Εικονογραφημένο λεξικό Α-Β΄Γ

χρονιά χρώμα α β Τις ημέρες των Χριστουγέννων τα χρυσάφι [το] ουσιαστικό (χρυσάφια) γ σχολεία είναι κλειστά. Κάθε χρόνο δ τα Χριστούγεννα στολίζουμε χριστου- χρυσός ε γεννιάτικο δέντρο στο σπίτι μας. ζ χρυσός [ο] ουσιαστικό η Χρι-στού-γεν-να θ Ο χρυσός είναι ένα μέταλλο με ι χρονιά [η] ουσιαστικό (χρονιές) λαμπερό κίτρινο χρώμα και με μεγάλη κ αξία. Το χρησιμοποιούμε για να λ Χρονιά λέμε το έτος. Μία χρονιά φτιάχνουμε κοσμήματα και μ έχει 12 μήνες. Η Αθηνά πήρε νομίσματα. χρυσάφι ν τηλέφωνο την Ελένη για να της ξ ευχηθεί καλή χρονιά. (σαν επίθετο) Ένα χρυσό κόσμημα ο είναι φτιαγμένο από χρυσό. π χρόνος, έτος ρ Η σχολική χρονιά είναι το χρυσαφένιος Το χρυσόψαρο σ διάστημα που γίνονται μαθήματα στα είναι ένα μικρό ψάρι του γλυκού τ σχολεία, και οι μαθητές τελειώνουν νερού. Το βλέπουμε συχνά στα υ μία ολόκληρη τάξη. σχολικό έτος ενυδρεία ή το έχουμε σε μία γυάλα φ χρο-νιά στο σπίτι μας. χρυ-σός χ ψ χρόνος [ο] ουσιαστικό (χρόνοι και χρυσά νομίσματα ω χρόνια) χρυσός, χρυσή, χρυσό επίθετο (χρυσοί, O Κώστας έβλεπε μία ταινία χρυσές, χρυσά) χρυσός επιστημονικής φαντασίας. Οι ήρωες ταξίδευαν μέσα στο χρόνο. Πότε χρώμα [το] ουσιαστικό (χρώματα) πήγαιναν στο παρελθόν και πότε στο παρόν. Το άσπρο, το μαύρο, το κόκκινο, το κίτρινο, το πράσινο και το μπλε Ο χρόνος είναι το διάστημα που είναι χρώματα. έχουμε για να μπορέσουμε να κάνουμε κάτι. Ο κύριος Γιάννης Χρώμα λέμε το υγρό που προσπαθεί να δουλεύει λιγότερες χρησιμοποιούμε για να ζωγραφίζουμε ώρες για να έχει περισσότερο χρόνο ή για να βάφουμε τους τοίχους. για την οικογένειά του. Η δουλειά τού παίρνει πολύ χρόνο. βαφή, μπογιά Λέμε ότι χάνεις το χρώμα σου, Χρόνο λέμε και το έτος. Ένας όταν γίνεσαι χλωμός και ότι παίρνεις χρόνος έχει 12 μήνες. χρώμα, όταν γίνεσαι πιο σκούρος ή πιο κόκκινος. έτος, χρονιά Όταν χρωματίζεις κάτι, του βάζεις Όταν κάποιος γιορτάζει, του λέμε χρώμα, το βάφεις. Ένα χρωματιστό «χρόνια πολλά» για να του μπλουζάκι έχει πολλά χρώματα και ευχηθούμε. δεν είναι μόνο μαύρο ή άσπρο. Η Αθηνά υποσχέθηκε στην Ελένη χρώ-μα ότι του χρόνου θα πάνε μαζί στην ‘τα χρώματα’ Κρήτη. Το επόμενο έτος. χρό-νος 513

