเหตฉุ ุกเฉิน Al-Anbari และคณะ (Al-Anbari et al., 2013) โดยมีวัตถุประสงคเพื่อศึกษาความเสี่ยงที่เกิดทำให เกิดอันตรายในสถานที่กอสรางประเทศโอมาน พบวาความเสี่ยงสวนใหญเกิดจาก 1) การทำงานบนที่สูง 2) การทำงานบนหลงั คา 3) การใชอ ปุ กรณไ ฟฟา 4) การทำงานใตสายไฟฟาแรงสูง และ 5) การทำงานโดยไมรู วิธีการใชอุปกรณ นอกจากนั้นจากการศึกษายังพบวา การดำเนินการประเมินความเสี่ยงกอนที่จะดำเนินการ ใด ๆ เปนสง่ิ ที่จำเปนและสำคัญท่ีสุด Kartam, Flood และ Koushki (Kartam and Koushki, 2000) ศึกษาเรื่อง Construction Safety in Kuwait: Issues, Procedures, Problems, and Recommendations ผลการศึกษา พบวา ปญหาสวนใหญเกิด จาก 1) ความไมมีระเบียบวินัยของคนงาน 2) การบันทึกการเกิดอุบัติเหตุไมดี 3) การใชแรงงานตางชาติ 4) การใช ผูรับเหมาชวงจำนวนมาก 5) ขาดการควบคุมเรื่องความปลอดภัย 6) ใหความสำคัญกับเรื่องความปลอดภัย 7) บริษทั กอสรา งขนาดเล็ก 8) การประมลู งานทีม่ ีการแขงขัน และ 9) สภาพอากาศทีร่ นุ แรงในชว งฤดรู อน Cheng และ Wu (Cheng and Wu 2013) ศึกษาเรื่อง การสืบสวนและวิเคราะหอุบัติเหตุที่สำคัญของ แรงงานตา งชาตใิ นอุตสาหกรรมการผลิตและอตุ สาหกรรมการกอสรางของไตห วัน มีวัตถปุ ระสงคคือหาสาเหตุการ เกดิ อุบัติเหตุและการประเมินอุบัตเิ หตุท่ีสำคญั ของแรงงานตางชาติในไตหวัน ดำเนินการวิจัยใชการวิเคราะหการ เกิดอบุ ัตเิ หตุจำนวน 354 กรณีระหวางป 2000-2010 ที่เกิดขึ้นกับคนงานตางชาติในอุตสาหกรรมการผลิตและ การกอสรางในไตหวัน โดยนำขอมูลมาจัดแบงระดับอุบัติเหตุ และรหัสขอมูลอุบัติเหตุตามสถาบันมาตรฐาน แหงชาติอเมริกาหลังจากนั้นนำขอมูลมาวิเคราะหคาสหสัมพันธ (Correlation Coefficient) เพื่อศึกษา ความสัมพันธระหวางตัวแปร ผลการวิจัยพบวาความสัมพันธและการวิเคราะหความแปรปรวนพบวา การใช อุปกรณที่ไมเหมาะสมในการปฏิบัติงานคนงานขาดการตระหนักถึงอันตรายหรือขาดความรูในอุตสาหกรรมการ ผลติ และอุปกรณช ำรุด ซ่งึ ปจจัยดังกลาวเปนสาเหตุของการเกิดอุบัตเิ หตุ นอกจากน้ีพบวา บริษัทท่ีมีผูปฏิบัติงาน มากกวา 500 จะมอี ัตราการเกิดอุบัติเหตุสงู เนอ่ื งจากขาดการจดั การความปลอดภัยท่มี ีประสทิ ธภิ าพ สถาบนั สงเสริมความปลอดภยั อาชวี อนามัย และสภาพแวดลอมในการทำงาน (องคก ารมหาชน)

กรณศี ึกษารปู แบบการจดั การความปลอดภัยและอาชวี อนามยั ในการตดิ ต้ังหลังคาสำเรจ็ รปู หนา้ 30 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแหงหนึ่งในประเทศไทย บทที่ 3 วิธกี ารศกึ ษา การศึกษาน้ีเปนการศกึ ษาเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) มวี ตั ถปุ ระสงคเพ่อื ศึกษารูปแบบการ จัดการความปลอดภัยและอาชีวอนามัยในการปฏิบัติงานติดตั้งหลังคาสำเร็จรูปของสถานประกอบกิจการ เอกชนขนาดใหญแหงหนึ่ง 3.1 ประชากร การศกึ ษานีเ้ ปนการศกึ ษาเชิงคณุ ภาพ (Qualitative Research) โดยประชากรผูใหขอมลู สำคัญ (Key Informants) ไดแก ตวั แทนผูประกอบกิจการ ผเู ชี่ยวชาญ ผมู ปี ระสบการณติดต้ังหลังคาสำเร็จรูป และเจาหนาที่ ภาครัฐที่มีประสบการณในการปฏิบัติงานรวมทั้งสิ้น 15 ทาน โดยวิธีการเลือกผูเขารวมการศึกษาแบบมี จุดมุงหมายของการศึกษาเปนหลัก (Purposeful Selection) เพื่อใหไดกลุมประชากรที่มีคุณสมบัติภายใต กรอบของการศึกษา มคี ุณสมบัตดิ งั ตอ ไปน้ี เกณฑการคดั เลอื กประชากรเขาทำการศกึ ษา 1. เปนสถานประกอบกิจการชั้นนำในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใตและเปนผูนำระดับประเทศใน ธรุ กิจเหล็กเคลือบ 2. เปน สถานประกอบกิจการเอกชน มีความสมัครใจและเต็มใจเขารว มการศึกษา 3. ผูป ฏิบัติงานในสถานประกอบกิจการมีประสบการณการทำงานทีเ่ กี่ยวของกับกิจการติดตั้งหลังคา สำเร็จรูป และการทำงานในท่ีสงู ตง้ั แต 5 ปข ้นึ ไป 4. มวี ฒุ กิ ารศกึ ษาไมต ำ่ กวา ปรญิ ญาตรี 3.2 เคร่อื งมือทีใ่ ชในการศกึ ษา 3.2.1 ใชแบบสัมภาษณแบบกึ่งโครงสราง (Semi-Structured Interview Protocol) และคำถาม ปลายเปด เพื่อศึกษารูปแบบการจัดการความปลอดภัยในการทำงานบนทีส่ งู สำหรับการติดตัง้ หลังคาสำเร็จรปู ขั้นตอนการติดตั้ง รูปแบบการจัดการความปลอดภัยฯ HSG65 ปจจัยที่สงผลกระทบตอการจัดการความ ปลอดภัยในสถานประกอบกจิ การ ปจจยั การเกิดอุบัติจากการทำงานบนท่สี ูง มาตรการปอ งกันควบคมุ ปญหา อุปสรรค ความพึงพอใจกับการจดั การความปลอดภัยฯ มีข้ันตอนในการดำเนนิ งานดังนี้ สถาบนั สงเสริมความปลอดภยั อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทำงาน (องคการมหาชน)

