รายรับ-รายจ่าย

91 บอนํ้าขนาดใหญสาํ หรบั เลี้ยงปลา 2 ชนิด คอื ปลาดกุ และปลาชอน ผลไมท่ปี ลูก มีหลายชนดิ เชน เงาะ ล้นิ จ่ี ลําใย ในเวลาเชาจะมพี อคา คนกลางมาซ้ือผลไมท ่ี สวนน้เี ต็มไปหมด นักเรียนคดิ วารายงานของใครสงั เกตลักษณะของสวนผลไมไดล ะเอียดกวากัน ก. รายงานของวชิ ญะ ข. รายงานของธนพล ค. รายงานของทง้ั สองคนสังเกตไดล ะเอยี ดพอกัน ง. รายงานของทงั้ สองคนสังเกตไมล ะเอยี ดพอกนั 6. แกว ซอื้ ผกั ทต่ี ดิ สลาก ผักปลอดสารพษิ จากตลาด โดยเลอื กผักที่มใี บสวยไมม ีรู แตค ณุ แม อธิบายวา ควรซ้อื ผกั ทม่ี ีรู หรือรอยหนอนแทะ เพราะแสดงวาปลอดสารพิษ ถึงแมผ ักทซี่ อ้ื นน้ั จะ เปนผักปลอดสารพษิ ก็ตาม แตแกว คดั คานวา ไมจ าํ เปนเพราะผักนเี้ ปน ผกั ปลอดสารพษิ อยแู ลว นักเรยี นคดิ วา ควรเลือกซ้อื ผกั ตามเหตผุ ลของใคร ก. คุณแม ข. แกว ค. นา เช่ือถือพอๆ กัน ง. ไมน าเชอ่ื ถือทง้ั สองคน 7. ปต ิรัฐ วางกระเปา สตางคไ วในล้นิ ชักโตะ เรยี นขณะท่ีเรยี นวิชาศลิ ปะแตเ ม่อื กลับมาพบกระเปา สตางคห ายไปจงึ ไปแจง อาจารย จากการสอบถามของอาจารยพบวา ณฐั พงศ เขามาหยิบของ ภายในหองในชว งเวลาทีเ่ รยี นศิลปะ แตณ ฐั พงศป ฏเิ สธและกลา ววา ตนเขา มากบั เพอ่ื นชอ่ื พ ลาวัสส ซง่ึ สามารถเปนพยานไดใ นขณะที่ ศกั ดช์ิ ัย เปน พยานวา เหน็ ปต ริ ัฐถือกระเปาสตางคตดิ ตัวไปดว ยในชวั่ โมงศิลปะ นกั เรียนคิดวา นักเรยี นจะเชอื่ ในเหตุผลของใคร ก. ปตริ ฐั ข. ณฐั พงศ ค. พลาวสั ส ง. ไมส ามารถเช่ือถือได

92 8. ลูกเสือกลมุ หน่ึงไปเดนิ ทางไกลในปา เกดิ หลงทางในชว งเวลาใกลค า่ํ เอเชอ่ื วา นา จะเดินไปทาง ทิศเหนอื เพราะสังเกตจากตน ไมวายงั ไมไดเดนิ ผานมา ในขณะที่ ดําเหน็ วาจะตองเดนิ ไปทาง ทิศตะวนั ตกเพราะอา นจากแผนทแ่ี ละทศิ ทางของดวงอาทิตยแสดงจดุ ท่ีจะเดนิ ไปคาย นกั เรียนคิดวานกั เรยี นจะเชอื่ ในเหตผุ ลของใคร ก. ดํา ข. เอ ค. นาเช่ือถือไดทงั้ สองคน ง. ไมน าเช่ือถือทั้งสองคน 9. จากการศกึ ษาของนกั การศกึ ษาพบวา เดก็ ทีด่ ืม่ นมแมจะมี E.Q. สูงกวา เด็กทก่ี นิ นมววั แต นกั จิตวิทยาคดั คา นวา E.Q. ไมเ กย่ี วขอ งกบั การดืม่ นม แตอ ยทู วี่ ธิ กี ารเลีย้ งดู เอาใจใส และ สามารถพฒั นาใหส ูงขน้ึ ได นักเรยี นคิดวาเหตุผลของใครนา เชอื่ ถือ ก. นกั การศึกษา ข. นกั จติ วทิ ยา ค. นา เชือ่ ถือทั้งสองฝา ย ง. ยงั ไมสามารถเชอื่ ถอื ได 10. นักการศึกษาพบวา เกมคอมพิวเตอรเ ปนสาเหตุทาํ ให เด็กแยกตวั ออกจากสงั คม มปี ญ หาใน เร่อื งการปรบั ตัว และชอบใชค วามรนุ แรง ในขณะทบี่ ริษัทผผู ลติ เกมคอมพิวเตอรไ ดคัดคา น วา การทีเ่ ดก็ เลน เกมคอมพวิ เตอรจ ะทาํ ใหเด็กเกดิ พัฒนาทักษะตางๆ โดยเฉพาะการแกป ญหา และทําใหผูปกครองสามารถใกลช ิดกบั เดก็ ในขณะทเ่ี ลน เกมไดอ กี ดว ย นกั เรียนคดิ วา เหตุผลของใครนา เชอื่ ถอื ก. นกั การศกึ ษา ข. บริษทั ผูผลติ เกมคอมพิวเตอร ค. ไมน าเชอื่ ถอื ทั้งสองฝาย ง. นา เชือ่ ถอื และเปน ไปไดท ั้งสองฝาย

93 ตอนท่ี 2 ความสามารถในการนริ นยั คาํ ชี้แจง 1. แบบสอบตอนท่ี 2 มีจํานวน 10 ขอ ต้งั แตข อ ที่ 11-20 2. ในแตละขอ จะมีขอ ความ 2-3 ขอ ความมาให แลวใหนกั เรียนหาขอสรุป โดยใหอ ยูใน ขอบเขตของขอ ความที่กาํ หนดให 11. คนไทยทกุ คนรบั ประทานขา วเปน อาหารหลัก ชดิ ชัยไมร ับประทานขา วเปน อาหารหลกั ดังนั้นสรุปไดว า ก. ชิดชยั ไมใ ชคนไทย ข. ชดิ ชยั ไมชอบรับประทานขาว ค. ชดิ ชัยชอบรับประทานเนอ้ื ง. ชดิ ชัยไมม ีเงนิ ซอื้ ขา วรบั ประทานเปนอาหารหลกั 12. ลน้ิ จี่ราคาแพงกวา ลาํ ใย ลาํ ใยราคาถกู กวา ทุเรยี น ทเุ รยี นราคาถูกกวาแอปเปล ดังนัน้ สรุปไดว า ก. ลน้ิ จรี่ าคาแพงกวาทเุ รยี น ข. แอปเปลราคาแพงกวาลน้ิ จ่ี ค. แอปเปลราคาแพงทส่ี ดุ ง. ลําใยราคาถกู ทีส่ ดุ 13. คณุ ครทู กุ คนมีความเสยี สละ คนที่มีความเสยี สละทุกคนเปนคนดี คนดสี ว นมากประสบความสําเรจ็ สมศรีเปน คนดี ดงั นั้นสรปุ ไดว า ก. สมศรีเปนคณุ ครู ข. สมศรีเปน คนมคี วามเสยี สละ ค. สมศรีประสบความสําเรจ็ ง. สรปุ แนน อนไมได

94 14. ปานสวยกวาหมวิ แตสวยนอ ยกวาแหมม มกุ สวยนอยกวา ปาน แตก ส็ วยกวาแอน ดงั นน้ั สรปุ ไดว า ก. แอนสวยนอ ยที่สุด ข. หมวิ สวยกวา แอน ค. มุกสวยอยูระหวางปานกับหมวิ ง. ปานสวยอยรู ะหวา งแหมม กับมกุ 15. คนรวยบางคนเลนการพนนั คนเลน การพนนั บางคนถูกฟอ งลมละลาย สมเกยี รติถกู ฟองลม ละลาย ดงั นน้ั สรปุ ไดว า ก. สมเกยี รตเิ ปนคนรวย ข. สมเกยี รติเปนคนกลาไดกลาเสยี ค. สมเกยี รติเลนการพนัน ง. สรุปแนน อนไมได 16. ศิตาแกก วา ชมพนู ุช แตออ นกวาฤทัย ประไพแกก วาชมพูนชุ แตอ อ นกวาศิตา ดงั นนั้ ใครมอี ายุมากทสี่ ุด ก. ศติ า ข. ฤทยั ค. ประไพ ง. ชมพนู ชุ 17. บา นปต อิ ยูทางทิศตะวนั ออกของบานฉัตรชัย บานฉตั รชัยอยทู างทิศเหนือของบาน สมศกั ด์ิ แตอ ยูท างทศิ ใตข องบา นวิไล ดังนน้ั สรปุ ไดว า ก. บา นฉัตรชัยอยูเหนือสดุ ข. บา นปติอยทู ศิ ตะวนั ออกของบานวไิ ล ค. บา นฉัตรชยั อยูทางทิศตะวนั ตกของบานปติ ง. บานปติอยทู างทิศตะวนั ออกของบา นสมศกั ด์ิ

95 18. นกเรียนเกงกวา แนน แตอ อ นกวา นาํ้ นดิ เรียนเกงกวานก ใครเรยี นเกง ท่สี ดุ ก. นก ข. นาํ้ ค. นิด ง. สรุปแนนอนไมไ ด 19. นายม่ันมีลูกสาวคนเดยี วช่อื นางศรี นายไมเปนลูกนางศรี นางลเี ปน ลกู นายไม นายแมน เปนลกู เขยนายม่ัน ดังน้ันสรปุ ไดว า ก. นายมนั่ เปน ปนู ายไม ข. นายแมน เปน ปูน างลี ค. นายแมน เปน ตานายไม ง. นางศรีเปนยายนางลี 20. “บางครั้งวนั หยุดฝนตก วันที่ฝนตกนา เบอ่ื ” ดงั น้นั สรปุ ไดวา ก. วนั ทแ่ี จมใสนา เบ่ือ ข. บางคร้งั วนั หยดุ นา เบอ่ื ค. วันทแี่ จม ใสไมนาเบือ่ ง. สรปุ แนน อนไมได