χρωματίζω χτυπώ α χρωματίζω, χρωματίζομαι ρήμα χτίζω και κτίζω, χτίζομαι/κτίζομαι β (χρωμάτισα, θα χρωματίσω) χρώμα ρήμα (έχτισα, θα χτίσω) γ χρωστώ και χρωστάω ρήμα (χρωστούσα, θα χρωστώ) O θείος Αλέκος έχτισε ένα πολύ δ Όταν χρωστάς χρήματα ή κάτι όμορφο σπίτι στο χωριό του. Το έφτιαξε με τούβλα, τσιμέντο και άλλα υλικά. Για να γίνει το σπίτι άλλο, πρέπει να τα δώσεις πίσω, γιατί του θείου Αλέκου, δούλεψαν πολλοί ε τα έχεις πάρει για λίγο, τα έχεις χτίστες. χτί-ζω ζ δανειστεί. O θείος Τάκης χρωστάει στην τράπεζα τα χρήματα που πήρε η για να φτιάξει το σπίτι του. οφείλω χρω-στώ θ χταπόδι [το] ουσιαστικό (χταπόδια) ι Το χταπόδι είναι ένα ζώο της θάλασσας που έχει οκτώ πόδια, τα χτίστης [ο] ουσιαστικό (χτίστες) κ πλοκάμια. χτα-πό-δι ‘η θάλασσα’ λ χτίζω μ χτένα [η] ουσιαστικό (χτένες) χτυπώ και χτυπάω, χτυπιέμαι ρήμα Η χτένα είναι από κόκαλο ή (χτύπησα, θα χτυπήσω) ν πλαστικό κι έχει πολλά δόντια. Με τη Όταν χτυπάς κάτι, το κάνεις να χτένα ξεμπερδεύουμε τα μαλλιά μας βγάζει ήχο και ν’ ακούγεται. Όταν κάτι χτυπά, βγάζει ήχο. ξ και τα χτενίζουμε. O δάσκαλος χτύπησε το κουδούνι Η θεία Κατερίνα πάει συχνά στο ο κομμωτήριο για να χτενιστεί. και τα παιδιά βγήκαν διάλειμμα. Το κουδούνι χτύπησε δυνατά. Το χτύπη- Το χτένισμά της είναι πολύ όμορφο. π Όταν χτενίζει τα μαλλιά της μόνη της, μά του ακούστηκε σε όλο το σχολείο. Όταν χτυπάς κάποιον με το χέρι ρ είναι πολύ διαφορετικά. χτέ-να σου ή με κάποιο άλλο μέρος του σώματός σου, τον κάνεις να πονάει ή σ τον τραυματίζεις. Του δίνεις χτυπήματα. τ O Κώστας χτύπησε κατά λάθος υ την Αθηνά και ζήτησε συγνώμη. Όταν χτυπάς, πέφτεις με δύναμη φ κατά λάθος πάνω σε κάτι και πονάς ή παθαίνεις κάτι. χ χτενίζω, χτενίζομαι ρήμα Η Αθηνά έπεσε από το ποδήλατο και χτύπησε. Η Ελένη έτρεξε να περι- (χτένισα, θα χτενίσω) χτένα ποιηθεί το χτύπημα. ψ ω χτες επίρρημα χθες χτύπημα χτυ-πώ 514

κόκκινο τα χρώματα α ροζ β γ πράσινο μοβ δ μπλε σιέλ ε πορτοκαλί ζ κίτρινο άσπρο η καφέ θ μαύρο ι κ λ μ ν ξ ο π ρ σ τ υ φ χ ψ ω 515