กรณีศกึ ษารปู แบบการจดั การความปลอดภัยและอาชวี อนามยั ในการตดิ ต้ังหลงั คาสำเรจ็ รูป หนา้ 31 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ หง หนงึ่ ในประเทศไทย 3.2.1.1 ศึกษาเอกสาร ตำราและงานวจิ ยั ทเี่ ก่ยี วขอ งกับการสรา งคำถาม 3.2.1.2 กำหนดขอบขายของขอมูลท่ตี องการใหครอบคลุมกรอบการศกึ ษา 3.2.1.3 นำแบบสัมภาษณที่สรางเสร็จแลวนำเสนอตอคณะทำงานเพื่อใหคำแนะนำแกไข ปรบั ปรุง 3.2.1.4 นำแบบสัมภาษณที่ปรับแกไขแลวใหผูเชี่ยวชาญจำนวน 3 ทาน เพื่อพิจารณา ประเด็นสอดคลอ งกบั วัตถปุ ระสงคข องการศกึ ษาและแกไ ขปรับปรงุ ตามคำแนะนำของผเู ชี่ยวชาญ 3.2.1.5 นำแบบสัมภาษณทีผ่ านการตรวจสอบความถูกตอ งและแกไขปรบั ปรุงเรียบรอยแลว ไปเก็บขอ มูล 3.3 วิธีการเกบ็ รวบรวมขอ มลู ผูทำการศึกษาไดเ กบ็ รวบรวมขอมลู ตามขั้นตอน ดังน้ี 3.3.1 จัดตั้งคณะทำงานเพื่อเก็บรวบรวมขอมูล ประกอบไปดวยผูประกอบการ หรือผูแทนสถาน ประกอบกิจการ ผเู ชีย่ วชาญ ผมู ีประสบการณต ดิ ตั้งหลังคาสำเรจ็ รปู และเจา หนาท่ีภาครัฐท่ีมีประสบการณใน การปฏิบัตงิ าน 3.3.2 นัดประชุมแบบสนทนากลุมและสัมภาษณเชิงลึกผานสื่ออิเล็กทรอนิกส โดยจัดสง คำถามและ แบบสมั ภาษณลวงหนา 3 วันกอนการประชมุ 3.3.3 ผูทำการศึกษาเก็บรวมรวมขอมูลโดยการสัมภาษณเก็บรวบรวมขอมูลเชิงลึก (In-Depth Interview) ผานสื่ออิเล็กทรอนิกส โดยแบบสัมภาษณกึ่งโครงสราง (Semi-Structured Selection Interview) โดยผูใหขอมูลสำคัญ (Key Informants) ใชวิธีการเลือกแบบเจาะจง จำนวน 15 ทาน โดยทำการสัมภาษณเปน เวลา 1-2 ชั่วโมงตอทาน และการสนทนากลุม (Focus Group Discussion) จากบุคคลกลุมตาง ๆทีเ่ กี่ยวของกับ การจัดการความปลอดภัยในการทำงานบนที่สูงที่กิจกรรมการติดตั้งหลังคาสำเร็จรูป ไดแก ผูบริหารสถาน ประกอบกจิ การ ผเู ช่ียวชาญ หวั หนา งาน ผูปฏิบัตงิ าน 3.4 วิธกี ารวิเคราะหขอมูล การวิเคราะหขอมูลดำเนนิ การตรวจสอบความถกู ตองของขอมูล จำแนกและจัดระบบขอมูล เปนการ นําขอมูลที่ไดมาจําแนกและจัดหมวดหมูออกใหเปนระบบ วิเคราะหข อมูลโดยการตีความสรางขอสรุปแบบ สถาบันสงเสริมความปลอดภยั อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคการมหาชน)

กรณศี กึ ษารปู แบบการจดั การความปลอดภยั และอาชีวอนามยั ในการตดิ ตั้งหลังคาสำเรจ็ รูป หนา้ 32 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแหงหนึ่งในประเทศไทย อุปนัย (Analytic Induction) เปนการนําขอมลู ที่ไดจากเหตุการณตาง ๆ ที่เกดิ ข้ึนมาวิเคราะหเ พื่อหาบทสรุป รว มกนั ของเรอ่ื งน้นั ทำการวเิ คราะหข อมูลโดยวิธีการวเิ คราะหเ นอ้ื หา (Content Analysis) และการตรวจสอบ สามเสา (Triangulation) ดวยการรวบรวมวิธีการใชจากผูสังเกต (Observer) ทฤษฎี (Theory) วิธีการ (Methods) และ ขอ มูลเชงิ ประจักษ (Empirical Material) และนําเสนอขอมลู เปนขอความแบบบรรยาย 3.5 การพทิ กั ษส ทิ ธิของกลุมตัวอยา ง ผูทำการศึกษาไดทำการพิทักษก ลุม ตวั อยาง โดยมีการดำเนนิ การดังนี้ 1. ชี้แจงสิทธิ์ใหผูที่เขารวมโครงการศึกษา สามารถเขารวมและสามารถปฏิเสธ ยกเลิก ยุติการตอบ แบบสัมภาษณไดทกุ เวลาและไมม ีผลกระทบใด ๆ ทัง้ สิ้น 2. ผูเขารว มโครงการมสี ิทธิทจ่ี ะตองไดร บั การปกปด ขอมูลท่ีไมตอ งการเปดเผยใหเกิดความเสียหายแก กลมุ ตัวอยา งและสถานประกอบกิจการ ตอสาธารณะได สถาบนั สง เสรมิ ความปลอดภัย อาชวี อนามยั และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคก ารมหาชน)