96 ตอนท่ี 3 ความสามารถในการอุปนัย คําช้แี จง 1. แบบทดสอบตอนท่ี 3 มจี ํานวน 10 ขอ ตัง้ แตขอ 21 –30 2. ใหนกั เรยี นอา นบทความท่ีกาํ หนดให แลว พิจารณาขอเทจ็ จรงิ ในแตล ะขอ แลว ตดั สินใจวาขอเทจ็ จรงิ นัน้ “สนับสนุน” หรอื “คดั คา น” หรอื “ไมเก่ียวขอ งกบั ” สง่ิ ท่กี าํ หนดให ใหน กั เรยี นอา นบทความทีก่ าํ หนดให คําวา นักการเมืองอาชพี นบั เปนพัฒนาการของสังคมและการเมอื งสมยั ใหมซ ึ่งเกดิ ขึน้ เมอ่ื ประเทศตา งๆ มพี ัฒนาการของระบอบรัฐสภา โดยเฉพาะอยา งยงิ่ ระบบสภาลา ง หรือสภา ผูแทนราษฎร และมกี ารเลือกตง้ั อยา งจริงจงั รวมท้ังมีความตอเนอ่ื ง ใหน กั เรียนพจิ ารณาขอเท็จจรงิ ในแตละขอ ต้งั แตขอ 21 – 23 แลว ตดั สนิ ใจวา ขอ เท็จจริง น้ัน “สนบั สนุน” หรือ “คดั คาน” หรือ “ไมเกยี่ วขอ งกบั ” คาํ นยิ ามขางตนของคาํ วา นักการเมอื งอาชพี โดยเลอื กคําตอบท่กี าํ หนดไดดังน้ี ขอเทจ็ จรงิ นี้ สนบั สนุน นยิ ามของคาํ วา นักการเมอื งอาชีพ ขอ เท็จจรงิ น้ี คดั คาน นิยามของคําวา นักการเมืองอาชพี ขอ เทจ็ จริงนี้ ไมเก่ียวขอ งกบั นยิ ามของคาํ วา นักการเมอื งอาชพี 21. ทกุ ประเทศในโลกน้มี นี ักการเมืองอาชีพ 22. นักการเมืองอาชพี เปน อาชพี ท่มี ีเกียรตแิ ละสังคมยอมรับ 23. ประเทศไทย ประเทศอังกฤษ เปน ประเทศทม่ี นี กั การเมอื งอาชีพ เพราะปกครอง ประเทศดว ยระบอบประชาธปิ ไตย ระบบรฐั สภา

97 ใหน กั เรยี นอา นบทความตอไปน้ี “ วคั ซนี เลกิ บหุ ร่ี ” ตอนนท้ี ีอ่ เมรกิ าโดย บรษิ ทั นาบไี บโอฟารม าซูตคิ ลั ก ผผู ลติ ก็จะเริ่มทดลองวคั ซนี “ นิคแวก็ ซ “ ซง่ึ เปน วัคซนี “ เลิกบหุ ร่ี “ ทผ่ี ูผลติ ม่ันใจวา จะชว ยใหผ ตู ดิ บุหร่สี ามารถเลกิ บุหรี่ ไดด ีกวาวธิ อี นื่ ทเี่ คยใชก นั มาแลว ไมว าจะเปนแผนนิโคติน หรือ ตัวยาอยางอน่ื โดยวคั ซนี ตวั นี้จะไปกระตุน ใหระบบภมู คิ ุมกนั ในรางกายสรา งสารตา นทาน ( antibody ) ท่ีจะไป กาํ จดั โมเลกุลของสารนิโคตนิ และทาํ ใหโมเลกุลของสารตวั น้ีมขี นาดใหญข ้นึ จนไมสามารถ เขาไปถงึ สมองได และทาํ ใหร า งกายของเราสามารถกําจัดมันออกไปไดตามธรรมชาติ ทางบรษิ ัทกลา ววา “ ถา เราสามารถสกัดกั้นมใิ หส ารนิโคตินเขาถึงสมองได ก็ เทา กบั วา เราสามารถปองกนั ผลของนโิ คตินที่จะเกิดกับรา งกายได “ ใหน กั เรยี นพิจารณาขอ เท็จจริงในแตล ะขอ ตงั้ แตข อ 24 –26 แลว ตัดสินใจวา ขอเท็จจรงิ นั้น “ สนับสนนุ ” หรอื “ คัดคา น ” หรอื “ ไมเก่ยี วของกบั ” บทความ ขางตน โดยเลอื กคาํ ตอบทก่ี าํ หนดให ดงั นี้ ก. ขอ เทจ็ จรงิ สนับสนนุ บทความขางตน ข. ขอเท็จจริง คัดคาน บทความขางตน ค. ขอเทจ็ จริง ไมเ กี่ยวของกบั บทความขา งตน 24. บุหร่เี ปน ภยั รายแรงตอ สุขภาพ โดยเฉพาะสารนโิ คตินเปน สาเหตขุ องโรคมะเร็ง 25. สารนิโคตินทาํ ใหผสู บู บหุ รีเ่ กดิ การติดบหุ ร่ี ดงั นนั้ การสกดั กัน้ ไมใหรา งกายรบั สาร นิโคตนิ จึงเปนวธิ กี ารของการเลกิ สบู บหุ รี่ 26. ผูท่จี ะฉีดวัคซนี เลิกบุหร่ี คือกลมุ ท่มี คี วามเส่ียงตอ การเปน โรคมะเร็ง



99 ใหนกั เรยี นพจิ ารณาขอ ความในแตละขอ ตงั้ แตข อ 27 – 30 แลว ตัดสนิ ใจวา ขอ ความน้นั “ สนบั สนุน” หรือ “คดั คาน” หรือ “ ไมเกย่ี วของกบั ” เหตกุ ารณในภาพ โดยเลือกคาํ ตอบ ทก่ี ําหนดให ดังนี้ ก. ขอความนี้ สนบั สนุน เหตุการณในภาพ ข. ขอ ความน้ี คัดคาน เหตุการณในภาพ ค. ขอ ความนี้ ไมเ กี่ยวของกบั เหตกุ ารณใ นภาพ 27. ขยะทเี่ กิดข้ึนมกั เกิดจากการกระทําของมนษุ ย 28. ประเพณลี อยกระทง เปน ประเพณีทก่ี อ ใหเกดิ มลพษิ ทางนา้ํ 29. ในชวงเดือนพฤศจิกายนของทุกป เปน ชว งทม่ี ขี ยะทางนํ้ามากทสี่ ดุ 30. รฐั บาลไมใหความสําคัญกบั ปญ หาขยะ

100 ตอนที่ 4 ความสามารถในการระบขุ อ ตกลงเบอื้ งตน คาํ ช้ีแจง 1. แบบสอบตอนท่ี 4 มจี าํ นวน 10 ขอ ตั้งแตข อ ท่ี 31-40 2. ในแตล ะขอ กําหนดสถานการณม าให แลวใหน กั เรยี นพิจารณาตดั สนิ วา ขอความขอ ก , ข , ค , และ ง เปนขอความทจ่ี าํ เปน ตอ งเกดิ ขึ้นกอนสถานการณท ีก่ าํ หนดให เพ่อื ทําใหสถานการณน น้ั สมเหตสุ มผล 31. “นาํ้ ขึน้ ใหร ีบตัก” ขอใดเปน สาเหตทุ ่ีนา เชื่อถือ และเปนไปไดท่ที ําใหขอความขางตน เปนท่ียอมรับ ก. ถา ไมรีบตกั นํ้าก็จะไมมนี ้าํ ใชเ พราะนานๆ นาํ้ ถงึ จะขึ้นมาใหต กั ไวใ ช ข. โอกาสมมี าไมบ อยนกั เมอื่ โอกาสมาถงึ แลวกค็ วรรีบไขวค วา ไว ค. เมือ่ โอกาสมาถึง ถาไมรีบก็จะถูกคนอนื่ แยงไปได ง. นา้ํ ข้ึนชวงแรกเปนน้าํ สะอาด แตถ า ปลอยไปนานๆ อาจมสี ่งิ สกปรกมาเจอื ปน 32. “แหมม โดนตาํ รวจจบั เพราะขบั รถโดยไมเ ปดไฟหนารถในเวลากลางคืน” ขอใดเปน สาเหตทุ ีน่ าเชอ่ื ถือ และเปน ไปไดทีท่ าํ ใหข อ ความขา งตน เปน ท่ียอมรบั ก. เปน อันตรายตอ คนเดินถนน ข. เปนขอ ปฏบิ ัตกิ ันตามสากลนิยม ค. การเปดไฟจะชว ยใหค นขับเหน็ ขา งหนาไดชดั เจนเพื่อลดอุบัติเหตุ ง. เปน ขอบงั คับตามกฎหมาย 33. “ตนเปนคนทเี่ ลนฟุตบอลไดด ”ี ขอใดเปนสาเหตทุ นี่ าเชอื่ ถือ และเปน ไปไดท ท่ี าํ ให ขอความขางตน เปน ทย่ี อมรบั ก. พอตน เปน นักฟตุ บอลทีมชาติ ข. ตน ขยันฝก ซอมทุกวนั หลังเลิกเรยี น ค. ครูสอนฟตุ บอลเปนคนเกง ใจดี ง. ตนเลนฟตุ บอลมาตง้ั แตเ ดก็

101 34. “ทุกวนั น้ียังมปี ระชาชนจาํ นวนหนงึ่ เดนิ ทางโดยทางเรอื เพอื่ ไปถึงจุดหมาย” ขอ ใด เปน สาเหตุท่ีนา เชอ่ื ถอื และเปน ไปไดทท่ี ําใหขอความขางตน เปน ทย่ี อมรับ ก. ประชาชนรีบเรงไปทาํ งาน ข. การเดนิ ทางโดยทางเรอื นน้ั อากาศดีกวา เพราะไมเจอมลพษิ ค. เพราะทางเรือสะดวกในกรณที ่ที างรถโดยสารตอ งออมและใชเวลานานกวา ง. การโดยสารทางเรอื ถอื วา เปน เร่ืองเกและสนกุ 35. “เอ! อยาดูทวี ใี กลขนาดนนั้ สิ เกรงใจคนอื่นบา ง” ขอใดเปน สาเหตุทน่ี า เช่อื ถือ และ เปน ไปไดทท่ี าํ ใหขอความขา งตน เปน ทย่ี อมรบั ก. การดทู วี ใี กลน น้ั อาจทาํ ใหสายตาเสียได ข. การดทู วี ใี กลนนั้ ทําใหคนอน่ื มองไมเหน็ ค. การดทู วี ใี กลน นั้ อาจทาํ ใหเกดิ อาการปวดหวั ได ง. การดทู วี หี า งขน้ึ สง ผลใหเ หน็ ไดชดั เจนขน้ึ 36. “หว งลกู หลาน ชวยกันตานยาเสพตดิ ” ขอใดเปน สาเหตทุ นี่ า เช่อื ถอื และเปน ไปไดท่ี ทําใหข อ ความขางตน เปน ท่ยี อมรบั ก. ยาเสพติดเปน ของแพง และสิ้นเปลอื งมาก ข. ยาเสพตดิ เปน สง่ิ ไมด ีมีโทษตอรางกาย ค. ยาเสพตดิ เปน ส่ิงที่ไมเ หมาะสมกบั วยั ของเด็ก ง. ยาเสพติดเปน ตัวทาํ ลายครอบครัวและประเทศชาติ 37. “เราจาํ เปนตอ งประหยดั เงนิ ดงั น้นั เราจึงตอ งเลือกเดนิ ทางโดยทางรถไฟจากกรงุ เทพฯ ไปเชียงรายมากกวา ทางเครอ่ื งบิน” ขอใดเปน สาเหตทุ ่นี า เชือ่ ถือ และเปน ไปไดท ี่ทํา ใหข อความขา งตนเปนทย่ี อมรับ ก. นงั่ รถไฟจะทาํ ใหไ มต อ งเสยี เงินในการชมววิ ขางทาง ข. การโดยสารรถไฟมีความสะดวกสบายกวา เครื่องบิน ค. การโดยสารทางรถไฟมีความปลอดภัยกวา รถยนตแ ละเครื่องบนิ ง. คาโดยสารรถไฟมีราคาตํา่ กวาคา โดยสารทางเครอ่ื งบิน