χυμός χώρα α χυμός [ο] ουσιαστικό (χυμοί) το σώμα μας. Η χώνεψη γίνεται με β Για να φτιάξεις χυμό από φρούτα, δυσκολία. Λέμε ότι δε χωνεύουμε κάποιον, τα κόβεις στη μέση ή σε κομμάτια και όταν δεν τον συμπαθούμε. γ τα πιέζεις πολύ με τα χέρια σου ή με χώνεψη χω-νεύ-ω τη βοήθεια ενός εργαλείου που το λέμε αποχυμωτή, μίξερ ή μπλέντερ. δ χυ-μός χωνί [το] ουσιαστικό (χωνιά) ε Το χωνί έχει σχήμα κώνου και το χύνω, χύνομαι ρήμα (έχυσα, χρησιμοποιούμε για να γεμίσουμε ζ εύκολα ένα δοχείο με νερό ή λάδι ή θα χύσω) κάποιο άλλο υγρό. η Όταν χύνω κάτι υγρό, το αφήνω χωνάκι χω-νί να πέσει έξω από εκεί που βρίσκεται. θ Η Αθηνά έχυσε το γάλα από το ποτήρι της πάνω στο τραπεζομάντιλο. ι χύ-νω κ χύτρα [η] ουσιαστικό (χύτρες) Η χύτρα είναι μία μεγάλη λ κατσαρόλα που τη χρησιμοποιούμε χώνω, χώνομαι ρήμα μ για να βράζουμε φαγητό πολύ (έχωσα, θα χώσω) γρήγορα. χύ-τρα Όταν χώνω κάτι κάπου, το βάζω ν βαθιά με δύναμη μέσα σε κάτι άλλο. ξ ο χώμα [το] ουσιαστικό (χώματα) Οι τεχνίτες έχωσαν την κολόνα π πολύ βαθιά στο χώμα. ρ Στο χώμα φυτεύουμε και καλλιεργούμε τα φυτά. Όταν το χώμα μπήγω βγάζω βρέχεται, γίνεται λάσπη. Ο θείος Τάκης έχωσε βιαστικά μερικά ρούχα σε μία βαλίτσα αλλά Όταν πέφτεις στο χώμα, πέφτεις είδε ότι δεν έβρισκε τις κάλτσες του. στο έδαφος. χωμάτινος βάζω «Πού τις έχωσε πάλι η γυναίκα μου» σκέφτηκε. χώ-μα σ χωνάκι [το] ουσιαστικό (χωνάκια) καταχωνιάζω, κρύβω τ Η Αθηνά έτρεξε να χωθεί κάτω από υ Το χωνάκι είναι παγωτό που το τα σκεπάσματα, γιατί κρύωνε. έχουμε βάλει μέσα σε μικρό χωνί από μπισκότο. χω-νά-κι τρυπώνω Λέμε ότι χώνεσαι ή χώνεις τη μύτη Δες παγωτό σου παντού, όταν ανακατεύεσαι με τα φ χωνεύω, χωνεύομαι ρήμα πράγματα και τις δουλειές των άλλων. χώ-νω (χώνεψα, θα χωνέψω) χ ψ Όταν τρώμε πάρα πολύ, ο χώρα [η] ουσιαστικό (χώρες) οργανισμός μας δυσκολεύεται να χωνέψει το φαγητό. Δυσκολεύεται να Η χώρα μας είναι η Ελλάδα. ω το μετατρέψει σε κάτι χρήσιμο για κράτος χώ-ρα 516































Βάσει του ν. 3966/2011 τα διδακτικά βιβλία του Δημοτικού, του Γυμνασίου, του Λυκείου, των ΕΠΑ.Λ. και των ΕΠΑ.Σ. τυπώνονται από το ΙΤΥΕ - ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ και διανέμονται δωρεάν στα Δημόσια Σχολεία. Τα βιβλία μπορεί να διατίθενται προς πώληση, όταν φέρουν στη δεξιά κάτω γωνία του εμπροσθόφυλλου ένδειξη «ΔIΑΤΙΘΕΤΑΙ ΜΕ ΤΙΜΗ ΠΩΛΗΣΗΣ». Κάθε αντίτυπο που διατίθεται προς πώληση και δεν φέρει την παραπάνω ένδειξη θεωρείται κλεψίτυπο και ο παραβάτης διώκεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 7 του νόμου 1129 της 15/21 Μαρτίου 1946 (ΦΕΚ 1946,108, Α'). Απαγορεύεται η αναπαραγωγή οποιουδήποτε τμήματος αυτού του βιβλίου, που καλύπτεται από δικαιώματα (copyright), ή η χρήση του σε οποιαδήποτε μορφή, χωρίς τη γραπτή άδεια του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευ- μάτων / IΤΥΕ - ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ.



ΑΝΑΘΕΩΡΗΜΕ ΝΗ 10-0238 ΚωΚδιωκόδςικβόιςβλBίιοβυλ:ίο0υ-1: 0-0102-07238 ΙSBΙNSB9N789-97680-9-0660-20468-204-980-9 (01) 000000 0 10 0027 6