กรณศี กึ ษารปู แบบการจัดการความปลอดภัยและอาชวี อนามยั ในการตดิ ต้ังหลงั คาสำเรจ็ รปู หนา้ 33 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ หง หนง่ึ ในประเทศไทย บทท่ี 4 ผลการศกึ ษา ผลการศึกษากรณีศึกษารูปแบบการจัดการความปลอดภัยและอาชีวอนามยั ในการติดตั้งหลังคาสำเร็จรูปของ สถานประกอบกิจการแหงหนึ่งในประเทศไทย โดยวิธีการเลือกตัวอยางแบบมีจุดมุง หมายของการศึกษาเปนหลัก (Purposeful Selection) เพื่อใหไดกลุม ตัวอยางที่มีคุณสมบัติภายใตกรอบของการศึกษา ทำการศกึ ษารูปแบบการ จัดการความปลอดภัยในการปฏิบัติงานบนที่สูงสำหรับการติดตัง้ หลงั คาสำเร็จรูป ขั้นตอนการติดตัง้ ปจจัยที่สงผล กระทบตอการจัดการความปลอดภัยในสถานประกอบกิจการ ปจจัยการเกิดอุบัติเหตุจากการปฏิบัติงานบนที่สูง มาตรฐานและมาตรการปองกันควบคมุ ปญหาอุปสรรค ความพึงพอใจกับการจัดการความปลอดภัย ผูทำการศึกษา เก็บรวบรวมขอมูลโดยการสัมภาษณเก็บรวบรวมขอมูลเชิงลึก (In-Depth Interview) ผานสื่ออิเล็กทรอนิกส โดยแบบสัมภาษณกึ่งโครงสราง (Semi-Structured Selection Interview) โดยผูใ หขอมูลสำคัญ (Key Informants) ใชวิธกี ารเลือกแบบเจาะจง จำนวน 15 ทาน โดยทำการสัมภาษณเปนเวลา 1-2 ชัว่ โมงตอทาน และการสนทนากลมุ (Focus Group Discussion) จากบุคคลกลมุ ตาง ๆ ท่ีเกย่ี วขอ งกับการจัดการความปลอดภัยในการปฏบิ ตั งิ านบนทส่ี ูง ที่กิจกรรมการติดตั้งหลังคาสำเร็จรูป ไดแก ผูประกอบการ หรือผูแทนสถานประกอบกิจการ ผูเช่ียวชาญ ผูมี ประสบการณติดตั้งหลังคาสำเร็จรปู และเจาหนาที่ภาครัฐที่มีประสบการณในการปฏิบัติงาน ดําเนินการวิเคราะห ขอมูลดว ยโปรแกรมคอมพิวเตอรสำเรจ็ รปู ดําเนินการตรวจสอบความถูกตองของขอมูล จำแนกและจัดระบบขอ มลู เปน การนาํ ขอมูลที่ไดนํามาจาํ แนกและจัดหมวดหมูใหเปนระบบ วเิ คราะหข อมลู โดยการตีความสรางขอสรุปแบบ อุปนยั (Analytic Induction) เปนการนําขอ มลู ท่ไี ดจากเหตกุ ารณต า ง ๆ ทเ่ี กิดข้นึ มาวิเคราะหเ พ่ือหาบทสรุปรวมกัน ของเรื่องนั้น ทำการวิเคราะหขอมูลโดยวิธีการวิเคราะหเนื้อหา (Content Analysis) และการตรวจสอบสามเสา (Triangulation) ดวยการรวบรวมจากผูสังเกต (Observer) ทฤษฎี (Theory) วิธีการ (Methods) และ ขอมูลเชิง ประจักษ (Empirical Material) นําเสนอขอ มูลเปนขอความแบบบรรยาย พบผลการศึกษาตามหัวขอ ดังนี้ 4.1 การศกึ ษาขอ มูลทั่วไปและขั้นตอนการตดิ ต้ังหลังคาสำเรจ็ รปู ของสถานประกอบกิจการเอกชนแหง หนึ่ง 4.2 การวิเคราะหง านเพ่ือความปลอดภยั Job Safety Analysis ; JSA ในงานติดตั้งหลังคาสำเรจ็ รปู 4.3 รวบรวมและวิเคราะหรูปแบบการจัดการความปลอดภัยและอาชีวอนามัย (Occupational Safety and Health Management) ในการติดต้ังหลังคาสำเรจ็ รปู 4.4 การนำใชมาตรฐานการจัดการดา นความปลอดภัย อาชีวอนามยั และสภาพแวดลอมในการทำงาน ของสถาบนั สง เสริมความปลอดภัย อาชวี อนามัย และสภาพแวดลอมในการทำงาน (สสปท) กบั สถานประกอบ กจิ การตดิ ตง้ั หลงั คาสำเรจ็ รปู สถาบันสง เสริมความปลอดภยั อาชวี อนามยั และสภาพแวดลอมในการทำงาน (องคการมหาชน)

กรณีศกึ ษารปู แบบการจดั การความปลอดภัยและอาชีวอนามัยในการตดิ ตงั้ หลังคาสำเรจ็ รปู หนา้ 34 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ หง หน่งึ ในประเทศไทย 4.1 การศึกษาขอ มูลท่วั ไปและขน้ั ตอนการติดตั้งหลังคาสำเร็จรูปของสถานประกอบกจิ การเอกชนแหงหนึ่ง ในประเทศไทย 4.1.1 ขอ มลู ท่วั ไปของสถานประกอบกจิ การฯ สถานประกอบกิจการฯ แหงนี้จดทะเบียนในรูปแบบบริษัทจำกัด เมื่อป พ.ศ. 2538 ในกลุม อุตสาหกรรมการผลิต ทุนจดทะเบียน 5,000,000,000 บาท จดทะเบียนเปนนิติบุคคล ประกอบธุรกิจ จำหนายเหล็กแผนรีดเย็น เหล็กแผนเคลือบโลหะและเหล็กแผนเคลือบสี ผลิตภัณฑเหล็กแผนเคลือบและ เคลอื บสี รวมท้งั ผลิตภณั ฑโ ลหะเคลือบและเคลือบสี และผลติ ภัณฑอ ลูมิเนียมเคลือบและเคลือบสีทุกชนิด ทกุ ประเภท บริษัทแหงนี้กอต้ังขึ้นในป พ.ศ. 2538 ภายใตการรวมทุนกับบรษิ ัทจำกดั มหาชนแหงหน่ึง โดยไดทำ การจดทะเบียนรว มทุนกับอีกบริษัท ในป พ.