102 38. “ในกรอบของประชาธปิ ไตย ความขัดแยง ควรเปนเรื่องของผลประโยชนโ ดยสว นรวม มิใชความขดั แยงทเ่ี กดิ จากศกั ด์ศิ รหี รอื ผลประโยชนข องบุคคลหรือกลุมบุคคล” ขอ ใด เปนสาเหตทุ น่ี า เชือ่ ถือ และเปนไปไดทท่ี ําใหข อ ความขา งตนเปนทย่ี อมรับ ก. ความขดั แยงจะสรา งคณุ คา ในระบอบประชาธิปไตย ข. การปกครองในระบอบประชาธปิ ไตยยดึ ถอื ผลประโยชนส ว นรวม ค. ทกุ คนมสี ทิ ธิแสดงความคิดเหน็ ในระบอบประชาธิปไตย ง. ในระบอบประชาธิปไตยจะตองเกดิ ความขดั แยง ไมว าเรอื่ งสว นรวมหรือสว น บคุ คล 39. “เอกเปน คนทที่ าํ คะแนนวิชาสงั คมศกึ ษาไดด ี เพราะเขาชอบเรียนวชิ าสงั คมศึกษา” ขอ ใดเปน สาเหตทุ นี่ าเชอ่ื ถอื และเปนไปไดท ท่ี าํ ใหขอความขา งตน เปนทย่ี อมรับ ก. วิชาสังคมศึกษามีประโยชนใ นการดํารงชวี ิตประจาํ วนั ข. ใครชอบเรียนวชิ าใดแลว มกั จะตงั้ ใจทําสงิ่ ทตี่ นชอบ ค. ครูสงั คมศึกษาสว นใหญใ จดี เดก็ จึงชอบ ง. ครูสงั คมศกึ ษามักชอบเดก็ ทตี่ ้ังใจเรียน 40. “ศาลพพิ ากษาใหน ายนิดติดคุกฐานทํารา ยรา งกายตาํ รวจ” ขอใดเปน สาเหตทุ ่ีนาเชื่อถอื และเปน ไปไดท ่ที าํ ใหขอความขางตนเปน ทย่ี อมรบั ก. ตํารวจมีสิทธิใหศาลสัง่ ขงั คกุ ใครก็ได ข. ใครทาํ รายรางกายตาํ รวจตองตดิ คุก ค. เปนไปตามขอ บังคบั ตามกฎหมาย ง. ศาลตองคอยปกปอ งตํารวจ ################################

103 ภาคผนวก ง เครือ่ งมอื ทใ่ี ชใ นการทดลอง 1. ตวั อยางแผนการสอนโดยใชว ิธกี ารทางประวตั ิศาสตร 2. ตัวอยา งแผนการสอนแบบปกติ

104 แผนการสอนโดยใชวธิ ีการทางประวตั ิศาสตร แผนการสอนท่ี 1 ความสัมพนั ธร ะหวางประเทศของไทยในสมยั สุโขทัย (3 คาบ) ลักษณะความสัมพันธก ับรัฐทีอ่ ยูใ กลเ คยี ง อันไดแก - ลานนา - อยธุ ยา - นครศรีธรรมราช - หัวเมืองมอญ ความคิดรวบยอด จุดมงุ หมายในการสรา งความสัมพันธระหวา งประเทศของสุโขทัย คือ การขยาย อาํ นาจ การรกั ษาความมน่ั คง การปองกนั การรกุ ราน การหวงั ผลประโยชนทางการคา และการผูก ไมตรกี ับรัฐอนื่ จดุ ประสงคป ลายทาง เพ่อื ใหน กั เรยี น 1. มคี วามรู ความเขา ใจเกย่ี วกบั ความสมั พนั ธระหวางประเทศในสมัยสุโขทยั 2. มีความตระหนกั ถงึ ความสําคญั ของการสรางความสมั พนั ธกับดินแดนตา งๆ ทอี่ ยใู กลเคยี งในสมัยสุโขทยั จดุ ประสงคน ําทาง เพือ่ ใหน ักเรยี น 1. สามารถกําหนดประเดน็ ปญ หา คน ควา รวบรวมขอมลู และวิเคราะหป ระเด็น ปญ หาเรื่องลักษณะของความสมั พันธระหวางอาณาจักรสุโขทัยกับดนิ แดน ตา งๆ ท่อี ยูใ กลเคียงไดโ ดยใชห ลักฐาน และการลงขอ สรปุ อยา งสมเหตุสมผล 2. สามารถกําหนดประเดน็ ปญ หา คน ควา รวบรวมขอ มูลและวเิ คราะหป ระเดน็ ปญ หาเรอ่ื งความสําคัญของการสรา งความสมั พันธระหวางอาณาจกั รท่อี ยูใ กล เคยี งในสมยั สโุ ขทยั ในสมัยสโุ ขทัยไดโดยใชหลักฐานและการลงขอสรปุ อยา ง สมเหตสุ มผล

105 เนื้อหา สรุปเปน จดุ มุง หมายในการสรา งความสมั พนั ธระหวางประเทศของสโุ ขทัย ประเด็นหลกั ๆ ไดดังตอ ไปนี้ 1. เพอื่ ขยายอํานาจหรือขอบเขตใหกวา งขวางออกไป 2. เพอื่ รักษาความมั่นคงและปอ งกนั การรกุ รานจากภายนอก 3. เพ่ือผลประโยชนท างเศรษฐกจิ และการคา 4. เพื่อเผยแผแ ละรบั การถา ยทอดวัฒนธรรม 5. เพื่อรกั ษาสมั พนั ธไมตรอี นั ดกี บั รัฐอื่น ลักษณะความสมั พันธก ับรฐั ท่อี ยใู กลเ คยี ง 1. ลา นนา ชวงแรกสุโขทยั ผูกสัมพันธไมตรีกบั ลา นนาไวอ ยางแนน แฟน ทงั้ น้ี สวนหนึ่งก็เปน เพราะกษัตรยิ ทงั้ สองอาณาจักรเปนพระสหายสนิทกนั แตพ อถึงสมัยพระ มหาธรรมราชาที่ 1 (ลไิ ทย) เปน ตน มา สุโขทัยเกดิ กรณพี ิพาทกบั ลานนา จนถงึ ข้นั ทํา สงครามกนั 2. อยุธยา ในชวงแรกจะมลี กั ษณะตางดํารงตนเปน อสิ ระไมขนึ้ ตอ กนั จนเม่อื อยุธยาแผ ขยายอิทธพิ ลขึ้นมาคกุ คาม สโุ ขทัยก็พยายามจะรกั ษาความมน่ั คงของตนไวโ ดยวธิ กี าร ตางๆ แตใ นทสี่ ดุ ก็ตอ งดาํ เนินความสัมพนั ธก ับอยธุ ยาในฐานะทเี่ ปน เมอื งข้นึ ทย่ี อมรับ อํานาจของอยธุ ยา กอนทีจ่ ะถูกผนวกเขา เปนสว นหน่ึงของอยุธยาในป พ.ศ. 2006 3. นครศรีธรรมราช และหวั เมอื งมอญ เปน ลักษณะความสมั พนั ธท สี่ ุโขทยั ซง่ึ เปนราชธานมี ตี อ เมืองข้ึน และมีความ สัมพนั ธกันทางดา นวฒั นธรรมผานทางพระพุทธศาสนา โดยสโุ ขทยั ไดร ับอทิ ธพิ ลดาน การนบั ถือพระพุทธศาสนาท้ังจากเมืองนครศรธี รรมราชและหวั เมืองมอญ รวมไปถึงใช ดินแดนทงั้ สองเปน ทางผา นในการสรางความสัมพันธกบั ลังกา สําหรบั หวั เมืองมอญน้นั ในบางสมัยสุโขทัยไดม ีความสมั พนั ธทางดา นการคา เพิม่ ขึน้ มาดวย

106 กิจกรรมการเรียนการสอน ข้นั ท่ี 1 กําหนดประเด็นทตี่ องการศึกษา (คาบ 1) 1. ครูนําแผนที่แสดงอาณาเขตของอาณาจักรสโุ ขทัย และอาณาจกั รใกลเคยี งมา ใหน กั เรยี นดู พรอ มทง้ั ซักถามนักเรียนวา มีอาณาจกั รใดบา งทีอ่ ยใู กลก บั สโุ ขทัย 2. ครใู หนักเรียนลองยกตวั อยา งอาณาจักรเพอ่ื นบา นของสุโขทัยและลักษณะ ความสมั พนั ธก ับอาณาจกั รน้ันๆ 3. ครใู หนกั เรยี นรวมกันอภิปรายถงึ ความสําคัญของการสรางความสมั พันธกับ ดินแดนตางๆ และลักษณะของความสัมพนั ธน ้นั 4. ครแู บง กลมุ นกั เรียน เปน 6 กลุม กลมุ ละ 6 คน ครแู จกใบงานกลมุ ละ 1 ชดุ โดยใหนกั เรยี นแตล ะกลมุ ชว ยกนั ต้งั สมมตฐิ านลกั ษณะของ ความสัมพันธก ับดนิ แดนตา งๆ ทีอ่ ยใู กลเคยี ง และ ความสาํ คญั ของการสรา ง ความสัมพันธร ะหวางดินแดน โดยครตู งั้ คําถามเพอื่ อภปิ รายและนาํ ไปสูการ ตง้ั สมมติฐานของแตละกลมุ ดังน้ี 1. ลักษณะความสัมพันธ ดําเนินไปลักษณะใด เชน การติดตอ ทางการคา ดานวฒั นธรรม ความสมั พันธทางเครอื ญาติ และการทาํ สงครามสรู บ 2. ความสําคญั ของการสรางความสัมพันธ เปน ไปในดา นใด เชน เพอ่ื ความมัน่ คงและปอ งกนั การรุกรานจากภายนอก เพ่ือผลประโยชนท าง เศรษฐกจิ และการคา เพือ่ เผยแผแ ละรบั การถา ยทอดวัฒนธรรม หลังจากนน้ั ครแู ละนักเรยี นชว ยกันสรุปสมมตฐิ าน นกั เรียนแตล ะกลมุ บนั ทึก สมมติฐานตามความคิดเหน็ ของกลมุ ลงในใบงาน ขัน้ ที่ 2 การคนหาและรวบรวมหลักฐาน (คาบ 2) 5. แตละกลุมกําหนดแหลงขอ มลู ท่ตี องการศึกษาคน ควาเพอื่ นํามาสนบั สนนุ สมมติฐาน โดยครูและนกั เรยี นชว ยกนั สรปุ ถงึ วธิ กี ารคนควาขอมูลจากแหลง ตา งๆ ซง่ึ ไดแ ก 1. พงศาวดารสุโขทยั จดหมายเหตุ 2. หนงั สอื เกยี่ วกบั ประวตั ศิ าสตรสโุ ขทยั 3. แบบเรยี นสงั คมศึกษา 4. บทความจากวารสาร หนังสือพิมพ