ศ. 2556 และเปนหนึง่ ในผูผลิตและจัดจำหนา ยผลิตภัณฑเหล็ก แผนเรยี บเคลือบโลหะและเคลือบสีชั้นนำของประเทศไทย โรงงานผลิตเหล็กของบริษัทที่มาบตาพุด มีขนาด ใหญท่สี ดุ ในภมู ภิ าคเอเชียตะวันออกเฉียงใต โดยมีสมรรถนะทางดานการผลิตเหลก็ รีดเย็นและลา งผิวเหล็กดวย กรดปลอดสารอ็อกไซด ขนาด 400,000 ตนั กำลังการผลิตสำหรับการผลิตเหล็กเคลือบโลหะ ขนาด 375,000 ตัน กำลงั การผลติ สำหรบั การผลิตเหล็กเคลอื บสีขนาด 90,000 ตนั และมีผูปฏิบตั งิ านมากกวา 400 คน บริษัทจำกัดมหาชนแหงนี้ เปนผูผลิตเหล็กที่มีคุณภาพสูงภายใตชื่อการคาที่มีชื่อเสียงหลากหลายชื่อ ไดแก ผลติ ภณั ฑเหลก็ เคลอื บ ผลิตภัณฑเหล็กเคลอื บสีคลีน นอกจากน้ียังมผี ลิตภัณฑโครงหลังเหล็กชนิดพิเศษ สามารถใชในการกอสราง รวมทัง้ เปนผูจัดหาเหล็กใหกับอุตสาหกรรมบรรจุภัณฑ ยานยนต และอุตสาหกรรม การผลิตโดยทั่วไป เปนบริษัทชั้นนำของออสเตรเลียและเปนผูนำระดับโลกในธุรกิจเหล็กเคลือบ ผลิตและ จำหนายเหล็กเคลือบโลหะผสมอลูมิเนียมและสังกะสี และเหล็กเคลอื บสี มีโรงงานตั้งอยูท ี่นิคมอุตสาหกรรม มาบตาพุด จังหวัดระยอง ผลิตเหล็กเคลือบและเหล็กเคลือบสีสำหรับภาคอุตสาหกรรมกอสราง ภาคอุตสาหกรรมการผลติ และภาคอุตสาหกรรมเครือ่ งใชไฟฟา สำหรับภาคอุตสาหกรรมกอสราง เปนผูนำใน การผลิตแผนเหล็กเคลือบและแผนเหล็กเคลือบสี สำหรับขึ้นรูปเปนหลังคาและผนัง รวมทั้งโครงสรางผนัง หลักซึ่งเปนผลิตภัณฑสำหรับอาคารโรงงานอุตสาหกรรมและอาคารเชิงพาณิชยขนาดใหญ และมีผลิตภัณฑ สำหรับอาคารเชิงพาณิชยขนาดยอมถึงขนาดเล็ก (SMEs) และบานพักอาศัย ผลิตภัณฑเหล็กแทงแบน แผนเหลก็ แผนเหล็กรดี รอนและเย็นชนิดมวน เหล็กเคลอื บและเหล็กเคลือบสี จนถึงหลังคาและแผนหุมผนัง แป และโครงสรางบา น รวมถึงโซลชู นั โครงสรางอาคารเหล็กสำเร็จรูป มีเครือขายสถานประกอบการกวา 100 แหงใน 17 ประเทศ จางงานผูคนมากกวา 14,000 คน ใหบริการลูกคาหลายพันรายเปน บริษัทจำกัดมหาชนท่ี อยูใ นตลาดหุน The Australian Securities Exchange (ASX) สถาบนั สง เสริมความปลอดภัย อาชวี อนามัย และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคการมหาชน)

กรณีศึกษารูปแบบการจัดการความปลอดภยั และอาชีวอนามัยในการติดตง้ั หลงั คาสำเรจ็ รปู หนา้ 35 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ หงหนึ่งในประเทศไทย 4.1.2 ข้ันตอนการตดิ ตั้งหลังคาสำเร็จรูปของสถานประกอบกจิ การฯ แหง นี้ มี 3 ระยะ ระยะที่ 1 กอ นการตดิ ตั้ง (Pre-Construction Phase) ในระยะนี้มีการดำเนินงานกลาวโดยสรุปคือ สถานประกอบกจิ การฯ มกี ารคดั เลอื กผูรบั เหมาตั้งแตเร่ิมตน (Pre-Qualified) โดยรวมกันกำหนดเกณฑการคัดเลือก การติดตอ ประสานงาน ตลอดจนจัดเตรียมเอกสารตาง ๆ ท่ีจำเปนในการประเมนิ คุณสมบตั ิผูร ับเหมา เชน เอกสารประกอบการประเมิน (Questionnaire) แบบฟอรมการ ประเมิน เปนตน โดยมีขอกำหนด/ขอบังคับทั่วไปที่จำเปน (Global Requirement) มาตรฐานอุปกรณ (Equipment Standard) รวมถึงความตองการการฝก อบรม (Training Needs) เปน เกณฑพิจารณาผูรบั เหมา รายละเอยี ดในการดำเนนิ การมี 5 ข้นั ตอน ดังนี้ 1. การกำหนดนโยบายมาตรฐานความปลอดภัยในการติดตั้งหลังคาสำเร็จรูปที่เกี่ยวของ (Construction Safety Standards) ไดม ีการกำหนดคณุ สมบัติทวั่ ไปของผูร ับเหมา และกำหนดมาตรฐานท่ี เก่ยี วขอ ง ดงั น้ี 1.1 ขอ กำหนดสากล (Global Requirement (GRs)) และการปฏิบตั ิท่ีแนะนำ (Technical Guideline) สำหรับการติดตั้งหลงั คาสำเรจ็ รูปจำนวน 10 ขอ รวมถึงระบบไฟฟา (ดังแสดงใน ภาคผนวก 1) 1.2 กำหนดมาตรฐานอปุ กรณต าง ๆ ไดแ ก จดุ ยึดเก่ียว และสายชว ยชีวติ แนวราบ นั่งราน ตาขา ยนริ ภัย แพลตฟอรม เครน และรถยก 1.3 ความตองการการฝก อบรม ไดแ ก การกอ สรา งท่วั ไป การปฏิบัตงิ านบนทส่ี งู แพลตฟอรม นั่งราน เครนและรถยก 2. การประเมนิ กอนการคัดเลอื กผรู ับเหมา (Contractor Pre-Qualification) มีแนวปฏิบัติพิจารณาคัดเลอื กจำนวน 3 ประเด็น ไดแก การปฏิบตั ิตามกฎหมายที่มีอยู (Local Law Requirement) ระบบการจัดการความปลอดภัยและอาชีวอนามัย (Occupational Safety and Health Management) และเงื่อนไขสิ่งสนบั สนุน (Facilities Criteria) เปน กระบวนการตรวจสอบเบื้องตนเกี่ยวกับ คุณสมบัตขิ องผรู ับเหมา จะพิจารณาถงึ การปฏิบัติใหเ ปนไปตามหลักการความปลอดภัยฯ มกี ารสัมภาษณและ ทวนสอบเอกสารทุกประเภท หลังจากนั้นผูรับเหมาจะตองนำสง เอกสารทุกประเภทประกอบการสมัครเขารับ การพิจารณา มีการสัมภาษณและเยี่ยมสำรวจผูรับเหมาโดยผูบริหารระดับสูงที่ดูแลเร่ืองความปลอดภยั และ สุขภาพจากการปฏิบัติงานของผูปฏิบัติงาน พรอมดวยรองประธานกรรมการฝายติดตั้ง เสนอขอมูลที่ไดจาก การเยย่ี มสำรวจใหผูบ รหิ ารพจิ ารณาอนุมตั ิ หากไดร ับการพิจารณาอนุมตั ิจะแจงใหผ รู บั เหมาติดตอลงทะเบียน สถาบันสง เสริมความปลอดภยั อาชวี อนามยั และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคก ารมหาชน)

กรณีศึกษารปู แบบการจัดการความปลอดภัยและอาชีวอนามยั ในการติดต้งั หลงั คาสำเรจ็ รปู หนา้ 36 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ หง หน่ึงในประเทศไทย เขาสูระบบของแผนกจัดซื้อจัดจาง ทั้งนี้จะพิจารณาถึงคุณสมบัติตามกฎมายทองถิ่น ผูรับเหมามรี ะบบการ จัดการดา นความปลอดภัย และจำนวนและความพรอ มของอุปกรณ 3. การประเมนิ ความเสี่ยงของโครงการ (Project Risk Assessment) เพื่อเปนการประเมินความเสี่ยงของการดำเนินการโครงการ จะมีการจัดตั้งคณะกรรมการประเมิน ความเสี่ยง (Risk Assessment Committee) และคณะกรรมการประเมินความเสี่ยงจะรวมกันพิจารณา ตัดสินใจเลือกวิธีการกอสรางที่มีความเหมาะสมของโครงการ ทั้งนี้คณะกรรมการประเมินความเสี่ยงจะ ประกอบไปดวย ประธานกรรมการบริษัท รองประธานกรรมการฝายติดต้ัง รองประธานกรรมการฝายความ ปลอดภัยและสุขภาพจากการปฏิบัติงานของผูปฏิบัติงาน ประเด็นการพิจารณาจะประกอบไปดวย ความ เปนไปไดของโครงการหากผูรับเหมาไดดำเนินการกอสรางติดตั้ง หรือการเจรจาตอรองที่อาจมีการทบทวน ภาพรวมของโครงการโดยคณะกรรมการประเมินความเสี่ยง ผลการพิจารณาจะประกอบดวย การไมอนุมัติ การอนุมัตใิ หดำเนินการโดยบริษัทหลัก (ประเภท B) การอนุมัติใหดำเนินการโดยผูรบั เหมา (ประเภท C) และ การอนุมัติใหมีสถานะเปนผูรับเหมาชวงของบริษัทหลักหรือผูรับเหมา (ประเภท A หรือ D) หากมีผลการ พิจารณาแลว จะแจง ไปยังฝา ยขายตอไป ในกรณที ่ีพจิ ารณาวาโครงการควรดำเนนิ การโดยบรษิ ัทหลกั (ประเภท B) หรอื ผูร บั เหมา (ประเภท C) คณะกรรมการจะมีการพิจารณาตรวจสอบระบบการควบคมุ ความเสย่ี ง เชน แนว ปฏิบัติเพื่อควบคุมความเสี่ยง การตรวจสอบเตม็ เวลา การจัดเตรียมวัสดุอุปกรณ หรือสมรรถนะขั้นสูงของ ผูรบั เหมา 4. การคัดเลือกที่ปรึกษาประจำสถานที่กอสรางและผูร ับเหมา (Site-Product Consultant and Contractor Selection ) กำหนดคุณสมบัตขิ องทีป่ รึกษาประจำสถานทกี่ อสรา งและผูรับเหมา (Site-Product Consultant and Contractor Selection ) ดงั น้ี 4.1 ท่ีปรกึ ษาประจำสถานทกี่ อ สรา ง (Site-Product Consultant Criteria: SPC) - ประสบการณในการเปนทป่ี รกึ ษา (จำนวนปใ นการปฏบิ ัตงิ านที่เก่ียวกบั การตดิ ตัง้ ) - สมรรถนะของที่ปรึกษา (จำนวนโครงการทเ่ี คยรบั ผดิ ชอบ) 4.2 ผรู ับเหมา (Contractor Criteria) - คะแนนการประเมนิ กอนการคดั เลอื ก (Pre-Qualified Score) - คะแนนสมรรถนะของผรู ับเหมาในการปฏบิ ัตงิ านท่ีผา นมา - รอ ยละของผปู ฏิบตั ิงานตา งชาติ - รอยละของผูปฏิบตั ิงานเพศหญิง สถาบันสง เสรมิ ความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคก ารมหาชน)

กรณศี กึ ษารูปแบบการจัดการความปลอดภัยและอาชีวอนามยั ในการติดตั้งหลงั คาสำเรจ็ รปู หนา้ 37 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแหงหน่งึ ในประเทศไทย - รอยละของผูควบคมุ งาน - คะแนนจากคณุ สมบตั ิอืน่ ๆ 5. การประชุมเริ่มโครงการ (Project Kick off Meeting) การทบทวนขั้นตอนการปฎิบัติงาน (Work Method Statement: WMS) และการชบ้ี ง อันตรายดว ยวธิ ี Job Safety Analysis ; JSA กระบวนการประชุมเริ่มโครงการ (Project Kick off meeting) ขั้นตอนการปฏิบัติงาน (Work Method Statement: WMS) และการชี้บงอันตรายดวยวิธี Job Safety Analysis ; JSA ตองดำเนินการใน พื้นที่หนางานใหเสร็จสมบูรณกอนการปฏิบัติงาน โดยเริ่มตนจากการเตรียมขั้นตอนการปฏบิ ัติงาน (WMS) และการวิเคราะหงานเพื่อความปลอดภัย Job Safety Analysis ; JSA แบงเปนกรณีการติดตั้งดำเนินการโดย