107 6. จากนั้นครูตงั้ คาํ ถามใหนกั เรียนอภปิ รายเกย่ี วกบั ความนา เชอ่ื ถือของแหลง ขอมูล อนั ไดแ กห ลกั ฐานข้ันทหี่ นึง่ และหลักฐานขน้ั ทส่ี อง พรอ มสรุปและ ยกตวั อยางประกอบ 7. ครนู าํ หนงั สือและเอกสารตา งๆ ท่เี ก่ยี วขอ งกับขอ มลู ที่ตอ งการศึกษามาให นกั เรยี นเพ่ือใชเ ปน แนวทางในการกําหนดสมมติฐานของแตล ะกลุม ดงั นี้ 1. ชาญวิทย เกษตรศิริ .อารยธรรมไทย : พื้นฐานทางประวัตศิ าสตร. กรุงเทพฯ : ตน ออ แกรมม,ี่ 2540. 2. ชูสิริ จามรมาน. ประวัตศิ าสตรส ุโขทัย. กรุงเทพฯ : ธรี พงษก ารพมิ พ, 2526. 3. ดาํ รงราชานภุ าพ, สมเดจ็ ฯ กรมพระยา .เรอ่ื งพระรว ง / พระนิพนธ สมเด็จกรมพระยาดาํ รงราชานภุ าพ. เทีย่ วเมอื งพระรว ง / พระราช นพิ นธ พระบาทสมเดจ็ พระมงกฎุ เกลา เจาอยหู วั . คาํ อานศิลาจารึก ภาคท่ี 1 : จารึกกรุงสโุ ขทยั (เปนภาษาปจ จุบันพรอมดวยคาํ แปล). สุภาษิตพระรว ง. ไตรภูมิพระรว ง . พระนคร : กรมศิลปากร, 2498. 4. ธิดา สาระยา .อารยธรรม-วัฒนธรรม ในสงั คมไทย. กรุงเทพฯ : โครง การเผยแพรว ชิ าการ คณะอกั ษรศาสตร จฬุ าลงกรณมหาวิทยาลัย, 2545. 5. นคร พันธณุ รงค. ประวตั ศิ าสตรไ ทยสมัยสุโขทยั . กรงุ เทพฯ : ไทย วฒั นาพานชิ , 2528. 6. บังอร ปยะพนั ธุ .ประวตั ศิ าสตรไ ทย : การปกครอง สงั คม เศรษฐกจิ และความสมั พันธกับตา งประเทศกอ นสมยั สโุ ขทยั จนถงึ พ.ศ. 2475. กรงุ เทพฯ : โอเดียนสโตร, 2538. 7. พเิ ศษ เจยี จนั ทรพงษ . สโุ ขทัย : มรดกโลกทางวฒั นธรรม. กรุงเทพฯ: โรงพิมพครุ สุ ภาลาดพราว, 2538. 8. สมยั สุทธธิ รรม .สโุ ขทัย. กรงุ เทพฯ : องคก ารคา ของครุ ุสภา, 2531. 9. สนิ ชยั กระบวนแสง .ประวตั ศิ าสตรสมยั สุโขทัย. กรุงเทพฯ : หนวย ศกึ ษานิเทศก กรมการฝกหัดคร,ู 2519. 10. หวน พินธุพนั ธ .สโุ ขทยั เมืองเกา ของเรา.กรุงเทพฯ : โอเดยี นสโตร, 2520. 11. องั คาร กลั ยาณพงศ .สโุ ขทัย. กรงุ เทพฯ : กรมศลิ ปากร, 2521.

108 ขนั้ ท่ี 3 ตรวจสอบ วิเคราะห ประเมนิ คณุ คา และตคี วามหลกั ฐาน 8. ครูใชเวลาท่ีเหลือนักเรยี นแตล ะกลมุ รวบรวมขอ มูลเพอ่ื ตรวจสอบวาขอมูลที่ ไดสอดคลอ งกับสมมตฐิ านท่ตี งั้ ไวหรือไม ถาไมส อดคลอ งใหนกั เรยี น ไปปรบั สมมตฐิ านใหม และไปคน ควา หาขอมลู มาสนบั สนนุ เพิ่มเติมจาก แหลงขอมูลอืน่ ๆ ขั้นท่ี 4 การสังเคราะห /ตคี วามเพ่ือตอบปญ หา ( คาบ 3) 9. ครนู ําสนทนาถึงงานทม่ี อบหมายใหน กั เรยี นทาํ ในคาบท่ีแลว และสรปุ ถึง ความสาํ คัญของการสรางความสัมพนั ธก บั ดินแดนตางๆ และลักษณะของ ความสัมพนั ธน นั้ 10. ครใู หนกั เรียนนําขอ มลู ที่รวบรวมไดในคาบท่ีแลว และขอ มลู ทีร่ วบรวมมาจาก แหลง ขอมูลอนื่ ๆ มาเขียนลงในใบงาน 11. นกั เรียนแยกเขา กลุม และชว ยกนั สรปุ ถึงการสรา งความสมั พันธระหวา ง อาณาจกั รสโุ ขทยั กบั ดนิ แดนตา งๆ ที่ไดจากการรวบรวมขอ มลู และบันทกึ ขอ สรปุ ที่ไดล งในใบงาน ขน้ั ที่ 5 การนาํ เสนอ 12. ครแู จกแผนใสใหน กั เรยี นกลมุ ละ 1 แผน พรอมปากกาเขยี นแผน ใส ให นักเรียนเขยี นขอ สรปุ จากใบงานลงในแผนใส เพอ่ื นําเสนอรายงาน หลังจาก น้นั ตวั แทนทัง้ 6 กลมุ ออกมาเสนอผลงานการทาํ งานกลุม 13. ครูต้งั คําถาม นักเรยี นสรปุ ความรจู ากการฟง การนําเสนอผลงานหนา ชน้ั นักเรยี นรว มกนั วิเคราะหถ งึ ความลกั ษณะของความสมั พันธก ับอาณาจักรท่ีอยู ใกลเคยี งและ ความสาํ คญั ของการสรางความสมั พนั ธก บั ดินแดนนน้ั ๆ 14. ครใู หน ักเรียนวเิ คราะหสมมติฐานของแตละกลุม วามคี วามสอดคลอ งและ ความแตกตา งกนั อยางไร เพราะเหตุใด โดยอา งอิงจากหลักฐานขอ มูลท่ี คน พบ 15. ครแู จกแบบฝก หัดเรอ่ื ง “ความสัมพันธระหวา งอาณาจกั รสโุ ขทัยกับอาณาจักร ทีอ่ ยใู กลเ คยี ง” ใหน กั เรยี นแตล ะคน จากนัน้ ครแู ละนกั เรยี นชวยกนั ตอบ คาํ ถามจากแบบฝกหดั ทีก่ ําหนดให

109 สื่อการเรยี นการสอน 1. แผนท่ีแสดงอาณาเขตของอาณาจกั รสุโขทยั และอาณาจกั รใกลเ คยี ง 2. หนังสอื อานประกอบที่เกยี่ วขอ งกบั ประวตั ิศาสตรส โุ ขทัย การประเมินผล 1. ประเมินจากการมสี ว นรวมในการเรยี นการสอน อันไดแก การตอบคาํ ถาม การทาํ งานกลมุ การอภิปราย การวเิ คราะห การสรุปเนื้อหาความรู 2. ประเมินจากการมอบหมายงาน ไดแ ก การทําใบงาน เร่อื ง “ ความสมั พนั ธ ระหวางอาณาจักรสุโขทยั กับอาณาจกั รที่อยใู กลเ คยี ง ”

110 ใบงาน ความสัมพันธร ะหวา งประเทศของไทยในสมยั สโุ ขทยั เรือ่ ง “ ความสัมพันธร ะหวางอาณาจกั รสโุ ขทัยกบั อาณาจักรท่อี ยใู กลเ คียง ” 1. สมมตฐิ านเกีย่ วกับความสมั พนั ธร ะหวางอาณาจกั รสโุ ขทยั กบั อาณาจักรทีอ่ ยูใกลเคยี ง 1.1 ลกั ษณะความสัมพนั ธ ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… 1.2 การสรา งความสัมพนั ธ ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

111 2. จงระบุขอมูลทจ่ี ะนํามาสนบั สนนุ สมมตฐิ านและแหลง ขอมูลลงในตาราง ขอ มลู ทจี่ ะนาํ มาสนับสนนุ สมมตฐิ าน แหลง ขอ มลู

112 3. จงอธบิ ายถงึ เหตผุ ลของตัง้ สมมติฐานดงั กลาวขา งตน (เพราะเหตใุ ด อยางไร และทาํ ไม) ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… 4. วิเคราะหเ ปรยี บเทียบประเดน็ ทสี่ อดคลอ งและแตกตางของสมมติฐานในแตล ะกลมุ โดยอา งองิ หลกั ฐานขอ มลู ทีไ่ ดอ ยา งสมเหตสุ มผล ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… 5. ขอสรุปเก่ยี วกบั ลกั ษณะความสัมพนั ธร ะหวา งสุโขทยั กับอาณาจกั รที่อยใู กลเ คียง และความ สาํ คัญของการสรางความสัมพันธ จากการนาํ เสนอในแตล ะกลมุ ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

113 แบบฝกหดั ความสมั พันธร ะหวางประเทศของไทยในสมัยสโุ ขทัย เรื่อง “ ความสมั พันธร ะหวางอาณาจกั รสโุ ขทยั กับอาณาจักรทีอ่ ยใู กลเคยี ง ” ตอนที่ 1 ใหนักเรยี นเติมขอ ความลงในชอ งวางใหถกู ตอ งและสมบูรณ 1. รฐั ใกลเคยี งที่มีความสัมพันธก ับสุโขทัยไดแ ก… ………………………………………. ……………………………………………………………………………………………... 2. ในระยะแรกสุโขทัยจาํ เปน ตอ งรว มมอื กบั รัฐใกลเ คยี ง คือ…………………………….. เพอื่ ปอ งกนั การรกุ รานจากภายนอก 3. จดุ มุง หมายในการสรางความสมั พันธใ นการสรางความสมั พนั ธระหวา งประเทศของ สโุ ขทยั มดี งั น้ี 1. ……………………………………………………………………………… 2. ……………………………………………………………………………… 3. ……………………………………………………………………………… 4. ……………………………………………………………………………… 5. ……………………………………………………………………………… 4. รฐั ท่ีสโุ ขทัยสรา งความสมั พันธไมตรดี ว ยระบบเครอื ญาติ คอื ……………………….. โดยใชว ิธ…ี ………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………. 5. กษัตรยิ ของลา นนาทเี่ ปน พระสหายกบั พอขนุ รามคําแหง คอื …………………………… 6. ความสมั พนั ธระหวา งสุโขทยั กบั ลานนาเรม่ิ หางเหนิ กนั ในสมยั พระมหาธรรมราชาท่ี 1 ( ลไิ ทย ) เพราะ………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………. 7. เมอ่ื อยธุ ยาโจมตสี โุ ขทัย เมอ่ื พ.ศ. 1893 แลวยดึ เมอื งพิษณุโลก สโุ ขทยั ไดด ําเนนิ การ โดยวิธ…ี ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………….. 8. สุโขทยั ถกู ผนวกเขา เปน ดินแดนสวนหน่งึ ของอยุธยาในสมยั กษตั รยิ อ ยุธยา คอื ………..