บรษิ ทั หลกั (ประเภท B) ใหทป่ี รกึ ษาประจำสถานที่กอ สรา ง (Site-Product Consultant Criteria ; SPC) เปน ผูดำเนินการ และหากดำเนินการติดต้งั โดยผูรับเหมา (ประเภท C) ใหผูรับเหมาเปนผูดำเนินการ ถาหากการ ดำเนินการทบทวนวธิ ีการปฎิบัติงาน และการชี้บงอันตรายดวยวธิ ี JSA เปนไปตามขอกำหนดใหเรม่ิ ดำเนินการ ได ทั้งนี้ใหผูรับผิดชอบดานสุขภาพความปลอดภัยและสิ่งแวดลอม (Health Safety and Environment ; HSE) เปนผูอนุมัติและบันทึกแผนงาน ถาหากไมเปนไปตามขอกำหนดใหสงกลับไปยังทีป่ รึกษาหรือผูรับเหมา ดำเนนิ การแกไข ระยะท่ี 2 ขณะติดตั้งหลังคา (Construction Phase) จะมีการประเมินเพื่อตรวจสอบในระหวางการดำเนินการ มีการปรึกษากันระหวางหัวหนางานและ ผปู ฏิบตั ิงาน โดยอาจมีกรณีศึกษา หรอื แนวปฏิบตั ิทดี่ ีในระหวางการดำเนินงาน โดยระหวางการดำเนินงานจะ มีการเพิ่มแรงจูงใจในการสรางความตระหนักถึงความปลอดภยั ฯ เชน มกี ารใหรางวลั แกผ ดู ำเนินงานดวยความ ปลอดภัยฯ ดีเยี่ยม มีการใหใบเตือนที่แบงระดับสีแกผูทำใหเ กิดความไมปลอดภัยฯ หรืออาจจะเกิดอันตราย เปน ตน ขั้นตอนเริ่มจากการประชุมรวมพลในวันแรกของการดำเนินงาน โดยผูรับผิดชอบงานดาน HSE จะดำเนินการบันทึกการวิเคราะหง านเพื่อความปลอดภัย Job Safety Analysis ; JSA และรายงานประจำวัน (Site Daily Checklist) มีการประชมุ กลมุ ยอยอยา งไมเ ปนทางการของผูปฏบิ ัตงิ านโดยใชเ วลาสั้น ๆ กอนเริ่ม งาน (Toolbox Meeting) มีการประชุมติดตามงานติดตั้งทุกสัปดาห และการประชุมที่ปรึกษาในทุกเดือน การประชุม HSE ของผูรับเหมาทุกเดือน การตรวจสอบ GRs Audit (GREAT) โดย HSE และ GRs Audit (GREAT) โดยทีมติดตั้ง และขณะที่ทำการติดตั้ง หากพบวามีความเปนไปไดของการเกิดอุบัติการณสูงและ สามารถตรวจพบได เชน พบผปู ฏบิ ัติงานที่ยงั ไมบรรลุนิตภิ าวะ ผปู ฏิบัตงิ านเพศหญงิ ปฏิบัติงานบนที่สงู เกนิ 10 เมตร การปฏบิ ัติงานท่ีไมเปนไปตามขั้นตอนหรือการไมมีขัน้ ตอนการปฏิบัติงาน (WMS) หรือไมมีการวิเคราะหงาน สถาบันสงเสรมิ ความปลอดภัย อาชวี อนามัย และสภาพแวดลอมในการทำงาน (องคการมหาชน)

กรณีศกึ ษารปู แบบการจัดการความปลอดภัยและอาชวี อนามยั ในการตดิ ต้ังหลงั คาสำเรจ็ รูป หนา้ 38 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ หงหนงึ่ ในประเทศไทย เพื่อความปลอดภัย Job Safety Analysis ; JSA ไมมีรายชื่อหรือการเขาขออนุญาตเขาปฏิบัติงานบนที่สูง ปฏิบตั ิงานโดยไมมีการจัดทำรายงานประจำวันและการประชุมกลุมยอยกอนเริม่ ปฏิบัติงาน ไมมีหัวหนางานที่ ผานการฝกอบรม GR II การปฏิบัติงานบนที่สูงมากกวา 2 เมตรโดยไมสวมใสเข็มขัดนิรภัยกันตก (Safety Harness) ระบบการปองกันการตก เชน สายชวยชวี ิตแนวราบและตาขายนิรภัย (HLL System and Safety Net) เปน ตน ไมค รอบคลุมพื้นที่การปฏิบตั งิ าน หากตรวจพบอบุ ตั ิการณทกี่ ลาวมานีใ้ หม ีการประชมุ ท่ปี ระกอบ ไปดวยเจาของผูรับเหมา หัวหนางาน ผูจัดการโครงการ ที่ปรึกษาโครงการ เจาหนาที่ความปลอดภัยในการ ทำงาน หากมเี หตตุ อ งหยดุ โครงการให ผชู ว ยประธานบรษิ ทั ฝา ยติดตั้งเปน ผนู ำการประชมุ ตัวอยาง กรณพี บความเปน ไปไดระดบั สูงท่ีจะหยุดโครงการ เนือ่ งจากพบอบุ ตั กิ ารณสำคัญ เชน ไมมีท่ี ขวางกั้น (Barricade) บรเิ วณชองวางบนหลงั คา สาเหตุเนื่องจากหัวหนางานไมม ีความรูเร่ืองที่ขวางกั้น หรือ การกำหนดใหผ ปู ฏิบัตงิ านยนื หา งจากขอบหลงั คา มากกวา 2 เมตร เปน ตน การลงโทษกรณฝี า ฝนหลักความปลอดภยั ตวั ชว้ี ดั นำ (Leading Indicators) รายการ ความเปนไปได การลงโทษ ฝา ฝน ฝา ฝน ฝา ฝน ของผลกระทบ ครง้ั ท่ี 1 ครง้ั ที่ 2 ครง้ั ท่ี 3 1 ระดบั สงู บตั รสีแดง ปรับอยางนอยรอ ยละ ปรบั อยางนอยรอยละ สน้ิ สดุ 3 ของวงเงินสัญญา 5 ของวงเงนิ สัญญา สญั ญา 2 ระดับปานกลาง บตั ร ปรับอยางนอยรอ ยละ ปรับอยางนอยรอยละ บตั รสแี ดง สีเหลือง 0.5 ของวงเงนิ สญั ญา 1 ของวงเงินสญั ญา 3 ระดับตำ่ บตั ร ปรบั อยางนอยรอ ยละ ปรับอยา งนอยรอ ยละ บัตรสี สีน้ำเงนิ 0.1 ของวงเงนิ สัญญา 0.2 ของวงเงนิ สญั ญา เหลอื ง สถาบนั สง เสรมิ ความปลอดภยั อาชวี อนามัย และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคการมหาชน)

กรณศี กึ ษารูปแบบการจัดการความปลอดภยั และอาชวี อนามัยในการติดต้ังหลงั คาสำเรจ็ รปู หนา้ 39 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแหง หน่ึงในประเทศไทย ตัวชวี้ ัดตาม (Lagging Indicators) รายการ ผลกระทบที่เกดิ ข้ึน การลงโทษ ฝา ฝน ฝาฝน ฝา ฝน จรงิ คร้งั ท่ี 1 ครงั้ ที่ 2 ครั้งที่ 3 1 เสียชีวติ จากอบุ ตั เิ หตุ ตรวจสอบการเลกิ สัญญาและคา ชดเชย (Fatality) 2 อบุ ัตเิ หตถุ ึงขั้นหยุดงาน บัตรสแี ดง ปรบั อยางนอยรอย ปรบั อยางนอยรอ ย สนิ้ สดุ (Lost Time Injury) ละ 3 ของวงเงนิ ละ 5 ของวงเงนิ สัญญา สัญญา สญั ญา 3 อบุ ตั เิ หตุทต่ี องไดร ับ บัตรสีเหลือง ปรบั อยา งนอยรอ ย ปรับอยางนอยรอ ย บตั รสี การรกั ษาพยาบาล ละ 0.5 ของวงเงิน ละ 1 ของวงเงนิ แดง (Medical Time สัญญา สัญญา Injury) หมายเหตุ ผูรับเหมาในรายที่ไดร ับการพิจารณาส้ินสุดสัญญา หากประสงคจะรับจา งงานอีกใหยื่นเรื่องเขาระบบ ใหม โดยเริ่มตนใหมตั้งแตกระบวนการประเมินกอนเขารับการคัดเลือก การลงโทษสำหรับกรณีเสียชวี ิตจาก อุบัติเหตุ (Fatality) อุบัติเหตุถึงขั้นหยุดงาน (Lost Time Injury) อุบัติเหตุที่ตองไดรับการรักษาพยาบาล (Medical Time Injury) จะถูกดำเนนิ การเวนเสยี แตว า สาเหตุน้นั ไมอยภู ายใตการควบคุมของผรู บั เหมา สถาบันสงเสรมิ ความปลอดภยั อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคก ารมหาชน)

กรณศี ึกษารูปแบบการจัดการความปลอดภัยและอาชีวอนามยั ในการติดตัง้ หลังคาสำเรจ็ รูป หนา้ 40 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ หงหน่ึงในประเทศไทย บัตร คำอธิบาย สีแดง 1. ผูปฏิบัติงานบนที่สูงไมสวมใสอุปกรณคุมครองความปลอดภัยสวนบุคคล (PPE) หรือเข็มขัด นิรภัย (Safety Harness) ตามขอ กำหนด สีเหลือง 2. ไมต ดิ ตง้ั ตาขายนิรภัยตามขอ กำหนดหรือไมปฏิบัติตามมาตรฐานทีส่ ำคญั 3. ไมต ดิ ตัง้ สายชว ยชวี ติ แนวราบ (Static line) ตามขอกำหนดหรอื ไมปฏบิ ตั ิตามมาตรฐานที่สำคัญ สนี ้ำเงิน 4. ผูปฏบิ ตั ิงานอยบู รเิ วณพ้นื ท่ีหรือภายใตก ารยกหรือกำลังดำเนนิ การยก 5. ปฏิบัตงิ านเก่ียวกับไฟฟาโดยไมมอี ุปกรณตดั ไฟฟาอัตโนมัติ (Earth Leakage Circuit Breaker) หรือ ELCB 6. ผูปฏบิ ตั ิงานอยูบนนั่งรานขณะที่ยกหรอื เคลื่อนยา ย 7. ผปู ฏบิ ัตงิ านมอี ายุตำ่ กวา 18 ป 8. ผูปฏิบตั งิ านเพศหญงิ ปฏิบตั งิ านบนท่ีสูงมากกวา 10 เมตร 9. ผูปฏิบตั งิ านดื่มสุราหรอื มอี าการมนึ เมาขณะปฏิบตั งิ านบนท่สี งู 1. ตดิ ตงั้ ตาขายนริ ภัยแตไมไดมาตรฐานตามทก่ี ำหนด 2. ติดต้งั สายชวยชวี ิตแนวราบแตไมไดมาตรฐานตามทีก่ ำหนด 3. มกี ารประชมุ กลมุ ยอ ยกอนปฏิบัตงิ าน (Toolbox Meeting) แตป ฏบิ ตั ิไดไ มค รบถว น 4. มีการกำหนดขั้นตอนการปฏิบัติงาน (WMS) หรอื การชบี้ ง อนั ตรายดว ยวิธี JSA แตไ มป ฏบิ ตั ิตาม 5. ไมส ามารถตรวจสอบกิจกรรมท่มี ีอนั ตรายไดค รบถว น เชน การปฏบิ ตั ิงานบนทส่ี งู การยก เปน ตน 6. สงผปู ฏิบัตงิ านท่ีไมผ า นการฝกอบรมไปปฏบิ ัตงิ านในพ้ืนท่ีกอสรางโดยไมแจง บริษทั 7. รายการตรวจสอบกอ นเรม่ิ ตน ปฏิบตั ิงานรายวัน (Daily Pre-Start Checklist) ไมส มบรู ณ 8. การตดั /การเช่อื มโดยไมมีหนากากหรือกระจังปองกันใบหนา (Face Shield) 9. การใชงานอุปกรณท ชี่ ำรุด/เคร่อื งมือมือไฟฟา ชำรดุ 10. พ้นื ทปี่ ฏิบัติงานทอ่ี นั ตราย (ปฏบิ ตั งิ านบนทส่ี งู / งานขุด / การยก) ไมมที ข่ี วางกนั้ (Barricade) และไมมีสัญญาณเตอื น 11. ไมม กี ารจดั เตรยี มชดุ ปฐมพยาบาล 12. การดืม่ เครอ่ื งดม่ื แอลกอฮอลบรเิ วณพื้นท่ีกอ สรา ง 1. ผปู ฏิบตั งิ านไมส วมใสอ ปุ กรณค มุ ครองความปลอดภัยสว นบุคคลตามทีก่ ำหนด 2. ผูปฏิบัติงานจบั เหล็กโดยไมส วมถงุ มอื ปองกนั 3. การรกั ษาความสะอาดไมดี 4. การจัดเกบ็ อุปกรณห รือวัสดุไมด ี สถาบันสง เสริมความปลอดภยั อาชวี อนามยั และสภาพแวดลอมในการทำงาน (องคการมหาชน)