114 ………………………………………………………………………………………….. 9. สโุ ขทัยและนครศรีธรรมราชมีความสัมพันธด า นวัฒนธรรม โดยเฉพาะอยา งย่งิ ในดา น ………………………………………………………………………………………….. 10. หัวเมืองมอญมีความสมั พันธต อสุโขทยั 3 ดา น คือ 1. ……………………………………………………………………………………... 2. …………………………………………………………………………………….. 3. …………………………………………………………………………………….. 11. ลา นนา มคี วามสัมพนั ธก บั สุโขทยั ในดานเศรษฐกจิ ดงั น้ี 1. …………………………………………………………………………………….. 2. …………………………………………………………………………………….. 12. ในชว งปลายสมยั สุโขทัย ความสัมพันธระหวางสุโขทัยกบั ลานนาสิน้ สดุ ลง เพราะ… ………………………………………………………………………………………... 12. นครศรธี รรมราชมฐี านะเปน เมอื งประเทศราชของสโุ ขทัย ในสมัย………………….. ………………………………………………………………………………………… 13. ลักษณะความสมั พันธระหวางสุโขทัยกับมอญ ทางดา นการเมอื ง คือ……………….. ………………………………………………………………………………………... ………………………………………………………………………………………... 13. ความสมั พนั ธระหวางสโุ ขทยั กับอยุธยาสว นใหญจะเปน ไปในลักษณะ………………. ………………………………………………………………………………………… 14. เม่ืออยธุ ยาเจรญิ รงุ เรอื ง และมกี าํ ลังเขม แข็งข้นึ ไดย กทัพมาตเี มืองสาํ คัญของสุโขทยั คอื ……………………………………………………………………………………... 15. เมือ่ สโุ ขทยั เส่ือมอํานาจลง สันนษิ ฐานวานครศรีธรรมราชตกอยูใตอทิ ธิพลของรฐั …………………………………………………………………………………………

115 ตอนที่ 2 ใหน ักเรยี นเลือกคาํ ตอบท่ีถูกตองทส่ี ุด พรอ มท้ังอธิบายเหตุผล 1. สินคาสาํ คัญท่ีสง จากสโุ ขทยั ไปขายยังดนิ แดนอนื่ ๆ คืออะไร ก. ผา ชนิดตา งๆ ข. เครอ่ื งสังคโลก ค. ไมชนดิ ตางๆ เหตุผล …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 2. ความสมั พนั ธร ะหวางสุโขทยั กับนครศรธี รรมราช ขอใดมคี วามสาํ คัญท่ีสดุ ก. ดานการคา ข. ดา นการทูต ค. ดานพระพทุ ธศาสนา เหตผุ ล …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 3. ในสมยั พอ ขุนรามคําแหง ความสมั พนั ธร ะหวา งสุโขทัยกบั ลา นนา มลี ักษณะอยา งไร ก. เปน ศตั รูกัน ข. เปนมิตรกัน ค. ตางคนตา งอยู เหตุผล …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

116 4. เหตุใด พอ ขนุ รามคาํ แหง พอ ขุนมังราย และพอขนุ งาํ เมอื ง จึงไดท าํ สัญญาเปน พนั ธมติ รตอ กนั ก. เพอ่ื กระชับสัมพันธไมตรี ข. เพ่ือรว มกนั รบกบั กองทพั อยธุ ยา ค. เพอ่ื รวมกนั ปอ งกนั การรกุ รานของมองโกล เหตผุ ล …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 5. ความสัมพนั ธร ะหวา งสุโขทัยกบั ลา นนาจะเปนผลดีดา นเศรษฐกจิ เพราะเหตใุ ด ก. ลานนาเปนตลาดการคา ข. ลานนาเปนแหลง วัตถุดบิ ค. ถกู ทัง้ 2 ขอ เหตุผล …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 6. สุโขทยั ถกู รวมเปน สว นหนงึ่ ของอยุธยาในลกั ษณะใด ก. ใชก ําลงั เขาโจมตี ข. สรา งความสัมพันธทางเครือญาติ ค. ไดร บั ภยั ธรรมชาติ เหตผุ ล …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

117 7. ความสมั พนั ธระหวางสโุ ขทัยกับหวั เมืองมอญเปนไป 2 ลกั ษณะ คือ ก. การคา และศาสนา ข. การปกครองและเปน รฐั กนั ชน ค. ขยายอาณาเขต และปอ งกันอาณาเขต เหตผุ ล …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 8. หลงั สมยั พอ ขันรามคาํ แหงมหาราช เมอื งนครศรีธรรมราชมีฐานะอยางไร ก. ยังคงเปน ประเทศราชตอ ไป ข. เปน อสิ ระไมข นึ้ กับอาณาจักรใด ค. ตกอยใู ตอาํ นาจของอยุธยา เหตุผล …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 9. ปญหาในเร่อื งใดของสโุ ขทยั ท่ีเปนชองทางใหอ ยุธยาสามารถครอบครองสโุ ขทยั ได อยา งเบ็ดเสรจ็ ก. สโุ ขทัยมีศัตรูรอบทิศ ข. สโุ ขทยั สนับสนุนดา นวัฒนธรรมมากเกินไป ค. สโุ ขทัยเกดิ การขัดแยง ในการข้นึ ครองราชย เหตผุ ล …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

118 10. การท่ชี าวเมอื งเหนอื ใหค วามจงรกั ภกั ดตี อ สมเดจ็ พระบรมไตรโลกนาถ นาจะเปน เพราะเหตุผลใด ก. เปนเชอ้ื สายราชวงศสโุ ขทัย ข. เสด็จมาประทบั วงั พิษณโุ ลก ค. ถูกทัง้ 2 ขอ เหตุผล …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… ******************************************************

119 แผนการสอนท่ี 2 ความสัมพนั ธระหวางประเทศของไทยในสมยั สโุ ขทยั (2 คาบ) ลกั ษณะความสัมพันธก ับรัฐอื่นท่อี ยหู า งไกลในทวปี เอเชยี อันไดแ ก - ลังกา - จีน ความคดิ รวบยอด จุดมุงหมายในการสรางความสัมพนั ธร ะหวา งประเทศของสุโขทัย คือ การขยาย อํานาจ การรกั ษาความมน่ั คง การปองกนั การรกุ ราน การหวังผลประโยชนท างการคา และการผกู ไมตรกี บั รัฐอนื่ จุดประสงคป ลายทาง เพื่อใหน ักเรยี น 1. มีความรู ความเขาใจเกยี่ วกับความสมั พนั ธระหวางประเทศในสมยั สุโขทยั 2. มีความตระหนกั ถึงความสําคญั ของการสรา งความสัมพนั ธก ับดนิ แดนท่ีอยหู าง ไกลในทวปี เอเชียในสมยั สโุ ขทัย จดุ ประสงคน าํ ทาง เพอ่ื ใหน กั เรยี น 1. สามารถกําหนดประเดน็ ปญ หา คน ควา รวบรวมขอมูลและวเิ คราะหป ระเดน็ ปญหาเรอ่ื งลักษณะของความสมั พันธระหวา งอาณาจักรสโุ ขทัยกบั ดินแดนที่ อยหู า งไกลในทวีปเอเชยี ไดโ ดยใชห ลกั ฐาน และลงขอ สรปุ อยางสมเหตสุ มผล 2. สามารถกาํ หนดประเดน็ ปญหา คนควา รวบรวมขอ มูลและวิเคราะหป ระเดน็ ปญหาเร่อื งความสําคญั ของการสรา งความสมั พันธระหวางอาณาจักรท่ีอยู หา งไกลในทวปี เอเชียในสมัยสุโขทยั ไดโ ดยใชหลกั ฐาน และลงขอ สรปุ อยา ง สมเหตสุ มผล

120 เนอ้ื หา ลกั ษณะความสมั พนั ธกบั รัฐอนื่ ทอี่ ยหู างไกลในทวปี เอเชีย 1. ลังกา สโุ ขทัยกับลงั กามคี วามสัมพันธท างดานวัฒนธรรมผา นทางพระพุทธศาสนา ซง่ึ มีสวนทีท่ ําใหพระพทุ ธศาสนาไดก ลายมาเปนศาสนาประจําชาตขิ องเราจนทกุ วนั น้ี 2. จนี สโุ ขทัยมคี วามสัมพนั ธใ นลักษณะของการคา ระบบรฐั บรรณาการ ซ่งึ สุโขทยั ไดร บั ผลประโยชนต อบแทนอยา งมาก รวมไปถงึ การไดร ับการถา ยทอดความรูบางดา นดว ย เชน การเดินเรอื สําเภา การทาํ เคร่อื งสงั คโลก เปนตน กิจกรรมการเรียนการสอน ขัน้ ที่ 1 กําหนดประเดน็ ทต่ี อ งการจะศึกษา (คาบ 1) 1. ครนู ําแผนท่แี สดงอาณาเขตของอาณาจักรสโุ ขทัย และอาณาจกั รทอ่ี ยใู นทวปี เอเชียมาใหนกั เรียนดู พรอ มทั้งซักถามนกั เรียนวา มีอาณาจกั รใดบา งที่อยู หางไกลกับสโุ ขทัย 2. ครูใหน กั เรียนลองยกตัวอยา งอาณาจักรทีอ่ ยหู างไกลจากสโุ ขทยั วา มอี าณาจักร ใดบา ง และลกั ษณะความสมั พันธก บั อาณาจักรนัน้ ๆ เปน ไปในลกั ษณะใด จากน้นั ครูสรปุ บนกระดาน 3. ครูใหนักเรยี นรวมกันอภปิ รายถึงความสาํ คญั ของการสรางความสัมพนั ธก ับ ดนิ แดนตา งๆ และลักษณะของความสมั พันธน ้นั 4. ครูถามคําถามเพ่อื ใหน กั เรียนชว ยกันตั้งประเด็นปญหา ครูเขยี นคําถามบน กระดาน ดังนี้ 1. สาเหตุทีส่ โุ ขทยั ตองการผูกมติ รสรางสมั พนั ธไมตรอี นั ดีกบั ลังกาคือ อะไร และมปี ระโยชนตอ อาณาจักร สโุ ขทยั อยา งไร 2. เหตใุ ดสโุ ขทัยจงึ ตองสงทูตนาํ บรรณาการไปเมืองจีน ทง้ั ที่จีนก็อยู หา งไกลจากสโุ ขทยั มาก 5. ครูใหน กั เรยี นจับคตู ามแผนผงั ทน่ี ง่ั ในหองเรียน จากนน้ั ครแู จกใบงานใหแ ต ละคู คลู ะ 1 ชดุ ใหแตละคูชว ยกนั ตั้งสมมติฐาน เพอื่ อธบิ ายถึงปญหาท้งั 2 ขอท่กี ําหนดให โดยสรุปลงในใบงาน

121 ขัน้ ท่ี 2 การคน หาและรวบรวมหลักฐาน 6. แตล ะคูก าํ หนดแหลง ขอ มลู ท่ตี อ งการศึกษาคน ควาเพอ่ื นาํ มาสนบั สนุน สมมตฐิ าน โดยครูและนกั เรยี นชวยกนั สรุปถงึ วธิ กี ารคน ควาขอ มลู จากแหลง ตางๆ ซึ่งไดแก 1. พงศาวดารสุโขทยั จดหมายเหตุ 2. หนังสือเกยี่ วกับประวัตศิ าสตรส ุโขทยั 3. แบบเรียนสังคมศึกษา 4. บทความจากวารสาร หนงั สือพมิ พ 7. จากนนั้ ครอู ธบิ ายถึงความนา เชอ่ื ถอื ของแหลง ขอมลู อันไดแกห ลกั ฐาน ขั้นทห่ี นึ่งและหลักฐานขั้นทสี่ อง โดยครูอธบิ ายความหมายพรอ มยกตวั อยา ง ประกอบ 8. ครนู ําหนังสอื และเอกสารตา งๆ ท่เี ก่ียวขอ งกบั ขอ มูลท่ตี องการศึกษามาใหนกั เรียนเพือ่ ใชเ ปน แนวทางในการกําหนดสมมติฐานของแตละกลมุ ดงั นี้ 1. ชาญวทิ ย เกษตรศิริ .อารยธรรมไทย : พ้ืนฐานทางประวัตศิ าสตร. กรุงเทพฯ : ตน ออ แกรมม,่ี 2540. 2. ชสู ิริ จามรมาน. ประวตั ศิ าสตรสุโขทัย. กรุงเทพฯ : ธรี พงษการพิมพ, 2526. 3. ดาํ รงราชานภุ าพ, สมเดจ็ ฯ กรมพระยา .เร่ืองพระรวง / พระนพิ นธ สมเด็จกรมพระยาดํารงราชานุภาพ. เท่ยี วเมอื งพระรว ง / พระราช นิพนธ พระบาทสมเด็จพระมงกฎุ เกลา เจา อยหู ัว. คาํ อา นศิลาจารึก ภาคที่ 1 : จารึกกรงุ สุโขทยั (เปนภาษาปจ จุบนั พรอมดว ยคําแปล). สภุ าษิตพระรว ง. ไตรภมู ิพระรวง . พระนคร : กรมศิลปากร, 2498. 4. ธิดา สาระยา .อารยธรรม-วฒั นธรรม ในสงั คมไทย. กรุงเทพฯ : โครง การเผยแพรว ชิ าการ คณะอกั ษรศาสตร จฬุ าลงกรณม หาวิทยาลัย, 2545. 5. นคร พนั ธุณ รงค. ประวตั ศิ าสตรไ ทยสมัยสโุ ขทยั . กรงุ เทพฯ : ไทย วฒั นาพานิช, 2528. 6. บงั อร ปยะพันธุ .ประวตั ศิ าสตรไทย : การปกครอง สังคม เศรษฐกิจ และความสัมพันธก ับตา งประเทศกอนสมยั สโุ ขทัยจนถงึ พ.ศ. 2475. กรุงเทพฯ : โอเดยี นสโตร, 2538.

122 7. พเิ ศษ เจยี จนั ทรพงษ . สโุ ขทัย : มรดกโลกทางวัฒนธรรม. กรุงเทพฯ: โรงพิมพครุ ุสภาลาดพราว, 2538. 8. สมัย สุทธธิ รรม .สุโขทยั . กรงุ เทพฯ : องคก ารคา ของครุ ุสภา, 2531. 9. สนิ ชยั กระบวนแสง .ประวตั ศิ าสตรสมยั สุโขทยั . กรุงเทพฯ : หนว ย ศึกษานิเทศก กรมการฝกหัดครู, 2519. 10. หวน พินธพุ นั ธ .สโุ ขทยั เมืองเกาของเรา.กรุงเทพฯ : โอเดยี นสโตร, 2520. 11. องั คาร กัลยาณพงศ .สุโขทัย. กรงุ เทพฯ : กรมศลิ ปากร, 2521. ข้ันท่ี 3 ตรวจสอบ วเิ คราะห ประเมนิ คุณคา และตีความหลักฐาน 9. ครใู ชเวลาที่เหลือใหน กั เรยี นแตละกลมุ รวบรวมขอ มูลเพ่อื ตรวจสอบวา ขอ มูล ทไ่ี ดสอดคลอ งกับสมมติฐานที่ต้ังไวห รือไม ถาไมสอดคลองใหนักเรยี น ไปปรบั สมมตฐิ านใหม และไปคน ควา หาขอ มลู มาสนบั สนุนเพ่มิ เติมจาก แหลง ขอ มลู อ่นื ๆ ขัน้ ที่ 4 การสังเคราะห /ตคี วามเพ่อื ตอบปญหา (คาบ 2) 10. ครนู ําสนทนาถงึ งานที่มอบหมายใหน กั เรียนทําในคาบทแ่ี ลว และสรุปถึง ความสาํ คญั ของการสรา งความสมั พนั ธกบั ดินแดนตางๆ และลักษณะของ ความสัมพนั ธน ้นั 11. นกั เรยี นแยกเขากลุม และชว ยกันสรปุ ถึงการสรางความสมั พันธระหวาง อาณาจักรสโุ ขทัยกบั อาณาจกั รที่อยูหางไกลในทวีปเอเชยี ท่ีไดจ ากการวบรวม ขอ มลู และบนั ทึกขอ สรปุ ที่ไดล งในใบงาน ขั้นท่ี 5 การนําเสนอ 12. ครแู จกกระดาษวาดเขยี นใหน กั เรยี นคลู ะ 1 แผน พรอมปากกาเมจกิ สตี า งๆ โดยใหน กั เรยี นแตล ะคเู ขียนขอสรุปจากใบงานลงในกระดาษวาดเขยี นท่แี จก ใหเพอื่ นาํ เสนอรายงาน หลังจากนนั้ ครสู มุ เรยี กนกั เรยี น 5 คู ออกมาเสนอ ผลงานการทาํ งานกลุม 13. ครตู ัง้ คาํ ถาม นกั เรียนสรุปความรจู ากการฟง การนาํ เสนอผลงานหนา ชน้ั นกั เรียนรว มกนั วิเคราะหถึงความลกั ษณะของความสมั พันธกับอาณาจกั รที่ อยหู า งไกลในทวปี เอเชยี และ ความสําคัญของการสรา งความสัมพันธกับ ดนิ แดนนน้ั ๆ

123 14. ครูแจกแบบฝก หัดเรื่อง “ความสัมพนั ธร ะหวา งอาณาจักรสุโขทยั กบั อาณา จกั รทอี่ ยหู างไกลในทวปี เอเชยี ” ใหนกั เรยี นแตล ะคน จากนนั้ ครูและนกั เรียนชว ยกันตอบคาํ ถามจากแบบฝก หดั ทก่ี ําหนดให ส่อื การเรยี นการสอน 1. แผนที่แสดงอาณาเขตของอาณาจักรสุโขทยั และอาณาจกั รทอ่ี ยูในทวีปเอเชยี 2. หนังสืออา นประกอบทีเ่ กย่ี วของกับประวตั ศิ าสตรส ุโขทยั การประเมินผล 1. ประเมนิ จากการมีสวนรว มในการเรยี นการสอน อันไดแก การตอบคาํ ถาม การทํางานกลมุ การอภปิ ราย การวเิ คราะห การสรปุ เนอ้ื หาความรู 2. ประเมินจากการมอบหมายงาน ไดแก การทําใบงาน เรื่อง “ ความสมั พนั ธ ระหวา งอาณาจกั รสุโขทยั กบั อาณาจกั รท่อี ยูหางไกลในทวีปเอเชยี ”

124 ใบงาน ความสัมพนั ธร ะหวางประเทศของไทยในสมัยสโุ ขทัย เร่ือง “ ความสัมพันธร ะหวา งอาณาจักรสโุ ขทยั กับอาณาจักรทอี่ ยหู า งไกลในทวปี เอเชีย ” 1. สมมตฐิ านเกย่ี วกับความสมั พันธร ะหวางอาณาจักรสโุ ขทัยกบั อาณาจักรท่อี ยูใ กลเ คียง 1.1 ลังกา ประเดน็ ปญ หา สาเหตุท่สี โุ ขทัยตองการผกู มติ รสรางสัมพนั ธไมตรอี ันดกี ับลงั กาคอื อะไร และมี ประโยชนตอ อาณาจกั ร สุโขทัยอยางไร ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… 1.2 จนี ประเดน็ ปญหา เหตใุ ดสุโขทัยจึงตอ งสง ทตู นาํ บรรณาการไปเมอื งจีน ทงั้ ท่จี ีนก็อยู หา งไกลจาก สุโขทัยมาก ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

125 2. จงระบุขอมลู ท่ีจะนาํ มาสนบั สนนุ สมมตฐิ านและแหลงขอมูลลงในตาราง ขอ มลู ทีจ่ ะนํามาสนับสนนุ สมมตฐิ าน แหลงขอมลู ประเดน็ ที่ 1 ประเดน็ ท่ี 2

126 3. จงอธิบายถึงเหตุผลของตง้ั สมมตฐิ านดงั กลา วขางตน (เพราะเหตใุ ด อยางไร และทาํ ไม) ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… 4. วิเคราะหเ ปรยี บเทียบประเด็นท่สี อดคลองและแตกตา งของสมมตฐิ านในแตละกลมุ โดยอางองิ หลกั ฐานขอมูลทีไ่ ดอ ยา งสมเหตสุ มผล ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… 5. ขอ สรปุ ขอ สรปุ เก่ยี วกบั ประเด็นปญ หาทกี่ ําหนดให จากการนาํ เสนอในแตล ะกลมุ และมี ประเด็นปญหาท่ี 1 สาเหตทุ ส่ี ุโขทยั ตอ งการผูกมติ รสรางสัมพันธไมตรอี ันดีกบั ลงั กาคืออะไร ประโยชนต อ อาณาจกั ร สโุ ขทัยอยางไร ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

127 ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ประเดน็ ปญหาที่ 2 เหตใุ ดสุโขทยั จึงตองสงทูตนาํ บรรณาการไปเมอื งจีน ทงั้ ที่จนี กอ็ ยู หา งไกลจาก สโุ ขทยั มาก ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

128 แบบฝก หัด ความสมั พนั ธร ะหวางประเทศของไทยในสมยั สโุ ขทัย เรอื่ ง “ ความสมั พนั ธระหวา งอาณาจกั รสโุ ขทัยกบั อาณาจกั รท่อี ยหู า งไกลในทวีปเอเชยี ” ตอนที่ 1 ใหน ักเรียนเตมิ ขอ ความลงในชอ งวา งใหถ ูกตอ งและสมบรู ณ 1. พระพุทธสหิ ิงค แสดงถึงความสัมพนั ธร ะหวางสุโขทยั กบั …………………………… 2. พระพุทธศาสนาที่ไทยไดร บั จากลงั กาจะเปน นกิ าย……………………………………. 3. ตาํ นานชนิ กาลมาลีปกรณ แสดงถงึ ความสัมพันธร ะหวางสุโขทยั กบั ลังกา ในดา น…... ………………………………………………………………………………………… 4. การสรา งรอยพระพทุ ธบาทจําลองของสโุ ขทัย สรางขึ้นตามแบบอยางจาก………….. ………………………………………………………………………………………… 5. พระมหาเถรศรศี รทั ธาราชจุฬามณี มคี วามสาํ คัญ คอื ………………………………… ………………………………………………………………………………………… 6. ผลจากการมีสัมพันธไมตรกี ับลงั กาในสมยั สโุ ขทยั คือ………………………………... …………………………………………………………………………………………. 7. รปู แบบการคา ของสุโขทัยและจนี มีลักษณะ……………………………………………. ………………………………………………………………………………………… 8. อุตสาหกรรมขนาดเลก็ ทส่ี โุ ขทัยไดเ รียนวิธีการทํามาจากจนี คือ …………………….. ………………………………………………………………………………………… 9. ในชวงสรา งรฐั สโุ ขทัย ราชวงศ ……………………………………….ของจนี กําลัง แผข ยายอทิ ธพิ ลเขามา 10. ความสมั พนั ธในลักษณะของการสงเครอ่ื งราชบรรณาการใหประโยชนต อสโุ ขทยั หลายประการ ดงั นี้ 1. ……………………………………………………………………………… 2. ……………………………………………………………………………… 3. ……………………………………………………………………………… 4. ………………………………………………………………………………