กรณีศึกษารปู แบบการจัดการความปลอดภยั และอาชีวอนามัยในการติดต้ังหลงั คาสำเรจ็ รปู หนา้ 41 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ หง หน่งึ ในประเทศไทย การใหรางวัลแกโครงการทีม่ ผี ลการปฏบิ ัตงิ านดา นความปลอดภัยดี แบงเปน รายเดือนและประจำป คณุ สมบัติ รางวลั หมายเหตุ โครงการทเ่ี สรจ็ สมบูรณโ ดยไมมอี บุ ตั ิเหตุ เกียรตบิ ตั ร การพิจารณาใหเงินรางวัลหรือ ถึงข้ันหยุดงาน (LTI) และ สิทธิประโยชนทางธุรกิจตามดุลย อุบตั เิ หตทุ ตี่ อ งไดร บั การรกั ษาพยาบาล พินิจโดยไดรับอนุมัตจิ ากประธาน (MTI) และบัตรสีแดง บริษัท โครงการท่เี สรจ็ สมบูรณโดยไมมีอุบตั ิเหตุ เกยี รติบัตร การพิจารณาใหเงินรางวัลหรือ ถึงข้นั หยุดงาน (LTI) และ สิทธิประโยชนทางธุรกิจตามดุลย อบุ ัติเหตทุ ่ีตอ งไดรบั การรกั ษาพยาบาล พินิจโดยไดร ับอนุมตั จิ ากประธาน (MTI) และบตั รสีเหลอื ง บริษัท การจัดการการเปล่ยี นแปลง (Change Management) ในกรณที ่มี ีการเปลยี่ นแปลงระหวา งการดำเนินการกอสรา งหรือติดตั้ง กำหนดใหที่ปรึกษาโครงการ (SPC) เสนอ แบบฟอรม ขอเปลี่ยนแปลงตอผูจ ดั การโครงการ (PM) และผรู ับผิดชอบงานสุขภาพความปลอดภัยและสิ่งแวดลอม (HSE) ใหทำการทบทวนขั้นตอนการปฏิบัติงาน (WMS) และการวิเคราะหงานเพื่อความปลอดภยั Job Safety Analysis ; JSA โดยมีการตรวจสอบการปองกันการตก กำหนดใหมีการปองกันการตก 2 สวน คือ มีการปองการตกและมีตาขาย นิรภัย หากครบถวนทัง้ สองสว นใหเริ่มปฏิบตั งิ านใหมได แตใ นกรณมี ีการปองกันการตกแตไ มมีตาขายนิรภัย ใหร อง ประธานกรรมการฝายติดตั้งใหเสนอเร่ืองตอ รองประธานกรรมการ HSE เพื่อขออนุมัติการดำเนินงานจากประธาน กรรมการบรษิ ัท เม่ือประธานกรรมการบรษิ ัทอนุมตั แิ ลวจึงจะสามารถเร่ิมปฏบิ ัตงิ านใหมได ผลการปฏบิ ัตงิ านดานความปลอดภยั รายเดือน (Monthly Performance) สถานประกอบกจิ การไดม ีการบันทึกผลการปฏิบัติงานดานความปลอดภยั รายเดือน โดยมีการจำแนก ประเภทของเหตกุ ารณเ กือบเกดิ อุบัติเหตุ (Classification Near miss) ท่ีพบดงั นี้ ระดับต่ำ สวมรองเทาในโครงการ จำนวน 3 ราย (ฤดูฝน) ระดับปานกลาง ปฏิบัติงานโดยไมส วมถุงมอื จำนวน 5 ราย และปฏบิ ัติงานโดยไมใ สแวนตา จำนวน 3 ราย ระดับสูง ปฏิบัติงานบนหลงั คาท่ีเสร็จสมบูรณโ ดยไมมีที่ขวางกน้ั (Barricade) สถาบันสง เสริมความปลอดภัย อาชวี อนามยั และสภาพแวดลอ มในการทำงาน (องคก ารมหาชน)

กรณศี ึกษารปู แบบการจัดการความปลอดภยั และอาชวี อนามยั ในการติดต้งั หลังคาสำเรจ็ รูป หนา้ 42 ของสถานประกอบกิจการขนาดใหญแ หงหน่ึงในประเทศไทย ตารางที่ 4.1 สรุปผลการตรวจสอบประเดน็ เหตกุ ารณร ายไตรมาส (Quarterly summary audit issues review) ท่ี ประเดน็ (Issues) การปฏิบตั ิ (Action) ระยะเวลา 1 นง่ั รา นไมไ ดม าตรฐาน - จดั ฝกอบรมทบทวนใหแกผูควบคมุ งาน (GR Supervisor) ทกุ วนั เสารข อง - ใหเพ่ิมแบบนง่ั รานในเอกสารการวิเคราะหงานเพื่อความ เดือนกุมภาพนั ธ ปลอดภัย Job Safety Analysis ; JSA และมนี าคม - จัดฝก อบรมการติดตัง้ นงั่ รานและการขึ้นทะเบียนผตู ิดตั้ง 2562 นั่งราน 2 ผนงั ดานขา ง - ใหมีการตรวจสอบความปลอดภัยรายเดอื นโดย 23 ก.พ. - 15 มี.ค. (Wall Siding) ผรู ับผิดชอบงานสุขภาพความปลอดภัยและสง่ิ แวดลอม (HSE) 2563 ของผรู บั เหมา - สง เสริมความปลอดภยั ของสถานที่ปฏิบัติงาน (โปรแกรม การรับรู) 3 หลังคา (Roofing) - ใหมีการตรวจสอบความปลอดภยั รายเดอื นโดย 23 ก.พ.- 15 มี.ค. ผรู ับผิดชอบงานสขุ ภาพความปลอดภัยและสิง่ แวดลอม (HSE) 2563 ของผรู ับเหมา - สง เสรมิ ความปลอดภัยในสถานที่ปฏิบัติงาน (โปรแกรม การรับรู) 4 PPE พ้นื ฐาน - จดั ตงั้ นโยบายอุปกรณคุมครองความปลอดภยั สวนบุคคล 23 ก.พ. 2563 (PPE) สำหรับผรู บั เหมา - ใหม ีการตรวจสอบความปลอดภยั รายเดอื นโดย ผรู บั ผิดชอบงานสุขภาพความปลอดภัยและสิ่งแวดลอม (HSE) ของผรู บั เหมา 5 ประเดน็ อื่น ๆ (การทำ - จัดฝกอบรมทบทวนใหแกผูควบคุมงาน (GR Supervisor) ทุกวันเสารของ ความสะอาดสถานท่ี เดือนกุมภาพนั ธ ปฏบิ ตั งิ าน/วสั ดุทข่ี วาง และเดอื น กัน้ (Material มิถนุ ายน 2563 Barricade)) สถาบนั สงเสริมความปลอดภัย อาชีวอนามัย และสภาพแวดลอมในการทำงาน (องคก ารมหาชน)