129 ตอนท่ี 2 ใหนกั เรียนกากบาทตัวอกั ษรหนา ขอความท่ีถกู ตอ ง 1. ขอ ใดเปน จดุ มงุ หมายสงู สุดในการสรา งความสมั พันธร ะหวางสโุ ขทยั และจนี ก. เพ่ือขยายอาณาเขต ข. เพ่ือเผยแผว ฒั นธรรม ค. เพ่อื รักษาความมน่ั คง ง. เพอื่ ประโยชนท างเศรษฐกิจ 2. ผลสาํ คัญท่ีสดุ ในการท่ีสโุ ขทัยมคี วามสมั พันธก บั ลังกาคอื ขอใด ก. ไดผลกําไรจากการคาขาย ข. พระพทุ ธศาสนาประดิษฐานอยางมนั่ คง ค. รัฐทอ่ี ยใู กลเ คยี งยอมเปน ไมตรดี ว ย ง. เปน การคานอาํ นาจกบั จนี 3. การสรางรอยพระพุทธบาทจําลองท่เี ขาสุมนกุฏเมอื งสุโขทยั เปน ผลมาจากความสมั พนั ธ ระหวางสุโขทยั กับรฐั ใด ก. มอญ ข. ลังกา ค. นครศรีธรรมราช ง. ลา นนา 4. โดยภาพรวมความสัมพนั ธร ะหวางสุโขทัยกับรัฐใกลเ คยี งเปนแบบใด ก. แขง ขนั แยง ชิงความเปนใหญ ข. เปน ศัตรูตอกนั ค. ตา งคนตางอยู ง. สุโขทยั ยอมออ นนอม 5. ลักษณะความสมั พนั ธระหวา งสุโขทัยกบั จนี ขอใดถกู ทส่ี ดุ ก. การคาและสงคราม ข. การคา และรัฐบรรณาการ ค. การคาและศาสนา ง. การคา และวัฒนธรรม

130 6. ขอใดที่แสดงใหเ หน็ วาสุโขทัยกบั ลงั กามคี วามสัมพนั ธอันดตี อ กนั ก. พระพุทธศาสนาลัทธลิ ังกาวงศ ข. พระพุทธสิงหลปฏิมากร ค. การคา ระหวา งเมืองทา ของสุโขทยั กบั ลงั กา ง. การตดิ ตอทางการทูตระหวางสโุ ขทยั กับลังกา 7. ความสมั พนั ธก บั รัฐใดทีส่ ุโขทยั จาํ เปน ตองเครือ่ งราชบรรณาการไปให ก. จีนและลา นนา ข. อยธุ ยาและจีน ค. ลานนาและมอญ ง. มอญและนครศรธี รรมราช 8. ลังกาตงั้ อยทู ศิ ใดของสโุ ขทัย ก. ทิศเหนือ ข. ทิศตะวนั ตก ค. ทิศตะวนั ออก ง. ทศิ ตะวนั ออกเฉยี งเหนอื 9. ในตาํ นานชินกาลมาลีปกรณ ไดก ลาวถึงกษัตรยิ ส องพระองคค อื ขอ ใด ก. พระเจา นครศรธี รรมราชกบั พระเจาอโศกมหาราช ข. พระเจา ฟารว่ั และพอ ขนุ รามคาํ แหงมหาราช ค. พอ ขุนมงั รายและพอ ขุนรามคําแหงมหาราช ง. พระเจานครศรธี รรมราชกับพระเจากรุงลงั กา 10. เชื้อพระวงศข องกษตั ริยส ุโขทัยพระองคใดทเ่ี ดนิ ทางไปศกึ ษาพระไตรปฎ กท่ีลงั กา ก. พญาลิไทย ข. พระเจาโรจนราช ค. พระมหาสามสี งั ฆราช ง. พระมหาเถรศรศี รทั ธาราชจุฬามณี 11. มหี ลักฐานทเี่ ปน หลกั ศิลาจารกึ หลายแหง ท่ีปรากฏความสัมพนั ธระหวา งสโุ ขทยั กับลังกา ยกเวน ขอ ใด ก. ศลิ าจารกึ หลักท่ี 1 ข. ศลิ าจารึกหลกั ท่ี 2 ค. ศลิ าจารึกวดั ศรีชมุ ง. ศิลาจารกึ เขากบดานท่ี 2

131 12. ขอ ใดเปน ลักษณะความสมั พนั ธร ะหวา งสุโขทัยกบั ลงั กา ก. ลงั กาถา ยทอดพระพทุ ธศาสนาใหส โุ ขทยั ข. สุโขทยั ถายทอดวฒั นธรรมและประเพณใี ห ค. สโุ ขทยั ใหความชวยเหลือดา นการปกครอง ง. ลงั กาตอ งสงเครอ่ื งราชบรรณาการใหส ุโขทยั 13. ลงั กาไดถายทอดพระพทุ ธศาสนาใหส โุ ขทัย โดยผานเมืองใด ก. ลา นนาและมอญ ข. พุกามและลานนา ค. นครศรธี รรมราชและพุกาม ง. มอญและนครศรีธรรมราช 14. พระพทุ ธศาสนานิกายใดท่สี โุ ขทยั รับมาจากลงั กา ก. มหายาน ข. หนี ยาน ค. อาจารยิ วาท ง. สยามวงศ 15. หลักฐานใดทร่ี ะบุถึงความสมั พันธระหวางสุโขทัยกบั ลังกา ก. ศลิ าจารึก ข. จดหมายเหตจุ นี ค. พงศาวดารสโุ ขทัย ง. ตาํ นานชินกาลมาลีปกรณ 16. จากหลักฐานในขอ 16 ไดระบวุ า สโุ ขทยั ไดท ลู ขอพระพทุ ธรปู สาํ คัญซึ่งพระเจา กรงุ ลงั กาก็ ทรงพระราชทานใหต ามประสงค พระพุทธรปู ดงั กลาวตรงกับขอ ใด ก. พระพทุ ธชนิ ราช ข. พระพทุ ธสิหงิ ค ค. พระศรีศากยมนุ ี ง. พระพุทธชินสหี 

132 17. สง่ิ ใดทย่ี นื ยันชดั เจนวา สุโขทัยมีความสมั พันธอนั ดกี บั ลังกา ก. กษัตริยล ังกาไดท ูลขอพระพทุ ธรปู สาํ คัญจากสุโขทยั ข. กษัตรยิ ส ุโขทยั ไดขอพระไตรปฎกจากลงั กามาไวที่สุโขทยั ค. พระภกิ ษุสงฆเ ชื้อพระวงศไ ดเ สดจ็ ไปศึกษาพระไตรปฏกที่ลังกา ง. พระภกิ ษสุ งฆล ังกาไดเดนิ ทางมาเผยแผศ าสนาทส่ี ุโขทัย 18. ความสัมพันธระหวา งสโุ ขทยั และจนี เริ่มในสมยั ใด ก. พระมหาธรรมราชาท่ี 1 ( ลไิ ทย ) ข. พระมหาธรรมราชาท่ี 2 ค. พระมหาธรรมราชาที่ 3 ง. พอ ขุนรามคําแหงมหาราช 19. เพราะเหตุใดจนี จงึ ตดิ ตอคา ขายกบั สุโขทัย ก. หวงั จะซอ้ื ของปาหายากจากสุโขทยั ข. สุโขทัยเปน รฐั ทีม่ ศี ักด์ิศรเี สมอกับจีน ค. เอาไวเปน พันธมติ รยามเกิดศกึ ง. สโุ ขทัยแสดงความออ นนอมตอ จีน 20. สันนษิ ฐานวาสุโขทัยไมไ ดส ง เคร่อื งราชบรรณาการใหจีนในภายหลงั เพราะเหตใุ ด ก. สโุ ขทยั เขมแข็งจึงเรม่ิ แขง็ ขอ ตอจนี ข. สโุ ขทัยถูกผนวกรวมเขากับอยุธยา ค. จีนตอ งตกอยภู ายใตอิทธิพลของตะวนั ตก ง. จีนไมส นใจรฐั บรรณาการเพราะมมี ูลคา นอ ย ************************************

133 แผนการสอนแบบปกติ แผนการสอนที่ 1 ความสมั พนั ธระหวางประเทศของไทยในสมยั สโุ ขทัย (3 คาบ) ลกั ษณะความสัมพนั ธก ับรฐั ทีอ่ ยใู กลเ คยี ง อนั ไดแก - ลานนา - อยุธยา - นครศรีธรรมราช - หัวเมอื งมอญ ความคิดรวบยอด จดุ มุง หมายในการสรา งความสัมพันธระหวางประเทศของสุโขทยั คอื การขยาย อาํ นาจ การรักษาความม่ันคง การปองกนั การรุกราน การหวังผลประโยชนท างการคา และการผกู ไมตรกี ับรัฐอนื่ จดุ ประสงคป ลายทาง เพ่ือใหน กั เรยี น 1. มคี วามรู ความเขาใจเกย่ี วกบั ความสมั พันธระหวางประเทศในสมัยสโุ ขทัย 2. มคี วามตระหนักถึงความสาํ คัญของการสรางความสมั พนั ธกับดินแดนตา งๆ ที่อยใู กลเคยี งในสมัยสโุ ขทยั จุดประสงคน ําทาง เพื่อใหน กั เรยี น 1. วิเคราะหลักษณะของความสมั พนั ธระหวา งอาณาจกั รสโุ ขทัยกับดนิ แดนตางๆ ทอ่ี ยใู กลเ คยี งได 2. วิเคราะหความสาํ คัญของการสรางความสมั พันธร ะหวา งอาณาจกั รที่อยู ใกลเ คยี งในสมัยสุโขทยั ในสมยั สุโขทยั ได

134 เนอื้ หา จดุ มงุ หมายในการสรา งความสันพันธร ะหวา งประเทศของสโุ ขทยั สรุปเปน ประเด็นหลกั ๆ ไดด งั ตอ ไปน้ี 1. เพื่อขยายอาํ นาจหรือขอบเขตใหกวา งขวางออกไป 2. เพ่ือรักษาความมนั่ คงและปอ งกนั การรกุ รานจากภายนอก 3. เพ่อื ผลประโยชนทางเศรษฐกจิ และการคา 4. เพื่อเผยแผแ ละรบั การถายทอดวฒั นธรรม 5. เพื่อรักษาสมั พนั ธไมตรอี นั ดกี บั รัฐอนื่ ลกั ษณะความสมั พนั ธกับรฐั ท่อี ยูใกลเ คียง 1. ลา นนา ชว งแรกสโุ ขทยั ผกู สมั พันธไมตรีกับลานนาไวอยางแนน แฟน ทั้งน้ี สวนหน่งึ กเ็ ปน เพราะกษตั รยิ ทัง้ สองอาณาจักรเปน พระสหายสนทิ กนั แตพอถงึ สมยั พระ มหาธรรมราชาท่ี 1 ( ลไิ ทย ) เปน ตนมา สโุ ขทยั เกดิ กรณีพพิ าทกับลานนา จนถงึ ข้ันทาํ สงครามกนั 2. อยุธยา ในชวงแรกจะมีลักษณะตางดํารงตนเปนอสิ ระไมข ึ้นตอ กนั จนเม่ืออยุธยาแผ ขยายอิทธพิ ลข้ึนมาคุกคาม สโุ ขทยั ก็พยายามจะรกั ษาความมัน่ คงของตนไวโดยวธิ กี าร ตางๆ แตในท่สี ุดก็ตอ งดําเนินความสมั พนั ธกบั อยธุ ยาในฐานะทเ่ี ปน เมอื งข้ึนทย่ี อมรบั อาํ นาจของอยธุ ยา กอนทีจ่ ะถกู ผนวกเขา เปนสว นหนึง่ ของอยุธยาในป พ.ศ. 2006 3. นครศรีธรรมราช และหวั เมอื งมอญ เปน ลักษณะความสัมพันธท ส่ี โุ ขทยั ซ่ึงเปน ราชธานมี ตี อเมอื งขึ้น และมีความ สัมพันธก ันทางดานวฒั นธรรมผานทางพระพทุ ธศาสนา โดยสุโขทยั ไดรับอิทธิพลดาน การนับถือพระพทุ ธศาสนาทงั้ จากเมอื งนครศรีธรรมราชและหวั เมืองมอญ รวมไปถงึ ใช ดินแดนท้งั สองเปนทางผา นในการสรางความสัมพนั ธก บั ลังกา สาํ หรับหวั เมอื งมอญนน้ั ในบางสมยั สโุ ขทยั ไดมคี วามสมั พันธทางดานการคา เพ่มิ ขน้ึ มาดวย

135 กจิ กรรมการเรียนการสอน 1. ครูนําแผนทแ่ี สดงอาณาเขตของอาณาจกั รสุโขทยั และอาณาจกั รใกลเ คียงมา ใหนกั เรยี นดู พรอมท้ังซักถามนกั เรียนวา มีอาณาจักรใดบางที่อยูใกลก ับ สโุ ขทัย 2. ครูใหน กั เรยี นลองยกตวั อยา งอาณาจักรเพอื่ นบานของสโุ ขทยั และลักษณะ ความสัมพันธกบั อาณาจกั รนัน้ ๆ 3. ครูบอกถึงความสาํ คญั ของการสรา งความสัมพนั ธก ับดนิ แดนตา งๆ และ ลักษณะของความสัมพันธนนั้ 4. ครบู รรยายเรอื่ งจุดมงุ หมายในการสรางความสมั พันธระหวา งประเทศในสมยั สุโขทัยกบั อาณาจักรทอ่ี ยใู กลเ คียง นักเรยี นชว ยกนั สรุปความรทู ่ีไดจ าก การฟง บรรยาย ครเู ขียนสรปุ เนื้อหาบนกระดาน นกั เรยี นบันทกึ ลงในสมุด จดงาน ( คาบที่ 2 – 3 ) 5. ครูใหนกั เรียนแตละคนศึกษาเนอ้ื หาในหนงั สือเรียน เรอื่ ง ความสัมพนั ธ ระหวา งสโุ ขทยั กบั อาณาจกั รทอ่ี ยใู กลเคยี ง ซึ่งไดแ ก ลานนา อยธุ ยา นครศรีธรรมราช หวั เมืองมอญ ครูใหเ วลาในการศึกษา 15 นาที 6. ครูสมุ เรยี กนักเรยี นออกมาสรปุ ผลทีไ่ ดจากการศกึ ษา 5 คน จากน้ันให นักเรียนชว ยกนั วเิ คราะหถึงความสําคัญของการสรา งความสมั พันธก ับ อาณาจักรทอ่ี ยูใกลเ คยี ง 7. ครูและนกั เรยี นชว ยกันสรุปเน้ือหาทไ่ี ดจากการเรียน 8. ครูแจกแบบฝกหดั เรอื่ ง “ ลกั ษณะความสมั พันธระหวางประเทศในสมยั สโุ ขทัยกับอาณาจักรใกลเ คยี งใหน กั เรยี นแตละคน โดยครูใหเ วลา 10 นาที 9. ครูสมุ เรียกนักเรยี นเพ่ือตอบคาํ ถามในแบบฝกหัดทกี่ าํ หนดให จากน้ันครู สรปุ และอธิบายเพิม่ เตมิ สอื่ การเรยี นการสอน แผนทแี่ สดงอาณาเขตของอาณาจักรสุโขทยั และอาณาจกั รใกลเ คียง

136 การประเมินผล 1. ประเมนิ จากการมีสวนรวมในการเรยี นการสอน อันไดแ ก การตอบคําถาม การทาํ งานกลมุ การอภปิ ราย การวเิ คราะห การสรุปเนอ้ื หาความรู 2. ประเมินจากการมอบหมายงาน ไดแก การทาํ แบบฝก หัดงาน เร่อื ง “ ความ สมั พันธร ะหวา งอาณาจกั รสุโขทยั กบั อาณาจกั รที่อยใู กลเคียง ”

137 แบบฝก หัด ความสมั พนั ธร ะหวางประเทศของไทยในสมยั สุโขทัย เรื่อง “ ความสัมพันธระหวางอาณาจักรสโุ ขทัยกับอาณาจักรท่อี ยูใกลเคียง ” ตอนท่ี 1 ใหน ักเรียนเตมิ ขอ ความลงในชอ งวา งใหถกู ตอ งและสมบรู ณ 1. รัฐใกลเคยี งทีม่ คี วามสัมพันธกบั สุโขทยั ไดแ ก… ………………………………………. ……………………………………………………………………………………………... 2. ในระยะแรกสุโขทยั จําเปน ตอ งรว มมอื กับรฐั ใกลเคยี ง คือ…………………………….. เพอ่ื ปองกนั การรุกรานจากภายนอก 3. จดุ มุงหมายในการสรางความสมั พันธในการสรา งความสัมพันธระหวางประเทศของ สุโขทัย มดี งั น้ี 1. ……………………………………………………………………………… 2. ……………………………………………………………………………… 3. ……………………………………………………………………………… 4. ……………………………………………………………………………… 5. ……………………………………………………………………………… 4. รฐั ท่สี โุ ขทัยสรา งความสมั พันธไมตรดี ว ยระบบเครือญาติ คือ……………………….. โดยใชว ธิ ี…………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………. 5. กษัตริยของลา นนาทเ่ี ปน พระสหายกบั พอขนุ รามคาํ แหง คือ…………………………… 6. ความสมั พนั ธร ะหวา งสุโขทยั กบั ลานนาเรม่ิ หางเหนิ กนั ในสมยั พระมหาธรรมราชาที่ 1 ( ลไิ ทย ) เพราะ………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………. 7. เม่ืออยุธยาโจมตีสุโขทัย เม่อื พ.ศ. 1893 แลวยดึ เมอื งพิษณุโลก สโุ ขทัยไดด าํ เนนิ การ โดยวธิ …ี ………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………….. 8. สโุ ขทัยถกู ผนวกเขาเปน ดนิ แดนสว นหน่งึ ของอยธุ ยาในสมัยกษัตรยิ อ ยุธยา คอื ……….. …………………………………………………………………………………………..

138 9. สโุ ขทัยและนครศรธี รรมราชมีความสมั พันธด านวัฒนธรรม โดยเฉพาะอยา งยง่ิ ในดา น ………………………………………………………………………………………….. 10. หวั เมืองมอญมคี วามสัมพันธตอ สุโขทัย 3 ดาน คือ 1. ……………………………………………………………………………………... 2. …………………………………………………………………………………….. 3. …………………………………………………………………………………….. 11. ลานนา มีความสัมพนั ธก บั สุโขทยั ในดานเศรษฐกจิ ดงั น้ี 1. …………………………………………………………………………………….. 2. …………………………………………………………………………………….. 12. ในชวงปลายสมัยสุโขทยั ความสัมพันธระหวา งสโุ ขทัยกับลา นนาสน้ิ สุดลง เพราะ… ………………………………………………………………………………………... 13. นครศรธี รรมราชมีฐานะเปน เมอื งประเทศราชของสโุ ขทัย ในสมัย………………….. ………………………………………………………………………………………… 14. ลักษณะความสมั พันธระหวา งสโุ ขทัยกบั มอญ ทางดานการเมอื ง คอื ……………….. ………………………………………………………………………………………... ………………………………………………………………………………………... 15. ความสัมพันธระหวางสโุ ขทยั กบั อยุธยาสว นใหญจ ะเปน ไปในลกั ษณะ………………. ………………………………………………………………………………………… 16. เมือ่ อยธุ ยาเจรญิ รงุ เรือง และมีกําลงั เขมแข็งขึ้น ไดย กทพั มาตีเมอื งสําคัญของสโุ ขทยั คือ……………………………………………………………………………………... 17. เมือ่ สุโขทยั เสอ่ื มอาํ นาจลง สนั นษิ ฐานวานครศรีธรรมราชตกอยใู ตอิทธพิ ลของรฐั …………………………………………………………………………………………

139 ตอนที่ 2 ใหน ักเรยี นเลอื กคําตอบทถ่ี ูกตอ งที่สดุ พรอ มท้งั อธบิ ายเหตุผล 1. สนิ คา สําคญั ท่ีสงจากสุโขทยั ไปขายยังดนิ แดนอ่ืนๆ คืออะไร ก. ผา ชนิดตา งๆ ข. เครอื่ งสงั คโลก ค. ไมช นดิ ตา งๆ เหตผุ ล …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 2. ความสัมพันธร ะหวางสุโขทยั กับนครศรธี รรมราช ขอ ใดมีความสําคัญที่สุด ก. ดานการคา ข. ดานการทูต ค. ดานพระพุทธศาสนา เหตผุ ล …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 3. ในสมยั พอ ขุนรามคําแหง ความสัมพนั ธระหวางสโุ ขทัยกบั ลานนา มีลกั ษณะอยา งไร ก. เปน ศตั รูกนั ข. เปน มติ รกนั ค. ตางคนตา งอยู เหตผุ ล …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………

140 4. เหตุใด พอ ขุนรามคําแหง พอ ขุนมงั ราย และพอ ขุนงาํ เมอื ง จึงไดท ําสญั ญาเปน พนั ธมติ รตอ กนั ก. เพ่ือกระชับสัมพันธไมตรี ข. เพือ่ รวมกนั รบกับกองทัพอยธุ ยา ค. เพือ่ รว มกนั ปอ งกันการรุกรานของมองโกล เหตุผล …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 5. ความสมั พนั ธร ะหวา งสโุ ขทยั กับลานนาจะเปนผลดดี านเศรษฐกจิ เพราะเหตใุ ด ก. ลา นนาเปน ตลาดการคา ข. ลา นนาเปนแหลง วัตถดุ บิ ค. ถกู ทั้ง 2 ขอ เหตผุ ล …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… 6. สุโขทัยถูกรวมเปนสวนหนึ่งของอยุธยาในลกั ษณะใด ก. ใชกาํ ลงั เขาโจมตี ข. สรา งความสมั พนั ธท างเครือญาติ ค. ไดร บั ภยั ธรรมชาติ เหตุผล …………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………